장음표시 사용
471쪽
prtio ,est eiuslem praericamenti clam Ad tertium iam patet, qirod illae ipso actit. Probatur prinio. oli libet potentiae producuntur naturali se potentiae activae correspondet roten quela ab an in a, in his non te.
tia passiua, sibi proportionata . Seci net.
maior est proportio inter potentiani Ad quatriumlicendum, Proci po-aetitia ira,&passiliana ciuiaeni pressi, tentia protu est pri ncipium actionis canaenii , qua in cliuersorum . Er. ad illuci praedicamentuna reducitiar,
Secundo. Prauatio, & rerminus ne'& e conuerso, sed & applicabis superans priuationena, trahensq. subie- riores responsiones.ctum sit innateria, vel compositum J Ad quintiniri & sextiam pater, quia ad tale esse, pii inu, & negat esse ha- procedunt de his quq clinaanant a stibbendium, non nimi priuatio albedi' stantia naria rati sequela, quae etiamnis est in praedicanaento substantiae , immediate in substantiastinctantur.
sed qualitatus existens subnigredine, L E C T I O VIII.
sed quaeriinque potentia respectia ei X littera Aristotelis in tex. 3. iis actus, citius dicitiir potenttia, est M. A. duo praecipua habena . Potentiam prauata. Eroo spectabri ad idein Prinatim est,qtiod potentia activa, rationa praedicamentiana, ad quod inateriata & passiua reperiundiu in honunibias, ira ab s Gipectabat, vel potentia habens raum in animaliluas, in plantis, & etiani in rationalia ne materiae, resipectu huius poteriae. rebus inanimatis; Sed istae potentiae bus istim
Ad pruriuna ergo patet, ouod etsi in thona ine vocantur rationales, & in guuntur . sensus Alistotelis hi qualis est assigna caeteris irrationales. tus; tarnen insuper est necessariuna, Seciandum est discrimen inter po- quod potentia respiciat actum ut est tetita rationales,& irrationales , qtu cleius perfectio, protu est tale perfecti' rationales possunt in opposita, ut m bile,& quia rosa in potentia non est dicus potest inducere sanitatem recte pei fecistillis per qm cicunque esseta, sanando, & ς ritatilinem male agm- . sed soluim per esse rost in actu, ideo do, sed laoc per accidens , non quod oportet ut sint eiu ein praedicamen' vere sit per accidens, sed secudacium
ti,aliter actus esset extraneus a poten. i. per posteriam . Potentiae vero irratia ,& hiaec sit tertia ratio conclusio- tionales sunt determinatae tantum adnis; nam v nuna praedicainentiam re unum per se, ut quod ignis calefaciat, spectu asteritust nabet,ut extraneu , per accidens autem potentia potest cum distinguantur. inducere oppositum, pro quanto ex
Ad secundum patet: quia sit histan- calefactione aperiuntur portaec tunctia non pra ino ordinatur ad produ- frious ingredi nar inionem accidentium,sed substantiq. Circa haec primo venit, notandu ΦValet autena in potentia, qtrae priiNO dum Philosophus dimidit potentias respicit actum. Secillulo dicitur,quint in rationales. & in irrationales, sol usubstantia quatenus est productivata diuidit potentias activas, &non panaccidetium ad illa genera reducitur, si uas, & est sensus diuisionis i Quod ut eius principium, sicut etiam dixit quaedam stini potentiae vitaiei ,
S. Doctor, quod Deus reducitur ad quae animam consequuntur , se praedicamentatria substantiς,sicut eius cunctima aliquein gradum vitae. Quς principiunt. Tertio dicit tir,quod sub cla in vero non stant vitales,quq rei nastantia, vel inimi emate accidentia pro turan cosequuntiar, vicalia itas igne ducit,vel media potantia. Si primum consequitiar, grauitas graue, quae scnon valet proporatio.Si sectandum laa laabent , ut principia illorum mo-
472쪽
Sἡeundo notandum, non esse ne gandum, quin multae cauta necessario agant , unde sol irai sunt hic repe- . .. . tendae condiciones neccininae ad la , Conmn ut ali clua necessario agant. Prima igi nes cclusa tur est, ut causa suminciens ad agemne P o diun,A: nsi sit in hisnaa,&debilis. quia ' Tm- si necet Iario agit, optis est ut agat per ναμ. actionena sum cientein . Sectan da est, clii Hl passu ira sit capax illius actionis, i. sit intra 'herana activitatis,extia
quana causa non nabeat vi in a enci I.
Tertia est, mrod habeat in edit ni diis spositiun per quod producat s ne imis pedi nacto stiana actionem, S ci scini. . Quarta est, ut nulluna su icsistens, Glteiri potentii is viri iue agete, ita ut nopossit superata qtrua alitercati sa cede- Iet nec est erilia i prodiaceret. Quinta
est, quod pas luna no sit in ternalno,&iani in suo esse , scd laa at quodpiod a tir, perdiruatiir , ad terna in una per actioneat illius catlis ; unde defectu hilius rara utras exissens in aerra ipsa tem 1 no mouet: qaiana est in silio centro. Sexta quod ha- suas concausas,& codicion S, V. . si an iiDal iriotietur necessario appeta tu naturali, Opus est, quod, et cognoscat obiectit ira, vel dirigatiar ab intellige uacognoscente;&initi per orias est, ut habeat concitis iitri pii inae causae ;quia sine ei in influxit, nulla secian causa potest operum , etiam ni odo
P. ntia TLrtio notandiani, quod hic, Phucommuni io Opiat S non accipit Eoi etiam stricte ιιν Uia. yy tr habi iam diuidi vir; qt. ia ori Icientias tam activas, quain facti iras appellat potentias rationalcs. Sunali
igitur po entiam rationalein corninuniter, pro Oiracuncti te ratione agen cli in opposita, su naturalis vel acquisita pςr habu una.
Quario pariter notandum, quod potentiana Ianona leni, hic non si initiariis in I ig ire, pro qi tanto di sturi in dicit, feci stina itur a nobis conriti uni-
ctu &-lsitate;vnde etiam in Deo, Sein Angelis dicitur esse potentia ratio. nalis si mi uir igitur laic rationalis potentia, v t dis in guttur con tra v iolent vira,& non sumitur potentiana citra lis ratiota alis, protu distingUItur conistra potentiam naturalem Litione cinrentem.
'rum homo habeat lia rum arbitrium ratione intellectus, ct voluntatιs.
libertina arbitritim facit, quod vult, sed laon o non facit, hi j vult edicitur ei ina Roinan. 7. Non enim qiuod volo bonum hoc ago,sed quod odi nia luna laoc facio. Ergo . Secundo . Homo non habet nee ve Ile, nec ct rrere,ut dicit u ad Rom. s. s. Non est volentis velle, neque currentis curi ere. Ergo.
Tertio. Uberiirn est illud ,quod est oratia siri,& non est naotuni ab alio, Sed honio a Deo mouetur, dici uir e nina. Prouem 2 i. Corregis in manu Dei, & quocunque voluerit veriet ilia lud. Ergo. Quarto . Homo non est dominiustoriim actinam ἱ cum non sit in homine via et tis,nec sit viri ut suos gres sus diri gat , ut dicitur tere in . deci
Quinto . Philosoplura in tertio
Ethicor. ait. Quod qualis unusquis qile est talis finis v usetur ei, sed non est in potestate nostra esse altatuales, sed hoc a natura est . Ergo . Sexto. Quicquid ii telligit tir an te ona nena actiani voluiitatis intelligitur naei e naturaliter . Ergo salietri in intcilectu nulla est liberias o
473쪽
Septimo. Si uoluntas esset liberra
non lii sciperet ii ag:s, S iurnus , qu Acu sit proprietas inseparatalis a substantia, non apparet clyloiNocto polentia suis retinagis, S ininus,&non substantia. Sed voluntas suscipit magis,& ininiri; quia uniis intentius alio vult, qturil vuli, Igitur hoc prinae nitabatio hoc necessario causante.
Octauo. Intellectus no exu in actu, nisi moueatiua spetie intellio ibili sul eraddita, Ergo D intellectus natura. iter recipit spetiem,& intolligit, Ergo&volutatem naturaliter in suum sensu in trahit. Nono . Aut voluntas est causa actitia sitariun Operation uin , ut est voluntaS,atu quatenm volens, atri in laniatrum est nolens velle, Non prina una, cuia semper est voluntas,& tanaen nosi inper vult, Non secundu , quia climsit volens, s velle essin causa siti ipsius. Non tertiitri , quia actus reflexus non
est causa actus una plicis, cuni sit eo posterior : Ergo. Decimo. Oimnis causa efficiens est nobilior suo essestia, sed voluntas non est nobilior effectu volitions, cuna non sit nobilior scipsa, ut est sub volitione: Ergo a Vndecimo. Omnis potentiaci tradictionis,est plue passiua , teste Coni. 2.lmyst.22. Sed voluntas est potentia contrachelionis,quia potest in opposi
Duodecimo. Sic voluntas seipsam salteiri partiaturi' produci et , Plla prodiiciuni est compost uin ex voluntate,&actu eius: Ergo.
Deciau,tertio. Accidens separabile non egreditura principiis sui subiecti, sed volitio est acciues separabile ; quia
quandvis, inest voluntari, dc quandoci,non: Ergo . Dc Qin uario. Videtur tat ecpiod intellectus su maioris liberiatis, quatra voluntas vel saltem tantae: Nam hic inquit Philosophiis quod libertas conticuit potcntiis se habentibus ad opposita, sed talis c st intellectus: Ergo.
Deciin uuuO. Id naagis libet uarhuscatur, quod imagis est gratia sui, qualia asterius, sed intellectus est tantum olatia siti; virde a voluntate non . depcitat et, si cnt voluntas dependet ab intellectu, ct eo maxinae, cuin suus actita su posterior liuellectione. Deciimosexto . linil cur in imai cinpraeseseri libertate N. ut Ian3 elestio; chini electio iuclicatim supponat, scd iudicium ad intellectit m spectat. & ele
Decin Oserti irio . Nulla violentia potest seim ii ellcctui, quia naturaliter intellio it, & voluntati, viaque:
Decimooctauo. Si inrellectiis concludu potionen an aram esse summiadam propter sanua in m necissario v luntas hoc vult, Ergo maior libertas eii in intellectu. Deciatonono. Res col pora Itan cessistio subduntiar actionibus ,& in is fluxit . caelestibus. Ergo dc ironici msuis potentiis Pii est corporeils, ct om terialis. Vigesimo. Voluntas est potet lac ea, ut ait Philosopluis; unde non prius lovettir,nisi prius res ab ii Hellecti cognos a uir, Ergo necessario ducitur ab antellectu. V iste siniopriaio. A ut nec Hario operari eu inelius quani libere.aut non. Si pranaum,cur hoino non seinpa nece Gsario operariar ὶ Si sicundiura,clim respectu uti uni finis necessano moueari cur,quae operatio nobilissima est, non vuteri r qua ratione etiam cilca ni edia necessario non se habeat. Vigesimosecitnuo . Acthis peccata est conira inclinationen, volviatis. Vitellatur, D. I. 2.qQ i. ar. χ & tainenholico voluntarie 'Gat, Ergo . V Resinaoterito. Hoino est causia ut alius necessario Opocriar,Vr quod v. tot det crianienana plenam pecuniis
474쪽
Vigesimoqtrario. Homo naturiitere desius erat beati tincti nem, sed Deus hinc nariarali inclinationi potest vici Ientiam in serre, subtrahedo sitiam vir
rivern, ita ut non valeat amplim summum boniun atriaIe, Ergo. Ad chlucidandam lianc rein, essent multa necessaria, quae quoniam dire
ete ad Theologos spectat ,ideo quoculsi noularε discussione ista relin*nus,& pria nuc sol irin tot vialeb in vis. Pri--I,quomodo voluntas sit potentia libera.Sectar luna, vitaim voluntas sit tantae libertatis, qtatae est intellectus, vel maioris. Tertium,utriun volsitas,& intellectias sint potentiae activae.
Otia riuin, Ponenaus quasdam conclu
sisseminis argumentis. Quoad primuna , Primo igitur notanduna venit, quod potentia libera idem eli, quod potentia rationali s,n5 coacta ', Potentia alitem aliqua potest Potentia dici rationalis dupliciter. Primo elici-ἀcλιν ra liue, vel imperatiue , eo si 1 elicit actarionalis libertim, & cettens imperat, nulli al- duplic teri potentiae o dieitiso. Alia vocarer . tiar potetia rationalis exemtiua, quia exequitur tin perium rationis,vel voluntatis,& hoc pacto omnes aliae potentiae, etia ira sensitivae, quae Iationi, vel voluntati obediunt, possunt dici rationales. Primo au Iein modo poten
Dei cap. I.quam opinionem authore Liuiouico Viues tenuerrunt Dena critus, Empedocles, Eraclitias, Simon magus, Bardestanes, Prescitianiis Manicnaeus,& alij, ut ex eodem mei Amgustino constat,lib. de Heres. cap. 8. Q. & o. ut etiam licet legere apud c aris. Bellar initIn lib. 3. de gratia,& liber. arbit. Quam opinionem sincuti etiam sunt Vuicleis in art. 17. &Luter.in ar. 3o.& hi Omnes tanquam haeretici pluancti sunt. Alii tenuerunt quod voluntasposisit cogi ,etiam quoad electione acius, ut Marsilius in seciando in quaest. I 6.aIlic. s. Sed Hieron. de Eugesto in moralibLS cap. 3. tener, quod etsi v luntas non possit cogi quoad actum
elicuuin ratione sui. Potesttai acn c ab extranseco, duin suum actum recipit,quem recipere nollet. At Mechna t.2.q. 6.an. .& Almain
si Deus suu in concursuri generalem subtraheret, potentia libera in sui libera actione impediretur,oc ei violetia inferretur, licui cogitur potentia gressiua , quacio per aliqiuaci exterius impeditiuum detinetur. Alii vero , ut Manicliaei tenueriant duas animas in homine est , unan aErraos
bono pnncipio, quae necessario bonsi eligebat,&aliam a malo,ouae malum tia rationalis, quae eli ipsia ratio essenis necessa Ilo comitabatur. Contra quostialiter, elli iriellectus,& per partici. disierunt inciderni,& D. August. lib. Pationeni voluntas, qui intellectus P I. retiactation tunc. 9.& pittribus aliis modum finis inovet voluntatem me- in locis,& est manifesta nae iesis. Nos diante obiecto co*nito ei praesenta- igitumpn praesenta non similatim e to. Nos autem hic loquimur de pot& plo semis hoSerm S, feci pro quantils Iiberis rationabili biis tinperantia to ad Issallosophicum negocium spe-hus, & elicientibus actiun libertura, ctare post uni. non de exequentibus. Tertio ergo notandum quod cim Laberias Secundo notandum, qtiod tarea plex est libertas, quae lana utiae Dp - displex nostra ira libertatem naulti sunt erro- nit tu coactioni, & violentiae, ut O n- non eo rct. Priniustitit illorrum, qua cona- nia illa sic circa turlibcra, quae ab ex- esto,etiniabantur pro re omnia creata sub cγ trinseco violentiam non patiunt r,et Iis contenta , c totum actionibus esse sic omnes Et operationes animalituri Mnecesiario sit biecta: Ita rescit Auous. naturales , & directas in suos fines lib. Conscis. cap. s.& lib. se de civit. natu alta, positunus dicere liberas.
475쪽
Alia est libertas,*rae a Philosbpho vo
mitur libertas contradictionis , quia data potettia, Oblecti a proximarione, ac caeteris cireunstanti is, adlauc agens potest operari,& non operari: De prima nulla est difficilitas, sed de secti da, idest dato quod intellectus,& v luntas habeant omnia reqvisita ad operandum , m mniis, an adhuc scit in tanta libertate, ut possint age-
Quam notandum venit ε, quid sit bertas libertas.Saer o D. p. 2. q. I. artic. I. due adsit. liberialem esse facialtatem rati nis,& voluntaris, Mi hoc,ut significet libertatem residere in intellectu sundamentatueri & in voluntaret formaliter;vnde eadem voluntas quandoq; vocatur voltIntas, pro quanto est volitiva finis, & csciciu libertas, quat nus est electiva uindioriana ad finem, in qua electione proprie stat libertas
si alitem veneralem illifinitione dare volturatis, mininus quod . Libera prutentia illa est,quq positis omnibus remit sitis ex parte ipsius ad agendii, ad-hiae pia in sita libertate manet,in Sela diuisio , sed non in sensu coinposiis, Nam insensu composito veriana est, cid si Drus mouet voluntate, volutas
necessario operan r,modo tame sit O.
Hanc di nitionε impugnat Sua-rra disp. I'. sict. A. sicin etiam adduxi iniis in sexto, quia etsi tunc,idest,
ctu Dem necessario mouet volunt Pte in haberenuri potentia in liberam, non tamen actuni liberum; unde ait Haereticin bene ar umentata,ma ut si Deus instiTet necesssitatem extrinse-
cana actui, actita non esset si et, sed hoc repugnat Saci is Scripturas, d fidia,*iod Deus sic extrinsece opere-riu.Sed magis stri priirig repugnat id, quod ipse at Ierst,quod Deus non operetur omnia in Oirinibus, prout tan Emrmna conuenit natiuς; Taceatn alia absurda, quae siminfert cotra sensu incomposi mira , Ac mulsit in comun Herapua pari s re Priam, cilin nolue.
rit intellioere Desi operari in omni biis ne uitate infuli bilitatis, & non coactionis, Et quod aliud est operaracum voluntate eam in ossificando, S cuna ea magendo, & aliud est operari ad destruendatri voluntatem,Op ratur quidem Deus efficaciter in homine libero, sed tantiam abest quod haec efficacia tollat liberiatem,quod magis ea in ponit, quia tunc .at ut suaviter agat, modo QO, cum maxima inclinatione. Quinto igitur sunt notadae omnes raberia conditiones remat si ad libertatein, eona Pr na igitiir condicio est,quod V ιiones. luntas non possit cogi, semata siua natura; quia etsi Deus possit ingeIe v Iuntate in eam,ut luerῆ nas meoisi delictorum tame hoc non esset ex vi meae volutaris, ac ex actione intrin-stea libera, sed ex violenta intransi ci impellentis; Deus autem agere so let per concursum, N: in fluxum natu ram agentem inoὸificantem; & ideo ei non instri violentiam . Secunda conditio est, quod voluntas non patiariir necessitarein ab lutam, etia cum eius lilaertate stet quod patiatiar necessitatem infuli inlitans, seu principioru in . Nam ego naturaliter cognosco principia, N: summum
bonum appeti , nec tamen mea V
liintas pati uir violEtiam, sed sua uena actionem habet, ut secundum suam naturam Operetur, &in eius persectionem naturaliter feratur. Tertia est, quod non habeat causam intrinsecan ,eana effectine extrahentetri cum repugnantia, a propriam spositione. Nana Deus data nclinationem,& actuna secundum illam.
Quarta est, *iod est olue alias potentias moueat, eis limperando imperio exeoltionis, quod conuenit voluntari,& non liuellestui, ni tamen intellecti is voluntatem moueat imp rio intii nationis ', unde voluntas dici-riar libera libertate obiecti quoad execulionein, & dicitur labeia libertate
476쪽
subiecti, ita sic noni inperat iit, sed ad Athanasi si ilicit, Voluntatε vito
in perat . in quod cecubi vincta,cepisse carirre inta est , ut libertas clicat indi libe ate. Et in Erichiri l. ad Lutetit. λ entiaret ad velle& nolle. Sed laoc c. s. dicit. Quod honro inale vinis li- intellige in actu prii o .i. antequalia bero arbitrio, & se, & illius perili siti applicetur, liberetante a Dre clando Et D. Chrisost. lio. 37. super Matili. inclinationeni ad sic amulum. Naira ait, inod honio peccato ligatus, per
in actu secundo. i. duin operatiar non propriam voluntaten , iatra non amici est indifferEs ad operandum , sed be- qtios vult, seci quod Diabolus uuin, ne libera est poteria, & aditis liber. qtiae Onanta ita telligiantur de atratisio- ο ad Sexti norunctuin venit ,*rod vo- ne integritatis liberi arbitri j , qtiain ratiora. luntas sit libera,& libere operetur, Ira laabuerunt priini Piretes in statu In- - . test dupliciter intellisti. Prirno quoad nocentiae, quia per eius peccat una li- . . . electionem δε sic dicitiit libera, quia benim nosti una arbitriuin suit infitia potest eligere δε non eligere. Secun. matuin,& sauciati ina, naaxi reculudo quoad exemtionena, & sic potest otianis caro sit prona ad ima luna, &tivi pediti ab extrinseco, per milia ina volui itas inclinationein iratur ' si-pedinaeta Et ita interprctantumnulia pilis sequatur, ut aperte docet. D. Autae aut horitates scriptiirae. passim ab gust. lib. i. n. duas epistolas Pcla-l a relicis aculuctae ', ut illud Ier. to. gianoruina. c. i. Vbi csicis, Quod prinai Scio ilomine, Quod non est laominis parentis peccato perierit liberalia i ar- via eius,nec vita est, ut ambulet, & bitta u. De iiii an O genere libet taς,
dirigat gressias suos in si haec postent qui dein periit , sed illa qui dein , quae
etiana interpretari de operibus meia erat in Paradiso, qtiana habebatritorijs vitae aeternaei sic t illud Ioan . mi parentes, plenam simul cuna ina-6. Ne ino potest venire ad irae, nisi inor talitate iiistin ς. Et super Epist. ad pater traxeii seu ira;&cap. is. sine me Rom. c.18. dicit. Quod libertas a m- nihil potestis facere, & Prouerb.rin. tril persecte mitin prirno paret ean-Cor liominis disponit viana sua, sed te peccatuin, in nobis vcso antegra-
domini est clino ere oremus eius. tiain manet liberum arbitra utra , non Septimo ulterim Elt notandum ad ut peccenatas, sed ut peccare nolinam.
explodetula inagis impii det illa reti Octauoi tot adtina, quod etia dato
CD una, qd in laomine potest repetita qtiod voluntas naturaliter serat hirin triplox libertas aut liore D. Bernaria aliquod obiectitia i , poteit innam clrdo lib. de gratia,& liber.arbi t. in Pri- calli tui aliquerna ctu eligere. v. .po in adicitiir libellas , a culpa, quia in test dicet e volutas, nolo De Ina ama- libertate nostra est non peccare. Sc- re,ut sui nimilia, bonum. Cuitii a diculara psna, quia possunt s
praemiiDur. Tertia dicitura coactio- Lectio X. ne in eiciatione, quia possumus libere An tanta seu libertans intellectus, eligere. Duas priores libertrites per en voltιntas. peccatuin primi paretis amisimus, si Voad fecitndum s. An tantae sit stemuSInputas naturalibus,& sol una libertatis intellectus,quantae est
terna li rias retra an et . Ex his ergo voluntas, ni illi e sunt opinion S.
respondetur ad naulta loca, ex siciis Prina ac st Henrici, quod lib. I.q.unlitteris,& doctoribus adducta a Cal- δ Scottin 1. dist. 13. q. vnim , qti dirino, in i inpio suo libello de iustifica voluntas no est oliginaliter libera ex
477쪽
ctin solum est causa occasionalis, siue tieariir,quamuis possit hoc eligere, veIcoclitiosi qua non; quia volutas sup non ,non tam n incerire libera , sic ponit actu intellectias ,& itusici si ei iis, libem tur intret lectus.
ti6, seu indulserentia litis: cij , ni eius talem esse in intellectu radicaliter, Mscientia sit invariabilis. Ergo . causialiter,&in voluntate formiat Her. Secundo. In angeIis non solum est Primo ergo Notanduin, ouus inlibertas cirra naturalia, sed & circa su telliganuis, dum dici nitis intellectum
pernaturalia, ut docet Hie S. D. r. p. q. non esse liber in Murraliter, sed radis r. a. Sed circa naturalia intellectus caliter, & voluntarem forana lueta EL Moesi est determina tuo etiam, vi se igitiar liberia sta supiκ iter. Primo tabenarci. '8.ar. 3. Ergollo erras iasiori subtinnie, se habendo ut subiecta li-riar ex indifferentia liniicia intellectus. bertatis in hoc nega imis in intellectu, Tertio. Intellectus iudicat proiit a aliter inciderentias in opinione thara- par e tersi cognoscit, sed hςc est extrin di, secli dociliter,& sc cschram liberta seca libertas, inrellecti s vero,& volun te esse in intellectu, voletes inferre qdias intrinseca libertate pota Mur Ergo. vera radix, & ca. quod voluntas sit li-Quario. Potentia indisserens ab bera, sit inclissetetit nicticii humectiis. aliquo est deterani nancta,ut docet CG- si do notandu, od haec indifferentneii .Phys coar. 8. Sed no est assi- tia iiHlicii vivetiimnaeuuerpretariar. gnare a quo haec determineriar. Ergo. Nain Suarra disp. I9. Sech. v v res eiurSecunda sententia est Durandi in sustinere,libertat Evolsiratis a liberta-2.ci istin. 24.cl. 3. tenentis,quid intelle- te intellectus no depencsere, nisi prout cius prius sit liber,qtram volutas, non ei proponit obiectu sim diu crsis rati solum causaliter, de orioinati ire, sed & nibiis conuenientiae, & o is couenien ς; formaliter, qtiod sic probat. non autein quod dependeat ab in tela 'Primo. Intellect e indifferes ad ilicii tellectu, tanqira a causa libertatis: Sed candu ino hoc med is esse coiientes, & hoc falsuna existiniat Thona istae ; quia deinde alteriim, anted voltintas sit in- ex eo quod intellectiis propon uobi climerens ad eligendiun. Igitur prius ctuin voluntati sub ratione couenienia intellectus dicitur liber formatiter. tiae,vel viscouenientiae; ideo voliintas Scdo. Propter qd vnsiqdq; tale,& il libere eligit. Si enuia intellectus emc lud magis,sed tota libertas,d est in vo- citer iii ciu ad unum delerint naret, lutate in i insitio intelleci' continetur, intimaclo volui ara, tu illius eligeret, vo Ergo in uillectus Eprius,et magis libcr. luntas illi uno assentiret, salte quoad Tettio. Dato quod intellectim tin prina una acti in , di si quadam reflexio
dicet,& intimet voluntati hoc, ut bo- ne posset postea elio rara actum contra-num,esse agendum, voluntas necesse- rium .i. non velle lana elegi iIeiillud sibi Ilo naouetur ad hoc volendum, Ergo. ab intcllectu propositiani, Intellectus Quarto. Quia sicut poturitiam isitur non est liber forinaliter, quiativa adloc ina,quae a voluntate molim formaliter non eligit, proelπςa Latur, non potest dici Ilibera , risi 'νssit naen qiiod indifferetis, ira L iu in lum, mouere,& cessare a motu, Ergo a binii est causia libertatis voluntat, s P a. si cum volutatas a iudicio Ixioni. na ma causa est antina. - .
478쪽
Tertio notandum, quod Iaaec libertas non est res superaddita voluntati cura ipsti secundiura se, & secundum stam estentiam est libera, unde ciunetientia rei a seipsa non distinguatur, non est dicedum quod libertas sit res superaddita voluntati. ario notandum, suod voluntas habeat libertateni elige di utriun Sue
oppositis in instati, in quo se applicat
pol dupliciter intelligi. Primo in se su c5posito .i. suppolito,qd unu oppositorii elegerit,& Dc hac libertate non habet, sub ratione indifferentis,cu sit deaerminata ad unsi. Secudo in sensu diuiso. i dum se applicat huic opposito potest alteri se applicare. v.g. is ab aeterno voluit huc insictu creare in uno instanti, nam illo instanti, in quo volebat huc niundu arare, poterat se
ad ali si insidu creidu applicare, fictalfi hac suppositione , qd se applicuerit
ad hoc uniueo creandu,no erat amplius in facialtate absoluta siua ut aliud uniueri u crearet; & h no est necessitas coactionis , sed Iairnuta litatis. Quoad teritu principale. s. An intellinus,& uoluntas sint potεua activa, de hac re disputabitnus insta . oad quartu. Prima conclusio est. Homolari istier uarbitria. Probatur primo ex iaci istiteris, nam Gen. hahetiir in forib. peccata uasi aderit, sed miserit appetitias tuus,& tu dominaberis illius. Ex quo loco D. Q eg. lib. 4. Mora. 22.docet in homne esse vita luem resistendi appetitati sensitivo Item Eoelesiast. t s.cip. Ante holem vita,& - α, nsi,et aalu,qd placuerit dabitur ei. Et lesiast. 3 i. Qui potuit transgredi, & non est rea testis fac re indu & no secit. Et innumeris locis Detri nos hortatur ad nostra c5uersionein, & ut nostia negemus voluntaris inordinatam si eum sequi volumus. Secundo principaliter probatur ex dissinitionib. Sinor si Corioliotu, in Spiritu S. cogregator Na in Comit. insic noxa in Is 41ab LQd n
stra libersi arbiti id post Adae peαatsi
fuit infirmitu,& sauciats,sed non exintinctum,& per Dei gratia reparari. Et haec veritas reperitur diffinita in Coc. Trident. sest. S. c. s.& Cano.1. Et est et conam unis cosenis Sanctor si Patru. Tertio probatur rati Maibus; Ni hoc est dis me inter hoininena, & bruta, qd briua sequuntiar unpetu intelligentiae,& motionem oriecti. homo vero artibus,& rationibus viiiit, estque disturtivus, & iii dicativus. Secundo, Sic fatua essent consilia exhortationes,& la, res Et si ne sΓ-tate ducere ir,omnes penae pro deluctis inflictae iniustae essent. Nec valet dicete, quod haec probit liomine habere rationem,& intellectu, sed n6 qd necessarion o agat, intellectu,& voluntate. Nam paret, quod homo etia praesentato ei obiecto bono, potest ipsum eligere , & non eligere, sedere, & anibulare,peccare,& nolle peccare. Tettio probatur consensu omnium antiquorum Philosophoriun. ut patet apud Bannesiuin q. 8 3 . ar. I . Bellarm. lib. 3 .& SuareZ disp. I s. sin. 2. Secunda conclutio. Li,mas statuitur radicaliter,&causaliter in intellectu . Haec habetur a D. Clemente in Epist. a.ad Saulum, & Origene lib. 3 . de principi s.c. I.qui dicunt quod ideo in voluntate est libertas, quia intellectus est indifferens ad iudicadu. Item Arrist. 3.Ethi. c. a.& s. docet desideri u .& electionῆ ex consi lio, &iudiciora. tionis oriri,& lib. s. dicit tiberint Eine se potentiis rationalibus. s. intellectui,& voluntati; qilia possunt in opposita, sed litarias in intellectu non est sor- maluer, Ergo causaliter. Sec ndo, pendens ab alio in operatione, ut ex apprehesione diuersa ius electio sequariir, ab eo tanquam a cania de der, cum modum illius ne cessario sequatur, sed ex apprehesione obiecti,&ex modo appresedendi v luntas moinur nile si electum ex voluntate est matu, iam ab intellectu tale
479쪽
est iussicarii na,& si bonu, bona. Ergo. agunt, pro quanto homo ut in plurib. Tertia Conclusio est. Libertas for seqtiiriir inclinationem corporis. maliter residet in voluntate. Prob. I. It Ad sextrum dicendii na, falsum esse, Ia potentia socinali rei' ceset libera, i quod olfactus intellectim praeueniens
attriburtur Iaias,& vituperau, nurusi, volsitatem iuniere naria latis; quia etsi Ecdemeritu, sed haec omnia, nae, vel non sit electium, innien iumcluna in-inatae voluntati attribuutiar, unde D. tellectita non est deterini natu in ad Bernarisus ait, Tolle voluntatε de non unum sicut est nanira, sed manetandi fetit peccatu, tolle voluntatem, & non ferens ad viruinque parie n contradi-eriola fi Tnus, Ergo . ctionis;quia potest intelli ere obiectu Sectando. Illa potentia soriri aliter sub oppositis rationibus. est libera, qtiae positis omnibus i equisi- Αd septinasi. Primo nega mr assun iis ad a endum, potest agere, & non pili,quia anima est substantia; & ideo agere scis talis est sola voliintas; Nain non iusti pum agis,−Voluntas intellectiis praesentato ei obiecto natii aluein,& intellectus sunt potentiae deraliter ipsi arn intelligis, praesentato ve- genere qualitatus, & ideo possunt ma-ro Obiecto voluntati , adlauc potest il- gis,&ininus suscipere. Secundo dici- luna eligere, S non eligere, Ergo. Nar in loci in his potentiis duo sunt at- Tertio. Actiis potentiae vita eleia tendenda, primum est potentia. sint elctiilus, deliberaui ius, & imperati inis lectus,& voluntas, & sic in Oib. IIoiniis clicitur liber formaliter. Talis est actus nimis est unias intellectus, & una volaia Voluntatis,Vt patet ex metis, Ergo. tas,&unus modus intelligendi& v in XWrae Ad primitin dicendum, quod vecta leni in conari uni, secundiana est di-tasom Π- Apostoli sic intellio untiar, Quod nole Isitas iudicii, & electionis, & sic intur. bat carne c5tra spiritu c6cupiscere, sed eis dantur magis,N ininus. e1 tota alligatii in obsequi si Clitisti ha Ad octauum neoaciat consequentliabere, adapta recalcitrabat, nolendo se quia speties cona paratur ac, intelle- subi)cere spirit tui, ut ibi ci et D. Aug. citana, ut principauin effecti uuna intel- Ad secundu dicitur, quod ibi Apo lectionis, quia intellectus secundu se
stolus loquitur de velle sit pernatura- est pura tentia ante On ne ii uelligella, Sc decurrere ad bravit intoloriae,q re, intellecti is vero per spetieri non non stan an hominis potestate, sed in nrouet volt in ratem , nisi obiective in Deo imiscretite. Vel seciando dicendii, genere causae finalis,& si etiam aliquo quod ibi Apostolus loquitur de auxi- modo effective moueat , ut dicemistio generali Dei, sine qtiola is nec po- infra. test vivere, nec currere, nec intellio, Ad non uir licendum, qtuus volstn-re, nec velle. tas sua vi,& actione,qtita. s est poten- Ad tertiuna dicendia, quod cor re tia vitalis,& activa villi, quacio obie- is,&omnium est in manu Dei, quia ctum est sibi prquentatum,&riinc seni Dinnia Oper itur in omni biri, sed stata per operatur c periclo praesentati Luter,& non tollendo ii Natem. Vel ni obiecti. secundo dicendum,quod scriptura lo Ad deci nisi . Scotus, & Gregorius quitur de execurioniblas, quia homo male negant maiore in ratione causae, proponit,sed in euEtu,&modsi di prout tenenda est; quia est causa unl-sP nit, & per hoc patet ad quare una. uersialissima, non determinara , ideo Ad quin tu clicendum, quod ibi Phi nos dicimus quod volt intra, Vt Vultlosophias loclii itur de actionibus caelo est nobilior re volita ut volita est, sed ru' , ius naturam corpore1 inclinant, voluntas cum obiecto est nODIlior se
sed in voluntatein non nisi indirecte ipsa, ut est voluntas,ut sic
480쪽
ei rebaritu Coin metuator de potentia do suo in perio intimationis, adhin incontradictionis natiuali . i. inareriae inen voluntas manet libera quoad ex pri tuae, quae est omni actu, de actione clitionerni Addo quod etsi volutas r spoliata; iam aluein loquimur de pote- cta rationein seqiratin, & rectu in ratiis contradictionis activis, &opera- tionis illiniciun , non tamen volun tiuis liberis, ut sunt intellectus, & vG inordinata, sed intandoque contrariam Iunias . tiir roni,dc ei' deliberationi repugnat. Ad diuulecitra si escendii, quod du- Ad decantumnon uin iatra uictitruplex est ter in . PNinus dicitur sor- est,quod lion Oratione corporis neces malis, qui capit cistypro luctione,& sario corporibus Οἰlestibus sutasinar, de hoc arguintalin procedit; alius vo- sed ratione aniniae, linquaquan .catur terminiis totalis, quia ex duobus Ad vigesi inuin clicenduin , quod fit unuin, sicut ex voluntate, & re vo- ideo Plii losophi dicitiat volu atena eL lita,& hic nec esse capit, nec produci- se caecani;quia non ilitelligit, sint acta thir, sed cum ter in inopi ducto cuin intellectus supponit, non inimcn quod
Te volita unitur. Oinnino suca ca, ita ut ducatur neces-
Αd decim unitertium negatrurnia- sario, silcm ducitiar taecus .ior in causis liberis,ut est voluntu, etsi Ad vigesimum primum dicenduin, sit vera in causis naturali inis produce- quod voluntas ali pia velit necesiario, tibus accidentia materialia. non per violeluiain, sed nati Iraliter,&Ad decimina quartum dicendum, quaedain libere prouenit ex diuersita- quod intellectus aicitur potentia libe- teterum; quia quae dana ita sunt per ra antecedenter,& causaliter, sed non fectae,sicut , nuin & beatuinio quod fori liter ; quia eligere non proprie neceIsario traliat volutua te in per in spectata lilitellectu, sed ad volutare. cluna finis, inaedain vero tanti nisi, Ad decisu aquin tu citcῆi1u,qἐI A1 nia ferentes , quia ad bonuin, & ad in alugis liberiain lucticariir, quod inagis et sunt aptae, & adlIas voluntas libere, ratia sui in agendo; inodo voluiitas & ii, cienter se habet. est niagis gratia mi in eli σε io, quia ip- Αd vigesimum stoin tu dicendum. Q inouet intellectum eiective . Quod quamuis peccariam secundum se Ad lecti nusextu in ne atur maior, surria luna, ta inen voluntas ipsum ut quia iudici uin spectat aci libertatena quoddain ,,nuna altiplexatur,ex pra caiisaliter, de electio ad lita tein sor uo liabitu instigante. Secundo dicitur,na aliter, de qua libertate di*ut inaus. ciuod illitas est bonuin sensibile, quia
Ad decina si septi nisi dicedu,qd aliud celectat sensu tii, & si non sit bonsi spi.
est qiuris poletia necet tuetur, &aliud ritualer voluntas autem etiam moue- qinaci cogatur; nain pri inuin potest fie tiira bono sensibili. m pG natura lena iiiclinationem , & Ad vigesina uiu tertium clice luna, persectionem, oc ex principio inti in- quod in dio actu, duo sunt pensan da.
seco; secundum vero solum ab extrin. Priimuinei tot lectuna. vita,nain Via. seco; coactio et i inest illa, quae oppo- tornecet Iitatas ad dandas pecunias, ni tirli riati. Secundo dicitur, quod sit credat,ut vitam seruet. Scoincluta nullai tolentia potest tieri voluiuati, si elicirciita stamia,qua Cellcoacti s,vn- eius natura seruetiar,&nside trua Pur, deci actio cadit lupra actuna exterio. vel inuictui cicut Deus facit. rena non autem supra electionem vOAd clecitnuna octatili ira negatur asi Iuta iri, vi cle& Do in intis nolebat laro sumptum absolute, quia etsi lutcllo ri siccuiui uincarnena,& tainen siinplictus coiKludat potioneni an Mamesi talemum volebat.