장음표시 사용
51쪽
le t si cus csi sic. scret otianes res in particu lari, cognition . t
dit σι ρην & alnus Quus consigeret Oainta quicu Decimo notm ivna circa aernania. Facit r-ntum Π ιlitares remitti in parriculari. Nam priri conditio gena, v. s. quod .h 1meytin tit-Π para cuM' nauesset a stiri re Metaphvsicam age facit certumsinaliter scire μυ- re de omni bita conscieracis in aliis scie plςx est certitudo. Daedam dicitudinta , quateniri cia tria triantiar in aliis scie- genere, scilicet, q facit singilla, ii suttis,qiiocsci salina, mala non cadunt illius generis, & laoc pacto etia iri aliarsivi et iis rati one tornial: Onamo cuira in scientiae diciantrur gaudere huic cerritia 'clculant oppositata rationem,nsi est di- cline, inita iacit ni scite illa, liae e μὰeiulum quod siccas consideret. Affir- ctant ad suu in genus. Alia est cri, Illa mare ero secundu in ,est dicere, cinus do persectissiina,& si inplicit .miae mdctona nitriis naoduin consule lancit ma cit scite per reselatione di ad 8Dna ossis eii, est veruin, ni Metaphysi- principia,&ad uniuet les caulias, inanctis agit dc quoil Plus est, triuitari regu in cisendo , quana in cognoscol tu fialas Q ius potest ab omitibus sciri , re quia lLec scientia agri Se primis prui- est agere de quod ina id est ona nisi scien ta pias complexis, ctiar cipui iu-GIu, inaterialiter,& non socinaliter. plexta,virtute quonain ἰmpnia , si insu
satur Ochatio notandia ira circa secudam S. c noscunturi, pel vlumana uis in- circa Tnι con. litionem, L qtrOctb1ch liysica iii Non tara, leo merito vocatur comisi a. u rmiain dissicilliina, eo quia vasa tui ci vnia scietia, & facere scire certitudinalitae. e. fir do. uel salia , qtiod univcrsialia sturi inclu- Via j in O notandum Orcaiqiuaria pl)cichil eretrita. inaedam n. sunt uni- coirisitionem , si quod Mcta physiciis uersa'ia in causando, ut Deus,& intelli reddat causam eorum quae dicit, quod clari V, qtrae dicuntur causi unitia fa- hoc intelligitur ta in de causa in ellhn- Ics entis. Quae clatii vero stini uniuer . do,quam in Oscendo, quia agit de dia in praedicando, ut ri ascendetitia, ge primis causis cistauli, & cognoscendi, iura, et spectus. Propositi o Pthil. propite cum liaec scientia, ut i 'pilis inculcatum intelligi uir de viil uersalibus in caiisan est,agat&de,suin tusscpMηus,quq
do , quia ad laoc scie tendit totaim ne- sunt ptaticipia e isti di,&de ptainis prino otium ineta playsicuin, scd & potast cipi)s cona plexi', quae sunt causae corveci sicari de uniuersali ruis in prςdis gnoscendi. cando. Duodecitrio notantium circa quin- Red T pradia Vnde non orandum venit, quod tam conditionein , cquod faciat si urn ratulas . . ealdo. uniuersalia in praeci cando dii plicι ter propter is,& non propter aliud, quini runt Aua
considerari pocunt. Priino quoad co- ly pei se, non λlia inponitur ad disse, dieii .
Ηnitionciar confusam, & sic si in t facise rentia ai HS Practicae , quς dici uir ordi- liniae cognitionis, quia innata est nobis narescircad aliud, i l est, ad opus, sed via ab uniuersalitatis, ta in qua Enoti hoc eΠa in Oitcndit aliqiraira excellen motis, clescendere ad nainus uniueT - tiam in ipsa in genere scietitiarii in spe ' Ila, o patre t ex prinio Pitysicoriam. Se- ci Latillaru in . Nana aliae scientiae sit niciairclo positi ni coli siderata qtlOadcin sere ancillς lautus, unde vocat ii Dea,&gnitionein dii hinctii ira, & pericctam, Diainina omni una scienti altrin, quat in clina sic linci lanx Onania Prα licatas nu ea. diri; it pcr uniue alia puncti pia
52쪽
sa, & mr corni nunt in inodiam inue- communicare laominilnis, quilinui igandi, quod quid est,&ideo dicitur clia est de bono alterius, inquantiunncere scire proptersi. .. est propnj boni drini nutio, in Deo alamor μitiηt Decimotertio notantisi circa ultimi tenanti Ilus cassit dolor, nec ab ipso ali G sit renis itionem, s. quod haec sinentia oria cuid subtrahi potest . Dicitiar amela tot με AOP dinet,&dirimat alias,quod dici ere,& mentia inuina respectu obiecti prin ditimi restatuitariam. Prinmini perfia ei palis,quia agit de Deo,&inteli gen do,mouendo, 6 ulando:& hoc est iij &pr dicatis, tre ipsis conueniun opiis Meraphysici, ex minas considera non a Men rcspectu naom coπnoscen tis. Se undost quasi iminiitrando, sicut di, quia li est pi optatura Tneologi, iaciunt scienti ae practicae, & hoc non , qui a it de Deo, sub Ilimine reuelato. tinuenit liuic scientiae. viti intura. Quod est iacinora lissim sonora vitii , notandum, quod ultra si I ma,Dca scietviaria,& hoc Vita est rea brissim.r. radicta, Plail. quedana attribuit hiate lis Itima,& prinis . Esenties maxinae pensanda P Quoad se nclum. Prina iconc'usio coclusio. 'Prirn n.Qum Meta sim sit pri est, Metaphysica est capietia . promttit Tu pra-- Hascientiariitra ,'uod indein antellis Piimo. Illa scientia est cligna noniine
mascien- si prim4tate natin ae, & per semonis iapieritiae,quq altissinas, S prinnas catariarum. Inon doctrinae, &tantum in genere fas rimatur Falis est ista,ergo&c.OnasciEnariam lita trianitus inuentarsina, ut nia patetit. excitulamiu Theologiam. Sci undo. Illa est sapaentia cui conueZ fax Semndurn . caiiod sit maxime do- niunt con dicione, sapientis. Huic conia me doctri ctrinalis inquantiim reddit catulas uni uenniim,ut patet ex dictis, ergo erit scianalis . uersales cognostibilium, delirio pari i- P Ie 3ria.
Eulares,& sic maxime desiderata est ab Secitnda conclusio. Prinia conditio omni biri. capientis recte assio nata est, s Scire otia Actiua , Tertilini. inod sit activa,&q ecu- nia ut decet. Probitur. Sciens uniuerilio specivia latitu, de qtia re in sexto ageiaclitna , lia, in citii trias Oinnia contrenitant, si it
AIAXi- cadatimna. Quod est maxinae libera'. seriarcim tniuersalis sit na princ*EAnte libG Vles scien na,qtiod alii id est dicereis, & uses, igital r.&c. ra. 'uod sit liberalis, & aliud quod libe- Scriindo. Probo secum an . s. quod ra.Nam illa clicitiat scientia lita ra,quae sepiens cognoscat difficit linia. Coono- 'ordinat suum scire in beneficulnaa- scens ea, quae maxinae elongazi sunt 1 Iioritim, & non tarn quam in seriticiuE. sensi ruis cognoscit dulicillima. Sed ta Liliet tu vero, quae orchnat Quin m- lia sunt uniuersalia, circa qtiae eli M re ad alitiem finein proxitDViri,c siccire et aphysica, ergo. &c. rasi se ad Metaphysicana tarnquana Tcrito. Probo tertiam. Ille certitii hnem remorunt,cusi inruit intellN clinaliter aliquid cognotat,qui cogno -olpirq.quod si si xa in cognoscendo, stit seriinciuna prioritatena naturae.Sed Zin liant ii alias stientias ni adera- Metaplaysica versatur circa priora n
r. in.r, P a zmiani htimana possessio, unde imper- ceat. Ille docet,qui procedit per causas. humana secte liabelmata holnine, neqtierin 1- Sed procedit per causas Metaphysica, possessio . nilinicariar nobis persecta prolao si in ergo. &c. . . tii, scit Deus eatri laci. Nccta merco Quinto. Pro quintam. Isse , qui Ι)eus est inuidus sui arouine litabatur considerat ninxit ne scibilia quςrit scirebi'Ful P cum nolis cana persecte propter se . At MetaphyscVuaerit
53쪽
n xlime scibilia, idest, quae maxime
Sexto. Probo quod sit Architectoni- . Quia illa scimula se habet, ut principalis,& Arclauectonica,quq considerat causana finalem inuniuin. Talis est Metaplaysi; , ut patet ex silpradictis, igittar &c. Ad primum dicenduin, quod sapientia mininir dupliciter . Primo quatemniis facit facilitate in bene operandi.
Secundoqiuaenus etiam reddit bonuvsu in bene operandi. Prin o naodo Metaplavsica est sapienti: a. Secundo moclo aliae scientiae, quae pertinent ad partem appetitiuam, de quibus verim canar maior, &ideo non vocatur virtus secundo in clo, sed primo modo, quatenus virnas reddit facilitatem bone operandi.
Ad semiadum dicendum,qMκl pri dentia ibi sumtiar pro sapientia. Ideo notandum venit, quod sapien uta, scienda, & pr dentia cicariu differre specie, stat cupliciter. Primo realiter,
ita utuntun alteriam non incliniat, Zehoc pacto non clistinouunir . Secundo forinaliter,i. secvcsu diuer lationes strinales, cum hoc tamen ut v nuna exsta periatione alienim includat . Et sic conngit in proposito, cum sapientia perfecti nana importet cognitionemnabet. Φ comprehedat quicquid persectionis continetur in alijs habitibus, unde virtualiter, &enainentei potin vocari intellinus,prudelia,S scietitia. Ad tertium dicendiana, uod cogn
saere aliquid in uniuetali stat bis
rum. Primo quoad mediuIn crin scendi , quia per unam communem
rationem,u. . Eeneris possumus cognostere spectra,&singularia contenta sub ipso. Secundo quoad rem cognitam. Primo quoad praedicatum uniuersale,& no propci si,& hoc est comoscere in Potentia,& periecte. Secundo,quo ad ratione in abstractionis,dc sic est a gnoscere perfecte. Per Metaph)finiri
Ergo cognosciantur res in uniuersali quoad nre sunt cognoscendi,id est,co Enoscuntur uniuersalia pet quae cognoscitnias singularia , & ecialia sub ratione perfectς abstractionis , scilicet
secundiana rena,& ratione in . Secundo dicitur, cliioci alnus cst cognoscereren in uniuerlici, & aliivi cognoscere uni irer alia, primi in signis acat i inpers isti lactra,co naodo Quo supra,secudumpe isectionem , noc est quod cici-
Ad quar uin dicendum, quod Metaphysica versetur, sc consideret omnia.
potest dupliciter intelligi. Primos
qualibet ratione uniuersias,& particu laci,& hoc est falsum.Seci indo, ut conueniunt in ente , & ut uniuerealibus principiis , & noc paesto conside ran rur a Metaphysico, unde aliae scienti. e non superfluunt,quia agunt de entibus sub particularibus rationiblia . Ad quintinn dioenduna ad naaiolem quod est vera de cognitione consua, non distincta,ut dixitnias, dic idciu di-
Ad septiinum dicedum, quini tran scendentia cognitione distincta, uoad Onania coluenta sub eis, sunt chiscili ris cogntuonis, qilia sic persecte non cognoscunciu, nisi etialia perfecte co snotantiar intelligentis contentae supipsis, quoad cognitionena vero conm-sam concessinu. Sed non est ad pr postmn. Ad octauum dicitiar ad minOIerii, scire per principia dcinon stia iationis& in genere demonstrationis e stcereius sciteri P coclusiones,sia melim est clis sinas intelligens, quam sciem. Ad nonum dicitiar, quod i l la conditio intelligitur non de omni biu,sed detrahentibuS caustin. Ad declinium, S undecimum Octum est in correre.
54쪽
DILUCIDATIONES.sECUNDUM M ET A PHYs ORUM
essent naturaliter co nita,quia siinponunt prioren actum cognitionis. Non priirium,quia vere eo actu duo contraclictolia posssi apprehendere,& tamen non assentire.
Sexudo. Atu hic assensus causiatur abi ellectu agente, vel 1 possibili: Non phimuini, quia ad intellectum stoctem hon spectat intelligere. Si secundum,
ergo non errunt natui aliter nota, miratain supponitur ut sint nota intellectui agenti. Tertio.Non videriIr quoi nodo,&qua euidentia assentiatruir princidiis,& coiiclusioni , num eadpna , vel ci. Tsa. ario.Illa quae sunt naruraliter cognita, sunt etiam ab omnibus conces.sa: Sed prima principiansi sunt ab omnibus cocessit. Nam Coin. in C imi. I .hui , assignat cies causas, cur prima principia non sint ab Oirinibus concessa. Prima propter pratiam consuetudinem, quia laomines tales a iuuentute simi in contrarrijs nturiti. Secunda propter malam clispositionem I & tertia proper paucitatem exercitis in I glaa: Ergo &c. Quinto. nitio primoririn ptrincipionim est intellectiva; Sed cognitio intellectiva supponit sensiciuam, ergo
non fiant primo nota. Pro inlucidatione praesenti quae stionis. Primo ponam quaedam iuncita nenia. Secundo assi atra verant co clusionem. Tertio adiun ain soluti
Quoad prinium, primo notandum est irdiacreduas esse opiniones. Prima Arist. hic, & multis allis in locis distinguentis principia a conclusionibias, in n , quod principia dicuntiar per se nota. Quia te lucient ut ianH donatu, in
55쪽
in ianuis amem nullusitelinquit. ninclusiones vero siunt notae ex principias, quae se liabent, ut penetraliata
Secunda sententia stat Pla. asscivia tis antimam nostrain corpori infundi plenam nitione principitiani, &conclusion una, sed quia est in corpore, quasi tu car rem si mi bibere vii sitis Opationib'. Et ne mitio opinione tanti Phil. trct stam' sicco pede, aperia breuiter silas principales rationes, qua rurn Pirenaa est, quia natura an in I alit,tIs dedit oinnia necessaria ad sua ira vi- Iain. Ergo & animae clatuin cfricis necentauni, ad Rain vitain , & adsita sopciationes. Secundo. Quia perfecta causia persectu in producit effectu ira; Sed antina intellectiva creatur a Deo pereretissinio in te, ergo pereectaria createant. Sed Gne scire non pote it ei Ic perseeta, igitur M. Secutulo et Io notari su ri , quod principia bifaria. D cola seiari possunt. Priino , ut pri iecipia si ut, dc ut constant ex tertia inis cognosci bili is ex sina plici nolitia termi inomina , sine aliquo di iuria v. o. coonito toto, Scognita p rie scio naturaliter, quod in ne totu ira ei n aius sua parte. Secundo in otaliae ad conclusio:ws,ciuatenus a Instrii intur ad donet uden lainalici iam passio tetra desubiecto, & sicnsi sui facilis cognitionis,nec P se nota, non ratione principioi uiri, sed ratione applicationis. Tertio notamillira, quod principi Misiuncin dupliei differetia. Quaedan . n. vocatur priὶηhyriina,seu aignitates,
se,&cide quibus disseremus In quario. Quaedam vero vocantur secuticiaria,
vel in tali scientia, v. g. in PhyGa inθ-teria est principi hirnreriim natae alia . Et .Ex nilatio nilui fit, &c. Prima adeo per se nota dicuiuur,vinisi a prooeruis ore, sed non corde negari possim. P
steriora vero ab aliquibus negari pose sunt , ob tres illas cGulitiones adductas in quarto argian ento. Haec res γ' sio tamen non concedi II tab Aquario. Piimo, quia omnes aliae propositiones notae sunt notis termi vinis, & cognito, quul sit animal , &quid PMionale,cognosco,quid nain sit
Secundo, *aia eadem non suntn bis nota, & naria rae. Principia amen
Sed tallit, quia de principijs praesupponi uir quia sunt,us est,iaia vcra sunt ex Atall. primo Posteriorum . Ad pininuna igitur clicitur, quod non ornnio bus principm assentitur sine inscia rem,quia aliqua sut titu principia,& allinqua stat ita principia, vi tanam in superiora sciεtia possit 3bam, ut c5clusisies. Secundo clicuui , qti Od etiam dato , quinta pud intellectun oinnia princi pia , ut principia essent per se nota , non tanaen quia cadunt sub sensibus, ut nota, sicut pNina. Ad Limus tertio, talia principia probantiar ex primis. Acl sectinctia dicimis aliqxia esse no bis nota, & natui aestinui, ut patet expriinci Posteriorum. Quarin lainen notandum, quod
ct hoc falsum es iquia min non coono noti, μscunt ista prirna principia, &q ita in- ned Fures tellectus noster in prii lotitio siuo est D. tarnquarn tabula rasa, in qua nil ait pictuin est. Secundo, ut ex eo Scantur per se nota naturaIiter,quia riim co
se nitio nun pendet ex aliquo da sicursu, principia c notam tur cognitis ter- ininis , sine cisci r Q. Ruoad secun i uim . Conclusio est, Principia prinia sunt naturassiter nota, plobatui . Prin o in ianuis non coth, errare sed principia sunt ianua ad comesusiones, ergo&c. Secudo. Illa dicucurnsi nota, ex quo Concluso
56쪽
rum cognitione, ali Orisim nitio pen- acquirere cogninone ii, istraa,exerci det. Non enirn datur processiri in infi- tio , & arte, bruta vero nequaquam, nitum. Sed cognitio conclusonum & iueo naturaeis i cessaria nauirali-stientiariam pendet ex princrpiis, L ter tribuit. Secundo dici inus quod o garii r&c. nania illa proueniunt in bituta ab in Ad primum clicimus, quod ciuerso telligentia regente , 6 non ereante. actu aissenti inus principio ab eo , cpio Ad idcundun, ceduna, quod citiri apprehen clinius ipsunt, nam prinio Deus sit agens liber uin, creauitanii nirem apprelaendimus, deinde allenti- persectatri prout suae conueniebat naiamus . Nec tamen hic est cliscursus, turiae. Non alueui conueniebM. ut cytia apprehensio , & assensiis fiunt per sinapi iee in intelligentiram , id est, per primain operationem intellecti . Ad secunctiun clicendum , quod hic allensius socinaliter est acti H intelia
ectus possibilis, cuius est in telligere, causaliter vetis est actus intellectus
nibus scibilibus, & praecipue in primis principi js,offeretulo ea intellectui
possibili, tamquain principia not. I, ex ovibus debeat caeteras res cogno
Ad tertium dicenduiri, qt: d duplex est euidentia, si ilicet, proxima, dc remota. Proxima pPrincipioru ni est lumen intellecti H agentis, sed conclusionii ira est euidentia principioium,& iliae et 'dentiae duae stini. Alia est remota, scilica, lumen intellectus, &haec una est. Ad quarturn , responsiim est in tertio holatali. Ad quin tuin dicestis uira, quod non assertinus cognitionena principiorum non dependere a sensu, sed ab alia cognitione intellectiva . Nam haec est disterentia inter coonitionein principiortiria, & conclulionum , quod cognitio principioria in notrit ependet ex aliinbtina coimplexa alioriam principiorum', sed solurn inconi plexa ter-Minorum , monitio velo conclusion uin pendet ex coonitione in inplexa moriana ter in ocilin, & com plexa principioru lara. Ad pIi intim ars timentii in Platonis dici inias non ella eati sein ratiotiem cleae obis, de brutis, quia nos possumus haberet orn niuin cognitione na cong nitana scut Aia eius, qilia intclligere antinae fieri debebat discurrendo ex uno ad aliud.
Qtiaestio II. Vt raran dissλιltas eo sordi oria tur quandos ex parte rei, ct Pandos ex parae nostra ιm
VIdcuir quod tota clifficultas misonoscendi rena oriatur ex parte nostri intellectus. Nam omne tale cuicunque cona paretur scira per est i le. Sedo,natiirales comparatae intellectui cliuino no suiu difficiles cognitio
Secudo. Phil. proponens laanc qilestioneni dubitarive prop0nit. Via uirissimculias sit ex parte rei λ Soluendo aute illi ciuitatem dicit, qtiod non in rebus, sed in nobis est causa dissiculia
Tertio. Phil. de sensu,& sensito i quit. Quod si visibile decrescit in minus in innitarit ira, necessc est ut S .vi tus visitia crescat in innuiuina ad vi-ileiuluna illud inini in una visibile. Ioicii risi naui non erit alioua res secun-d si se in copnoscibilis, sed ex eo quod in intellectu non est tanta virtus, ut possit ut alia cognoscere: Ergo tora dis si tuas oritur cx partevius. Quar-
57쪽
Qtiatio. Siciat tria*am ignis com- ligi mi. Primo, ut sequatiar en fitate in burit magnuin iambustibile , ita acrii qiload existetit , & hoc faIssi est, re paratri paria una. Iginar a pari intel- quia ola rct existes est singulatis,sinou,
lectita iniri iloliis cragnoscit in inimum late amen 6 est intelligibile directe ab intelligibile ,&si non cognoscit, erit intellectit nostro. Secudo, ut sectuat Propici dcbijitatem suam . actu mediu intcirpura potet ii, & acta Quinto. Omne ens est semiuium se persectu,sactsi entitatiuu.Nec hoc est cognoscibile, quia siciit res se habet ad veru,quia talis aetiis est pudii fignielsi. este, ita&ad coonosci,i init omnis res Tertio, ut per actsi intelligam rei sici stoindurn se est cognoscibilis. ditate,&format Eratione, dchin versi Sexto. Ex altera parte via mir , est, quia littores magis accessit ad ad quod tota difficilitas sit ex parte rei. ditate, Scsornralitatῆ,tato magis fit Ia Quia intellectias noster est in ulti- teli sibilis. nia dispositione ad sit scipiendam veri- Tertio notandu, quod materi ,&G Mat. atatem ,& habet oinnia requisita, scili- sint climilis cognitionis potest ex su- Λcet liunen intellectiis agentis, intelli- plici capite petati. Pranao ex eo, quod P ., gere possibilis, seni ulteriores, & sui materiales,& no spirituales,& lioe exteriores. n5sEtiin iis,quia sic ex se possuntariagis Ad dilucidi si hanc cliniculiarem. cognosci, quam spiciniales, ut magis 'Priino proponemus quaedam funda- proportionatae intellectili nostro prornenta. Deinde eliciemis unam con hoc statu. Semndo ex eo quod elongia clusionem contra Scotum,&tertio re- tur ab esse,de actualitate rerili materia spondebit nus argirimnus
litana,quiluis iuessiantibus motactilr s&sus,& sensus moliet intellemina ad in- quod in hac miscultate duo intimi- tellige su,& hoc est qmul asseri intra,*iuntur opiniones. Presnaa est 2 ti,&di si carent actualitate, ideo nec possunt inputorii ni ei , tenentium onanem n ouere nec sensum , nec intelle
dissicilitatem prouenire ex uitellectu elum. nostro, quiani agis aprias inuenitur ad Quarto notandunt, quod resistae, Non ut
inraeciam intelligenda, & minus respe- ouae secunduin se sunt minus notς, pos niuncta ii ali Piotaina. sunt esse causa coenitionis earum remi, qu-
omni uni, distingitetiti in res in eas,quae nun Iespectu nostri intellectus,qiva si si . maxinae sun Pan acti , &elonganara adiuta Pinthii rei existenti , postlint sensibus itostris, ut sunt intelligentiae. Inouete sensum , & intelleittim n Et ineas,cu nilnim ς sunt enutatis, S strunt. maxinie elongatae ab actu, ut monis, Quoad stoindum, ergo tactusto est materia, negationes, S c. Respectu pri' affirmativa, s diffici illi is cognoscenclinioriana difficultas attenditur penes rena, quan ioci. nasicitur ex parte rei , sitellectunt nostriim, sed respectu se- probauir Piimo, nam ceri uestituelle- cunctoruin difficultas reperitur ex par inam quasdain ros facilius cognoscerererer u. Nimiodcobustibilensi csibu- & alias csifficilius. Vel ergo prouenitrat qualadoq. est ex parte rei, v. . quia ex intellectu, vel ex retriis: Non pri-
parte ignis, quia debilis est, ct ideiri in intellectione plauosopha inur . Cognitio Sectincto notandua , quod cogniti O cum hae sint inax inre intelligibiles ,1 quitur 7 n5 sequitur entitate,ut sic, sed enIitate siminc uni Philosoplium . Eroo ex in actu. Hoc tanae multapliciter intel- parte potentialituri.
Inuin, quia intellectitaei tornnia fieri.
Ergo secundiun, scilicet cx parte rerii. Sed non ex parte reruin actualli m.
58쪽
secundo Arist. Teste, nuteria non est cognoscibilis, nisi per analogiam ad fori iam priuationes, & negationes, nisi per a stirmation α , igitiir diificultas Otatirretiati ex rebus ipsis Tertio ininime visibile cindi clissicii ltate videtur,quia miniinum est, ergo &minimum intelligibile rum difficultate cognosci uir, Psia miniintam habet
de actu. A l pii nurin negatiar rnaiotan relatita: s, cum valeat sol utra in absolutas: NΔenim concitus itur, Lapis est magnus respectu grani nailii, ergo etiam respectu ni oncis. Res alucidi ut intelligibi les, dicunt orctinem ad intellectum. Secit niloclicitiar, quod arriuia enisi non valet, quia possisinus & nos aron. ineinam. Si tota difficultas oririum parte intellectus, igitur res etiani milino intellect u comparatae eriant difficiles cognitione, qtlia omne tale cui cu comparetur est tale. Ad se rutum primo dicerim,qvirillitera est corri in , quia in trastatione correcta non trahetur illivi ad uerbi una forsan. Sectando dicitiar, quod solum Io rus est de rebus materiali tuas. Nam lyforan non teneriar allicinatiue, promuse in sonat quod ita est, sed secundiunquod vuleri t. Tertio dicitiIr, quod hoc fecit cauta honestatis, ne sinitia dictum in prolo go libri positum, vuleretur prava ceriuo assertiam. Haec eni in est ipsius con fuerelaeo in initio scientiae, unde etiam in primo de anima clicetat,quod opinamur scientiam cle anima esse no 3llio rem caeteras,re in primoin tertio de intelligere an inae sic vicit. Si uitelligere est propria antinae operario. Ad tertiuin prinio dicitiar cpiod diuersi est ratio de intellectu, visu, quia visiis est potentia sensitain organina, orae mouetur ex visibili ad extra, unde si visibile decrescit, oportet ut potentia crescat. Intelleri alitem est porentia inorganica,& intelΗgit res v t ad
intra sunt , per propriam speciem, vel
alienam, & uleo exactualitate rei pendet in cognoscendo. Secuncto clicit ir argumenrum probare intentum nostriam, quia sicut minina una visibile cum difficultate vici tur: Ergo & n3inim turi intelligibile, ut sunt potentialia,ciani clifficultate cognoscitur,unde cum virilis intellectiri non
crescat nisi in virtute, ideb si vult intelligere hoc mini iraturi intelligitale,opor
tet ut toto conatu Dpererit r.
Tertio dicitur. ouod ibi sorsita Phil.
loquebatur more Platonicora, qui tenebant visionem fieri extra mittendo, unde concludebant ex oculo exi e virtute in maIOrein, &n in rem,quod falsiini est secundum propriam sente tiam Arist. Ad quartum clicendum, quod ignis si respiciat combustibile indispositum non operabitur,& ita faciet intellectus
cum nilnimo intelligibili. Ad quintiun negariir maior absoli1 tὸ, non enim esse ens, est causa cognitionis, esse in aetii, unde cognosci-hilia tanto inagis cognoscibilla sunt , quanto magis iunt in actu . Ad statuin pro altera parte dicendu quod intellectus noster sit in ultima es spositione ad intelligenduim, stat dupliciter, prinad positive, id est, ut lia-seat tantam vina*roportionem,& spe ciem , ciuibus possit operari: secundo negati , id est,n5 laaset in se aliqua nasorinam intellectioni repugnatem, quq pritas sit remouenda, ut postea intelligat. Seciandum prima in senstina procedit aro unaentilm, nec tamen sequi-mr,quoa cum facilitate inrelligat,quia oportet prius ut fiat promitionat tu per speci E. Er aduertἡ,quoa etsi uitellectus noster videatur hasere proportionem ciam subitati is separatis,quoad sua na-
Itira ira, lata atrata, sunt in materiates, non tanaen est v et in quoad nroclum cognoscendi, plo hoc statu,dum Interugit in materialia Πr species acceptas,
59쪽
Nono. Si existimauita ex re sensa-L E C T l O III. ta elicit specimi non sensata ira, cur c Quaestio III ii uellecti is non eliciet speciena ex niat italibus i inmaterialia reprςsent anteira Ilirum possibire sit nobis pro hoc Hatu Decina o. Appetitus noster non estra telligere subitantias separatas frustra. Scis pro hoc statu cles Ricra inusquiditatiue, 9 G iue ad cognoscine lubilantias separmas mi id primam phaeritatem. dliniuὰ , eri o quandoq. intellioenam Vndeclimo . Forira a perficitur peVidetur quod sic. Intelleistus ab lia. unione in ad nntem ana, & non in peti nate qui latein potest astia- citat r. bcdanina a noltra separata co-laere aliam quid ditatena. Eint in aba gnoscetanaeli: genuasti id diuitiust, er- structioni inis non est procedere in insi- go &coniuncta. nitu ira, i itiir iidem delireniet ad quid- Duodecina o. Scientia est de intelliditatein substantiae separatae, quarn . genti Π, Prae cit ista; Sed scientia est ea cognoscet. . cim noltratione, dein sistratio alitena sa. Secundo, intellectus noster potest in- cu scire Pius luatur ξ, eroo M.telli ere illain rena, cuius mi imittas est Tertiodecinio. lnii l. ita Etllic. con. e. ide n apiid onines. Sin1 tali scit illa clii sit felicitatena hoininis c6sistere insules antiae separatae, Piae est si inplex , cragnitione stistitiaruna separatarii ita: una,ergo&c. Sed stlicitas cuin sit persectataebet re- . Tettio, an est praesupponit mi id est: spicere cognitioncin perscciani, ergo De separatis cognoscimas an est, ergo quid titatἰliam . J quideli. Quartoclecinio . In relatis nihil est Quarto an ina a in perfectiori stant si ultra. Sit itair fissiliai uiae separatae Ina*is,dc naelius intellio it,qualia in lin- non cognoscuntur, eigo crunt triai LM. perscctiori. Sed unita co ori eit in saluinto dccinio. Cognoscens obie persectiori.stalli,qualia separcua. Ergo ira, potest Oinnia cognoscete, quae cas cognoscit quando est separata, octa dunt sub obiecto : Sia intellectiis no- Plancio est unita. Maior eli nota. Mi - ter co noscit en sub lao continenturnor eli S. D. pluribus in locis . intelligentiae: Ergo & eas cognoscit. Quinto, an inaa liuellectiva est eius. De uno sexto . vidcuir laccesse sente de tu itaturae cuin liuellioentit . Sed se Ua S, T laonaae, unde iscunt ad uel sani ipsana quid clitati ite intelligit, clani se ip palinodia in cecinilla, na in s. Metapli. sana a priora definiat. Erino poterat co- Tex 2. veritate coactus aiunt) ha-gnos aere separata qui ct sua titie. bri lὶaec vcma focinalia. Ex quo pa-Scxxo. Ois i notata, siue perfecti, siue tet sectincluna sententiana Amit. quod ii raperincti tabet tecininu. Sed intelli intellectus latina anus potest pei tinget e. gere est qliuia i roriis p Arist. in sccudo ad intolligduunt substantias filii pisces, de an tiara,lgitur quandoca. deueniet aci quoci videriar si ila dubio reliquos I e incognitione subi aliaria in separata rutra. t tio de an in a. Septi ino. Clarillus fuit hoino,& eas In explicanda liac qu stione puto solo π notiti. Ergo S alii honaines eas coe re neccisaria aliqilasiandantenta,ucln-guoscere potetunt, cuin sint elusis citi cie probancla venit coiicli illo, dc tan-natia . dein stiluenida ars unient a. Ootatio. Ilitellectus noster est onaia Primo igitur notandae sint breviternis licii, imitur poterit cognoscere sub- opiniones tuin antiquor una, tun in stantias si palatas Onan in1Odo, &conia clernorit .
quid luative. Piima igitur opinio fuit Aucia pacae,
60쪽
tenentis intellectum possibi'ein orga-
Opinio- niciana, &corruptibilem, agentem V ves. ro separiutinia Hic arbitratur quod intellectus continuo abstratam do Ouid citarem a quid ditate, tandem Geueniat ad simplicem maiddita teiri substantiarum separatariam, & tunc cognoscet e S.
Secunda opinio est Alexandri tenentis intellectum agentem Dei irn esse, &possibilem apthiutinent ad recipi Edas species intelligibiles, qui postliam omnes lana receperit,coniungitur cum iniaret lectu agente. N Hinc tu optalmed spositiis ad cognoscendum substantias separatas.
Tertia fuit Thentistii, ponentis intellectiun agentem, & postibilem separa-los, nobis in non coniungi per species quas negat, sed per cognitionena phantasinanimiqllae ciim innia fuerint cognita, tunc etiam cognoscit substantias reparatas. Quarta non mutrum differens 1 superioritnis fuit Averrois, ais tariantis intellectiim agentern substantias si paratas co noscere et Unde cuin uitellectus possibilis lana adeptari omnIuInia uitelligibilium spe es tilem,trunc untiam: dicuὶ uitellectui agenti,& cosequenter intelligere mitantias sina plices .
At nobis pro nunc non eru colluci tio cuna lais, cuin diser te a S. D. in tertio corura Gentes referatur, & a Caiet. de ente, de essentia.quaest. I .
Quinta ioittit sententia fuit Scoti, quaest. 3 .& Scotistarum,qui adna odi naciJHsὰ in liac naatcria loquuntiir,dum dicti ni quod imultiplex sin notitiaia. Quaedam dicitiar intuitiua, quae est deo ecto praesenti, ut gnitio de rosa existente : Alia vocivtur ab sttaactiva, quae est de obiecto nota prae senti, ut derosa non existente: Et istae cognitiones sunt per proprias species: tertia est opposita priinae coon uioni: re quarta op
Deus sit immaterialis, infinitiis,& aeternus. Sextam vocant cognitionem per
speciem alteri . Tunc aiciant, quod primo modo non possumus cognoscere suhstantias separatas, quia non sunt praesentes. Nec serundo modo, cuia ab intelligenti js, non possumis abur here speciem, & similitudinem. Nec terita,nec quarta,clina intelligentiae n6 habent contrarium, vel Opposituna. Intelliguntur igitur quinta, Ss sexta c onitione ,sicut mici in duodecimo h ius, in quo mi ita eortina praedicata cognoscimus a priori, & ecia per suos eia tostus. Viuina sententia S. D. quae est vera.& omnibus suis asseclis communis, Ida.
bet, quod pro hoc starii non possurialis intelligere substantias separatas qui ditati uri & perfecte, sed sene impers retὰ, ideo . Secundo notandum quod aliud est cognoscere quiddi intern ali ius , & Intello aliud quiddilative. Cognoscere quisl--no ditatem est cognoscere aliquod praedi- ster cognorat una rei contrenire, ut U.g.ce n Osic iis ora. re intelligentias elici inmater tabes &c. Gates,l, Cognoscere vero qui id ita liue est co' tari,aγῶonoscere perfecte tetra, a primo actu, separa a v sq. ad vi unum miseretia in , prout si rum , L./ciindum se cognoscibilis est. NosnDn nnae n. id neoamus clito 1 pro lam statu non polli ditarii e .nHis cognoscere qti tarditateira. i. aliqua
praedicata propria intclligentas conuenietia , ut ad uastin intellexerunt, scd. no pollumus separata cognosccre Atliat ditatiue,id est, perfectona Odo prout ca
Tertio notandum venit ad suprME-ctae distinctionis niaiorem intelligenia sit icta 'tiana,*iod trunas modis aliqua cCgno- stimus quid ditatiue, & ducibiis secun- gnitio et Φ
intelligetia, Apud iniit. dici uir scipstinue cognoscere quid dirative quia sibi cssetia sita viait hir in ratione speciei intulli gibilis: Secundo c uaclo rcS cognoscitur