장음표시 사용
211쪽
tio appellari soletu senum leuium eri, non omnium. Huatuor ros Gos filios, quinque filias, tantam domum,tanto clientelas Appius regebat senex, ct caecus. intentum enim animum, tanqMam arcu, 3 habebat, nec languescens succumbebat senectuti. . tenebat non moaδ auctoritatem, Ied etiam imporium inJhol: metuebant' em serui, Nerebantur a eum, abest liberi, carum omnes habebant: vigebat in istu O- φν ψ ' μ'
mo patrius mos, disciplina. Ita senectus bonestato est ise Usa defendiis iusDum retinet, isi se nemini emancipata es, 37 si que alextremum spiritu dominatur in suos. νt enim adolescentem, in quo senile aliquid sic senem, in quo adolescentis est aliquid, laudamus: quod qui siequitur, corpore senexr 3 sepoterit, animo numquam erit. Septimus mihi Originum liber est in manibus: omnia antiquitatis monumenta colligo:causarum illa Irium, quascumque defendi, nunc quam maxime conficio orati neseius augurum,pontificum,ciuile tracto. multum xo etiam Graecis litteris νtoria thagoreorumque more, mercenda me oriae gratia, quid quoque die dixerim,audierim, egerim, commemoro ν peri. Hasunt exercitationes ingenis, haec curricula mentis: in his desudans, atque elaborans, corporis Nireis a s non magnopere desidero: adseum amicis: νenio in senatum stequens, Nitroque assero res multum, oe diu cogitataσ,easque tueor animi, non corporis Niribus. quasi exsequi nequirem, tamen me lectulus oblectaret meus ea ina cogitantem, quae iam V
re non possem: sed νt possim, facit acta Nita. se per enim in bis sudijs, laboribusque νiuenti nou intestiri,
212쪽
aal. a nobis, b Verbum, d icebat, nul
lis in v. c. hic comparet, nec agnoscit L.c L. malum facinus esse,& ita O. v. c.
d al. incitari, nisi voluptatis.
e L. locum esse neqomnimo. in volup.α ita v. c. verbiI, percipi, i q. v. c. reremur.
intelligitur, quando obrepat senectus. Ita sensim, sine sensum aetas senescit: nec subito stangitur: sed
diuturnitate ex unguitur. Sequitur tertia Nituperatio senectutis, quod ea carere dicunt voluptatibus. O preclarum munus saetatis, se quidem id aufert' nobis, quod est in adolescentia vitiosessimum. Accipite enim, optimi adolescentes, Neterem orationem Ara is Tarentini
magni in primis, ct prsclari viri: quae mihi tradia
ra es, cum essem adolescens Tarenti cumwMaxi 1 omo. Nullam capti a liorem pestem, quam corporis uoluptatem, hominibus dicebat a natura datam: cuius voluptatis avitie libidines, temere,stfrena-tἐ ad potiundum incitarentur. Hinc patris proditiones, hinc rerump. euersiones, hinc cum hostibus i sciandessina colloquia nasi h dicebat: nullum denique scelus, nullum magnum facinus esse, ad quod suscipiendum non libido voluptatis impelleret: nupra Nero, ct adulteria, ct omne tale flagitium, nullis alijs illecebris 4 excitari, nisi voluptate. Cum- 1 oque homini siue natura, siue quis deus nihil mente prolabilius dedisset, huic diuino muneri, ac dono nihil esse tam inimicum, quam Noluptatem. Nec enim libidine dominante temperantis ς locum esse omnino, nec in Noluptatis regno virtutem posse co- , ues fere quod quo magis intelligi posset, fingere animo aliq'em iubebat, tanta incitatum voluptate corporis, quantas percip/ posset maxima. nemini censebat fore dubium, quin, tamdiu, dum ita gauderet,nibit agitare mente, nihil ratione, nihil cogi
satione consequi posset. quocirca nihil esse tam de- ' - testabile.
213쪽
renabile, tamque pestiferum, quam Noluptatem:βι quidem ea, cum maior esset, atque longior, omne animi lumen exsingueret. Haec cum C. 'ontio Samnite, patre eius, a quo Caudino proelio Sp. Toflu-3 mia S, T .veturi , consules, uperati sunt, locutum Archytam, Nearchus Tarentinu , hos es noster, qui in amicitia populi R. permansierat, ea maioribua natu accepisse dicebat: cum quidem ei sermoni interfuisset Plato Atheniensis:quem Tarentum uelo nisse,' L. AEmilio, Npro Claudio consulibra reperio. Quorsum haec' νt intelligatis, se voluptatem aspernari ratione, ct sapientia non possumura, magnam habendam senectuti gratiam, ouae efficeret, πt, id non liberet, quod non oporteret. impedit 1 3 nim consilium Nolupta , rationi inimica: ac mentis ut ita dicam h perstringit oculos: nec habet
Nilum cum virtute commercium. Inuitus quidem
feci, Nisortissimi viri T. Flaminj ratre L. Flaminium ἐβenatu ebcerem septem annis post, quam colo fui fuisset:sed notandam libidinem tutam 4 nimia. Iste enim, cum esset consul in Gallia, exoratus in conuiuio a scorto est, ut securi feriret aliquem eorum, qui in vinculis esent damnati rei capitalis.' tunι Tito fratre suo, censore, qui proximo ante 1 1 mefuerat 9 elapys es ibi eris,'Flacco neutiquam probari potuit tam flagitiosa, ct tam perdita libido, quae cum probro priisa to coniungeret Imperj dedecus. Saepe a maioribus natu audiui, qui se porro pueros a senibo audiuisse dicebant, mirariia 6 solitum C. Fabricium, quod cum apud regem 2'
rba legatus esset aaddet a Thessalo Cinea, the-
a L. Camillo, P. Claudio cons. b v. e. pr stin
c L.F. Flaminini fratre. L. Flaminindvox. nimi1.
214쪽
nis quendam esse , qui se sapientem profiteretur:
eumque dicere,omnia, quae faceremuta, ad Nolupta a L. M. cu- eslli referenda. quod ex eo audientes,' M. Cu- Irium, T.Coruncanum optaresolitos,vt id Sam-hq. v. e. quod vitibu ,ipsique Pyrrho persuaderetum,h quo fac, siacilius lius vinci possent, cum se voluptatibus dedissent.
Vixerat V M. Curivi cum P. Decio, qui quinquen- ., Μ ςμ nio ante eum consul sepro rep. quarto consula-d L.Corunca tu deuouerat. Notat eundem Fabricira, notat 4 CO' .qui eum runcanus: Pi ex flua Nita, tum ex eius Dem 1 o ac sua diso, P. Decijfacto, iudicabant esse profecto aliquid natura pulchrum, atque praeclarum, qAod sua sponte peteretur , quodque breta, ct contemtasia QV0xsu voluptate optimus qui ue sequeretur. f Quorsum igitur haec tam multa de Notustate' quia non mo' i se do vituperatio nulla, sed etiam summa laus fenectutis est, quod ea Noluptates nullo magnopere desiderat.caret epulis,eastructisque menses, ostet v. certos quentibus poculis: careto ergo Ninolentia, ' σ
iistita cruditate,', ct insomni,s.Sed si aliquid dandum est io
nia. Voluptati, quoniam eius blanditijs non facili obsiuia .dmin nivius i diuinus enim Plato R escam malorum, Vol talem appellat, quod ea videlicet homines capiantur,νι hamo pisces quamquam immoderatis epulis careat senectus, modicis conuiuijs tamen 'o I al. C.Duel- test delectari. C. Duillium, M. filium, qui Poenosin μ ' classe primus deuicerat, redeuntem acsna senem in il ρεiω me Videbam puer,desectabatur 3. m crebro Dua li, et tibicine, qus sibi nullo exemplo priuaturi sum-n L. ad m. Drat: tantum licentis dabat gloria. Sed quid ego , ipsum xcvςx alio ZR ad meipsum iam reuertar. Primum habui '
215쪽
semper sodaleis. ' sodalitates autem me quassore connitutae sunt, sacris Idaeis Magnae Matris acceptis. epulabar igitur cum sodalibua omnino modie ed erath tamen quidam feruor aetatis: qua pros grediente,omnia fiunt in dies mitiora. neque enimi orum conuiuiorum delectationem corporis voluptatibua magis, quam coetu amicorum, sermonibus metiebar.bene enim maiores nostri 3'ς accubationem epularem amicorum, quia vita coniunctio ao nem haberet, conuiuium nominarunt, melius, qua Graeci qui hoc idem tum η compotationem,tum concenationem Nocant: νt, quod in eo genere minimum est, id maxime probare videantur. Ego vero
proptersermonis delectationem tem ectivis conuia 3 ujs delector, nec cum aequalibus soli , ' qui pauci admodum reBant,sed cum vestra etiam state,sitque Nobiscum:babebque senectuti magnam gratia, quae mihi sermonis auiditatem auxit, potionis, m
eibi susulit. Quod si quem etiam ista delectant, ne
a o omnino bellum indixisse videar voluptati,cuius essetiam fortasse quidam naturalis smodra, non intelligo, ne in istis quidem νoluptatibus ipsis, carere sensu senectutem. Me ver) ct S magi steria delectantia maioribus infiituta: ct is sermo, qui more a s maiorum '' asummo magistro adhibetur g in poculo: pocula,sicut in Imposio Xenophontis,minuta,atque rorantia, restigeratio aestate, vicissim aut Rhaut ignis bibernus.qua quidem in Sabinis etiam per siequi soleo, conuiuiumque vicinorum, o Potidie compleo: quod ad multam noctem, quam maxime possumuπ,Vario sermone producimus.
& ita v. c. d συμπόσιεν. και συνδυ- τω
216쪽
e L. prauis 2O M. T. C. CAΤΟ MAIOR,
non est voluptatum tanta quasi titillatio in seniabus. Credo: bed ne desideratio quidem . nihil autem
molesum, quod nodesideres. Bene Sophocles, cum ex eo quidam ' iam confecto aetate, quaereret, utereturne rebus Venereis: Dij meliora, inquit. liben- ster vero isthinc, tanquam a domino agresti, ac furioso profugi. cupidis enim rerum talium, odiosum, o molestum es fortasse carere . satiatis Nero, Oexpletis .iucundius est carere, quam stui. quamqua, V ygo η0n non curet is.qui non desiderat. ' V Ergo hoc non i o
desiderare, dico esse iucundius, quam frui. Quod Disiis ipsis Noluptatibus bona aetas stultur libentius : primum ς paruulis stultur rebus, ut dixtimus:deinde iis, quibus senectus,sinqn abunde potiatur, non omnino caret: Vt Turpione Ambivis ma- 1 3gis delectatur, qui in prima cauea spectat, delectatur tamen etiam qui in Nitima inc adolesientia vod L propter luptates β prop/ intuens magis fortasse latatur: sed delectatur etiam senectus procul eas 1pectans, tantum, quantum sat est. At illa quanti sunt, ani- 1 omum tanquam emeritis Ripendijs libidinis, ambitionis, iotentionis, inimicitiarum, cupiditatum omnium, cum esse,stcumque dicitur9vivere'se ver) habet aliquod tanquam pabulum nudis, atque doctrinae, nihil est otiosa senectute iucundius. mori 1 smidebamus in Hudio dimetiundi paene caeli, atque terrae Gallum, familiarem patris tui, Scipio. quoties illum lux noctu aliquid destribere ingressum, quoties nox oppressit, cu coepisset mand e quam delectabatur , cum defectiones solis, ct luna multo , o
nobis ant/pradiceret I auid in leuioribu sfudijs,
217쪽
Ied tamen acutis i quam gaudebat bella suo Pues,co uirus i quam Truculento Plautus t quam eudolos vidi et am senem Liuium et qui cum ' a L. sex annia septem annos ante quam ego natus sum, fabu - b c Cento, iam docuisset, V Cethego , Tuditanoque confusi- no . Gusulibus, que ad adolescentiam meam processi aetate. ,- ,
quid de P. Licini, Cras ct pontificij, ct ciuilis
iuris studio loquar e aut de huius P. Scipionis, qui bis paucis diebus Pontifex Maximus fi ctusio est ' Atque eos omneis , quos commemoraui, bis studijs flagranteis sienes vidimus. M. Neris Cethegum , quem recte Suadae me ullam dixit Ennius, quanto studio exerceri in dicendo vid bamus, etiam senem ' Quae sunt igitur epularum, , s aut ludorum,aulscortorum uoluptates cum bis voluptatibus comparandae Atque baec quidem studia sunt doctrinae, qus quidem prudentibus, oe' b ne institutis pariter cum state crescunt: Ni hone- Ilum illud Solonis sit, quod ait Nersiculo quodam, o Vt anu riai , senescerese multa in dies addissentem et qua Noluptate animi nulla cert8 poteIi esse maior. venio nunc ad Noluptaes agricolarum, quibus ego incredibiliter delector squa nec νlla imp diuntur sienectute, et mihi ad sapientis γitam pro- , s ximὰ Videntur accedere. habent enim rationem ' cum terra, qua numquam recusat imperium, nec umquam sine Uura reddit, quod accepit: sed alias iminore,plerumque maιore cum enore.quamquam
me quidem non stuma modo , sed etiam ipsius . o terra Vis,ac natura delectat:quae cum gremio mollito, ac subacto semensparsum excepit: primum , ' ' ''
218쪽
b L. emersit, C v. e spici,d q. V.C. auiuinimicarum morsus eal. requiete, f al. traduces, a l. V tes, di radices,
id occatum cohibet:ex quo occatio, quae hoc escit, nominata est:deinde, tepefactum vapore, ' O complexu suo, dissundit, edi elicit herbescentem ex eo viriditatem: quae nixa fibris stirpiumJensim adolescit, culmoque exacta geniculato, Numisiam squasi pubescens includitur, ἡ quibius cum V emerserit,fundit fugem sica, ordine structam, ct contra d auium minorum morsum munitur Nesro aristarum. Quid ego vitium satus, ortu , incrementa c memorem aliari delectatione non possum,Vt mea i osenectutis ' requiem, oblectamenis que nosiatis. Omitto enim νim ipsam omnium, qua generantur Θ terra : quae ex fici tantulo grano, aut ex acino Ninaceo, aut ex ceterarum stugum, ac stirpium minuissimis seminibin tantos truncos, ramosque pro i screat .malleoli,plantae. armenta viviradices,propagines, nonne ea ociunt, ut quemvis non sine admiratione delectente Vitis, quae natura caduca est,
ct nisi fulta sit, ad terram fertur:e idem, ut se erigat, clauiculis fulis, quasi manibus, quidquid es na- iocita, complectitur: quam serpentem multiplici lap
su erratico, ferro amputans coprcet ars agyic Iarum, nesiluestat sarmentis,s in omneis parteis nimia fundatur. Itaque ineunte Nere in 's, quaerelicta sunt, exsistit tanquam ad articulos sarmento- 1 νrum ea, qtia gemma dicitur:ὰ qua oriens uua s sese ostendit: quae O ficco terrae, ct calore solis ara scens primo es per acerbati gu Iu, deinde maturata dulcescit, Nectitaque pampinis nec modico tepore caret, Αε nimios solis defendit ardores, qua
quid potest esse cura stum latius, tum asem pulchriusl
219쪽
pulchrius'cuius quidem non utilito mesolum, ut ante dixi, sed etiam cultura, ct ipsa natura dele
ctat:adminiculorum ordines, capitum δ conrugatio a L. tumo,
o religatis,propagatio vitium, sarmentorumque RF ea, quam dixi, aliorum amputatio, aliorum immis. sio.Quid ego irrigationes' quid fossiones agri,repastimationesque proferam, quibra sit muto terra, oecundior'Quid de utilitate loquar flercorandi'dixi in eo libro, quem de rebus rusticis scripsinde quar o doctus Hesiodus ne verbum quidem fecit, cum de cultura agri Acriberet. t Homerin, qui muti is vemihi videtur,ante faeculis fuit, Laertem lenienteri desiderium, quod capiebat e filio, colentem agrum, ct eum stercorantem facit. 7 Rc νero segetibaessor 1 lum, pratis, neis, ct arbustis res rustica uis funt sedpomariis etiam ct hortis:tum pecudu npastu, apum examinibκ h tum florum omnium
Narietate.Nec consitiones moeso delectant, d etia reperitur in
insitiones: 7 quibuου nibit inuenit agricola follese e L Heutiu o rius. Possum perstequi multa oblectamenta rerum stil.
russicarum: sed ea ipsa, quae dixi, sentio fui se longiora. nosteris autem. nam oestudio rerχm rusticarum prouectassum, Osenectus es natura i quacior:ne ab omnibus eam vitise videar vindic dis re, feto in hac vita AE M. Curius, clim de Samniti CR bus, de Sabims,de Drrho triumphalet, consumsit tremum tempus aetatis:cuius quidem villam ego
contemplans obest enim ς non long/ a mes admirari satis non possum vel hominis ipsius continen . ' ' tiam, Nel temporum disciplinam. Curio ad focumst enti, magnum auri pondus Samnites clim attu-
220쪽
h v. c. & penaria est, I v. v. plura dicam Κ v. c. breui dii Aindan ,
issent repudiati ab eo sunt. non enim aurum habere,praeclarum sibi videri dixit sed ijs qui haberent
aurEm, imperare. Poteratne tantus animus non iucundam csscere senectutem ' Sed venio ad agricolas, ne a meipso recedam. In agris erant tum sena stores,idetisnes, quidp L. Quinctio Cincinnato in agro aranti luxnriatum est, cum dictatorem se factum e cultu di ctatoris iussu magi er equitum C. Servilius h Hala Sp. Maelium regnum appetentem occupanrem interemit . a villa in senatum ς ac- iochrsebatur Curius, di cereri senes: ex quo, qui eos 4 accersebant, Viatores nominati sunt. num igitur eorum senectus, mi sier bilis fui 'qui se' airicolatione oblectabunt' Mea quidem sententias haud scio, hac an Nila vita beatior pol it esse: neque Ν- i uelum vicit, quo b ominam generi νniuersio cultura agro Am di salutam: fed oe delectatione, quam dixi, saturitate, copiaque omuium rerum, quae ad victum hominum, ad cultnm etiam duorum pertinent rut, quoniam hic quidam desiderant, in gra, iotiam iam cum voluptate redeamus. semper enim boni, assiduique domini referta caelia Ninaria, olearia, S mellearia, h est penuaria est, villaque tota locuples en: abundat porco,haedo, agno, gallina, lacte, caseo, melle. Iam hortum ipse agricola succi- , sdiam alteram appellant: tum conditiora facit hec etiam Α' supera acaneis operis aucupium, atque Venatio. Quid de pratorum viriditate, aut arborum ordinibus, aut Ninearum, oliuetorumve specie Τ di
cam' V breui expediam. Agro bene culto nil potest , otile nec νμ νberius, nec Fecie ornatius: ad quem