Antiqvitatvm romanorvm qvae svpersvnt, recensvit Adolphvs Kiessling

121쪽

οθέντες ἐποιοίμεν ' ἄπαν δε σύγγνωμον τὸ ἀκουσιον. καὶ διεῖ υμῆς μηδεν εναντίον βουλεῶσαι περὶ ημῶν χεῖρας προεχομένων, εἰ δε μη, θε ς καὶ δαίμονας οῖ κατέχουσι τηνδε Yην γον παραιτουμενοι συγγνώ-d μονας ημῖν γενέσθαι ἱκαὶJ ῶν ηναγκασμένοι δρῶμεν πειρασόμεθα πολεμου αὐχοντας Σμῆς ἀμυνεσθαι. ου γὰρ αν νυν πρώτου ουδὲ μεγίστου πολέμου τοὐδε ἀπολαυσαιμεν. ως δὲ ταυτα ὁ Λατῖνος ηκουσεν ἀπε. κρίνατο προς αυτόν 'Aλλ' ἔγωγε ευνοιάν τε προς I0 ἄπαν το Ελληνικὸν γένος ἔχω και συμφοραῖς ανθρώπων ἀναγκαίαις πάνυ ἄχθομαι, σώζεσθαί τε υμῶς 149 περὶ πολλοὐ ἀν ποιησαίμην, εἰ μοι δηλοι γένοισθε οἰκησεως δεόμενοι ηκειν ἐν ἀποχρώση τε γης μοίὐακῶ προς φιλίαν των δοθησομένων μεθέξοντες, ἀλλ' Ib ου την ἐμην δυναστείαν ἀφαιρησόμενοι προς βίαν. εἰ δ' ἐπαληθευεται υμῖν οδ' ὁ λόγος πίστεις τουτων ἀξιῶ δουναι και λαβεῖν, αῖ φυλάξουσιν ημῖν ἀδόλους ' τὰς ομολογίας. IIII. Αἰνείου δε ἐπαινέσαντος τὰ λεγόμενα γ 20 νονται συνθηκαι τοῖς ἔθνεσιν ἐφ' ὁρκίων τοιαίδε '' οριγῖνας μὲν Tρωσὶ λῶναι χώραν ὁσην ἡξίουν

ἀμφὶ τους τετταράκοντα σταδίους πανταχοs πορευ -

μένοις απὸ τοs λόφου ' Tρῶας δὲ 'Aβοριγῖσι τos τ ἐν χερσὶ πολέμου συλλαβέσθαι καὶ ὁπου δν ἄλλη παρα-

25 καλῶνται συστρατευειν' κοινy δὲ ἀμφοτέρους τὰ κράτιστα υπερ ἀλληλων πράττειν καὶ χειρι καὶ γνώμll. συνθέμενοι δὲ ταυτα καὶ τέκνων ὁμηρείαις τὰς πίστεις βεβαιώσαντες κοινy στρατεύουσιν ἐπὶ τὰς πόλεις τωνειτόλων' δι oλίγου δε τἀκεῖ πάντα χειρωσάμενοι παρ 30 ησαν ἐπὶ τὸ πόλισμα τὸ Πωικὸν ημιτέλεστον ον καὶ Ιωμια προθυμία πάντες χρώμενοι τειχίζουσιν αυτό. ονομα δὲ τω κτίσματι Αἰνείας τίθεται Λαουῖνιον, άς

122쪽

μὲν αυτοὶ Ῥωμαῖοι λέγουσιν απὸ τῆς Λατίνου θυγατρὸς, si Aαυναν εἶναί φασι τουνομα ' ως δ αλλοι τινὲς των Ελληνικῶν μυθογράφων ἔλεξαν, απὸ της ωνίου του χηλίων βασιλέως θυγατρὸς, Aαυνας καὶ τῆςδε ονομαζομενης, ης ἀποθανουσης νοσω περὶ τον 5 οἰκισμὸν της πόλεως πρώτης καὶ ἐν ω ἔκαμε χωρίωταφείσης μνημα γενέσθαι την πόλιν. συμπλείσαιδ' αυτὴν τοῖς Τρωσὶ λέγεται δοθεῖσαν υπο του πατρὸς Αἰνεία δεηθέντι μαντικην Ουσαν καὶ σοφήν. λεγεται δε κατὰ τον πολισμὸν του Λαουωίου σημεῖα I0 τοῖς Πωσὶ γενέσθαι τοιάδε ' πυρὸς αυτομάτως ἀναφθέντος ἐκ της νάπης λύκον μὲν κομίζοντα τω στο- Ibi ματι τῆς ξηρὰς υλης ἐπιβάλλειν ἐπὶ τὸ πυρ, αετον δε προσπετόμενον ἀναρριπίζειν τῆ κινήσει των πτερυγων την φλόγα ' τούτοις δὲ τἀναντία μηχανωμένην Ibἀλώπεκα την ουρὰν διάβροχον ἐκ τοὐ ποταμοί φέρουσαν ἐπιρραπίζειν τὰ καιόμενον πυρ, καὶ τοτε μὲν τους ἀνάπτοντας ἐπικρατεῖν, τοτὲ δὲ την ἀποσβέσαι βουλομένην ' τέλος δε νικῆσαι τους δύο, καὶ την ετέραν οἴχεσθαι μηδεν ἔτι ποιεῖν δυναμένην. ἰδόντα δὲ τον πΑἰνείαν εἰπεῖν ως ἐπιφανης μὲν ἔσται καὶ θαυμαστὴ

καὶ γνώσεως ἐπὶ πλεῖστον ῆξουσα ἡ αποικία, ἐπίφθονος δε τοῖς πέλας αυξομένη καὶ λυπηρὰ, κρατήσει δομως των ἀντιπραττόντων κρείττονα την ἐκ του θείου τύχην λαβοῶσα του παρ' ἀνθρώπων ἐναντιωσομένου 2b φθόνου. ταυτα μὲν δη ουτω περιφανῆ μηνύματα λέ- Ida γεται γενέσθαι των συμβησομένων τῆ πόλει, καὶ ἔστιν αυτῶν μνημεῖα ἐν τῆ Λαου ιατῶν αγορῶ χαλκεα εἰδωλα των ζώων ἐκ πολλου πάνυ χρόνου διατηρούμενα. - 30

LX. 'Επειδὴ κατεσκευάσθη τοῖς Πωσὶν ἡ πόλις, ἐπιθυμία πάντας ἔσχεν ἰσχυρὰ του παρ' ἀλλην

123쪽

λων ἀπολαsσαι χρησίμου, καὶ οἱ βασιλεῖς αυτῶν ποῶ- τοι ἄρχουσι μίξαντες τοs τε ἐπιχωρίου καὶ του ἐπήλυδος γενους την ἀξίωσιν ἐπὶ συναλλαγαῖς γάμου, δόντος

Λατίνου την θυγατέρα Λαυναν Αινεία γυναῖκα. ἐπει-b τα καὶ οἱ ἄλλοι την αυτην τοῖς βασιλεέσιν ἐπιθυμίαν λαβόντες καὶ δι' ολίγου πάνυ χρόνου συνενεγκάμενοι ἔθη καὶ νόμους καὶ θεῶν ἱερὰ, κηδείας τε συνάψαντες ἀλλήλοις καὶ κοινωνίαις πολέμων ἀνακεράσθέντες, κοινῆ συμπαντες ονομασία προσαγορευοντες 10 αυτοὐς απὀ τοs βασιλέως των ' οριγίνων Λατίνους, ουτω βεβαίως ἔμειναν ἐπὶ τοῖς συγκειμένοις, ἄστε οὐδεὶς αυτοὐς ἔτι χρόνος απ' ἀλλήλων διέστησε. μὲν δη συνελθόντα ἔθνη καὶ κοινωσάμενα τους

βίους, ἐξ ἄν τὰ Ρωμαίων γένος ἄρμηται, πρὶν ἐν νυν

15 ἔχουσιν οἰκισθῆναι πόλιν, ταῶτά ἐστιν' 'Aβοριγῖνες μὲν πρῶτον, οῖ Σικελους ἐξανέστησαν ἐκ τουτων των IMχωρίων, Ἐλληνες ἔντες τὸ ἀρχαῖον ἐκ Πελοποννησουτων συν Οἰνώτρω μετενεγκαμένων την οἴκησιν ἐκ

τῆς καλουμένης νῶν ωρκαδίας, ως ἐγὼ πείθομαι 'm ἔπειθ' οἱ μεταναστάντες ἐκ τῆς τότε μὲν Αἱμονίας, νῶν δε Θετταλίας καλουμένης, Πελασγοί' τρίτοι δὲ οἱ συν Εὐάνδρω παραγενηθέντες εἰς 'Ιταλίαν ἐκ

Παλλαντίου πόλεως ' μετὰ δὲ τούτους των συν μα- κλεῖ στρατευομένων Πελοποννησίων ' ειοί τε καὶ 26 Φενεάται, οις καὶ Πωικόν τι ἐμμέμικται ' τελευταῖοι

δὲ οἱ διασωθέντες σὐν Αἰνεία Tρῶες ἐξ 1λίου τε καὶ Ααρδάνου καὶ των ἄλλων Tρωικῶν πόλεων. LXI. Utι δὲ καὶ τὸ τῶν Πώων ἔθνος Ελληνικὸν ἐν τοῖς μάλιστα ἐν ἐκ Πελοποννησου ποτὲ ἄρμη-30 μένον, είρηται μὲν καὶ ἄλλοις τισὶ πάλαι, λεχθήσεται δὲ καὶ προς ἐμου δι ὀλίγων. ἔχει δὲ ὁ λόγος περὶ αυτῶν ωδε' υτλας γίνεται βασιλεῶς πρῶτος ἐν τj

124쪽

Καυκάσιον ἔρος. τουτω θυγατέρες ἐσαν επτὰ αἱ νυν II4 ἐν Ουρανῶ κατηστερίσθαι λεγόμεναι Πλειάδες ἐπίκλησιν, ων μίαν μεν Πλέκτραν Ζευς γαμεῖ καὶ γεννῆ παῖδας ἐξ αυτῆς 'γασον καὶ Λάρδανον. 'γασος 5 μὲν ουν ὴίθεος μένει, Aάρδανος δὲ ἄγεται γυναῖκα μύσην Πάλλαντος θυγατέρα, ἐς αὐτω γίνονται παῖδες γδαῖος καὶ Αείμας. ουτοι τέως μεν ἐν 'Αρκαδία παραλαβόντες την Mτλαντος δυναστείαν ἐβασίλευον, ἔπειτα κατακλυσμοὐ γενομένου μεγάλου 10 περὶ την Αρκαδίαν τα μὲν πεδία ἐξελιμνώθη καὶ πολ- λοὐ χρόνου γεωργεῖσθαι αδύνατα ἐν , οἱ-ἄνθρωποι ωκουν γὰρ ἀνὰ τα ἔρη γλίσχρως ποριζόμενοι τὰς τροφάς συμφρονησαντες ως οὐχ ικανὴ βόσκειν ἔσται πάντας ἡ περιοὐσα γῆ νέμονται σφῆς αυτοὐς διχῆ ' 15 και αυτῶν οἱ μὲν ἐν 'Αρκαδία ὁπομένουσι βασιλέαστησάμενοι Λείμαντα τον Aαρδάνου, οἱ δὲ λοιποὶ

ἀπανίστανται Πελοποννήσου στόλω μεγάλω. ποι- 155 ούμενοι δε τον πλοῶν παρὰ την Eυρώπην εἰς τον Μέλανα καλούμενον ἀφικνοῶνται κόλπον καὶ τυγ- 20χάνουσιν ἐν νηοφ τινὶ τῆς Θράκης ὁρμισάμενοι, ῆν οὐκ ἔχω εἰπεῖν εἴτε ἐν οἰκουμένη καὶ πρότερον, εἴτε ἔρημος ' ἡ τίθενται τοὐνομα σύνθετον ἔκ τε ἀνδρὸς καὶ τόπου, Σαμοθράκην το μὲν γὰρ χωρίον τῆς Θράκης, ὁ δὲ οἰκιστὴς Σάμων, υἱος' μου καὶ νύμφης 2b Κυλληνίδος Γήνης ονομαζομένης. ἐκεῖ δὲ χρόνον ου πολὐν διατρίψαντες, ώς ουκ ευμαρῆς ἐν ὁ βίος αὐτοῖς γῆ τε λυπρὰ καὶ θαλάττsi ἀγρία μαχομένοις, ολίγους τινὰς ἐν τῆ νήσω λειπόμενοι ἀπανίστανται πάλιν οἱ πλείους εἰς την 'Aσίαν ἔχοντες ζγεμόνα τῆς αποικίας 30 Λάρδανον ' 'γασος γὰρ ἐν τῆ νήσω κεραυνῶ πληγεὶς ἐτελεύτα Aήμ ρος εὐνῆς ὀριγνώμενος Γοἱ ἔχεινJ ' ποιη-

125쪽

σάμενοί τε την ἀπόβασιν ἐν τῶ καλουμενω νυν Ἐλλη- 1κσπόντω περὶ την ὐστερον κληθεῖσαν οἰκίζονται Φρυγίαν, γδαῖος μὲν ο Λαρδάνου μερος τῆς στρατιῆς ἔχων ἐν τοῖς ὁρεσιν, ἁ νυν γδαῖα απ' ἐκεινου λέγεται, ἔνθα d μητρὶ θεῶν ἱερον ἱδρυσάμενος οργια καὶ τελετὰς κατεστήσατο, αῖ καὶ εἰς τόδε χρόνου διαμένουσιν ἐν πάση Φρυγία ' Θάρδανος δ' ἐν τῆ καλουμένη νυν Πωάδι πόλιν ομώνυμον αυτῶ κατασκευάσας, δόντος αυτῶ τα χωρία Tευκρου βασιλέως, αφ' ου Tευ- 10 κρὶς τὸ ἀρχαῖον ἡ γῆ ἐλέγετο ' τουτον δε ἄλλοι τε πολλοὶ καὶ Φανόδημος ὁ την 'Ἀττικὴν γράψας αρχαιολογίαν ἐκ τῆς 'Aττικῆς μετοικῆσαί φασιν εἰς την Ασίαν δήμου Συπεταιῶνος ἄρχοντα καὶ πολλὰ παρέχονται του λόγου τεκμήρια. κρατήσαντα δὲ χώρας συχνῆς τε 15 καὶ αγαθῆς καὶ Ου πολὐ τὸ ἐπιχώριον ἐχουσης γενος iv ἀσμένως τον Βάρδανον ἰδεῖν καὶ τὸ σὐν αυτῶ παοα- γενόμενον 'Ελληνικόν, τῶν τε προς τοὐς βαρβάρους

πολέμων συμμαχίας ἔνεκα καὶ 7να ἡ γῆ μη ἡ ἶρημος LXII. Ἀπαιτεῖ δὲ ὁ λόγος καὶ τον Αἰνείαν ἐξ Av20 ἔφυ διηγήσασθαι ' βραχεία δη καὶ τοὐτο δηλώσει σημανῶ. Λάρδανος ἐπειδὴ μυσην την Πάλλαντος θυγατέρα, ἐξ ἐς οἱ πρότεροι παῖδες ἐγένοντο αυτῶ, τE-λευτῆσαι συνέπεσε, Βατίειαν γαμεῖ την Πυκρου θυγατέρα ' καὶ γίνεται παῖς αυτῶ Ἐριχθόνιος, δς άπάν-25 των ανθρώπων ευδαιμονέστατος λέγεται γενέσθαι

τῆς τε πατρώας καὶ τῆς υπὸ τῶ μητροπάτορι γενομένης κληρονομήσας αρχῆς. Εριχθονίου δε καὶ Καλλιρόης τῆς Σκαμάνδρου γίνεται Πως, ἀφ' ου την ἐπωνυμίαν τὸ ἔθνος ἔχει ' Πωὸς δε καὶ 'Aκαλλαρίδος 30 τῆς Eυμήδους 'Aσσάρακος ἐν ' τούτου δε καὶ Κλυτο - δώρας τῆς Λαομέδοντος Κάπυς' Καπυος δὲ καὶ νυμ-φης μωδος Ἱερομνήμης Αγχίσης ' 'Aγχίσου δε καὶ

126쪽

Λαου ιον αλλοι μὲν αλλως λέγουσιν ' εμοὶ μέντοι δοκοῶσιν οἱ δευτέρω μετὰ την ἐξοδον την ἐκ δεοίας 5 ἔτει φέροντες αυτηκ εἰκότα μῆλλον λέγειν. 'Tλιος μὲν Ibs γὰρ ηλω τελευτῶντος ήδη του θέρους. ἐπτακαίδεκα, πρότερον ἡμέραις τῆς θερινῆς τροπῆς, ὀγδοsi φθίνοντος μηνὸς Θαργηλιῶνος, ως ΑθVναῖοι τους χρο- νους ἄγουσι, περιτταὶ θὲ ῆσαν αι τὸν ενιαυτον ἐκει- 10160 νον ἐκπληροίσαι μετὰ την τροπὴν εἴκοσιν ἡμέραι. ἐν δὴ ταῖς επτὰ καὶ τριάκοντα ταῖς ἀπὸ τῆς ἱλώσεως

διαγενομέναις τά τε περι την πόλιν ο&μαι διοικήσασθαι τους 'Aχαιούς καὶ τὰς πρεσβείας ἐπιδέξασθαι τὰς παρὰ των ἀφεστηκότων καὶ τὰ ῖρκια ποιήσασθαι 1bπρὰς αυτούς' τῶ δ' εξῆς ἔτει, πρωτω δὲ μετὰ την ἄλωσιν υπὸ την μετοπωρινὴν ἰσημερίαν ἄραντες οἱ Tρῶες ἐκ τῆς γῆς περαιοῶνται τὸν Ελλήσποντον καικαταχθέντες εἰς την Θράκην αυτου διατρίβουσι την χειμερινὴν ἄραν δεχόμενοί τε τους ἐπισυνιόντας ἐκ re τῆς φυγῆς καὶ παρασκευαζόμενοι τὰ εἰς τὸν απόπλουν. ἐκ δε τῆς Θράκης ἀναστάντες ἔαρος ἀρχομένου τελοὐσιτὸν μεταξὐ πλοῶν ἄχρι Σικελίας ' ἐκει δὲ ὁρμισαμένοις αυτοῖς τό ἔτος τοίτο τεχπυτῶ, καὶ διατρίβουσι τὸν δεύτερον χειμῶνα τὰς πόλεις συνοικίζοντες τοῖς ra λύμοις ἐκ Σικελία. πλοῖμων δὲ γενομενων ἄραντες ἀπὸ τῆς νήσου περῶσι τὰ Tυρρηνικὸν πέλαγος καιτελευτῶντες εἰς Λωνεντόν ἀφικνουνται τὸν Aβοριγίνων αἰγιαλὸν μεσούσης θερείας. λαβόντες δὲ τὸ χω - 101 ρίον οἰκίζουσιν ἐν αυτῶ Λαουῖνιον τὸν δεύτερον 30

ἀπδ τῆς ἀλώσεως ἐκπληρώσαντες ἐνιαυτόν. καὶ περὶ μεν τούτων ώς ἔχω δόξqς δεδηλωταί μοι.

Dissilia

127쪽

LXIIII. Αἰνείας δὲ κατασκευάσας ἱεροῖς τε καὶ τοῖς ἄλλοις κόσμοις ἀποχρωντως την πόλιν, ων τὰ πλεῖστα ἔτι καὶ εἰς ἐμὲ ἐν, τῶ μὲν εξῆς ἐνιαυτῶ, τρί- τω δὲ απὁ της ἐξοδου, Πώων ἐβασίλευσε μόνων ' τῶ5-τεταρτω τελευτήσαντος Λατίνου καὶ την ἐκείνου βασιλείαν παραλαμβάνει της τ/ κηδείας οἰκειότητι της προς αυτὸν ἐπικλήρου της Λαυνας γενομένης με τὰ τον Λατίνου θάνατον καὶ του προς τους ἀσΤυ- γείτονας πολεμου της στρατηγίας ἔνεκα. ἀπέστησαν

10 γὰρ αυθις ἀπὸ του Λατίνου 'κτολοι λαβόντες ηγεμόνα των αυτομόλων τινὰ της Λατίνου γυναικος 'Aμί-

τας ανεψιὸν ἄνομα Τυρρηνόν. ὁ δὲ ἀνὴρ oυτος επὶ τῶ γάμω της Λαυνας τον κηδεστὴν μεμφόμενος, ὁτιπαρελθὼν τὸ συγγενὲς ὀθνείοις ἐκηδευσε, τῆς τε

Id Ἀμίτας παροξυνουσης καὶ ἄλλων τινῶν συλλαμβα- lsrνόντων ἄγων την δυναμιν, ἐς αυτὸς ἐρχε, προστίθεται τοῖς 'Pοτόλοις. πολέμου δ' ἐκ των ἐγκλημάτων τουτων γενομενου καὶ μάχης ἰσχυρῆς Λατῖνός τε ἀποθνήσκει καὶ Τυρρηνὸς καὶ των ἄλλων συχνοί, 20 κρατουσι δ' ὁμως οἱ συν Αἰνεία. ἐκ δὲ τούτου την υπὸ τῶ κηδεστῆ γενομένην αρχὴν Αἰνείας παραλαμβάνει. τρία δε βασιλεύσας ἔτη μετὰ την Λατίνου τελευτὴν τῶ τεταρτω θνήσκει κατὰ πόλεμον. Pότολοί τε γὰρ ἐκ τῶν πόλεων ηστρατευουσιν ἄπαντες ἐπ' αυ- 2b τον, καὶ συν αυτοῖς βασιλευς Τυρρηνῶν Μεσέντιος

δείσας περὶ τῆς αυτου χωρας, ἡδη γὰρ ἐπὶ μέγα χω-

oosσαν ορῶν την Ἐλληνικὴν δυναμιν λθετο. μάχης δὲ γενομένης καρτερῶς ου πρόσω του Λαουζνίου καὶ πολλῶν ἐκατέρωθεν ἀπολομένων τὰ μὲν στρατευ-30 ματα νυκτὸς ἐπελθουσης διελυθη, τὸ δὲ Αἰνείου σῶμα φανερὸν ουδαμῆ γενόμενον οἱ μὲν εἰς θεους μεταστῆναι εἴκαζον, οἱ δ' ἐν τῶ ποταμῶ, παρ' ὁν ἡ

128쪽

μάχη ἐγένετο, διαφθαρῆναι. καὶ αυτῶ κατασκευάζου- 163 σιν οἱ Λατῖνοι ἡρῶον ἐπιγραφῆ τοιαδε κοσμούμενον ' Πατρὸς θεου χθων ίου, δς ποταμοs Νομικίου si ευμα διέπει. εἰσὶ δ' οῖ λέγουσιν ἐπ' 'Aγχίση κατασκευασθῆναι αυτὸ υπ' Αἰνείου, ἐνιαυτω li πρότερον του πολέμου τουτου τελευτήσαντι. εστι δὲ

χωμάτιον ου μέγα καὶ περὶ αυτὸ δενδρα στοιχηδὸν πεφυκότα θέας αξια. LXV. Αἰνείου δ' ἐξ ἀνθρωπων μεταστάντος ἔβ-δόμω μάλιστα ἔτει μετὰ την γλίου ἄλωσιν Eυρυλεων 10 παρέλαβε την Λατίνων ηγεμονίαν ὁ μετονομασθεὶς 'Aσκάνιος ἐν τρ φυγῆ. ήσαν δὲ τειχήρεις οἱ Tρῶες

ἐν τω χρόνω τουτω, καὶ τοῖς μὲν πολεμίοις αεὶ προσ-ήει δύναμις, αἱ δὲ των Λατίνων αδύνατοι ἰσαν τοῖς ἐν τω Λαουῖνω πολιορκουμένοις ἐπικουρεῖν. τὸ μὲν Ibδη πρῶτον εἰς φιλίαν τε καὶ συνθήκας μετρίας προυκαλοsντο τοὐς πολεμίους οἱ περὶ τὸν Ἀσκάνιον ' ώς δ' οὐδὲν προσεῖχον αυτοῖς, ἐπιτρέπειν ἐκείνοις ἡναγκάζοντο καὶ λύσασθαι τὸν πόλεμον ἐφ' οἷς αν αυτοὶ δικαιῶσι. του δὲ βασιλέως των Τυρρηνῶν τά τε ἄλλα 20ως δεδουλωμένοις αφόρητα ἐπιτάσσοντος καὶ τὸν

IM οἶνον ὁσον ἰν η Λατίνων γη φέρη Τυρρηνοῖς ἀπάγειν ἀνὰ πῆν ἔτος, Ουκ ἀνασχετὸν ἡγqσάμενοι τὸ πρῆγμα της μὲν ἀμπέλου τὸν καρπὸν ἱερὸν ἐψηφίσαντο του

Θιὸς εἶναι γνώμην ἀγορευσαντος 'Aσκανίου, αυ- 25-ὶ-ἀλληλοις παρακελευσάμενοι προθύμοις ἀγωνισταῖς γενέσθαι καὶ θεοὐς αἰτησάμενοι συλλαβέσθαι του κινδυνευματος ἐξῆλθον ἐκ τῆς πόλεως φυλάξαντες νύκτα ἀσέληνον. ευθυς δὲ προσβαλόντες τω χάρακι των πολεμίων, δς ἐγγυτάτω τῆς πόλεως 30 ἔκειτο καὶ ἐν προτείχισμα τῆς ἄλλης δυνάμεως ἐν ἐρυμνῶ τε κατεσκευασμένος χωρίω καὶ την κρατίστην

129쪽

νεότητα Ἀρρηνῶν ἔχων, ῆς ηγεῖτο Μεσεντίου παῖς Λαυσος ὀνομα, ουδενὸς προιδομένου την εφοδοναιρουσιν εὐπετῶς τὸ οχυρωμα. ἐν ω δὲ τὸ χωρίου τουτο ἡλίσκετο, φως τε ἄκαιρον ὁρῶντες οι ἐν τοῖς 5 πεδίοις ἐστρατοπεδευκότες καὶ βοην των ἀπολλυμε-

νων ἀκουοντες εφευγον ἐκλιπόντες τους ταπεινους

τόπους ἐπὶ τα ἔρη. ἐν δε τουτω πολλὴ ἐγενετο ταρα-χη καὶ θόρυβος, οἷα ἐν νυκτὶ κινουμένης στρατιῆς, ως αυτίκα μάλα των πολεμίων σφίσιν ἐπιθησομένων Ιω10 ου συν κόσμωοὐ δε κατὰ τέλη ἐλάσασιν ' οἱ δὲ Λατῖνοι, ἐπειδη τό τε φρουρων ἐξ ἐφοδου κατειλήφεσαν καὶ

τό αλλο στράτευμα ἔμαθον τεταραγμένον, ἐπεκειντο αυτοῖς κτείνοντες καὶ διώκοντες. των δ' οὐχ ὁπως

τις πρὸς αλκὴν τραπέσθαι ἐπεχείρησεν, ἀλλ' ουδὲ id μαθεῖν ἐν οῖοις ησαν κακοῖς ηδυνατο ' ὐπὸ δε θορυ- βου καὶ αμηχανίας οἱ μεν κατὰ κρημνῶν φερόμενοι διεφθείροντο, οἱ δ' εἰς φάραγγας ανεξοδους ἐμπίπτοντες ἡλίσκοντο οἱ δὲ πλεῖστοι ἀγνοησαντες αλληλους ἀνὰ τὸ σκότος ἴσα πολεμίους διέθεσαν, καὶ 20 ὁ πλεῖστος αυτῶν φθόρος αλληλοκτόνος ἐγίνετο. --σέντως δὲ συν ὀλίγοις λόφον τινὰ καταλαβὼν, ἐπειδητου παιδὸς τον μόρον ἐπύθετο καὶ ὁσος αυτῶ στρατὀς διέφθαρτο ἐν ολ τε χωρίω κατακεκλεικὼς εαυτὸν ην, παντὸς ἐν ἀπορία χρήματος, ἔπεμψε κήρυκας εἰς τὸ 2b Λαουωων περὶ φιλίας διαλεξομένους, Ῥσκανίου δετοῖς Λατίνοις ταμιευεσθαι την τυχην συμβουλευοντος

ἄδειαν ευρόμενος ἀπῆλθεν υπόσπονδος μεθ' ὁσης εἶχε Ιωδυνάμεως καὶ τον απὸ τουδε χρόνον ἄπαντα διαλυσάμενος την ἔχθραν πρὸς τους Λατίνους βέβαιος φ 30 λος ην. LXVL Τριακοστῶ δὲ υστερον ἔτει μετα την κτίσιν του Λαουγίου πόλιν ἐτέραν οἰκίζει κατὰ τὸ γε-

130쪽

νόμενον Αἰνεία θέσφατον υσκάνιος ὁ Αἰνείου καὶ

μετάγει τους τ' ἐκ Λαουῖνίου καὶ των αλλων Λατίνωνοσως ην βουλομένοις αμεινον οἰκεῖν εἰς την νεόκτιστον, ὀνομα τy πόλει θέμενος Αλβαν. ἔστι δ' ἡ 'Ἀλβακαθ' Eλλάδα γλῶσσαν Λευκή, σαφηνισμοs δ' ἔνεκα 5 διορίζεται παρ' ἐτέραν πόλιν ομωνυμον ἐπικλησει τοσχημα ἐπικατηγορούση, καί ἐστιν ἄσπερ συνθετον ῆδη τοὐνομα εξ ἀμφοῖν 'Ἀλβα λόγγα, τosτο δ' ἔστι Λευκη μακρά. νῶν μὲν ουν ἔρημός ἐστιν' ἐπὶ γὰρ lGτ οστιλίου Τύλλου Pωμαίων βασιλέως στασιάζειν δό- 10ξασα προς την αποικίαν περι της αρχῆς ἀνyρέθη ' τὸ δ' ἐν αυτῆ πολιτευόμενον πλῆθος ἡ καθελοῶσα την μητρόπολιν ἡπεδέξατο Pώμη. αλλὰ ταῶτα μὲν ἐν τοῖς ἱκνουμένοις χρόνοις ἐγενετο, ἡνίκα δὲ ωκίζετο προς ὁρει και λίμνn κατεσκευάσθη τὸ μέσον ἐπέχουσα ἀμ- 15φοῖν, καὶ ἡν ῶσπερ τείχη τῆς πόλεως ταῶτα δυσάλωτον αυτὴν ποιοίντα. τό τε γὰρ ἔρος ἐν τοῖς πάνυ. οχυρόν τε καὶ υφηλόν ἐστιν ῆ τε λίμνη βαθεῖα καὶ μεγάλη, καὶ αυτ τυ διὰ κλισιάδων ἀνοιγομένων υποδέχεται τό πεδίον ταμιευομένων ὁπόσον βούλονται 20των ἀνθρώπων τὸ ἴδωρ. ὁπόκειται δὲ τῆ πόλει πεδία θαυμαστὰ μεν ἰδεῖν, πλούσια δὲ καὶ καρποὐς ἐξενεγκεῖν παντοδαποὐς καὶ οὐδὲν ἐνδεεστέρους τῆς ἄλλης Ιταλίας, μάλιστα δὲ τον καλούμενον Mλβανὸν οἶνον ἡδὐν καὶ καλὸν, του Φαλερίνου λεγομένου 25των γοῶν ἄλλων απάντων διαφορώτατον. 168 L. XVII. G δὲ τῆ κτίσει τῆς πόλεως θαsμα μέγιστον λέγεται γενέσθαι. κατασκευασθέντος τοῖς ἔδεσι τῶν θεῶν, οῖς Αἰνείας ἐκ τῆς Τρωάδος νέγκατο καὶ καθίδρυσεν ἐν τω Λαουῖνίω. ναοὐ χωρίον ἔχον- 30τος ἄβατον και των ἱδρυμάτων ἐκ τos Λαουῖνίου κομισθέντων εἰς τοὐτον τον μυχὀν, υπὸ την ἐπιοH-

Dissili res Corale