장음표시 사용
301쪽
am TRA . vs euelatio criminis oeculti. Duurtus sinistra interpretaι O boni operis : Si quis v. g. dicat , eleemoSynam mulieri pauperi luisse quidμm datam a Titio, sed ad pravum seductionis linem. Quintus boni operis negatio. Sextus retieema et silentium in iis circumstantiis. in quibus facile intelligi queut proximum nostrum v l non Esse laude dignum,
Pl non lanium sibi mereri sit. Septimus
alienae virtutis eatenuatio. Octavus Riqida eommendatio , ex qua adstantes intelligunt frigide laudantem non bene sentire de
Detractio et contumelia, aliter solet etiam explicari, et i x iure poen. Neu p. modo carincere, modo suspensione vb officio, modo
Poenis, quae vulgo dicuntur di Polieta IJ,
punitur. Uui aliquem scienter cle salso delicto incusnt v pud udicem, vel malitiose talia u-git. quaE tribuant reulus indicium, habetur reus culumnia - Qui publice aliquem sive
praesentem sive abbi ntem det vorat malum
determinute ipsi imputaudo , ut si dicat, ipsum revera tali die a Sempronio sura tum sui se nisi dehonoratio sit a log permisso , habetur reus dissamatione: quam quidem imputationθm si vulgi t utΘndo manuscriptis, imuginibus, publicis dinriis et Similibus, ctst reus libello fumoso Qui vero uliquem publice dehonestat, sed non impulet ullum lactum singulare ac praeciSum, ut si dicat in genero, eum e SSe furem, sol-
ea injuria-0ui verbis, signis aut minis
Dersonam pubi C: mi contemplatione sui oniicii osseudit. habetur reus atroci injurialolιragilio . Dui tandem Socretum aperiunt. cum illud rationse Ollicii custodire teneanturve legis. ut Sunt medici, Obstetrices etc. honentur rei violaιο secreso art. 365 et seq.
li. Susurratio est verbum seminans inter amicos discordius. Convenit cum detractione ex partu muteriae . quia utraque mus l) u Un seratiore p. e. ossem ii SilenZio, allor-ehe in sua presen a si loda o si hiasima ii suo pa-drone: egii sa ehiaramente intendere eou cio cheil suo padrone non meriti te ludi dat egli. o meritii hiasi mi the gli si sanno. Nulla dimeno per cib
2ὶ Hue revolantur ex Mup . 9 400. qui vultu
vel milibus calumniamur ἰ ubi aliquis laudatur. malitiose subrident, humeros ali ratiuul, SermDnembre ι ,uterjectione abrumpunt, cle. e. Κ. Ttius
luin dri proximo dicit; sed sphete dissi et ex
parte fiuis, quia susurratio insuper dissolutionem amici tuo intendit i5J. Et ideo est
X generu suo mortalis, specie diversu lac gravior detractione ; unde in consessione
ESt exprimenda , ut notat Angelidus 6 .
Quot malorum sint causa susurrones tu sa miliis, in comi minitantibu'. in univer&a s
cietate, haud diei potest. Hinc illud Ecclesiastici: susurro. eι bilinquis maledic us; multos enim ιurbabit pacem habe rues Tin. 0. 4. An peccet peccato detractionis qui
strave crimen revelat, sed uni vel aιιεri lanis tum . qui illud sub s ereto eontinebiι'lt. Cum d stinctione: vel revelatio fit adlsenisendum os ronsae dolorem; vel revelatio sit sex levitate et sine causu. Si i communissime docent revelationem delicti factam uni vel alteri ignium non es- Se pec ciminosum: durum enim videtur, ut quis prohibeatur solatium qua Erere Suum dolorem amico manifestando. Neque tunc mulum proximi intρnditur; imo medium hoc institutum est ab ipsa natura, a qua ha mus, ut dolor communicando dimidie turruique id fieri pur amicorum compassiouum docet Angelicus 8). Hinc excusant saltem a mortali sumulos, qui reserunt injurias Sibi a domitio illatus, uxores quae reseriant improperia mariti et c. Si 2. ulli censent esse mortale uni etiam crimen ri velare ;quisquis enim uegre fert quod apud virum cordalum de honori tur. Adde: in Omnium sensu judicium temerarium est mortale, li-eμt unus tantum illud constipiat de aliquo. Multi tamen cum Caietano Covarruvia, LUMSiu, Navarro etc. Salis probabiliter negunt
ESse gruue; nam laina consistit in opinion muliorum: unde non est instinatio, Si crimen uni vel alteri viro prudenti reveletur. Huic sententino adhaeret apertis Angolicus: ita tamen, addit . ut non proveniaι inde aliud ο ι insumia rei uisuperium proximo delinquenti, id est nisi alter alteri sit crimen manifestaturus σὶ quod obsHrvata disseilius est . et modo semper excludatur
est quidem via probus, verumtamen ... Imo qui tali tulerruptione, vel ad alienas laudes subridendo pro Iimum ituperant. plerumque eius famae mulis magis noeent, quam si certum aliquid itium ipsius aperte designaςgem ἰ tune enim dum lacent aut rident, vagis et quibuslibet suspieiouibus
3 Quoad de poetias hujusmodi vid ari. 36 et
302쪽
DE RESTiTUTIONE lN SPECIE 301 animus nocendi. Nec tenet paritas judicii
tem rarii, quia salsi criminis in hoe habetur imposilio; sed in nostro casu est nuda veri
criminis manifestatio sit. Sed quid idices . si detrahatur quidem
eorum pluribus. 8ed relicita persona; die n- n. g. in ιali ac tali ιoeo esse qui male via Wunι8 Grave pec tum non eSi generatim loquendo hic dicendi modus: in omni hus mnim locis ordinarist sunt homines mali: unde per se proprie dicta infamia nulli inuriis tur. Diximus generatim I in O; num vii. tWr esset, si inde aliqua infamia alicui redum
daret: Sic V. g. peccat qui detrahit ordini religioso, vel nominat Monusterium, in quo quis grave pereatum oecullum commiserit; id enim loli ordini graviter noeel. Εxeipit Concina, si agatur de aliquo Ordine amplo,nμque sit stricliori g observantiae, cum in quolibet amplo loco larme semper sint oli- qui diseoli Hic venit gmaviter reprPhonis denda prava illorum conSuetudo, quue hisces temporibus adeo invaluit, ut nempe, si quis e cistro scandalose deliquerit, universus clerus traducatur uli criminosus: hoc
injustitium simul Et odium in religionis ministros plane ostendit 2). Ouid addes . si nominetur persona, Fesnon nolentur ν euliares defeelus, ut si diacas tantum: multa sese de illa, sed patefac re prohibet eharitas' Id per se videtur mor. tale; nam sic gravis suspieio ingeritur innu-dientium animis. Si tamen nominentur deis mclus, sed in genere dicὐndo talem esse a
mortale; quia ut plurimum audientes id interpretari solent de quadam propensione
tantummodo nuturali. nc quasi involuntaria. Ceterum ipsa personarum qualitas hic est ut tondenda: sic erit mortale de optimi nominis Praelato dicere, mendaciiS esse a Sissuetum; aut de ecclesiastico, quod duρllum commiserit vΡl sit amans puellarum. Non est nutom grave sappe id osserere de milite, viat est juvense medioeris famae; nre dicere de puella, quod sit garrula, Superba Pte. uidaut mi estpones) si nominentur quidem defeeus, sed illi des eius, naturales sint
Perse mortale non est illos desectus nomina. rc cum enim a voluntate non prosuant, ani- am non assiciunt . ii que sunt dedecori. Pol erit tamen esse mortale, vel ratione magni moeroris. ut Si proserantur in laciem, v. g.si dicas de aliquo, ipsum esse spurium;
et ratione praejudicii quod inde evenire
potest, ut si quis dieal de voro honorabili
suisse vile mancipium. Ouid d/mum si nominetur quidem n liquis defeetus morn Iix. sed illa persona jam de a- olio defeetu morali siι infamata ' Si illa duo crimina connexa sint, non erit grave; quia tunc nolabiliter infamia non augetur: imo jum subintelligitur . ut si dicas de ebrio rixari cum uxore. Si vero duo illa crimina sint disparata, sub gravi prolithoiur de uno crimine infamatum de nilo crimine notari ἔinfamis enim in uno gsen re illi, non amisit jus D must quoad alias virtutes. Sisi v. g.
rum, qui gravi surto in noluit, nefas eSt infamare otium libidinis; sic foemina de uno adullerio dumtaxat dissa mala. non potest de alio occulto diffamari; quia unum non dicit
connexionem v d alterum, neque ex Se pravam consuetudinem importui.
Q. 5. An pereet qui detrahit defunctis
B. Detrahesre defunctis ultro concedimus, celeris paribus, non adeo grave esse ac dei h 're vivis; elim di iuncti non amplius sa-ma indigρniit ne recte vivendum. Dicimus lumen adhuc mortale esse ipsis detrahem in re gravi: nam juxta communem hominum
aestimulion m sempor in fama sua vivPrecenssentur. Unde scriptum est: mortuo ris
prohibeas gratiam lat. Hinc historiographi
ignominiae notam memoriae defunctorum sinse sufficienti causa inurentes Ocrulla muni stando, cognitu exaggerando, nec aetam poΡnilentiam rΡserundo. graviter peccant, alque ud rostitutioni m tenentur: neque haeredes condonare ram possunt, cum samve aliorum domini non sint. idque valet,liepi desuneli si ut dum nati; nam adhuc Sunt nostri proximi secundum naturam: idpo neque licet ipsis duplex tormentum desiderare, ut ait noncogita. 0. 6. An liceat repetare crimen, quod se-mει publieum esι' NOTA, Triplici modo erimon publicum di ci potest: - 1 putuietioιe juris, cum nempe de eodem constat vel per publicam judicis sententiam, vel per ipsam rei consessionem,uel per legitimam testium do positionem
in judicio secutam; -2 publicitate saeti cum
id publico loco coram multis patratum est, ita ut non amplius possit neque ulla tergi -vμrsatione celari. neque ullo excusari juiis suffragio; I publicitatae t mae. quando sa-ma criminis pervenit ad majorem partem communitatis, vel ad tot personas ejusdem ut, spectatis omnibus circumstantiis, fieri
303쪽
nequeat quin ad notitiam majoris etiam partis perveniat. Nos porro dicimus ad hDe. ut erimen diei possit publicum publicitate
sumae, Sussicere quod, si communitas constet octo personis, illud sciant quatuor; si centum sciant quindecim; si mille, sciant
viginti circiter diversarum sumiliarum it .
n. Nullum peccatum est neque contra justitiam neque contra charitatem, si verum alterius crimen reveletur in loco, ubi sit sive juris, sive facti, sive famae publici tale jam nolum: si palam res est, repetiιis injuria non est, est juris adagium. imo expedit ad bonum publicum. ut unusquisque Cogn Matur qualis publice cognitus est: hoc etiam consuetudo confirmal, dum historiae ma dat crimina publica. Item certum omnino videtur non peccare, Saltem morialiter, qui verum alterius crimen in uno loco publicum revelat in altero, ubi late non est, sed quo brevi tempore ejus notitia perventura sit; non enim infamatus aliquam per hoc patitur injuriam saltem gravem , eum sit tam tum quaedam anticipatio, et aliunde fama spoliatus existat.
Quid dices in si ali jus eriminis fama
non esι inιra breve tempus in lacum alium perventura, poteritne licite in eo propalari' Si delicium in uno loco notorium Sit nolOrietate juris, commune est, ubicumque licere illud propalare, idque maxime ex hodiernis moribus: et sane ideo judex sententiam evulgat, ut sit in omnium notitia ad terrorem Si vero delicti notitia habeatur aliunde , tune viii cum Antoine tenent esse mortale contra justitiam crimen illud reum lare; quia delinquens eo in loco adhuc suam possidet timum. Alii cum Sylvio dicunt e
Se mortale lantummodo contra charitatem; quia reus licet amiserit jus ad famam, vul- esse lamsen tristatur sciendo crimen Suum
publicum si ri ubi non erat. Alii cum Lugo
contendunt non esse gravem culpam neque
contra justitiam neque contra charitatem ;nam expedit bono publico agnoscere male saetores: quae ratio nobis videtur valde probabilis semper ac crimen est tale quod reum reddat perniciosum , ut est crimen latrocinii, impudicitiae, homicidii, proditionis, et
similium. Huic opinioni eo propρnsit S adhaeret Lyonnet, quod in Galliis, Nicere debuerat in Europa ut ultra j omnia dam nunc
lamilia vel monasterio notum non posse dici absolute pubi eum: ae proinde non posse manifestari ne in alio quidem monasterio ejusdem ordinis ;quia est semper privatorum Dolilia , eum una sa- milia habeatur ut uuus lismo - v. Liguori, UOm. Ap. D. M. n. 12.
mereti relationis, multitudinem viatorum, nubem publicorum foliorum et forsan eoaevorum natiram loquacitaιem isti. Concina sic distinguit: si crimen notorium sit notorietate tantum famae . eauιi omne1
sint oporιeι, quia facile fingitur Mee publi-
ea fama. Si vero nolorietate facti . scilicet publice patratum, patefieri potest ubicum inque; nam aucι- absolute amisiι jus ad simam ; qua enim voluntate in publico eι ω-ram um uerso Postula crimen commisit, e dem suam protegiι famam : contra vero
quisque jus habeι ad facii publiei notiι iam
acquirendam; et id literis commendatur volat, ipsis su verioris ethices hominibus. ldque valet in casu verae famae publicitatis, etsi injuste in primo loco crimen fuerit publicatum ; nam semel manifestato crimino sive juste sive injuste, totum iundamentum ablatum est, ut inquit Antoine, quo poterat celari; nam et publicum nunc est et verum. Excipe I nisi notitia venerit ex consessione; num lex sigilli sacramentalis omnes Sequitur ubique; 2 si scias crimen esse salso impositum; quia innocens, non Stun-ie illa famae publicitate, habet semper jus
intrinsecum in sua innocentia laudatum, nequis salsum de ipso dicat.
publicum nunc oblivione , veι bonis moribus siι obliιervium pNon est peccaminosum iterum illud pat sacere, si fuerit publicum notorietate juris; quia expedit ad terrorem malorum judicis sententiam non ignorari. Idem dicendum dispublicis historiis , licet crimen sit notum sola facti notorietate : id enim conducit ad publicum bonum ; num et instruuntur P steri et spe honoris ad praeclara incendu tur et timore infamiae a turpibus delerrentur: et ita passim fit Hisce exceptis casibus , alii dicunt non esse contra justitiam de novo infamare, cum crimen jam est Obliteratum, modo tamen simul reseratur Emen
datio; nam quisque ex una parte jus habet criminum publicorum acquirendi notitiam, ex alia per bonam vitam praesentem olim intimatus habet jus ut censeatur bonus in
praesentiarum, non in praeterito ; neque enim , ut ait jus civile , aboleιur turpitudo, quae Postea tmermissa esι l3 . Verum cilii
Billuari tamen id iudieio prudentia remittit: si
nempe, attento eommunitaliis numero , hominum
garrulitate et aliis circumstantiis, judicet vix possibile. ut res Ferreta manrat.
304쪽
DE REST1NTIONE IN SPE IElonent id ono gravi culpa saltem contra
charitatem fieri non posse, etsi narretur mendatio; num id sine summo moerore infamati non potest evenire. Adde , per oblivionem rem in eo Statu reduelam eMe, quo
orat antequam esset publico; at quando do-lictum non est publicum, nullo modo publi
Ouid squaerest de eo, qui manifestaι alterius crimm occultum eι falsum , putans eae errore inuineibili illud esse verum et
Eo modo, quo incendens sine eulpa domum alterius , lenetur ex charilato et ex justitia ignem extinguere , cum advertit,eι pote ι sine magno incommodo ; sic ista tenetur suum factum retraetare : et idsem est, si rem magni momenti propalasii , quam parvi esse audicabase idem est, si ex inadvortent ia dicis Petrum esse auctorem
talis homicidii, cum sit Paulus i2ὶ. Sane
qui retinet rem ulienam , invito domino , eam tenetur statim ac cognoscit esse alienam; sed in casibus supra quamdiu tuum dicium non relmactas, delines famam ait rius , quia pravam opinionem ex tuo dicto causa tam in aliorum mente relinquisi ergo teneris illam repellere aperiendo veritatem, quod non est proprie restituere , sed damnum incaeptum interrumpere. Adde: justilia non solum te obligat ad non inserendum damnum, sed etiam no ex ina actione clam num Sequatur, vel conservetur aut pergat
innuere. Unde licet illa tua aetio ab initio non fuerit injusta, injusta ea ovadit eum id advertis, et provides, cum adhuc subsistit: proindeque tunc de restitutione graviter te
Diximus et potest sine magno ineommodo: ipsa enim aequilas satis innuit, esse min rem obligationem restituendi in eo, qui bona fido alium infamavit, quam in eo qui in
maliter contra justitiam id fecit: et ideo li-
sin Lignori. Nomo Apost. Tr. 1 . n. 13. 2ὶ Puiu si error se teneat eae paria audientium
tantum ' in si tu nomines revera Paulum am
etorem homicidii, sed auditorea intellistant Parrum Iuxta omnes teneris ex charitate errorem eorrigere; quisque enim eum commode potest, i netur a proximo suo damnum praecavere. Utrum ero tenearis etiam ex justitia si eommode potes, affirmat Nolina; quia ex tua actione aliquo modo ortum habet damnum illud. Negant uusemhaum, Lessius ei Billuari; quia non lua actio, sed er raudientium tota est eausa damul. Ego tamen . ait Lugo. magis assentior Molinae: nam ad debilam loquenlis diligentiam spectat eurare, ne auditores de uno accipiant, quod ipse profert de alio. 3ὶ casus: Titius sustulit a Coo diuissimo ditias Iibellas pinans ad illum perimere; seu postea, ιibellis in ludo eosumptis. es9 Icιι eas non e se
cet isto lEDeutur cum Otrimonio proprias famae, et honorum fortunae, et aliquando etiam vitae, famam restituere; ille nunquam cum magno incommodo ad id obligal ursim in fama, sive in vita : sive in divitiis. Sane non ne juxta omnes sortius ac majoribuq cum expensis obligatur possessor malae fidei, quum bonae fidi ip primus cum incommodo gravi rem alterius sub gravi tenetur domino reddere, quia est in culpa; secundus vo-ro sub gravi quidem tenetur restituere, tum rem cognoscii esse alienam, sed non ita cum gravi suo incommodo, cum Pum culpa prinio non tonuerit. ita pommuniter La Finan ,
Lessius, Lugo cum Sidmanticensibus sq.
Q. T. An aliquando liciat alιerius erimen
B. Si notitia sit habita ex consessione sacramentoli, in nullo casu licet alterius crimen revelare, quamvis sit levissimum, atque agatur de ipsa morte vitanda; nam Semel data contraria suppositiono , retraherentur fidelρs a Sacramento Si notitia aliundρ habita sit, illud revelare fas est pro-pιer aliquod bonum necessarium. debiιis eir-eumstantiis Observatis, ut ait s. Thomas 5 . Unde dicimus cum Concina, licPre revelare verum Pt occultum alterius crimen:
3. Ut proximus emendetur illud dρ rendo iudici. aut praelato, aut domino, Iut
parenti, dummodo ex tali revelatione majuspidi m damnum minime conlingat: bonum enim animae spirituale praseserendum est bono temporali famae , ut habet s. Basi
2. Ut publicum damnum evito tur: quo
in casu quisque per se loquendo crimen manifestare tenetum, nam honum communitalis vincit bonum particularis, ac quaelibet
pars t nplur ad honum totius conserr . II in
detegenda sunt crimina quae in religionis aut reipublieae ruinum vertunt: qi arct m rito in iure poenali Neu p. art. 14s et seqq.c i, sed ejus domestiri. qui eas domino suo de posito dedit. Resolvitur: quando sustulit non Pet-cavit, nisi venialiter, quia non habebat nisi conseientiam furti lexis: unde tune nonnisi sub levi tenebatur libellas restituere. Sed filatim ac trem- geli, eas libellas esse domestici Crii, ideoque re- speelu iIlius materiam esse gravem, sub gravi l netur eas restituere; nam litet ab initio ejus mala aetio non fuerit ut gravis apprehensa; talis et nune evadit, cum veritalem dignoseit . et adhue possit et debeat providere; non restitutio enim est quasi tontinuata surreptio. Lihellis eonsumptis. debilum non suit extineium, sed debitoris persona obligata
305쪽
gr.iviter in pos animadvertitur, qui crini tua
non pandunt ad bonum publicum si).5. Ut salvetur vita hominis innocentis, V. g. Si innocens arcus 'tur de homicidio , erit revelaudus homicida ; cum potior sit conditio innocentis. Eliam licet limo aliquando necesse est allerius occultum cri. non revi lare ad vi laudum grave damnum Proprium, vμl alienum, etiam in bonis sortuna '; quia noeens non habet jus ad sumam suam cum gravi damno inuoceulis , et ex Iogst Pharitalis bonum proprium , vel alterius innocentis bono noceutis est priaeseren
Η iee omnia tamen lunc tantummodo obtinunt, rum damnum non potest ut iter evitari, Pt damnum satis proportionatur amissioni famast, et dum mi do nec amplius nec pluribus crimen manifestetur, quam Oporitoni ad aver Ρndum damnum quod in se ipso quis periim'scit. Unde supisenior mon 'tSuare L ex Angelico: eharitas Ουἰiροι ad sub -
niendumeommuni bono eum minimo damno privato ; ergo si poι est illud defendi et hoc visari , uirumque faciendum esι IJ.
Quaro sto in casu per so liberum non erit
Superiori interrogaro sLJ. Sed lieitumne erit quaeres) revelare alterius erimen occullum simia narrando
poeniι entiam peraelam 2 Nega live: neque enim manifestalio hape compensatur per Subsequenti m poeniti n-tiam: sem p 'renim quaedam sinistra opinio
in ullis ingeritur. Unde si quando id factiim legimus, divina providi'ntia id factum sestnil liorrorem vitii injiciendum,nd veritatem
factorum conservandam, ad peccatores ulli iselendos, vique ad divitiam misericordiam pato faciendam.
ad pius sit 3 Solus dicit, ipsum non posse uli tuli notitia sic extortu etiamsi alioquin mortem subire deb rei; Molina conset tune tantum eum posse revelare, quando longe majus di trimentum sibi limel; luessius. Na- arrus, concina dicunt id posse ad quod-
suo servitore e in edele: nn superiore ehe il tale olat altro inferiore non e degno delia sua e fiden-ra spesso ant ne vi ε obbligo per earilis. Neppureo mali testiara it claro: di a te uno informarioni poeosa voro voli, ma eonformi alia verit, . quando ni h
eon tallato in torno a persone interes ale a e n
cumque damnum vitandum, quia seel pre-
caverit sic notitiam ha hendo, non Peccatea utendo. Inter lum varias sctntentias n
bis magis arridet sententia D I ligo 4l; hic magnus theologus sic distinguit: si tu jus
habre exquirendi alterius poccatum, ut te ab injusto damno oripias, tunc etSi peccavoris per dolum malum secretum expiSCando, altamen ea notitia potes vii; quia desectus esset lantum in miado, non in re: hine
si tuus hosti tibi innoconti mortis sente tiam velit a judice expetere, illius occultum crimen cujus nolitiam me peccatum habui Sti) poteris revelare. Aliter est, si non sit
tibi permissum crimen alterius exquirere, tunc si per vim vel fravdem rius notitiam habuisti, non potos iu conseientia illud manifestare; nam actio injusta, qua secretum cissile utus es, te obligat ad reparanda Omnia damna proximo inde obventura. Et quemadmodum qui est in extrema necesSi ta-t . tenetur restituero quod a proximo a stulit, quando proximum ipsum ob talem praecise substructionem conjecerit in aequalem necessitatρm; ita set tu teneris adromyμnsandum damnum alteri illatum per revelationem seerseli, quia per eam Violentam secreti extorsionem conjecisti proximum innocentem in necessitatem patiendi talὰ damnum. 0. 8. An sit mortala rUerre erimina uti audita ab aliis, in si dieas: sertur, narrant,
audivi de Titio hoc vi l illud 'lt. Si reseretis crimina audita praevidet gravem infamiam ex Sua relatione proximo non Psse obventuram . quia alii non Sunt credituri, non pstccat oti rationem contrariam. Quod si reserens praevid at uudientes credituros ox propria malitia, non peccat contra justitiam; quia non esset damni illius causa efficax ot directa, sed per aegi-d 'ns. Peccaret tamen contra charitalem ,
quia tune tur quillhpt grave proximi damnum impedire quantum commode poteSt. Imo et adhuc contra justitiam : - 1 si ila reserat ipse per se, ut audientes probabiliter ut m Prilo sint redituri, v. g. Si asserat se audivisse rem a porsona fide digna. Tunc nρmpe aderit peccatum gravo etiam contra uine saddit Monnet) a peeeato exulant: l. illi qui
Superiores. aut patres familias monent de subdi intorum, filiorum. ani famulorum Vitiis, ut eos re- Prehendant aut eoere eant: 2. qui medici, advocati. eonses arii. magistri. aut ramuli inscientiam . aut pravitatem dotegit iis qnorum interest ista cognoscere; 3. qui juvenes admonet de vitiis quorum-
ddm Sotiorum, ut perieulosam eorum Sotietatem. sugiant . .
306쪽
DE REMITuri E lN SPECIE majustitiam quia dat rationem sumuiuuiem ut in desectu detractoris, ipso tenseatur re-
credendi malum; - 2 si reserat crimen ulu stituere famam laesam, alii amrma ut de suisterius valde enorme, ut haeresim, rebellio. Puriore infamantis , quia superior teneturnem, tametsi dubitanter; quia sola horum ex ossicio curare ne subditus alteri noceat; criminum suspicio solet valde infamare. alii ussirmant de superiore insumati, quia Q. 9. Ouid de iis, qui deιractionem au- pariter ex ossicio tenetur damnum subditidiunι si ' i i l . impedire; alii vero recte cum Lugo , Solo It . Si gravem detractionem audiens ipsi aliisque de utroque negant: et I de supe- cooperutur, v. g. detraciorem Exciiundo, riore insumantiS, cum non tenuatur invio. laudando, certo peccat contra charitatem lare bono non Subditi ilicet psecuset eontra et eoutra subtilium; cum ossiciatur vera cau- justitiam in ipSum Subditum, quali nus enmsa damni, quod proximus ualitur. injusta, corrigere debet); 2 da superiora insaluati , et em x.-Si vero detractionem audiens quia ipsi non incumbit bono temporali su illi non cooperatur tunc distiuguendum est: ditorum prospiceres. Hape tumen Catio pro-
vel sccum ipse de illa gaudet, vel non. hat illum utique ex justitiis teneri, si in te Si uudiens detractionem seeum de illa poralibus esset yra Θ positus si).
gaudet, peceat mortaliter in materia gravi Quod vem pertinet ad personam priva- couira charitalem, et asseeiu etiam eontra iam . certum est, quod si ust tractionem itoniustitiam; cum delectetur de gravi damuo impudiat, contra jubtiliam non peecat; quia proximi sui, et de uclia injusto. Unde mo- nulla ei obligat G sex Umeio ineum bit. lmonet Scriptura : linguam nequam.noti audiis neque contra chari tutem , si vel inutiliterra. δειrahenιia labia sinι proeul a ιe 2ὶ.- corrigeret juxta illud: ubi suduus non est, imo peccaret contra jutilitioni elium pssse non effundus 1ermonem 5 ; vel si non pos-ctive, si delectationem suum Oxterius ma- εB t sine gravi incommodo, cum quo non nisustaret; uum tunc se habeat uti laudator obligat charitas; vel si dubium sit, an di li- detractionis i Excipiunt aliqui rusum quo Cium jam ovaserit publicum; non enim suinquis non delectetur detraeitone malo ponitur malus qui crimen pati secit. Totanus est proximi damnum. sed lanquam de ergo quaestio etit de casu, quo detraelio sit Auditiove rei novae, Seu de curi a cogni- Cerin injusta : an scilicet pecept gravi letlione crimi uuae alienorum. Alii uddunt et t. De Onu pri ala , quase eum eommodis 'Osam casum quo delectatio sit do ipsa quo- sit, tamen detractorem non admouetY Cev-que detractione; sed non ex odio vel guu- Set sapientisSimus Lugo corrigore sub gravidio de alterius dumno, bene vero ex sim- aequalem raro, inferiorem rarissime tene-pliei animi 1anitate i si tamen non sit supe- ri; imo absolute diuunt Salmanticenses cumrion: id deducunt ex s. Thoma. qui tunc communi Thomisturum, nonnisi leviter pectantum docet esse grave peccatum, quan- OP privatum, qui ex verecundia, timore, do plaeeal ei deιraciis promer odium ejus negligentia detractioni non resistit; id Pr
eui diarahi ιur έδ . unt ex Angeli eo, qui id libenter admittit .
Si hero audiens detractionem deiit,a nou Si lumen ultra insumium aliud proximi da gaudet, non peccat: modo i iuue eam iui- nu in nou timeatur 6). Pedire conetur, si commode potest; se enim Haec communis, imu ghulentia rationabiis tunc haberet modo tantum passivo: 2 modo liler sustinere potest. tum quia in hac ma- non sit superior, quia iunc Specialis obliga- uiria dime illima constat monitionem foretio resistendi ei incumbit. profuturam; tum quia facillime offenduntur. Sed i quaeres adestne obligasio grauis d/- detrahentes coram aliis corripi. et perieutraeιionem impedi Mi si eommode νοι M lum t quod potius avgμant vel eonfirment Distinguendum : vel detractionem audietis detractionem , ei discedunt vel sermonem Est superior aut detracti aut detractori S ; industrie divertunt vel faciem tristem o ton vel est persona privata. dunt 7 . natio est quia istae actiones sunt Uiique tenetur superior detractionem im- verae correption s iuxta illi dr dissipaι .pedire; eum ratione omeli peculiariter ad- sumes tristis ii ιρ- n ιrahi nleui 3j. strictus sit ad occurrendum stibilitorum dam- 0. 10. An xub gravi Deienda ειι resιiιunis . Utrum v ro obligetur ex ju,tilia , ita ιio sumaa η'
ιὶ v. Liguori. - . Mor. I. a. n. Ms. abrumpere, quia saepe nonniyi eommunia et pu- 2ὶ Meli. 28. et Prov. . bliea lacla asseruntur : et aliunde talis interru. 3ὶ 2. 2. q. 73. a. 4. ylio ad attentionem detreetatilibus conciliaudamia V. Liguori, mino Ap. Tr. 13 n. 17. lus rviret Lη mnes.
307쪽
aM TRACT. vl. DUP. u. R. Sub gravi suma restituenda est, si gra-xitur laesa ); si enim gravis est obligatio reparandi damnum grave in divitiis, a sortiori urgi bit liaee obligatio, quando et giturdit recuperanda fama; num mellttit esι bonum nomen, quum divisiae multae ict). Hine udrem Gregorius lx si eu a tua dasum est damnum. rei injuria irrogata. ... jure super his ratias io re te oportet. Nec juvat dicere bono publico expedire, ut delicta detegan. tur: id utiquando verum est. si directe in damnum vertant communitatis; sed generatim mulus malum sest ea patefacere; sic enim et pax set tranquillitas turbaretur, fraenum tollersetur no alia erimina vitanda, ac caedesitivo horentur saepe .lmo Consessarius curet,
ut hujusmodi restitutio ante absolutioni msal; quia ceteroquin dissic niter postea im- Plebitur , quamvis sit minoris dissicultatis
quam restitutio meuniae. Hic lamen advertendum est facile eveni. re, quod audientes nullam fidem habeant detractori, quia loquitur Px ira vel alia passione non probando delicium ; iune nulla
mae pli. Cum distinetiono: vel restitutio lamne facienda est ob revolationem criminis veri,
sed Meulli, vel ob imputationem criminis salsi: Si l. debet infamans, quo magis potest,
opinionem de eo ab audientibus concopiam v lesre. dicendo V. g. se male disisse uel injusιe dissamasse. Quia tamen hic modus , uti dicunt, vix hodie sumetens est apud ruis sticos et simplices. ideo convenientius erit dicere, se Dirum dixisse, errasse, ae decep.rum vel mentitum fuisse. Neque haec vi rba mendacia sunt, Red vere amphibologica ;nam ipsa peccata, inquit Augelicus, salsiια- ιes diruntur in Seripluris secundum Psatimum: ut quid diligi iis vanitatem et quaeri.
iis mendacium a ' Ego sobo Me eonsilium
dare, ait s. Almonsus. uι dicant: eae eapiιε meo hoc erui , vulgo: me i no cavato dat
apo, aequi cando nempe', quia omniave ba a menιe, Pro qua accipisur capuι, Pr eo s) Si fama leviter tantum sit laesa, sub levi r
paranda est : nam justitia sive in magnis sive in par- is vult aequalitatem. In praxi tamen dissicile est oblittere. ut restitutio famae si leviter sil laesa. fiatili reele per retraelionem: unde sumeti si restitntio
indirecte, videt ieel bene loquendo de persona lae
d) Si nullo modo sussieienti lama reparari p
dunι l4 . At si prudenter ludicetur restituis
lionem sic factam potius fore noxiam, quam utilom, melius erit eam ageres indirecte 53. videlicet ossensum pluries sorio si dula oecasione honorando, vi lde eo bene loquendo. Si 2 , infamans tenetur crimen illud sal Sum uperie retractare, adhibito etiam, ubi Sit Opus , juram nlo; nam qui intulit damnum, nil totum id tenetur. quod Decsessaritim est ad injuriam reparandam , si adeo dissicile non sit, uti non est juramentum. Neque obstat, quod ipse lunc dissametur; p tior enim esse doliet conditio innocentis. Λu vero teneantur otiam testes ne hi here , si jura monto sides non habeatur , videturn gandum, nisi in v liquo casu raro: nam id revora uti uvido arduum habetur. Aliunde quid magis tigere debet detraetor , quam uin vocare in testem2 unde restitutio nimium tunc damnum excμderet . ut tenent Dicastillus , Navarrus , SalmanticenSΡs Et Trullenchus eontra Bonacina et Lugo, qui ei in m testes requirunt.
apud audilorea immediatos' Verius non sunsiuil, ut dicunt Concina, Croix, LQSSius, non-ca glia . Salmanticen-s etc. Sed retractatio est facienda etiam apud mediatos , quibus ni mpe crimen revElulum est ub audit ribus immediatis, si saltem in confuso praeviderit detractor, eos crimen esse aliis revelaturos 6 et simul vident eos retractationem negligere. Ratio quia ipse suit prima et D ssicax causa damni at secundis causis deficientibus, semper remauet obstricta
0. 12. An simul eum redinιegratione famae adsit obliquiis reparandi cetera damna. si quae eae detraeιione seeuta sint 3 R. Si ex laesione famae ortum est ulteri damnum fortunarum, ut si laesus privatus est famulatu, ossicio, pensione, si excidit spe matrimonii divitis, dotem amisit et c. tunc et fama reparanda esl, et damna illa juxtanestimationem prudentu in compensanda sunt, si saltem in communi fuerint praevisa, ut ordinarie praevidentur; qui enim aliquam liberam causam posuit, tenetur de il-
sit, ut Mepe evenit, non lenetur probabilius detra
tior veniam petere et eo Ddnnationem oblinere. ut
patet de aliis injuriis. in quibus nihil tale praeeipitur; ita neque famam compensare Peeunia ex dicit S. 6ὶ Non ergo isti tenerentur, si silentium sne runt stipulati eum iis. apud quos detrahe ut i haec lam n stipulatii, esset inauis . si seiant auditores loquaces esse . qui nihil sibi relii ero valent ;vel si rationabiliter sperare potuerint. quod silen tium essent servaturi; tunc enim ulterior revelatiosacia est ipsis iuvitis, ae praeter eorum maliliam.
308쪽
DE RESTi Tl E lI SPECiE 30Ilis edictibus. Adde, quod ha e dum na compensandi obligatio ad haeredos detractoris tran ii; cum habeat respectum ad illius limna I). Nulli aut in dubium est. Omnia da minna esse reparanda , si evenerint ex propalatione delicti salsi.
Quaestio essn potest, si manisustatum sit delictum verum . occultum tamen e negat Solus, qui vult detractorem lanium loneri ad partem damni, cum damnum non solum proveniat ex manifestntione , sed ex ipso crimine commisso. Sod omnino it nondum eum Oix, Loymani Lugo , Sit manticensibus aliisque etiam in eo caqu in log damnum inde seculum esso res parandum; quia hic et nunc injusta revelatio eSi cuti Ra vera
et unica clam ut, dum sinu ipsa illud omnino abfuissol 23.
Q. 13. Ouaenam eau ae eaecusanι a famae restitutione Il. Quinque causast excusant a lamne re
stitution et sunt: - 1 impotentia physica vel moralis: phvsica quidem; ut si nulla omnino ratione possit quis restitutionem peragere; moralis vero, ut si eam pyra gero nequeat sinμ damno longe nidiori, Olcris paribus t haec nempse physione comparatur; at impossibilium nulla obligatio. Qui autem restitupre non potest lotum, tenebitur sal. lem ad partem, quum potest : neque enim
restitutio consistit in indivisibili; 2 si erimen quod erat vntea occulium, lilia via EVadat publicum ; jus enim ad sumam jnm esset umissum. item est si auditores mihi crimen alterius enarranti fidem non adhibuerint: tunc nullum fuisset damnum illatum: 5 si fama vitis modis sit recuperata, ut judicis sontentia, veritatis evidentia, testimonio prudentum etc.; nam tune nullum damnum; 4 si prudenter judicetur res jam oblivione deleta ; nam longe periculosius
est renovare memoriam per retraetalionem,
quam retractationem ipsam omittere δὶς - 5 si udsit insumati expressa , vel tacita condonatio: imo quandoque sufficit praesumpta, sive interpretativa ejusdem volvatus, si V. g. ita sit bonus et unimo nMetus, ut Si rogaretur, certo condonaret, tunc enim non Pst in villis, ot quilibet est suae sa-mae dominiis. Intellige tamen per se loquen-
1ὶ Non tamen transit ad haeredes obligatio eom.
pensandi famam: nam ha e in re pra 'sinnda non consistit. sed in aetione pure personali, quae cuin ipsa persona extinguitur. 2 V. Liguori, Op. Dr. . . nn. 4, 996 et 6 3.
existiat, necney Ves agitur ile erimine vero . vel de crimine salso. Si l . non est Deili in m. moriam revoeandum ἔ cnm potius altendatur ad delietum, quam ad retraeliouem. Exeipe uisi adsil pericu-
do: quod caute porγndendum; nam utiquando laesus illicite condona', si ejus fama videlicet inserviat ad proximi aedilirationem; sex charitate illam curare tenetur. Aliquando etiam invulide. si quando fama ei necessaria sit ud d imnum alterius praeca Vendum, quod avortere lonetur sex justitia. ni si es fiet superior; nam jus habent subditi. ne sui infamia ipsi rum bonum impediat 4 . Dictae causae conlinuntur hisce versiculis :Impos, publicitas, oblivio, cessio. βιmum reparatu fuiι, si dula nulla fides. Q. 3 1. An liceat compensare famam cum fama'
R. certum est: - quando si unus velit alteri sumam restituere, isto paritor tenetur ad idem erga pundem, si eam eidem abstulerit: Sectis non servareturaequulitas; compensatio: utem est remedium quod non obtinet, nisi in desectu; - 2 qu0d nemo potest famam alieri auferre eo, quod ab ipso
fuerit inta malus: non enim ess t Pompei Ratio, sed vindicta; cum fama unius non r pu-retur per infamiam ulterius. Unde patet descrimen quoad famae et pecuniae restitutioinnem; auferendo enim pecuniam a surct, lo-lum nusero, quod mihi debitum est, ac meum recupem: non item infamando insamantEm famam meam inlegro; nam sumaniterius mea fama non est. Η lam n non impedit, quominus alterius testimonium lu- factare possim aperiendo deli tum verum;
- 5 quod pariter hoc non licet, si inaequa litus sit maxima quoad illulas injurius; nequit enim tunc justa eompensalio intervenire.
Questio ergo lota sest de ea M, quo duo ferme aequaliter sibi ineleem famam laeserint, eι unus noliι eam restituere. Alii cum Alasia, Lugo, Navarro, et Sporer negant in
hac re dari compensationem; nam tu non restituendo alipei famam , non recuperas sa mam tuam ab illo violatam. Attamen sententia probabilior et communissima rum
Iam evidens . ne infamia illa ex alia via in hominum memoriam sit reditura. si 2 . revocanda es infamatio, nisi certo eonstet de Oblitione: cum e nim res vera haud siti nullam proprie die iam insamiam per Se importare poterit. llὶ α Se si traitasse p. e. d una eaIunnia portata contro un paΝtore, uti priueipst , un magistrato. laeondonarione non diςpen erebbe ilali' obhligo dilar cessare lo scandalo clin risulla italla diffama aio ue n. Gousseι u. 1080.
309쪽
cet posse laesum compensationem suore et restitutionem disserro ; nam est generale principium: non cogeris jus suum alueri reddere, si ille recuset tibi reddere tuum ti .
Nequq obstat, quod sic non restituatur sa- ma; nam praeterquamquod alterius testimonium remanet infirmatum per dissa mationem , ideoque uliquo modo potest dici recuperata fama; lota ratio hujus opinionis est illa ratio goneratis: quando jura sunι pomia. non est illi servandum jus, qui suum non servat s 2). Articulus II. - De modo quo laeditur et
Q. l. Quid est contumelior' i . . R. Contumelia est laesio honoris alterius absque justa eausa quae ' in ipsa ejus pra sentia. Dissori a simplici detractiono non solum quod illa honorem, haec famam roinspiciui; sed etiam quod contumelia fiat aperte instar rapinae contra praesentem, d tractio voro instar surti occulti contra a Sentem. Contumelia autem multipliciterni: - omissione, si X. g. cultus superioribus debitus denugetur: - 2 factis: Si v. g. -- Periorum imugo conculcetur. I 4ietis: hoc voro contingit vel o tetendo alitui naturales desectus, et dicitur convicium; vel defectus morales. et simpliciter appellatur contumelia; vel Djus indigentiam. et habetur immoperium, derisio vel irrisio vel illusio. duae omnia sub uno contumeliae n minρ accipi solent, et eandem Speciem habent, si pxcipias derisionem. qui sane m diis ab aliis specie differt ex parto motivi; nam ex Angelico alii intendunt honorem du-primere, hic pudorem et verecundiam cauis
0 2 Quodnam meentum est contumeliast
noratus est. t vindictam sumpsit. v. g. alternin per cutiendo. vulnerando. . plerumque non requiritur
ulterior satissaetio pro sania' quia inne ηlνω -- tissae lioue videtur aeceptare vindietam. alter vero non resigiendo 1 idetur lateri suam eulparri et Re-filimationem de altero: - 2 a rostitutione famae exintiantur rustici. si inter ipsos satia sueri ut aequalia e in viria aut improperia . qnia si Blim eo Myensatio datur: - a in praxi sedulo advertendum est multoties expedire ut consessarius omittat 3nonerem nitentem in bona iide exi-lentem ei rea satisfactiones. imprimis si praevideat monitionem non Profuturn m osso ; vel si prudenter putet eum, qui
hi moratus suit. roeusaturum eqse re Parali ne n Prse ertim publicain. DP memoria injuriae apud Milos redent, aut ne ipse rubore magis alliciatur,ete.
n. Contia molia ost perentum ex genem stio mortale. Ricut dotractio; n: m quemum modum detractio proximum laedit se und0m in honore, qui est bonum praestantius divitiis qilibuscumqtior hinc Λpostolus eontum liosos a r gno Di i Oxeludit lat. Sed erit aliquando tantum v nialo, aliquando millum p recatum I vonialis erit contum 'lia, tum
ex imporsectionst nctus; tum si sit leve eon. oleium non mullum hominem dehonestan ,eι proferatur eae aliqua animi levitate, neseae leni ira absque firmo proposito aliquem dehonestandi. ut vit s. Thomis s6); - 2
nullum erit precatum ex 'odem Angelico si convicium illiqum levo proferatur caura de laetationis ae joci, si debitae circumstantiae seruemur; id enim portinet ad putrapeliam. id om est, si convicium dicero p 'osset ut ad porrectionem : hoe modo Dominu diseipulos rotavit stultos, et ApostoIus Galatas in. sensato , sed raro expedit, quia Px Augustino saepius subditos nd iram excitat T . Nola: pontumelia erit multo geavior si nitiasti periorem cui qui dom detraheretur non pariun Vid. iiis posen. Neap. nrt. 566. Q o. An et quomodo reparandus honor per contumeliam ablatusγn. Λd 1: IIonor ablatus reparandus est ; um pliari A n tim Mur divitiis. Et Christus
diuis: qui autem diae rit gratri suo futue,
ronnuutiar; 2 si adsit poriculum . n mn ventur odiu in rectu illo ; a si manifesta appareat injurius condonalio , ut si offensus
sponto ad offensor m aecedat, Pum eo sa miliariter loquatit r. joco'q cntaverintvr Pl .
R. Ad 2: Cum di tinetione: vol tinnor fuit publice ablatus in praesentiu liliorum ; vel privatim in praesentia tantum eonlumelia
illis, qui de honorationi fuere praesstntes: aὶ V. Liguori, Op. Mor. l. a. nn. 966, 984. et
net tamen Staps S aa2. cavendum ne sub speeievit tutis putidum egoismum sequamur , lem tau te in educauda ju entute nos versari oportet. nodum stimulum honoris provocamus, animi juveniles dominanti ambitioni in praedam cedam - Α liud montium gravissimum pro iis ex nobis , qui hominum aestimationem nimium rurant, urget S330: α E. tiam iti cura admodum delieati esse debemus, ne aut Populi auι magistratuum polo alio rum,st gratiam mediis indignis captemus qualia forent nimia releritas in satieudo saero, laxitas iu
310쪽
DE BEST1TuTIONE IN SPECIE : os vel saltem per modum, quo satisfactio ad pΡriori alapam impingat. Imn tunc vinitauillorum notitiam queat facile pervenire; a litionem debebit Exposlulure modo ali-lioquin non restitueretur integre. Sullieit autem id agere etiam per aliam porsonam: qui enim per alium laeti, per se sacer censetur Si 2. fiatisfactio privata sumet t. nam pro modo peccati sit restitutio; sed semper fieri debet. NHquκ reparatur honor per communia signa post sta ab ossansore exhibita; quia hoc est pro praesenti hon rem non pro damno praeterito, quod tamdiu
Persseverat, qtiamdiu non reparetur per speein lem satisfaction 'm.
Quid vero Idices si ossensus iam vindiaciam sibi sumpseriι de contumelia sibimet irrogata Sententia communis tradit omn- fiorem ab omni onere liberari; tum quia ossensus per illam vindictam jam ce Ptvr sibi per se satisfecisse, tum quia ossensor ipse vindictam patienter in se serendo vi iae lur eulpam suam recognoscere. et si opsenso sati sacere excipe si vindictam inter et offensam discrimen valde notabile existeret . Quod item Lugo censet proba hilissime , si n judiea pro honore ublato Jam poena inflicta sit; in hominum enim aestimatione videtur satis honor repara
O. 4. Quaε 'atisfactio requiritur ad restitution m honoris 2 R. Ad restitutionem honoris illa salissa.
etio requiritur, quae censeatur sui liciens ad manifestandam uestimationem luxta cunis ditionem personae inomae: si e v. g. Si deis
honorator fuit superior sussicit si honorabiliter dehonoratum salutet domum invitet et benevolentia exeipiat; si enim umpliusvgeret, non satis consuleret suae dignitati. Unde ajunt muro Superiorem teneri veniam petera a subdilix . ne dum nimia aeruatur humilitas regendi frangatur auctoritas l2 . si vero dehouoruior fuerit aequalis vel inferior, requiritur sulis laetio ma. Or, v.g. ut locum ei cedat, salutando praeveniat et si
milia peragat, quibus prudenter judicetur
satis reddi ablatus honor. Ad veniae petilionem quod altinet,ea non Semper est necessaria ; nam id unum juslitia postulat, ut damnum reparetur ad aequali talem non autem quod hoc τε l alio modo fiat. Aliquando nutem non sufficit, ut si injuria sit gravissima. v. g. Si subditus Su-
Consessionali, lurpis adulatio, eonversatio justo sa- miliarior, approbatio abnquum . qni alieuhi invaluerunt Ple. elc. Motles hominum lavor nonnisi Per modia indigna aequiri pote*t. illiu nos me mi ni se deeet; quod ait Apostolu r an quiaero huminibus plaeero' si adhue hominibur plaeerem chr ειi servus non essem sGal. 1ὶ s.
quo extraordinario, uti nHxis genibus, ut
ferre animi praeparatione , quatenus niu ciamus omnem vindictae amorem exumplo Christi ae Sanctorum num vindicta Domini est Diximus animi praeparatione; non nim Semper actu contumeliam sit Antio ferre tenemur: sic ipse Christus cum suwepis et
alapam , dixit: quid me taedis 5 8 Igitur
oportebit contumpliam illatam repellereri propter bonum ejus, qui contumeliam inseri . ut videlicet eius audacia reprimatur, neque mugis insoloseat, dicente Scriptura: responde glaeis juaeta stultiliam mam , ne
sibi sapiens esse videatur st; 2 propter
num nitorum, ut at Praelatus pam tolerando ri'dderetur in conspectu subdit Or u m eo
temptibilis . Unde Ge gorius dicit: hi, quorum rita in exemplo imitationis esι posita deb/nt, si possum. detrahentium sibi necta
li. Secretum, quis est notitia rei Metilist . triplex e l: naturale. commissum , et
promissum-Naturale est illud quod ab ipsa natura imponitur: ut siquid sciam, quod manifestare nequeam sine gravi allorius lapsi ne in honore vel bonis. Quod si se iam ex alterius levitate vel casu, dicitur tu ruis simplex; si de industria, naturale eae torιum i8ὶ - Commissum seu rigorosum est . quando quis alteri quidpiam manifestat, eidem committens silentium circa illud. Id aut μm siΡri potest vel expresse, si expressis verbis silentium committatur: vel lacite, alab ipsa rei manifestatae natura id deducatur: uti contingit medicis, advocatis, theologis aliisque, ad quos nempe vel pro re in medio vel pro consilio fit recursus - Pro missum est quando non modo qui rem ma nifestat, silentium exigit; sed etiam quando accipi sens illam notitiam silentium promittit. Q. q. An pereet qui violat seeretum sine