장음표시 사용
381쪽
sentiam, sed in illapsi ad potentiam
in ratione obiecti beatisci. Sequitur tertio, quod potetia pri ncipalius ac prius recipit beatitudinem quam essentia,anim siue potentiare ipsa distinguatur ab essentia , siue sit eadem realiter formaliter, tamen sit disiuncta, quia circumscripta potentia per possibile vel impossibile, essentia nullo modo reciperet beatitudinem, qua tamen potentia reciperet circu- scripta essentia per possibile ueriinpossibile, quia beatitudo est operatio, cuiust in mediatu susceptiuum est ipsa Potentia;ergo potentia principalis recipit beatitudinem, &consequenter principalius beatitudo pet sicit potentiam qua essentiam Iconclude ergo, quod beatitudo non potest consistere in illapsu Dei ad animam, quouis modo ei ante operationem uniatur, quia huiusmodi illapsus & vni etsi medio effectu reali fiant , praecedunt beati. tudinem formalem, quae nonnis in operatione consistit. Quaecumque er go vnio Dei ad animam operatione eius praecedens,non est sor malis beatitudo hominis , sed prae lupponitur ad eam, quia formalis beatitudo est obiecti beatifici assecutio, quae per illamaritionein non fit, nec Per quamcuq; Deificationem essentiae, Per quodcuque supernaturale donum , si huiusmodi Dei ficatio operationem praec dat, sicut re vera praecederet, quia sicut ei sentia praecedit, potentiam, ita Dei ficatio essentiae Dei ficatione Potc-tiae, a qua immediate oritur operatio;&sicut esse praecedit operari,ita Dei ficatio essentiae praecedit naturq ordine operatione potentiae, ergo beatitudolor malis non potest constarem illa Dei ficatione dc unione Dei cu et sentia
Praecedente operatione Potent S;vnitur ergo reali unione diuina essentia citata nostra, cu fit beata media gratia& lumine gloris sed in illa unione nocosistit beatitudo nostra sor malis, sedi operatione sequenti intellectus, vel volutatis. Et co firmatur , qaaia noli raqua da propesione est beata ad id, quo Drusest beatus;sed Deus no est beatu; in unione suae essentiae cu intellectu, sed per intellectionem S delectatio. nem suae essentiae;ergo nec anima nostra erit beata illa unione , sed prorsua visione & stultione essetiae. Vnde la cnostra formalis beatitudo essetitialiter non consistit in habitu, nec in aliquo, quod rationem actus primi habeat,sed in solo actu secudinlicet prae- lupponat habitum & actum primit. Sed obi jcies forsitan,potentia intellectivam creaturae esse accidens, ac c5 sequenter non posse in ea subiici operationem, quia accidens non accidie accidenti, eκ Aristotele A. Metaph. at essentia seclusa potentia, posset aliqlaccidentisaltem mediatu reciperet, ergo,&c. Respondet Scotus negando, potentiam esse accidens, cum sicidei realiter intellectuali essentiae creaturae ; sed admisso , quod accidens sit. negat accidens non posse subij, ita
accidente, quia iuXta Avicen. uel OVEc tardum sunt Passiones motus: Screeta de curuu sunt passiones lineae rilla vero subiectantur in motu, ista in linea, cum utrumq; subiectum sit accidens,&proprietates, mae in secusso modo de accidenti b. affirmatur, sunt eoru accidetia, Sc in ipsis subieli: ita e ego accidea unu pol alterius esse subiectu. Ad Arist. dicit Scotus, ipsius dicta expostione idigere,n ir.estilitelligedus Arist.Q ga duo accidentia accidui ei de subiecto , ideo unum accidit auteri,quia tuc ita superficiens accideret albe
382쪽
albedini sicut albedo superficiet; est ergo intell:gelidus Aristoteles non de accidet bus ordinatis , quorum Vnuim est ratio recipiendi aliud , sed de accidentibus disparatis, sicut ipse exemplificat, ut album dc musicum, quorum
Conclusio Sexta.Quamuis beatitudo formalis habitum praesupponat secundum potentiam Dei ordinariam, non tamen consistit ellentialiter in il
lo, sed in operatione. Probatur, quia hab tu quocuq; sublato, visione Dei, S amore positis in intellectu & vo Iuritate creatis, ponitur beatitudo, igitur liabitus non est de ei sentia beatutudinis. Praeterea beat cudo formaliseitit ma f.ter ipsa adeptio Sc consequutio sumi boni. sed habitus enavi Ilabet adiunctum adhu, no est formaliter talis adeptio, sed tantum efficienter, quia est principium effectivum actus,qui est adeptio ; ergo beatitudo serinalis non consistit in habitu, sed in Opetratione sola, perquam lolum Datura intellectualis coniungitur immediate ultimo fini, ac satrimo bono. Septima Coii clusio. Operatio, in qua consistit nostra formalis beatitudoaest aliquid creaturn , & verum accidetis inhaerens anim beatae, dc multiplicatum secundis pluralitatem subiectorum, quae ab ea sciantes beata. Probatur primo, quia illa operatio, qua beatincamur formaliter, vel est creata, vel increata; non est increata,
quia impossibile est seclusa unione hypostatica,qd operatione diuina serinaliter mens nostra sit beata: sed inter intellectum nostrum, Sc visionem
dc amorem increatum,non est talis v.
nio; ergo nullo modo dici potest serna aliter Leatus per visonem, seu operationem increatam; erga neccssario
illa operatio est creata inhaerens antiniae creatae. Et confirmatur, quia operatio , quae est beatitudo serinalis animae nostre , debent ei esse intrinseca per modum operationis. Sed actus, qui est in Deo, non potest esse intrinsecus an : uiae; ergo nec potest esse sor-m alis beatitudo eius. Probatur minor, quia actus non potest esse intrinsecus per modum operationis, nisi auctae Peridentitatem, scut in Deo astus se cudus est idem Deo per inhontiana, scut accidentia dicuntur hoc modo intrinseca subiecto, cininsunt: sed actus increatus non potest ijῆ modis esse inmit secusani triae nostraei ergo ii potest esse fumalis eius beatitudo; ergo necessario beatitudo latio abs debet esse quid creatum Sc cum non sit substantia, erit necessario accidens. Minor patet, quia non potest dici senus actus esse idem aninis nostrq, nec
Octaua Conclusio. Non est dein trinseca ratione beatitudinis nostrae sol malis,ut sit a mente nostra efficienter. Probatur,quia si seclusa omni simili eis cientia causaretur in mente nostra alia serinalis be. alitudo,absque dubio est per eam serinaliter beata, quia operationes immanentes sunt qualitates productae peractiones Pintentiarum,quarum sunt termini,ut in prima pari.ostendimus. Vnde ita bone essem formaliter videns,si Deus in oculo meo se loto visonc pulcri causaret, ac si talis visio esset efficienter a
meo oculo, non enim videt esse inu ,
quia visonem efficimus, sed quia eam recipimus; unde iii tellectus iamiser possibilis non est intelligens, inquantum producens intellectionem, sed in quantum eam recipit, qua recerta uitelligere dc operari dicitur
383쪽
Ad argumenta, quibus opinio um. rici fundabatur.
dimus in probationibus ad viii. rnam conclusionem,& eX stipra notatis satis patet. Ad secundum dicit Scotus, cprodpori st ad oppositum adducti Sc eX eo Probati, quod beatitudo immediate syei ficit potentiam, quia gratia inam diate perficit potentiam, Sc non essentiam, quia forma nulla perficit aliquid illimitatum Scindifferes, ad pH-raque praecise pei ficit i psum, ac si esset
determinatum ad alterum illorum:
sed si anima elset tantum intellectus, non possset perfici gratia quia ei si pol-set habere actum, notamen ille esset gratus & acceptus; si tamen esset anima sola voluntas,posset perfici gratia, ct si per impossibile haberet actum, haberet actum gratum; ergo signu:neste uidentillimum, quod gratia 'tius est in voluntate quam in animae essentia, siquidem gratia ipsa in perficit in ordine solum ad actum voluntatis elicitum vel im Peratum, ut scis gloria dc beatitudo erit in potet uia ait imae immediate, non ines
sentia sicut & ipsa gratia. Ad tertium dico, habere vim contra eos,qui Potentias te ipsa distili has abcssentia naturae intellectaalis con
stituunt, non vero contra me,quia eas
reipsa idem esse assero cum ea. Ad quartum dico, quod recreatioisiuerso ordine Sc contratio fit ei, quo sit creatib,in creatione enim qudd priino accipit et se, est rei natura, deinde
eius Potentiae; in recreatione vero, euin regeneratione per gratia Sc beati ludi item socinalem,prius Potentiae reo eantur,quia gratia dc glosia prius inpotenti js quam i Kessentia recipiuntur, dc eX potentia redundat in isset
Si vero obinas, esse redundare abessentia in inuentias, de conseqtienter debere beatitudinem redundare abessentia in potentias,quia naturalis ordo e Xposcit, ut redii dantia sat a primri in posterius,&non e contra. Res 5 deo, nihil prohibere, quod i liquid respectu eiusdem in prius, posterius,
alio S alio modo, ex eo modo, quo
prius est eX ipso in posterius, potest aliqua redundantia fieri alicuius rei sib' propriae; sicut licet esse redundet in
calorem a substantia ignis, tamen calere e conuerso conuenit substantiae a calore. Ita in proposito, licet esse, redundet in potentiam ab ipsa essentia, tamen actus secundus, qui Pruno conuenit potentiae, redundabit ab ipsa inessentiam, Sc ita quantum ad pei fici actu secundo,in quo beatitudo formalis consistit, est prior potentia quam essentia, dc sic tanquam a priori fit redadantia in posterius. Ad quintum dico, quod beatitudo non consistit in illapsu diuinae essentiae in essentiam naturae intellectualis, qui est praesentia intima essentiae adesse tu iam, sed in illapsu in ratione obiecti beatificantis, qui primo est inpotentia, eX qua,ut paulo ante daeebamus, redundat in esse filiam. Ad ideiri sub alia forma positum dico,ad malo. rem,auod non consistit beatitudo in pc ifestione quacumque diuinae ensentiae, sed ut obiecti beatifici, non se autem libetur per illapsum in essentiam,sed in potentiam, Per culumpe rationem solum attingitur diuinae sentia, ili ratione obiecti be tisici.
Nec cisentia diuitia perficit ut farina essen
384쪽
essentiana, cui illabiriir, quod tamen ad beatitudinem Brinalem est necessarium, quia beatitudo est serma ser- maliter,&summepet ficiens natura, cuius est; quod de essentia diuina respectu creaturae haud quamquam dici potest,sed hoc diximus supra. Εκ ijs collige, beatitudinem esse perseel ione secundam rei, non Primam, quia res persectioris prima persectionem, potest esse alijs imperiectionbiu miserior, ut patet de Lucifero: Haec autem persectio secunda bene exprimitur per hoc,quod est bene esse, quia per ipsam beato est simpliciter bene. Praeterea est persectio secunda, quia bene esse praesupponit bonitatem alicuius,cui bene se,in persectionibus autem secundis est ordo sicuti primis, ita Q aliqua est ultima circa quam res, cuius potest esse, estim persecta priuatio ite, quia nata est eam habere, dc ea caret ι quod sit per fectio habita si ultima respectu rei, cuius est,sed n5 smpliciter, tuctes est imperfecta negative, dc non priuatiue, quia eam non habet,nec eam nata est hie attenta eius natura propria.
Cum dicimus, beat1tudinem esse persectionem ultimam , intelligimus vltimam fmpliciter in suo genere, sin genere persectionum sermalium secundarum. Exemplo res declaratur, natura non intellectualis , sed senstiua,nata est lise persectionem suam secundam sensitivam,quae in operatione Sc sensatione persecti sensibilis c sstit,quae est ultima eius persectio, noquidem ultima simpliciter quia daturalia ea ulterior, ut persectio secunda res intellectualis, quam si non habet natura non intellectualis,est imperfecta negative non vero priuatiue,quia non est nata habere illam Periecti nem; unde beatitudo dicit persectionem secundani, excludentem impersectionem priuatiuam & negatiuam, tanquam persectio secunda suprema saltem in genere suo, qua habita, est beato persecte bene,& ea non habita,non est sibi perfecte bene , sed imperfecte priuatiue;sed si res hanc perfectionem non habet, nec potest habere, non est sibi persecte bene, sed impersecte negative. Est etiam haec persectio secunda, per quam est Ped secte bene beato,& perquam solum attingitur bonum persedium immo diate, seu beatitudinem obrectivam , quae est Deus. argumetua in principis auristiculi posita. D primum dico, quod beatitu
IR do est duplex:alia obiectiva, lia sermalis. Prima, i est Deus est ca s-nalis omniurem,&sic est causa creaturae beatae & eius beatitudinis serinalis, sed non est sermo hic de fine ut causa, sed de fine pro persectione vutima,ad quam res ordinatur; vel pro optimo, in quo res vltimate quiescit Per suam operationem . Deus Optiamus Maximus est finis omnium vecausa finalis,& hoc inquit Scotus in A. d.Α9. quaest. s. in resposione ad vitiamum principale, non aliter, nisi propter quam amat sunt res,Deus enim omnia producit propter se ipsum, sed non omnia producit ad se, ut ad fine immediatum attingendum Per op rationem,sic enim inlius creaturae intel lectualis est finis.Beatitudo sermγli, est ultima dc optima operatio creaturae intellectualis, qua ultimate in optimo Sc supremo bono quiesci liquaeque est finis Armatu Sc quincreaturae beatae
385쪽
Maia , sed visnute finis qui, ad que
ordinatur beatitudo formalis, est Deus, qui est causa etiam finalis titudinis formalis ι Nec beatitudo se alis est in aliquo genere causa substantiae, vel potentiet beatificabistis, sed inter perte bones accident ira, quae insunt araturae, dicitur mi non sumptus pro causa, sed provismo, dc optimo, quo attingitur finis gratia cuius, qui est Deus; nec littitur , quod beatitudo formalis si absolute persectior, ac nobilius ensquam res, cuius est . quia iuxta Arustotelem septimo Metaphystc.quarto, substantia est magis ens quolibet accidente . Eκ quo euidenti cons quentia infertur, Angelum esse nobiliorem ratione suae essentiae ac Perfectiorem sua beatitudine; ergo non est inconueniens, quod aliqua pers ctio, quae est actus primus substantiae intellectualis creatae, si verior perfectio , ac in se nobilior quam beatit
do, esset tamen inconueniens, quod
aliqua persecti' secunda st peis
ctior ea, unde beatitudo inter petis.ctiones secundas est nobilissimam
sectio secunda, sed quacumque se
cunda est aliqua primasmplicitet nobilior in creaturis, unde secunda, de Prima sunt realiter distinctae. Sed obiicies, unaquaeque res est Propter suam operationem;ergo operatio est persectior re, cuius est, sicut
finis est pei sectior ijs, quae sunt ad finem . Respondeo,bisariam posse intelligi rem esse propter suam oper tionemr Primo licut Propter rem, quae est eius finis, & Dc est salsum: Secundo, tanquam Propter Propriucomplementum, lac est verum, ita
quod unumquodque , habens oper inmem esse propter operationem,
conrom Paura IIII. nihil aliud est, quam esse propter se ipsum in actu coplato Spei secto.Vel
dicendum secundum D. Thomam in A. distinct. Α'. quod accidens consideratum secundum quod inliaeret subiecto, est impersectius substa tia, sed consideratum in ordine ad mirinlacum, & quatenus rem cum tam
biliori se conlutigit, potest dici persi, ctius substantia. Ad secundum dico, quod coniunctio ad tuminum bonum potest acci di bifariami Primo formaliter, disic est relatio quaedam: Secunta sumdamentaliter pro Persectione, quae est ratio continctionis , dc in qua
fundatur coniunctionis relatio. Priamo modo verum est, quod coniun.ctio est quaedam relatio, sed in ea non consistit beatitudo nostra sorm lis , sed in coniunctioite secundo modo, quae est perfectio ultima, quae
summo bono coniungitur: i Psa a tem operatio est, qua inrinaliter coniungimur dc unimur Deo, nec alia unio est ibi inquirenda;est etiam illa operatio entitas quaedamiabsoluta, nec dicit quidditatiue respectit in , ID cet benest sbi consubstantialis respectus attingentiae ad obiectuin beatiscum, siae quo nulla potentia esse Potest, quia est idem sibi secundum rem . Nec cum dicimus, beatit dinem in operatione consistere, vo lumus asserere, qd consistat in acti ne de genere actionis, quia haec non est simpliciter persectio agentis, gnis enim ignem producens non est Per sectior quam unihil produceret, sed intelligimus operationem, quae est actus vltimus potetitiae, Squaedam qualitas, sicut in prima parte late diaximus,in Cotrouersia de uerbo metis.
Ad tetrium dico, et beatus ope
386쪽
sua operatione,' quae est beatitudo perficitur. Cum vero dicis, nullum agens sua actione perficitur; dico, id verum esse de actione, quxest des Nereach ἰonis, falsum autem de actibiae,quae est de genere qualitatis c
aus odi sunt actiones immanentes, ut intellectio, de volitio, quae sunt vuttini adtiis Potenti inam,&quamuis zgens ut si actione degenere actio. nu non Persi latur,tamen uo est uico
uen: eos, quod per terminum sic ctioma periectius reddarire, quando ituru'n te recipit via ni ultimum suae potentiae,sic uitellectus p cu ut
per intellectionem, cpiam Producit, de visus per visionem, quod non accidit , quaa xii chus productus non ma-aret in agente. Nec Psequitur. gens ut agens mutari, quia ita non est mutatio de non agente an agens, sed de non operante in operans ; nec quatenus est causa activa 'operatio nis mutatur , sed quatenus est potentia receptiuaieius; nec inconuenit eandem potentiam secundu rees.se acti m dc receptiuam, retpectu eiusdem edechus , diuersis tamen rationibus, non enim quatenus acti est receptiua,nec E contra. Sed hic aduerte, P ageb quatenus agens est non mutaturproprie, quia etsi acto sit in agete,non tanen res acta dcter manus actionis, Per cuius recepturirem smium poterat mutari; & ideo cum de non agente si agens, causa aliqua eo solo mutari non dicitur, bene tamen cuiu de non operante fit operans, quia vere recipit sormam peractionem modacham, quae est ipsa ope
ratiocum vero dicitur in argumen
to , Ud beatus non potest esse causa activa suae beatitudinis, dico, esse salsais, nam de intellectus est causa
aebra visionis afficiae, quia beatu
ficatur, dc voluntas tantionis, quia perficitur, nec id aliquod inconueniens reputari dςbet, quia per hoc non asseritur aptitur modum esse totalem tuae beatitudii ita. causam, sed partialem, qui a poteritia dc obiecto paritur notitin praecedente lumine gloriae in aritellectu .ridccharita te in voluntate,& Deo promoueate.
sed semitimorent, ii vinoactus est simpli interipersectior l, bitu; tuniinratione perfecticulis .finala ad qua habrius ordinatur, dc qua immeditius attingitur obiectum finaletum etiam in ratione persectionis De malis . quia tanta periectio non pes.set competere habit in tali irin ium.. o, quanta actui in lana molia Nec
hic impedit, 'ilod habitus sit causa
actus , quia non est causa totalis, sed partialis, quae eis aequivoca st m. test esse tuo effectu imperfectior . Cuvero di itur, quod habitus est diuturis nior actu; o. q*od in proposito actus beatificus est aeque diuturnus habitu , dc o parte Potentiae , deeri Parte obiecti, dc ex causa ipsius
. Au intellictas it nobilior patentia
PArs affirmativa probatur, primo
quia illa potentia est perfectior ac nobilior, cuius obiectu est simplicius, abstraimus, scammaterialius: sed obiectum lintestin is est huiusmodi, re spectu obiecti voluntatis nobilior potentia. Pre is minorem. nam ct era sunt manifesta,nuia zbi
387쪽
uguntatis est bonum: sed verum est Q inrtinactus intellectus est purior,
simpliciu abstractius, dcam materia- quia nullam impuritatem contrahit lius quam bonum, ut de se patet; go ab obiecto, intelligere enim malum, Scaei. Et confirmatur, quia ratio entis . non est malum, secl actus voluntatis praecise accepta est nobilior quacunq; impuritatem cotraha ab obiecto,quia ratione supradicta,praecise accepta, si veste malum,malu est si Sc praeter hoc cui ratio subiecti eis nobilior ratione est alia impuritas in volitione,quia est. palaonis, ergo quod sibi laquam Per- motus ad rem in se, non vero intelle- sectissimo est propinquius , illud est cito, imo est motus rei ad animam,eκ persemus,seg verum est prori quius primo de Anima,& 6. Metaph. veruenti sic accepto, quam bonum, est e- dc falsum sunt in anima, bonum veronim verum prior passio eatis, quam & malum, in rebuseMira ergo;actus in bonum; igitur Sc t. tellectus est nobilior aciu voluntatis. Secuniuo, illa potentia est nobilior Vltimo probatur auctoritatibus Α- cuius habitus persectius disponens ad ristotelis. Prima est io. Ethicrubi ait, actum est nobilio sed aliquis habitus quod intellectus est optima potetia.Sei intellectus est nobilior qu 'cunq; ha- cunda est primo Polit. ubi asserit,inteibitu voluntatis quia secundum Phi- lectum principari appetitui,tanquam losophum i .Metaph. sapientip est no sciens Sc habens rationem , dc qua rabilissimus h bitus ;& idem dicit 6.E- . tione imperatur appetitui sensitivo, thic. quae est in intellectu,nobilior aut eadem appetitui intellectivo, qui est habitus uoluntati secundum eudem voluntas, quia voluntas est non scies, Philosophum,est iustitia, vel amicitia, nec rationem habens, imo caeca; igi. quae sunt etiam, secundum Plitioso. tur.& t.
Phum, inferiores sapientici;amur in- In hae quaestione duplex est oppotellectus est per impotentia quam sita sententia. Prima S. iomae I. P.R. voluntas. ii is Tia lari. 3.afferen is,mt llectum else al. -T tio, actus intellectus est nobi, tiorem dc persectiorem putentiam ublior actu voluntatis; ergo similiterin. luntate.ldem tenet ibidem Caietanus tellectus est voluntate perfectior, quia dediscipuli S. Th. Secdnda sente mascut actus ad actum, ita potentia ad est opposita,&est Scoti .m q.d.99.q. potentiam se habet. Probo antece. I ridens , tum quia actus intellecius non Expositio apistimis s. oma, dependetas actu voluntatis; sed eco. R. it . .
uerso tum etiam quia actus intellectus Ro intelligentia opinionis Dah. est regula dc in ensura actus volunta- I obserua ex eodem tibi supra,* etis;& tandem quiaactus intellectus est minetia alicurus ad alterum potest ducausa aequivoca actus voluntatis; igi, Pliciter attendi: Primo simplici erit se-tur Scaei. Et confirmatur, quia periu- cundum se, dc propriani naturam Scotus est, quod in persectione minui rationem. rmalem. Secundo secun- dependet , quia dependere imperfe- duin,quia seu in ordine ad altem, 'U- ctionem dicit, sed actus indellectus n5 ma eminentia dicitur simpliciter talis, dependeta voluntate, sed ec uer- quia attenditur secundum ptima reiso ergo actus intellectus est peisectior. Persectionem dc essentialem rationec Z a eius:
388쪽
Hus: sectanda veto dicitur secundum quid, quia est veluti eius persectio secunda & accidentalis, conueniens rei eX ordine ad alterimi. Per primam estres simpliciter talis quia per sua essentiam Sc naturam rei congruit secunda
vero est secundu quid,quia praesupponit priorem, de eX comparatione ad alteru competit rei,prius vero res est ad se,quam ordinem ad alterum habeat.
Hoc posito,opinio Dah. sequentibus
Prima conclusio. Intellectus sed msuam naturam dc ronem coli deratus, est potentia altior, ac eminetior,& nobilior voluntate.Probatur, obiectu intellectus est simpliciter nobilius cibi cto voluntatis;ergo intellectus est simpli iter nobilior potentia qua voluntas . Patet consequentia, quia propria
id potentiae est scdm ordinem ad obiectum; ergo illa potentia erit nobilior
scdm se A simpliciter, q respicit nobilius obiectu.Probatur antecedes, quia
est simplicitis & magis absolumqd patet, quia obiectu intellectus est ipsa roboni ad est obiectit voluntati constat aute O ro simplicior de absolutior, est eo, aeuius est. Coclusio haec het Pse a glimenta in principio qstionis posita.
Secunda concluso.Voluntas interindu est nobilior scd in quid, intellectu.
Probatur, obiectans volutatis interduinuenitur in altiori ac nobiliori, qua sit obieini intellectusnim voluntas,secudu quid est nobilior intellectu.Consequentia probatur, ua hoc est esse nobilius sin quid, esse .Lnobilius eκ coparatione ad alterum; Antecedens Ebatur, ea obiecta voluntatis cst in reb. ob eacia vero intellectus est in ala, tum aachio volutatis terminatur ad res in f e, actio vero intellectius ad re conceptar
it es, in qua bona amatur, intelia est, altior anima, ut Deus,inle da vero In
serior, ut creatura corporalis, ideo per coparatione ad tale re voluntas est altior intellecturga vero res, in qua est bonu, est in serior anima,tunc et eri coparatione ad tale re intellectus est a tior Potentia si voluntas, unde melior est amor Dei, quam crenitio, e con trario autem melior est cognitio rerum corporaliu m quam amor, simpliciter in intellectus est nobilior quam uolutas. Haec de opinione D. Thomae. Explanatio opinionis Scoti. PRo intelligentia opinionis D. ωbtilis,obserua primo, Q ut ipse doceti. I . d. 3 q. 3. ob: emi nos ri intellectus est ens non sub rone uera, ted Rib rsine
comunissima entis realis.Probaturiga
obiecti, habitus naturaliter non Piecedit obiectu potentiae: sed primu obi ctu Metaphyλae, i est habitus intellectus,est ens lub ione entis,qd est prius
naturaliter uero; ergo ens sub rone ueri non est obiectu intellectus , tunc.n.
obiectu habitus prςcederet obiectum potentiae, qd naturali ordites aduers tuniari habitus potentiae si adaquetur Potentiae, debet habere idem H ieini sub eadem ratione; si uero respicit alia quid contentum sub eo, necesse est, ut illud sub ea ratione respiciat, sub qua ratione obiecti ipsius potentiae re ibrit; si igitur Metaphysica, quae habitus est intellectus, respicit ens sub rartione entis, non potest intellectus subratione posteriori illud respicere,qualis est ratio vera.Praeterea quia ratio veri non est ratio entis quidditatiua; ergo quid quid sub ratione veri intelliis gitur,no intelligitur sub rationequid-ditativa, sed accidet itali, cui ratiisquid ditatiua supponitur, quae est ratio emris I Orgo res prius est intelligibilis
sub ratione cntis quam sub ratione
389쪽
vero: ergorallo ves non est ratio sub qua reocitur ens ab intellectu, sed
ratio entis, qua nulla est prior: si amtem solum sub ratione veri intellio turens; ergo non sub ratione eritis&quidditativa, quod a vera ratione alienum esse neminem latet; itaqueens lubratione entis est intelligibile,
ct sub hac ratione est nostri intellecti is obiectum. Id ipsum possvinus asserere de obiecto voluntatis, nam i ponamus voluntatem posse habere actum circa mere speculabilia, sicut circa finem .'&ea, quae sunt ad finem , idem prorsus sub eadem ratione formali erat obiectum intellectus 8c voluntatis: si vero ponitur, quod solum ens ad finem, de finem respi-
cit . erit eius obiectum ens non in
sua latitudine, sed determinatum; caeterum illud respixit unum sub ratione entis quidditativa, dc non accidentali boni, licet ratio boni sit veluti conditio sine qua non. Sed obipies contra m dicta, quod poteti et distinguutur per obiecta;ergo cum intellectus de uoluntas idem habeant obiectum . erunt una Potentia; vel si distinguuntur, erunt ea rum distincta obiecta. Respondet Scotus supposita prius Potentiarum distinctione; potentiae, inquit,di a ratae tripliciter se possunt habere ad
inuicem: nam vel sunt omnino disparatae, &condistincte, ut visus de auditus: vel subordinantur inter se, dc tunc vel sunt in eodem genere, si cui cognitiua superior & inferior, ut visus &sensus communis; vel ina lio genere, sicut se habet cognitiua suam appetitiuam. Potentie Primo imodo aGeptae, quia disparatae, h)bent obiecta omnino, disparata, quia nulla earum, eκ quo sunt dispa- controu. PAMI IIII.
ctum alterius, tales sunt omnes sensus eκteriores. Secundo modo P
tentiae disparatae habet obiecta Priama subordinata, ita quod sicut P tentia superior potest habete actum circa id, circa quod potest potentia inferior, ita obiectum adaequatum Prutentiae superioris continet sub se priumum obiectum inserioris, alioquin non esset illud obiectum adaequatum potentiae superioris r Vnde Primum obiectuin visus secundum suam communitatem cotinetur ut inferior subprimo obiecto sensus communis. Tertio modo potentiae sic se habent quod si appetitiua adaequatur cognitiuae in operando circa quaecumque obiecta, ide est obiectum primum triusque de sub eadem ratione serinali ex parte obiecti, si autem Polemtia appetitiua habet actum circa aliqua cognoscibilia,& circa aliqua non, tunc obiectum appetitiuae erit ins Hus obiecto cognoscitiuae. Nunc di co ad propositum, 'ii id intellectu,
dc voluntas cadunt sub tertio me mabro; at si ponatur,quod voluntas habeat actum circa omne iliteibgibile, Ponitur idem obiectum sub eadem ratione formali tam voluntatis quam intellectus, si vero non, sed Φ volutas habeat latum actum circa intelligibulla, quae sunt finis, vel entia ad funem , Ponetur obiectu in voluntatis aliquod inferius enter alienum sane
est ab omni ta one, quod voluntas ct intellectus habeant obiecta sub ra tione alia formali dili licia dc disparata, quia tunc intellectus non perciperet obiectum uoluntatis sub Pro apria eius ratione formali , sub quaa voluntate respicitur, Sc consequenter volvittas non posset serri in
390쪽
Proprium obieetiam , quia non sertur nisi in praecognitum; & sicut non potest circa ignotum habete actum, sta nec potest habere aetiim circa ob:ectum sub ratione aliqua obiecti , quae se penitus ignota ; ergo ratio formalis obicisti voluntatis cognoscitur ab intellectu & consequenter Prima ratio obiecti intellenus non potest e se illa, quae distinguitur contra ra tionem obiecti voluntatis , sicque non habent obiectum disparata, sed idem omnino , vel ununi sub alio continetur, sicut inserius sub suos periori. Aduerte etiam pro hac doctrina,vea distinctione obiectorum formaliu ne colligitur distinctio actuum Sc
titate ; sicut ex distinctione termis rum motus sequitur distinctio mctuum, non tamen ex identitate eorum sequitur identitas motuum, quia motus rectus de circularis possunt esse ad idem ubi, tanquam ad terminum, sunt tamen specie distincta. Sed comtra dicta Obijcitur ptimo, quia obiectu non est proprium alicuius potentiae, nisi sub ea ratione,qua est motivum illius: sed nihil mouet potentiam nisi secundum quod habet aliquam habitidiuvem ad eam; sed ens lub ratione absolata entis,nullam habet habitudinem
ad intellectum, bene tame ut verrum, nec ad voluntatem,bene tamen ut bonum appetibile,vel voli bile;igitur ens sub ratione entis nec intellectus nec voluntatis est obiectum, nisi ratione
veti & boni. Respondeo distinguendo maiorem, nam vel per rationem motivam intelligis formam illam a
lalutam, quae ratio est mouendi po-untiam,sicut ratio activa,vel agendi, dicitur illa forma, secundum quam a gens agi uvel per rationem sorinalem motiuam ii uelligis respectam eiusdem Arms ad potentiam. Si sermam.
vel rationem formalem Primo in do accipias in maiori, est vera, dc iubnor salsa, sed ly secundum reduplicat habitudinem & respectum ad potentiam, quia respectas ct habitudo illa non potest esse ratio agendi, quae iam cessario est absoluta. Hoc exemplo declaratur, visibile est obiectum visus, non quidem sub ratione visibilitatis, sed sub ratione absoluta,in qua respectus visibilitatis sandatur, quia respoctus nulla ratione causa activa,& moti esse potest ;est ergo obiectum viasus visibile , non pro per se significato , quia sic est res,ctus, sed pro coim notato, quod est entitas abibluta. hoe modo loquitur philosophus secundo
de Anima, t. . ubias ignans Primuobiectum visus, dicit esse visibile,non per se primo modo, tunc respectus ad potentiam esset de ratione obiecti virusibilis, sicque obiectum visus esset visibile per se mimo modo, quia ipsa visibilitasest ratio sormalis obiecti virusibilis ut sic: at Aristoteles negat obiectum potentiae vi suae esse visibile per se primo mota, sed per se secundo modo; quod est entitas absoluta, in qua visibilitas fundatur, ut in colore . Et mosecto si ratio sormalis motiva obiecti est respectus ad potentiam , facile esset obiecta prima P
tentiarum assignare, nam obiectum primum cuiusque potentiae erit ces- relatiuum ad eam, ut obiectum visus
visibile, auditus audibile; sed Phil
sophus non assignauit sic prima obi cta potentiam,led scut aliqua absoluta,ut visus colorem, auditus sonu, dcc.