장음표시 사용
181쪽
a Et q-, Sc. J Euangelicae veritati non noti siciendum diutina deliberatione decernimus.ed secun- Geredunt, &consentiunt iniquitati. vir tacto creatore de- diana hoc nos in die domin audicandos: quia bonumalum serviant creaturae. ve n5 ignoras probamur. Sive conscientia de cogitationes h Iracri ignatio. In iudicio nostrae erunt in die iudieii ante oculos nostrosi auum qu Tribulatio,&e. conicie uix & infructuose poeniten- dam lustoriae cognoscendae: aut ipsae nos acco abunt, aut
'&quinor quiescunt veritati, credunt autet ii per stima Omi,os 'ndign/xio; tribui xi 0rc-n' iam ibi, Gai Liuitiis, mentes. Item huc iisque semio gui a 'in omnem animam bonaim Operantis p sesub dirigit ut ad omnes naturali maluna: Iudaei primum &Graeci. Gloria auic A dum quod annueto per Iesum obnoxios legi: in quo etiam honor&pax omni operanti bonu, Iud copii . Christum iudicabit Deus. Iudaei par zer continentur. Id - mu de draeeo. g Noeni inest acceptio persona- q S-μtem Iud tu cri οὐ ς; - utcmiud u gmuli an a d neum timui eunq;enim sine teste pec Hjς nu lix iis diu
gem scriptam habent. p c Πςrunt,pertes ciudicabum ur. Non enim eumque ed. . enim, ius 4s Iu omnem.&e J Animae auditores legis iusti sunt apud Deum, sedi acto- culti sunt bona. poenam Apostolus commina- res legis iustificabuntur. Cum enim getes quae Et renuisse intege.JGa- turpi opterii teticos, qui legem no habent inaturaliter ea quae testis sunt fidis, vel, secutus .
nune dicitur, sicut in Genes. cordio usi uis, telum ontu reddente illi consci- ς' Iacob eum septuagint, ani- entia ipsorum dc inter se inuicem cogitatio- i Et probas,&e. 4 Elisum mabus AEgyptum introisse te . num accius antium, aut etiam defendentium in iora, & inter minora discer- Hi . Deus occulta hominum Pse ni . Quae enim per naturam
appellat. tem eius: M probas utiliora instructus per lege: curatum est. 'confidis teipsum esse ducem careorii, lumen x Lumen eorum qui in tenebra,
pectaureunt , meligeribunt. gena obicrum. laurem praeuaricator legis sit , cis, o Iudaee, quarettatisve bine lege circun- dieris legem 3 Qui gloriaris inliserae, in lege naturae: hoc lo- Deo.quare inhonoras Deumrco. perabunt&iudicabuntur, uiti nosti voluntatem eius, Vnum voluit intelligi : quia & qui petit, per Dei iudieium quare non obtemperas eius volumati Qui probas utiliora. Perit:& qui iudicatur,pec tot perit. Sicut scriptu est. Quia cur inutilia semita Di ix caecorum, quo modo viam non vi I rccato resperi M. Nam & similes illos sicit dicendo a Non des rectam 'Si enim videres. per ipsi in uti lite ambulares SI auditores tantum imis iustos esse sed tacitates Et paulo in- lumenes aliorum cur non abiicis pira tenebrarum: Erudia xerius, dicit gentre uidie domini iudicandas Quis enim du- tot insipientium, vi huid timorem domini , qui est inimi rixat tam si lege positos, qui sine lege degentes, nisi CKri- sapientiae, reliquisti Magister infantium, quoni o puer es incrediderint, tuto, hi sensu Qui habes formam scietis dc veritatis in lege, quai rem , m 4 Reddit lationem. quare non sint gemi- re necipi queris,nec alios sequi pessimo exemplo permit-bus melior . Vnde de nobis timendum est, ne audientes le- tist Quare non conuenit vita tua dinstrinae tuae, Ac opus tuagem dc non racientes, cum gentibus perrainus, sicut ipse a- destruit fidem tuanti via defiet ut lex te non custodita, non libidicit. Ne eum hoe mundo damnemur. solum tibi nihil prosit, sed etiam maioris criminis reum . ii K cum enimgentesq&gem non habent J Ne quis forte conteniptorem obtineat. diceret, legem non habent ad quam fmnam poterunt iudia e s Qui praedicas,&e. Jonidam dicunt abscondendo ab homini x suratis Christum. mireraliterea, &cJ Siue de his dicit. oui naturaliter ia- ds ob id eis non, deci J Non est una moestia. Nam omneni fuerunt ante legemuiue qui etiamnunc maliquid ope- quod Deo debet anima, si alicui praeterquam Deo reddide
nas Husinos ligem, &c. 'Ostendit illos non esse sine lege, ut deserues inexcusabiles sicut, de Iudaeis de proprietate gloriam tollar. Qui ostendunt opus sens scriptum incressi Dis,&e. JNatura agit tmem in corde pereonscientiae testimonium:si- am in lege gloriaris, per a ricati mi Deum iis ueconscientia testatur legem habere timendo dum peccat, honoras. J Exponit sacri I grum, quia dicit: dc victis ratulando peccatis, etiam si nullum hominum ve- g min Dei perisimith sori mergentes.Irraturi equi peecat. iis Sicut, dec. J In Esaia praeposterato ordineanteposuit - Et inre invi cogitationum sotim,dde. J Dicit testimonium quam diceret stri pium. Ita enim dicentis altercauomcositationum esse, eum quid faciendum, vel sermo dilaysus est, ut quod ex propria intentione stat
quod proprie in Deum committitur: qualis acrosanctivi ratio. Item in hoe . inquit , in quo committis finitetium, itidololatra esse monstratis.
182쪽
eodem sensit scalpriam repereti .vel reuerx quorum ut iustis acceperunt: quia credita sunt illis eloquii des. it ei hactibus ii unen Dei fuerat blasphematum sicut scriptum est. ditiationem,quod lex contempta no prost:&quod carna- Pollumini nomen eum reteri lites, diim dicuntur populus lis circumcisionis pr rogatiua nullis operit ustialia it ira. Dei, inter quas sentes captiui suis peccatis sicientibus mo- Interrogat quid amplius habeat Iudaeus, ex cuius ζrsonarabantiit. Item , sicut ait. Per bona opera vesti abcnedicatur respondetur. Multum per omnem modum. Nain Hirtius
Dctis: nunc non recte conuer a ei rei ui eisio tua praeputium facta est.' Si igitur praeputiui ultitias legis custodiat: nominς prae dat quomodo astra contra. putium illius in circumcisionem reputabitur uenit, dicens: Si autem iniqui. Ut iudicabit id quod ex natura est praeputium, On ri
legem consummans, te, qui perliteran ' circumcisionem praeuaricator legis es. 4 da, enim qui in manifesto Iudaeus est, neque quae in mani selio in carne est cucumcisio: sed qui in . abG condito Iudaeus & circumcisio cordis, , in spiritu, non litera: cuius uus non ex hominibus, sed ex Deo est.
modo nihil emi prodest 3Prodest tempore suo signum: pro dest si iustitia, cuius es ignaculum, adsit. Caeterum sne it .la superfluum erit sue quia vi uete faciebat Iudaeuin, & in sentia exterminari antequam saperet: siue quia in lege iacit este, quia per pecta inuenitur
carnis circumcisione cessante, veram illam cordis esse venturam. Et praeuaricator legis est.
dum non sequitur id quod ibi piaedictum est b s Si igitur aeputium iii iti M. &e.l visi ia indigentinuisibilibus: inuisibilia non indigent visibilibus. eo quod
visibilia imago sum in uilibi liu ., re inuisibilia Velitas sint visibilium i ideo circumcisio
carnis .indiget eordis. Circum cisio autem eordis, non indiget veritas: imago autem indiget veritate. Quatitui sene,
quare sit dataeir meisio. si per seipsam non prodest Ptimum, ut agnoscereriit Dei populiis inter gentes:denique qua-do Gli erant in eremo, circumcisi non fuerunt: siue ut corpora eorum agnoscerentur in lo. Nam quod in tali membro signantur, haec causa est. Primum . ne aliud membrum aut debile fieret, aut turpe quod publice videretur. Iterum propter gratiae promissionem, in quaerant per castitatem placituti siue victitistus significaretur ex eius semine nasci. tutus ad quem sutura erat ista carnalis.quae spiritualem h bebat asserte euius typum gerens Iesu Naue,populum secu-do circumcidere iubetur. Et iud hi iunuia ex naturae praeputa ligoneon- 'vinam , te qui perlitream ct circi ci Aram praevari Mari ses. J siue dum literae circumcisionem sectatis, circum cisionem spiritus aecipere dedignaris: siue non sequendo ruod lex dicit. hoe est, ut christo et edens, veram circumci.
ds Moneni et S e. J Ipse est vetus. Omnia enim quae antea
circa exterrorem hominem gerebantur, figuram interioris habebant.
e vitreum 'tardis. J De qua scriptum in lege essi In
diebus ciminuidet Deus cor tuum, oecor feminis tuiad Dominum Deum tuum amandum. Et iterum : cir- mcidite ros Deo diestra, ct circumcidite praeputi m cordis
In si mim, non Mera :erius laus non ex hominibus,sedec Deo est. l Non secundum hieram legis, sed uecundum nouum testamentum, quod interiora quaerit, quae solus videt
si omit Multum quidem per omnem modum. 4 Ex per ι otia Iudaei interri nus dicitur. respondente λpostolo, multum quidem i undum omnem modum. Ideo autem mulium ini est, non quia circumcisionem in cametas nostra iustitian Dei commendat , quid dicemus 3 Nun quid iniquus inust Absit, S e. Postremo, quo modo Iudaeos nihil amplius liabere consit mat. si hic multum habere c5
dicturi primum, quod credita sunt illis eloquia Des , degentiubus nulla.
ridem promissorum, cummdictum Abrahae: Quia in semine tuo benedicentur omnes
a Vid r ergo ampli' ludso est: aut quae vitalitas cit cuculoni, Multum per omnem modum. h Primum quidem, quia credita sunt illis eloquia Dei. i Quid enim ii quidam illorum non et ediderunt N unquid incredulitas illor si gentes. iidem Dei evacua uti Absit. LEst autem Deus L UMit n. dcc. JH e, omverax, omnis autem homo mendax,i sicut scriptum est. Vt iustificeris in sermonibus tuis , Muincas cum iudicaris. Si autem iniquitas no . stratustitiam Dei commendat, quid dicemus Nunquid iniquus est Deus, ' qui inserti ram 'Secundum hominem dico. Absit. Alioquin quomodo iudicabit Deus hunc mundum pSi
enim veritas Dei in meo mendacio abundavit
ius, pro maxima parie dicit: it cut: omnes sua quari t. Ei: O- mur me dereliquerunt. Lucas est meciam solus.
lf Sicut scriptum est. Vt iustif-
ceris in sermonabiis titu: dce. JIn psilino quinquagesimo. Hoc testimonium ita posuit pars aduersis. quasi diceret.
in gloriam ipsius, quid adhuc Mego, ranqu-m iust apparti metu litando. peccator iudicor Θ Et non sicut blasphema, Sed verus sensit, se se habetimur, ec sicut aiunt nos dicere. Faciamus mala, Quis promiserat se Delis sine
ut ve. personatum acceptione in peerantibus vindicare, & quidam eius patientiam mendacium iudicabant, vincit eum iudicauerit, quanilo tum facta puniet, in quibus nemo putauerat vindicari. Aliter. Pisi sti te curam de horninibus habere, qui ter prophetam mea ibicondita re asti. x vicisti eos qui te in tiosum hum notum actuum esse confingunt Hucusque obiectio eum rit: iam incipit Apostolus respondere. m Mautem quitas nostra rustitiam Deicommendat, Gemuo Q di quia est neu 3 ὶ iniquum est. si in illi: vindicat.qui iam peccauerunt,ut illis iustior appareret. Itε, non quod nostra iniquitas addat iustitiam Deo, sed in tem
pote quando in iudicium eum Deo venimus, non observa tes praecepta eius. promissionum retrii tionem standamus. Vnde ostenditur Deus verax:quia quae promisit sanctis, peccatoribus non dat.
n s cm inferti m l Vt in diluuio de sodoma, ita in iudi
ors Secundum hominem dico Absit. 4 secundum te qui taliter sentis. Alioquin quo modo iudicabit Deus hune mundumt iustitia damnabit iniustitiam,si secundum te humana iniquitate sit iustior. ps senim veritas Dei in momentatio alara duruit in glori inius. J Hoc est, crevit.
cunque mentior homo.qui laudari deberem, si meo mendaciotai veritas comprobatui
is Tae quam peccas, iudicor. o non sicut Masthemamin, sicut aiunt quid nos disere. J Vt qui me ita iudicat quasi
peccantem. & non sicut qui am nos aiunt dicere: quod quanto maiora mala iselimus, tanto maior bona recipia
raciamus mala, ut veniant in JHoelartassis ideo putabant;
183쪽
IN EPISTOLAM AD ROMANOS CAP. III.
tabant:quia non intellexerunt quod quidam dicebat: Vbi a- mlam peccat ,superabundauit gratia. Quid iustius, quam ut hane renam seu Hant, quam nos negare mentiti sunt, qui nihil magis quam ii illum Dei iudicium praedicamus t
rs Scimus alitem. dee. J Ne dicerent haec in psalmo de oeniatibus dicta, ostendit quae in lege dicta fiant , his qui inne sunt, traui. Quaerituriane, quomodo ludaei dixerunt Deano ii elle Non utique verbo dixerunt, sed Opere. Narn confitemur quidem se nosse, fictu autem negant. Ergo gentes
bona Quorum damnatio iusta est. luci D repellat,qui alii de il- hQuid ergo Θ Praece minus eos Nequaqua . Cau- P op ou maiore, sinu, inueni ausim. Nil enim tuimus, ludaeo &Graec. , olime sub s Vto Oiastrualis 'Nopeccato esse, ς sicut scriptum est, Quia non est solum gentiunt, sed etiam lu- iustus quisquam: i no est intelligens non est re- . orum: diuti non habenivnquirens Deum. Omnes declinauerunt, i simul ii sit mri pollini inutiles facti sunt: s non est qui faciat bonum,no est usque ad unum.' Sepulchrum patens est guttur eoru : uingitis suis dolose agebant: vetas habetent, ni nil tamen amia nenum aspidum i sub labiis eorum. Quorum pluis qui gentes habeam: quia os maledictione Π dc amaritudine plenum cst --φ veloces pedes eorum ademitae dum sangui- Qnias, quae non tam adnem. PConti itioli infelicitas in viis eorum, do qu*m ad carnis Ἀ- via pacis non cognouerunt:qnon est timor Dei dis, it '' '' Psalmuia iste . . de hoe testia ante oculos eorum, Scimus aut ςm quoniam sup u dicen, oui ost Illimonium vi aduentu Claristi quaecunque lex loquitur, his itii in lege sunt,to- opus lebis in cordibu,siui, Et piaecipue Oilendit m pleturn, qui tuta ut omne os obstruatur de subditus fiat nunc dicit: Ex operibus leoist iapo eic licet p/ssionis, quo omnis mundus Deo: uquia ex operibus legis no Qi iustiticari Dinnem cat-
ruio uiu uiui si . stis c bitur omnis caro coram illo. Pet Iegeii None ,&αὶ Qui nonre. ς'im ς gnitio peccati. y Nunc autems ne lene q urit findamentuin, ne eesse iustitia Dci inanifestata est, testificata a lege de
Hoc enim inuestigauit ratio, sub peceato esse de Iudaeos de Graecos: quod non ratione sola coli:gimus siegetiam de Iudaeis testimonio comprobamus. Ite hoc ostedit, quo modo Iudaei laeet lege de ptopbe-ouines similiter peccauerunt, de egent gloria Dei.
occ. iiii piselmo tertio decimo.
v cuia ex operistis, de lModo non iustificatur. siue opera legis, circumcisio t. dicit, sabbathum, de caeteras eii ut declinet.
telligit, non requirit: seu ideo non intelligit, quia non qiue D . Dens autem tunc requiritur, cum eius voluntas inqui raur: quia omnis qui peccat, non vidit eum,nec cognouit eum. eo quod qui pes t. domini sui non cognoscit voluntatem. Nam de vulgo inclite dicitur cuius ut antas isti orata est.
s Noi est, dce. t me Apostolus. lieni, si non est ovi faciat
bonum, quo modo inserius plebem suam arsuit, deuotantes,ec inopum eonsilium confimaeut 3 Plebs enim Dei noecat, si bonum non ficiebat, maxime cum iusta ibidem generatio appelletur. Hoc inagis ad psalmi expositionem pet-tinet, quam ad Apostoli caui un. Sep-hrum, dee. J rcetore doctrinasium de adulatione contaminans, de interficiens audientes. Ideo enim sepul-ctum diligenter clauditur, ne adhuc viventibus exhalationes generer pestem. , tali suus,is,dee.J Aliud ore promittentes, aliud corde
hs V reum 'idum.J Horum serpentium pellimuni dicit
is Sub Ia ueoram. JHoc est . in corde. ms Quorum Ornvalidictione. J Non est unius generis maledictio. uid erum malo voto dicitur, sine dubio male dicitur. iis Et raritia plenum en. J Amatitudo contraria est dulcedini verborum Dei. o Veloces pedes, oce.J Siue simpliciter homicidas dicit, siue interficientes anima, adulando: unde in actibus Aposto. lotum dicit Paulus: Mundus ias omni serviane. Non enim subterfuse, quo minus vobis onunciarern omne consilium Dei. p contritio est insidicitas. Aeci Conteruntur, de infelices fiunt animae in dominis eorum , vel in exemplis conuersationis eorum.
Non es timor Dei .dde. J Intimore Dei conclusit, qui
si timorem Dei semper ante oculos lis iisent, non utique deliquissent. Neque etiam aude seruus domino praesente
prophetis. ' Iustitia autem Dei per fidem Iesu Christi in omnes, de super omnes qui credui meum .h Non enim est distinctio. ς Omnes enim peccauerunt, & egent gloria Dei, diustificati gratis per gratiam ipsius per redemptionequet est in christo Iesu quem proposuit Deus pro- propitiato
nem. Carnem accusat. cuius prouidentia legi Dei subiicere non potest. Lex enim ostende re nouit peccatum, non Iamen ostendit qualiter debeat obseruari: de iterum punirr noxia, non dans veniam pamuenti. Christus autem remissionem peccatorum donat credentibus, de docet quomodo dobeant carnis vitia vitat, atque P ud tra res Q.
xs Perlegem. dee. J Non remissio est peccati, o cognitio.
Ideo enim perlegem duid sit peccatum, agnoscitur: quia aut in obliuione erat lex naturae: aut ante legem literael uiora quaeque non cognostebantur esse peccata, id est, qua aliis non nocebant, ut concupiscentia, ebrietas, de caetera
N- I sine, dee. J Hoce quod dicit quia iustitia quae in Christo manifestanda erat, in lege naturali non et a cognita. Testimonia autem legis, Mors de prophetarum, annunciatione praedicatitur. stem, sile lege litetae iustitia manifestata. quae nobis fratis a Deo donata est, non nostro labore quaesita re apertius per exempla Christi euidentiora patefacta, quae latebant in lege. η Testimata a lege cynophilis. Suae iustitia liaee praedicata est, leue Sc prophetis in nouiminis temporibus esse vel tura: sue cognitio peccati Mesele prophetis testimonium
s Iustitia autem Desper, dee. J Iustitia qua creditur Chri- i
bs mimum, doc. J Inter Iudaeum de Graecum. ς omnes enim A c. J Quia non habent suam. d Iastificati dee. J Smevsa operuactione per baptismu, quod omnibus non merentibus gratis peccata dona uir. let erre dempti mem. dce. J Qua nos redemit cui gulae stode morte cui per peccatum venditi laetamus, secundum tas iam dicentem : Peccatis vestris venundati estis. Q mortem Christus vicit : quia non peccauit. Omnes autem ei eramus morit,eui se illa indebite tradidit,ut nos suo iam gmne redimeret. Vnde propheta praedixerat: Gratis verum. dati estis, de sine pecunia redimemini Hoc est,quia nihil pro ac pistis, de Christi estis sanguine redimendi simul illud notandum. quia redimit nos. non emit: quia ante per naturam ipsius L eramus, licet simus nostris ab eo alienati s lictis. Tune sane fluctuosa et it redemptio nostra, fi m
crem, de e. J In promptu ante oculos omnium posuit Gqui redimi vult, ac dat.
184쪽
Praesitiuor per se in ipsist ad osensionem Lo τε &cit Non contraria sibi Apostolus dicit
iu uias I Ut propitiet ut eis qui credunt se eius saliguine rius anciens exae tam esse umbram de typum legis praesen- liberandos. N veritate: nunc autem inseri approbate se lemo, in quo ipse testimonium perhibet. Abranam non ex operibus egis, sed ex fide iustificatus est. Item, legem ergo quae circui mibsPropteri ut ouin praecedentiton delictorum .i Propterea passus est Christiis, ut propositum Dei sedaret, quo tandem punire decreuerat pe ratores. Insistentatione, dee. J vult ostende te Deum quidem ad hoc expectasse, ut tandem se corrigerent delinquentes. Illos vero male usos patientia Dei, in maiora prolapsos est , cata. Vnde Iob ille iussissimus suo tempore ait de peccatote:
Dedit ei Deus locum poenit ε- . de ille abutitur ea insuperbia.
soliis iustus inuentus est, ecquem ipse iustificauerit non ex operidus, sed ei fide.
es Vbi est ergo gloriatio ira Exclusa est. J Ad Iudaeum loquitur: ne glorieris te operitas meruisse iustitiam. Item, interrogatio Iudaei est. Et res. pondetur ab Apostolo: Exclusa est. Item, Iudaeus interrogat.
Id est,pex naturalemi Opera legis refelluntur ab Apostolo.
pitiatorem ' per fidem in sanguine ipsius ad ostensionem hastitiae suae, h propter remissionem praecedetium delictorum V in sit stetatione Dei, ad ostesionem iustitiae eius in hoc tempore, ut sit ipse iustus&iustificans eum,qui exii deest Ie
su Christi. Vbi est ergo gloriatio tua Exclusa est. Per qua legem Factor si s Non: sed per le
gem fidei .i Arbitramur enim iustificari homine perfidem sine operibus legis. , An Iudaeorum Deus tantum Nonne de gentiumr Imo N g tium .i Quoniam quidem unus est Deus iustificat circumcisionem ex fide, dc praeputium per fidem .' Legem ergo denAbsiit med legem statuamus.
Praecipit, superstuam iudicamus Assit. Imo stire iaciamus , dum probamus verum esse quod dixit legem legi, testamenium testamento, es cumcisionem circumcisim successuram. C rvr lv.
uit illos ad caput circumcisionis,ut quod initio constiterit, adhibeatur in toto.
per fidem .' Legem ergo destruimus per fidem Θ t ps 'ai mnest Patrem
o . secundum carius circumcisionem: nam fides in mente consistit. os Secundum camem.J Dicens
secundum carnem, ostendit triaucem carnis esse non ani-
aVid' ergo dicem' inuenisse Abrahappa
tre nostrum secundum' carnem ξ Sienim Abraham ex operibus legis iustificatus es; I, habet gloriam, sed non apud Deum. Quid c se circumcidit i catus estinim dicit Scriptura ξ Credidit Abraham Deo, nihil illi Deus donauit, sed ex reputatum est illi ad iustitiam. Ei autem qui Operatur, merces non imputatur secundum gratiam , sed secundum debitum. γ Ei vero qui non operatur, credenti autem in eum qui iustificat impium, reputatur fides eius ad iustitiam secundum propositum gratiae Dei: μ sicut de David dicit beatitudinem hominis, , cui Deus accepto seri iustitia sine operibus. VBeati quorum remissae sunt iniquitates, & quorum tecta sunt peccata. Beatus vir cui non imputauit d minus is Menon,&αJ si ex eo quod
se habuit gloriam. Aliter. Si iusti pus ruit, apud semetip- bet gloriam, non apud D
et quam segem Factorum Non. subauditur, est, sed per legem fidei. inem dicit mistum fidei ter viam, hoc est,
h Arbitramur enim tu frari hominem per fidem sine ope ribus legis. J sumus, vel
indicamus. Abutuntur scidim hoe loco ad destructionem .c. . is. D tum iustitiae, solam haem posse lassicere assit mantes: cutamen alibi dicat Apostolus:Si habuere onmem sidem, ita ut montes transferam, charitatem autem non habeam, nihil mihi prodaest. In qua charitate, alio loco, legis asserit plenitudinem contineri, dicens. Plenitudo legis est charitas. Quod si haec eorum sensui videntur esse contraria, sine quibus operibus legas Apostolus iustificari hominem ter ndem dixisse credendus est. scilicet circumcisionis, vel sabbathi, & exterorum hiliusmodi, non ibsque iustitiae operibus, de quibus, a beatus Iacobus dicit. Fides me operibus mortua est: hic autem de illo dicit, qui ad Christum venies siola, cum primum credit. Me Saluatur. Addendo autem, opetibus legis .inen dii esse etiam gratiae opera. ig An Iudaeorum Deus tantum come σgentiumr J Numquid Iudaeos solos Deus creauit: aut de illis solis curam 8 rixi Nam & sentes peccaueriint, &vos: do si vos conuerti-rmini,de illi Si vobis venit Christus ex lege promisses, & d-lis.Nam &frequenter propheta etiam de Iudaeorum vocatione dixerunt. ksImo id gentra J Pulchre modum seminuit in verbis. Imo dixit. ut ostenderet magis gentes quamuis non erant circumcisi: de Abraham ante circumcisionem iustus.Et reddit rationem, ne Iudaeos excludere videretur.
st oluam quidem istis o mus, de J Vtrique viri Deo, de Vincit isto credidistis. circumcisi em ex si ,δα. J Ipsum est ex fide de permdem: sed usus scripturarum hic est, ut in iisdem causis mallent mutare quam tepetete sermonem: sicut in Danielus D sunt peccata. Beatus vir cuin impurain, deciJQμωρο- dilemm nitetur, non tenetur: dc quod tegitur, non apparet:&id-
tuum, de Istas sinctum tuum. circo minime imputat ut ..dam dicunt remitti per baptis
cens ; habet gloriam , sed non apud Deum; ostendit eum ex operibus suis glorian habere.& non ex Deo.
Cressissis Abraham Deo.J Tam mi a filii fides Abrahae.vtω
pristina ei peccata donarentur,& sola prae omni iustitia doc retiar accepta: citanto deinceps amore flagrauit, ut super .mnia se opera praepararet.
v Et reputatum. &αJ Et ideo habet glorian apud Deum,
secundum quod lex probauit. x s Et autem qua operatur, merces non reputatur, de J DEGitoris enim est tacere quae iubentiir: dc ius paruerit, damnatur: si autem secerit, non habet gloriam: quia inutilis adhue seruus dicitur, qui nihil a n usquam praeceptum est Operatur. Aliter.Non illi gratis donatur iustitia, merces redditur operum pristinorum. ys Ei vera qui non operatur, medenti autem in eum vi iustifcar impium, reputatur sides eiM, &c.J Conuertentem impium, per solam fidem iustificat Deus, non opera bona quae non habuit: alioquin per impietatis opera suerat puniendus. Simul attende, quia non peccatorem dicit iusti- stati per fidem, sed impium, hoc est, nuper credentem a
as Sectioidum, &c.J Qui proposuit gratis per solam fidem
as sicut o nivi md Magna beatitudo est sine labore legis de poenitentiae, domini gratiam promereri: sicut siquis aliquam dignitatem gratis accipiat.b cui Deus accepto fert iustitiamime operibus. J Ad hoc
des prima ad iustitiam reputatur, ut de praeteritosis luatur, & de praesenti iustificetur, de ad sutura fidei opera prae
es re si quorum mnissae sunt iniquitates, Osuorum tecta
185쪽
IM FPISTOLAM AD ROMANOS CAP. IV. 16s
mum, tegi labori biis poenitentiae,non imputari per marty- dum MLim firmast mmi Dei I ex lini um. Alli autem sic iit, te musis pei baptismo peccat saa- stim , t rivi ex deest Abrahae. qui est ris A s eri inaritatem in Deo. quae operii multitudine ii peccato- Cum eo sides exuraniri non potest , nee pro hiari ilum: de deinceps non sinit impurati,dum bonis quotidie o- ri, non ei ex lege haereditas.sed ex fide Lex enutino Atinibus mala praeterita superantur. IV ara, sed dana natati ideo non potestoninei e nies fi milius peccatum. Ileatitudo ergo haec in cir
nitune.&circumcisionis, & adiuuitia. EO in Odo ergo reputata est ei, in misit, per gratiam Christianitatis. circu cisione, an inpiae putio Non in circues- omnes credente, filio, an bs Dis enim, Mor P sione, scd in praeputio. Et signit accepit circa. Abi hx. siue quia n5 est quod
s tuemui. cdcisionis non his tantia qui sunt ex circucisio- De uni qui pater est omni cs auonioli ergo, A. c. J Vi- ne,sed de his qui sectantur vestigia fidei, quae est aedentium deamus utrum circumcisio ex in praeputio patris nostri Abrahae. Non enim ς Qμιυμ car moriso, a iustitia, an iustiti cxcitcum' perlege promissio Abrahae,aut semini eius ivt Hic ς tu0 - generandum d Noli mi imi filioue .sedim ςiiς mundi, sed per iustitia fid . . St. n. praeputio. J Qiua ante iustus, quiς 'ge haeredes sunt, exinanita est fides, a
dicit , ut praesenti conueniat raucae.
quam cireumcisus. bolita est promissio 'Lex enim iram operatur '' in hii ne ipso .ra e Et signin rccepitcirci ci- Vbi enim non est lex,neque praeuaricatio. Ideo soli .J Ne dicermi: erysu- ex fide, ut secuitu in gratiam firma sit promissio perflue cucumcisus est, signu semini, non ei qui ex lege est solum, sed Sces qui ex fide est Abrahae, qui est pater omnium nostra. sicut scriptum est. Quia patrem multarum semium posui te ante Deum, cui credidisti: Q qui vivificat mortuos, P & vocat ea quae non sunt tanqua ea quae sunt. ' Qui contra spe
in spe credidici ut fieret pater multarum gen- a
tia, secundum quod dictum est ei. Sic erit semε i mii ut titillas coeli et ederet tuum sicut stellae coeli, e tanquam arena ma- . 0, 'st 'ris. Et non infirmatus est in fide ineeeriris
Signaculum accepit illius M. stitiae, quam praeputiati fides meruit. I et secta enim sit it . ut fgnaculum mereretur. semper enim res plena signatur. siue ut ostenderet quam iustus ει fidelit esset, qui dolorem sibi ex mandato Dei non dubi- principio vocaverit quae non erant, de statim essec Perunt, tamen hic de filii desiperata conceptione significat: quia iam non erant eis tempo- - generandi. V
tra spem naturae est, ut centum annorum homo ex muliere aeque iam fessa. quae etiam in iuuentute sterilis suisset, semen multarum
nec parricidium credidit ina pium , quod sons praeceperat pietatis. Vt sit pater omnium cie dentium per praeputium, vir putetur erilli, itiam, sit patercircuivit sonu, non hurantum qui sunt ex cibis icisio in ex manuato Dei non cluni- Umi Q gentium, fremistim isui dicturitavit vaferre. Non puteris su- rauit corpus suum emortuum, cum sere centu est ei: emi ob i
perfluum , quia ab G mra- esset annorum, id emortuam vulvam Sarae. v In nec unius filii itic hesi tum domino iube tur: sicut repto inlisione etiam Dei non haesitauit disside pote M p teritia, sed consortatus est fide, dans glori, Deo, i εες - , dce. t Qua titur plenissime sciens : quia quaecunque promisit qν η o Abrahaiam emor Deus, potens est&facere. Ideo de reputat si est
illi ad iustitiam. Non est autem scriptum tan- potvi εi es 3 s
tum propter ipsum, quia reputatum est illi ad genuit: quia & senei mat se iustitiam sed 3c propter noue, quibus reputabi-- sterilis: in illa verri quas mi ut credentibus in eum qui suseitauit Iesum tuu DRς v si naturae leseo
Christum dominum nostr: in a mortuis, ii qui ribu, durit . fili ni Abii r ditus est propter delicta nostra, de resulte
he dum de illi, sola fides ad tu. xit propter iusti sic tionςmnost m. dcc . Niliit natura ,sistitiam reputatur, erunt ac ips CAPVτ derat fides: quia omnipo i,
in praeputio iustus filii, ut esset circumcisorum pater : de circumcisias iustus permansit, ut circumciserum iustorum fuerit Pater.
h V enim' legem inmisis Abrahae. dee. J Hic enim
Iegem ipsam circumcisionem appellat eo quod possit omne praeceptum lex intelligi.i haeretes et ines, sed ride J siue ut in semine esus, quod est Christus. nedicerentur omnes gentes,quae illi inhaereditatem a patre sulit datae. Sive ut cum eo recumbant gentes in regno coeloium. si rella quia exime Lindes,3ce. J si illi soli vivos vultu, circumcisi haeredes sunt, non impleuit Deus promissimi Abrahae, ut pater esset multatum gentium: & si ita est, iam iam videbitur Deo sine causa credidisse. t s Lex enim iram operatur. J Quia iniustis est posita: de magis grauauit peccare volentes , quam absobiit perscientiam cumulando delicti. si enim caeci essetis, peccatum non ha
Vbio non esis nee aviaricari Mideo exfis, istiG- temno urteisse,qui diruta v s Inrepromisso stetiam.&c. Pec de se, nec Ee senectu is impossibilitate, nec depromimonis ma nitudine dubita
pio gratias agens. Ideo reputatum est Hi,dec.J Quia tam perficie della imiter credidit.
sciremus.qua domino placuit: qui ideo etiam tentatus est, vix ipse se nosset,& nos sequeremur. a credentibus me, et qui,&αJ Si tam perfecte credideriamus Christii mimortuis resar rexisse, quomodo ille credidit corpus suum posse ad generandum viviscari iam mo
Qui tra siti iesi erissim, dee.J Qui morie sua, nostra peccata abolevit: & in ea qualitate qua mortuus est. necessitio testuens apparuit, ut iustitiam credentium
186쪽
c , r v τ V. Ivit cati ex Oded Pertractata causa, quare nemo eorum ex operibus iusti a catus si es omnes ex ficie quod exemplo Abraliae probat, cuius se filios esse soli Iudxi putabam:ostendit ratione qui non genus, nec circumciuo,sed fides iaciat filio, Abraliae . qui
bite pro nobis mortuus est, nisi ut viam staret suam chiritatem , cum adhuc peccatorum & sceleriam languotibus meientur Secandum tempus. J secundum tempus iustini, quo iam C ν vi V desecerat rene iustitia. Si ue
l Vstiscam igitur ex fide, uacchabeamus ad
Deum ner dominu nostili Iesum Christum, violaedicebatur est mortuus.
Deum per dominu rino suo metuo sed OA per quem dc accessum habemus per sdeminati. gratia ista 'in qua stamus, d gloriamur iii spe
eos hsere hortatur: quia ne mosvo merito, sed oes aeqter Dei gratii suiu saluatib s Tacem habeamus ad Deum perdominum, dec. J Vel subiecti simus virique Deo: siue pacem Dea, non tantum Gu-h,habeamus.c Ter quem Oaccessum ha rumus persidem ingratia Pet quem accessimus prope, ut eramus longe.
Gloriamur nos sperare filiorum Dei gloriam possessuros. Tantumque est quod si eramus, quantii in ex se milhis au .deret, ne non spes ita blasphei aptitaretur: eo qubanti tis Pro sua magnitudine incredi te videatur.
gloriae filiorum Dei. N5 sol si aute, sed & sto
liamur in tribulationibus, scientes quod tribulatio patientia operatur, patientia aut e probatione is probatio vero spem. Des aute no con-
ostedere,quia pro impiis morium est ut ex beneficiorum c6. templatione eius gratia commendaret: in mercato deli cti. quantum eum debeamus diligere demonstraret: Ic tan-
sundit: hquia charitas Dei dii iusta ei in cordib. t 6 beneficio& Ancto in. li- nolitisi pet Spiritu sanctu,qui datus est nobis. quid iraeponendum sit, vide- V t quid. n. Christus cum adhuc infirmi esse- remus, cum ille nobis impiis mus, i secundMempus pro impiis mortuus et Vix. n pro iusto quis moritur: unam pro bono forsit aquis audeat mori. pCOm atau tem charitate luam Deus in nobis, i quonia si cum adhuc peccatores essemus, secudum tem pus Christus pro nobis mortuus est: multo iagitur magis iustificati nites in sanguine ipsus, salvi erimus ab ira per ipsum. St. n. cui nimici essemus, recsiciliati sumus Deo per mortem fi .lii eius: imulto magis recociliati salvi erimus in vita ipsius. N on solum autem sed de glorias fi sulam aurem . sido gloriamur in tribidarionibus, d. c. l No solum in floriae spe, sed etiam in siluberrimis
tribulationibus gloriamur, magnitudinem praemii cognoscentes, licut Iacobus ait, Omne gaudium existimatesca tres.& reliqua. Unde& gaudere debemus aliquid pati pro noluitie Dei, ut acquiramus de tribulatione finienda praemium infinitum Consideratione enim praemi j,nullum ponsainus condignum aestimare laborem. Nam &scimus homines propter aurum vitio se ad .estias deputare, quod tamen in aeternum non poterunt possidere: quanto magis nos exemplo apostolorum in tribulationibus gaudere debemus inae quidem cum snt temporales 1 aeternam salutem acquirunt,& , doloribus liberant sempiternis. Cum multi propter spem paruae salutis,& curam corporis, maximo uinuti uiri cruciatus, nec tamen persectam possunt consequi sanitatem: quae etiam si piovenerit, paulo post morte intercedente soluetur. Habemus ergo unae honeste& sine periculo gloriemur. Magna enim gloria est de imis ad sium macrescete, de nihilo ad maxima Peruenire, de limo adem tum, dc deseruitute vocamur ad regnum t si tamen omnis eculi cloiia oe iucundite contempta, in illo solo quod nobis promittitur, gloriemur. Quod de si feceritis, tale est, quale si quis nummo plumbeo contempto. gemmam regiam coiequatur, quamqvam nec sic sit digna comparatio quia quamuis hic pretium distet, tamen manet utriusque corruptio: ibi vero incorruptibilibus eorrupta, de aeternis
g Probatio die spem,dec. t spes se tutorum omnem consillonem expellit. Vnde probatur non habere spem , qui praeceptis conlanditur Christi. h s charitas Dei infusa, deci 4 Magnitudo benes clorum excitat in se magnitudinem cnuitatu, quae persecta confidit, & timete non nouit. Item, maniseste hoc ostenditi quia quaecunque hominibus, Deo patre donantur,per spiritum sanctum tribuuntur. i s Persurii in sanctu .3ec. l .mmo os Deus diligat, ex hoc cognoscianus: quin olum nobis per filii siti mortem peccata dimisit. sed de spiritum sanctum nobis dedit. qua iam ostendat floriam fututorum.
mur in Deo per domina nostrum IesumChri
stum, per quem nunc reconciliationem acce .pimus. y Propterea sicut per unum hominem in nec vitam suam praeposuerit,
ne necessulam nobis denegaret mortem.
ii Vix enim pro iusto, deci Ideo pro iusto difficile moritur,quia iustus non habet ni ri. Pro morituro enim Ait Emoritur alter.
&αJ Bonus ipse est, qui&histus. Dicit enim alibi: M a. tum fractum, iustum Obonum. Forsitan autem hoc est, tam sicile audeat, ne illi iniuria fiat.
p Commendat autem, declAmabilem iacit, eum insinuat quantum noscisait. ndo enim indebit E aliquid praeuatur, tunc maximὸ charitas commendatur .Quia enim tam indebitia, quam ut sine precato dominus pro seruis impiis moreretur: de uniueis latit conditor dignaretur apparere in homine, &contemni proreparatione propriae creaturae tq s Quom si cum adhucpeccatores essemus.J Notati duim quod plerumque Apostolus credentes iam in Christo misse peccatores dicens, iam non este significat: ut qualitet se e liibere debeant, te cognoscant,r christus pro nobis mortuus es dec. t si Peccatore
tan: una dilexit, inamo magis custodiet iustos
s s Insanguine ipsiussabierimus dira per ipsum. J Noa
animalimn .sicut in lege Caueamus ergo,nere ando eum
noli ut uni dicamus, i ut dicit ipse Apostolus ad He
t s Si enim cum inimici essemuste conciliati sumius Deo permonem inre eius, Peccatores inmuci sunt contemnendo, fi eut dicit Apostolux.Scitis quia amicitia huius mundi inimi- ea est Deo.Quicunque enim voluerit amicus esse saeculi huius,inimicus Dei constituitur. Inimici ergo actibus, non natura Reconciliati autem. quia conciliati naturalitet Heta
V ε 3 fustam reconciliati,5 e .l si per mortem Caristi saluati sumus. quanto magis in eius glorificabimur vita, si eam suetimus imitati x Non solum amem c d gloriamur in Deoper dominu nostruis Iesiim Non solum nobis vita dabitur sempiterna. sed etiam quaedam similitudo per Christum promittitur diuinaestoriae, sicut dicit Apostolus Ioannes: apparuit quid erimus , quoniam cumana erit bmiles ei eri Mus.
nem Euam, peccatum intravitan mundum: inca iniqui dicunt,aneequam decepti it diabolus tam peccatum fili se inmundo. Item, hic ostendere vult propterea Christum . passain,
187쪽
1M EPILTOLAM AD ROMANOS CAP. V. 17 I
pal im, k qui tuentes Adam diste Terimus 1 Deo , per tui sunt: quia communi 5 nuutali morte, non suum .- Christum reconciliam ut Deo. tantes.sed dc iusti moriuntur. In hunc mundum peccarum ,&c. J Exemplo. vel forma. Et xnum minimi, ita donum. J Sed modo cum non est peccatum l)er Adam aduenit: ita plius. Giam cum penὸ apud nullum iustitia rei nansiiset,pet Cliti--Nam iudicis cuidam ex iola comi nationem. Lx v
itam est reuocata. Et quomo- . . . . notusto peccante. Processit
do per illius peccatum mota 'in bunc mundii peccatum intrauit, di per pec- iudicium tribui . intrauit: ita&per huius ium- cat una Ors:' dei tam omnes homines mors per- ns Gratia autem ,&ca Outariam vita est reparata: futura transiit: - in quo omnes peccauerunt. 4 Vsq; ad non iii uenit Adam multam ra- 30Πp MiςΠ legem. n. peccatum erat inmundo. e Peccatum stilianaiquamissio e cinplode-
h bis. Ru ςm non imputabatur, cum lex non esset, muc eUChristus autem gratiaui. Noti intrata I sed regnauit mors ab Ada usque ad Moysen,
Isaac. eu Iacob pertransiit, de Veliam meos qui non peccauerunt, in similitu- fecit delicti i Christu, .ctbre quib. dieit dominus. Omnes dine praeuaricationis Adae,' qui est forma latu statis pecorat emisit, de iustiumina illi vivunt. Hic aui eideo ri. Ni non sicut delictum,ita de donum. St. n. tiae dedit exemplum. dicat omnes mortuos: quia in unius delicto multi mortui sum: multo magis i
mi sil Dei ita donu in gratia uti iii, homini, D v f, enim uni more Christi in plures ab ζndauit. Et no sicut per T
irones P iij addidium. Et o is unum p cccatu, is Md Onu. Naiudicium qui donati ix stitiae. 3de. Jhomo mendax siue in eos om- dem ex uno in codem natione: 'gratia autem Quare multa peccata dimisit, vespertransit, qui humano, ex multis delictis in iustificationem. Q Si enim abundantia donationis Spiri- nunc xlcstiritu vivebant it c. Vnius delicto mors regnauit per unum i multo ius sancti quia mul a sanxd
uaricam moririi, est . sieuiae sti Liae, cipientes invit , regnabunt per unum propheia dicit 1 1ua Iςsum Christum.PIgitur sicut per unius delictupe', 'fumorietur Tr liuit in omnes homines in condemnationem, sic de ρ uitur sic it per 'reius bE- enim & in omnes homines, eet unius iustitiam in omnes homines in iusti-- ctum , in omines homines inconquinator alcin legem p xu - ficationem vitae. i Si eut enim per inobedientia sic moti
Einplo Adae eat. multi. Lex auic subintrauit , ut abi in daret que sub di 'i. Nud si Asterati m. dee. Jlax delictum. Vbi autem abundauit delustum, su- iniquus Deus inii inserti rani3 peccati vindex aduenit: ante perabundauit de gratia. Vt sicut regnauit pec- Et adiecit, o bsit : quomodo cuius aduentum liberius 'ςl in mortem. ita & stratia rennet per iu- potest nixi dςlicto Adae, om-
LII ' - ' , invit in aeternam, per Iesum Christum homines condemnare.
ruebantur. Erat Mulem ante cum nee unius Christi iustitia.
legem peccatum, sed non ita RQ st homines iustifieati a
putabatur esse peccatum: quia V 6 P V τ omnes autem diuens,non 'eiam prae obliteratum merat neraliter dicit: sed uniuscuiunii natura. Item dicens, Vsque ad legem, Moysi significat. qtie partis significat multitudinem. Alioquin inueniunt ut Inserens autem, peccatum non imputatur cum lex non est, omnes homines iustificati in Christo.sicut & in Adam eon naturalem iterum ostendit legem , per qua praeuaricatim est demnati:&non erit ultra qui puniatur. n, de post ipsum qui naturalem legem praeuaricati fiunt. ' Sicutem in per inobedientiam istus hominis . peccatoree e C Peccat autem &αὶ inmodo mors regnabat, si non coctituti sint muta ita per ius obedientiam, iusti consti- imputabatur peccatum iusi subaudias, in praesenti non im- tuentur multi. J sicut exemplo inobedientiae Adae. pee
rutabatur. . 1 Sed regnauit mors, &αὶ Siue dum non esset qui inter iii-stum& iiuumimante distingueret, putabat se omnibus dominari. siue non solum in eos qui praeceptum sicut Adam transgressi si int, hoe est de filiis Noe, quibus iussit in est, ne animam in sanguine manducarent: Se de filiis Abrahae,quibus circumcisio mandata est: sed etiam in eos quisne praecepto legem contempsere naturae.
sunt qui non intimilitudinem praeuaricationis Adae peccauerunt,qui per naturalem legem transgressi sunt: de non scut Adamvremandatum. runt multi : ita&Christi obed:entia iustis in ut multi. Grande enim crimen inobedientiae est, quod tantos occidit. t s Lexaut sibintrauit, ut abutidaret LI Inm. J Quia naturalem lesem habentes Hebraei de scribae acceperat: propterea dicit, subintra sit. Ipsi enim ad maiorem mercedem accipientes legem, per sitam negligentiain non custodientes, in maius ceciderunt drectum: ne dicerent, sed n bis lex peccatum dimisit: non, inquit, venit dimittere, sed demonstrare delicta. Et dum scienter peccatur,c it abun dare delictum : quasi si diceret. Vt video, lex peccatum nont abstulit sed adiecit: non tamen suo vitio sed illorum: ubiniali mi est,&αJRiue ideos mafilii Christitquia sicut Ad, trauit, hoc est, subito intrauit: de ita contigit ut abui .ret sine eoitu a Deo fictus est:ita ille ex virgine Spiritu sancto delimim. operante processit. Quadam dicunt forma econtrarib, hoe Vbi autem ab dauit delictum, &e. J Sicut ait siluator. -j. Item set a cui plus dimittituri amplius diligit. Manifestata est enim
Curisti Adam ramis est. Sicut enim Adam primus manda- quantitas peccati ut sciretur gratax inagnitudo:&rediar tum Dei praeuaricam exemplum est .legem Des praeuaricare mus competens debitum charitatis. volentibus: sie de Christus voluntatem patris complens. Gemplum est imitari eum evientibus. t Ut sicut remuit peccatum in mortem: risereatiare a Ne in forma aequalitas putat mir. Irat periustitiam in , tamate m. per Idm christum d x Sierum unius delicto multi nisul: multo magistra- minum nostrum. J Sicut abundanter confirmatum est regnam Dei odonum inratia umus hominis Iesu Christi in uri peccati percontemptum legis: ita & regnum gratiae eonfit Hic maniseste docet i quia non genetraliter de metur permultorum remistionem peccatorum . de indesi- omni ho ne dicit, dicens: Utuus delicto . multi mor- nentem deinceps iustitiae a tionem.
188쪽
QViud modic iis M.- mi s Sce Ne non intelli- tiam negat:seductationem baptismi dissitetur. emes licerent: Sa gratia crescit in iii agnitu sine o Quod enim mortuus J Quia ipse peccata nostractotum peccare debemus,ut ossiu magis ac magis gratia a- portauit.& pro nobis doluit,ne de catcto peccaremur. buudite. Abiit. Ego de illis di- CA PV Vi - - 4 . . Anco. quos ita fides inuenit non Vid ergo dicemusr Manebim' in pecca- p de nobis. qui Δ m riui sumus L eato vi gratia absidet Absit . i. n. mori tu i m Q NMς; Π peccato, ut gratia vix pressiv tui sumus peccato, 'quo modo adhuc vivemus . , . 1 ---: ,---. in illo: An ignoratis ira res ''quia quicu'; b ' ciuisiitiembra cui semel uoi
vuli iri si muri Eilli ptietati sumus in Christo Iesu, in morte ipsius istote commortuos de te
baptidium tamquam perse- baptizati sumus is Conlepulit. n. sumus cia illo lasemper vivere Deo in Chri- ct m. per baptismulti in morte .ut quomodo Chii si es An ignoratis. J Aut nun- turre in amor tuis per gloriam patris: ita ac nos quid nesciri ipsumi cram n--nilitate vitae ambulemus. 3 St. n. complata '
Tria modi baptismum te tus homo noster 3 simul crucifixus cst, x vi de- mortali uniue ut immortales.cipitur inscriptiuis, Aquae,& struatur corpus peccati, ut ultra non serviamus Et quo modo regnet pecca- - est, iustificatus est xum corpore potat, per spiritus sancti, qui Migni P peccato. Q, en Dia mortuus obedientiain icilicet & conpellatus est: Az san uini in adieceato. insta item mortui sumus cu Christo, 'mi rio, de qΠ s rd eredimii, quia simul etiam vivemus cum ilio. '' - r , Selenie, quodChristius resurgens ex mortuis in sed neque exhibeatis.&c le. Iunior te ipsius. dcc.' Vt iam non moritur: mors illi ultra non domina- vnu' quodque memesum. ii illi commoriamur in baptis- bitur. Quod . n. mortuus est peccato, mortuus Osticium suum in malos usus elisem p quod autem vivit, vivit Deo.' Ita dc existi inate.vos mortuos Quid em ς*ςpςςςV s uino indum. ta homo . viventes autem Deo in Christo lςsu Non nimbia sua cui velit parti ex-
du f bes ita cibi ira regnet pecca: una in Vestro mortali corpo. hibeat per arbitrii libe talem.
ut per mysterium conlepelia. re, ut obediatis concupiscentus eius. Sed neq; mur Cht:sto criminibus mo- exhibeatis inebra vestra arma iniquitatis pecca- t sed ex evos Deo t-rientes de renunciant pristi- ς sed exhibete vos Deo tanqua ex mortuis J TUM m , qui
' re nostrae conuet uersa - peccato. tioni, nouitat ab omnibu, enim sub lege estis, sed subgraria. auid ergo, v s rimembra Vestra.&e.ὶ ut honorenti: Qt ne signa ovidem Peccabim',quo mansi sumus sub lege, 'sed sub oculos qui ante videbit ad veteris ire minis aPolcantur gratia Abst.bAnnesc. iis, quoniam cui exhibe concupitam ni, nunc videati'n b Nec enim liqui ivel' tis vos seruo, ad obediendu, serui estis esu, eui nudum MVςaiςndum. si de
le aut cupere de in i , quω obedisti, siue peccati ad morte, siue obedixi - - α λ ιὰ
que adhue veteris vitae errori- His serui peccati: Obediit is autem excordem ratum. Non enim estis paruu-bus implicantur. eam formam doctrinae in qua traditi estis. h. sed persecti , quasi redia I tabe. gogus puero : Noli facete viag si enim compti, ita iiDcti. &e. J Si consepulti sumus tium sermonis: Non enim adhue audis gramaticum . sed nunc, de tunc resurrectionis eius poterimus este participes: oratorem: siue non debit dominari. Item, non quia impos& si sierimus noui Se immutati in conuersatione, similitet sibile sit peccare his qui gratiam acceperunt: ideo dicit peo nom&immutati erimus ingloria. catum in vobis non dominabitur. h ς Hocstientes. l . ' Qui veterem hominem terrenum &c. Jsea benesciens quia ni sub gratis Adam imitando peccabant. sunt, alieni sunt, multisci, diu sis praecipiis legis,&oi Simul micistris est. per baptismium te crucifixum in- oneribu eius, quae data est propter duritiam cordis Iudaei t tellige, qui membrii inde corpore eius effectus es. Et ille tum ut est illud. Leprosam domum demuere, de longe, ci- qui sein innoxrum corpus appendit . ut tu noxium suspen- uitate in locum immundum proiicere. Qi enim partacipes dis avitiis. in quo m3 aerio Morses serpentem aeneum in sum Christi gratiae:didicerunt quemadmodum ononetvm- ldeserto suspendit. cere passiones,& Deum diligete ac proximum suum .licut x s t de stratur.&e. J Hoc est . ut omnia vilia destiuan- scriptum est: me tu lege, scd gratia: gratiam viri. om .s tur: quia Vnum vitium membrum est peccati: omnia,corpus cendi &d itinae praebuit exemphim. totum.Christus non ex parte sed integer est crucifixus. Sive Ne dicerent: Ergo etilante ut corpus nostrum destritatur a seruitute peccati: & fiat iu - vindicii legis, impunὶ peccamus. stitue mancipium quod solebat ei se deliri omnis enim i facit pereatum. eruus en peccati. sed iogratis absit. J si peccatis sub glasia non estis. Is omenii dec. J Hoc est si emtus est, peccato. Mor- b ε . Ea nescitis. quc ami exhibebis vos feruos ad e- tuus enim omnino non peceat. ita&qui natus est de Deo, die dimi,&αὶ Si volueritis peccatis seruste, incipietas non peccat. Crucifixus ei, im omnibus ine iis dolore oe- sententiae legis subiacere , quae vindicat in mantes: cupatis. peccare vix potetit. si autem iustitiae obedieritis, non estis sublue. sed sab να-
uemus: quia ius non sumus membra. c Gratias autem Deo, φιodsi ictissimi Πωτι. J Fincus,n scientes i. Christus,5 c. J Itide nos si hac volunta- .inquit. sed non estis. te mortui tuerimus. secundam non timebimux morte. sive 'd obedi tu autem excorde iura forma dotarina,dec. J Exi non pote iterum baptizati quia Christus non potest corde dicit, hoc est, fideliter.
189쪽
ilio viro mulier fuerit copulata , iam non illi secundum prioris viri consuetudinem est vivendunaos Iraquesta tres,acc. J Noluit uixta comparationem, te gem illis dicere mortuam: sed quo. t verbis eis dicet e non audebat, intellectili dereliquit.
- Liberati autem 1 peccato, seruististi estis iusti. siuistiae. i Humanu dico propter infirmitate carnis vestrae. ς Sicuti n. exhibu stumebraves uastaui-
re immunditiae, Miniquitatis ad iniquitate: ita tum ineame. nune exhibetem Ebra vestra seruire iustitiae in qscum enim estemus incante, sanctificationem dCv. n. serui essetis peccati. li peccatorum perberi mutis iustitiae. Me ergo fructui habuisti, I t, operabant tur, c. I
tunc in illis, in quib. nune erubesse itis Na fini, 'rix insitauer illorum mors ci Nunc vero libe
to, serui aute facti Deo, habetis tructum vestrii teris membris caeterae passio in sanctificationem, finem vero vitam aetcrna. nes: tuae tamen per lege ostens Stipendia enim peccati mors: h gratia autem debantur esse peccata. Item in Dei vita aeterna i in Christo Iesu ino nostro. ς x ne est, qui Ioluntate carnis C Αν vi VII., s Liberati autem a peccatos, ut sitellis iustitia. ludo ..ctrina&exemplo Christi, qui non solum peccata, etiamo asiones auferre docuit delictorum. b Humanum dico proprerm irmitatem cinis vestrae. JHunianu dico: quia nondum ad plenum potestis audite diuilium. Cum enim multo mapis debetis seruire iustitue, quampe Mocili ante seruistis: ego tamen concedo infirmitative strae, ut tantum iustitiae serui tis. Sive ita: humana iam ratione digna loquor, quod omnes mecum sentire pollent, & nullus abnuere.
c Sicut enim ecluistis membra Testra eruire,e N.J Quia qui
quid anima carnaliter gerit. carnaliter deputatur: si autem caro spirituale opus faciat, totus Komo effcitur spiritualis, ut est illud Corpus cmτmmii ire peccato: non sicut Mam- α loqv x iura φη i' hominet dominatur autem stratia Spiritu, citia chii dicunt, nati iram corporis quanto tempore vivi t Nam qliae sub viro eli docti passiones vincere. in eis in se tu ii habere pecorum. mulier, vivente viro alligata est legi. Si autem ne non si mus: quia mortui si d cum M'f'Melictis μα- mortui is fuerit vir eius, soluta est a lege viri. nI- mus legi. quae doctrinam rari iberi fuisti iustiti JἈψέ ς', gitur vivente viro vocabitur adultera si fuerit n00ς nituet
in nullo ei penitus seruientes: . - . -- Mia 1 ἡ
cum alio viro. Si autem mortuus fuerit vir eius,
liberata est i lege viri, ut no sit adultera, si fuerit cum alio viro.' Itaq; stat res mei .&vos mor. tificati estis legi P per corpus Christi , ut sitis alterius, qui ex mortuis resurrexit, ut fructis cetis DcO. ' Cum enim essemus in carne, passiones nebamur a lege.
h 'albis, E liet pςς toru quae per lege erant, operabantur in
euridue,uteret erubescit iusti- mobrii nostri s v fructifiς xςx mortu Nunc &αJiiei, inviiii, ibit Thoaute soluti sumus a lege mortis, in qua detine- diligere mundum, ne uerbamur, ita ut serviamus in nouitate spiritus.VM quae sunt inmundo, decimiis non in vetustate literae. Quid ergo dicemus curam non sacere in concupita
Lex peccatum est: γ Absit. Sed peccatum non cognoui, nisi per legem.' Nam concupiscentian eiciebam, nili lex diceret , Non concupisces.
es Quem ergo ructu habui 'i,cu JNullus sine dubio fluctus
est in ea re, quae per P nitentiam erubescuur. Omnis enim qui cognoscit bonitatem, ducitur . de legi Dei obedite prohibetur : quia non potest
ut nos legis seueritas interfi
svo autem soluti sumus a lege more , inqua.&c. JMorientes peccato, in quod i-oinquetiam,stuctum eius ignorat. Et-M qui peccant, nec in praesenti aliquem fructum habent, de mortem perpetuam in fututo percipient. Qui verbseruiunt domino, & in praesentis ut tu habent donum spiritus sancti,
liter: QSalem fiuctu in amo-1ie illius rei habuistis. in cuius etiam recordatione verecina-diaestis unc diero liberati a peccato erui autem facti Deo 1abetis sitictum die rum,dec. 4 Hoc ipsum ideo fructias est, quod vivetis sanctificati per Daptismum. Stipendiariccati mors.J Cmi peccato militat,remunerationem accipit Inortem Item,praemium quod oriri ad deceptionem nostram,hoc mors est.
lis Gratia autem Dei asita Mema. J Non dixit similiter, sti-iendia iustitiae: quia non est antequam remuneratur in no-is. Non enim nostro labore quaesita est, sed Dei munere
eondonat centiis. Lex enim bona terrae promittes nuttire nouit alnator u carnis desideria. Iust te discipuli Iesulem mortui sunt.
v et non,&e.JNunc Eriptae de naturalis legis facit metio .
nem: quia scripta lex de naturale continet. Inseri aute dices: Nam concupiscentiam nesciebam, nisi pri legem. Personam iuuetiis sumit, ostendere volens: quia quamdiu sumus infantes, omnino quid sit concupis entia ignoramus. Cum autem crescere coeperimus, initium accipit concupiscentia,
quae a lege prohibita eii , in nostram peruenire notitiali cum iam possimus discernere bonum de malum. xs Quid ergo diramus, &e.' Quia ab ea semper mortem dixerat esse solutam. Item ex hinc vult ostendere: quoniam n5 custodiendo legem, non suit legis infir nutas, sed humanae voluntatis. Dicendo autem P ccatium non cognoui nisi per legem: personam pueri ais uniit, ut pet aetatis infirmitatem incis Iu C ,risto Iese,&ed Est siuegrati siue vita. di i l CAbur VII. legi obnoxius non est:sed ubi adoleverit, sub lege esse A hi rati fratres sciretibus. c. JHic incipit dissi- pit,&mandata cognoscere. XL cultatem legis osteiidere,vt illos hortetur ad gratiam y Absit. J Contra Manichaeos. Quod si dixerint, timuit sine eius timore transire. scandalum : sempereiso timuit, & nunquam contra testem l via sex in homine d mmatur quanto tempore vivit.IH locutus est .vnde ergo vos alidistis,quod ille non fecit 3 'mo siue lex homini. Sed peccatum non cognoui nisi perlegem. JHic in presionis Nam quaseu iroinc. J Comparati elisos, malida- eius hominis loquitur,qui legem accipiti id est,qui primunim virum appellat ut ostendat legem sine effectu vindictae Dei mandata cognoscit, cum consuetudinem habet delinquendi. a Non, &c. J Non dilait: non habebam, aut non ebam, sed nesciebam, hoc est, nesciebi concupiscentiam esse peccatum. Item sicut lumen in tenebris vel orindiculum vel uram ostenditisimiliter & lex praecauendum & obienian dum esse a peccatis facit notitiam peccatorum e dc per hoc legem sinciam de bonam esse dicimus.
tum virum appellat, quasi mortuam, nobis iam mortisitatis impedire non posse, quod minus ex integro ad Christum, qui resurrexit amo Nais,transeamus.qui merit. nobis viveret,si inuenisset quod
punire posset in nobis. ns Igitur vivente viro vocabitura tura , verite natio, de J Qtamdiu vivit vir, tamdiu illi secunduin eius solius necta est vivere voluntatem et cum autem illo mortuo,
190쪽
δ occision autem ineptapeccatum. &cit Hici cccatum diabolum appellit: sicut in x pocalypsi nominatur, scilicet auctor peccati. Dicit ergo occasionem mandati. quod excusationem ignorantiae abstulit. Grauius enim sacri quam ante peccare: sicut omnis inuidus tunc magis occassionem nocendi amplectitur, quando
aliquid committitur ei, cui ille Occasione autem accepta peccatum perman-m itur insidias. datum operatum cst in me, omnem concupi omnem concupi cretum J scentiam. Sine lege enim t peccatum mortuuQuae suerat lege prohibi a erat .e Ego autem vivebam line lege aliquando. 8 sine c. JPenella in in s venisset mandatum, speccatu reui
uione erat naturalis, quae lug .. -- o
gerebat quid se peccatum: id. xii h Ego au cm mortuus sum, i de inuetum est citreo lex literae superinducia mihi madatum quod erat ad vitam, hoc esse adest, ut comoneret oblitos. Iic, si cum lex non esset, peccatum mortuum est, insaniunt qui de Adapet traducem afferunt ad nos venire peccatu . Propterea hic dicit peccatum mortuum est:quia in insalitibus, qui sine lege iunt, non vivit. id est. impune committiuir.Nam male. dicente insanie,parentibus videtur esse peccatum , non a men vivum sed mortuum .ds Peccatum mortuum est. Puer licet peccet, mortuum cain eo peccatum: quia non est
legi sume s. e si fors aurem vivebam sine se. v. c. J Quasi iustum de liberum uiuere me putabam: siue in praesenti viue m lic, cum autem puer essem, legi obno
ns o si pra modi pectos. J Ante legem modum bo
bcbat pet ignorantiam: silpta modum est cum scienter admittitur. Item hoc dicit: quoniam peccatum cum rei aer tem obnoxium non erat adolescenti aetati, dominante sibi lege coni missi, repulat ut in culpam, factui uest ultra modum peccatum.
personaxius, qui aetatem legitima habet sermo proscitur. ii dicit. Quia lex spiritualis est, seipsinii condenat propria voluntate peccatve. Vnde adiecit,sgo autE carnalis sum, venundavis ub peccato. ut
mortem. Nam peccatum occasione accepta stendat, qui cum esset liber,idi per mandatum seduxit me, M pet illud occidit. venu dedit peccato. Quid Itaque lex quide sancta,&madatum sani iuni, de iustum, de bonum Quod ergo bonum est, mihi factum est mors' Absit. Sed peccatu, ut appareat peccatum , per bonum Operatum est mihi mortem, ut sat supra modum peccans' peccatum per madatum. P Scimus enim quia lex spiritualis est ' Ego aut e carnalis su ui V ve nundatus sub peccato. Quod enim operor, no
in teli go. N 6 enim quod volo bonii, hoc ago, sed quod odi mala, illud facio. Si aute quod
nolo, illud facio: co sentio legi, quoniam bona est. Nunc aute iam no ego operor illud, sed quod habitat in me peccatum. Scio enim quia non habitat in me. hoc est, in carne mea bona. y Nam velle adiacet mihi,' perficere autem bonum non inuenio. - Non enim quod volo bo num hoc facio: sed quod nolo malum, hoc ago.
tuis. J In fine obliuionis recognitum est peceatum adue- t emo diusfilaeccato. , Propositio peccato, ut siniente mandato, ut omnis qui illud fecerit, morium se esia consilium eius accepero, ipsus seruus esticiar, sponte me- se cognoscati metipsum subiiciens: etiam quasi inebriatias consuetudines Pectatum. &e. Jubi adolaui & coepi esse sub lege, & de- peccatorum ignoro quid facio. Quod enim operor non m-uinim, quod cum ei sem Puer per isnorantiam erat in me telligo. siue ita pronuntiandum: Ego non intelligo malum
nrotruum, reuixit in me lege dominante. Ita ergo, inquit, esse, quod inuitus admitto, cum mesum noli, sacere quod enim iterum dicit Ouod enim operor non intelli ioc est, nolens discernere nocere , vo leti noceo. Aliena desidero in eis haudare non optans: hoc enim ostendit, dicens, Non enim quod volo aso, laoc est,
mihi bonum fieri ued quod odi illud sacio: si luet intelli tur, mihi malum fieri. Si enim quod nolo mihi malum fieti hoc consentio legi, quia bona est, praecipiens quod tibi fieri non vis alij non feceris.1 Scimui enim quod lex rit dis est. J spiritualia
ino quamcundique te in a cipio, & carnaliter uiuete consueui. mandatum quod erat ad vitam datum, hoc mihi in morte inuentum est pueritiae consiletudine.& more peccandi. Item, quia vixerat per naturalem scieturam demortuum se rat pet obliui ram,ideo licitur reuixisse pei legem.
h Ego aura M. A e. J Quia sciem Praevaricaui.is Et iuuentum est mihi mandatum . quod erat ad vitam , hoe esse admonem J Q a custoditum proficiebat ad vitam. neglectum duxit ad mortem. Item, poenam mortem dicit. quam nobis peccatum per deceptionem siram acquisiuiti ostendens temporalia de terrenaqux putantur esse bona.&legem praeuaricare tuadens, quae vitam aeternam satientibus Iepromittit.
Vinii occisione accepta per mandatim seduxit me operillud occidit. Itaque lax quid sancta C mei datam sanctum, luctum, dec. Contra impugnatores legis,& contra eos qui hastitiam , nitate sic munt: lex & salicta &bona dicitur &iusta. Nisi. inquit , abundauerit iustitia vestra. Sed & Deus nonnunquam in veteri instrumento bonus.&in nouo dicitiir iustiis.Patre tu , ait dominus.Contra Marcionitas hic locus facii.
t s auod ergo bonum mihi facti ea mori r Absit. J Non
mihi ipsa causa mortis extitit, sed ego qui peccando inuenio
in Sed crat .vi appareat peccatum re bonam mihi operat est mortem. J Per bomitii legis reuelatur peccatum, αλ ipsa punitur. Item vult ostendete qualiter insantis, quia me sine lege erat . cum c perit adolescere, de a patentibusnibilominus prohiberi, peccata incipiat. apparete. Apparet autem eum illud vitare didicerit. Ipsum enim peccatum, si in proficiente aetate . non solum non abscinditur sed au-ῖ ux , supra modum peceans essicitur, dum iam veniam
committo : utiq; cum lege sentio, quae mala & non vult αprohibet. Potest autem intelligi: si pecco, legis seueritati meipsum subiicio. Item , inuenitur peccare, qui voluntate carnis inseruit.
cepit contraria voluntati carnis, custodire voluero, secundum carnem quod nolo illud facio: secundum vero voluntatem spiritus, legi Dei spirituali atque bonae conueni t Nunc autem iam iam 'optror ictud. JAnte consuetudinem ego libens ego ipse faciebam. Item dicens. Iam n5 ego operor illud, ostendit quia non est hominis rationalis, triarionilium animalium ritu vivendum. Inserciis autem. quod habitat in me peccatum: docuit quia totum se tradi deiit passionibus camas quae Deo sint inunicae. v sed quod habitat in me peccatum. J. Habitat quasi honpes,&quasi aliud malio: non quasi unum, ut accidentia
x g Scio enim quia non habitat in me, hoc est, in caree mea J Non dicit, Non est caro mea bona. Item . hoe ex prisona eius dicitur, qui peccandi consuetudinem habet.de
carnis vitiis tenetur obnoxius.' s Num viae actuet mihi. J Est voluntas. sed non est essesctus: quia carnalix consueti ido volunt ui resistit. Item -- luntas carnis amatur magis quam Dei. Ideo dicit, velle adiacet mihi.Vt id,quod mihi bonum fieri volo,non roficiam
proximo: n in quod odi pati, illud facio. 2 r liere auum bonum non inuemo. J Non video sa
, et menim quod volo bonum . hoc facio: sed cuia nolo malum, hoc ago.J sicut verbi gratia , siquis iam deuorate consileuit,etiam cum non optat incurrit.