Antiqvitatvm romanorvm qvae svpersvnt, recensvit Adolphvs Kiessling

91쪽

σασθαι την γην ὁση ἐντὸς ην των κόλπων του τε --πητίνου και του Σκυλλητίνου ' ην δη πρώτην κληθῆ - ναι 'Iταλίαν ἐπὶ του 'Ιταλos. ἐπεὶ δὲ ταύτης καρτερὸς ἐγένετο καὶ ανθρώπους πολλοὐς εἶχεν υkηκόους d αὐτω, και των ἐχομένων ἐπορέγεσθαι καὶ πόλεις υπάγεσθαι πολλάς' εἶναι δ' αυτὸν Οἴνωτρον το γένος.

Ελλάνικος δε ὁ Λέσβιός φησιν φακλέα τὰς Γηρυόνου βους ἀπελαύνοντα εἰς υργος, επειδη τις αυτωδάμαλις ἀποσκιρτησας της αγέλης ἐν 'Ιταλία ἐόντι is ἡδη φεύγων διῆρε την ακτην καὶ τον μεταξὐ διανηξάμενος πόρον της θαλάσσης εἰς Σικελίαν ἀφίκετο, ἐρόμενον αεὶ τοὐς ἐπιχωρίους καθ' ους ἐκάστοτε γίνοιτο διώκων τον δάμαλιν, εἴ πη τις αὐτὸν ἐωρακῶς λεχ, των τyδε ἀνθρώπων Ἐλλάδος μὲν γλώττης ὀλίγα Id συνιέντων, τI δὲ πατρί- φωνη κατὰ τὰς μηνύσεις του ζωου καλουντων τον δάμαλιν Ουίτουλον , ῶσπερ καὶ νυν λέγεται, ἐπὶ του ζωου την χώραν ὀνομάσαι κῆσαν ὁσην ὁ δάμαλις διῆλθεν Οὐιτουλίαν. μεταπεσεῖν δὲ ἀνὰ χρόνον την ονομασίαν εἰς τὸ νυν σχημα 20 οὐδεν θαυμαστὸν, ἐπεὶ καὶ των Ελληνικῶν πολλὰ τὸ παραπλήσιον πέπονθεν ονομάτων. πλην εἴτε ώς 'Aντίοχός φησιν ἐπ' ἀνδρὸς ηγεμόνος, ὀπερ ἴσως καὶ πιθανώτερόν ἐστιν, εἴθ' ώς 'Eλλάνικος οἴεται ἐπὶ του ταύρου την ονομασίαν ταυτην ἔσχεν, εκεῖνο γε ἐξ ἀμα φοῖν δῆλον, ὁτι κατὰ την Ηρακλέους ηλικίαν ἡ μικρω πρόσθεν ουτως ώνομάσθη. τὰ δὲ προ τούτων Ἐλληνες μεν ' περίαν καὶ Aυσονίαν αυτὴν ἐκάλουν, οἱ δ' ἐπιχώριοι Σατουρνίαν, ώς είρηταί μοι πρότερον. XXXVI. Ἐστι δέ τις καὶ ἔτερος λόγος υπὸ των 30 ἐπιχωρίων μυθολογούμενος, προ τῆς Λιὸς αρχῆς

ο Κρόνος ἐν τῆ γῆ ταύτη δυναστεύσειε, καὶ ὁ λεγόμενος ἐπ' ἐκείνου βίος ἄπασι δαψιλὴς ὁπόσοις ώραι sI

92쪽

43φυουσιν Ου παρ' ἄλλοις μῶλλον ἡ παρὰ σφίσι γένοιτο. καὶ εἴ τις αφελὼν το μυθῶδες του λόγου χώρας αρετην ἐξετάζειν ἐθελήσειεν, ἐξ ἐς γένος τὸ ανθρώπων

πλείστας ευφροσύνας ἐκαρπώσατο γενόμενον ευθυς

εἴα ἐκ γης ώς ὁ παλαιὰς ἔχει λόγος, εἴτ ἄλλως πως, b .

Ουκ ἀν ευροι ταύτης τινὰ ἐπιτηδειοτέραν. ώς γὰρ μία γη προς ἐτέραν κρίνεσθαι τοσαυτην τὸ μέγεθος, ου μόνον της Mρώπης, αλλὰ καὶ της ἄλλης ἀπάσης κρατίστη κατ' ἐμην δόξαν ἐστὶν Ιταλία. καίτοι με ου λέληθεν ὁτι πολλοῖς ου πιστὰ δόξω λέγειν, ἐνθυμουμέ- 10νοις Αἴγυπτόν τε καὶ Λιβύην καὶ Βαβυλῶνα καὶ εἰδη τινες ἄλλοι χῶροί εἰσιν ευδαίμονες ' ἀλλ' ἐγὼ τον sa ἐκ γης πλολον ουκ ἐν μια τίθεμαι καρπῶν ἰδέα Ουδ' εἰσέρχεταί με ζῆλος οἰκήσεως, ἐν η μόνον εἰσὶν ἄρου- ραι πίονες, των δ' ἄλλων Ουδεν η βραχύ τι χρήσι- i5μον, ἀλλ' ητις ἀν εἴη πολυαρκεστάτη τε καὶ των ἐπεισάκτων ἀγαθῶν ἐπὶ τὸ πολὐ ἐλάχιστον δεομένη,

ταύτην κρατίστην εἶναι λογίζομαι. τοίτο δὲ τὸ παμφόρον και πολυωφελες παρ' ηντινουν ἄλλον γην Ιταλίαν ἔχειν πείθομαι. 20XXXVII. Ου γὰρ ἀρούρας μὲν ἀγαθὰς ἔχει καὶ

πολλὰς, ἄδενδρος δ' ἐστὶν ώς σιτοφόρος ' ουδ' αυφυτὰ μὲν ἱκανὴ παντοῖα θρέψασθαι, σπείρεσθαι δ 'ώς δενδρῖτις ὀλιγόκαρπος ' Ουδ' ἄμφω μεν ταῶτα παρέχειν δαψιλὴς, προβατεύεσθαι δ' ἀνεπιτήδειος ' ουδ' 25 ἄν τις αυτὴν φαίη πολύκαρπον μὲν εἶναι καὶ πολύδενδρον καὶ πολύβοτον, ἐνδιαίτημα δ' ἀνθρώποις υπάρχειν ἄχαρι ' ἀλλ' ἔστι πάσης ώς εἰπεῖν ηδονῆς τε καὶ ἀφελείας εκπλεως. ποίας μὲν γὰρ λείπεται σιτοφόρουμη ποταμοῖς ἀλλα τοῖς ουρανίοις υδασιν ἀρδομένης τὰ Mκαλούμενα Καμπανῶν πεδία, ἐν οις ἐγὼ καὶ τρικάρπους 93 ἐθεασάμην ἀρούρας θερινὸν ἐπὶ χειμερινω καὶ μετο-

93쪽

πωρινὸν ἐπὶ θερινῶ σπόρον ἐκτρεφουσας; ποίας δ' ἐλαιοφόρου τα Μεσσαπίων καὶ Ααυνίων καὶ Σαβίνων και πολλῶν αλλων γεωργια; ποίας δ' οἰνοφύτου Τυρρηνία καὶ Ἀλβανοὶ καὶ τὰ Φαλερίνων χωρία θαυ- . Ο μαστῶς ώς φιλάμπελα καὶ δι' ἐλαχίστου πόνου πλείστους ἄμα και κρατίστους καρποὐς εξενεγκεῖν ευπο- ρα ; χωρὶς δὲ της ἐνεργοὐ πολλὴν μὲν αν τις ευροι την εἰς ποίμνας ἀνειμένην αυτῆς, πολλην δὲ την αἰγονόμον, ἔτι δε πλείω καὶ θαυμασιωτεραν την ἱπποφορ -

10 βόν τε καὶ βουκολίδα ' ἡ γὰρ ἔλειος καὶ λειμωνία βοτάνη δαφιλὴς ουσα των τε ὀργάδων ἡ δροσερὰ καὶ

καὶ κατάρρυτος απειρος ὁση θέρει νεμεται καὶ παρ εχει δια παντὸς ευθηνούσας τὰς ἀγελας. πάντων δ' εἰσὶν οἱ δρυμοὶ θαυμασιώτατοι περί τε τα κρημνώδη

Id χωρία καὶ τὰς νάπας καὶ τους ἀγεωργήτους λόφους, εξ ἄν πολλῆς μὲν ευπορουσι καὶ καλῆς υλης εἰς ναυπήγησιν, πολλῆς δὲ τῆς εἰς τὰς ἄλλας ἐργασίας εὐθέ- Mτου. καὶ τούτων ουδὲν ουτε δυσπόριστόν ἐστιν Ουτε πρόσω τῆς ανθοωπίνης χρείας κείμενον, αλλ' ευκατ-20 έργαστα καὶ ράδια παρεῖναι πάντα διὰ πλῆθος των ποταμῶν, οῖ διαρρέουσιν ἄπασαν την ακτὴν καὶ ποι-

ουσι τάς τε κομιδὰς καὶ τὰς αμείψεις τῶν ἐκ γῆς φυομένων λυσιτελεῖς. ἔχει δὲ ἡ γῆ καὶ νάματα θερμῶν υδάτων ἐν πολλοῖς ευρημένα χωριοις, λουτρὰ παρα- 25 σχεῖν ῆδιστα καὶ νόσους ἰάσασθαι χρονίους ἄριστα, καὶ μέταλλα παντοδαπὰ καὶ θηρίων ἄγρας ἀφθονους καὶ θαλάττης φύσιν πολύγονον ἄλλα τε μυρία, τὰ μὲν ευχρηστα, τὰ θαυμάσια, απάντων δε κάλλιστον, ἀέρα κεκραμενον ταῖς ἄραις συμμέτρως, οἷον ῆκιστα 30 πημαίνειν κρυμῶν υπερβολαῖς ἡ θάλπεσιν ἐξαισίοις καρπῶν τε γένεσιν καὶ ζώων φύσιν. XVIII. Ουδὲν δη θαυμαστόν ἐν τουῆ πα-

94쪽

λαιοὐς ἱερὰν υπολαβεῖν του Κρόνου την χωραν ταυτην, τον μὲν δαίμονα τοsτον οἰομένους εἶναι, πάσης

95 ευδαιμονίας δοτῆρα καὶ πληρωτην ἀνθρώποις, εἰτε Κρόνον αυτὸν δεῖ καλεῖν, ώς Ελληνες ἀξιοsσιν, εἴτε Σάτουρνον, ώς Pωμαῖοι, πῆσαν δε περιειληφότα την bτοὐ κόσμου φύσιν, ὁποτέρως αν τις ονομάορ' την δὲ χώραν ταυτην ὁρῶντας ἔκπλεω πάσης ευπορίας καὶ χάριτος, ης τὸ θνητὰν ἐφίεται γένος, ἀξιουντας καὶ θείω κάὶ θνητῶ γένει τὸ πρόσφορον εἶναι πάντων χωρίων ἀρμοδιώτατον, δρη μεν παὶ νάπας Πανὶ, λει- 10μῶνας δε καὶ τεθηλότα χωρία νύμφαις, ἀκτὰς δε καὶ νήσους πελαγίοις δαίμοσι, των δ' ἄλλων, ώς ἐκάστωτι θεῶ καὶ δαίμονι οἰκεῖον. λέγουσι δὲ καὶ τὰς θυσίας ἐπιτελεῖν τῶ Kρόνω τοὐς παλαιοὐς, ῶσπερ ἐν Καρχηδύνι τέως η πόλις διέμεινε καὶ παρὰ Κελτοῖς 1506 εἰς τόδε χρόνου γίνεται καὶ ἐν ἄλλοις τισὶ των εσπερίων ἐθνῶν ἀνδροφόνους, υρακλέα δὲ παsσαι τον νόμον τῆς θυσίας βουληθέντα τόν τε βωμὸν Dρύσασθαι τὸν ἐπὶ τῶ Σατουρνίω καὶ κατάρξασθαι θυμάτωναγνῶν ἐπι καθαρῶ πυρὶ ἁγιζομένων, ῖνα δὲ μηθὲν 20 εἴη τοῖς ἀνθρώποις δέος ἡ ἐνθυμιον, ώς πατρίων

4λογηκόσι θυσιῶν, διδάξαι τοὐς ἐπιχωρίους ἀπομειλιττομένους την τos θεοs μῆνιν αντὶ των ἀνθρώπων,ἀς συμποδίζοντες καὶ τῶν χειρῶν ἀκρατεῖς ποιοῶντες ἐρρίπτουν εἰς τὰ τos Τεβέριος ρειθρον, εἴδωλα αποιολτας ανδρείκελα κεκοσμημένα τὸν αυτὸν ἐκεί -

νοις τρόπον ἐμβάλλειν εἰς τὸν ποταμὸν, ῖνα δη τὸ τῆς ὀττείας ο τι δή ποτε ἡν ἐν ταῖς απάντων ψυχαῖς παραμένον ἐξαιρεθῆ τῶν εἰκόνων τοί παλαιοs πά-97 θους ἔτι σωζομένων. τολο δὲ καὶ μέχρις ἐμοs ἐπε- 30 τέλουν Pωμαῖοι ὁσέτη μικρὸν υστερον ἐαρινῆς ἰσημερίας ἐν μηνὶ Μαω ταῖς καλουμέναις εἰδοῖς, διχυ-

95쪽

μηνίδα βουλόμενοι ταυτην εἶναι, την ημέραν, ἐν uπροθύσαντες ἱερὰ τα κατὰ τοὐς νόμους οἱ καλουμενοι

Ποντίφικες, ἱερεων οἱ διαφανέστατοι, καὶ σὐν αὐτοῖς αἱ το αθάνατον4πυρ διαφυλάττουσαι παρθένοιο στρατηγοί τε καὶ των ἄλλων πολιτῶν ους παρεῖναι

ταῖς ἱερουργίαις θέμις εἴδωλα μορφαῖς ανθρώπων εἰκασμένα, τριάκοντα τον αριθμὸν απὸ της ἱερῆς γεφυρας βάλλουσιν εἰς τὸ ρεsμα του δεβέριος, Ἀργείους αυτὰ καλοsντες. ἀλλα γὰρ περὶ μεν των θυσιῶν 10 καὶ τῶν ἄλλων ιερουργιῶν, ας ἡ ωμαίων πόλις συντελεῖ κατά τε τον 'Eλληνικὸν καὶ τον ἐπιχώριον τρόπον ἐν ἐτέρω λόγω δηλώσομεν, ἀπαιτεῖν δὲ ὁ παρὼν καιρὸς ἔοικε καὶ περὶ τῆς υρακλέους ἀφίξεως εἰς 'μα- χλίαν μετ' ἐπιστάσεως πλείονος διελθεῖν καὶ εt τι λό- 15 γου ἄξιον ἔδρασεν αυτόθι μὴ παραλιπεῖν. XXXVIIII. Ἐστι δὲ των υπὲρ τοὐ δαίμονος τουδελεγομένων τα μὲν μυθικώτερα, τὰ δ' αληθέστερα.ὁ μεν ουν μυθικὸς περὶ τῆς παρουσίας αυτου λόγος

ἄδ' ἔχει ώς δὴ κελευσθεις ὐπ' Ευρυσθέως Ηρακλῆς 20 σὐν τοῖς ἄλλοις ἄθλοις καὶ τὰς Γηρυόνου βοῶς ἐξ

Ἐρυθείας εἰς 'Αργος ἀπελάσαι, τελέσας τον ἀθλον καὶ την οἴκαδε πορείαν ποιούμενος ἄλλρ τε πολλαχῆ τῆς Λαλίας ἀφίκετο καὶ τῆς 'Aβοριγίνων γης εἰς τὸ προσεχὲς τῶ Παλλαντίω χωρίον. ευρὼν δὲ πόαν ἐν αυτῶ25 βουκολίδα πολλὴν και καλὴν, τὰς μὲν βόας ἀνῆκεν εἰς νομὴν, αυτὸς δὲ βαρυνόμενος υπὸ κόπου κατακλιθεὶς ἔδωκεν αυτὸν sπνω. ἐν δὲ τούτω ληστής τις ἐπιχώριος ἔνομα Κάκος περιτυγχάνει ταῖς βουσὶν

ἀφυλάκτοις νεμομέναις καὶ αυτῶν ἔρωτα ἴσχει. ῶς 30 δὲ τον Ἀρακλέα κοιμώμενον αυτου κατέμαθεν, ἀπά- σας μὲν οὐκ αν ωετο δύνασθαι λαθεῖν ἀπελάσας, καὶαμα ουδὲ ράδιον τὸ πρῆγμα κατεμάνθανεν ' ὀλίγας γ

96쪽

ἐτύγχανε την διαιταν ποιουμενος, ἀποκρύπτεται ἔμπαλιν της κατὰ φύσιν τοῖς ζώοις πορείας ἐπισπώμενος εκάστην κατ ουράν. τοίτο δὲ αὐτω των ἐλεγχων ἀφανισμὸν ἐδύνατο παρασχεῖν ἐναντίας φανησομέ- dνης τοῖς 'ἴχνεσι τῆς οδοs. ἀναστὰς μετ ' ολίγον ὁ φακλῆς καὶ τον ἀριθμὸν ἐπιλεξάμενος των βοῶν,ώς εμαθε τὰς ἐκλειπούσας, τέως μεν ἡπόρει που κεχωρήκασι καὶ ως πεπλανημένας ἀπὸ τῆς νομῆς ἐμάστευεν ἀνὰ την χώραν ' ως δ' οὐχ ευρισκεν ἐπὶ τὸ Io σπήλαιον ἀφικνεῖται τοῖς μεν ἴχνεοι διαρτώμενος, οὐδὲν δὲ ἡττον οἰόμενος δεῖν διερευνήσασθαι τον χῶρον. του δὲ Κάκου προ τῆς θύρας ἐστῶτος καὶ ουτ ἰδεῖν τὰς βόας φάσκοντος ἐρομένω ουτ' ἐρευνῆσθαι l00 ἐπιτρέποντος αἰτουμένω τους τε πλησίον ως δεινὰ Id πάσχοι ἡπὸ τοs ξένου ἐπιβοῶντος. ἀμηχανῶν ὁ μα- κλῆς ὁ τι χρήσαιτο τω πράγματι εἰς νουν βάλλεται προσελάσαι τῶ σπηλαίω τὰς ἄλλας βόας. ώς δε ἄρα τῆς συννόμου φωνῆς τε καὶ ὀσμῆς αἱ ἔντοσθεν ῆσθοντο, ἀνσεμυκῶντο ταῖς ἔκτοσθεν και ἐγεγόνει ἡ φωνὴ καυτῶν κατήγορος τῆς κλοπῆς. ὁ μεν ουν Κάκος, απειδὴ περιφανὴς ἐγένετο κακουργῶν, τρέπεται πρὸς αλκὴν καὶ τους εἰωθότας αὐτω συναγραυλεῖν ἀνεκάλει 'Hρακλῆς δὲ ἀλοιῶν αὐτὸν τῶ ροπάλω κτείνει, καὶ τὰς βόας ἐξαγαγὼν, ἐπειδὴ κακούργων ὐποδο- 25χαῖς ευθετον ἐώρα τὸ χωρίον, ἐπικατασκάπτει τῶκλωπὶ τό σπήλαιον. ἀγνίσας δὲ τῶ ποταμῶ τὸν φόνον ἱδρύεται πλησίον του τόπου Βιὸς Moεσίου βωμὸν,

δρ ἐστι τῆς ' μ ς παρὰ τῆ Πιδύμω πύλη, καὶ

θύει τῶ θεῶ δάμαλιν ἔνα τῆς ευρέσεως τῶν βοῶν κχαριστήριον. ταύτην ἔτι καὶ εἰς ἐμὲ τὴν θυσίαν ἡ ' μαίων πόλις συνετέλει, νομίμοις Ἐλληνικοῖς

97쪽

ἄπασιν ἐν αυτῆ χρωμένη, κάθάπερ ἐκεῖνος κατε- 10Iστήσατο.

XXXX. Οἱ δὲ 'Aβοριγῖνες καὶ τῶν 'Αρκάδων οἱ

τὸ Παλλάντιον κατοικουντες, του τε Κάκου Σον

5 θάνατον ἔγνωσαν καὶ τον φακλέα ειδον, τῶ μεν ἀπεχθόμενοι διὰ τὰς ἁρπαγὰς, του δὲ τῆν'ὁψιν ἐκπαγλουμενοι θεῖόν τι χρῆμα ἐνόμισαν ὁρῶν καὶ τουληστου μέγα ευτυχημα την αποβολὴν ἐποιουντο. οἱ δὲ πένητες αυτῶν κλάδους δρεψάμενοι δάφνης, ἡ 10 πολλὴ περὶ τον τόπον ἐφυετο, εκεῖνον τε καὶ αυτους ἀνέστεφον, ῆκον δε οι βασιλεῖς αυτῶν ἐπὶ ξένια τον Ηρακλέα καλουντες. ώς δε καὶ τουνομα καὶ τὸ γένος αυτου καὶ τὰς πράξεις διεξιόντος ἐααθον, ἐνεχείριζοναυτῶ την τε χώραν καὶ σφῆς αυτόυς ἐπὶ φιλία. id ανδρος δὲ παλαίτερον ἔτι τῆς Θέμιδος ἀκηκοὼς διε ξιουσης, ἔτι πεπρωμένον εἴη τον ἐκ Βιὸς και 'Aλκμήνης γενόμενον 'Ηρακλέα διαμείψαντα τὴν θνητὴν φυ- σιν αθάνατον γενέσθαι δι' αρετὴν, ἐπειδὴ τάχιστα ὀστις ἡν ἐπυθετο, φθάσαι βουλόμενος ἄπαντας αν- 10220 θοώπους φακλέα θεῶν τιμαῖς πρῶτος ἱλασάμενος, βωμὸν αυτοσχέδιον υπὸ σπουδῆς ἱδρυεται καὶ δάμαλιν ἄζυγα θυει προς αυτῶ, το θέσφατον ἀφηγησάμενος μακλεῖ καὶ δεηθεὶς τῶν ἱερῶν κατάρξασθαι. ἀγασθεὶς δὲ τους ἀνθρώπους τῆς φιλοξενίας μα- 25 κλῆς, τον μεν δῆμον εστιάσει υποδέχεται θυσας τῶν βοῶν τινας καὶ τῆς ἄλλης λείας τὰς δεκάτας ἐξελών τους δὲ βασιλεῖς χώρα πολλy δωρεῖται Λιγυων τε καὶ τῶν ἄλλων προσοίκων, ἡς μέγα ἐποιουντο ἄρχειν, παρανόμους τινὰς ἐξ αυτῆς ἐκβαλὼν ανθρώπους. λέ- 30 γεται δε προς τουτοις, ῶς καὶ δέησίν τινα ποιήσαιτο τῶν ἐπιχωρίων, ἐπειδὴ πρῶτοι θεὸν αυτον ἐνόμισαν, οπως ἀθανάτους αυτῶ διαφυλάττωσι τὰς τιμὰς,

98쪽

49 οντες μὲν ἄζυγα δάμαλιν ἀνὰ παν ετος, άγιστευ- οντες δὲ την ἱερουργίαν ἔθεσιν Ελληνικοῖς' καὶ ώς διδάξειεν αυτος τὰς θυσίας, ῖνα διὰ παντος αὐ-τῶ κεχαρισμένα θυοιεν, οἰκους δυο των επιφανῶν.

εἶναι δὲ τους μαθόντας τότε την Ἐλληνικην ἱερουρ- ἔγων Ποτυτίους τε καὶ Πιναρίους, αφ' ἁν τὰ γένη 103 διαμεῖναι μέχρι πολλου την ἐπιμέλειαν ποιουμενατων θυσιῶν, ώς ἐκεῖνος κατεστήσατο, Ποτιτίων μεν ηγουμένων της ἱερουργίας και των ἐμπυρων ἀπαρχομένων, Πιναρίων δὲ σπλάγχνων τε μετουσίας 10 εἰργομένων καὶ ὁσα ἄλλα ἐχρῆν υπ' ἀμφοῖν γίνεσθαι την δευτέραν τιμνν ἐχόντων. ταυτην δὲ αυτοῖς προστεθῆναι την ατιμίαν ὀψίμου της παρουσίας ἔνεκα, ἐπειδη μ ν αυτοῖς κελευσθὲν ηκειν σπλαγχνευσα μένων ηδη των ἐτέρων ἀφίκοντο. νυν μέντοι οὐκέτι 15 τοῖς γένεσι τουτοις η περὶ τὰς ἱερουργίας ἐπιμέλεια ἀνάκειται, αλλὰ παῖδες ἐκ του δημοσίου ἀνητοὶ δρῶσιν αυτάς. δι ἶς δὲ αἰτίας τὸ ἔθος μετέπεσε, καὶ τίς η του δαίμονος ἐπιφάνεια περὶ την αλλαγην των ἱεροποιῶν ἐγένετο, ἐπειδὰν κατὰ τοsτο γένωμαι του 20

104 λόγου τὸ μέρος, διηγησομαι. ὁ δὲ βωμὸς, ἐφ ου τὰς δεκάτας ἐπωνσεν φακλης, καλεῖται μεν υπὸ Pωμαίων Μέγιστος, ἔστι δε Βοαρίας λεγομένης αγορὰς πλησίον . άγιστευόμενος εἰ καί τις ἄλλος υπὸ των ἐπιχω-οίων' ὁρκοι τε γὰρ ἐπ αυτω καὶ συνθηκαι τοῖς βου- 25λομένοις βεβαίως τι διαποάττεσθαι καὶ δεκατευσεις χρημάτων γίνονται συχναὶ κατ ' ευχάς ' τύ μέντοι κατασκευρ πολὐ της δόξης ἐστὶ καταδεέστερος ' πολλαχῆ δὲ και ἄλλη της fταλίας ἀνεῖται τεμένη τῶ θεω, καὶ βωμοὶ κατὰ πόλεις τε ἶδρυνται καὶ παρ' οδοὐς, καὶ 30 σπανίως ἄν ευροι τις Λαλίας χῶρον, ἔνθα μη τυγχά-

99쪽

αυτos τοιόςδε παραδέδοται.

XXXXI. 'O δ' αληθέστερος, ω πολλοὶ των ἐν ἱστορίας σχηματι τὰς πράξεις αυτοs διηγησαμένων b ἐχρησαντο, τοιόςδε ' ώς στρατηλάτης γενόμενος απάντων κράτιστος των καθ' αυτόν υρακλῆς καὶ δυνάμεως πολλης ηγούμενος ἄπασαν ἐπηλθε την εντός 'Sὀκεανos, καταλύων μὲν εἴ τις εἴη τυραννὶς βαρεῖα καὶ λυπηρὰ τοῖς ἀρχομένοις η πόλις ἡβρίζουσα καὶ 10 λωβωμένη τὰς πέλας η μοναὶ t. ανθρώπων ἀνημέρωδιαιτρ καὶ ξενοκτονίαις ἀθεμίτοις χρωμένων, καθ- 106ιστὰς δὲ νομίμους βασιλείας καὶ σωφρονικὰ πολιτεύματα καὶ βίων ἔθη φιλάνθρωπα καὶ κοινοπαθη ' προς δε τουτοις. Ελλησί τε βαρβάρους συγκεραννυμενος 15 καὶ θαλαττίους ηπειρωτας, οι τέως απίστους καὶ ἀσυναλλάκτους εἶχον ομιλίας, ἐρημω τε γll πόλεις ἐνιδρυόμενος καὶ ποταμοὐς ἐκτρέπων ἐπικλυζοντας πεδία καὶ τριβους ἐκτέμνων ἀβάτοις ορεσι καὶ τἄλλα μηχανώμενος, ῶς ἄπασα γη καὶ θάλαττα κοινη ταῖς 20 απάντων χρείαις γενησοιτο. ἀφίκετο δὲ εἰς 'Iταλίανου μονόστολος οὐδὲ αγέλην βοῶν ἐπισπώμενος ' οὐτε

γὰρ ὁ χῶρος ἐν τρίβω τοῖς εἰς υργος ἐξ Σβηρίας ἀνα

κομιζομένοις, οἴτε τω διελθεῖν ἔνεκα την χώραν τοσαύτης ἄν ηξιώθη τιμῆς γ ἀλλ' ἐπὶ δουλώσει καὶ 25 αρχῆ τῶν τῆδε ανθρώπων στρατὸν ἄγων πολὐν Ιβηρίαν ξδη κεχειρωμένος ' διατρῖψαί τε αυτόθι πλείω χρόνον ηναγκάσθη τοs τε ναυτικοs τst απουσία, ηἐγένετο χειμῶνος ἐπιβαλόντος, καὶ τῶ μη πάντα τὰ ἔθνη τὰ κατέχοντα 'Iταλίαν προσχωρῆσαι αὐτῶ ἐκού- 10730 σια. χωρὶς γὰρ τῶν ἄλλων βαρβάρων τὸ Λιγύων γένος πολῶ καὶ μάχιμον, ἐπὶ ταῖς παρόδοις τῶν 'πιπείων Ορῶν ἱδρυμένον, ἀποκωλύειν ὁπλοις τὰς εἰςβολὰς αυ-

100쪽

τοῖς Ἐλλησιν ἐγένετο πάντων αυτους ἐπιλειπόντων

ἐν τy μάχη των βελῶν. δηλοῖ δὲ τον πόλεμον τόνδε των αρχαίων ποιyτῶν Αἰσχύλος ἐν Προμηθεῖ λυομέ-νω. πεποίηται γάρ αυτῶ ὁ Προμηθευς υρακλεῖ τά 5 τε ἄλλα προλέγων, ως ἔκαστον αυτῶ τι συμβήσεσθαι ἔμελλε κατὰ την ἐπὶ Γηρυόνην στρατείαν, καὶ δη καὶ περὶ του Λιγυστικου πολεμου ως ου ράδιος ὁ αγὼν ἔσται διηγούμενος. τὰ δὲ ποιηματα ίδ' ἔχει 'ηζεις δὲ Λιγυων εἰς ἀτάρβητον στρατὸν, 10ενθ' ου μάχης σάφ' οἶδα καὶ θουρός περ ῶν 108 μέμψει. πέπρωται γάρ σε καὶ βέλη λιπεῖν.

XXXXII. Ἐπεὶ δὲ τούτους καταστρεψάμενος των παρόδων ἐκράτησεν, οἱ μέν τινες εκούσιοι παρεδίδοσαν αυτῶ τὰς πόλεις, μάλιστα-ῖσοι απὸ του Ελλη- Ibνικου γένους ησαν η δυνάμεις Ουκ εἶχον αξιοχρέους, οἱ δὲ πλείους ἐκ πολέμου καὶ πολιορκίας παρίσταντο. ἐν δη τούτοις τοῖς μάχη κρατηθεῖσι καὶ τον υπὸ Pωμαίων μυθολογουμενον Κάκον, δυνάστην τινὰ κομιδn βάρβαρον καὶ ἀνθρώπων ἀνημέρων ἄρχοντα, γενέ- 20σθαι φασὶν αυτῶ διάφορον, ἐρυμνοῖς χωρίοις ἐπικαθήμενον καὶ διὰ ταυτα τοῖς πλησιοχώροις ἔντα λυπηρόν. δς ἐπειδη καταστρατοπεδεύσαντα τον Ηρακλέα ἔμαθεν ἐν τῶ προσεχεῖ πεδίω, λρστρικῶς διασκευασάμενος ἐπιδρομῆ αἰφνιδίω ἐχρήσατο κατακοιμωμέ- 25νου του στρατου καὶ της λείας ὁση ἐπέτυχεν ἀφυλάκτω περιβαλλόμενος ἀπηλασεν. ἴστερον δὲ κατακλεισθεὶς υπὸ τῶν Ελλήνων εἰς πολιορκίαν, τά τε φρούρια κατὰ κράτος έλόντων ' επειδη καὶ αυτὸς ἐν τοῖς ἐρύμασιν ἀνηρέθη. τῶν δὲ φρουρίων αυτου κατασκαφέντων MIM τὰ πέριξ χωρία οἱ συνεξελθόντες φακλεῖ κατὰ σφῆςJεταῖροι παρέλαβον Ἀρκάδες τε οἰ συν Ευάνδρω καὶ 4 .