장음표시 사용
161쪽
quam si domini iussu ita praeco praedicet e DOMUM
PESTILENTEM VENDO. Sic ergo in qu
busdam causis dubi s ex altera parte defenditur honestas , ex altera ita de viilitate dicitur, Ni id, o quod Nille videatur, non modo facere honestum ytGed etiam, non facere, turpe. Haec est illa,que Videtur utilium feri cum bonenis sepe dsensio.. Qua dijudicanda sunt. Non enim, Ni quaerer mus, exposuimus,sed Ῥt explicaremus. Non igiturbeto Videtur nec frumentarius ille Modio, nec hic adium menditor, celare emtores debuisse. Neq. enim . id en celare,' quidquid reticeas ed cum, quod tu scias, id ignorare emoluvienti tui causa Nelis eos, quorum intersit id scire. Hoc autem celandi genu sas quale sit, ct cuius hominis , quis nou videt e certe non aperti, non simplicis, uo ingenui, non iusti, non Niri boni: versuti potius, obsc-,Uuti,fallacis, malitiosi, callidi, vetera torra, vafri. haec tot, ct alia plura, nonne inutile est Nitiorum subire nomina e , o Quod si vituperandi sunt, qui reticuerunt: quid de ijs existimanaeum est, qui orationis vanitatem adhibuerunt'Cain Canius, eques Romanin homo nec b vox homininfacetus, ct satis litteratus, cum se Syracusas c -b otiandi causa, non negotiandi, ut ipse dicere sole- e L otiandi. . bat, contulisset,dictitabat se hortulos aliquos velge P. ' emere, quo ι nuitare amicos, ct ubi se oblectare β- non negoDε
ne interpellatoribus posset. quod cum d perer bulf ei. ἰμ' ' stt, zothira ei quida in , qui argentat iam faceret Syracusis dixit Nenalcis quidem β hortos non ha- '. o bere,fed licere Nil Camo,si Nellet, ut suis: simul ' ad cenam hominem in hortos inuitauit in posterum
162쪽
ui . com ille promisisset, tum Tybiud ,πt a gemtarius, omneis ordines gratiosua, pi
, Q. e. hostii Dos hortulos h postera die piscaretur: dixit q. quid
die pisc- facere Nesiet. υ cenam V tepore venit Canius: eii. ' opipare paratum erat conuiuium: cymbarum an-a p, se m*ltitudo. pro se quisque, quod ceperat, paratum eo. asserebat: ante pedes Pyhij pisces abjciebantur. . zz a Ea T'm c-dira, uas,inquit, ' eΠ, olbi tan- hoc, Pythi, tumne piscium, tanti ne cymbarum' Et ille, Quid ioba hq ' mirum' inquit , hoc loco est, Dracusis quidquiden piscium: hic aquatio: hac victa isti carere non possunt. Incensua Canius cupiditate, contendit a Pythio, Ni Nenderet. Grauald ille primo. quid multa e impetrat. emit homo cupidus, locuples, tau i sti, quanti Iothius Nolui et emit in tructos: nomis v.e. postri. na facitonegotium conficit.inuitat Canius postera die familiareis suos. venit ipse matur8. scalmum nullum Nidet. quaerit ex proximo vicino, num s ria quaedam pisecatorum essent, quod eos nullos Nideret. siae, quod sciamo inquit ille: sed hic pia scari nulli solent.itaque heri mirabar, quid accidis
set. Stomachari Canius. 7 Sed quid faceret' nodum. g L.ptotule- enim Aquillius collega, ct familiaris meus, Spem tulerat de dolo malo formuladein quibus ipsis cum , ex eo quaereretur, quid esset dolus malus cresponde bat, cum isset aliud simulatum,aliud actum. Hoch q. v. e. lu- quidem san8 h luculenter,νt ab homine perito do
μὲ μ ' Diendi . Ergo 'thius, ct omnes aliud agem res, aliud simulantes , perfidi, improbi, malitiosi junt. Nullum igitur Disum eorum poten Vtile es .
163쪽
se, cum sit tot νitiis inquinatum. Quodsi Aqui
Luna demitto Nera eri: ex omni Nita simulatio, udisse uiatioq. tollenda est. ita nec,πt emat meliu , nec νt Nendat, quidqua semulabit, aut di spmulabit 3 Nir bonus. Atque iste dolus malus etiam legibus erat vindicatus, Ni tutela xij. tabulis, O circumscriptio adolescentium lege ' Latoria: sine lege, I ' ' Miudiciis,h in quibus EX FIDE BONA AGITVR. b I .in quib- Reliquorum autem iudiciorum haec verba maximiJ d 'ixu ,ro excellant, in arbitrio rei VXoriae, MELIVS., AE-ovivs : in fiducia, UT INTER BONOS BE-
NE A G 1 E R. Quid ergo ' aut in eo, quod MELIVS, AEQVIVs et potes γlla pars inessestaurile aut, cum dicitur, UT INTER BONOS a 3B E N E A G I E R. quidquam agi dolos Θ, aut malitiosὰ poten ἰ Dolus autem malus simulatione diffsmulatione, Ni ait Aquillius, continetur. tollendum est igitur ex rebus contrahendu omne mendacium. non licitatorem Nenditor, cen trase liceatur,emtor opponet: uterque, si ad eloquendum Venerit, non plus, seme eloquetur. Qu. quidem Scauola,P. Mius, cum postulas set, τι sbi fundus, cuius emtor erat , semel indicaretur, id , venditor ita fecisset: dixit, se pluris, aestimare: addidit centum millia. nemo est, qui hoc in boni viri fuisse neget: sapientis , negant: νς β minoris, quam potuisset, vendidisset. Haec igitures issia pcrnicies, quod alios bonos, alios sapienteis existimant. quo nnius , Ne quicquam sapere
164쪽
bal. nee laus magna, nec Ir xia tribuea est. e L.eerte ita virum bonu
Is 2 M. T. CICERONI sEnnio conueniret. Hecatonem quidem Modium,
discipulum Panaeti,video in iis libris, quos ' de osticioscripsit Q. Tuberoni, dicere, Sapientis esse, nihil contra mores, leges, inflituta facientem habere rationem rei familiaris. neque enim solum nobis di- suites esse volumitis,sed liberis propinquis, amicis,maaimeque re sngulorum enim facultates,et co . piae, diuitiasunt ciuitatis. Huic Scsuolafactu, de quo paullo antἐdixi, placere nullo modo poten. etenim omnino se negat facturum compendis sui iocausa, quod non liceat. Huic h nec laus maxima tribuenda est, nec gratia.Sed siue oe simulatio, dissimulatio, dolus malus eII, perpauce res sunt, in quibus dolus iste malus non versetur: sive vir bonus est is, qui proden, quibra poten, nocet nemini, i sς rem iustum virum,bonum no faciU reperiemus. Numquam igitur est utile peccare, quia semper i si turpe: O, quia semper eis honestum, virum bonuesse, semper en νtile. Ac de iure quidem praediorum, ψ sancitum est apud nos iure ciuili, ut in bis
Nendendis vitia dicerentur, quae nota essent Nend, tori. Nam, cum ex XII. tabulis satis esset camtum ea praestari, que essent LINGUA NVNCVP A T A , quae qui infitiatins esset, dupli poenam subiretra iureconsultis etiam reticentiae poena est con , situra. Quidquid enim fines praedio viij, idstatuerunt, si venditorsciret, nisi nominatim dictum esset, praestari oportere, υt, cum in arce augurium augures amri essent, iussissentque Titum Claudiu scintimalum, qui aedeis in Cylio monte habebat,d Moliri h eas, quarum altitudo osceret austiciis:
165쪽
claudius proscriUt insulam,vendidit: emit P.Calpurniuta Lanariu . huic ab auguribus illud idem denuntiatum est . Itaque Calpurnius cum demoliatus esset, cognouisietque, Claudium aereis posteas proscripsisse, quam esset ab auguribus demoliri iu1 ur,' ad arbitrium, ad git, V I D QE I D
SIBI DARE, FACERE OPORTEREΤ EX
FIDE BONA. M. Cato sent entiam dixit, huius nostri Catonis pater.Ῥt enim ceteri ex patribu sici o hic, qui lumen illud progenuit, exsilio e Ii nominandus. Is igitur iudex ita pronunciauit: cum in Nenu dando rem eam msset,ct non pronunciasset,emtori damnum V praestari oportere. Igitur ad fidem bo bai. prcvr nam natuit pertinere, notum esse emtori vitium, i s quod nesset ven itor . Quod si rem iudicauit: non rectἐfrumentarius ille, non rectὰ aedium pestilentiuvenditor tacuit. sed huiusnodi reticentiae turrecturii omnes comprehendi non possunt:quae autem possunt, diligenter tenentur. M. Marius Graditianus, o propinquua noster, C. Sergio Oratae vendiderat in
deis eo, quo ab eodem ipse paucis ante annis me rat. ba Sergio seruiebant: bed hoc in mancipio Marius non dixerat. Adducta res in iudicium est. oratam Crassu4, Gratidianum defendebat Antonius. asiua Crassua νrgebat:ς quod vitium venditor non dixissermens, id oportere practari: aequitatem Antonim: quoniam id filium ignotum Sergio nou fuisset, qui istas ad eis vendidiset, nihil uisse necesse dici: nec eum esse deceptum, qui id, quod emerat,so quo iure esset, teneret. Quorsirim haec' ut illud intaligas, ' non placuisse maioribus nos Iris astus. MI . assuer
166쪽
aliter leges, aliter philosophi tollant astutias risa vocula, res, quatenua tenae manu 'res possunt: philoso-πόπτ phi, quatcn ratione, et intelligentia. Ratio igitur hoc postulat, ne-quid insidios/, ne- quid sit Hat/ne quid fiallaciter. Suntne igitur insedia, tende- sre plagas, etiam si ea citaturus non sis, nec agι-b fort. in eas laturus d ipse enim fera nullo insequente saepe hi μῆ μμ ' ciduntsic tu chm ae deis proscν ibo, tabulam, tan quam plagam, pono, domum propter Nitia vendo , in eam aliquid incurrat imprudens e Hoc i o quamquom Nideo , propter depravationem consuetudinis, neque more turpe haberi, neque aut lege sanciri, aut iure ciuili: - natura tamen i
citum est. Iesan cithm en. societo enim est, quod etsi sepedictum ere, dicendum tamen est sius latissimὸ i squidem qua pateat, hominum inter homines: in terior eorum, qui eiusdem gentis sunt: propior eorum , qui eiusdem riuitatis. Itaque maiores aliud d pis leuia. y g η ἐμm , ciuile esse Noluerunt. quod enim , abest β enim ciuile, non idem continuo gentium: quod , o b - - - : autem gentium dem ciuile esse debet. Sed nos ν ri iuris, germanaeque iunitiasolidam, oe expressam erilem nulla tenemM: Υmbra,et imaginibo e L.eas ipsas utimur: ς easque ipsas νtinam sequeremur. ieruntur enim ex optimis natura principses, et Veritatis , is exemplis. Nam quanti Nerba ista, VTI NE PRO-
NE FRAUDATI om E ' Sed, qui sint,boni, σquid si, bene agi, magna quasio es. v. quidem ... ' Scaevola,
167쪽
Scaliola, Tontifex Max.summam vim dicebat esse in omnibus ijs arbitriis, in quibus adderetur, E TF I D E BONA: fideique bonae nomen minim bat manare luti'ssime , idque versari in tutelis, a s societatibua , fiduciis , mandatis , rebus emtu, Nenditis, conductis, locatis, quibua vitae societas continetur: in his magni esse iudicis , flatuere, praesertim cum inplera que essent iudicia contra- . . tiria , quemque cuique praestare oporteret.
et o suocirca astutiae tollendae sunt , malitia,
illa quidem τideri se esse prudentiam, sita abest ab ea , distatque plurimum. Prudentia eII
enim locata' in delectu bonorum , ct malorum e malitias omnia, quae turpia fiunt,malasunt,'ma ' iis 3 la bonis anteponit . in praediis solum lasciuile,ductum a natura,malitiam, raudemque Vindicat. sed σ in mancipiorum venditione vendit rum Dua omnis excluditur. qui enim scire debuit, de sanitate, de fuga, de furtis , praestat edicto aedi illum . haeredum alia est causa. ex quo intelligitur, quoniam iuris natura fons sit, hoc secundum naturam esse, nemine id agere, Vt ex alterius praedeturh inficitia. nec νlla pernicies Nita maior inueniri po V RQ -- test, quam in malitia simulatio intestigentie:ex quos illa innumerabιlia nascutur, ut Ῥtilia cum honestis pugnare Ῥideatur. quotus enim quisq. reperietur, . qui, impunitate, ignoratione omnium proposita, abstinere possit iniuria ρ Periclitemur, si pla- ce in iis quidem exemplis in quibus V peccare vul ' L pς Mugus hominum fortasse non putat. Neque enim de si cari ,νeneficijs est eMarib,suribus, peculatο
168쪽
ribus hoe loco disserendum est:qui non uerbis sunt, . dissutatione philosophorum , φ sed vinculis G ' με carcere castigandised haec consideremur, quas . ia Basili, ciunt', qui habentur boni .L. Minuti, h Basilis,locupletis hominis, falbum testamentum quidam 8 Grae scia Romam attulerunt: quod quo facilius obtin rent scripserunt beredes secum M.Crassumet Qu. σ v.e. eiusdε Hortendium, hominesς eiusdem riuitatis potetis P' ' nnos:qui,cum illud falbum esse sussicarentur,sibi autem nullius essent eo cij culparalieni facinoris mu hinnusculum non repudiauerunt.Quid ergo'fati. hoc est, ut non deliquisse videantur e mihi quidem non Nidetur et quamquam alterum amavi Niuum, ait . L, ista: rμm non odi mortuum . cῖm d BasliM M.e S, . - filium, mensuum ferre voluisset, is eumque fecisset heredem: bunc dico patronum agri Piceni,ct Salini: μ turpem tam temporum UI rum num erat squum,principes ciuitatis rem ha bero ad Sat tum nihil,praeter nomen,peruenire'
Etenim si is, qui non defendit iniuriam, neque pro- aopulsata suis, cum potest, iniunefacit, ut in primo libro disserui qualis halendus eri is, qui non modo non repellit,sita etiam adiuuat iniuriamea hi quiadem etiam vera hereditates , non honestae viden- .mrssent malitiosis blanditijs officiorum,noi veri 1 ss ho. tota, late,s sed mutatione quaesita. Atqui in talibus reM.ta. bus aliud πtile interdum, aliud honestum videri L. ' solet. Falsio.nam eadem νtilitatis, quae honestatis λια,. gula: qui hoc non h praeuiderit, ab hoc nulla stam aberit, nullum facinussc enim cogitans: EIloiud quide honenum, Hrum buc expedit: res.ὰ
169쪽
natura copulatas audebit errore diuellere 1 3 qui fons est' si aurum, maleficiorum, sielerum omniv. a L.fraudiLItaque si vir bonus habeat hanc vim, mi, si digitis i v. concrepuerit,possit in locupletium teriamenta n a men eius irrepere,hae Ni non νtatur,ne si exploratum quidem habeat d omnino neminem πmquam sulpicaturum. At si dares hanc vim M. Crassis, Ni
digitorum percus neberes possetscriptus e)pe, qui
re vera no esset heresesin foro, bi crede, saltarena o homo autem iustus, ct is, quem sentimus vir m bonam, nihil cuiquam, quod in se transferat, detrahet. Hoc qui admiratur, isse, quiset Nir bonus, nescire fateatur. At vero h s quis Noluerit animi sui , .... complicatam notionem euoluere , iam sie ipse do- νψ r. ceat,eum Nirum bonum esse, qui prosit quibus pos
sit:noceat nemini, nisi tace tusiniuria. Quid emgo' hic non noceat qui quodam quasi Neneno perm
16 lesi q-dque expediat'Immo intelligat,nihil nec 'R 'expedire, nec νtile esse, quod sit iniustum . hoc qui non didiceri bonus vir esse non poterit.Fimbriam consularem , audiebam de patre nostro puer, iudiacem M. Lutatio Pinthiaefuisse,equiti Romanossandi . honesto,cilm is sponsion fecisset, O BONVs VIR EssΕΥ. itaque ei dixisse Fimbriam, se il- i. Iam rem numquam iudicaturummeauispoliare fama probatum hominem,si contra iudicasset:aut i ruisse videretur, Nirum bonum aliquem esse, cum ea res innumerabilibus ossiciis, o laudibus contus neretur IIuic igitur viro bono,que Fimbria etiam,
170쪽
i ,3ἰ M. T. cI cI RON1 ς non modo socrates nouerat, nullo modo videri mii ' test quidquam esse νtile, quod no honestumset. Ita-at ne eo in modo facere , fled ' nec cogitare τε quidem quidem quidquam audebit, non audeat pradicare.Haec nomie est turpe, dubitare philosophos, squae ne rustici quidem dubitentea quibus natum est id, quod iam h tritumen vetustate, prouerbium: cum enim fidem alicuius, bonitatemque laudant: dignum esse dicunt, qu, cum in tenebris micesa Hoc quam habet vim, nisi illam, nihil expedire, iquod non doceat, etiamsi id possis nullo refellente obtinere e VidEsne igitur, hoc prouerbio , nequc Gni isti posse veniam dari, neque huic, quem paul 'lo antὰ fingebam, digitorum perculsone hereditates omnium V posse ad sest conuertere φ Vt enim, i squod turpe est, id quamuis occultetur,tamen bonesum feri nullo modo poterisc, quod honeItum noest, id utile νt sit, esci no potest, aduersante etiam,
O repugnante natura. At enim, cum permagna
praemia sunt, est causa peccandi. C. Marius cum a spe consalatus long8 abesset, ct iam septimum annum pon praeturam iaceret, neque petiturus πmquam consulatu νideretur: Qu. Metellum, cuius logatus erat,sivmmri Nirum, ciuem, cum ab eo, Imperatore suo, Romam missus esset, apud populμm , id L. dueehe, R .criminatus est,bellam illum d produceresist consulem fecissent,iseui tempore aut vivum,aut modi suum Iugurtham se in potestatem populi R. r dacturum . Itaque factus in ille quidem consul,
sed a de uolittitque dissessit qui optimum, oe gra , uismum ciuem, cuius legatus, ct a quo misius σ