장음표시 사용
111쪽
te esse, etsi illud instans sit extrinsecum durationi sacrametati ph)bce ;nam licet tunc no sit secundum suam
Physicam entitatem , est tamen tunc secundum suam colammationem dcersectionem. Rem quidem incredi- item dcunt, nam si tota entitas Physica ,&per consequens caulatio Phy-sca iam desit, quia desiuit esse sacramentum per Primum sui non esse, quomodo secundum suam consummationem nunc est 3 Aut intelligunt Per consummationem finitum esse sacramentum tunc, dc non habere et se ,
quod est pro nobis, dc nihil habent
contra nos . Aut tunc esse sacramentum secundum suam persectionem essentialem, quod a vera ratione est Prorsus alienum, scuti essentiam rei esse, dc non ipsam rem, est incompossibile; nullo ergo modo est in instanti sacramentum secundum entitatem physicam, nec stoindum suam consummationem & persectionem, licet tunc sit secudum moralem rationem.
Prima concluso. Sacramenta conserunt gratiam cum suscipiuntur, nisi obicem in suscipiente inueniant. Pr batur,quia causa efficax statim,dcqua Primum operatur, si eX parte alicuius non sit repugnantia; sed sacram etiam est causa effica& gratiae; ergo causat gratiam cum est: non est autem n: si cum suscipitur; ergo illam causat bene, nisi o M adst,quia nulla alia causa potest eius effectum impedire. Secunda concluso. Sacramentum non conseri gratiam in aliquo certo& determinato tempore, in illo scili cet in quo ultima particula eius finitur. Conclusio est contra primum di- cedi modum e X supra positis, & Pro batur,quia res permanens,cum si tinta simul, totaque simul fiat,non potest
in tempore incipere, quia rerum se celsuarum est mensura: sed gratia e stqualitas permanetis & indiuisitatis , totaque simul efficitur,quia in agente est virtus sulficiens, dc in subiecto noest resistentia,Jc ipsae κ natura sua Postulat ita fieri; ergo non incipit in tempore. Consequentia est nota, Sc minor Patet . Maior probatur,quia talis inc Ptio rei permanentis vel fieret per primuin sui esse, vel per ultimum non esse. Si primo modo,non inciperet esse in tempore,ied in instanti,esteium sensus: Nunc est,&immediate ante hoc non fuit; dc consequenter eius irrisceptio non consuit te mi mri nostro, sed instanti: Si vero secundo modo, ergo verum erit dicere: Nunc non est,
dc immediate post hoc erit; sed illud tempus, quod dicitur esse immediate post hoc in stati non potest esse determinatum , quia non clauditur intra
duo instantia determinata. Quod sic ostendo: Nam si in quolibet instantisgnabili in illo tempore, immediatet post hoc erit verum dicere, ante inc pisse rem, illaque sit immediate post
hoc instans,quia ante illud instas erat tempus, non ergo potest determinata Pars temporis c re ad quata mensura inceptionis rei Permanentis. Praeterea sumo totam illam particulam vi Ginam totius sacram et i, per quam dici tur feri gratia, & inquiro, an in priori dimidia parte eius sit consummatum sacramentum Si non; ergo illa prior Pars non potest gratiam efficere, quia quamdiu non est sacramentum saritim, non datur gratia, alias dici posset gratiam seri ex principio, e X quo sacramentum incip:t,quia non est maior ratio de una parte, quam de alia, si in utraque sacratuentum est incho
112쪽
De sacramentorum causalitate. 7 7
tum, Sc nondum persectum: Si autem
in Priori parte sacramentum est consummatum; ergo alia,qui postea suta sequetur, non est pars sacramenti. Dices sorsitan,in priori parte sacrum e trium fuisse consam matum essemtialiter, non tamen esse omni eX Parte integrum contra,quia ut serina sacramenti sit essentialiter completa, necesse est, ut sit consummatus, & abis.
lutus eius sensus; quod si insit talis se
tua, etiam est integra,& omni eκ parte completa : Si autem sensus formae pondum est consummatus, sacrameta uia neque est integrum,neque essentialiter completum; ergo necessim est totam illam Particulam vitii nam sitiri, ut sacramentum sit essentialiter completum;& consequenter non dat gratiam in toto illo tempore, quo dii rat illa vitima pars sacramenti. . Tertia conclusio. Gratia non sit per sacramentum in tempore in determinato, vel per ultimum non esse ipsius gratiae. Probatur, quia res Permanens, quae est tota simul, non potest in tem-Pore incipere, se in necessano in instanti, quia illud suae permanentiae repugnat, ut e X concl. Praecedenti patet. Quarta concluso. Sacramentu non conseri gratiam in aliquo ultimo in
stanti, in quo sic sit , ut illud instans stintrinsecuin durationi ipsus sacrame-6. Probatur, quia si idem fieret,inaMurne in ultimo instanti prolationis verboruin:sed in illo instanti non sic causat; ergo dcc. Consequentia est bona , ct maior nota, quia tunc intelligitur
consummatum sacramentum. Minor
ostenditur, quia illud instans ultimum Prolationis est primum non esse naturalis sacramenti,quia cum res successiua sit, non potest nisi per primum esse sui dc sinere: Si vero est Primum non esse sacramenti illud insta nq, ergo noest iotrinsecum durationi eius, .quia instans non esse rei, non est illi intrinsecum, sed e Xttin secum potius ad poeesse eius,quam ad esse pertinen 3. Prae
terea notab. a. ost ei adimus, motu itoli
el se in instanti generationis, sed fini tumia in esse,& illud instans S generationem esse quid . extrinsecum in
tui alterationis praecede inis; et go dici non Potest, quod in ultimo instanti prolationis Sc finis sacramenti, secundum suum esse naturale sit cic perficiatur,tam enim des stet, Sc nulla eius entitas postiua Sc realis manet . Concluso est contra quartum modum dicendi supra positum.
Quinta concluso. Sacramentum causat 'ratiam in primo instanti sui non esse, seu causatur gratia lacramentalis in vitiino instanti prolationis verborum, quod est primum esse gratiae, dc primum non esse sacramenti. Pro. batur, quia nullus alius modus eNcoagitari potest, nec instans, in quo causetur gratia, tunc enim sacramentum
est finitum Sc completum;ergo habet sacramentum suum effectuna, Jc significatum , non enitia in aliud tempus eius causatio deserenda est,nec ad causandum gratiam eXistentia physica totius sacramenti in illo instanti est necessaria, quia no eam physice, sed miraliter causat,nec virtutem habet,qua
physicς eam attingauitaque primum non esse sacramenti est primum esse gratiae, saltem loquendo de aliis sacramentis ab Eucharistia,quae in usu consummatur dc perficiuntur. Per praediacta potest ad argumenta, dc ad rati nem dubitandi supra postam,respon
deri,de similiter quod gratia in insta
113쪽
sententiam tenet scorus in A. d. I. l. 3.ar. 1 . quam probabilem eXistimat Le.
Secunda sentetia negat a sacramentis huiusmodi physicam causalitatem,& ponit in eis incolena efficientiam. Sic Canonic. relit de sacranielitis in genere, p. q. quem sequitur Lede avia supra. Scotus negat a sacramentis physicam & Propriam causalitatem
I N hac quaestione celebri dupleκ
α est celebris opposita sentetia, alijs dicendi modis omisiis. Prima asserit, sacramenta esse causas gradae , quia Per veram Se phuscam actionem co- 6c emcaciant,per propriam serinam , currunt ad sanctificandos homines. ut naturalem vel supe maturalem , Sed in evolicanda hac sententia tim qua gratiam vete attinguat, licet cori PleX est dicendi modus: Primus est eo cedat eis causalitatem isistrum etalem rum,qui asserunt,sacramelua physicε physice non attingentem effectum efficere disi ositionem aliqua ad gra- tua antonesicut calor ignis est instim tiam, non vero immediate attingere mentalis Physice ad productionem gratiam ipsam,sed hanc solum Deum
modus et quod sacramenta efficiunt hominem gratum, non causando gratiam , sed efficiendo unionem eius ad animam,sic qiad distinguantur inter
se ipsa qualitas gratiae, dc unio eius, &hi haerentia in anima, & quM solus Deus per creatimnem efficidit gratiam secundum se, praescindendo ab uni ne ; in qua actioue sacramenta activutatem habere nequeunt, qu a ad creationem concurrete non Possunt. Praeter hanc autem actionem ponenda est alia actio, Per quam grata unitur animae, ad quam sessunt corcu rete sacramenta tanquam instrumenta
physica,quia illa actio non est creatio. Exemplum huius est in hominis generatione, ubi duae actiones circa animam sunt: una est,per quam creatur, ad quam solus Detu concurrit: altera vero est vitio animae ad corpus,ad qua aliae causae possunt concurrere. Hanc ignis,quam tamen actione non attingit: Et insuper concedit eis moralem causalitatem , quia a pastione Christi habent suam efficaciam, tanquam a
causa meritoria, aeq: sutit instrumemta moralia,merita Christi continentia, per quae nobis datur gratia. Omitto opinionem multorum asserentium , sacramenta non esse causas gratiae, per
se vii , mogo, sed per accidens, ut D rand.3c Gabriel tenuerunt. Expositio opinionis D. O .
PRO intelligentia opinionis D. Tho
mae primo obseruandum ex eo, s. p. l. . t. i. duplicem esse causam agentem:alteram principalem,aliam vero instrumentalem. Principalis illa est, quae per virtutem suae formae oporatur, cui assi initatur effectus, scutiagnis suo calore calefacit. Aetio vero instrumentalis non agit per virtutem'
suae festiit, sed sellam per notum, quo
mouetur a principali agentrivia de eia sectus non assimilatur instrumentali,
sed principali agunti, sicut lectiis non
114쪽
De Sacramentorum cauialitate. 79
ssimilatur securi, sed arti, quae est in
mentesartificis; habet autem in strii, mentitan Lias actioneti .vnaim in ru mentalem. ecumlum quam operatur non ilia virtute propria, sed ita virtute principalis agentis; aliam vero pro.
Priam , quae competu ei secundum propriam formam , sicutis ecuri cumlaindit, hoc ei competit ratione suae Metiuitatis,facere aute lectam, in quam tum est indiumentu artifim, Sc Urando habet secundam actionem , simul habet & primam , sed per secundam attingit ad aliquid vitta illud ad quos
attingit per primam, aliter non esset instruinentum; illud vero,ad quod a tingit per secundam,quae est eius,quatenus instrumentum, &vi motuua a principali agente, aliquado est ternit, nus principalis agentis, aliquando vem.
in est solum dispositio ad illum terminum. Vtrumque declaratur in aqua
ad baptizandum, quae per suam sormam propriam habeti operatio m , scilicet abluere & madefacere coxpus , in quantum vero instrumentum diuinae milericordiae, habet actionem uluteriorem , non qu dem ad .itiam tanquam eam atting it in virtute principalis agentis, sed ad dispostionem Praeuiam, quae in quibusda sacramen iis est character , in quibusdam vera
est ornatus quidam aininae chara cimoportionatus a Vnde sacramentu. rinon agit ad gratiam instrumentaliter eam altiligedo, sed dispositione producendo efficaciter, vel ch ' erem, vel ornatum illum , qui est disposit:o i immediata ad gratiam:&scaqua Perrationem, quam habet ut instrumentum Dei, attingendo illum ornatum, ldisponit ad gratiam, per quam anima abluitur.H sdictis, sit Piuna conclusio . Solus Deus est. causa principalis gratiae, quia ipse solus ea producere potest per propria risormam; est enim gratia nihil aliud,
quam Pindam participata similitudo diuinae naturae, iecutidum illud 2. petri t.MGna nobis&preciosa promissa donauit, ut diuitiae simus consortes natui ae; cum ergo gratia si nilitudost diuinae naturae , a Blo habente naturam diuinam pesticipalitereffici
potest, quistilli ita assii nitari potest, quod est proprium principalis agentis,uel propriani eli effectus assutati
principali agenti. Secunda coclusio.Sacramenta ca
sint gratiam tanquam Dei instrume ta, quia adhibentur hominibus ad grattiam in eis causuidam, non aliter quae sub hac ratione. Conclusio haec Pro Uitur argumentis in principio Controuersiae positis. Praeterea quia,ri P s a dicemuss, lacramenta sunt gratiae causa, dc non Principalis, in prima
conclusiotie tergo instrumentalis.. Tertia concluso. Saaamenta non
attingunt gratiam, etiam in virtute gentis principalis, sed ornatum illum, qui est dispositio ad gratiam.Probatut Prima Pari,quia gratia a solo Deo percieationem fit.,Secunda vero ostenditur,quia si illam non attingeret, nullius essent causa,quia non potest fingi aliud causari per sacramenta in anima, cuius sacramentuin possit eliaca sa es ficiens;ex eo vero quod sunt causae essicientes physicae illius ornatus, di cutitur esse illa grat: quae imm
diate:ad illam sequitur. Q rod vero sint causaeph in argumentis in principio Controuersae positis Hobariα. lla ae de OPinione D. rhomae. tu q
115쪽
positio opinionis Seui. ΡRo intelligentia opinionis primo
obserua , nullam causam posse Physice agere dc actu, nisi actu habeat propriam formam ,& principiuogendi playsicum, quia caula quando non est, agere n6 potest, quia nullam virtutem agendi habe ergo ut sit causa efficiens actu, necesse est ut actu sit cum Propria virtute agendimina quia alias a non ente posset oriri dc halineesse ens reale,quod nihil est dictu;Vnde commune eloquium habet, quod non est,nullius potest esse causa physica, esse s vero physicus in actii, dccausa in aetii, simul sunt,eκ Arist. 2.Phys. Id ipsum coismatur, quia quod si ab alio, pendet ab ipso in suo esse essentia luat res,quae eκistit, no potest realiter & physice pendere a re, quae non mistit, quia illa dependetia physica & realis intrinsece includit eX stantiam rei, cui res dependens innititur. Et confirmatur,quia dependentia physica dc realis, eli relatio realis dependentis ad id,a quo dependet,quae necessario est ad terminum realiter existentem actu, scut de ipsa dependentia est actualis,ipsi rationi rectς re Pugnat sane, quod effectus realis sit ab efficiente causa no existente actu, ct non habente esse. Item implicatiomarii ma est, quod res, quae futura sit, agat physice ei ficienter , antequamst; ergo similiter repugnat, quod res , quae preterit,efficiat quando non est,
neque in se,neque in sua virtute. Pr batur consequentia, quia res,quae fuit,
Postquam desis esse, tam omnino est nihil, quam res futura, quamdiu sachanon est; immo illa, quae iam sati,quin dammodo magis distat ab ente reali, quia iam non potest habere esse pee causas naturales , scut potest res situra ; quod vero aliquando habuerit esse, si nunc illud non habet neque in se, neque in instrumento aliquo , seu virtute, tam impertinens est ad praesentem actionem, scut quod res habitura sit esse, quod nondum habet. Haec sola differentia haberi potestim ter rem suturam ct praeteritam, quod haec,quia aliquando suit, ct habuit A. se, potest relinquere virtute aliquam , quae vice sua efficiat , quam no potest
praemittere illa,scilicet res futura,quae non habuit esse: at vero si res praeteriata nullam virtutem relinquat, non
magis potest agere quam si nuquam suillet, quia illud suisse est in re nihil, sed solum denominatio extrinseca , quae sufficiens agendi ratio esse non potest. Hinc colligitur, quod si res v re praeterijsinihil resert ad agendum, quod sit inter esse praeteritum, & non esse, Pauca vel magna distantia, quia repugnantia ad agendum non oritur nisi ex ipsa ratione non entis . quod cum nihil sit, no potest origo vel fons alicuius esse:& idem iudicium habe dum est, si praecesserit non in tempore immediate huic instanti, in uo eL sectus fit, quia ita tunc est vere nihil,& non ens, sicut si multo ante tempore praeterijsset. Vnde non est verum quod Sotus ait ubi supra, licet in naturalibus causatis interdum accidere, vires,quae immediate ante hoc instas sui non operetur, sicut motus inquit)est causa caloris, & non efficit illum, nisi in primo sui non esse. Nec Verum est, quod alii dicunt de dispositionis bus, quae praecedunt immediate ante in stans generationis, ut puta, quod licet in instatili generationis non maneant, efficiunt tamen formam, quae
116쪽
De Sacramentorum causalitate. 81
in illo instanti producituri sed utrumque exemplum est falsum, quia motus non est causa caloris, sed ignis per
ro est via , per quam acquiritur calor , sed non causa efficiens ipsum,quia talis causa seu efficiens, vel est quod ,vel quo; quorum neutrum motus habet rationem; non quidem agentis quod, Vt patet; nec agentis quo, quia talis est calor, vel alia virtus, quae non est in tus.m dispositionibus vero, ius antecedunt inductione formae, dico,quod in instanti generationis non sunt, sed iam desierunt isti, & consequenterno P ssunt aliquid efficere, tum quia non lunt, tum etiam quia nihil vice sua reliquerat, tum tandem quia sunt in sulficientes ad inducedam sorinam ct productionem eius.
Secundo obserua e M Scoto in A. d.l.
q. I . causa Proprie activa de physica, ut proprie Sc physice agat,sive instrumentalis, siue principalis sit, debet habere in se formam,qua mediate agat, quia actust ecundus physicus&realis Decessario supponit actum primu Physicum & realem,quia actus Primus est Principium actus secundi et vero nullum actum primu habet in se activuin suo ordine, in nullum actum secundum potest in illo ordine , alioquin quodlibet posset poni instrumentum respectu cuiuslibet. Sed aduerte, quisdinstrumentum uno modo lumitur, ut
distinguitur contra causam inde pendenter agentem ab alia, & sic omnis causa secunda possit dici instrumentum, quia dependenter agit a prima, quae dicitur agere principaliter cin. dependenter a secunda. Secundo mo do sumitur in strumentu, ut distinguitur contra causam agentem & princi-Paliter, i. t aer propriam forma intrinseControu. Pars IIII. cam, sicut ois causa secunda agit,& tuc illud potest dici instrua, quod non habet in esse sormam activam in suo oris dine, et dependendo ni sua act.one ab alio superiore, sed tib agit per actuale motione alterius mouentis Sc utentis instrumento, ut patet in instrumentis artis, Ut securi, terra, Sc huiusmodi, qui
in se nullam sorinam activam habct, quia non habent nisi quantitate,si P. ra, & motum locale, de quibus Oibus Patet AP non sint sormae act u ,nisi duritiem serinam activa dicas; quod in falsum esse inde constat, v si Deus de Potentia absoluta aliquod quantum
molle conseruaret in ea de quantitate& figura, mouendo illud lo aliter, atq; diuideret aliquod corpus, sicut modo diuidit instrumentum durum; ergo durities non est Armale principium agendi, sed apparet esse pro eo, quod eli quaedam impressibilitas corrumpenti resistens, ct illud expelles a suo loco;sed id quidem non facit efficienter, sed quasi formaliter, eo quod illa dura corpora simul esse nequeunt, &vna subintrante aliud expellitur , nam manente eadem quantitate defigura corporis, non mutato alio cor-Pore , nec corrupto, si localiter mota tur, necessarium est, Q expellat aliud Proportionatum suae quantitati & s-gurae, quod tamen non fieret, si eius quantitas non maneret, sed cederet alteri corpori, sicut patet de molli l caliter, quod cedit duro, Ic non eXpellit aliud de loco suo: itaque Unum cor
pus non expellit aliud effective, sed quas formaliter, sed propter immisibilitatem eorum adesse simul . idque
amplius confirmatur, quia ubicumq; est formalis impol sibilitas in creatura , unu in illorum non expellit aliud
active, sed tantum sermaliter, E. G. F calor
117쪽
calor inductus in aquam expellit sti-giditate, non quidem efficienter,quia nillil producit in aqua, sed sor maliter,
ab igne vero producente calorem e X- pellitur efficienter: corpora qui de ha bent incompossibilitatem respcistia eiusdem ubi, sicut qualitates contrariae
respectu eiusdem subiecti. Quocirca
VHuian corpus e X Pellit aliud a suo loco formaliter,licet efficienter a mouente
illud expellatur: ita accidit in diuisi ne ligni per serram vel secutim, nihil enim aliud est illa diuiso qua expuusio partium ad ubi, ad quod mouetur secutis ab ipso artifice caedendo lignu;
collige ergo, quod instrumenta artiu, quae Propriam rationem instrumenti habent, no habent formam activam, nec proprie active agunt, sed tantum sunt receptiua eiusdem ei sectus prioris ordinati ad effectum ultimum, si tamen instrumentum Ponatur Proprie activum ad aliquem terminum, necessarium e st,quod habeat aliquam
sermani activam intrinsecam, vel inesse quieto ante omnem motione ab
terius agentis; vel in fieri, qua do totaliter ni ouetur a supeliori agete,quia sneutro modo liabet forma activam, nullo modo proprie active aget, Propter rationem superius assignatam de actu tertio ab actu primo ε, dicitur enim instrumentum pars, perquam totum agit,sic loquitur Philosophus 2.
de Anima, t. 6. vocas organa sensuum S aliarum potentiarum instrumenta sue partes, per quas totum agita, ulterius di ilist Em causa activa ad dispos .
tionem Plae aia:n termino principali. Tettio obseruaeXScoto in .d. l. q. r. in responsad q. s.; deo,conc. 2. Quod forma, qtis creatur, prius natura habet esse ab efficiente, qua materiam in sormet; itaq; alia e st actio,qua creatur,ab ea, qua unitur materiae vel subiecto ipsum insor mando: id clare costat in animae rationalis creatione, lus prius naturaliter creatur quam informet, sicq;
creatio ab ipsa informatione leparari potest; Nam scut coseruatio animς initio ei se est alia & distincta a conseruat orae unionis, sed quidem destructa
unione remanet anima in se a corpo re separata, ita actio, qua anima cre
tur, est alia ab act.oni, qua corpori v-nitur, eo enim ipso quod forma noe ducitur de potentia materiae, sed creatur, prius naturaliter het esse per cre tionem qua informet, siue substantialis forma sit nata per se esse, ut anima rationalis, siue alia quae uis, quae a Deo
creatur .Et probatur ratione Scoti,quias forma, tuae creatur, Non mus naturaliter fiet esse qua viaiatur materi ,3e ipsam insormetiergo no accipiet esse a causa, nisi illa actione, tua subiectu ii Armatur: sed illa informatio est mutatio proprie dicta; ergo no e st creatio , de sc sequitur oppositione antecedentis,s.l non creatur. EX ijs insertur, semam educta de potentia materiae iasi prius natura habere t sse, quam inso met,sed ipla informatione accipere esse , quia est ipsa informatio mutatio, qua forma accipit esse. Infertur ulterius Q esse fornas accidentalis naturaliter esse no psit sine subiecto, & quia
ipsi inli reat; si tame creatur,prius nam tura habebit esse quam informet sub ectuin, in quo priori a Deo conseruatur sine unione ad subicctum, sicut
pc sset eam conseruare in perpetuum.
Neque ex hoc sequitur, Uipsa forma,
que creatur,st e X natura sua nata esse
in se, Sc per se absq; unione a subiecto, quia id eX vi creationis absolute non pro uenit, sed ex vi Sc propria naturaserint sic competat alet rationali per se
118쪽
De Sacramentorum causalitate. 8 r
Pria. s. natura ,rone cuius eκ postulat non ut per mutatione, sed per creationem fiat,sed id non lici eri eo Praeci se, quia creatur: sorma vero materialis si creatur, het esse Per creationem dc noPer mutatione & inserinatione materiae, non tamen ex sui natura nata est
esse absq; materia; neq; habet forma
esse per se, vel φ sine subiecto esse pos
sit ex eo solum, per creationem, de non per aliam actione produci possit, quia qualitates otia o supernaturales aliter quam per creationem haberi &Produci non possunt, licet absq; subiecto esse naturaliter nequeant; EX eo qui de prouenit,v non nisi per creationem desinant esse.Sed quid si Deus v-nione grati ad alam destrueret, numquid e N eo ipso sequeretur eius destructio:Resp5deo,q, in illo casu vel Deus
deberet anni hilare gratiam, vel eam supernaturaliter conteruare, quia e Xeo,qd accides est naturaliter sine iubiecto,esse nequit; & ideo dicendii, illam unione destrui posse absq; anni hi latione gratiae,vel conseruatione eius miraculosa: Vnde coseruatio illius unionis est coseruatio grati in suo esse,& eius destructio est eius anni hi latio, vel ad ea nullo miraculo posito sequeretur.
Nec hinc colligi pol tanquam incoue
mens, Deu aliquid necessario creare, vel anni hilare, quia talis necessitas noest nis sin quid,Sc eX suppositioiae; si cui si holem Deus producit, necessariuest ipsam alam creare: sic in proposito,s Deus de struit unionem gratiae ad a
nima, necessario ea debet anni hilare, vel miraculose conseruare. Hic collige,formas r eru naturalium, ius de potentia materiae educuntur, non prius
esse qua materiam insor ment, sed per ipsam informatione, quae vera mutatio est, ut diximus,accipere esse. Unde vitio, vel fieri istarum serina ru, est materiae informatio: quocirca in productione harum sermarum non sunt distinguendae duae actiones, altera, qua
fiant,altera,qua uniantur,cu via naturali fiat,sed eadem actione, qua sunt. uniuntur; quia cum non fiant si necta cursu materialis causae, illam et actio, qua fiunt, pendet non solum ab agente,sed etiam a subiecto in genere causae materialis non potest autem pendere a materia,Pisi in ea insitieiq; vniatur, quia caula litas materiae lao est, nisi Per unionem dc usationem formae vel amoni qia ae au ea causatur . Quo circa illamet achio dctendit ad forma,
dc unit eam subiecto, quia non facit illam nisi in subiecto; unde educi de potentia materiae, est dependere inferi Scesse a materia, dea subiecto, nec secundum susscit sine priori.
Quarto obterua, gratiam, ut docet Scotus ubi supra, Scin . d. I I. q. I. g. cui ista opinio non placet,no educi de potentia arimae etiam obedientiali, sed creari a Deo immediate eX nihilo, est enim forma adeo supernaturalis, ut ex sui natura postulet modum,quo Angeli dc anima creatur,ut ipsa fiat Scproducatur. Id ipsum sentiunt D. Th. dc Authores suPra citati,cu aiunt, gratiam non posse a sacram cto attingi,lucet attingant ornatum quenda ipsam praecedetem. Sed obiries, actum fidei dc charitatis, nec non visonem beatia ficam , esse formas ita supernaturales, scut gratia, cum hoc tame fieri a creatura,sa Potentiis vitalibus, non solum quoad unionem,sed etiam quoad entitatem;vnde non prius creatur a Deo quam fiant a suis potentiis;ergo idem
dici poterit de gratia.Re sideo.aliud csse loqui de habitibus horu actuum, F a aliud
119쪽
aliud vero de actibus ipsis: omnes c&cedunt actus horum habituum esse a nostris potentiis efficienteticum id negent de habitibus; itaque eκ proprinitorii naturis id nascitur , gratia enim,& lumen gloriae, & fides, cum sint ex se habitus supernaturales quoad suasentitates omnino, sintque principia a chionum supernaturalium, necessario
a causa soluin supernaturali setti pos. sunt immediate,quia ad ipsum primu esse supernaturale attinet; at habito huiusmodi esse primo supernaturali, potentia in eo eleuata potest in actus lupernaturales, qui ab ipsa nati sunt,
elici, itaque aliud isidicium habedum e st de charitate,aliud vero de dilectione dc actu charitatis; nec talis differentia prouenit ex inaiori vel minori persectione, sed ex natura ipsarusor ma-rum: Nec formam educi de potentia materiae nascitur eX eo praecise , quia
forma accidetalis est,sed eκ propria &speciali ratione eius, unde quaeda se mae accidentales natet sunt de potetianiateriae Sc subiecti educi,alis vero minime; inter quas est gratia Se charitas, quae diuinae naturae est participata similitudo, quae ex rone suae persectio. nis specificae habet, ut no aliter quam Per creatione fieri pol st. Et Scotus uniuersaliter asserit, forma supernatura. Iem,quq ratione actus primi habet,nonisi per creatione haberi;Vnde in A. d. I .q. I .ad princ. in sol. ad A. sic ait ad illa Probatione de virtutibus.Respondeo, Q nulla virtus infusa potest corrumpi in nobis Per aliquem actum nostra, quasi per natura repugnantiae, sed si
Iam per causam demeritoriam ; aia. n. Peccans demeretur,l gratia non conteruetur in ea,& sic in secundo in statinaturae pPtale demeritum quasi praecedens, Deus no conseivat gratiam,&sic anni hi latur.Ide selli de fide &spe,
quia argumentum dei, oibus procedebat,& in 3 .loc.cit. & hoc modo sola Angeli,& aia intellectiva,& gratia, Se da huiusmodi quae de nihilo pro-
acutur,a primo efficiente diar creari. Quinto obserua,causalitate esse displicem; physicam una,moralem ait ram. Prima est,quq per Propria natura& naturalia principia fit, qua effectus
vere dc realiter attin itur, ut causalitas
ignis respectu caloris,& Solis respectas tu effectuum, & quae iis causalitas
agetis naturali MCausalitas vero moralis est,quae praecipiendo,c5sulendo, Scpersuadendo,& me redo fit; p eptio
vero, consiliti, persuasio, Sc meritu noattingunt natura effectus causati: ut si
ego praecipio subdito, ut in Ecclesiam
Prosciscatur, no su ego causa attinges
motu illa realiter de physice, sed sola
moraliter: Si ,si Petro consulitur homicidiu, Sc illud vere comittit, causa attingens physice est Petrus, Se non conta, les,sed tin moralis; Item precium evihibitum pro re deptione existentis in vinculis, est causa moralis liberationis eius a vinculis, naturalis vero qui via cula soluit. His ita constitutis, sit Coelusio prima. Sacra non causante scienter ornatum illum gratia prae
cedentem, ut D.Th. Scalii supra citati asserebant, nec huiusmodi modus dicendi difficultatem rei evacuat,sed in eandem difficultatem incidit, quam vitare intellit .Quod sic probatur, prae dictus dice di modus ornatum illum a
sacramentis causati affirmat, ne coc dat habere sacramenta activitatem respectu gratiae,sed non minus incola niens, imo idem nascitur, si cocedatur illa causalitas factis respectu illius ornatus Sc dispositionis; ergo in idem inciadit inconueniens; nec soluit difficu
120쪽
tatem de causalitate sacramentorum respectu gratiae,quia non eκ eorsi causalitate respectu illius praecedentis dispositionis colli Itur , quod sitit causa attingens gratiam. Minor huius rati
se talem dispositione postulat, quia
ne huiusmodi charactere est multis temporibus gratia comunicata homi nibus & nunc saepe communicatur,cutamen nuquam detur sine propria denis probatur , quia vel illa dispositio, colinaturali dispositione, qua ipsa graqua sacramenta dicuntur efficere , est tia secudum se requirit; ergo ex parte naturalis qualitas, vel supernaturalis r ipsius grati ,& no ex natura eius cli Primum dici non potest, tum quia hu racter non est dispositio ad eam. Neq;iusmodi qualitas naturalis gratis & si- ex parte characteris requiritur illa nane fundamento fingeretur, nec expli turalis connexio,vt posito charactere, cara posset,quq& qualis sit,ila quod sit necessario ponatur gratia, quia licet eius munus; tum etiam quia secudum de facti, ita sit, ut cui datur character, fide nulla gratia naturalis est, quaesit detur etiam gratia ablato obice, pr immediata dispositio ad qua sequatur pter sacramenti efficaci tamen quod gratia;est ergo necessarium dicere, di- haec sit eκ naturali dispostione is i stione illam esse qualitatem super rum qualitatum non potest vi land naturalem . Quo admisso sic arguo de meto affirmari, alioquin posset etiam mente Scoti; quia vel illa qualitas si aliquis dicere, amissa gratia amitti etiaPer creationem,uel ninsi creatur;ergo characterem,quia ablata sormaausernon magis potest fieri immediate per tur vltima dispositio, ergo si haec sacra sacra quam gratia; ergo oportebit alia menta,quae characterem imprimunt. sngere dispositionem qua possit sacra nullam possunt habere efficientiam mentum attingere, de qua eadε redi- circa gratiam,priter eam,qua habent bit quaestio,& argumentadi ratio, atque ita poterit in infinitu procedi. Si ergo
non creatur;ergo nec gratia creabitur,
quia licet dici posset gratiam esse pet sectiorem qualitatem quam sit illa dispositio, tamen in hoc conueniunt, utraque est forma supernaturalis, &vtra i fit in subiecto ultra capacitatem
naturalem eius, ergo vel utraque creatur, vel neutra. Praeterea,quia haec qualitas seu dispositio supernaturalis gra- circa characterem, propter illa solum
non possent dici instrumenta physica
gratiq. Ite in sacpis,quq non imprimulcitaracterem, nulla necessitas videtur ponendi dispositione illam,qua orn tum appellant; imo hoc videtur esse contra coem Theologorum si iam ,
idq; sic ostenditur;quia in quibusdam sacris imprimitur dispositio ad effectu principale, si propter obicem in susciapiente tunc r.5 causatur effectus primit, fingitur, nam licet certum si de fi . cipalisa essante obice, sufficit dispositiode, tria sacramenta imprimere chara- illa ad illum 'effectum principalem , cterem, qui est veluti potentia quaedam, de spirituale signaculu, quo anima ad aliquod speciale munus obeundum consgnatur, proprie tamen, &in rigore loquendo, non potest charactet dici dispositio, ad qua gratia con- ut apparet in sacramentis imprime Gbus characteiri sed in ficto Psnitente, cessante fictione, nihil est quod lusisciat ad effectum verae r nitent. ,alias .n. non oporteret tale fcte consessum
de ijsdem peccatis costem, quod verae sequatur,tame quia nec gratia ipsa eκ Theologiae aduersatur; ergo in sacro Controu. Pari IIII. 3 rixia