장음표시 사용
241쪽
LAELIVS, SIVE DE AMI-citia Dialogus, ad T. Pomponium Atticum.
dὰ solebat, nec dubitare illum in omni siermone appellare sapientem. o autem a patre ita eram Scaeuolam, sumta Mirili toga,NGqου ad possem, o liceret, d senis latere numquam discederem. Itaque multa ab eo prudenter dilutata, multa etiam breuiter, ct commodῖ dicta, mem ria mandabam: fierique fudebam eius prudentia et o doctior. suo mortuo, me ad pontificem Scaevolam contuli: que νnum nostrs riuitatis O ingenio, V Oindustria praestantissmum audeo dicere.Sed de hoe alias munc redeo adauguremaeum sepe multa narrare, tum memini, mi in hemicyclio sedentem ut solebat, cum est ego essem Nna, O pauci admodum familiares, in eum sermonem illam incidere, quitum ferἐς multis erat in ore. meministi enim orofecto,νt opinor, Attice, eo magis, quod P. picio utebare multum; cim is tribunus pl. capita- o li odio a P Pompeio, qui tum erat consiui, dis ret. quo- cum coniunctissme, amanti ἐ
242쪽
a 3 o M. T. CICERONI srat, Panta lanain m esset vel admiratio, et quo- rela. Itaque tum Sc ola, clim in eam inam men-rionem incidiset, expostiat nobis siermonem Laelis de amicitia,habitum ab ilio secum, cum altero
genero C. Fannio , Marci filio, paucis diebus post ,
mortem Asticani. Eius disputationis sententias memoriae mandaui : quas in hoc libro exposui meo V. - ηβψ i arbitratu. quasi enim ipsos ' introduxi loquenteis,. ne, Inquam, , Inquit,sepius interponeretur:- at ut is quam a quela cosccI,Vt tanquam a praesentibus coram ha i , picuribu - ίοι sermo videretur. cum enim sepe mecu ageres, Attice, ut de amicitia scriberem aliquid, digna mihi res chm omqtum cognitione, tum nostra familiaritate νisa eΩ.itaque feci no limitus,νt pro-
feci, qui est rore , qπι est scriptus ad te de senectute, Catonem f* induxi senem disputantem, quia nulla videbatur aptior persiona, quae de illa aetate loqueretur, q&am
eius, qui ct diuti spmd senex fuisset, est in ipsa sene
ctute prae ceteris floruisset: sic, cum accepissemus a ii, patribus,maximὰ memorabilem, C Laelis, ct P. Scipionis familiaritatem Disse. C. Laelij persona visa es idonea mibi, quae de amicitia ea ipsa dissereret, quae di putata ab eo meminisset magister meus Seguola. Genus autem hoc sermonum, posit m inlim i eminum Neterum auctoritate, ct eorum illustrilam, plus,nescio quo pa cto, Nidetur habere grauitatis. Itaque ipse mea legens, sic ascior interdum, Ni .id L .ce lihe si Glossem , non, loqMi exHimem. Sed vi tum ad
tuo senem senex de Aenectute, 'sic in hoc libro ad ami-4, cum amicissimas de amicitia scripsi. Tum en Cato Τ
243쪽
locutus, quo erat nemo ferὰ senior igporibus illis, nemo prudentior . nunc Laesius Osa ens: sic enim est habitus, amicitiae gloria recellens, de amici- tia loquitar. Tu velim animum 2 m 'parumper aes. paulum auerto, Laelium, loqui putes. C. Fannius, PM 's .Mucius ad socerum veniunt post mortem cani:ab his sermo oritur:re pondet Laelius: cuius tota dissutatio en de amicitia : quam legens tu ipse cognosces. FANNI Vs. V Sunt ista vera, Laeli rxi .io nec enim melior vir fuit Africano quisquam, nec clarior.'d exiuimare debes, omnium oculos in te esse coniectos: unum te sapientem O appellant, O existimant. tribuebatur hoc Odo M. Catoni. sc uo L. tarcilium apud patres nostros appella- c Atilium.1 1 tum esse sapieptem . sed νterque alio quodam modo: ' Acilius, quia prudens esse in iure ciuili puta d L Atiliu .
batur: Cato quia multarum rerum Uum ς habe- e t. habebat,
ret, multaque eius oe in senatu , ct in foro vel R- prouisa prudenter, vel acta conrianter,vel restoniosa acuid ferebantur. propterea quas cognomen iahabebat in senectute sapientis. te autem alio P dam modo dicunt, non solim natura, et moribis, veris etiam nudio, o doctrina esse apientem: nec sicut νulgus,sed vi eruditi solent appellare saa 3 pictem,qualem in reliqua Graecia neminem. Nam, qui se tem appellantur,eos, qui tria subtilius querunt in numero g sapientum non habent. Athenis g v. c. sapien num accepimus, ct eum quidem etiam Apolli 'μμ . .
nis oraculo sapientissimum iudicatum . hanc esse, o iη te βρientiam extimant, ut omnia tua tu te Eosita esse ducas,bamanosque casus Nirtute infe- P 4 rio ἔ
244쪽
23 2 M. T. C I C E R O N I sa esse, abest riores' esse putes. itaque ex me quaerunt , redo b Q ν ς, et ex hoc item Scevola,quonam pacto mortem
sticani fero, eoque magis quod his proximis N nis,cum in hortos D. Bruti auguris, commentandi causa,H ast olet, Nenissemus, tu non assuisti: qui di- sligentissimὰ semper illum diem, ct illud munus solitus estet obire. fCAEVOLA. suaerunt quidem,C. Laeli,multi,ut est a Fannio dictum: sed ego, id respondeo, quod animaduerti, te dolorem, quem acceperis cῖm summi Niri, tum amantissimi momi os . r e, ferre moderatῖ; nec potui se non commoueri, hi abhst ab nec fuisse id humanitatis tuae. quod autem p his. I. . . ii Nynis in nostro collegio non assuisses,ς valetudia
tuclinem cau nem causam, non mauitiam fuisse. L AEL. Vs j ἡ tu Screvola, ct Ne ἐ, nec enim ab iIio os- 1 sal. inualitu- cio, quod semper Uurpaui cὐm Nalere , abduci in- η'Dt ς vii, commodo meo debui nec ullo casu arbitror hoc conanti homini posse contingere , ut Nila intermiso at ossicij. Tu autem, Fanni, qui mihi tantum tribui dicis, quantum ego nec agnino, nec postulo, facis amice ed ut mihi uideris non recte iudicas de Catone.aut enim nemo, quod quidem magis credo,aut,
se quisquam, ille sapiens fuit. Quomodo enim νst
alia omitta mortem fili, tulit ' memineram Paul:j s ''R lum,Nideram 4Caium ed hi nec comparentur Cato , a iis , Q o n ni maximo, ct expectato Niro. Qitamobrem cauei h li, 'I catoni antepono ne sum quidem ipsum , que o uti obtε pollo,Vt ais dapientssimum iudicauit. Huius enim facta, illius dicta laudantur. De me autem mi iam
cum utroque loquar sic babetote. Ego, si Scipionis msesiderio mc moucri nuem, quam id recte faciam, 'νicer
245쪽
LAELIUS, SEU DE AMIC. M 3Miderint sipientes. sed certe mctiar. moveor enim 'tali amico orbatus, qualis, Ni arbitror, nemo νm- . .
quam erit: ct, Ni confirmare possum, nemo cert/ : fuit. sed non egeo medicina: me ipse cocolor ,σ , ii in ,1 maxime illo solatio, quod eo errore careo , quo, ' corum dic Iamicoru decessu,pleriq. angi solent. nihil. 11. mali accidisse Scipioni puto. mihi accidit, siqd Eccidit. Diae
aut incommodis grauiter angi, non amicum,sed se ipsium amantis es. Cum illo Nero quis neget actumao esse praeclare ' nisi enim, quod ille minime putabat , immortalitatem optare Nellet, quid non enadeptus, quod homini fra esset optare ' qui summamspem ciuium, quam de eo iam puero habu rant, continuo adolescens incredibili virtute super e rauit. qui consulatum petiuit numquam, actus est consul bis, primum ante tempus: iterum sibi, suo tempore reipu.paene sero: qui, duabus Vrbibus euersis, inimicissimis: huic imperio, non modo praesentia, Verum etiam futura bella deleuit. Quid dicam o de moribus facillimis' de pietate in matrem liber s- ἡ Γόralitate insororesζhbonitate in suos iustitia in om n ignita ib in .neis e ς haec nota sunt vobis. quam autem riuitati ζόα
carus fuerit, maemorefuneris indicarum est. Quid abestabo. V. igitur huc paucoru annoru accessio iuuare potu - - - . set ' senectus enim quamuis non sit grauis, Ut m mini Catonem Nno anno antri quam mortuus est, mecum, cum Scipione disserere, tamen aufert eum viriditatem, in qua β etiam tunc erat Scipio. d. q.v. e. eti
suamobre vita quidem talis fuit, vel fortuna, 'μ' Nel gloria, ut nihil posset acce*ere. moriendi au-ν tem senisem celeritas abIIulit. quo de Senore momiis
246쪽
tis discite dιctu est: quid homines s picentur, πλa q v. e P.sei detis. Hoc tamen Nere licet dicere. P.Scipioni, ex P ψ - multis diebus, quos in vita celeberrimos, lati
mosque νiderit tam diem clarismum fuisse,cum ib. .ia Ap ρη tu dimisso,domum reductus h ad ν peram cst, sa patribus conscriptis, a populi Romani Dcjs,
Latinis, pridie quam excessit e νita: t ex tam alis hes. 8 . ac digni sitii graduq ad superos Nideatur potius,
tur deos po- quam ad inferos peruenise . neque enim assentior ''t istis. i ii tac nuper disserere coeperuiit, cum corpo- r o . ribus simul ' anim, interire, atque omnia morte deleri. Plus apud me antiquorum auctoritas νalet, et nos Irorum maiorum, qui moritiis tam religiosa iura tribuetulit:quod nou feci sient profecto,s nihil ad eos pertiner e arbitrarentur: νel eorum I squi in hac terra fuerunt, magnamq e Grsciam,qus nunc quidem deleta eri, tum florebat, inHi- tutis,ς praeceptis fluis erudierunt: vel eius, qui pollinis oraculo sapientissimus en iudicatus:qui non tum hoc,tum illud, vi in plerisque sed idem di , ,. .i. .d in E Leb*t semper , unimos hominum se diuinosi iis eorrore exis qued ' cism e corpore excessissent, reditum L ad ea cuti talum ilim misee, timoPe, o iusti mo cuique e mpai. ditismum, quod idem Scipioni νidebatur:qui quidem quasi pyssagire perpaucis ante mortem die- 1 . bus, cum Philus, ct Manilius adessent, O ali'
sal.me eo, plures, tuque etiam, Scaeuola, S mecum νenisses,
triduum disseruit derep. cuius disputationis fuit extremum ferἐ de immortalitate animoru: quae se inquiete per Nisum ex Africano audisse dicebat ad . os ita esl,νt optimi cuiusque animus in morte facil
247쪽
Lime euolet,tanquam ἐcustodia, vinculisque corporisecui censemus cursum ad deos faciliorem fuisse, quam Scipionid Quocirca merere hoc eius euentu, vereor, ne inuidi magis, qu im amici sit. sin au-s tem illa vereor, ut idem interitus sit animorum, O corporum, nec NIra sensus maneativi nibit boni est morte, sic cert8 nihil mali ensu enim amisso, fit idem quasi natus non esset omnino:quem tameuesse natum oe nos gaudemus, haec riuitas, dum a ci erit, latabitur. Quamobrem cum illo quidem mi supra dixit actum optim8 est: mecum autem incoinmodius: ' quem fuit aequius, Ni prius introieram in vitam, sic prius exire de Nita. sed tamen recomdatione nostrae amicitiae sic stuor, ut beatὰ mixissei 1 Nidear, quia cum Scipione vixeris: quocum mihi comuncta cura de rep. de priuatafuit, quocum domus fuit, militia communis: id, in quo enomnis vis amicitia,Noluntatum sudiorum senteutiarum summa consensio. Itaque non tam i IIa meam sapientiae, quam modo Fannius commemorauit, si
fama delecta falsa praesertim, quam,quod amicitiae nostrae memoriamspero sempiternam fore. idque mihi eo magis est cordi, quod ex omnibus seculis vix tria, 7 aut quatuor h nominantur paria as amicorum: quo in genere sperare videor Scipionis amicitiam, Laeli, notam posteritati fore. FANN. Isud quidem, Laeli, ita necesse essed, quoniam amicitiae mentionem fecisti, Osumua otiosi, pergratum mihi feceris, spero item Scaeuolasi, quemad-
ιο modum solet, de ceteris rebΗ , clim ex te querun
tur sic de amicitia β disputabis, quid sentio, qua
248쪽
2 36 M. T. CICERONI s- lem existimes, quae praecepta des. s C A E . M hi ve ro pergratum hoc erit, atque, idipsum cum tecum agere conarer, Fannius anteuertit . quamobrem Nirique noIirum gratum admodum feceris. LAEL.
Ego Nero non gravarer, si nihil ipse confiderem. 3a pariiςipia, nam ct praeclara' visa res e It, ct sumus, Ni di- .., 4 'V xit Fannius,oriose. sed quis ego sium ' aut quae est in me facultas e doctorum est ista consuetudo, eta xijspo que Graecorum,h νt ijs proponatur, de quo dispu- tent subito. Magnu opus est, egetq. exercit ratione non parua. Quamobrem qus dissutari de ami
' citia possunt, ab eis censieo petatis, qui ista promtentur. No os hortari tantum possum , νt amicitiam omnibus rebus humanis anteponatis. nihil. est enim tam natura aptum, tam conueniens ad i s
res Nel secundas, Nel aduersas. Sed hoc primum sentio, nisi in bonis amicitiam esse non posse, neque id ad viuum reseco, ut illi, qui haec subtilius dissorunt, fortasse Nerὰ , sed ad communem utilitatem parum.negant enim,quemquam νirum bonum es 1 o
scin sapientem. Sit ita sand. sed eam sapientiam
interpretantur, quam adhuc mortalis nemo est consecutus. nos autem ea, quae fiunt in Uu, Nitaques L, spectare communi, non ea, qua finguntur, aut optantur, φΥ. Coruncio sperare debemus. numquam ego dica, C. Fabriciu, d M. Curium,T. runcanu, quos sapienteis nostri
maiores iudicabant, ad istorum normam fuisse sapienteis . Quare sibi habeant sapientiae nomen σinuidiosum, obscurum: concedantque, Ni bi bo
ni miri fuerint. Ne id quidem facient. negabiit,id, 3 on sapienti, posse concedi. AgamAs igitur pingui
249쪽
LAELIVS, s EV DE AMIC. 2 π1 inerua,νt aiunt. Qui ita se gerunt ta viuut, ut eorum probetur fides integritas,' aequalito, libe a L. aequitas ralitas:nec sit in eis Ῥlla cupiditas, vel libido, vel audacia: sintq. magna costantia, Vt ijsti erunt,mο- . is do quos nominaui: hos Niros bonos, ut habiti sunt, sic etia appellandos putemus, V qui assequuntur, b q...e quia quantu homines pinunt, natura optima μ rem vivendi duce. sic enim mihi perspicere Nideor tana tur, ' . tos esse nos, Ni inter omneis esset societas quaedae .lis hὸ' '
ues, potiores ' sunt, qua peregrini: ct propinqui, h R ' φ qua alieni. cu bis enim amicitiam natura ipsa peperit: sed ea non satis habet semitatis. naq. hoc pressat amicitia propinquitati, quod ex propinquitateae . beneuolentia tolli poten, ex amicitias aut e non po- ' λ test ublata. n.beneuoletia amicitia nome tollitur, propinquitatis manet. Quanta aute uis amicitia sit, ex hoc intelligi maxime poten: quod' ex infini e M.talhchira focietate generis humani, qua cociliauit ipsa na φ s te tura, ita contracta res est, ct adducta in angunti, Ni omnis caritas 3 aut inter duos, aut inter paucos iungeretur. in autem amicitia nihil aliud,n,
f Omnium diuinarum,bumanarumque rerum cum beneuolentia, caritatessumma consensior' qua frax, sum-iὰ quidem haud scio an, excepta sapientia, g quic- , F quis melius. homini sit a diis immortaltibus datum. gnoscit. L. diuitias alij praeponunt, bonam alij Valetudinem, rid ut homialij potentiam, alij honores, multi etiam Nolupta- ni sietes. beluarum hoc quidem extremum est: illa autem superiora, caduca, ct incerta, posita non tam
in nostris consilijs, quim in sortuna temeritate.
250쪽
utii autem in riirtute summum bonum ponunt, π. esare illi quidem,sed haec ipsa virtus amicitiam gignit, ct continet: nec sine virtute amicitia esse
a r Λερ .im Vuo psicio potest. Iam Nirtutem ex consuetudine .loida. - Nitasermonisq. nosti i interpretemure' nec metia- sitiis' misr ea, Vt quida indocti, Verborum magnificetiarmur: virosq. virosq. bonos eos,qui babentur, numeremus, Paule L. quaero los,Cotones,VCaios, Scipiones,Philos.bis commutest esse vi ta nis Nita contenta en . eos autem omittamus, qui Euhiu. ici omnino nusquam reperiuntur. Taleis igitur inter i oNQP Sς- al. Niros amicitia tantas opportunitates habet, mavsu vi in uitalis to NIX queo drcere. 0 Principio, V cui potot esse
qui si tir Vita Vitolis, Ut ait Enniud, qui no in amici mutua heneuolentia coqui enat j Quod dulcius, quam babere, quicum omnia audeo sic loqui, Ni tecum' Muta esstet tantus fiuctus in prostieris rebin, nisi haberes, qui illis aequHac tu ipse,gauderet' adue
fas vero fere dissicile esset sine eo, qui illio gra
ntiis etiam, quam tu, ferret. denique cetera res, quae expetuntur, opportunasiunt gula rebur so ictr/singulis:diuitia,ut Vtare: opes,Nt colare: bon res,νι laudereavoluptates, ν gaudeas: Naletudo, ut dolore careo, ct muneribus fungare corporis: amicitia res plurimo continet: quoquo te Verteris,praen) est, nullo loco excluditur:numquam in- 1 tempestiua, numquam molesta en. Itaque non a-2 ' qua, non igni,d non aere, vi aiunt, pluribus locis abest,ab Q. v. Ntimur, quam amicitia. neque ego nunc de vulgari,aut de mediocrisquae tamen ipsa ct delectasio. soli. nuαὶ pro Wυ stud V ra, perfecta loquor, qualis eo iam, qui pauci nominantur , suit. nam ct secundo