장음표시 사용
391쪽
dum dicitur emcere domum ευποιεῖν η Ἀὼς ποιεῖν, non dicitur bene aut male emcere . Cicero ad Λtticum r Feeι at M OPPI, ut neuter quenquam omnia pluris quam me faceret. Hinc, opinor constat, aliud esse facere , aliud esseere, neque nego Ciceronem saepe e ceηtia vocare ποιητικὰ, sed , &c. Et tamen effectionem incipia melioris vocabuli dixerim . Sequitur. Πις γοεδνν re tin'-ἀυτων κνι' τοις ἐξαιτερικοις λογοις D. Thom. & alii eum feeuti per exotericos, intelligunt, Iibros ρα τὰ φυουκὰ , idque si verum est adiuvat opinionem Se pulvedae . Dixi multa lib. r. sed Eustratius hoc Ioco ita exponit . Ἐξ ερικω δ' ἀνομιάζει λωες ἔς
sis enim verum est, nam si verus est Sepul Veda , cur 'non etiam paullo dixit, εντάς ἐξωτερικοι ut significaret τὰ ἀναλυτικὰ p Lucianus di epist. Λlexandri, Pliriarchus, Geli. c. q. l. ao. Galenus, Cicero , s. de finibus, at ab eo εκ dissentit Eustratius in primo. Et hic Simplicius in Categorias ex Alexandri Salal. 'Ωτε η η μετὰ λογου) Argumentum est a coniugatis . Aliud est ' ποιητου , aliud , aliud πο- ς , aliud, ergo alia πρακτικὰ alia ποιητικὰ-Αddit, eas non ita assectas esse inter se, ut genu S & speciem. Neutram enim sub altera contineri. Quod tamen intelligensum est ubi proprie loquimur . Interdum enim τσωοοεῖν latius accipitur, ita ut sub eo contineatur etiam
deIeo illud Ga. Ubi enim doeuit quid sit statim addit quid sit . etsi aliter
alii. 'Α χνία duobus modis dicitur , αὐ- , dc-ν, de posteriore hic loquitur .
sinitio angustior est eo; quod definitur . Nam apud
392쪽
IN VI. E T A I C o R U M . ' 3 Platonem in Philebo,in Theaeto, in Politico, A saepe
alibi artes dividit niur in Galenus in libro μειώ ενιαι
Quintilianus cap. I . lib. a. Cum sint autem artium aliae positae in inspectione , id est , cognitione , et aestima tione rerum , qualis est astrologia ; nullum exigens actum , sed ipse rei cuius studium habet, intellectu contenta , quae θεωρχπικὰ vocatur : aBD in agendo, quarum in hoc finis es, oe ipse actu perficitur , nihilque pes actum , operis relinquit , quae πρακτικη dicItur , qualis es saltatio : aliae in effectu , quae operis , quod oculis subiicitar consummatione finem accipiunt, quam ποιητικυι appellamus , qualis es pictura , fere iudicandum est, Rhetor cen tu actu confistere. Cicero Academic. lib. a. Cumque artium aliud eiusmodi genus sit , ut tantummodo animo rem cernat, gliud ut mo- Datur aliquid faciat , e c. . a
Sed & Aristoteles ipse hoc probat principio horuni
librorum , & alibi vocat Rhetoricen artem, di poeticen artem , & artem canendi tibiis, aut lyra , ut in Politicis , quas constat non esse ποιητικαὶ, , dic. I
393쪽
, uiri quod hie differatur de arte , ideoque
non tam subtiliter agendum sit . Hoe enim tantum curavit Aristoteles ut eam a prudentia distingueret .
. Haec expedita est , sed videtur in Aristotelem ipsit mcontumeliosa esse. Τὸ φαρμακόν Hu νοσον mssas ποιει. itaque qui ita respondentnικρα χολυί-. Et adhibent remedium gravius morbo/
Altera , pertinere ad pruge n.
tiam . Et certe prudentem gubernatorent, Ducem sΑrehitectum dicimus . Quid igitur λ dicemus artem saltandi , aut canendi lyra , esse partem prudentiae Et si quis iis careat , non erit persecta prudentia λ Item fieri potest ut quis ex aliqua earum artium optime agat , qui tum agat imprudentissime, ut si senator , in foro artificiosissime saltet , dicamus eum , & optime saltasse , & imprudentissime egisse . Item nemo pru dens est nisi vir honus, & multi nequissimi homines
talibus artibus excellunt. Item prudentia non respicit eertum aliquem finem, ut υγιειαν aut robur , aut tal a , sed id quod communiter utile est ad vitam . Tertia , quod cum omnes artes dicantur sverbum ποιεῖν latius patet quam in octavo saera ἀεικά . Ita ut & fallare , ct cinere i fidibus , & ducere exercitum , &'mederi, sit facere quatenus eae omnes res, aliaequae'cbnsimiles certis quibusdam piaecepissconti nent ur,& quatenus earum mo spectatur ex ἱpsis non pso agente. hoc enim discrimen scisitum est ab Ipso inter & virtutes lib. a. τἀμα st cim δ' χ νοῦν
394쪽
puto ut cohaereant.' εν ιν vis τώ σωφροσ Argumento quodam ducto a notatione Tiis probat prudentiam es se : estu τὰ πρακτοι. Cum enim dicatur quasi φρονησιμ, quod etiam a Platone positum est in Cratylo, id quod conservatur Mah τῆς σωφροMίνης prudentia est , servat autem illa rectum iudicium de rebus agendis , sed cur id tribuit τὸ σωρροσύνη potius quam fortitudini, ut Iustitiae λ Primum sciendum est, τὰ παθη eme ea iquae iudicium depravant; Recte enim ait Theocritus στι τοῖς ἐρωm --μη ,-& amorem prompterea vocamus caecum , dc iram caecam , ct in primo Rhetoricorum docetur , aliter iudicare de rebus homines aut odio aut amore imbutos, aut iratos, aliter iis motibus animi carentes . lustitiae igitur hic locus non est ; quae non in ' τὰ πάθη versatur , sed magis uis' τω si ληπι- - τὰς . Hoc autem potius tributum Ost . , quam sortitudini , quia facilius depravantur homines Voluptate, quam ulla re alia, imi
tat ir enim bonum : σω παῶαν ηῶν Ao praeterea vocamus non tantum te erantiam , Verum etiam moderationem quan-
dam animi , quae constat ex cognitione sui,& ex moderatione omnium auctuum . Ea prudentiam con servat.
quaedam quibus proprie distinguat. φρον myην τέχνη atque z. τεχνης ριεν ἀρετὰ . φρονήσεως ' ἐ' ηὸς tri. 'βρεrii vocatur non tantum ea quae' proprie
395쪽
IN CAPUT VII. Tta Sophia antiquissimis temporibus non
erat u Ilius certae virtutis facultatisve nomen , sed ita commune , ut quam quisque artem exquisite praeter ceteros calleret, in ea diceretur. Ipsum isque nomen omnibus etiam vilissimorum opificum
artibus tribueretur , quod vel ex Platonis Apologia , vel ex Theage constat, & idem confirmat Aristoteles hoc loco. Atque hoc sensu videlicet illud protulit,
. Idemque Iliados o. fabrum, id est, νι πηγὸν peritum describens πασαν σοφίαν ei tribuit , ut & Hesiodus cytharaedo Lino , & Hesiodus cum fgnificare vellet se nauticae rei prorsus imperitum esse. Οἴτέ τι νασμω, inquit . sed & Xenophon in Hierone cibos
exquisitus apparatos ac conditos vocavit: igitur aut vocabant eos , qui quacunque in re multum operae ac studii ponerent: τοὐς , ut ait Cle mens in primo : ut Eusathius, ἀπαντας υς τεχνιτας . Iccircoque Socrates cum Theaeteto disputans innuere videtur, τίω οφίαν is δα- φερεὸν τῆς nrςημην , & discere nihil esse aliud , quam ista' ο μανθάνει τις, σοφωτερον γίνεοαι 'II. Peculiare autem aliquando hoc nomen musicorrum fuit, eos enim omnium esse eruditissimos putabant Cicero I. Tusculanarum , erudItionem GraecI
hmines, &c. & paullo post: uit hare sapientia quondam publica privatis , erc.
396쪽
Μ. ANTONII ΜUR ET IIII. lam vero apud antiquos musici iidem erant &poetae . Cicero 3. de orat. Namque haec duo mokι , qu erant quondam iidem poetae machinati ad voluptatem sunt , versum atque cantum . Cum ergo musici σοροὶ sive φιταὶ dieerentur , poetae quoque eodem nominis honore assiciebantur , Laeritus lib. I. OIN σοφοὶκνὰ σοφιταῖ
queli inc videlicet Ἀνακμων ο σοφὸς in Phadro, & poetae in Lyside sapientiae patres ac duces , dc a Cicerone In Miloniana homines sapientis 2 nominantur . Iv. . Sapientes etiam vocabant eos, qui condendarum legum gubernandarumque civitatum ratiotiem tenerent , Cuiusmodi sapientiam apud Platonem expetit Theages . Id putabant secisse primos poetas , quod Horatiani versus paulo supra a me citati indicant , de eodem nominς vocabant leges & cantica , νοως, dc s
lebant apud quosdam populos leges includi versibus, de vulgo cani . Aristoteles in politicis audior est. Sed hanc Aristoteles , ut videbimus , prudentiam , non sapitntiam vocat . '
V. Quoniam autem Rhetores contendebant, artem suam eam eme, qua regerentur civitates , sibique politicorum nomen vindicabant : factum , ut ipsis quoque sapientum appellatio tribueretur . Itaque eis ubi copiose dc ornate in publico dixerant, acclamabatur, c σοφῶ Martialis. 1 Quod tam grande σοφῶς , dic. l. VI. Σοφοδε etiam vocabant callidos de astutos : quomodo Euripides, mulieres ad machinanda mala sapientissimas eme dicit . VI. At Aristoteles eos proprie sapientes vocat,qui in rebus divinis,&in iis quae in obscuritate naturae latent
contemplandis occupati sunt,&.lib. I .HIμετἀτἀ φυπικὰ, sapientiam vocat eam scientiam , quae 'primus rerum caus
397쪽
I,N VI. E T Η I C o R o M 363e in mas , primaque principia considerat: quaeque non in huius, aut illius generis, sed in eius quod est ea ratione quae est cognitione ac contemplatione VersatiIr.
Phidiae opus fuit Iuppiter Olympius ex ebore teste Plinio coadiutore Celote quodamὶ Anno VC.CCC.&initio pistor fuit cuius statuae ad pedes adscriptum
erat : φαιδίας Ἀθ&ιαι γ' μὶν ἐποιηM . Ru chor Pausanias , cuius exemplum unde duxisset interrogatus , respondit hic se Homeri versibus , quasi magistra
Hoc simulachrum cum vidisset, L. Aemilius Paullus auctor Polybius apud Suidam in obstupuisse. dicitur .ec dixisse : Solus Phidias Homericum Iovem digne imita tus est. Fecit & Athenis Μinervam ex ebore & aur 6. cubitorum , mors illius est apud Plutarchum in. Pericle. Polycletum mobilitavit Conon . Diadum eonus , Λ stragalogout es , ct c. Consummasse hanc scientiam iudicatus est , & Toreuticen sic erudisse ut Phidias aperuisset . . Ἀρετὰ inconfirmat interpretationem meam . - Εἶναι δετινας, Duo proponit,sapientiam non esse idem quod πολιτικωῖ, & non esse idem quod φρονηαν , & addit commune argumentum ad probandum utrumque quod sapientia versatur τὰ τιμι τατα, at talis non
est homo , harum autem utraque respicit hominem , deinde utramque partem triatat sensim, sed ordine in Veri , id est , omnes dixerint τοφρώμιον Θ nihil esse aliud quam τι το d θεωρειν ορῖ iam , & si quis hoc praestare possis , ei potissimum singula commiserint ac gubernanda tradiderint . Ἐν τη μαργειν. J Citat hunc &. Baslius homilia ad Iuvenes , sed dubitat num hoc poema sit Homeri. Con , B , ' fiat
398쪽
3ro M. ANTONII MURE Trs M ex iambicis de ex heroicis Λristotelis, ine νωπικης, Archilochus , Cratinus , Callimachus , Haepheilion , de ipso Margite, vide quae apud Suidam & Aristophanem ἐν Cltat ex Margite Plato hunc verbum in Alcibiade a.
hac de re paulo infra disputabitur. Eus ratius haec ita ekponit. Absurdum autem est, si quis dicat politicam esse scientiam, non est enim . Cum sit -- eodemque molo, absurdum est,si quis dicat prudentiam eme απηδὰ ωτάτ- , id est, sapientiam, sed haec expositio mihi quidem probari non potest . Nel ius D. Thomas , quem sequor. ω ni, in , Constituitur hoc loco insigne discrimen ἐnter sapientiam & prudentiam petitum , ex dissimi- Iitudine rerum in quibus earum utraque versatur . Intelligendum est enim eorum, quae sunt, quaedam qualia sunt, talia semper esse, de talia dici suapte vi , di sine ulla ad aliud relatione. Ut color qui ha t vim aspectus dissipandi, semper est album ; ae recta semper est linea , quae brevissima est inter duo puncta , neque id tantum: verum de quae iis affecta sunt, semper talia sunt, nisi mutentur , ut nix & ebur semper alba, nisi mutentur: & quamvis, arquatis , ut ait
Varro, de veternosis, quae lutea non sunt, lutea videntur , non tamen mutant colorem , prout is qui ea intuetur affectus est . Non enim assentimur Democrito, qui ut est apud Galenum lib. I., dicebat:
'Cum significaret, album, nigrues , amarum, dulce, nihil esse revera , sed opinione tantum . Neque Pr tagorae, qui dicebat hominem omnium rerum esse. mensuram . Ita ut tale quidque esset, quale ei videretur : neque Λristoni, dc Pyrrhoni, quorum iampridem
399쪽
IN VI. ET Rr C o R v M . merito explosa sententia est. Neque remus in aqua re ictus esse desinit, etiamsi inflexus videtur. Quaedam alia sunt, quae non dicuntur talia , nisi ex relatione quadam ad aliud, dc sine ulla mutatione sui saepe talia. esse desinunt, ut cibus, potus, somnus ; ambulatio gestatio , navigatio , non dicuntur salubria , bona aut mala , nisi quatenus ad aliud pertinent, neque aut ominnibus uniusmodi sunt , aut iisdem semper . Λliud, ait Λristoteles , bonum ac salubre est hominibus, aliud piscibus ; quin etiam hominum aliud alii, & eidem modo bonum ac falubre , modo contra . Eadem sapientiae. ει prudentiae divinctio est. Nam sapientia versatur iis. in rebus, quae semper eodem se modo habent, neque usquam alio pertinent: at prudentia in eis quae pro temporum , locorum , ac personarum varie te mutantur.
Itaque sapientiae decreto immutabilia sunt: at prudens
saepe consilium mutat: Nunquam , ait Cicero, praetesa tibvs in Repub. gubernanda viris laudata es in una sentem .ria perpetua permansio; sed ut in navigando tempestati obs qui artis est , etiamsi portum tenere non queas cum vero iapvim mutata velificatione assequi, fultum es, eum tenere.
cum periculo cursum , quem ceperis et potius , quam eo commutato, quo velis , tamen pervenire: sc cum omnibus nobis in administranda Repub. propositum esse debeat, id quoca me saepId me dictum est , cum dignitate ortam , non idem semper dicere , sed idem semper spectare debemus .
Τὰ si mitti .u,τὰ ε ret Et si neutro genere usus est Aristoteles, tamen latine libentius hoc modo verterint . Pruindentem enim omnes vixerint eum , qud quaque In re quia bonum factu fit, viderat, eique rem illam commiserint . Est autem argumentum a coniugatis. Nam το ἀγαθὸν de τὰ eo quodammodo coniugata sunt . De varietate con- .
rugatorum Simplicius in Categ., ἀγαθὸν non idem est omnibus, versatur τῶ εἶ θεωρεῖν Non potest igitur τε φρένου semper idem eme, ido est, non est Pr .,
400쪽
semper idem sentire , aut suadere : sed orati nem ac consilium suum, ad locorum, temporum, ρογ
sonarum varietatem ac mutationem accommodare .
' Διο σ-suociνca, inquit, etiam bestiarum quase m prudentes esse dicuηt: quaecunque vim quandam ha bent , ea quaesibi ad victum necessaria sunt , providendi . Hoc autem argumento probat, prudentiam in eo sitam esse, ut quis sibi prospiciat, ac praeparet ea quibus ad vitam tuendam indiget , quod in bestiis quoque talem quandam prospicientiam prudentIae nomine affi-eere soleamus . Illius autem naturalis in bestiis prudentiae exemplum poni potest in formica ; de qua
Horatius. Parvula nam exemplo est magni formIea laboris . Ore trahit quodcunque potest , atque addit acervo Auem fruit haud ignara ac non Incauta futuri ς aquae I ut inversum contristat Aquarius annum , Non usquam prorepit , illis utitur ante suastis sapiens . ' ' . . Sed & miram quandam araneorum calliditatem videmus ; & quae tum ab aliis , tum a Virgilio in quarto Georgicῶn de apibus scripta sunt , fidem non face rent , nisi quotidie cernerentur. Sed qui mira quaedam animalium ingenita cognoscere cupiet , legat Aristotelis librum 9. de historia animalium ; di Plutarchi Gryllum , eiusdemque Commentarium , in quo disputatur . Utra animalia prudeηtiora sint, eane quae in terris, an ea quae in σquid degunt. . - Φάνερονοτιὶ Docet rationem administrandae Reipublicae non esse idem quod sapientiam ; multas enim sa- fientias eme oporteret , cum illa spectet id quod utile est civitati: aliud autem alii civitati utile est . Sed ne duid dissimulem , valde suspicor multas voces hoc loco
temere adiectas. Et si quis illa σ D , delenda censuerit, me quidem adstipulatorem habebit.