장음표시 사용
121쪽
tia, arbitrit Iibertas comprobatur. Nunc ut concilientur S. bcripturae verba, probare aggredior arbitrii Iibertaistem, ex illis ipsis locis, quae alios ad negandam eam inat uterunt. Ac primo quiadem, si intelligitur, ereptam esse Parhoni libertatem arbitrii cum cor ejus inc rabatur, sequitur antea Iiberum in cunctis fuisse. Nam, nihil eripitur, quod non antea habueris: adeo ut Deus adimens Pharaoni liberum at timum , eripueriti. 3 ante a te concessa: quod R. Moles in introductione ad Pithe Abot, intelligendum ait, Deum aggravasse cor Pharaonis, clauiis poenitentiae portis' quia possit ruis tam graviter peccavisse, ut iniquum iit eum a poena immune esse. Et quaninoquidem poenitentia illa avertatur, adimere Deum ei hoc remedium, ut acretis. c experiatur castigarionen . Ideoque eum ad Iesaiam dicere: Pinguescat eoν ρ ,. puti h us, et aures qua ingravescant cyc. ne videat oculis suis, et auribus suis a ch ό με ia ardeque convcrrat, et medicina haec ea sit. Et libro Chronicorum: t Sabsanisis is nisant nuncior Der, donec non esset remedium. Etiam Eliam de prophetis 1do-j lolatris dicere, Tu Domine avertisti animos eorum retrorsum: significantem,Deing um clausisse oculos eorum,ut castigarentur. Igitur R. Moses hoc tempore tam' tum putat Deum eripuisse Pharaoni liberum arbitrium , eiusq; cor inauravisse . ut severe puniretur immanis crudelitas in Israelitas peregranos, quorum filios recens natos flumine mergi, allaci; id genus truculenta iugerat. Dixerit aliquis, supervacuas tum fuisse Mosis ad Pnaraonem legationes, et postulata ut Israeledimitteret, quando Deo indurante cor ejus, certum erat pernionibus illum in astensurum. Respondet idem R. Moses, legationes non alium habuisse finem. quam ut unicuiq; apertum fieret, Deum, crescente peccatoris malitia, ad ultivimum eum , paenitentia prohibere, et talibus necessario in peccatis suis moriendum esse. Quia autem scrupulus hic supererat, quod, cum decreto divino Israe litis per annos quadringenios toleranda in AEgypto servitus fuerit, non culpanis di AEgyptii videantur ob exsecutione divinae voluntatis; est R. Moses, Dei prae scietiam nullam necessitatem adferre. Eten)m quomodo , si ille praedixisset hoe vel illo saeculo hominum alios malos, alios bonos fore , non sequatur , eum qui nus aut malus est , necessario talem esse ; sed quemque pro arbitrio fore authonum aut malum s ita et quamvis Deus decrevisset Israelitas per annos quaindringentos in captivitate AEgyptiaca mansuros, potuisse nihilominus AEgypti rum unumquemq; temperare a crudelitate in eos. Ex his colligere st, opinio Sema. R. nem R. Mosis, in qua ante eum fuit R. Iohanan: qui eam hac ipsa,de qua loquia cap. 13. mur, historia confirmans, ait in quinque prioribus plagis Pharaonem ipsunt i dui asse cor suum; sed in caeteris Deum, propterea quod animadversa eius con-' A ved. tumacia in retinendo populo, noluerit ei regressum ad poenitentia dare. Quare Dar 36. ut paucis priora con plectar, at bitrio libero non ad eriatur, quod Deus Parti t tebe . nis cor aggragavir; quinimo illud quod antea habebat, hoc tempore ei eripuit. 33 23. et ut contumaciam eius ulcisceretur, clausit portas poenitentiae. Haec sententia et 3 a 33 faventes Lbi R. Sesorronem quoque, et R. Mosen Gerendensem habet. xt II. Acriter tamen contra tecti R. Istac Arama', et inrer eaetera, Ictokel 3 cap. 3. inquit, pluribus locis testatur Deum nolle mortem peccatoris, sed ut convertat 14 se, ac poenitetia ducatur. Etiam Ieremias Revertimini fili perfidi, earrabo re
PLatm. Adiam ves ram. Item Bantis et rectus Dominus es, ideires doce peeeatores via.
122쪽
EXOD. EST. VI. vis rex Prophetam denuntiari Dominus juvit l, quoniam supplex factus esset, no
luperventurum eI impendens malum dum viveret; Manatas quoque impius, evidololatra,de quo SCIIptura ait , sanguinem innocentem fudit, adeo ut implerit Ieru alasma ore ad os: Pollea conversus ad Deum, dictisq; precibus, ut in Chronicorum libro v legimus, ab eo in gratiam receptus est. Adeo ut nullum tam grave sit delictum, quin poenitentia impetrari eius venia queat. Ideoque Prophetam Oeas luisit, claudere oculos populi, ne forte videns ad poenitentia recurreret. His praemisius, flectens idem autor ad indurationem cordis Phara ritu quando, ait, homo in Deum ipsum peccat,veniam poenitentia obtinere potest: at proximum si graviter laeserit, non omnem ei poenam possumus condonare. Siquidem si homicidii culpam poenitentia tolleret, pauci profectb iram suam compesccerent,in tam facili venia. Sed jam pro caede vitam iudices exi guat,quae semel erepta nunqua redditur. Indeq; fieri videmus, ut delictis momte malorem poenam merit S , Iudices tormentis variis reum excrucient ; et, ut exemplo caeteris sit,tormentis veXato. tempus dent recuperandis viribus, quo omnia in eum cruciatuum genera edantur. Idem in Pharaone nis venisse videmus, qui proximum, id est Israelem, laeserat. Quamvis enim ex decreto divinopopaeum oportebat servire quadringentis annis . non ideo illa crudelitas revirebatur, in occidendis filiis, et habendis Israelitis,tanquam vilibus mancipiis. Unde per Prophetam ipse Dominus dixit, Fervore maximo ferveo conera gentes . a tranqualias ι quia me esservescente paululum ipse ad' utrices fuerunt in ma--m. Hinc quoque Ithrb, in eat a re, qua superbierunt1uffra illos. Quo fignissi-Catur, Deum In A ratios eandem severitatem exercinite, quam illi in Israelitas; hoc est submersisse in mari rubro,quemadmodum illi Israelitarum filios demerserant. Hanc ob caussam peccata sua Paroni non poenitentia, sed sola vita luenda erant. Et ut Caeteri inde mortales exemplum caperent,verteretq; poena eius in honorem Dei, sensim ac lente excruciatus erat, interjecto inter quZq; plagam spatio, ut omnes subiret. Quare S. Scripturae verba, cum ait, induratuesse eor Paraonis, ita accipienda fini: Deum firmasse cor eius, ac vires deditse, tolerandis omnibus plagis. Ideoque ipse Dominus , Nune enim extendam manu
meam, inquit, et sereuliam te ac popuIum tuum pestIentia Se. Versi tamen pro pterea feci, ut restares, ut ostendam tibi potentiam meam ; et ut enarretur nomen
meum in tota terra. Videmus, dicere eum , se exspectame , ac vires ei dedisse, nec cum prima plaga cessaVisse, ut multiplicarentur portenta, et nomen suum ter univosam terram sanctificaretur. Quod etiam locis aliis probatur. Securus anc opum emest R. Obadias Sphornus. III. Amoris illius, et Abrava elis verba, materiem praebent mihi, ut sepofi-tis, quae jam sigillatim exposui, de tota hac re pausti fusi1s differam: nam haud dissicile est, alienis observatis nonnulla addere. Induratio proprie et emaciterimus Pharaonis est, uri in plagarum nonnullis dicitur, et aggravavit cor suum. mam a Deo non processim constat, quia id fi verum Bret, extra culpam Paria Uerit, eoq; nec puniendus. Nam ut ad Monimu Fulgetius ait lib. I. cap. III. rem estorem Mur eoνum, quorsi vindex est. Sed videmus ipsum Pactone agno- vine eorum, eum diceret, Pereami in Dominum. et quando ut reus ideo casti- sequitur inclarationem ab ipso ecepisse. Quae tamen improprie Deo vis bis ut, quatenus, misericordia leposita, relinquit hominem in peccaris: A Etenimi I. Reg.
123쪽
Etenim non peccaret homo, nisi Deus frenum laxavisset voluntati ejus, quae inclinare et cxpetere illud potest, cuius gustum ei dat. Adeo ut hoc modo indu rationem a Deo esse, dici queat. Etenim quomodo leporem currentem urdens, si fune laxato cane duni serit, dicitur lepore illi tradidisses ita et Deus dicitur indurare, qu Udo, laxato volutatis freno, currere eum paIlIM , quocumq; natura trahit. Eadem in sententia veteres noliri sapientes fuere, quorum in Guemara Maccot 1 dictum est: Censat de omnibus S. Scri tur.e tr,rra , qua=xcumqs vram in ere homo voluerit, eo illum abducere: et clarius altero loco ε, i nn a reddi, MU N Wyin via , rea', venit ad polluendum se, aperiunt et . venit ad mud ndum se,umant eum: dicere volunt, Deum peccatori portam apertam relinquere. Qua in mentem etiam Eliae Prophetae 1 erba trahere licet : Tu Domine avertrsianimes eorum retrorsum: quis improprie Deo attr: it errore falsorum Propheta una, quatenuS illos voluntati suae pernitierat, uti exponit R. Selomoli. Cuia ius opinioni quoq; favet R. I cui hcn Guerson, ad locum S. Scripturae, Perrexis autem ira Domini accendi in Israelitas, et incitavit Davidem 1n rtus, diceri, ito,
numera Vraelem S Iehu iam. Nam ait significari hic, Deum persuasisse Davidi, quia illum, tanquam humilem et obsequc nitissimum ministrum, cuius pietatem Ipse usq- adeo probaret, dehortari ab lac re potuerit, et tales ei eripere cogistationes,quod tamen haud fecit, sed propriae illum voluntati permisit, ob suam in Israelitas iram. Sed et alia ratione adscribi Deo cordis induratio potest, cum non ulla facit, ex quibus caussam homines capiunt indurandi cordis. Uti in Paris hone ulu venisse videmus. Etenim primo Deus breves esse plagas voluit, ut nomiracula esse, sed naturalia crederet: unde videns mutatas in sanguinem aquas paullo post ad veterem speciem rediisse, a natura id , aut Planetarum constellaiatione prosectum existimabat. Exin ubi ranas mox sublatas vidit, ait Scriptura. Vidiis. Parhὸ sectatium . et upravavit cor suum. Adeo ut ipsae plagae ei m teriem indurationis praebuerint Ita etram miracula Molis, magos imitari pata sus est Deus . ut illa Parho in levi haberet. Et Israelitas per desertum duxit, ut eos ignaros itineris aberrasse ratus,Rex insequeretur .Mare quoque valido venisto dividi voluit, ut Egyptii a natura prosectum existimantes, sine timore intraiarent. Vnde colligitur, Deum, si castigare hominem volKeriI ,nequaquam liberintatem arbitrii ei eripere , sed facere ea, ex quibus ille caussam capiat seni et i durandi. Eodemq; respectu in Numeris Deus animos Sihonis et Og, Regum Basan, obfirmasse dicitur, ne paterentur Israelitas per lines suos transire . quia illi, ubi viderunt Israelitas ab Idumaeis, Ammonitis, ac Moabitis, humiliter postulato transitu repulsam passos, aliti iter instituitse , iem inde conceperunt ea dem ratione se quoq; eos prohibere posse. Aded ut Deus indurasse illorum antis mos dicatur , quia ante acta materiem iis et occasionem abnuendi praebuerant. Atque hoc sensu complures id genus locos in S. Scriptura interpretari licet: inia ter caeteros eum, quo dicitur, permisisse Dominum, ut rejiceret Rex Rehatam iustain populi petitionem ; qud confirmarentur, quae per Ahiam Silonitem da Hiero amo locutus fuerat. Nimirum hanc occalionem et Draebuit. ut populo rogante . ille sua sponte abnuens, imperii parte majori excideret. De consilio quoque Chuschai Arcaei quod Absalomo dederat, dicitur ab omnibus approbatuesse , quia Dominus praesit erat irritum facere consilium Abitophelis bcnnm, Detraheret Deminua absalomum ad malum. Hic ergo adventu Chascha. occasiond
124쪽
obtulit, ut omnes consiliu eius acciperent, qud Absaloinus castigaretur, et David periculum etageret. Hanc in mentem R. Levi benGuerion trahit verba Prophetae Eliae: Tu,Domine, avertim animos eorum retrargunt: dictitas,Prophe..tas Baal oraculis suis servientcs, saepe quae peterent impetrasse , non quidem adiis suis, sed Prima Caussa. E. g. certo persuasi erant cultu idoli se foecunditate et pIux ias impetraturos; et quamvis Deus id maestaret, Illi tamen id munus idolo adlcribebant: qua re occasionem erroris illis dare Deus videbatur. Igitur ut finem huic matoriae imponamus , induratio proprie et efiicaciter Pathonis suit: Deo tamen permisit ve, et quasi ob occasione tribuitur. Et haec quide ante peccatum considerantur . Sed circa peccatum alia sunt Dei opera. Saepe enim ille, quae mes' fine fisint, ad bonum dirigit: quomodo Iosephum fratres vendiderunt,ut in servitute misere viveret; quae tamen Domini benignitate vertit illi
in summos honores. Iccirco inquit Ieremias, Novi, Demrne, noesse penes homi- cap. 1O.nem viam ipsus r etenim diversum saepe ab consilio eius exitum res sortiuntur. 23. Aut dicere licet, penes hominem non esse viam eius, quantum ad exsccutione
voluntatis, in qua impediri potest. Quamvis enim eligere possit, ad exsecutio nem tamen divinum auxilium requiritur. Ex quibus latis probatur , liberu h mini arbitrium esse. Ad intelligendum autem , quomodo Deo futura praesciete nihilominus nidia necessitas rebus contingentibus afferatur, longior 1ermo requiritur. Solum igitur libet addere , quod omnes Theologi, cum HebraeI, tum reliqui, ad eam quaestionem responderunt. Videlicet, Deum novisse omnia cOtingentia non tantum quatenus sunt in caussis suis, sed et quatenus unumquod- 'que eorum actu in se ipso est, Et quanquam eontingentia iant successire, non tame eo Deus successive illa cognoseu ,sed simul. Etenim notitia ejus aeternita te mensuratur, ut et essentia: sed aeternitas limul, et praesens, comprehendit niversum tempuS ; eoq; omnes res, quae sunt in tempore , ab aeterno praesentes sunt Deo, quia visus ejus ab aeterno se extendit ad omne S res, quatenus sunt in ejus praesentia. Vnde manifestum est, contingentia infallibiliter a Deo cognosci, quatenus se subjicinni divino conspectui, iuxta modum praesentiae divinae: et nihilominus esse futura contingentia, comparata caussis suis. Adeo ut Prima caulla actionem hominis non videat tanquam futuram, sed praesentem, et iam existentena. Quemadmodum autem, quia aliquis alium hominem quidpiam agentem videt, nemo dicer, visum ejus agendi necessitatem alteri adferre : ita neque quod Deus futura ut Praetentia videt, agenti necessitatem adfert, sed reis linquit cuncta in contingentia sua, ac libertate. Vnde brevis illa, sed admirabilis veterum sapientum sententia in Peraquim , ruitu numna nait Uri , Omnia visa, p 3'et Iieentia data est. Indicare voIebant, quamvis futura Deus praevideret, nihilominus contingetia natura luam retinere. Sed quia plurima superi ne, quae hac
de re dici possint, finio. Siquis curiosus erit sciendi, quid qui foue lapiemum hic de re senserit,adeat R. Mosem More lib. III. cap. XIX. XX . XXI. et ad Piriaque Abot cap. Vm. ac Hilhot Telaba cap. U. et VI. R. Abraha Aben Fetram in V. cap. Deut. R. Seadia t, R. Hasdes, a RV Levi ben Guerlon ,, R. ubucam Levitam e , R. Iosephum Album d , R. Si inhonem bar Semali e , R. Istia cum Aramams, Abravanelem supra Legem , et Perahuim g , R. Eltheeterum Germanum h R. Baris Aben Iaziah i, R. Ishac bar Sessat li R. Abrahan um
125쪽
EXod. I. I . Eeee ego pere suras Iu i Ibid. g. I. Eille Aharoni, extendebaculo hoc, fur es in manu mea. i manum tuam,eum baculo tuo sura flu-I mina.
Cum Moses dieat se baeulo suo pereugurum, quare jubet Dominus Aha
ronem extendere manum suam , ad faciendum miraculum e
RT nbum in Semor Raba, quem sequitur R. Selomo , ait Mosem Rompercussisse Nilum ne ingratus esset pro beneficio in se, quod natantem' cu arcula sublevasset, eamque ob caussam Aaroni id muneris delegatu . II. Doctus Aben Egla utrum; versum verum esse affirmat, et Molem atque Abarone m in eo miraculo aequales fuisse. Etenim Maronem,quamvis mandatu ipse exsequeretur, adiunctum Mosi fuisse, eoque duce usum; per consequens e- iam Virgam, qua miraculum patrabatur, Mosis ipsius naisse. III. Ishac Abravanel, satis congruli verbiis Scripturae, au, Mosi praeceptum fuisse, ut Nilum percuteret, quemadmodum ipse dixerat Pharoni. Ecce ego pem timι baculo, qui est in manu mea, supra aquas fluminis. Videlicet Nili. 1ec postea mandatum fuisse Aharoni, ut reliquos amnes, ac rivOS ex Nilo emanantes percu eret, indeq; verba illa, i. riυos Wtis aestagna. Iccirco subiicere . PIuram , Feceruntque Msses et Aharan r quia diversis in rebus utriusque manu serviisset.
Od. 7. zo. Et in versae*nt νη- l Miu. 7. R2. Friis Metinea aquae fluminis in sanguinem. lX nihilo nihil fieri,ait Aristoteles. Vnde siterant omnes aquas Eopta in sanguinem; quae aq , qconvertere Magi possent λ. . CONCI
126쪽
R Iehuda in Semot Raba , ait Mosem et Aharonem omnes fluviorum ais quas in sanguinem convertisse; magos autem et praestigiatores, enosis' circum quaque fluminis ripis, invenisse aquas nonnullas, easq; msan guine mutasser etenim ab Aharone solas convertas , quae in superficie teriae futiatent. Haec opinio faventem habet R. Levi ben Guerson,Abranamu Aben Egra, qui volunt, nihilominus miraculum Aharonis in multis praecelluisse magorum arti; quatenus ille non solum quas videbat,sed et quae extra conspectum forent, demae et fluminis aquas convertisset, perpetuo currentes: praeterquam quod plaga per septem dies duraverit, cum magi nonnisi pauxillum aquae conve Iterim ,n sanguinem, idq; donec Parho in aedes suas remisset. Haec sane expositiomahi perquam apta, nec longe quaesita videtur.
quas in sanguinem postera die mutaturum. dixisse,idem et se facturos; fecisseq; verum non tua. sed Aharonis virtute. Adeo ut verba Script urae, et fecerunt, significent, et monstrarunt subdole pharaoni, quid actum a se esset, crediditque sile. Eam expositionem confirmat dein eo , quod Mosem dicat Scr)ptura portentum edidisse in conspectu Pharaonis, ac servorum ejus, et n6 de magis idem legere fit, quia se alieno miraculo se jact arent.
in Mosem N Aharonem divisam fuisse, ait Nilo a Mose , et reliquis fluminibus ab Atarone percussis, non absurde dici poste , Aharonem exiguum aliquem rivum aut stagnum virga in tangeIe neglexisse,quem postea in sanguinem commutaverint Magi.
ctantiu oculos putat; ita ut iis quae in sanguine iam coversae erant, aquis, veter. reddidisse speciem, ac postea in sanguinem convertisse videretur. Quae imp sturae in Guemara Sanhedrin uunm mvm oculos capsentes, aut, fasinantes vissum appellantur. Quod congruit opinioni R. Mosas a, qui in Dini in idololatriae , et Directore b , ait, quicumq; similes praestigias veras credunt, imperitos et stolidos esse. Etenim ratio ipsa testatur,nihil a praestigiatoribus fieri posse, uti etiam sensit Aben Egrah ad XVII. cap. Levitici, dictitans, iocularia haec, et inspientem esse,qui quidquam iis fidei tribuat. Sed R. Iehuda Levita in Curati e , Arisba in quaestionibus d , R. Moses Gerundensis in glosse ad Deut. cap. XVIII. R. Hasdes in or a-Sem e , et R. Ishac bar Sessat f. sequuntur opinionem sapientum nostrorum in Vasicra Rabag: nimirum, negari non posse,quod saepe ipsis oculis usurpatur, et revera daemonum ope varia a magis atq; incantatoribus fieri. Adeo ut ii magos omnino miracula Mosis praestigias suis im3tatos credant, quamvis, ut supra demonstravimus,illa longe illustriora forent.
127쪽
ars EXOD. QUAEST. IX. um antea universum AEgypti pecus extinctum suisse affirmetur ; quas
pecudes ulcus percuditὸ quasatem jussit Moles tectis ab unoquoque rein cipi p .
Μ Agnus interpres R. Selomoh, quem secutus est Ishac Abravanel, air,
pernrciem pecudum AEgypti non ulterius se extenduse, quam in juine-ta,quae in pratis erant;at domibus recepta evasisse. Idque infert ex ver-Eae, i. s. su, quo Pharaoni impendens plaga his verbis denuntiatur : Ecce manvs Dominia erit in pecus tuum, qasd es anagro : ubi diterrun dici vult, pecus quod in agris esset, quia reliquum evaserit. II. Doctus Aben EEra, et R. Levi bea Gerson, non eo quia dicatur , et mo tuam es omne peeus nurpti, necessario tequi volunt, univertas pecudes extinis istas, sed majorem partem; propterea quod adverbium ,3 col, omnis, saepe majorem tantum partem denotet. Eodem enim modo, Exod. IX. 23. dici omne herbam campi, et omnem arborem grandine eercusiam; cum tamen cap. X. 1 F. memoretur, quod grado reliquu fecerat, a locusta absuintum esse. Cui alia quoq; exempla acidit R. Levi benGuerson, et in his, qubd percussis primoget Exad. nitis, Heyptii clamaverint i , omnes nos mortui sumus ; et concito manu angelixa. 33. Sanheribi exercitu , dicatur, mane surgentes omnia illa corpora mortua in E. Reg. Venisse, quamvis neq; omnes Egyptii,neque universus Sanheribi exercitus peis I9. 3 s. rierit, sea multi ab exitio evasi, patriam suam repetiverint. Imo R. Ioseph N-- Iearim bus ' hoc adverbium non m di pro majori, sed et minori Darte poni ait a Psal-
1.2.e. 2O. m grapho, cum ait a. narrabo omnia miracula tua; es alibi b, narrabo omnes
a Psalm. laudes tuas. quibus locis ait, parvam aliquam partem miraculorum et laudum P. 2. et intelligi debere, quia omnes nulla ratione memorare potuerit.
26 7. III. R. Bahie vult,mercatores nonnullos intellecta AEgyptiorum cIade pecuisti ibid. des ad vendendum eodem coegisses et has ulceribus postea vexatas; ac a Moses. I s. rectis recipi jussas.
IV. Ait idem, fieri potuisse, in Israelitaru nonnulli, inita cum Fgyptiis societate,communes pecudes habuerint . quae pestilentia haud extinctae tuerint. Sed cum iminissam divinitus plagam viderent, metu se suaq; ab iis separasse s et postea in illa armenta utramq; plagam inlinissam.
. v. R. Hisqui ah,autor Hisquunt, verba ista, et mortuum est omne pecus AEgypti, interpretatur, quicquid mortuum est, fuit ex . 3ptiorum pecudibus; unde non sequatur,omnes eorum pecudes extinctas. Scilicet illius sententia in voce rupti Miquὸ, pecus. o Mem desideretur, et Scriptura dicere voluerit trisu ruptiu is riEt mortuum es omne ex pecude Aux tr . aut, quicquid mortuum est, aegypti rum fuit, nullo Ista litarum damno. VI. Dicere liceat, tempore quo mortuum est pecus Egyptium , externos mercatores ibidem quoque sua armenta habuiste , quae pIagam effugerint. propterea quod illi Israelitis nulla dana intulerant,eoque nec poenam Promeriti erant. Eas pecudes cum . suis extinctis, aegyptu cmissent, insequentes mox plagae affixerunt.
128쪽
l comedit Leussia. Cum Moses prophetico spiritu praedixerit, nunquam saeculis venturis I
custam futuram, qualem aetas eius habuerat: quare de locustis aevo Ioclis dicitur, nunquam similes iis praeterita tempora habuille p
Quamvis Moses unam tantum speciem locust e memorer, nimirum n 'κ,
Rex Psalmographus tamen varias nominat; ut cum ait i; Simulae dixe- t Psa m. -rat, advenit meloloniba, eaq; snnumera. et alio loco : Et dedit brucho l. 34. provenιum eorum , eι labo rem eorum ioc Le. Quare ad solvendam hanc caua:- 7θ εο stionem cum R. Selomone dicere polsis, quatenus diversae locustarum species sunt, pol te unam altera majorem dici, et eam cui nomen est ridi in Arbe nunquaante tempora Mossis tanta copia conspectam, nec postea conlpectum iri. At Ioelis aevo locustas iuperasse illas praeteritorum temporum, quia diveris earu species fuerint. Etenim accentis etiam iis , quae Psalmographo memorantur, tres tantum species reperias, b unp, na'κ Arbe, Dieq, chast: at Ioelis tempore quaternas, uu , dri p,3 nanu Arbe, Ieleg, chassu, Gagam , ut clare videre est Prophetae eius cap. I. vers. IV.
II. R. David Muthi, locusta AEgyptia, quantum ad se ciem illam ndiis Arb/.masorem fuisse putat Iocusta cuius meminit Ioel; et rursum m inorem dici, quia Arb/ Mosaica sola fuit, cui ν, ac , i, non nili exiguo numero permistae erant; . dein quia breve tempus afflixit AEgyptios, illa autem Iocilis Israclicis annos quatuor continuos incubuit.
III. R. Hananel memorante R. Bahie inglossis suis no sequitur , inquit, cade Iocusta aegyptia dicitur, post eam non erit se, nullo tepore tale fore;sed nunqu1 huiusmodi locustam Propheta: cuiusqua caussa immissum iri , quale propter Mosem Deus demiserat. Quod ut probet,adducit verba ex lib. Regu,quibus aia firmatur, Hisquiahu confisum fuisse D. Deo Israelis,neq; post eum inter omnes Reges Iehudae similem illi re Pertum. Quod Magister,que dixi,non universaliter de tota eius vita, sed sola in Deu fiducia necessario accipiendu putat, cum bonitare, et aliis virturibus pares et Reges secuta tempora ediderint. IV. R. R. Moses Gerud. Locusta, inquit, naturalibus caudis venit,et casu saepe absumit arbores atq; herbas; aut locusta Mosaica, qua validus vetus in AEgyptum egit. Atque illuc respiciens S. S. ait nec venisse, nec venturas unquam 1imili modo locustas. At sui temporis locustas Egyptiis majores fuisse ait Propheta Ioel, quatenus nullae naturales caussae earum erant.
v. Memoratus supra R. Hananel quoque alteram solutione reperit, ut verisba Moas ad solam Agyptum restringantur. Quod inde probat, quia experientia docuit .mex quo tempore tolli locustas Moles a Deo petiit, nunquam eas Asgyptiis damna intulisse; et quamvis terrae lanime immissae casu fortassis inaes aegyptiorum intrarint, non tamen herba. aut arbores comedisse,
129쪽
ut at is locis solent. Quia ranae, quas in flumine mansuras praedixerat Moses, in hunc usq; dic in manunt ; sed locusta, iuxta verba eius, nec mansit , ncc postea unquam venit. Idem sentientes R. Levitari Gucrion, di I Shac Abravanet, acti struunt his S. S. verbis: censederunt in ora tota AEgyptiorum , numere1α valde, ante quas non fuerant sc locu sae parea Viis, et ros quas m n futuraejunisc. VI. R. Hilquah autor Hil quum ait, quamvis locustae figyrriae minore cuiuiaque speciei numero fuerint, quam illa: ,quarum meminit Ioci: nihilominus omnes junctas ingentem numerum fucate, et magna intulisse damna: at Ioelis locustas majores dici, quatenus ex unaquaq; hecie maior fuerit Dumerus; luia,ut supra relatum, una species alteram tecuta lit quatuor continuiS annis.
Exod. 12 2. Hic mensa vobis prin- l Ibid. 23. Iss. Festιmq. collectionis capiti mensiu, primus vobis me tu anni. t in exitu anni.
M Ensis, quem Dominus primum anni statuit, est iuri Nisen, Marties, quo
Israclitae egressi sunt ex AEgypto. Quod inde constat, quia quintodeci-- mo ejusdem mensis die jubet celebrari stiluin Mymoru ,atque alio loco Exod. appellatur a Iaci Mn mensis virens, quo hordeum jam est maturum. Idem ' 32. I 8. que probatur ex historia Esther , cum disertim dicatur, mense irrmo, mense ca'. 3 7 Nisan. Id si ita siti, quare altero loco dicitur, festum collectionis in exitu anni pcum festum illud tabernaculorum, quo fructus solliguntur , et horreis inferuntur, non incidat in finem anni, sed '-Τim, Septembrem, id est,sextum mensem post Nisan.
MVndum aliquando coepisse in confesso est: at quo mense creatus sit, disiassident veteres nostri sapientest. R. Eliheger, et R. Ieosua,quorum ille Iana. c. I mense I isti, live Septembra, hic Nisan, aut Marcio,creatum existi amat, eatenus concordes sunt, quod aequinoctii tempore uterque coepisse eum velint; quando aeqvinoctium non est, nili alterutro eorum quos aiximus menti M. Nec desunt aut huic, aut illi, rationes. Etenim R. Eltheeter squod maxime Seis prembri convenit omnia perfecta creata vult. uti dicitur in Guemara Ros ais sana uraxm in I in satura, ae pulchritudine sua: quod etiam sensit Augu9 inus. Adeo ut, juxta illum, arbores cum fructibus natae sint, ac primi parentes statim
ab ortu suo iis ad victum usi fuerint; quod non Martio, mense verno,sed Septu-bri autumnali covenit. Accedit,quod Martio Israc litas ex AEgypto ejucens Dominus, iussit deinceps eum mensem primum ab illis haberi: quod justurus non erat, si semper pro primo eum habuissent.' Etiam R. Ie suae sentenciam juvat, quod Martius mensis quo creatum mundum putat calore ac frigore tempe ratus est, quae gignendis rebus requiruntur ; contra Septembri cuncta mames Cunt ac dediciunt. Sed omissis illis rationibus , in quibus facilis humanum judiciulabitur, stariterim mensem. ΤΦri. Septembri, creatum mundum, quia pom Lia actum, conceptus Partum praecedit, Et naturaliter annus incipit a Ie Poro Di ili do by Cooste
130쪽
sationis , quo universiae plantae in Ierra sunt ; non autem quando eas terra edit. Adde quod non Hebraei solum: verum et .Egyptii, Persae, Graeci, atq; Orientalium caeteri, a Septembri annum suum indiuntur. Quare cum Dominus vult Nilaci aut Martium ab Israelitis pro primo anni mense haberi, respicit ad festa, quorum primum est festum azymorum. Quod institutum, ut temper memores euent beneficii acceptae libertatis post tam duram servitutem, uti et quia multa praecepta iis data erat in memoriam exitus ex Agyrto. Praeterea & Nisan primus anni mentis censebatur , quia, ut in Guemara Rosa anat legere est , ab ' es. r.eo Reges Israclitici supputabant annos regni sui: unde in libro Regum dicitur: I. Reg.
Deinde fuit quadringentesino octuagesmo anno ab exitu Israelitarum ex sterra 6. I.
AEgypti, anno quarto, mense K v, qu3 es menses secundus regni Selomonis supra Israelam. Vbi videmus, regnum Setamonis comparari egre itui Israclitarum ex AEgypto, quatenus et hic, et illud supputatur a mense Nisan . At, excepto hoc, caeteris omnibus in re S temper creatio mundi supputari incipit a mente Tisti, i. e. Septembri. Quod, ne allatas iam rationes repetam, aliis quoq; argumetis,
et S. S. docis probatur. Etenim in Levitico i jubetur decimo septimi mensis die ' Op 1 scelebrari Iubilaeus. Septimum autem mense in Tisti esse constat, quia de festo 9.
tabernaculorum, quod in illum mcidit, alio loco dicitur Verumtamen quintο- f cap. 23deeimo die buIus menses septim , quum collegeritis proventum terrae , celebratote as.
Insum Domini septem diebus. Ergo si illo mense jubilaeum celebrari jubet Deus,
sequitur eum elia primum anni. Praeterea Deuter. cap. XXXI. I a. iubet Dominus praelegi legem, omnesq; ad audiendam et discendam eam congregari festo tabernaculorum. Quod si quem dixi mensis non fuisset primus anni, latius erat addi, in Nisan, Marito. Quare enim sex integris melibus Israelitae non auia diissent Legem, et jussa Domini, quorum tam necessaria est cognitio p Adhaec Lex septimo quoque anno sevi inde Semitae vocabaeum) lationem & messem
intermitti jubens, primo ne seratur, tum ne metatur, est. At tempus serendi noest Nisan, aut Martio mese, sed Tisti, i. e. Septem . Accedit, qudd qui sexto
anno sevit, septimo metere prohibetur, nec septimo serere licet; qua ratione hiennium agrorum cultura intermissa fuerit, cum Dominus annum tantu unum eam omitti iusserit. Nam si Septembri mense seratur, quod tempus congruum anni sexti est, principio septimi memis illicita erit; unde sequitur annum Incipere a Septembri; quo sementem steri Lex Vetat, neq; quod satum crevit postea metere licet. Quin etiam i Pse ille ,ex quo haec controversia orta est,uersus clare ostedit Septembrem anni &principium et finem esse, dum ait, Festim coli Elionis in exitu anni. In exitu anni inquit, quia festum tabernaculorum incidit in Septembrem, quo circulus anni absolvitur, et incipit. Denique et annus Sa baticus a mense 1isti. Septembri, incipit ut traditur in Ros a-sana cap. I. in manifesto argumento, ab eo annum incipere: uti etiam triennium, quo novarii arborum fructus comedere vetamur, supputare illo mense incipiunt. Quamvis enim Iulio mense plantatae essent, primus annus demum fine Augusti impletus censebatur a uti probatur in Guemarii. Confirmat etiam hanc rem Guemara a cap. a. Moda Eara,cuius cap. I. traditur,Adamum, simulatq; natus effet,vidisse dies de- cap crescentes; quod non nisi Seprembri mense fieri poterat . in Rosa-lana a omnia ς ςq. 1 3.
a Deo perfecta creata legimus; in Beresit Raba b, Midbar Rabae, et Sir Ra-- η ha d, Adamum & Evam in vigore aetatis productos, quasi annorum XX. Quod ρ