장음표시 사용
251쪽
2IO TRACT. vlsis in I pia . Volunt lamen alii alteri purii fori debere aliquam compensationem, quia cum par sit ratio utilitatis, par quoque esse dotat malio periculi: quod quidem tox
praescribit in casu naus gii: Si nΡmpe merces in mare projici debuerint, omnPs merces servat e regularit Pr NPniunt dividendaevequum est Pnim, ut omnium contributione surciatur. quod pro omnium necessitate da
secutione alicujus boni γR Qui alium voluntarie et essentitor si . e vi, sive precibus, vel consilio impodivita consecutione alicujus honi ipsi di hi ii Ox justitia, tenetur ad restitutionem; quia est causa ssicax et injusta damni, quod proximus putitur in rebus suis. Hinc qui suasit
ptori ; qui Suasit servo ne labori t in domini damnum , qui consilio impedivit nequis
jam electus et confirmatus ad b 'nofiolum illius possessionem adipiscetur. lenptur udrestitutionem Prga emptorem, dominum ac
boneficiatum 2 - Si vero alium impodivita bono, quod ei ex justitia non sit debilum, tune distinguendum: vel eum impedivit aron sedulione hujus boni per vim, dolum,
fraudem, calumniam, aliosve similos modos culpabilρs, impellentes et iniquos vel imp clivit lanium consilio ac precibus. Si 1, timetur illi compensare damnum
judicio prudentis juxta certitudin pna aut probabilitatem, quam habeat bonum illud consequendi; licet enim iste non habeat jussirietum in rem illam, illud tamen habet, ne dolo impediatur ab illa. Hoc tamen intelligondum, si illa persona sit digna, et bonum illud sine iustilia consequi possit; se-eus impediens nullum jus violaret; unde non
teneretur nisi ad restitutionem famae, si olim fortasse laeserit - Si 2. juxta sententiam communissimam et probabiliorem,
quam tuentur Antoine, Billuari , Eli l,
Holgmam, Laγmam, LeSSius, Navarrus, Petrocorensis, SancbeZ, VasqueZ eum aliis plurimis, sic impediens non len tur ad restitutionem, licet id ego rit ex odio et malo animo nocendi; nemo enim potest obligari ad restitui iuno m. nisi fuerit injusta simul et Piscax causa alicujus damni. Noc sulti it mala intentio, quae operis naturam non immutat, quae simpliciter facit, ut poccemus contra charitatem, non autem contra justi-
1ὶ cod. A . comm . Art. 440, et seqq.-C. A. Commere. M 440. 2ὶ Idem est si quis impediat alium a rompen
modo damno illato: ut si quis suadeat furi . nerem domino suo tradat. suasor leuetur ipsam re
l. Disp. l. lium; et sane intentio non mutat opus extorius, obligatio autem resti lusendi oritur ex violatione exteriori justitiae. Ergo requiritur insuper actio Oxterna. quae non solum sit occasio, sed etia in vere et positive in illud inguat, illudque operetur: sacere eae odio aut uindieta inquiebat Sutus explicans verba Anguli i) non te onere restitutionis gravat; sed farere i juste sellieeι nullo tuo jure, sed violando alienum 3 . Ex his deducitur: - cum non teneri ad restitutionem, qui Episcopo μtiam determinato v d conserendum honeficium cligniori, ex odio non tamen ex vi) suadet, ut illud conserat minus digno etsi probabilius tam Episcopus quum SuuSor Peccent
graviter 4 ): hie enim habetur laesio cha
rilalis, non vero iustitiae commutativae; 2 ob eandem rationem non teneri ad restiis tutionem qui Sine vi. fraude ac dolo impedit testatorem, quominus relinquat haereditatem v licui, qui nullum ad eandem jus habeat. Qui vero Titium diguum impedit a consecutione boni eidem ex justitia minime debili, ut illud conseratur, digniori,
videtur ne peccare quidem contra charitatem; cum potius opus bonum operetur 5 .Q. 6. An teneatur ad restiιusionem qui im ul tabiliter quidem eausam posuit damni
sed postea illud non impedιvit , sieel p
R. Assirmant communiter, quisqvst enim tenetur ex justitia impedire, ne avtio sua
proximo nocent: crgo ut iam tenetur impedire. ne malum ex actione Sua Seculum Perseveret. Hinc qui in viribiliter incendit domum, vol sFlvam alienum, quando advertit,
ex justitia illud tenetur impedire sub gravi: eui venenum pro medicamento ex Drr
re vendidit, ex justitia emptorem monere debet: qui ex errore vliquid contra proximi famam dixit, tenetur postea, cognito err re, illum corrigere: et ni faciat, gravitor peccat, et lenetur de omnibus damnis qua Sequuntur; nam eo ipso, quo cognoscit suam octionsem inculpabilitesr positum udliue in damnum innuere. nec tam 'n illam impedit, cum possit, sua actio evadit Pi eulpabilis.
Aliter est, si lquando ad vertili damnum jam
sit consum malum. et pri, x mi soma iam sit irrpparabilitor laesa. venenum hausium , sylva vi l domus incensa; tunc enim per i sum amplius non stat, ut provideat, ΝΡd damnum est ei prorsus involuntarium i M.
Miluere, sum non restituente. 33 L. 4. q. s. a. a. hic. 4ὶ V. de Moesolis tibi de eleetione. οὶ V. Liguori . . Nor. l. a. nu. 585. et ἐν g. v. I.iguori, DP. Mor. l. a. n. 564. - Κ set
252쪽
DE RESTiTUTIONE IN GENERE 23lSclloc iuri Da fraudatoribus tributorum dii/ unquam Ni tum ad sumptus pro pu-ae gab liarum . blico bono necessarios; nam ut ait Tacitus,
neque qui a stentium sine armis, neque arma
Q. l. Quid tributum et qu ot b ces sine glιpendiis, neque stipendia sine ιribulis R. Quae ad regios ac communes rei pu- haberi qu/unt 5ὶ - Diximus regulariter
blicae sumptus solvuntur, tributa genera- an ιι quam petantur; uum est obligatio iustitim appellantur a verbo iri buo. Horum alia tiae. Exeipe nisi aliter serat usus: sic usus sunt personalia et directa quae uniusculus- excipit pedagia ne portoria, quae tribuun-quq per Onam et bona assi uiant , et dicun- tur ratione transitus per portam vel pontur realia ac perso talia , alia sunt indirecta, lem. ut nempe non solvuntur, nisi postula quae immediate in quasdam merces cadunt, ta; 2 si justa sinι: injustitia enim non ligat. et mediate in personas, quae eas transve- Iti,ta erunt, si proportionata necessitatibus hero vel vendere vel emere vel haberi vo- ac personis, et a legitima auctoritate ob le-lunt, et dicuntur ueeligalia vel gabellae- gitimam causam.
Ad tributa dirsecta revocantu r quae solvun- id in dubio de injustitia aIte us ιribus i
tur ratione professionis, artis vel industriae. Si nulla adsit praesumptio de injustitia, vi- ad indirecta revocantur quae solvi debent detur tribulum sol endum ysse in conscien pro iure suecessionis, pro contraet ibus, pro tia; tunc enim possidet jus legitimum prin- charta obsignata: item alia extraordinaria cipis. Si vero adsit gravis suspicio, vel ra-onstra super canes, equos, currus, domesti- tio de ejus injustitia vΡl cessatione causae, cos, familiaria vestimenta lioree , manus alii cum Cabassutio dicunt udimu totum mortuas, etc. ίA . solvendum, quia lex tribuli ulpote a logiti Tribula imponere possunt genera tim om- ma potestate semper praesumi debet justa. nes quibus publica rerum administratio com- Alii volunt cum Billuari illud solvendum promissa est; cum id necessarium sit ad susti- rula dubii; quia di bilum dubium non est ne-nenda onera communia. uinc possunt: l lm- que certum, neque nullum,sed quid medium. peratores, Respublicae et Principes Supre- Verum alii communissime cuin Cnjetano .mam habentes pol statem: 2 Concilia et Lilyman, Lessio. Lugo, Sporer etc. tuentur Pontifices ex potest ite indirecta disponen- nihil esse tribuendum, cum enim pauea sint di de t0mporalibus, si id opus μst ad regi- tribula in latita eorum munitudine quae ne-men spirituale; S illi quibus PrincipeS gu- cPSsarias conditiones praeseserani, cumquebernam potestatem elargiuntur cum Σ- jam plura solvantur,ideo in dubio de alicujus pres facultate ea imponendi. si ita censue- tributi injustitia, contra illud potius argu rint: 4 Civitat s et Communitales etiam sub- mentandum: idque ideo magis. quia tot triditae, sed si Princeps non contradicat; nam butorum solutio est res omnino dissicilis aetributorum impositio est actus primariae gravis: at juxta omnes in dubio subditus jurisdictionis . non tenetur ad ob diendum, quando prae-0. 2. An tribula solvenda sinι in com ceptum est nimis difficit , vel ei grave da m.
selonιia mim assert 4l. Quidquid sit, concludimus
R. l. Non es t dubium tribula dirostia re- cum doctissimo Sylvio, cui consentit Bil gulariter antequam petantur, si justa sint, luarl: Si quis fraudet de illis quantum bona in conscientia et ex justitia esse Solvenda; fide existimat se plus aequo gravari; nequueo enim ipso, quod Princeps supremam a d. tenetur ad restitutionem. ministrationem pro omnibus suseipit, jus R. 2: Quoad tribula indireeta subi maxi- strictum habet ab omnibus proportionali in me veniunt qabellae fria vectigaliu) an iu- ea obtinendi, quae sibi competuat, tum ad conscientia solvenda sint, duplex sententia rogiam dignitatem sustinendam; ut enim gravissima.
seribit Apostolus: quis militat suis stipen- Prima, quae assirmat 5l, et quam noseasus: Ouirinus . pannum rurari tulendens, of - tela, ereabat. Si tamen pannum non tantum ap-lle inam de noele ingreditur . lumen aetendit, ad- prehendisset fur, sed surtum consummamet illum hibita diligeniis ad omne perieulum intendit vi- a potestate et eustodia domini subducendo, quan-landum: Red inopinato est sui eandela in paleas deji- do easu, v. g. . tandela accensa , tomburitur, de eitur, et brevi tota omeina ineenditur, vixque ar- illo teneretur sieut dieitur de qualibet re furtiva, repta fuga, ineolumis tur evadit. Quid de Otiiria quae easu sortuito apud surem perit - Ita Lugo, no8 R. Ad nihil tenetur, quia minime perieulum Fofer. Laeroiae, Renter.Gum, etc. praevidit. Imo, nee tenetur de panno quem sura. 1J V. Liguori, Op. Mor. l. 3. nn. III, et seqq.ri voluit, etiamsi hunc apprehendisset; quia etiam i2ὶ 1. Cor θ. 3ὶ L. 4. hist. e. 74. illud damnum est in voluntarium: nee apprehensio l. l. V. Limori, opus Mor. l. 3. n. 6l T. panni est tausa damni, nee gestalio tandelae pro- οὶ Extipiuntur tamen de jure eommuni res,
ximum periculum lucendii,adhibita sussilienti cau. quas quis emit et deseri de loco ad loeum ad u-
253쪽
niunissima est t nobis probabilior. innititur illis Christi vi rhis: reddite ergo quae sunt Caesaris Caesaris Et illis Apostoli:
ideo necessitate subditi estote , non soIum propter iram , sed etiam propter fonscientiam, ideo enim ot tributa praesistis: miniariri enim Dei sunt in hoe ipsum servientes; reddite ergo omniis x debita. evi tributum
eli: ni vectigalia in conscientia solvenda DKAq. et quid 'in uti tribula ac d 'bita. M serito
ipso non μssp solvendum A codit ratio: sicuti R x is notur vaeure saluti populi, consulsere administrationi justitiae et pro-Εpicere publicis aliis npressi latibus; ita styopulus tenetur ex justitia et de jure naturali solvore Principi veetigalia ad idus et
Ne iust subditi sesse debet distinguere in lor tribula, que nempe sint in eonscientia do-hila quae vero non ; maximo quia Omnisl x de se naia Pst purem obligationsem ac
ligare conscientiam s). Si quae nutem sit
Contraria consuetudo, non usus, sed Vulgaris error dicendus sest ex Cousset S 'cunda senteni in , quast negat, sua item non carΡt auctoritate hi prohahili late , licet
senim subditi sic inquiunt qui seantistin tu
Pnluri, per se loquendo toneantur de ipso jure naturali congruum subsidium Principi ministrare ; non tamen lensentur sub culpacid Pasga hollas solvendas quae ab ipso impo liae sunt sub poena magna solvenda a raudatoribus e num juste ivnc Princeps praesumitur nullρ poq obligare ad culpam
sum snnm personalem: quod alit extendunt quoque ad res neeessarias pro victu ne vestitu propriae familiae, modo tamen nulla fiat negotiatio: unde si non adsit lex partieularis et expressa, nihil pro iis rebus solvendum in eonseientia. DE jure vero naturae excipiuntur pauperes, si serus seri suos alere non valerent: ae videtur posis ipso minister alleui valde pauperi remittere tribula ex rationabili prineipis voluti ale. Et revera ipsa ei vili lege laxa tributorum omninm de Regis indul-μenita solet minui, si communitali vel privato allevi grave damnum casu contingat, ut in incendio, in grandine, in alluvione evenire solet: hi fit tune rei ursus ad R. Secretariam per intendentem loci, uti mos est.
i.) in hae setilentia et mereatores et in ipsorum
defeetu ipsi heeloris . eum positive e Perentur ud damnum . obligati remanen L in conscientia. Item lenenior eliam qui dolo ore nitant, aut minuunt re . ut minoris solvant : rili qui in Rueres tonμ omnia bona. vel ausium valorem non deela-FRnt, etc. Λllamen eliam hujus diententiae patroni
simul et poenam. Lex Igitur gabellas impo
nens cum poena gravi vidi=tur istis Thpologis conditionata, sive disjunctiva. ut nQmpo solvatur vel gabella, ut sic liber quisqueent; vel poena casu, quo fraudatorem conligerit di proh ndi - Quod eo m gis praesumsendum esse videtur, quia gabellarum solutiones certo Dxcederent Principum ne cessitates, si subditi integras impositiones solverent-Cre cit haec praesumptio in hujusmodi poenis luerativis pro li 'ge, in cujus
commodum redunt. quam in ullis tantummodo ussicii vis - nuuium saltem est laddunt uirum lex obliget sub culpa ad utrum- qu , scilicet ad solutionem gabellae est 'o nae: et in dubio nemo tenetur obligationem Per tam subiri': in tali onim dubio vidi turn vendum ei de cujus damno agitur. Hoc jus, confirmat, ubi dicitur in dubiis qua stionibus contra fiscum judicandum esse 5).- randem vjunt hanc esse communiter ρο-
tiam secundae spntentiast probabilitatμm quod sapientioribus ese finiendum remittimus . unum nufi pro praxi monemus cum
doctissimo Cardinali De-Lugo: generaliter loquendo ndmonendi sunt populi, et eXei landi ad tributa solvenda; sed post laetum non sunt cogendi ad rostitutionem tributi defraudati . si probabiliter sibi suadeant in
tanta vectigalium multitudine aliquid injustre solvisse, vol competenter contribuis fiend publicas neos; itales. Consentiunt B l-luari, B0uvier, Gousset, aliique communiter.
pe tib nuctoritate deputati sunt ad fraudes
generatim permittunt ut adveniante Occasione, mpistolae privatis tribuantur deserendae , etsi ideo taxa a lege praeseripla fraudetur: talis est univem salis etiam piorum usus: idque pertinet ad mutu am hominum inter se urbanil lem. Comitatem .ete. unde id proseribere psset importabile.
θὶ L. 10. ss. de jure si sei - Ηie fusius I.ugo .el Duardus: primus adstruit obligationem ; eam
6 Hujus tamen Rententiae patroni ultro eone dunt ad veetores mercium quod speelat, eos ossitium perieulis plenum exercere, ideoque pro viri bus esse deterrendos: eum in digerimen Fint potestati resistendi et vitiis indulgendi. Sane dam nandi sunt et veelores et fraudatores omnes . qui mediis injustis praepositos eorrumpunt. ne muti re suo libere fungantur: peceant enim saltem petrato cooperationis: item qui resistunt ministri vectigalia exigentibu petrant enim et eontra obe diem lain, cum legitimae potestati resistant; et contra justitiam. Dam lex iribvlorum etiamsi e sel mere poenali , gubernatoribus lamen jus ee lum tribuit eontra subditos,si in fraude deprehendantur.
254쪽
DE BEsTI lGIONE IN GyNERE M a impediemina, pi fraudantes adjuvent, or ι- tentete. 3 in omnium sensu certum est, illos Percare muri alii str. ntque ad restitutionem teneri Dius, quod eorum causa fraudatur ;idon enim deputali sunt, ac stipendium accipiunt ut impediant l .
0. 3. An peeeet. et teneantur restituere qui τει amportant eι τρndunt m rces Omnino prohibit s. υι est tubarum eae erum. vel mendunι re', quas aliqui tantum eae privilegio vendere possunt. υι sui; vel vendunt quod ut aliqui soli uμndere rateant. ιributum regi solverunt. υι est vinum quod minutim renditur a eaupone
n. Qui tenent leges vrctigalium esse pure poenales, nullum precalum nullamque injurium in hisce seandatoribu A agnoscunt. Non ita itimos niterius sentcntiae patroni. Porro quod attinet ad merces primi generis. eas fraudantes per se loquendo liberiunt non quidem a peccato, cum legi sit obtem Durandum: bene vero a rμstitutione ; quia nec principis nuc privali jus strictum violunt. Excipe nisi Pxpresse prohibstatur quod non raro contingiti, ut merci's regni sucilius vondantvr- 0voud merres secundi generis, obligant fraudant ses ad restituo
dum privilegi ut is tu riam quod probabilit serfecissent; riam jus legitime ipsis concessum violent- Tanuem quoad ultimas , iterum scandantes dρ culpa et rρstitutione is neri docent; sed ruinam lunc sit restituendum . vlii dicunt Principi , qnia profecto contra ipsum fraus admittitur : quod quidem adhuc valere dicunt . etsi princμps gahellas locaverit; quia ob dicias iraudes praevisas illas minoris locare adigitur. Sunt tamen recentiores pii ac doeli, ut observat Bou- viser, qui docent r 'stitutionem potius sistridρ hero subditis sidρlibus; quia PrincWps fraudes praevidens istos cogitur tributis gravare, ni sibi compensetur: at cum sit impossibile, ut Singulis subditis restitution ut . ideo concludunt pam pauperihuq Liciendam essP juxta praesumptam subditorum
voluntatem. Q. 4. In emens merces a gaheli ιm fraudatore pereet . ει tenentur in defectu
n. Negativs in eorum sententia, qui te gom vectigalium mere poenalem docent. Intiliorum v ro sententia , distinguendum :vel isti semplor cooperatur positive ad tribuit Dandationsem: vel sic non conp'ratur
sed simpliciter emit inertes - Si i , eum
nisi vel agatur de parva re ex praesumpto principis tonsensu, vel de Paupere, vel de re ad usum
pi ecare et tenWri ad tributi standati soluti nem docΡnt, idque ratione cooperationis ;cum et ipse fieret causa inlluxiva damni. Idem docent de casu quo emptor advertatem stoquentibus hujusmodi emptionibus ,
aliis pngsim tale exomplum sequentibus , grave R 'ipublicae damnum obvenire; quia coopstraretur in eo. quod redderet venditores animosiores Si 2, ad nihil emptor tenetur; gabella enim non est onus stricle reale, quod mercem gravet r at onus reale
simul et personale, scilicet dρbilum quidem
de tali re, sed non solvendum a quovis hahente rρm ipsam ; bene ustro a solo vpnditore, qui etiam facta vendition , adhuc remanet obstrictus onere solvendi gabellam.
I 2. De eo, qui eu abiliter damnum inserι mediate Q. l. An ille, qui proaeimo dnmnum imserι mediore, indireete, et per alios, teneatur ad restitutionempn. Allirmalius: qui proximo damniam inis fert modo emeaei ac voluntario, etsi tantum insedia te, indirecte et per ullos, tenetur ad restitutionem , iste enim revera cooperatur in rius damnum. At latentur Omnes , quod efficaciter cooperantes in alterius damnum restitutionis onere ligantur : dignilunt morse, et non solum qui ea faeiunι , inquit Apostolus sed etiam qui consentiunt
si eulpa tua dulum est damnum mel injuria irrogata, seu aliis irrogantibus opem forte ulisti. aut ha-e imperitia tua sive neglistentia enon rum, jure Ruper his satisfacere
quae sui nn iura alterum inducit ad clamnum, non vero qua8 simplex est occasio; alioquin vel ipsa charitalis violatio ad reis stilutionsem obligaret quod nsemo dixerit. - quq suis seret rati habere damnum ab ultero illatum id est confirmare voluntate nostra damnum, quod, nobis insciis, actum sit; nam cum rati habilio sequatur Pommisissum facinus. in illud positive et osseaciter non poli'st innuere : unde haec non nisi in contractibus oblin 'r' potest, qui solo consensu perficiuntur. Vid. ius civ. Nea pol. art. 10 4.
R. Dupliciter polost quis in damnum cO perari: positive et neg utive.
255쪽
l. Positive: et est quando quis vel physice vpi moralil Pr innuit in damnum proximi: physice quidem, si actionis damni sicut ivue particeps sint. V. g. Poncurrendo in grassatione ad viatoris spoliationem: moraliter, si quempiam pd damnum proximo inserendum determinet, V. g. gra Ssationem suadendo, furtum et lares dirigΡndo. Attamen ut causa posiliun tenentur de damno, requiritur ut sit injusta, emcrex et thuologice eulpabilis. Injuslu, quin numo leuetur reparare damnum proxuno illatum, nisi
quatenus strictum rjusdem ius violaverit; atqui ius proximi stricium violari non polyst, nisi pervclionem iniustum. Elpeaae,
nam ut quis tenentur reparare damnum , non sussicit in tetilio dum ui inserendi, sed nsteesse in si per est, ut vere ei realiter inseratur; jus enim ulterius p'r solum inlρntionem non laeditur. Th ologie8 eulpobilis, quia sine culpa theologica non est , Saltem extra contrucium , obligatio restitutionis avimam ligans. 2. Negntiue: et est eum quis non imis
pedit damnum alterius. elsi possit et debeat illud impedire. Causa negativa nullum per
se loquendo tenetur damnum proximi reparare ; repugnat enim quemquam teneri TPParari damnum praeelse, quia illud mi. nime impedivit. Alioquin tenerentur omnes jure naturali et ex iustilia honum proximi
Curure, et malum Pius avWrtere, quod nemo
dixerit; quia quod unicuique mundatum sit de proximo suo ) li x charitatis est, non justitiae. Diximus per se loquendo ; quia Pot st quis obligari ex contractu vel quasi contra tu ad mulum alterius impediendum: quo quidom in casu si non impediret eum
possit, teneretur ad restitutionem. Unde concludimu3: causa negativa numquam dicenda est teneri ad repa mundum damnum
proximo illatum, nisi: l vel ratione ossicii, vel alius iid illud impediendum obligetur ex justitia; 2 ipsum quantum in se est impedire revpse valent. Quo sensu tantummodo ex civili iure art. 4b38 parentes et magistri tenentur de damnis filiorum atque discipulorum respective 2 .
Pluribus aulum modis causae tum posilivae tum negativae cooperantur in damnum ἰ vo Ρm praecipuos hisce vρrsiculis numeral Angelicus , quorum quidem sex sunt positivi, tres nega livi:
mira causa damni proximo illaιi, laneatur
R. Si dubitetur, an actio sit posita, vel si actio quidem posita sit, sed dubium sit,
an damnum evenerit, commune est Cum
Lessio ac Ronca glia, nullam adesse obligationem restituendi: quia saeιum non praesumitur, nisi probetur Si vero ex una parte vclio mula sit certo posita , ex ulla autem
parte damnum sit certo secutum , et dubi letur solum, an illud damnum ex illa ipsauclione evenerit, tunc uirum adsit obligatio restituendi, tres habemus sententias. Prima, quae est valde probabilis cum Haberi, Lugo, Roncaglia et Sanchez obligat ad restitutionem : quia in tali dubio possidet crimen parva uctionis, quaecum esset
de se apta ad damnum irrogandum, in dubio praesumitur damni causam fuisse Seeunda etiam satis probabilis cum Lessio, Nivarro, Salmanticensibus, Sylvio aliisque negat esse obligationem restitutionis ; nam nemo c gendus est ad eam, nisi de obligatione certo constet: atqui in proposito dubio de tali obligationemrio non constat, hoc ipso. quia dubium est. Nec praesumendus est inlluxus; licet enim actio de se apla sit ad innuendum, cum tamen non semner innuat, idoo inlluxus est probandus. Hanc sententiam videtur tenere f. Thoma , qui docet: non semper obligatur aliquis ad realituendum a non emm semper eonsilium neι adulatio uel
aliquid hujusmodi esι el imae causa rapinae:
unde lune solum tenetur consilialor auly ityO... ad res ιitutionem, quando probabi. ιιιer aestimari pote ι, quod eae hujusmodi causia fueriι injusta aeceptio conseeuια id . Ergo juxta Angelicum probari debet coiisi lium certo fuisse causum damni ; verbum enim probabiliter, si sit ex una tantum parte significat persuasionem moraliter certum, ut hene explicat doctus concina - Tertia tandem sententia tradit obligalionem adesse restituendi pro rata dubii; sed huic oper-le obstat, quod vel certo possidet mala ae. tio, et reparandum est totum damnum; et certo non possidet, et tenetur ad nihil, quia in dubio melior est conditio possiden-lis bona sua. Quod quidem principium sallem in materia juς liliae tamquam certum
0. 5. An causae sin)ulae tam positicas quam negaιieae ad damnum simul concur-s4J V. Liguori. Op. Mor. l. 3. n. G2. di 2. 2. q. 62. a. I. M . Aliares est, quando de mero eousilio quae
256쪽
R. Distinguondum: vel res ad quam con- Currerunt, seu objecium damni, potest in
partes dividi . ut est quaedam pecunia aquantitas: vel dividi nequit, ut est instendium. homicidium. uis positis, dicimus: 3. Si objectum damni dividi potest, tunc
si plures concurrerunt sine motore princi poli , aut sine mutua ad invicem conspiratione Seu execntione, singuli tenentur pro rata tantum; eum unus in ulterius operam non in suxserit: unde si plurΡs neque concuris rant ad expoliandum domum, ad depopulandam vineam sine praevia mutua conventione, singuli eorum pro rata lanium modo le- non tur Si autem omnμs excitati fuerint amotore principali, motor tenetur ad tolum: et ulli in ojus desertu pro rata. Ralio quia principulis agΡns ipso saelo in se sust ipit absolute totum Onus damni r parandi: eum ipse primario illud inserat . nec utatur ullis, nisi velut instrumentis ad damnificandum -Quod si motor principalis non adsit, sed
omnes invicem se excitaverint et induxerint ad damnum ita ut, singulis non ΓDn- Currentibus , damnum non Pvμ niswt, tunc
singuli aeque tenentur in solidum, quia singuli sunt lolius damni causa; unus enim ulterum juvat , unus procedit a confidentia quam habet in ulterius auxilio.
2 Si objectum damni dividi non potest,
tunc si ita concurrerunt, ut sine illorum opera damnum non suis sPt s 'culum , Certum psi illos teneri in solidum quia lotus effectus a causis singulis hoc casu procedit: hinc si adjuvos larem ad ascendendum per senestram qui secus ascendere non potuisset; si praebeas tuum suffragium ad injustam actionem, quae secus non obtineret, teneris in solidum Si vero sine ipsorum opera damnum adhuc seculum fuisset: ut si apponas ignem simul cum aliis ad domum proximi etiam seelusa conspiratione, et licet, te absentρ, alii nihilominus domum incendissent, utrum tenearis cum teteris insolidum, duplμx est sententia. Prima sententia probabilis , quam tenent Cnjetanus, Salmanti enses , Saneheg ete. , vssirmat; quia quilibet est causa moralis totius dam-ritur; si enim paries litigantes per amitam tum. positionem henevole inter se eonveniant. talis
tranSaetio utique, plerumque Rallem , summopere approbanda est: ast ad talem transae lionem filri
ete obligari nequeunt; quia debitor Remper vel ad totum vel ad nihil obstringitur . . Ita SapIS 82. si in Tune quis dieitur leneri in Eolidum . eum aliis non restituentibus, ipse tenetur ad lotum per Fe, ideoque etiam ad pariem aliorum: solidum, id est integrum, Plenum.
ni, cum moraliter lotus osseelias a singulis procedat, ac particularis operatio rujusquo
constituat unam eand 'mqtie actionem eOnlra justitiam. Neque est de ratione pi natura verae causae, ut Da non poSita, non Sequatur essectus; sed dumtaxat. ut ex ea enlaetus ipse sequatur. Verum feeunda adhuc
probabilis sententia Navarri, Sylvii et aliorum, docet singulos tunc teneri tantum pro parte sua ; quia cum obligatio restitutionis pendeat ab influxu , seu causalitate in damnum , obligatio non dPbet esse major, quam sit inlluxus ipse; sed influxus est lantum pro parte damni: ergo pro parte tantum erit et Ohligatio restitutionis 2 . Quidquid sit, non debemus hic omittera
animadversionem momenti gravissimi , et est quod rudes, etiamsi len 'untur in solidum , raro tamen in praxi Posdem sex dit obligare ad totum , cum di ille ultor isti sibi persuadeant sese loneri ad restituondam etiam partem a sociis Sui ablatam. Et in hoc casu salis prassumi etiam Potest, quod domini ipsi, quibus restitutio facienda est, libentor consentiunt, ut illi restituant partem propriam; cum bene perspieiant valda timendum , ne restituant nihil omnino, si obligentur ad totum. Nseque pilam praetermittenda de laratio iuris lum pol nulis, quae habet urt. 5l: ιut. ii qe indiuidui eo annali per uno straro revio sono ιen uti in solido alle ammende ,
civilis νx quo art. Il 5 solidar.a debitorum obligatio non praesumitur in contractibus,
nisi vel expressa sit, vel ab ipsa lege indu
N. II. De Mandante seu iubente ibi.
Q. I. Quis intelligitur nomine mandanistis . seu jubentis 2B. Mandantis S u jubentis nomina eum intelligimus, qui alterum indueu. ut suo minmine damnum inferat prorimo: dupliciter
autem polyst inducere. rxpresse et tacite. presse, idest v rbo, seripto. nuntio; tacile, idest nutu, signo vel saelo alio: uti si puter vel dominus filio suo vel servo signi-
sistet sibi malam fore illius personae occi
σε. Mulier nupta et mus secundus maritus e nium tor tenentur in fiolidum ad rationes reddendas e sua adminast ratione matrimonio posteriore art. 318 jus. eiv. Neap. . At item exeeutores lesta n
latii quoad mobilia sibi tradita lari. 988 . εὶ V. Liguori, inui Mor. l. 3. nu. 558, et rig.
257쪽
256 TRACT. vll. DlSP. l. si mem, aut cum iisdstm conquρratur, quod nemo iniuriam sibi suctum ulciscatur : sic rosert historia conligissΗ moriem S. Thomae Cantuariensis sub Henrico it Λngliae Rrge, qui cum suis saepius conquerebatur, se cum uno n gni sui Sacserdote pacem ha here non posse. Item est si quis pumatus sit tuo nomine damnum inferre, et tu cum
commode possis impedire, non impedis ;nam censeris tacite mandare.
0. 2. Ad quid lene1ur mandans R. cum Angelico: ille . qui jubeι. est prin. eipaliter mopense unde ipse principaliιer tenetur ad restituendum li); qui enim sucit
per alium, per se sacere censetur. Tenetiae sellam reparare Omnia damna. quae ex manduti sui executione sequuntur. Si ea praeviderit. vel eulpabiliter ignoraverit: sic enim habet Bonifacius Vill : is qui mandat
aliquem verberari, lieet eaepresse inhibeat ne occidaιur ullat nur, neι membro aliquo minitetur. irregularia ellieitur, si mandatarius fines mandali dati eaecedens, mutilet vel occidat, eum munditi. do in eulpa fuerit et Me evenire posse debuerit eogitarε 2 . Hoc tamen tunc currit , cum notio de fisteSt periculosa , tunc recte praesumitur id praeter mandantis intentionem non esse Recutum. Vid. art. 1870 et seq. iuiis civ.
0. 5. Aa mandans teneatur reparare etiam damna, quae mandatarius ipse mandato ob-ιemperans passus est 2 R. Si mandalarius su*copii mandati executionem voluntarie et libere, mandans non tenetur reparare damna, quae mandalarius
mandato obtemperans passus est; quia tunc pericula omnia ipse in Se suscepissΗ jure merito existimatur. Si vero illam coactus vi vel metu gravi suscepit, juxta omnes tenetur mandans omnia illa mandatarii damna reSarcire, quae orinaris in talibus Θxequendis mandatis contingere Solent; mandans enim sic agens strictum manda tarii jusapsertissime laesit eum moraliter cogendo. Diximus ordinarie; num si mandatarius damnum patiatue extraordinarium. V. g. Si in via fulmine perculsus, vel equo delapsus intereat, non videtur mandans teneri haec
quoque damna comp8nSare z cum ea nec
praeviderit nec praevidsere debuerit. Q. 4. An mandans teneatur de damnis quae mandatarius eae errore inculpabili aι-leri intulit: ut ai quis mundatum a Titio neeep ru oecidendi Paulum , sed eae errore
innineibili oreidavi Petrum 'il. Assirinal Bou viser. quia mandan S mundavit hominem occidsere, si munda larius revera hominem oecidit. Vprum alii negant probabilius eum Lyonnet, Vogler etc.; nouareSpsertu o risionis Petri non potest dici , quod Titius fuerit mandans, cum mors Petri accidit omnino per sertorem mandatarii,
non propter mandatum,' mandalum Pnim hiQOcca, io Est, non aut 'in causa. Neque tun
manduns irregularitatum incurrit, ut declaravit S. C. C. 4 . 0. 5. Quid si mandans mandatum retraetaveriι R. vel mandati revocatio innotuit mandatario ante executionem. vel non innotuit. Si l, ad nihil amplius tenetur mandans . uti mandans; quia per revocationem mandalum extinguitur unde si adhuc mandatarius quid pium operatur, non amplius nomine mandantis operari dicendus erit. sed nn minH proprio et propria voluntate. Si 2 ,
mandans tenetur ud damna compensanda , Perindi' ac si mulidatum minimρ retractu
tum fuisset; idque etsi mandati revocatio
non fuerit malidaturio significata ex cui Davel oblivione nuntii, aut alia de causa; sem pser 'nim verum est etiam in hoc caSu, mal/dantem lybum esse causam injustam et enficacem damni alterius cum mandatum noubit suilleienter retractatum.
R. Consul uιis v ictibulo v 'nit qui consi. Iiis , precibus , blanditiis alium moveι ad damnum proaeimo inferendum: disseri u mandante , quia in isto actio sit suo nomine et commodo, non ita in illo. consulens tenetur profecto ad restitutionem: cum sit causa injusta, et efficax damni. IImo Ηx canonico iure si consilium di disti ut Cujus Titium occideret, secuta morte, teneri, de homicidio. Si consilio movisti servum, ut sugeret aut furtum saceret, teneris furti vel servi corrupti. Si persuasisti Tilio , ut mu assiepretiniuria, teneris mihi ratione insuriarum N). Quare mμrito Innocentius XI diris dρ vovit
dueu ad inserendum grave damnum tertio,
258쪽
non tenetur ad restitutionem istius damni illati. fili lor esset ut observant Alasia, Loγ-
man, Samho, Salmanticensi s Dic. contra
beret pra um P xemplum, quia hoc Est potius Occasio , quam vora causa innii xiva 3 cum Exemplum sex se non sit natum ud aliosessica iter movendos . licet de sagio px eo.
rum fragilitate illi saepius moveantur si .
Q. 2. An consilium praebens semper teneatur de restitutione
n. Qui injustum consilium bona fide seu inculpabilitμr tribuit, noc amplius potest illud revocare . ad nihil tenetur; cum non sit in culpa. Qui vero illud mala fide tribuit,vidondum utrum id egerit vel ratione Stain us, professionis aut muneris , quo consimiens ipse perfungitur: vel mera animi inclinutionΗ. et comitale. Bis positis, dicimus :- 1 qui consilium praebet ratione stulus, professionis v l numeris, v. g. dicens talemvclionem esse licitum, cum licita non sit; vel in tuli casu restitutionem esse faciendam tuti saepe: contingit parochis, consessoriis, advocalis ceterisque similibusὶ, cum lampn ea facienda non sit, lotum tenetur
dum num repa muro ex conSilio suo secutum,
si prae ignorantia vel negligentia mortaliter peccaverit; - 2 pariter ad rhstitutio-nom tenentur qui licet ratione ossicii consilin m dare minime lseneantur, se tamen pro idoneis consiliariis iactitant, et in tuliro peritos se esse declarant: etsi enim in ossicio jam suscepto non dpsciant, desciuntonicium illud voluntate suscipiendo; -- 1 qui neque tenetur consilium dare ratione Alatus et ollicii, noque peritiam j iclitat, uti mulieres et plebei, quorum in Numeten. tia nota est, non tenetur ad ullam clamni reparationem ἰ quia damnum, quod inde
supponitur esse seeulum, non magis consilio ulterius, quum imprudentiast ipsius-met postulantis iri huendum cst: scit enim, vel sultem scire debet. a quo pelli, ideoque discrimini voluntarie ses committi l Lx- Cipe si una eum consilio adsuit otium dolus. t indμ tertio damnum obvenerit; num ρο- tost utique facillimo cognosci ne praecaveri inscientia, non tumon doliis et sal lucta.
si I.imilat Bonvipe eum aliis . nisi quis malum exemplum praeelsa intentione praebeat, ut alios ad damnum determinet. et damnum veniat. Quod Bdhue alii negant, quia non suffieit ad damnum in enlio, sed aetio de se influetiva requiritur V. I.ig tori, Op. Mor. l. 2. n. 43; et t. a. n. 537 Lyonnet. De Just. App. 2. n. 184. 2' Neque obstini quod damnum etiam sine suo consilio evenisset; semper enim verum est illud sine illius eonsilio non evenisse: sieut eurrus, Ii Theologia Moralis. Tom. Il.
Quid τετο dices in si tonsulens non abso
Iule loquatur, sed ost/ndat se vel dubitor vel nescare, vel simpliciter dieat isa sibi videri auι dieοι ita se crederep Nunc non tenetur damnum inde suculum reparare quia lotum esset imputandum agenti, quiveritate non salis qua 'Sita Piqno por- spectu , damni illius periculo Se ultro exposuit. 0. 5. In contulent ad restitution m, eliis amsi absque suo eonsilio aIιer damnum certo intulisseιpn. Si damni patrator non fuit ad damniisseationem motus etiam opera consulentis, consulens non tenetur; quia in hoc casu ox ejus parte non est secuta damnifieatio. Si Pro elium altorius consilio motus suil, tunc etiam consulens iensetur de damno; quia et ipse damni alterius esset causa vera, em
cax et iniusta l2j. Sed i iuuerest quid siquis jam sit eerto
rendum, v. s. Occisionem; eι vlιer non ei suadeat nisi Del medium v. y. Denenum. et Iocum v. g. soliιudinem, vel tempus v. q. n
etem Y Duplex est hac de re sententia Theologorum: Prima sontonita cum Caietano, Viva aliisque docet consulentem lenstri ad rostitvlionem: quia suggerendo modum concurrit ad substantiam damni, pra sertim si per suggestionem in causa sit, ut alter damnum citius inserat; illo enim temporis
intervallo contingere otium soriasso pol rat, ut voluntatPm mutaret Meunda vero
sententia cum Liyman. L ssio, Lugo et sporer negat; et haec videtur probabilior, quando modus est tantum accidentalis, ut sunt communiter circumstantiae temporis, loci ac nisedii: et simul est cortiam, quod
alter non sit voluntatem mulaturus; nam cum executor jam certo supponitur d terminalias ad malum inserendum tali porsonae ante consilium, consulqnA simplicit 'rmodum in rigore non potest dici causa em cax quoad substantium damni; ideoque p0S- sessio stat pro determinatione pravast VO-luntatis in exestu loro I . in iure po n.Nea'. arl.75 tamen po-nali isti omnos uti complices puniuntur l4l: in foro enim externo ineet uno trahi posvit equo, si duo tamen uniantur. dnobu' equis trahi distendus est. 3ὶ Hine eomplurm eum a. Antonino . Iman. Lessio. Hulaman probabilissime eum quoque excusant a restitutione qui materialiter lantum e peratur ad damnum, si alter etiam sine sua impe ratione rerte damnum intulisset v. g. Siquis Scam am ad surandum teneret ei. qui domum astende hal etiam sine tali auxilio.
259쪽
dibus. Q. s. Si eonsulens consilium remeaverit, et tamen damnum adhue sequatur, tenebiturae ad restitutionem' ).
B. Certum est, quod si r vocatio non innotuit damnificatori tempore habili, adhuc t 'netur consulens; nam id m est ac si talis consilii revocatio non contigisset. Si vero In noluit, distinguendum est: rei datum consilium consistehat in diali inn salsa. v. g. quod talis contractus esset licitus, cum tamen esset illicitus, rei conqisiphnt in malensione utilitatis aut delectationi sub executionse oriturae; vel denique consistebat in manifestando modo damnum inserendi. In primo casu non leuetur consulens ad restitutionem. quia per illam revocationem
consilium extinguitur. Quoad alios duos casus disputant. Haberi, Croix, Lessius, Lugo ei alii communissime affirmant; sicuti enim qui ignem injicit in segetem alienam, tenetur ad damni compensationem, etiamsi postea dolens
de laeto conetur omni, quo potest modo, ignem extinguere; ita et consulens: consit in m enim ab eo datum etiam post actam revocationρm adhuc osticariter in damnum innuit. Negant vero s. Antoninm, Axorius, Concina, Merbesius, Sulmanticenses aliique casu, quo consulens in dati consilii re- voentione rura verit omni meliori modo dam-rnim dissuadure, adducendo rationem salutis a ternae; quia haec ratio debet in hο- mille christiano pra ponderare ceteris rationibus mundanis. Neque obest paritas: nam ignis in casu proposito operatur Decessario: cum ex adverso post etiam consilii revocntion m damnvm sveniat non amplius x vi consilii. sed ex pura malilia executoris . Secunda spnientia est satis probabilis ,
Sed primam censemus probabiliorem l2J.
N. ill .-De Consenι levia Q. 1. Quis est mnsentiens, et an teneatur ad restitutionem Pn. Nomino consentientis venit qui externa sun approbaιione nitum escaeiter movet ad damnum proximo infer ndum: duplici modo potest quis in damnum vit riuA OnSenis tire, consensu nsmpe inesticaci Pt consensus13 V. Lignori. DFtta Mor. l. a. o. IS9. 2) Adnotandum vero est diligenter . consule
lem. si exeemorem a perversi eonsilii execulioue nequeat removere . teneri ex justitia mouere laedendum, ni Rihi eaveat.
33 Utiqno liboratur a restitutione qui suffraga intur injustae seu lentiae vel legi, quaudo janitiume i I. DISP. I.
emeaci. Ineseati. quando qnis videt mn lum proximo insorendum vel j im illatum
tiunt Sonatores , ac Iudi m , cum Dor sua suffragia positive concurrunt ud I. goni vel sententiam injustam. Duo posito:
Vel qui consentit in diimnum alterius, id agit eonsensu inemeaci, vel P mcaei. Si l . ad nihil tenetur: etiamsi enim de damno illo gaudovi Px odio in damnificatum, nulla tamen ratione in illud influit; cum sit tantum mala animi dispositio. Si 2, tenetur ob
contrariam rationem quia nempe positive,
emeaciter et injusto in illud influxit . idem dicondum , siquis de industria , et absque
sumetenti causa abest, V. g. a Senatu vel a Capitulo, cum praevidet desectu sui sus- fragii numerum suffragiorum sussicientem re ad damnum proximo inserendum; ab sentia enim esset de industria quaesita, ac injusta damni causa.
o. 2. Quid de eo. qui suifragium praebet
ad injustam sententiam, seu actu quo ceιera
jam praecesserint suseientiam 'R. Certum est, eos qui prima suffragia
praebent antequam numerus compleatur , teneri ad restitutionem insolidum, etiamsi praeviderint alios item esse conspnsu S. uia in damnum essicaciter iussu unt. Ob eanem causam certum erit illum quoque insolidum teneri ad restitutionem . qui post
completum numerum sussragiorum dat sus.
fragium ultimum Pro sententia injusta , Si praevideat alios suum revocaturos, quando ipse susscagium bonum praeberet , vel Ceteros ipse hortaretur.
Si vero susseagia jam irrevocabiliter da .la sint sussicientia ad damnum, tunc qui post suffragia illa dat suum, ad nihil tenebitur: nam non potest dici in damnum in-stuere, cum jam sit consummatum; causa enim praecedit essectum Suum, nou eundem subsequitur. Excipe nisi ex communi consensu in conclusionem injustam omnes convenerint; vel nisi lex indicet non existere decisionem, nisi omnes suffragia sua libera dederint, adeo ut sententia ultimo seratur vi omnium sussragiorum collective
rus Ruffragiorum tompletus fuit et praeeemit; sed inli ilige, si ideo per ea suffragia sententia vel lex jam lirmata sit ae completa. non vero si adhue requiratur sane tuo iuditis vel praesulis aut regis ad illam lirmandam S utentiam hel legem, ut maxime fit in guherniis eonstitutionalibus. Tune ominnes vi singuli probabiliter teneatur de restitu.
260쪽
suffragium suum datum siι, quando celera jam erant inscientia, mene3 Sententia vera encset, dubitantem teneri uti ceteros proratur et si ulli non restituunt, isneri in solidum: νμr illitis enim suffragium jus alterius o terius evasit ac incertum. Nec ob- Slat, quod e perator non len 'atur nisi quando scit se suisse certum dum ui causum; quod in nostro casu quilibet sulfrugium serentium est certus, Se saltsem detorius serisse suo suffragio jus quod habeat da innilii aliis ad sexigendam restitutionem totius
clam ni ab ullis suffragium exhibentibus , rem nempe incertam reddendo i . N. IV. - De palaone, reeπιatoreeι parιicipante Q. l. Quis nomine palponis, et an his
R. Palpo a palpando dicitur: quia quos
adulamur, manu blandiri ac palpare solemus 2l. Unde palpo dicitur qui laude, α -
ωιione eeι viιuperatione alium indueiι ad damnum proximo inferendum: Sic V. g.
pulponem vocabimus qui duellum laudando, patientiam irridendo, ignaviam increpundo ad illud alium incitat. Palpo utpote emcax causa damni tenetur illud reparare; nam Saepe magis laudibus et vituperationi-hus impulsatus quis ud damnum intendat; Eum, it,ut sciat s 3 in damnum influsere revera et ellio iter. Palpones uti complices haben
R. Recμptator, fistu recursum Praestans ost qui praebeι alteri reeuritaιem, comm ditatem , et protectionem ad damnum prωαι- inferendum, vel ne illutum eompenset. Receptator tenetur ad restitutiouem , quando recepιatio esι eati a furti; tunc enim, ut ait Λugustinus, putet rec platω
rem socium esse fraudis et eriminis d); vl-que sic in damnum positive innuit, et emtione sive seiunt quod alii iacturi sint, sive non ἰSive secreto suffragia serantur, Sive nos: nam Gmnes conturrunt tam primi quam ultimi ad inju-Nam sententiam vel legem, eum ipsa efformetur ex collectione omnivin voinrum: et revera nomine omnium seriur et promulgatur. Unde ultimus su
Dagaus se habet sieut ille, qui se adjungit tribus furibus ad auferendam ι abem, quae a uibus jam
commode adsportari potest. Lmnnet. 13 v. Liguυri, uomo Apost. Tr. X. n. 50.
2ὶα duo blandior Iadulatiol. eo periculosior es Se solet, ait Staps S 372: adulatur quippe , dum iudigne eorum aliis reptat . et quidquid dieunt,
figuntve summa eum impudentia miratur et e
seri, nou se tantum, Sed et illos deprimit, quorum fratiam et Iaxores blandiri Stude ι; eos erum uuucaci ter uine lenebitur ad damni compem salionem. qui in rem domi suae receperit,
vel illius furta aut iustrumenta Occultaverint aut emerint; cuui liue sil rapinas fovere. Item tenebuntur caupones, qui a filiis- famili is , acceptant pecunias aliaSque reSparentibus Submpta, , nisi omuibus perpensis, rationabilitur audieari possit quod
Parentes non sint omnino inviti. item domini non impedientes famulos, qui de ipsorum consilentia proximum damnificant. Diximus quando receptatio esι eausa sumtir unde non teneretur qui post furtum juvat sursem ad fugam capiendam, mod2 non influat tu damna sutura; sicut nec qui su- rem domi rei ii, it, non qua larem, Sed qua anticum aut pureutem; vel etiam ratione ossicii, sub eadem tumen conditione , idest dummodo in furta sutura non innual: sic enim non est de crimine malo participare. Sed immanitatis omelum praebere. Ille videndus jus poenale, Neap. art. 458, 4l0 et
421 ubi et graviter in receptatoreS vnimadvertitur, et quaedam sapienter ad furta cavenda priuescribuntur, tum artificibus circa res a privatis emptas, tum Cauponibus quoad personas suspectus vel incognitaS, quas hospitio excipiunt s6 .Q. 5. Quis intelligiιur nomine partici
tam a ad damnum n. Parιicipantis voeabulo intelligitur qui vel in praeda. v I in ipsa uetione damnifiea uva βι sonius quoad damnum proximo irr statum. Fit socius in praeda, Si V. g. post furtum suscipiat partem de re surto ipso ablata; fit socius in ipsa actione damnitic uva, si in illam actionem concurrat, quasvit proximo damnum revera illatum.-POrro Participans in praeda tenetur restitue re quantum participavit; sic enim satisfacit omni damno, quod proximo intulit. Ρarticipans autem in altione damnificativa te. netur saltem ad restitutionem pro modo Concursus et aliquando etiam insolidum tr)
amat, Red ludisicat. Et quantam Stragem impii a Mutatores regno morali non jam intulerunti Quis illorum numerum computare Roterit, quo& adula lio eorrupit et perdidat' imo historia exempla plurima reseri. extade sortissima quoque regna eL iminpetia eorruisse. Ab his ergo deceptaruribus unum quemque nnstrum .illos vero maxime qui aliqua au-eioritate polle ut . sibi cavere Dportet, memores ui-ius quod Sapiens imuit: malitas est a sapiente eor