Sancti Hieronymi stridoniensis Opera omnia, quæ extant. Mariani Victorii Reatini episcopi Amerini labore et studio ad fidem M.S. & vetust. exemplarium emendata argumentis & scholiis illustrata. Vita item S. Hieronymi ex ipsius scriptis ad eodem Victo

발행: 1623년

분량: 321페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

111쪽

isquae simile vidererq uod stipe- iiis imauitatem succenditur, unde debuit ab iniqui inei ius ait: Uelams quemqua tibi si ius. Sed ille versiculus coni eici. 'ipecialiter Loc coiitinet, ne promittedo hominem Liscido, pq si esuris it inimicus tuum in illum: si sitierit, ari u

tmere potest α illud quod dicit Apostolus: Hat Aeli est intellisti.

virtutem autem eius abnegantes.

is humilique iam ctione x rabς pedem tuu de domo proximi tui: nς qua

duimani doniauem e tu- do satiatus, Odem te. Iaculta & gladius,& sagit- Itimmieu, crebri, victu, e- , , . . . Qino qui loquitur cotura proximum inliorum rigore emollito, susi tali uni testinioni uim ς Dens putridus &oe, calorem in mentem chamatis

cio. quasi prudentus malu M- Nut pallium in die frigoris i Aceium in Q si

apum tibi labore ministra- nitro, qui cantat carmina cordi peillino. Sicutor: viae ergo ne in eas plus tinea vcstrinento, dc Vcrmis ligno; ita tristitia vi - e facies, O. 4 Si silari vultu sapere api eras, qua oportet ri nocet cordi. s Si esurierit inimicus tuus, ciba audieris detrahentem, tu illi das imi erit, da ci aqua bibere. ix Prunas enim fomitem detrahendi: si vero tu initi quae bene uitillaruer 'S g bis sopor c-put eius: & dominus red rix est ui Gnidias, ut dixi qui-

versiculo irpic E dictum in. ixistis, linguam detrahente. Melius est sedere iri ' 'μ'J iel 'i i quod in sequenti a- in angulo domatis, qua cu muliere litigiosa, de x Me si &αJ Doma, ex

i e t t' ', a A qu stigi d animae sitienti: celsius&secretus est locus quod

5 nutius bonus de terra loginqua.n I sis turba enim As a Graece, Latine dicaciario ullo M ' Et illi: bhi x V Pςdς,4 ven corrupta, iustus cades cor 1im actibus A- melle dulciorem inuenisti, pyo. 'sicut qui mel comedit naultum. non est ei inielius tamen est ut ratius bonu: sic qui scrut-x rvstimatellatis, Opprimet- sui tibi Auiatici

veniendo facias eum semper tura floria.' Sicut vib Pat si di absq; muroru piium est. Melius est et in alti- tuum diligere adventu: qua ana binae ludine virtutum manete quem ut cluna vice,tamdiu cum illo maneas, vel totiens deum piam liberum vinculis uxoriis ,&itaculi limus tecretum ias. donec te videre fastidiat, et ne redeas quaerat. desidet , quam cum carnali usu voluptatis quotidianis ne ς' t ens putri .i pes lassus qiu mat. c. Et Hieremias sariae mulieris contumeliis astici, mi: Mesedi I iis tuis mulsi portit in homine, Opimilcar

veni bra suum suum. Qui recte dentirum do re pedi lasso ls f itida ainbuae sitienti: cynunt botrus , cte qconiparatur: quia qui illud vii cum hom:na, bonuin, hoc Dicu psalmilia: Sicut ceruus dediderat adsontes a tinata: ticit, adhaerere Deo, S: ponere ira Deo litem suam nescit: iste d. derat an ii a mea adremus. Aquaristo siletida quae sitiennec vitae percipere clauii ,nec ad mantionem potest deside; ii ardorem restringit, α nuntius qui de longevemens,n

Pht iaratae salutis pei tingere. Et talis amittit pallium in die si is , 1:s: quia ei si miercnitate vitae nix semis liabita religionis videtur uiduius: ubi tamen districtio tam iudicii ingrucrit. ii iis omnimodis ab ornuia iustitia patebit : nec corum consortio dignus. de qinbus scriptum est: lleatus qui vigilat de eastodit vcstimetita sua, ne ividus ambulet, i videant turpitudinini eius.s et Acetum in vitro. qui uitat carminator di .c 'αJ Nitrum, Nitria prouincia, ubi inaxi ne ilici litet, nomen accepit. Nec inuitum a salis Amoniaci loecie distat: nam sicut sal emin lutote inaris seruor conficit solis, durando in trutram aquas marinas, quas maior vis ventorum, vel ipsius maris feruor in littoris vlietiora proiecerita. iram Nitria, ubi ae tantia libet de inopinata gaudia portat, assimilantur: quia de dulcedo diuanae visionis animam diu desiderantem consolat in atque ab aestu piaesentium tribulationum liberam rediadit. Γt scit Quotidie de terra lotis liqua hoc est,i supcciri

patria deicei Mentes in mundum. iustos vel inter tentatio ne, spe caelestium roborant: vcl finitis relata orium ccita. ali-itibus ad Palii Muropctuae leuibutiointa ira ducunt.

iussi, qui meditatur capientiam,&loquitur iudicium. Et si hutici diabolo superari atque in cassiarii tedigi contagerit. merito sons turbarus, aduersario con Lame, te vena dicitur elle corrupta. Euenit mitin saepe ut qui maiori icientiate pluuiae prolixiores tellurem infundunt, ei ardor sideris oraediti fulge aut , ad ultimum plus volentes capere . quam rasitus , quod ipsas aquas plinatales per Lititudinem arerra fragilitatibanianae concessunt est, mitis prentixi utam de rum concoquat inpetram: calis quidem vel aciei a sp tui cidant. Vnde consequenter adiungitur simillimam: sed nil gelidi lipom, nil talii sarcir:s liabentem: ii sic Mnui mel , Ne J Dulcedo enim mellis si plusqua ne quae tamen iuxta naturam natis. in caumate durare. dc in nu- celi. eli. sumitur: unde ac lectatur os. inde vita comedentis dilolo aete fluere ac liquefieri solet: H ne indigena iumen- necatur. Dulcis quo ii est i equisitio maiestatis: sed qui plustra ieritant : M ubi omis extiterit , pro Ionati Oviuntur. hane scrutari appetit filiam humanitatis agri . tio permittit unde Ια heccanti dicit propi eta: Sit m te nitro, est liunc ipsi eius eloria opprimit: quia velut mel sumptum im mini : eris tib Mio boni , . ni acuta aes Diiquitat et . moderate, priscis tantis sensum, dii no capitur, upit Noduri Dominus Deus. Crepitat autem in aqua quo modo calx hoc autem solum quisque piciis attendere debet. M alti v :&ipsum quidem is erit, sed aquam uuati omirabile rasse quaerat:&ne Ditiora set utatus sit: verumetiane ei reddit,cuius natura cui sit apta figurae, cernen salomo ait: quae recte atq; utilitet re potuit, immoderatis semionibia telum in nrt .c quici: tu camin.: d. pelli mo. Acetum sibimet minus utilia reddat. Vnde adhue aptὰ subnectitur Pippe .simittatur in nitrum, feritescit niti uni protinus & O s Sicut sparens, ab item rorum,dec. J Sienti ebullit: de peruet sanien3.quando perincrepationem cor- mur vinulentii non trabet, patet inimic iaculis ciuitas menripitur, aut per praedicatioim dulcedinem bona suaden- tis r a: cum seret verba extra semetipsam iacit, apertamnit. de correptione fit deterior, & uidem murmuratio- se aduerario ostendit: viain tanto ille sine labore lupeio

112쪽

li O

COMMENTARII LIBER III.

C A p v et xxvi misit,& interiora sui sensus haustu stultitiae destriat. ante circ.JHic versiculus, ne indoctis s s a nodo iram ai committatur, praemone .N namque ceris est, oec. 1 sicut enim stra claudus habet tibin, cuniloquium pugnax, CAPUT Vomo o nix in Oh tintii docendi committitur, P munς N ambulate non Valet:ita inde-

aestate, de pluuiae in meii βψ vir qui non potest in loquendo colit - cens est in ore cuiuilibet qui bere spiritum suum. indi γε se agit, setano copo'CArvet xxvi. stus:duinperde generem vita perseeutiones infidelium ii tempore praedicationis euangelicae : quae dum grauiores fortEinsistunt, & calorem in multis impediunt dilectionis, de fluges bonae operationisso dant. Quibus rebe gloria,

Vomodo nix in aestate, M pluuia in messe: stultus potius quam sapiens sic indecens est stulto gloria. b Nam sicut pilς approbetiir. ialta transvolans, & passer quolibet vadens: sic maledictum trui ira proj xum tD qu O. J Qui insipienti, ia

ct dithegii docedit libuitur: aim O, dc virga in dorso imprudentium. Φ Nere' diconserti. non minus delin- duEsimiliter perhoe Eccle- spondeas stulto iuxta stultitiam tuam,ne efficia- quit,quam qui Deos ac delusiavi infideliuii ersecutione ris ei similis. I sponde stulto iuxta stultitiam bra gentilium cultu venera laedituri quod esse venum ne sibi sapiens esse videatur : Claudus Arianae tempcst H redibus, ἰκ iniquitatem bibens, qui mixti Ver' is, P . ba per nuntium stultum. Quomodo i str r a, est 4 spina in mauui claudus pulchras habet tibias : sic indece0s est irascitur temulenti,cum ino-Wa μο-q d hii in harabola. g Sicut cui mittit peribus qui carnalibus seruitve ba quidem recte auibus 4n ore stultorum parabola. 6 Sicut qui mittit peribus qui cat: ibus seruit

coparamur, quod sonado per lapidem in aceruum Met cur ij : ita qui tribuit illecebris, punctiones oriun

licet loqhic ratis,ad auo viq 'ς cat ut in manu temulentus ac parabola in ore stul-

iudicium determinat causas: A qui in et ba prudentiae milius dic

Cliti, ebibeo resideat: ubi Ponustulio silentium, ir mitigat. Sicus canis re nouium his tamen Viliorundes ite necessitatis, aut . - qui reuertitur ad vomi um suum: sic imprudens Ivinctioiaes quibut vel sei tili Ditis suppetat: Verba aut e qiii iterat stultitiam suam. Vidisti hominem sa- iuni, vel proximum erat, que loquimur, non quoli x, pientem sibi videri, magis illo spem habebit stul UR ςMox nouit. Saepe nam-

dispe la in ventum defluunt Que doctor imor erum eo atque evanescunt: sed in au - Η chorein situm cuncta reuertu-tur,&vel bene prolata iuuant loquetena: vel male edita grauam. Itaq, si pro omni vel etiam otioso rationem in die iudicii reddere cogamur : irinio magis autem maledicta, non solum ea quae malitiosa mente in insontem iaculamur: verum etiam illa quae negligentium consuetudine passim in , quoslibet proseruntur:non alium,sed ipsum maledicum orprimunt Neque enim mese dici regnum Dei possiidebunt. Non autem sine causa dicit nialedictum stustia prolatum: Est enim maledictum iuxta diuinae districtionis iram in iiii. pios emissum, ut est illul B.Petri in Simone Magum: Pecunia tua tecum sit in perditionem :&ea quae in apostatas de haereticos Ecclesiastica animaduersione proserunt ut Ua- . themata. De quibus dominus eidem Ecclesiae dicit: Quaecu- qine alligaueris jupertereaminum ligata in caelis.

e asellum chamiis, se . t Et quid rer equum nisi superbiim 3 & quid per asinum, nisi luxuriosum quemlibet

seu rat x Et ideo necesse est ut per diuinum flagellum, elatiolium lictur funerborum, ut per infirmitatem carnis velut per chamiim cohibeatur voluntas lubricorum,ut qui spon. te conuerti nolunt coacta dapillis conuertantur 1 vitiis, sicut ait proPheta: Inc bono frenonraxi ueormn constringe: quin aps Toriniant ad te.

4 Ne respondeas fulto iuxtastultitia usumine emi ruri L . 1 si Miliis pes oriri stμMi-asioli iti sua mine ibi te diosius quisque praedicatot novult hoc operari quod docet. si , ideatur. Non haec inuicem sibimet contraria debent vi- Manum quippe ad os porrigere, est voci suae praeditationi,

deest non reloondere stulto iuxta stultitiam eius, & respon- opera concordare. dere stulto iuxta stultitiam eius,utrumque enim pro temporum&petionarum diuersitate concordaridum de stultus cotemnitur, quiano percipit sapietiam:& stulta superbia ali, deeucitur stultitia iuxta quod Apostolus dicit: Tatimsi

iis .i Dicit piger:leo est in via, de leaena in itineri bus. Sicut ostili vertatur in cardine suo, i pigςx occult suam laudem abli in lectulo suo. Abscondit piger manus subas' minibus,aut vituperationem c ita , de laborat si ad os suum eas conuerterit. quaerit aliorum. Sapietior sibi piger videtur septem viris loque qui reuertitur

tibiis ad metum, 'c.l Canis cum vomit, prosecto cibu qui pectus deprimebat,eillam sed eum

ad vomitu reuertitur,quo leuatus truerat , rursus oneratur.

Et qui admissa plangunt. prosecto nequitiam de qua malὶ satiati suetant, & quae mentis intima deprimebat,confitendo proiiciunt: quam post confusione ai,dum appetunt,r

sumunt.

Vidisti bomis , . JHoc exponens dominus ait:Inm-dicium ego in hunc mundum veni, ut qui non vident, vi-daeuit:& qui vident, ci fiant.

l Ditit piger, leo eis in dii ct leae ira in itinerib . Siculonisi

v. nil rin caesine suo: c.J Multi cum verbum exhortationis audiunt, causamur de diabolo: dicentes velle quidem se viam iustitiae incipere. sed impediri a Satana, ne Ge perficere possint. Sicque huiusmodi excusationis sermonibus semper in lecto sui corporis sicut ostium in cardine vertuniatur:&modo exire ad operandum, modo ad quiescendum redire proponentes, in suis iacere prauitatibus nunquan desistunt.

manum quippe operario:peros vero locutio designatur .PLgro labor est ad os suum manum suam pinrigere: aura desie σ claudu pedibus, ct inlatiit utent bibens,irui mittit verba per nuntium stulti . J Potest serte ei lenite,ut Lapiens quilibet stultum in legationem mittat, nesciens quia stultus est: nec tametri ipse sapientiae suae gloriam runt, in eo quod de ignoto iram quod audierat, credidit. Sed qui haereticumn s sa entior sit M piger videtur,septemviris, . Sept

viros loquentes sententias, illos dicit, qui septikrmis spiritus gratia pleni, sanet e Scripturae nobis scientiam ministra uetum. bus se sapientiorem stultus arbitratur: quia saepe nonnulli adeo mentem ab agendis his quae dominuet praecepit . despicientes auertunt, ut ne haec quidem omnia. vel posse ab homilie, vel debere impleri tendanti&quasi sapientiores his qui diuina eloquia scripserui. ea hominem facere non posse autumant: quae illi dictante Spiritu sancto. hominem iacere iussierunt imo etiam quae multos homines

113쪽

iii ante spi litus es iisdem gratia, mi feci se non straneriint. t uis abstonditum, hoc loco amorem dicit ilicitum. v est Sicut qui apprehendit auribus caium, dec. Nieit Aposto- amota sitim inus: qui ob sui turpitudinem memo sapienius et in verbis contenderem nihil im Hile est .msi ad b- tibiis neredatguatur, absconditur Cui iure manifesta rueritatem ausentium. Qui citiaque ergo duplex seritis est,& rectio praesertur quia absque ulla contradictione nielius est duobus inter se iurgantibus. mordaci sermone capta Herit quempiam desiderio corruendi palam compere, quam stu. auricula eiu , cito incipit & . . . . . . e. . L 4. . simul peccandi clanculo

ipse quasi eant, latrate decis. Upu icntcnti . 'Sicut qui apprehendit alitibus dis h. b. fetitiones genet ire t sed hoe cane sic qui transit impaties,&coiniscetur rixae x Meliora sint, &e J Melius inpiens omnimodo vitat. alterius. Sicut noxius est qui mittit laceas M sa. est, domino, qui nos ut filios RU 'Onu , gittas in morte: ita vir qui kaudulenter noceta. Pater erudire consueuit Vulne-mico suo, de cum fuerit deprehensus, dicit lude, i 'ctionum Perpeti, qua ii iii audite unde iurgia se iuturione iubtracto, iurgia conquiςicunt Sicut uet. nostii, i uere solet et L, inine . carbone, ad prunas .ec ligna ad ignem sic homo tib .quasi leue sit malu quod es Quomodosi.&e. JQuid iracundus sit scitat rixas. t Verba susurronis quasi agimus i α ultra modum pec-l ex iseutum sordidum. Diti simplicia: Scipsa perueniunt ad interiora veniris. catorum nostrum saeuiens tri

in sua loeutione contra vesi. corde tractaueri dolos. Quando submiserit vO- lationem suesti, &quibus dici i te in tumet, atque pereu- cem luam, ne credideris ei: quoniana septem ne- tur domino: a vobis qmorionem magister error iit. quitiae sunt in corde illius. Qui operit odius rau-- '. duleter, reuelabitur malitia eius in consilio. Oui Rudit uncaelestis regni dulcedi-

mue aecipii o ui curii Verba rςυς exur*dςum Lingua fallax non nin xv tiam aduersa taculinio domi pr Vicationi, suae ficta liv. ri tena, N OS lubricum Operatur ruina . ito, imo et lain ipsam mortem perpeti, dulce habet: sciens se

., . L peructura pariat dies Laudet te alienus, de ic Luita fallax non inia: non stuum extraneus, εἰ non labia tu . Graue in Sicut avit.&αὶ Sicut auis meritatem. e. J Lingui talia est saxum, Monerosa arena: sed ira stulti viroque quae negligit oua , siue pullosi x, praedicario est mend x. grauior.t Ira non habet misericordia, nec erum quo seuerat, aliarum auid ei cum, irim sicariis, pes sutor scimpetu concitati seire quis potetit nim nixum rapiuiduuittit: sic. q*ς Vibi δ' nu 'i Melior est miniselli eorrectio, quam amor ab- si illa qui Custo ix-

traudulenta odientis oscula. Amma saturata habere videbatur, immundis NE Itineris in eo liniet. calcabit sauum: scanima et iii ies, etiam amarum spiritibus. ipse Pr tot existit. ix orans quidsuper en- pro dulci sumet. pSiem auis trans inigrans de ni- unde alias dicit: Si mi ιρα-t pa dies, l Ne secu- do suo, sic vir derelinquit locus uuim .i Unguenta asiendunt se per 'tota variis odorib. delectitur cor, ta bonis ami-

b, esse in Litulo possis , &'amicum p ui ne dimiteris,&domum iu tibi ite institerit, caueto soli. quomodo vitam iiii ire protia tui ne ingrcdiar H in die afflictionis tuae. ei rus, ne abolis operatiotie cuitu praeuidere non vales. ω. PMelior est vicinus iuxta qua frater procul. Stu- insudatas, desistas. tu enim homo iusti, per est de sapientiae fili mi. & laetifica cor metu, ut possis die exprobranti res podere sermone. Astutus vides de conscientia

grauior. J Glaue quidem sali, dispci Mi Tollς vel timentu ciuo qui spo odotes, opinio optima exeii, quemquam vel uno alia podii pro extraneo:&pro alienis auferet pignus . diuersitate virtutum fiagrans. quo clamine capitali quasi Qui ogo maeum tua . c.JAmi Pondere saxi deprimi: vel quasi glareis aren .innumeris pee. Os cuiusque electi monichi,patet est spiritualis,qui ob hoccatis leuioritari onerari : sed utroque prauior ita est stulti. quod ei consilium bene viuendi Praebet , amicus eius non Q i nimirum haec quo certius quam uni mala, patescunt: incongrue dicitur. ob id vero quod in hi praeceptis eisdemm acrius animum ut castigetur,eompungunt. Ita vero quia spiritia alis doctor patet, amicus domini qui pater est om- nun corporale, sed spirituale est virium: quo miniis depre- nuim electorum. recte appellatur. Sed sicut serratiosum esthendatur, eo amplius gratiar. Vnde non absolute iram,sed eidem monacho leonscitio sancti Patris discedeterita detestam stulti dicit saxo di arei in grauiorem. Nam sapientes rius illi est in die inlictionis suae, qua se in conspectu Dei quomodo actus suos ac sermones: ita mentis quoque mo- mortificare studet. domum sinitis sal ingredi. id est, propin- solerter examinare de castigate satagunti quorum suorum seculariter viventium cietatem appete- Ira non habet mi me ordiam , nec erumpens furor : .l te. Non de omni ita dicit: nam demitissimo ac modesto viro scriptum est: vi exiit a Pharaone ualus nimis . sed de ita ps Meliore si visinus iuxta quam rater M. Stiae, .lsiuiti , cuius in priori versiculo meminerat : quae ubi excan . Melior tibi est vicinus aliqui qui tibi animum fraterna due it, mox viscera pietatis amittit.& iuroti tantum suo cietate eo init: quam germanus starer . qui iura fidei de nouit frena laxare. Alioquin de vult ac necessaria uadictum pietatis communia tecum habere neglexerit. Quod domi-ςsi Melior est irari siti,waper tristi: tam hi corrigitW - nus in parabola vulnerati, latronibus.eius quidncendebat mus delinquentis. ab Hierusalem in Hiericho , de Samaritani qui in curam sue ser esim festa eorrectio Anio- egit illius, manifestertobauit.

114쪽

COMMENTARII LIBER III.

moribus pastor ipse profeceris: eorumque laudabilia facti

cernens,& in Ornatu virtutum, & in calore dilectionis ipse gloriosior extiteris Haedus agrum comFarabis: dum peccatores ad p nitentiam vocando, sublimiorem tib in terra viventium locum acquirer.

lia benestat proximo suo vocaevamia de nocte consur A, malidi misi niliseriti deci J V est aruli proximo benedicit, qui eum sauore superfluae laudis extollit: vel malis vide. licet actibus eius contra iustitiam fauendo. vel bona plus iusto laudando Sed hic maledicentiai similatur : quia Plu

rimum laedit eum,cui laudan . - I

do siue in mala actione confi- ' Qui benedicit proximo suo voce grandi de no dentiam tribuit: seu in opere iste cos urgens,madedicenti uinius editae aper recto simplicitatem puri cor- stillamia in die stigoris, A litimosa mulier com-dis minuit, vivid licet bonu paratur. Qui retinet eam, quae quivem ut ea laquod stipernς merced imm , dexterae suae evacuet. Ferrum serro

distinore consumit. cuitur,&homo exacuit faciem amici sui. Si I erra ferro aciatis. hο- seruat ficum, comedet fructus eius: & qui cultos noreacati: facissamici siuid Si- est domini sui, glorificabitur. Quomodo in a-tis bona est collatio,&consi- inuis rei utendet vultus prospicientium: sic cordali sapaentatim: ubi coquci ς llonii num manifesta sunt prudentibus. In se

V, nusta perdition Oreplebun .ur: similiter Moculi

hominum insatiabiles .i Sio modo probatur in te lis caprarum id victu an Fica seruare est te conflatorio argentum, dc in fornace aurum: ac cillas, quando hi qui nondum gem diuinitus costituta inof. probatur homo ore laudantis. Cor iniqui ex tui. amore profecto, sed adhueti senso pedi, opere cui odire: rit mala: cor autem rectum exquirit scientiam. bciuili domino deser-

quod quis Wit, Medox ' Si eontuderis stultu in pila quasi ptisanas stricte

Ara u desuper pilo, non auferetur ab eo stultitia eius.

d iois, bis uisiis sis . Diligcycragi Micet v xlxu pecori tui xuosq)ς ς' epulis reficiuntur ratque vi ad distiuum ploretiis de e. ges considera et non enim habebi iugi erpote' maiora virtutum proficiant. Aquae dictitur Looxotu dog- stat. sed corona tribuetur tibi in generatione dc incrementa iuuantur. Quidamata: in quibus doctores vel generatione. h Aperta sunt prata, M apparuerunt hoc quod dictum est : perta auditores, velut in specx lo tirerbae virentes: de collecta sunt foena de momib. vultus suos prospicii inta dum i Vestimentum tuu , M hoedi ad agri κ sugiciat illis, . J Tanta

instantia pecus tibi commata sum pasce. ne tibi lac aestate nouum, nec sit te desit: sed tibi semper tuisque suilicia id est, tam sedulo doctrin in- sta, vi etiam quosdam poenit tes ad os scium docedi proue-has: quaten' per illos qui pridem pro talitate vitiorum ad sinistram iudicis videbantur elle ponendi modo rationabi. bi krentes, O cestim sunt non soluma iactione sed etia fana de montib.: ii ad rinia incogitationes editate silam p pitu, Sufficiat tibi lac caprarum cibos tuos, Arecogitos unt. in necessaria domus tuae, dc ad victu ancnu, tuis. pretium : ita expositi: Aperi, es Irior cr pcrdisio non C hv x xxxviii. svnx monumen ,apparuerutre ebun . , d. c. Inser tot- corporaria uiua: sequestratimenta non replebuntur, ter- CVgit impius nς mine pς sequente: Iustus u sunt peccatores a sancti, - uminum accipiedo: similiter 5: tem quasi leo confidens, absque terrore erit. num ad comburedum deto intentiones eorum qui huma- Propter peccata terrae multi principes et , de pro- cis excelsis.sequestrati sunt an sapiunt, mise biici sumi R pter homini, sapientiam de horum scietiam quae Ui Udς xeram, laedi ad sin desiderio peccadi. Quid iam otii duci, logior erit. Vir pauper calu'

Trita nuta siti T sinulta

iis Gandi,si naturam habe Paratur iam . inliderelinquum legem, laudant C .ia ac impium qui custodiunt, succendu tur contracti. Viri mali non cogitant iudicium: qui autem requirunt dominum, animaduertunt omnia. Melior est pauper ambulas in simplicitate sua, quam

rem sine fine vivendi. squuomodo probatur in con-

stram: apiri ad vestimentu regis quia ipse dixit: Inhabitabo meis. Hi i pro pretio can

ctorum, quibus nocuerunt, ignibus venundantur. CApur xxv m.

esi in silesbim, etiam si nullus persecutot insistat.

probo, monstri . lius lapicns est: qui aute ea scit con ς sator , con ' deserit: quando VH littoei fundit patrem suum. Qui coaceruat diuitias via- cimis , va tui iuriis , vesstori dicitur Ecclesiet: Diligen- ris de scenore liberali, in pauperes congregat eas. fornicationib , vel veneficiis, ter adhibe curam piF, quibu, Qui declinat autem suam ne audiat lenem, ora 'lusque huiu mundi sceseri, te prael se geri : Un0stς eius erit execrabilis. Qui decipit iustos in

uenem, citius castigare me. meto. Non enim tu xerer o

ues dominicas pascendi potestate habebis: sed aeterna est eo lana quam percipies,si commissum tibi gradum tuo tempore bene mimistraueris. Aperta siset prata, apparuerunt herbae vir Des, Sce. A. petra sunt modb pascua sacramentorum coelestiis. quae dia erant typis praeclusa legalibus. Apparuit nouus viror eualeb veritatis de gratiae, collecta sunt in pabulum strea omini scripta patrum veterum, ablata quidem Iudaeis iuperbientibus .falce diuinae anini uersionis. de humilibus .ecclesiae populis adspirituale subii diu data. Iuxta quod dominu est illis: o Heretur inquit a vobis mirari: mi, dabitur. tentis icienti tu .is sim: ad vestimen:um tuum, o har ad rinaria.

Agnos inmacentes, hoedosp nitet es nuncupat. Agnorii

ergo vesic eve eiu dum bonit obedientium disciputatim sidebunt bona eius. Sapies sibi videtur Virdiues: non trepidat: quia praeualere

pauper leoni mous non ignorat. Via. de viri iusti securitas leoni recte comparatur:quia contra se cum quoslibet insurgere sunpicit.ad mentis suae confidentiam redit,&scit quia cun saduersantes superat: quia illum solum diligit,quem inuitus nullo modo amittit. nsmii mali noucogitant iudi iis .erc. Omnia animaduertunt electi, hoe est, de futurum este discit me uniuersalis ii dicij. de quibus operibus requies, quibus pirna retribuat ut

aeterna.

o decipit iustos in mala ininteritu suo corruet, simplices positibunt , cyc. J Qui perdolinam haereticam

decipit amatores iustitiae via veritate deuient, ipse quidem pro nialis suis noetiam quam meretur, incurrit: bona autem si qua serebat, vel utilia scribendo, vel continenter vi uendo, aliis in adiutinium cedunt: eis nimidiim qui lim legentes

115쪽

IN PROVERBIA CAP. XXVIII. ET XXIX. iis

legeiurasi Midientes exempla sibi calutis etiam ab eo γε perseeutione. ab condoinir e fideles vel non ausi vel noperi ille nolunt, as Iuniunt. obu' h. ' diti licet oribus presecutio celi uerit, augustior post pleri.

n ographo: Laetaminii ad isti. Pδup V:em prudes scrutabitur eum. In exta di fidei ultationei ultorum multa gloria est. b Rettan lib. impiis, tuinae homina. Qui abscondit cele- ra sua, non diligetur: qui autem consessus sue rit ac reliquerit ea, ait sericordiam consequetur. Beatus homo qui semper est pauidus: qui vero mentis est durae, corruet in malu . 4 Leo rugies,&vrsus esuries , princeps impius superpopulu. in a p up x xe. Dux indigens prudentia, multos opscondit scelera sua, non diraee- primet per calumnia: qui autem odit auaritii, nullii gloriani Deo dire mei se, si usq; ad lacum fugerit,riunt. cum iustos in prosectu Qui λmbulat simpliciter , siduus

huidelitatis damnatione fidei criptum est Pelli tero, entior erit paruuli . C pux XXIX.

ctis sermonibus proximum laudat, illi quidem parat , exultate iusti. Vel eerte

in exultatione iustoriim multa fit gloria:quia quotiens electos in hae vita pro euenti, HEcclesiae prosperis exul me conia tigerit, multa Domino gloria

retibus datur. Avisus esuries, princeps impius superpopulsib Nou . Stat 'nis, paupςxe. Dux indigens prudentia, multos op- nati, idi' s d id tales'

trum retra fraudulei uineu, cu

ius gressibus expanduntur, an potius illum a quo expandum

tur, inuoluant sequitur:

is a cantem virum, deciJ Non ergo iusto laqueus re

cantium, etiam si corporalitet perimat, nocet: ipsos autem reprobos insidiae, quas proximis passi aut, in perpetuum di nant, gaud ratibus iustis acrochum conditoris iudicium laudantibus, vel de sua ereptione, vel de perditione prauorum. Denique clausula prioris versiculi , antiqua editio manis:-ste posuit: Retia cireundat suis pedibus. Ex ambiguo enim rupi virtutuin gaudere coiri iunt: ita quotiens reprobi regnum tenent,niultos suae pei fidi et co

plices exhibent. A: deerit qui peruersis graditur viis,concidet semel in i operatur teri suam, saturabitur panibus. qui autem sectatur orium, replebitur egestate: Vir fideli, multum laudabitur: qui autem sestinat ditari. non erit innocens. Qui cognoscit in iudicio faciem, non bene facit: iste& pro buc Beatus,&αὶ sequentis ita cella panis deserit vetitate. t Vir qui sestinat di iudicii, tanto tunc d: stri ir rari, de aliis inuidet, ignorat quod egestas sum roso r perueniat ei. Qui corripit hominem, gratiam paganis & haereticis.& de malis catholicii recte potest acci

portabitur, quanto nunc inter culpas minime timetur. Vnde

abi, i scriptum est 1iso Misi, a p*st in i .pud eum, masis quam ille oui ne imme: sis maiorini estis p lingu*b M di in ta decipit. Qui subtrahit die mala Mim missi, bo. - liquid a patre suo A a matre, M dicit hoc non is rarum. Si ergo vitaque iungε- cssc peccatu, particeps homicidae est. istia. μ μ dilatat, iurgia cocitat: qui vero sperat in Nam vim citi orim, ἡ , Domino, saluabitur Qui residit in corde suo, suo. -uetis iis visibinitus est: qui aute graditur sep enter, ipse lau- dictum est. traicis potest italli, qui ho u itur Quid x paupzri,no indigebit: quid puli pauperis, id est. sincitata ipicit deprecamem, sustinebit penuriam. sCu 'c , c. J Doctor clesiae, vel patientiam, vel si- surrexerint impij, abscondemur homines: cum Pientiam, ferina pellauitia illi petierint, multiplicabuntur iusti. Viro qui ment, reproborum' siue gi

.. .. corripientem dura ceruice contemnit, repen- dianarrat bo norum fium ei tinus ei superueniet interitus, & eum sanitas gainsensatum laboravSiuela. non sequetur. In multiplicatione iust Orum laetabitur vulgus: cum imp ij sumpserint principatum, gemet populus. vir qui amat sapientiam, laetificat patrem suum: qui autem nutrit scortum, perdet substantiam. Rex iustus eriget

terram, vir auarus destruet eam.

uum,dedi siue terra agri. siaue textam corpusculi qui excreet,s iurabitur: ille stumento.

iste 'us: qui utraq; spe n i ibitur egestate.

in in poenitentiae suadeat, seu bonae operationis quae sint praemia dicat, non auditur, stulto. Hinc de Apostoli Iu . Mis dicebant: GV tauimus M. . V is, non planxistii cremi. δε - i mus Onon saltastis.

uium captias cum est,miei tur amico suo, rete pandit gressib. eius. Peccantem virum iniquum inuoluet laqueus,

α iustus laudabitur atque gaudebit. Nouit iu stus causam pauperum, impius ignorat scientiam. Homines pestilentes dissipant ciuitatem, sapientes vero avertunt furorem .h Vir sapiens, si cum stulto contenderit,sive irascatur, uiae rideat, non inueniet requiem. Viri sanguinum

oderunt simplicem: iusti autem quaerunt mi' cari omnia extremo iudiciomam eius. ι Totum spiritum suum rofert non ignorat. Hunc locunian- stultus: Sapiens autem differt, te reseruat in n C

posterum. Princeps qui libenter audi verba mendacij, omnes ministros habet impios.

Pau captus, renarum rerum auidus inspicit: cum quaelibet se iii mundi bona desd . uae defuturo dana pittaciat no

rat.

sucumsurrexerint impii , ab-hon fretur. &e. J Eos homines iustos appellat, qui videli citiustu statutumque ri Domino humanae conditionis ordinem seruant. Vnde in libro beati Iob de poenitente quolibet peruerso dicitur: Respiciet semiso,s et ccari. Quod est aperte di te: Respicio eos qui naturam humanae creati nis tecte custodiunt, & se peccando iumentis inundatos eia se cognoscunt. Patet ergo sensus: quia seruente in pionuris. Hieronaom.8.tur. Quen idcirco citius peris turbatio et lait: quia ni illa in istius disciplina tapientiae circumcludit.

m sapisens .istem.&αJLaesus enim in praesos,seulcisci non desiderat: quia etiam tolerans parci optat, sed tamen vinditiqua translati' sic habet: T tam iram suam profert unpius: sapiens autem dispensat per partes: quia nimirum stultus ad ultionem sui irae perturbatione succenditur: sapiens autem paulatim eam maturitate consili ac modoation sextonualde expelliti

116쪽

98 COMMENTARII LIBER II.

plicium vehit posti sero veneno ita corrumpunt, ut ad sani. 1 Contradictiones compromissors, 4 sors est occultate in dissicile venire possint. incomprehensibilis praed natio ex diui rei uti proce-a ut mollis, . Quia qui coepta bona districte non exe- dens: quae inter Potelites, hoc est,electos dum singulis priquitur. dissolutione negli entiae manum destruentis imita- pira assignat,diiudicat.

tur id est diaboli. Frater qui adiuu rurisIramqvisi, .l Cumi pulas deiicitH- more animae autem ei seminat ora esuriet. Qui stocharitate consentit Anam riis. e. J Non terrena substantia se in per defendere potest : imo plerique propter di

uitias xiit capti vel occisii. Vnde& Ecclavastes ait: Diuitiae conseruate in maluna domisti

mollis Adissolutus est in opere suo: frater est sua iam catholicae ecclesiae ciui- opera dissipatis.Turris sortissima nonae dominis ratem construit: & sicut ve-

a Ipsaeu uiustus nexaltabitu Substat indi-

intis vrbs roboris eius, A qu si in uxu V lidu, nient,reeelesias pro orbem,

tui substantiam laudare vir hon inis:-δntcquam glori licetur, humiliatur. ab infidelium ineuisione de tu n. quibus quicunque - ψQuiptius res podet qua audiat, stuliu te esse de . sendunt.bundat, quasi muro me pu ni Hurat Scol ilione dignu. Spiritus vitis ulie- i cum sis rati ibus.&eqsnabili,cuncta j ostium xς iat imbecillitate tua: i Spiritu vero ad irascendu hVmilix

te colutionem Diurae tuitiae Ri ita in Mauri, i pycntium qu tardo' fisu, mellia iactini. vi vel damnationis, praecedit e- ctrinam. s Donum hominis dilatat viam eius, M iis ,. latio coidis atq; praua actio. ante principes spatium ei facit. h lustus prior est in s Jotad QM Witta re pondet accusator sui: venit amicus eius, inuestigabit gentibus populu audiat. stultumst demonstrώς eum. Contradictiones comprimit sors,ta inter confusi inedi Q 'i quoque diiudicat. κ Frater qui adiuua-

qu, Ista his, in quali ciuitas firma. α iudicia iliasii

non declinat. Qui iudieare vectes vibrii De fructu oris viri replebitur venia proximorum iacta, prius qua crcius,&geni In malabiorum ipsius saturabunt plene causam utrius lue pati s cum . Mors&vita in manibus linguae. qui diligui Mentes ex gentibus, quam cognoscat, in idinalesci' - eam, comedeni fructus eius. Qui inuenit mulie s Umς mcxcdul nat,se consustola: dignum dς' rein bonam . inuenit bonii & hauriet iocundi in Q ΠΗ - tem a domino. Qui expellit mulierem bonam, e Spiritus .&e.J Et pie r vir ait. Spiritus quidem pisi. ςxpellit bonum qui autem tenet adulteram utut .ptus est: caro autem infirma. tus est Minsipiens. i Cum obsecrationib. loquo Potest de de quolibet viro sa- tur pauper,& diues cssabitur rigide. vir amita-eto accipi,qui carnis imb ii' bilis ad societatem magis amicus erit qua stater.

cedat . me misso Iitudinis v x Elior nest pauper, qui ambulat in simili

reicitate sua , quam diues torquens labra

quupoterit Iunia re. su N insipiens. ' Vbi non est scientia animae, .cre linia qui ad irascendum non est bonum: dc qui scit inus eli pedibus, Oib os nimi&e. J Animae sicilis est, nec seipsi impotest senilit. P Stultitia hominis supplantat gressus quidem humanae, icientia vi. sustiner Ci Vt iratu caepe di- ius et contra Deum feruet animo suo qDiuitiae lesti est necetaria:quia te aqu*postmodum pia i ,ddunt amicos plurimos: a paupeie autem&hi riet. Cuius tanten .es,niano- punitu :M qui loquitur incnd .ia, non ςiiugi e . busnieluis piti, appetusa re. magis amatus est a domino, quam ludaicus sine fide perduias: in quo secundum carnem natus est Potest& de postolis ex Iudaea natis iniel

lior est simplo auditor verbi Dei, si ea quae intelligere in scianturis potuit, operandorincit: quam eruditus quasque, si in illis quae acut E intellexit, ad baeresim praedicandain labia retor

quet. nunquam Periar en Mummo

destiam facillime sciffertur, atque ex tempore sopitur. Dmum hominis dilatat viam eius. ante Detes s patium ei facit. J Donum charitatis sue aliaria vir riuum, quas a domino fideles accipiunt dilatat viam actionis eorum: ci a quo magis gratia spiritiis intus replentur. eo latius soris boenorum operum gressi is multiplicant: atque inter magnos ecclesae tectores, in statuto culmen sortiuntur honoris. Aliter: Donum spirituale Saluatoris quod mundo attulit,dilatauit viam eius: quod ad plurimas orbis nationes per fidei de dilectionis sua piresciit iam veniret: nec solunt populos,sed ipsos etiam rerum dominos, concupiscentiis renuntiare, ac tibi libenter obtemperare sacrael. h Iustus priorest accusator siti venit lares eius, Ic.JOmnis qui vere iustus est, ubi peccantium enata coiit picit, Primo ad se iesum oculum considetationis innectit: dumque suam fragilitatem solicuus amitauerat. sic demum ad corripiendos alios linguam ben:gnus exeiit. Sed ille qui suis fidelibus dicere dignatus est: I os autem Lxi amicos quia quacumine audiui a patre meo, nora seci vobis: vemon cor eius rix praesentiam diuinae contemplationis,& quam mundum Isorde iniquitatu agnoscit . eius humilitat cita digna merce

de temunera:

Multi te quam decet,pleiunque sensione haeretici stultitiae temerarius incurrit Quod in primis humani generis pare lib. in ilice signatu est: qui duas'

petitu icimitiae maioris, vetitum contii gereproperabant: astatu beatitudinis in qua conditi sunt deuiantes, in patiam miseriae Si mortalitatis inciderunt.

ps stultitia, dec. J Stultoru moris est, Vtcu peccasso Via vel itatis deserui. no se errasse fateatur: sed ad culpa coditoris. sui reatus origine reserat: quasi ipse occasione Accandi tribuetit, qui velit agile fecerit homine, vel ad tentatione eius hos eversutu admiserit. Vnde&primus nosti generis pares, post praeuaricationis excessu increpatus a domino .addeicia. simile mox excusado refugit. dico:Mulis quade dissimi hi cia, dit mi hi si piis, comedi. Et ipsa mulier: Serpens,in civi cupit me. Ambo naq; increa Orε quod peccauerat ,re. torquebant. Ille quod muliere per qua perireta domino socia accepisset ulla quod dominus serpente qui se deciperet, in paradiso constinuiset: iii octua sapises dominli precatur, vino declinet cor suum in verbum ademissa Mem j PIA.i O. ii es iniec tus. Sed de illesium supplantans fressus contra Deum fetura animo, qui diuina imperia po tuam iitertiam contemnens, insupra ipsuin dominum, quasi importabilia hominibus onera imposuerit,mente reprehendit in .

scissilia, &c. J Diumae reguic testis,quae per sanctos

doctores

117쪽

1M ΡROVERBIA CAP. XIX.

doctores fidelibi is ilibuendo praedicatur multos amicos de eisdem praedicatoribtis ,& earum largitori domino aseis uti A philosophis autem caeterisque gentium magiitris:quia nil certae beatitudinis in futurum nol ut promittere.& hi quos habere separantur, videlicet conuerit ad fidem speinque dominicae promissionis certissimani. Multi colui person 2 potentis N amici sunt do a se tantum Perba ρα- na tribuetis. Fratres ocs pauperis Ouer ut eum: tur. ii ii .erki autem insuper Mamici procul recesserui ab eo. oin Apostolus tatu verba sectatur, nihil habebit: qui aut epol

ab tur apud Dedi sed a im,rimis iusti irabiisti. i. 4ς να, inueniςt bona. Falsus testis no eriti in tu Testus, o non eritiis. qui loquitur med acta peribit. Noripioujus:&c. J Redarguerat stultu delitiam ecteritu dominari princi.

didas reddunt, & haereticus limpidissuria coelestis oraculi verba, uditu corporis haurii: at ubi haec corde Polluto miserit. auditoribus suis ibi de mixta ministrat.

mi δε α Piger appellatur. iiii rectε sentiendo quasi

visitat:quamuis nivit operando torpescat sed pigredo uri nutrit soporem , quia paulisi per etiam recte sentiendi vigilantia amittitur, dum, beneo. per audi studio cessatur. Rectὸ autem dicitur.

x H anima dissoluta esuriet,&αὶ Nam qui se ad superiora

stringendo non dirigit, ne sectum se inserius per desidetis expandit. Et dum istudiorum

eum qui verba tantum isti p b. ψ Doctrina viri per patientia noscitur.' Et subtilium vigore non constrin-tiae absque operanonis eri gloria eius est iniqua piaetergredi i Sicut fremi- gitur, cupiditatis infimae seme

ii . de regis ira: M sicut ros super heri lauciatur, ut quo per disciplina

te in multa tapitis iteramur. Domus N diuitiae datur a parctibus: a domino lia x,--, m. -- firmitatis indicium est ut lo- aut e proprie uxor prudens. i trigredo immittit Isopore: Etantina dissoluta esuriet. Qui custo. cunia 2d usuram ιcerius est P commodatar

subiectum tibi quemlibet, s er . rare conspicis, diligenter casti- gare curato : quoa si curari tenuit, ita erga illum circuns e de temperanter aecine quid omnino in tuis versis vel actibus,

licum d in seripturarum, reddeti ci ' Erudii liu tuu ,re non desperes ad

q rabis bene uri non nouit: neque illum qiii seruus adhuc peccati e te probatur. piaeferri iustis in re immeecclesiae.

cicina ecclesiastica per patiet Dindoctorum qua sit per

fecti monstratur: quia dum imagis astrictionibus ac morti corpus subdere, qua a loceruli officio cessare voluerunt : ostendebaiat viique, quantum esset salutaris, qua tanta instantia defensare curarunc Aliter: Doctrina viri per patientiam noscit utiquia tanto quisque minus osten ditur doctus, quantoconuincitur minus patiens. Ne luce nim potest veraciter boni docendo impendere, si vivendo nescit aequam.iriter aliena mali tolerare. Recte autem sub

ditur.

es figloria. fecit Quia nimirum persecti doctoris est. sie

aliorum improbitatem patienter sui me. ut suam quoque Dagilitatem nouerit ab iniqua actione solerter ob eruare. Neque citim aut munditia pronciae conuersationis sine tolerantia susticit externae poturbationas: aut si is qtii Griner uersia foris sustinet, inius adhuc me iter mio uis motibus feruet. intersectione aute eius ne ponas amitia tuam. probat ipsie dominus, cum ἡ

' Mi in patie, est, sustinebit damnum:&cum ieemosynam facientibus dictura puerit,aliud apponet. Audi consilium, de ius rii Messe praedixit: si uandi usi i- ci PQ disciplinam. ut iis sipies in nouissimis tui, . minimis meis, mihi 'Multae cogitationes in corde viri: voluntas autem domini in aeternum permanebit. Q Homo indigens misericors est : P Et melior est pauperquam vir mendax. Timor domini ad vitam, dein plenitudine comorabitur absque vilitatione pelsini. ' Abscondit piger manum suam subascella meo ad os suum applicat eam. Pestilenic , ,

sag llato, stultus sapientior erit: si a viein cor- T. .

ripueris Lapientc. intelliget sapientiam. Qui aD quod sequitur. sigit patrem de fugit matrem. ignominiosus ii m Amiens est, &αJSi erit dc infelix Non cesses fili audii e doctrina ini enim duritia contradiceritis stanee tris, quem erites e coepisti, prouocatus ipse in iii patientiae vitium labaris, damnum prose acto tuae virtutis incurris: de cum illi diutus sorte lucrepando spem promerendς latinis agendaeque pinnitentiaequani habuerat, rapueris:rationem pro eo qui a fratrem scalidali asti. disti icto iudici reddes. Pater litcrae senilis: quia quis et impatiemiam inopiae, furto seruit aut rapinis,damnum iuxaniniae iaciti& cum id proximi tollit, & ii non homini pio hoc, certe aeterno iudici rationem reddere habet. vndc alia editio ita hunc versum transtulit. Male cogitas homo multito damno a fili tor: & si perniciolias fuerit, animam si iam - . - p i zz quia nimirum cum pecuniam violentus abstulerit.' u pio hac animam multus dabit. V , 2 x xx. ii, pi' i ix iniustis. o Homo indigens.&c. J Indistentem dicit humilem qui sieg. . qui si natura impassibilis perpetuis bonis egere sine cestatione recolit: tes.s namque

ici' poeit placidus: dolere tamen nostro moro A iri or r-: I o more dicitur,

cum homines quos ad se credendum laudandiumque creauit, hosti potius mal o qu in sibi ieruire considerat. vii. de S Moyses loquitiar: Poenituit eum quod hominem Dons et in terra oractus, id e cordis intrinsecus: Delebo, inquat, hominem auem creaui, a facie terere.

hq Et tecta iugitern stillatia, .l si eut tecta per stillantia

pluuiam quidem de coelo succipiunt, nec tamen hanc ad v-tilitatem aliquam dissertiunt, sta ad molestiam potius inhabitantiviri derivant. Ita nimirum haereticorum ecclesia Oxlestiam dona verborum non ad salutem animatum: O suae vium nequitiae male interpretando, de contra catholicos litigando conuertit. Tecta enim perstillantia, mundas quidem pluuiae guttas aecipiunt: sed sub tectis in domo lor-

rimisericordiam consequatur a domino, nunquam proximo misereri recusat. De quo de subsequenter annectit. Et melior est pauper uam vir nunduar. Timor domini ad ram c. Melior est namque humilis eoide,qui nihil fidie suis operibus, quam qui se prae excellentia virtutum viri nimine dignum ducens sallitur, nescius dum saperbiendo predit bona quae gessit. l l .Abscondit piger manum suamsubastella, nec ad os sum Micat eam. Pe Iidente flagellato, . J Nemo ita piger est,

ut ad os manum vel coinedendo reducere laborem rutet:sed pigro labor est, manum ad os porrigere: quia desidiosus quisque praedicator, ne haec quidem vult operari quae dicit.Manum quippe ad os porrigere, est voci opere concoI

date.

118쪽

COMMENTARII LIBER III.

aeristis imo ius, cor ciuilia videlicet de illo dicitur. Non peccato absque temetitate pronuntiata stulta est namque GJum testin reii iudices: ve erie venturum . de quo supra propris laudis actmii denterarium de suaque innue inii dicitur. Te is fusas erit puturiis: qui loquitur moi- centia et iustitia gloriari Et quia sunt qui sua laudare quasi ducta peribit hortia: proximorum vero acta velut vina solent in probare, os . c.' Sicut sanieliciis refici cibis desiderat: ita im- recthsubiungitur.

scientiae. Testis iniquus

' deiideciudiciv. h Et os impioru devorat iniqui- hoc est,nixius&mimis, men. e sperata sunt derisoribus iu- ratem.ς Parata sunt derisoribus iudicia, & mallei sera &mensura, simili trema. Et si reprobi, sicut percutientes stultorii corporib. Luxuriosa res vi. ior&n inM,Vmamque est a- praedi etiam est. et uisioni Vςi nsi.&tumultuosa ebrietas. Qui cum his delecta. pQ in bi ς pud D m. PIH-

communicationis diuinae iu- e: - rQbti enimur classia prauehetinae sine fine vciberent. CAP. xx. roliti enim ii: ecclesia Praue vivent ec, has duplices mensuras in domibus,hoc est,co- scientus filiis hibent quia bonunt quod alias impcrant, ipsi num me faciunt: & malum

quod in subditis damnat,ipsi

communicationis daainae iv sapies. Sicut rugitus leonis, ita de icPror regis: qui prouocat eu, peccat in anima suam. tionis: quae ut mallei setium Honor est homini qui separat se a contentio i candens, ita eos in fornace ge- bus: omnes autem stulti mi iccntur contumeliis.

'Ropter frigus piger arare noluit mendica- p r i bi tergo aestate &non dabitur ei. Sicut aqua P. o ter 'fri isti erarere profunda, sic consilium in corde Viri : sed ho- mensuram, hypocritae atque noluit.&c. Qui nuc pro- mo sapiens exhauriet illud :ς Multi homines haeretici in domibus. hoc est, misericordes vocantur: virum autem fidelem in se, sibus suis habent, in eo quis inueniet Θ Iustus qui ambulat in simpliei l iis udo in cogitatu ite sua: beatos post se filios derelinqvcl. 3 Rςx mei, tu exteros vero ve- qui sedet in solio iudicij, dissipat omne malum lut sordidos atque peccatores intuitu suo. h Quis potest dicere : mundum respuunt&comenunt:quasi est cor meum, purusium a peccato λ i Pondus

ecpondus, mensura&mensura: utrunque abo-

ec ter sta ius riser arare - noluit.&c. Qui nuc propter desidiam in Dei sei uitio laborare neglexerit, venturo die re ni meridieabit,&n dabitur ei: quia quaecunque seminaiierit homo haec& metet. Bene ergo imi uiri Dei aestati comparatur : quia tuneia rotas i tostri nubila transeunt, Ne vitae dies xi ei ni solis elucitate fulgescunt. es Multi homines mi ericordes ποcantur: virum autem delemptis inueniet. J Multi quidem misericordes praesenti in saeeulo apud homines videntiar: virum autem fidelem hoc est . qui recta intentione bolium opus sic at . inueniri dissicile est.

i repotest. Nam & beatus Samuel vir ius usae simplex, dissi- utiles ibi filios reliquit, de Achaz iniustus ac reprobus beatum post se filium reliquit Ezechiam: sed filios iusti dicit eos, qui exempla iusti sequuntur. Vnde nunc omnes electi propter sidcm fi j dleuntiit Abrahae: teste Apostolo cui ait: Si autem vos Chri; li, en olemor . . Misaeelliis: quibus beati . tudo non huius seculi, sed sutura promittitur. Vnderect Esubiungitur. gs Ma qiu sedet in solio Ddo , .dissipato e malum intuitu fiso. J Etsi eium in hae vita electi ni a patiant ut reprobo-wm,ubi uniuei alis iudicii dic prati ierit, Omnia maludis sipantur: &coronati, cum donimo iustis , soli poenas subibunt iniusti. Quod etiam nunc per partes agitur,cum quia sanetorum victor exierit de faeculo. δ: ille qui eum tribula bat perseeutor digna factit ire: ceperit. Potest hic versus &de electis a pi . qui habent aliquindo latentia in men e mala, quae ab aliis videri non pol suntliomutibus:quae tamedominus cernit,quado ea occulto respectu gratiae destrui . Denique conuerius dominus i espexit Petrum, O consa tus es Perma verbi domini. .

hs Qui tenduere, minabile est apud Deum. Ex studiis suis intel ligitur puer, sit munda di recta sint opera eius. i Auid audientem dc oculum vidente, dominus fecit

stat et a dolosa de mensura duplici, aluo sua, & aliter facta proximum pensant . ac perhoe in virosue abomitiabiles apud Deum existunt. Diuertum namque pondus in domo sua , diuersam habet mensuram,ut aliter videlicet in semetipso, aliter metiatur in proximo qui in suis semper actibus quae laudari. in aliorum vero quae vituperari poni m. rimatur. Et ideo talem iuste bominatur dominus: quia nimirum quantum sibimetipsi absque meruis placet, tanto superno inspectori merito at lilicet.Verum quia periculosum est cuiquam de aliena concientia iudicare, cuius intentionem scire nequit, dat consilium quibus indicio iudicium nostri cordis erga proximum dirigere debeamus.Nam sequitur:

k Ex Jc ensenque enim virtutibus studere,

modestiae , continentiae, auditioni sapientum,de obseruantiae mandatorum Dei, maximeque humilitati ac simplicit livideris: huius munda esse&recta opera intellige. Quem vero has contrarium iter tenere deprehendis, nunc velut immundi ac distorii cordas hominem, aut corrigere de castigare: aut si hoc non vales, vitare ac declinare, ne ab eo ipse corrumparis, curato Nec videri contrarium debet,quod nicstudiosi putii munda esse de recta opera testatur: supra vero ait. Quas potest dicerem: γ est cor meum,purus sium a pec-c cor in hoc enim versu studium recte vivendi suadet: in illo praesiimptioneni propriae puritatis dissuadet In isto mundi. tiam di lectitudinem quilis in bac vita esse iustorum potest, docet habendam: in illo subtilitatem diuini exanimis, qualio milium facta&intentiolius diiudicat,monet semper ante oculos habendam. Vnde Sc illum locum antiqui interpre- - a te ita transtuleriit. Cum sideri rea linus insolio iudici

quod non ait. Quis potest mundum habere cor,& puim ςG Ilo, altatur casium et alere cori aut quis gloriabitur in umsea peccatoi sed uix potest dicere. inquit mundum cst cor sicci ca ccato ὶ dc hunc quem exponimus versiculum. svr isa

meum, purus suin a peccator quia sunt qui largiente diuuia gratia. possunt iuxta humanum modum decordis'operis munditiam habere:vnde est illud dominicum. nati 1nundo

cor quoniam ipse Deum videbunt. Et in psalmo. Quis ascendet in montem domini : aut quis sit in loco snim eius 3

Innocens manibus O mi in do cor c. Si cnim nemo mundum habet cor, neque villus purus est a peccato,consequens est prosecto, ut nullus a mi dat in montem domini: nullus hominum stet in loco sancto eius. Quia vero coiistat multos ascensuros in montem domuit, staturosque in loco janifestius posuere dicentes: Inuenis qui cum iusto stare- fruerit Maidius. Qui enirn cum apientibus Iraditur,sapienserit. Sicut econtra. an resstulti rum escis ursimilis.lso urem audientem . . t Aurem au sentem dicit audito. re ii verbi obedientem. Oculum videntem doctorem eludi tum Nemo ergo cum se scripturarum sciet institutum, de

ad dicendum verbum Dei viderit idoneuin, despiceat simplicitatem statuis: qui & si miniis doctus ad praedicandia notamen minus est proinptus ad disce luminet adimpleudum bona quae didicit: sed recolat via qui sibi maiorem scientiae sancto elux: restat viique vi sim mahi mundo corde, de iu- Sinti in dedit,ipiestatri quae habet spiritualia dona uibuli xii hum,nae postibat alis modum puri a peccato: nec ta- nec sibi tropter se solummodo,sed etiam propter si atri, eo men te ipsum quisquam mundum corde δέ immunem esse , moda tribuit dona quae voluit: dans unicuique ii Miam secundum

119쪽

ei indum misi surain donationis suae. Noli diligere Gninum prieati S inertiae:de quo Apollosus ait. Hora est s fovi M urgere: ne te si non bene vi iure noueris, egestis in suturo, illi grauissim, ubi nee stillam aquae vitam sitiens uiuenire queas, cupet. Aperi iso dominos, eire: ur. deera

ules iiii e Gid .igdiu spcit utrunque.' Noli diligere somnum, ne te initimque hominum et ius inctas, & saturitatent tibi egestas opprimat: aperi oculos tuos, Asmirare remina uer incedunt no fit hoe qaudiorum coeteiliuni bene panibus . . Mallim est, malum est, dicit omnis libertate humani arbitiij, sed lupi do conquuς. eruptor: de cum recesserit, tune gloriabitur.ςE st xx ex nationeillius, i dicit E-

comparare desiderat, malum deiuvor ς tuita leni,&Proc Irancis uic pi- inquid mihi festεesit ei quia est ei quod in praesenti debet gnus ab eo .4 Suavis est homini panis mendacij: quicquid boni hibet quisque a sustinere, ut cum tecesserit de depostea impledituros eius calculo. uatio. et mundo. tunc glorieriir armὸ ne, coiiiijs roboratur: & gubernaculis tract1da

ti in bellti Et qui reuela mysteria, deambulas

labitur in nobis. m ledici: patri suo dc matri, extingueturi lume eius in medus tenebris. Haereditas ad qua festinatur in principio, in nouissimo benedictione carebit. S Ne dicas. redda matu: expecta Dei cuderit. uelaeseriti

iniurias grauiores quam domini mensirit. Vesbi stratia: n lem indulgere ei qui suam uxorein polluit. & pois uiri sibi indulgere, coem sorte desponsatam Christi virginem maculauerit: vel certe animam suam Deo in baptii mate consecrat Aliqua vitiorum set desudauerat. seipso non babet sed per gratia Dei : quod nec per siti libertate arbitrii, qualis futurus si,qualia ter, vel quamdiu victurus intelli ere poterit.

tum sit vlli hominum nocerer quanto maius est cum quis san.

dominii, deliberabit ital Abominatio est apud α quati vilen ancipium proli-

G voluntaris eos iractare

dominu pondus de pondus: statera dolosa non est bona. i si domino diriguntur gressus viri. Quis aut eho ininu intelligere potest via sua a Ruina est homini deuotare sanitos:&post vo ta retractare. n Dissipat impios rex sapies, Mincuruat super eos fornice. 'Lucerna domini spi-

noli timuerit. Quomodo quadraginta viri in Actibus apostolorum deuouerunt se non m ducaturos neque bibituros, donec occiderent Paulum. Eti ani saepe . ut legimus . diis gloriatio sapientis emptoris, quiquamdiu emerit,inatum esse ἡicit quod secum agitur

cum autem recesserit, laetabitur se capienter emitte: sic etenim etiam calestis te niensertor ubi hine recesserit exul tabit, comperiens labia scientiae, deii, doctrinae spiritualis a lavsus est in comi Marione caules m. auro , gemmis, devolselle assimilada pretiosis.d s suauis es homisti panis, dcc J in quocunque membro

quis amplius peccauerit,in eo ampliora iis ultione patietur tormenta. Vnde tectinui in lingua magis delinquit, in ea plus arsit rus esse perhi tur: dumos eius ealcillo, lutesilis L . - , M. . pis ignitus . iii pleti tum esse illud. Omnis vi vior talibi videtur: appendit restat aeterna recthlii ix culii hominis, quae inuet istat omnia se rei, Cli isti tior in det ouere

ventris. Misericordia de veritat eustodi sit rege, 'T,DΣΣ'

de roboratur clementia thronus eius. Q Exulta. tio iuuenum sortitudo eorum, d dignitas senu canities .p Livor vulneris absterget mala: dc pla-sae in secretioribus ventiis.

C lcut idiuisiones aquarii na,ita cor regis in ma

suinpositit, dicens: Muscipula est viro citato aliquid de sitis consecrate: postea autem quam votum fecit poenitentiam agit. Et quia vitosque. de eos videlicet qui sua contemnunt, A eos

tiu domini : quocunque voluerit inclinabit hin persequutitur damnatiores nur: quod accidisse constat diuiti illi qui epulabatur quotidie splendide: cum in insono ardens. refrigerari sibi , Larato linguam petebat. Naia...... quia in verbis superuacuis in epulando defluxerat,in lingua amplius ardebat. e hi Q.&e.lsiquis voluerit tuis misceri amicitiis , &hu evideris ritinis amici Pandente secreta, hunc veluti

perfidum cave.

quitiam in Lac vita multiplicara appetunt ii suturo ab aetertio patrimonio ex haeredes sunt. Aliter: Haereditas ad qua festinat ut in principio, in nouit simo benedictione carebit. Qui gradum re uni nis priusquam subelle didicerit, id est, ante tempus se ituiti praeposteriis accipit: in nouissimo mercede benedictionis . qtiae bonis rectoribus debetur,carebit: qui ad mysterium altaris indoctus & temerarius accessit, ipse in die nouissimo gratiam remunerationis, quae Misei linistratib. repromittitur perdet. Potest& ita accipuquod qui in praelemi suas ulcisci vult iniurias, hic corona patietiae iii suturo carebit. Cui sensui potissimum videtur conuenue quod sequatur:

s s detiam ver scula sequentiastruit, coni dicit: h l .Xbominatio esὶ Hiddiminumpontuos ortas, latera. . J Duplex namque poodus de statelain habet suo in

corde dolosam: qui dum peccauerit ipse veniam petit ad mino: re nihilominus peceanti in se homini ac Poenitenti,q iod neccauit dimittere non vult:eum quiDeus est nectere

autem ins Ossipat impios.&c. JMoris autem sitit antiquorum. ut adepta de hoste victoria. Minices sibi erigetent, in quibus vim nam suarum laudesdeicti. rentivi in saviis opere legimus Dominas ergo rea nota non tum impiorum destrue in fine mali ram: sed&magnam cum electis suis eiusdem trium hi gionam perpetuo celebrat Hune vel sinitanti lita transiitio ueliabet: venti. lator impiorum rem sapiens ,re mairrct allis roram malorum: id est pinnam nullo fine consummandam Cui videlicet tot contraraa est corona vitaexternae quam repromisit Deus diligentibus se. iis Lucretia. Oct Diuini afflatus illuminatio cum in mentem hinninis venerit, eam sibimet ipsi illuminans ostendit: quae ante Spiritus sancti aduentum cogitationes pranas taportare poterat,& pensare nesciebat. o Exultatio,& c. J Canitimi sapientiam dicit. Tunc etenim ciuitatis cuiusque bene ordinata itune res sanctae eces saerecte aguntur: cum & tartiores quisque viribus necet lariis iniistunt operibus,& semoto maiore prudentia Pisditi, de his quae agenda sint salubriter consulunt. p tium.&c.J Cum enim exterius percutimur ad peccatorum nostrorum mentoriam, tacitia actique reuocamur:& ι per boe quod solis patimur, magis intus quod secimas dolemus: sicque fit ut inter aperta vulnera corporis . Os nos 'luat plaga secreta ventris: quia sanat nequitias prauiop ris occultiani vulnus doloris. Solet quippe ventris appellationen ens a pi:quia sicut veniet conuimit escas ut a meas Pertractando excoquit curas. CAν v et x xl.

ad iniicrandum precibus satagit,cum ipse homo existes,nullislioliamum precibostini admisericordiam possit. iure CIcut 'fuisiones aquaia, Sce JQuare corris & non po- quasi utiquus ponderator abomiliatur idomulo: quia sirus Ptius inuit mira hominum in uiau Dei esse ili et, cuin s. Hie n. na. G iu

120쪽

ior COMMENTARII LIBER II.

A scriptu sit: Q malui nativisuuio cisi es terrimi si ne s Vir uictrauerit avia doctrinae ire Hugit num con σ- Cregem, sancti linquenique appellat, qui vitiorum bella ui se res itur ,&c. JGigantes dicitiinmundos sol tuus: de quibusi plo vincere, virtutum imuiram nouit stipale. Sicut enim beatus Iob:Ecce ligantes, inquit gemmiis aquis:& qui lin- ω. ,ι Idominus multifidis aquarum diuisionibus terearii.ti fines bitant eum eis, id est, superbi de malefactores spisuus dae- late simul & actis implet, tegit quoque aquis superiora moniorum cum his quos deceperinthoimnibus Poenis sub

cinior uni: ita cor re is ouo - . , . - . . a. - . . am torquentur horum enim

que voluerit inclinabit illudi autem rda dominus. Facere init ericordiaoc tu' sociabunt ui . qui a via quit sicut diuisiones fritiatu. dictu, magis placet domino, qui victimae. Exal- veritatis etrauerunt, ipso iu-ituta suam voluntatein,&-- tatio oculorum est dilatatio cordis: lucerna im- dice attestante, qui ieulis di.

gelis & hominibus tribuit: it pior si, peccatu. Costitationes robusti semper in pilς piae x xx: Disic di corda ianctorum quibus si bundatia: omnis aute piger in egestite est. Qui Ne e .llum hi QgxςgMxhetauros linguam edacio, onus&ex-bet Pelagianista locum . quo cors est εἰ impingetur d laqueo, mox xi - Rapi' fletuo iusto duas,&e.lium sisque Dei stati aquis tauus nae inpioru detrahet eor: quia noluerunt facere dc recti iactu esse videmur sed fieri possiti iudicium. Peruersa vix viri aliena est: qui autem distat inter impios de iniquos, as ruena l ivst inudus est, rectu opus eius .i Melius est sedere in quod iniqui uam omne re- ansulo domatis, quacum muliere litigio in

mandata ritu obstrua, ecl. miscrebitur proximo suo. Mulctato pestile te la

omnis vivit, -- - perceperunt, vel post accepta

nis homo. Atqui peruerse pientior eri I paruulus :&sii sectetur sapientem, ad apostasiam redimant. vn.it,alienam profecto , natu- tumet scientiam. Excogitat iustus de domo im- de potest hoc loco impiusia humana viam incedit. Pς - pii, ut detrahat impios a malo.*Qui obturat au- .mnium siletium persecutot

uessae oactio, iς ςstu suam ad clamorem pauperis: dcipiis clima

quod per naturim originali- tinguet iras :&donum inlinu indignMionem sto datiit impi . cum protet sumpsit exequitur. maximam. Gaudium iusto est sac z iudicium, martyre persecutor, qui eumb Melius est. SUAdeo ve- dc pavor operantibus iniquitatem. t vir qui eo morti dederit .punitumproterum est, melius piiς se ei ςm rauerit avia doctrinae in caetu gigantium cona- ctu iniqui, qui eorum iustitia ansul dom tm id est,i ς xς inorabitur. Qui dilistit epulas, in egestate erit lanx um xii olebat D

taestitudine vite commentio- a:. L: .... ἡ δε-- narus Herodes, non tantum

ii, ouim eum muliere nisi, in qu R vin Vm N ping RQR dx Rhy ψ P Q pro innoe tibii, quo, impie domo quae tibi su cum illico, iusto datur impiu ;&pyoxςcto iniquu , Mς Mβ neci tradidit. sed& au in mutui ut etiamsi optima tibi est habitare an terra deserta: quam cum mulie tum damnationis accipit quia mulier ducenda offeratur e- re rixosa5c iracunda. i, Thesaurus desiderabilis fidem Magorum sequi ad M oleum inhabitaculo iussi, de imprudens ho- qu rendum dominum nomo dis lipabit illud. Qui sequitur iuuitiam demi Uet Iudaeus,& pr

- . L . . . - Phetarum dicta coorim tri

lius sit eontempto coimubio proptet comitatum agni coeli Dem ducere vita. Aliter: Quid per angulum domatis, nisi vita relipoia.ab omni actione terrena remota,& turbationi bus vitae praesentis quieta

i Ciuitatem sortium alcendit lapicn , NdG austri sui et in iudicis cionxit robur fiduciae eius. custodit ossuum dc generati eoa, O dem linguam suam, custodit ab angustiis animam meam,& Non quia ipsas Quid per mulierein lixi suam. Superbus & arrogans vocat ut indoctus: virtute ac potentia condemnis pcxx a taxi s vh δο 0 4ς- qui iniri operatur superbiim. Desideria occi D it si quia in ei

si iratui: Quae amatoribus suis i . - . ratione condenabuntur, qui

immittit ite, , eoncitat belli, Iat: qui autem iustus eii tribuet ta non czuabi . tiae curam quini disii uiui1- Hostiae bant Eabere. li Thesei rus c. J Claritas notum operum Deo semis per amabilis.&pinguedo dilectionis in sanctorum ecclesia

refulsit. verum reprobi non tantum virtutes se non le-qui,sed de persequi.& quantum viniit in bonis obruere se- hin diuidit unitatem. Pacem violat, amicitias disti irat: eos quedum vallis cupidiuiti sine mat, nec in semetipsis quietate sinit : nec instat a dilectioite connexos esse primit tu

es mi Arura: ital deiicialiter haec accipienda sententia: ι 1. α non egeno tantum vel corporaliter intirmo Nana de qui stinant .Potest cane bic versus &de quolibet martyrum acetctiminibus alienis nona sectu misericordiae condolere, sed Pi: in cuius habitaculo. id est, corp re, ni sancta. Dei vi- iudicantis mauuli tenete censiliam: ostendit se necdum vi- delicet thesaurus semetur, abundat & unctio gratiae spiri liorum iecibus eliquatum, neque auditu diuinae miscra: io- tualis: at persecutor imprudo huiusnodi habitaculum dis nisexistere dignum. rumpere potest: thesaurum vero qui habitaculo tenebaturds Mema.&αJ Qui it districti iudicis,quam condo M oleum,nequaquam tangere potest. unde donun docere mentit, pi are desiderit,eleemosynas det pauperibus, ta timete eos fui ccci ricorpus , erpon haecnon has. Et hoc nulla delectatione fi uotis humani, sed tantum amore animus qui ac ri. conditoris, qui cordium oeculiarespicit. sic enim fit mu- i ciuitatem ---,Sc. JQuitatem sortium, mundum Maii I. in .nus absconditum,si id miti andum conditoris iram Pi - dicit, Qui quondam maligitorum spirituum de tyrannidi 1 stultae su Gsseruiebat:habens fiduciam vitie in cultum. tum qui non sinit diu sed opera manuum hominum. Hanc ciuitatem intrauit ille natus in carne, qui est Dra virtus &Dei sapietia: destruxitque per suos praedicatores cultu de tum, in quibus fuere connii, veritatis ignari: atque in fide 'inlestium docuit habendam esse fiduciam, quae nunquam posset de ii. Sed & quotidie ciuitatem sottium ascendit sapiens , de de iitr mur fiduciae eius, cum aliquis fidelis doctor argumenta philosophorum, vel haereticonam, vel

etiam contumaces carnal in fratrum contradictiones. qui.

bui Misa sua defrudere de alleviaremiuntur, aspersone fidei cum, si nullo extraneae iret ibutionis intuitu porrigatur, sic implabit ut quod ipse praecepit: Te autem satiente eleemoβ-mvis scias I strat Mevi uaca rudextera tua. e dium de Gaudet iustus cum bonis deludat opem bus : quia sperat se propter haec bonis temulierandum esse

perem M. At vero reprobi dum mala,quae dominum prohibuisse norunt, iaciunt, quamuis sitae luxuriae perpetratione carnes et ebentur, mentis tamen pavore interno

SEARCH

MENU NAVIGATION