장음표시 사용
571쪽
lio ad id, ut iuste et ex legibus forensia judicia
exerceantur, ne e occupent homines et usurpent
judicia. Iudex nequit non subditum iudicare. XXI. Non enim sas esset alienum servum iudicare, i ut scribit Apostolus, ne re et causa incognita, Sententiam servui quo in vitio fuit sacerdotum et scribaria in consilium; et qui de sancto Stephano judicarunt, quod item peccatum sui magistratus Philippensium, de quibus, inquit Apostolus 43 Caesos nos publice indem-nὰtos, homines Romanos misertitit in carcerem, et nunc occulte nos ejiciunt. Vide in . lib. S. tit . . de priWilegiis, ov. i. et ibidem lib. a. tit. a. de Ioro comρetenti. Iudicibus quid proro*iendum. XXII. Ne condemnent innoccntes , aut nocentes absolvant, ne pretio uut gratia, ne odio, aut amore moveantur. Sic enim Moyses seniores admouet , quos populi iudices ovstituerat. έ quod justum est, judicate , sive civis sit ille,
sive peregrinus, nulla erit distantia personarum ii parvum audietis, ut magnum nec accipietis cujusquam personam, quia Dei judicium est. Sontes interrogati juridice mentiri non possunt. XXII l. De reis autem et sontihus vult eos Deus verum consteri, cum ex iudicii formulatu terrogantur est enim teStimonium, ac pi sedicatio quae t m illa coiisessio laudis, et gloriae Dei ex ipsin Josue sententia, ni Acham dVeri confessionem diloxtatus, inquit 5 Fili mi , da gloriam Domitio Deo fruel. Vide D.
T m. a. a. quoest. 96. Per totos . articulos. De testibus hic agendum.
XXIV. Sed quoniam hoc praeceptum teStes
572쪽
CON cILII TRIDENT PAR III. 53t potissimum attingit, de his etiam a parocho diligenter agendum erit nam praecepti vi ea e St, ut non solum prolii beat susum testimonium , sed verum etiam dici imperet.
XXV. st enim in humanis rebus maximus uSus veri testimo ii, quod sunt innum rabiles res, quas a nobis ignoret ri esse sit, nisi iras ex testiuna de optioscamus. Quare nihil tum necossurium est, quum tistimoniorum veritas in iis re hiis , qu9s nec ipsi scimus, neque tamen licet ignor. re. De quo exstat illa sancti Augusti hi sententia : Qui veritate in occuli ut et qui prodit mendacium, uterque reus est ille , qui a prodisse non vult hic, quin nocere desiderat. De sententia citabattir Olim a Gratiano ex August. sed aPud August. non est inpenta : similiter legitur apud Isid. l. 3. P. 19. Quando Dertim tacere licet et contra. XXVI. Licet vero uterdum verum tacere, SedeStra iudicium icim in judicio, ubi testis legitime tu terrogatur a judice, vera omnino patefacienda
Quo loco cavendum tumen est testibus, ne Sude memoriae nimium conssi, quod exploratum non habent, id pro certo affirment. Advocatis quo proeciPienda. XXVII. Reliqui sunt patroni causarum et advocati, actores deinceps et petitores Illi igitue opera et patrocinio suo non deerunt necessariis hominum temporibus; et egentibus benigne subvenient, tum injustas causas defendendas non suscipieut neque calumnia lites protrahent, necalent avaritia. Nota. Quod ad inercedem allinet laboris et Purae uae, illa iure et aequo metiantur. Hi
573쪽
Petitoribus et accusatoribus,rinc*ienda. XXVIII. Petitores vero et accusatores monendi Suut, ne cuiquam amore aut odi, aut cupiditate
aliqua adducti periculum iniquis criminationibus creenti Iussum hoc deniqu divinitus deseriptum est piis omnibus, ut in congressibus et colloquiis vere Semper et ex animo loquantur, nihil dicant, uod alterius existimationi possit ossicere, ne delis quidem, a quibus laedi se et exagitari intelligunt cum illud propositum habere debeant, sibi cum illud propositum habere debeant, sibi cum illis eam necessitudinem et societatem intercedere, ut membra sitit ejusdem corporis. Dicenda contra mendacium. XXIX. Ut autem libentius hoc mendacii Nilum caveant Fideles, proponet eis parochus Summam huius sceleris miseriam ac turpitudinem.
Nam in aeris litteris, mendacii pater daemon dicitur, quod enim daemon i in veritate no stetit, mendax est et mendacii parens.
Adiunget, ad ritetendum tantum stagitium, ea
mala quae mendacium eonsequuntur, et quOniam sunt innumerabilia, sontes et capita incommodorum et calamitatum commonstranti. Tertium.
Ac primum in quantam cadat Dei offensionem , quantumve ejus odium incurrat homo Vanu et mendax, Salomonis auctoritate declarabit eo loco et me sunt, quae odit Dominus et Septimum detestatur anima ejus, oculo S co Q n. s. a. his, s
574쪽
CONCILII TRIDENT PAR III. 33blimes, linguam mendacem, manu effundentes innoxium unguinem, cor machinans cogitationis pessimus, pedes veloces ad currendum in malum, proserentem mendacia, testem sallacem et quae
Quis igitur ei Hestet incolumitatem qui in insigni odio sit apud Deum, quominus gravissimis asticiatur suppliciis'
Quintum. Deinde quid impurius, aut foedius, ut sanctus inquit Jaconus, i quam eadem lingua, qua benedicimus Deum et Patrem , maledicere homines, qui ad imaginem et similitudinem Dei facti sunt, ita ut sons de eodem oramine emanet dulcem et amaram aquam '
Quas enim lingua prius laudem et gloriam Deo tribuebat, postea, quantum in ea est, eum ignominia assicit ac dedecore mentiendo.
Septimum. Quare fit, ut a coelestis beatitudinis possessione mendaces exeludantur. Cum enim in hunc modum quaereret a Deo David: et momine, cinis habitabit in tabernaculo tuo respondit Spiritus Sanctus: Qui loquitur veritatem in corde suo, qui nou egit dolum in lingua sua.
Maximum vero etiam illud in mendacio incommodum est, quod sere est insanabilis is animi
Mendacium insanabile unde. XXX. Cum enim peccatum, quod inserendo falso crimine, aut proximi famae, et existimationi obtrectando, commissum sit, non remittatur, ni calumniator ei quem criminatus sue
575쪽
53 CATE cΗIsΜrrit, satisfaciat injuriarum id autem dissiciis fiat ab hominibus, primo, ut ante monuimus, pudore et inani quadai dignitatis opinione deterritis: qui in eo peccato sit, hunc addictum
esse aeterum luserorum poeuis dubitare nou o
Neque enim quisquam speret, se calumniarum, vel Directationis veniam consequi posse , uisi prius ei satisfaciat, de cuius dignitate et sania aut publice in judicio, aut etiam in privatis et familiaribus congressibus aliquid detraxerit. Quantum detrimentum ex mendacio. XXXI. Praeterea latissime patet hoc detrimentum et in caeteros distunditur, qua vanitate et metidacio fides ac veritas tolluntur, arctissima vincula societatis humunaeci quibus sublatis sequitur summa vitae confusio, ut homines nihil a daemonibus dissere videantur. Loquacitas leveranda. XXXII. Docebit porro vitandam ess loquacitatem parochusci Rus vitatione, et reliqua peccata fugiuntur, et est magna cautio mendacii; a quo vitio loquaces sibi haud facile temperare
possunt. Prima excusatio mendacii recusanda.
XXXIII. Postremo iis illum errorem eripiet Parochus, qui se in vanitatu orationis excuSant, et mendacium prudentium exemplo defendunt: quorum esse aiunt, mentiri in tempore. Dicet, id quod verissimum est, i prudentiam caruis,
ιG. Hortabitur auditores, ut tu dissiculi tibus et angustiis Deo oufidant, neque ad ar tisicium mentietidi cotifugiant : nam illi, qui
576쪽
CON cILII RIDENT PAR III. 53stituntur perfugio, iacile declarant, se sua magis
niti prudentia, quam in Dei providentia spem
Qui causa sui mendacii conserunt in eos, a quihus sunt mendacio decepti, hi docendi sunt non licere hominibus seipsos ulcisci, i uequo malum malo compensatidum esse; sed potius vincendum in hono malum quod si etiam fas esset hanc, serre gratiam, nemini tamen utile, se suo ulcisci detrimento esset autem id gravissimum detrimentum , quod mendacium bcendo facimuS. Tertia excusatio ana.
Iis qui asserunt humanae naturae imbecillitatem et frag1litatem , tradendum erit hoc ossicii praecein tum, ut divinum auxilium implorent, nec infirmitati humanitatis obtemperent. Quarta excusatio invia. Qui consuetudinem opponunt, admonendi sunt, si mentiri assueverunt, ut dent operam , ut eo trariam consuetudinem capiant vere loquendi, praesertim cum, qui usu et consuetudine peccant, gravius delinquant, quam caeteri. Quinta excusatio ridicula. Et quoniam non desunt, qui se tegant Xeu-tione caeterorum hominum, quos passim mentiri et peierare conteudunt, hac ratione illi ab ea opinione deducendi sunt, non esse imitandos malos, sed reprehendendos et corrigendos, curii autem ipsi mentimur, minus auctoritatis tu reprehemsione et correctione alterius nostram habere or
Alios se ita defendentes, quod vera dicendo,
577쪽
536 CATE cu Is rissaepe incommodo sint assecti, sic refellent sacer dotes, esse illam accusationem, non defensionem : cum sit ollicium christi aut hominis, quamvis potius sacere jacturam, quam mentiri. Duo alim excusationes sellendae. Restant duo genera eorum, qui se in mendacio excusent, alteri, qui dicant se ioci causa mentiri, alteri se idem sacere utilitatis gratia; quippe qui bene nec emerent, nec venderent, nisi meudacium adhiberent. Utrosque a Suo errore parochi avertere debebunt. Ac superiores quidam illos a vitio abducent, et docendo quantum eo tu genere peccandi consuetudinem augeat usus mentiendi et illud inculcando, i homnis otiosi ver hi reddendam esse ratiouem Proximos etiam hos acerbius obiurgabunt, quorum inexcusatione gravior insit illorum ipsorum accusatio, qui prae se ferant, se minime illis Dei verbis fidem et auctoritatem tribuereri et Quaerite primum regnum Dei et justitiam eius, et haec omnia adjicientur vobis.
CAPUT X. 'po concupisces ἀοmum proximi tui: nec
I ' siderabis uxorem ejus, non sensium, non an cillam , non boMem, non asinum, nec Omnia quoeillius sunt. Horum Proeceριον um is et amplitudo.
I. In his duobus praeceptis, quo postremo loco tradita sunt, illud tu primis sciendum Si r tionem iere constitui, qua caetera praeeepta Serventuro Nam quod his verbis praescrietum est, eo pectui, ut si quis studet superiora legis iussa
578쪽
servare , hoc maxime faciat, ne concupiscat; quoniam qui non concupiscet, uis contentus, aliena non appetet, aliorum commodis gaudebit, Deo immortali gloriam tribuet gratias eidem maximas aget. Sabbatum colet, id est, quiete perpetua ruetur, majoresque venerahitur: neminem denique neque re, neque verbis, neque ullo alio modo laedet. Nam stirps ac Semen malorum omnium est prava concupiscentia , qua qui incensi sunt, praecipites seruntur tu omne flagitiorum et scelerum genus. Vide Aug. lib. r. Retriaci. c. I 5ec ist. 8oo lib. s. de tritate Dei, c. έ et 5.
Nota. His animadversis et parochus in iis, quae sequuntur, tradendis diligensior, et Fideles ad
audiendum erunt attentiores. meo duo Princepta cur simul tradita luc.
II. Sed quanquam haec duo praecepta conjunxerimus, propterea quod, cum non dissimile sit
eorum argumentum, eamdem docendi viam ha bent : paroelius tamen et cohortando , et monendo poterit communiter, vel separatim, ut commoaius sibi videbitur, ea tractare; sin autem Decalogi interpretandi munus susceperit, demonstrabit, quae sit horum duorum praeceptorum dissimilitudo , quidve una concupisci,ntia ab alter disserat quam disserentiam libro quaestionum in Exodum D. Augustinus declarat. Quorsi. in Exod inde item o Thom. a. a. quoest. I 22.
avt 6 ad 3 et . Non et decim praece torum disserentia.
III. Nam ex iis altera solum spectat, quid utile sit, quid fructuosum alteri praepositae sunt libidines et voluptates. Si quis igitur fundum
aut domum concupiscit , is lucrum potius et quod utile est, consectatur quam voluptatem zai vero alienam uxorem appetit, non utilitotis,
sed voluptatis cupiditate arduti
579쪽
tiorum, oecePlorum necessitas.
Iv. Verum horum praeceptorum duplex suit
Altera, ut sexti septimique praecepti sententia explicaretur nam etsi quodam naturae lumine intellectum est, alienae uxoris potiundae cupiditatem probiberi, vetito adulteries; nam si concupiscere liceret, sas item esset potiri tamen plerique ex Judaeis, peccato obcaecati, in eam opinionem adduci non poterant, ut crederent, id a Deo prohibitum esse : immo vero lata et cognita ac Dei lege multi qui se legis esse interpretes profitebantur, in eo errore versati sunt, id quod animadvertere licet ex illo Domini sermone apud sanctum Matthaeum laudistis, quia dictum est antiquis: Non moechaberis ego autem dico vobis, et quae equuntur.
V. Altera est horum praeceptorum necessitas, quod aliqua distincte explicateque vetuntur quae sexto et septimo explicale non prohibehan- turn nam exempli causa, Septimum praeceptum prohibuit ne quis injuste concupiscat aliena, aut eripere conetur, hoc autem velat, ne ullo modo quis concupiscat, etsi jure legeque assequi id possit, ex cujus adeptiove proximo damnum importari videat. Cur Deus hinc duo Proecenta creteris addiderit. VI. Sed illud in primis , ntequam ad praecepti explicutionem veniamus, Fideles docenta erunt, nos hac lege non ad id solum instituti, ut cupiditates nostras cohibeamus, sed etiam Dei erga nos pietatem , quae immensa est, cognOSmmus. Nostri cutisci add/ra sunt hinc Erine tu.
580쪽
CON cILII RIDENT PAns III. 3suos qui husdam quasi praesidiis munisset, ne quis nos ipsos, aut nostra violaret hoc adjuncto Praecepto, illud maxime Providere voluit, ne appetitionibus nostris nos ipsi laederemusci quod facile futurum fuit, si omnia cupere, atque P tare liberum nobis atque integrum esset, hac igitur non concupiscendi eae praescripta, illud a Deo provisum est, ut cupiditatum aculei ciuibus ad perniciosa quaeque incitari solemus, iu-jus legis vi quodam modo excussi , nos minus
argeant majusque Propterea temporis spatium nos molesta illa cupiditatum sollicitudine liberati, ad ea praest inda pietatis et religionis Dscia habeamus, quo ipsi Deo multa maximaque
Non externis solum, sed et internis actibus legi Dei obediendiam. Similitudo singularis.
VIII. Neque id solum haec lex nos docet, Verum etiam illud ostendit, legem Dei ejusmodi
esse, quae non externis Solum munΡrum functioni huc, sed etiam intimo nimi sensu Servanda sit hocque inter divinas et humanas leges interest, quod hae rebus tantum externis contentae sunt; illae vero, quoniam animum Deus intuetur, ipsius animi curam , sinceramque castitatem utque integritatem requirunt.
Est igitur divina lex quasi speculum quoddam,
in quo naturae nostrae vitia intuemur, qu BmObrem dixit Apostolusci i Concupiscentiam nesciebam, nisi lex diceret Non concupisces. Cum enim concupiscentiu , id est, peccati omes, qui ex peccato originem v buit, perpetuo, his infixus inhaereatri ex hoc agnoscimuS, iniec-cut nos nasci; quapropter supplices ad eum eonfugimus, qui solus potest peccati sordes eluere