장음표시 사용
201쪽
II. R. Selomoli, quem R. Levi ben Gerson, aliique autores secuti sunt verisba Seripturar, taque ad alterum diem septimae septimana numerabu quinquaginta dies, hoc modo eXPOn1t: ab astero die septimanae septamae,qui sunt quinia quaginta dies,numerabis. Vocabulum numerabu,quamvis Praeponatur. postponendum est. Cuius rei exempla quamplurima In S.Scriptura occurrunt cum orationi voces aliquae per parenthetin inserutur,quae interrumpere elus seriem videantur. Ita Num. XIX. 7: Lavabitque vestimenta sua sacerdos. S abluet camnem suam aquas,ac postmodum veniet 3n capra , S immundus erit sacerdos inque ad tesseram. Manifestum est hic prae mitti,quae postponenda erant. Prius enim sacerdos ad volperam usque immundas erat; de in ,ubi se abluisset,in castra veniebat. III. In S.Scriptura,monente Aben Ezrah, saepe semel tantum ponitur vox quae bis ponenda erat: ut Pial. v I . . Domine ne in furore tuo reprehendis me, San excandescentra tua easiges me. VOR ne repetenda est , hoc modo , ne reprehendas me, & ne castiges me. Quod hic quoque locum habere dixerim. Nam illud usque repetendum videtur, ut mens Scripturae sit, usque ad alterum diem septimanae septimae numerab s, usque ad quinquagesmum diem. Quomodo si quinquagesimum istum diem excludas , lupererunt tantum XLIX.
Levit. x π Ix I. 3I. Nullum opus Facitato statuto pergeneratroner vestras. Ιerem. III. 6. Temporibus illis, dictum Domini, non dicent amplius area foederis Do mini. Item TXTI. 3I. Eeee dies venturis sunt, dictum Domini, quibus pangam,cum domo Israelis , ta eum domo Iehu a, faedus
STatutum perpetuum mernam significat durationem, eodemque modo accipienda ea vox est caeteris S.Scripturae locis; unde non immeritti quaerii possit ,-sibi velint Ierem duo loca, quae novam legem promittere viis
vamor requiruntur,ut Legem in perpetuum,& non certu aliquod tem- s pus, datam credamus; quorum si vel unum desit, suspicabimur, necessaia uerium esse ,eam ,tanquam imperfectam, nova Lege renovari .Ea haec sunt: ut persecta sit; ut,antequam daretur, praecesserit apparatus,qualem opus est - ut praeparati fueraut animi eorum , qui illam accepturi essent a denique ut is per quem data est, fuerit aptus. Prim: disquirere liber,utraim perfecta norit, ita ut nitul ei deesset,iam quo ad caerimonias quam juris,dc moralia praecepta. Quantum ad caerimonias,precationem nobis imperat: nam servietis,inquit, Dom3no Deo vestro, S benedieet pani tus cs asuis euis. Quo loco per servitium intel-ugis precationem constat,quae & disertim praecipitur Deut .vx II. IO. Quum co mederis, es saturatus fueris, benedices Domino Des tuo. Etiam in sacrifieiorum remonus lentibus ipsis probatur,cultum fuisse Deo acceptissimu per quem
202쪽
inferiores coelitibus copulabantur , dc divinitas tuo modo deorsum trahebatur. Quae singulari providentia in Tabernaculum a Mole extruetum quali delicia dit. Testantur id saris verba ista: Et facient mihisanctuarium, S ego habitabo inter eos. Culus rei ingens argumcntum est, qudd coelestis ignis arae impolita absum: it: Zc deicendit in tentorium conventus; Salomonis ten pore in Tem plum; Davidis tempore in aram Araunae Icbusaei; apud Eliam in montem Carmel. Indeque a Domino ipso ea appellabantur odorsuavitatis. Alterum ejusdem rei documentum est,qubd Sacerdotes ex Vrini dc Tummim futura praedicebant. Quae cuncta ipsis lentibus percipiebantur; at in aliarum gentium cultu nunquam vel minimo indicio approbat vineli,eum Deo gratum 1 ville. Adco ut
in caeremoniis Lex Mosis perfectissima sit. Idem dc de praeceptis juris statuendum ; quippe jubemur abstinere dolo,dc omni re illicita;proximo idem optare,
quod nobis fieri volumus; postremo & in ea statuitur, ut quis ob furtum non capite,sed bonis multetur;& si his destituitur,ut ipse vendatur, ac serviat: quod ut rationi congruum, ita diversum a reliquorum populorum institutis est, quis capite fere tales plectuntur. Praeterea in haereditatibus , mortuo parente, jubetur ex alis haeres esse filius,in quo nomen familiae servatur;quod si nullus sit melioris sexus, filia succedit; qubd itidem non congruit cum moribus reliquarum nationum. Ideoque merito Psalmographus ait , t Denuntiat verba sua Ia-eobo, statuta ae Iudicia sua Israeli. Non fecit ita vili genti; ει ura illis non indieavit. Idem ipse Dominus testificatur Deut. Iv. s. inquit, es,quae habeat talia statuta V Iura, qualia vosp At verti de moralibus praecepti, quic-ruid dixero,nunctriam modulia excessero. Etenim jubet Lex puro hominu core esse : Proximu amari tanqua seipsum di odia cum fratre non exerceri: vindicta absineri r iram non recondi r proximi uxorem, aut bona, nequaquam concupisci reircumcidi praeputium. Quae omnia incitant hominem ad innocentiam , dc puritatem animi, cum in morum , tum in oeconomica ac civili scientia. Etiam
egregia docet de rebus naturalibus. Ut in ipso exordio,mundum aliquando coepisse;quod magnus ille Aristoteles intelligere nequivit. Vt non immeritti dixerit Anquelos a er imperatori avunculo suo , se Iudaeum factum esse, quia ipsi quoque pueri in scholis eorum scirent, quid unoquoque sex dierum creationis Deus creaverit. Illa nobis revelavit divina nomina , dc ineffabile Tetragrammaton. Quin dc Plato ipse si fides est R.ben Palquira in More a-Morehὶ scribit, se cum Propheta ex Israele Iocutum, primo exiguae eum doctrinae hominem judicasse; at postquam paulo Minis verba ejus inspexisset, summopere admiratum, peram deculle,ut mentem ejus intelligeret. Ille autem Propheta judicio ejus Ieremias fuerit. Narrat etiam Marcilius Ficinus, Platonem in k-gypto cum Prophetis & Sacerdotibus Israelis Iocutu; Zc sunt quibus cum Ieremia collocutus videatur, aut aliquo discipulorsi ejus,qui secreta Cabalistica, ω
mysteria divinorum nominum , aliaque id genus revelavit. Etenim , ut recthobservavit Ioannes Picus Mirandulanus, multa docet verae ac certissimae Cabselistarum doctrinae congrua. Sed de nomine Prophetae non Contendam,cum inter Ieremiain, & Platonem, annorum duce nrorum, & amplius sit intervallum.
Quare aliuq potius fuerit E doctoribu s Hebraeis. Igitur cum in omnibus his adedi Lex perfecta sit, sequitur haud dubih eam aeternam esse. Eodem ars merito quoque usus R. Moses ad probandam ejus aeternitatem , ait, vetat Dominus quid quam
203쪽
quidquam Legi addi, aut demi; quia in eo quod perseetiam est, neque abundae quidq aam, nec deest ι juxta verba Psalmographi, Lex Domini persecta. Quod
ii verum, nihil opus est eam nova Lege mutari. Vidimus primam perfectionis partem habere Legem per Mosem datam. Iam ad secundam veniamus;quae inco consistit, ut,cum dabatur,concurrerint cuncta,quae huc necessaria erant. Ac primi, quidem ut tempore idoneo id fieret,oporte Dat coram minima multituis
dine palam, non autem privatis aliquibus eam dari. Haec omnia affuisse dubium non est;quippe in exitu ex Egypto sexcenta hominum millia, exceptis mulieribus ac parvulis, eam accepere. Dicunt autem sapientes nostri, Deum non minu quam in duabus myriactibus ac duobus millibus Israclis conquiescere, moti illo Nu ner. x. 35. Quietem da Domine myriadibus , millibus Israelis. Nam, ut dicitur ; φ In multitudine populi es decor regis. Eam ob caussam non Adamo, aut Noacho, vel Patriarchis, data Lex est, quia ingens numerus requirebatur Nec modo tempus,verram & locus aptus fuit. Quippe data Lex est in deserto, loco omnibus commMni - quo lignificatur, posse, quicumque vellent, per cam salutem suam obtinere , tametsi praecipue Israclitis data soret. Accedit, quod deserta pura sunt ab omni caede, raptu, latrociniis, adulteriis, aliisque id genus vitiis, quae, ut recth notat Philo Iudaeus, regnare in urbibus solent. Sinai autem mons potissimilari delectus est , quia ille locus accommodarissi mus est divino auxilio; unde mons Dei vocatus est,& a Davide , t Mons,quem Dominus ad habitationem sbi delegit. Iam autem, quid de portentis,ac miraculis Dei dicendum, quo tempore omnes Prophetici spiritus capaces fuere constat id ex his sapientis vetbis in Cantico , Anima mea exivit insermone meo. & in exstasin abrepti sunt, cum viderent vocem ex igne erumpentem. Ob haec ostenta ea animi integritate, illo desiderio Legem exceperunt, ut nunquam eam alia mutare velint. Unde Dominus ipse : t Audiet ρopulus me tecum loquentem, S in te eredet aeternum. Quo argumento fretus R.Moses, neque aliam fuisse Legem,
Quod ad tertiam perfectionis partem attinet, manifestissimum est, Israeliistas, per id tempus, ata accipiendam Legem idoncos fuisse. Nam triduo sese ad sanctimoniam p paraverant, a mulieribus & congressu abstinentes. Dicunt enim sapientes, malum quod per Hevam mundo intactum est, crevisse, donec Lex daretur; & quia per illam expelleretur, muri Non venenum serpentis, magna puritate opus festa: eamque ob cautam ablutae vestes sunt; quo tigni
ac Israelitarum distinctus runc populus fuerit , ad similitudinem triplicis mundi, angelici, sphaerici, & terrestris. Hinc Bilham, quamvis gentilis exclamat: ω sis sunt bona tentoria tua,o Dacob, habitationes tuae Israel. η Restat quarta, eaque ultima,perfectionis pars,de qua nunquam satis dixero-
cerci ex Philo Iudaeus ε, omnium consensu , inquit, ea selix est ' ' Respublica, ubi aut Philosophi regunt, aut Reges Philosophantur; ac Mosi praeter hanc dignitatem triplex alia a Deo data est, Regis, Legistatoris, Proin ' phetae, ac summi Pontificis i cujus vita omnl laude dignis lima, Geb extra Culis pam suis: cujus gesta in Egypto, in itinere, mari rubro ac deserto, nulla satis
204쪽
aloquentia expresserit; in quo relucebat quicquid optimum Legillatorem decet, caritas proximi, jultitia, Virtutum amor, odium vitiorum ,quae In nullo unquam alio Legumlatore reperta sunt. Ideoque credere oportet, Caeteras qui-cem Leges perire, at Mosaicam perinde durabilem eise, si naturae characteribus contignata futilet. Et certe manebit illa perpetuli, ut Solis, Lunaeque dies in mundo. Ingens profecto restimonium eis, quod de Prophetia Molis in S. . Seriptura ipse Deusdedita. t Nonsi eros meus Moses, qui in omni domo meam gelis est,ore ad os alloquor eum. Et sub finem Deuter. Non surrexit scut Moses, Prubeta amplius. Quo loco illud amplius, denotat, nullo unquam tempore Prophetam Mosi parcin fore. Nam , ut observat RJoseph Albus in Icarim i , , . dicente Mose, i a separabimur ego, eg pvvlus tuis r respondit Dominus, etiam 'r' id, quod Iseu us es, saciam. Itaque ,quemadmodum Israel, separatus a reliquis εμρ' mundi gentibus, lotus incelluit; sic & Moses caeteros Prophetas omnes post se reliquit .vita vero ejus quid aliud ,quam omnium virtutum excmplar filii Unde
S.Scriptura ait, Vir autem iste Mosche humilis erat valde, prae omnibus hominia Num. ι , qui erant in superficie ierrae. Nimirum humilitas regina & fons omiamin 12 3. virtutum est. Quin Zc corpus ejus dissimile reliquorum hominum corporibus suit, εc facies ejus divino splendore renidebat. Atatem autem cXX annorum ita attigit, ut nec de vigore, nec de visus acumine quicquam anti serit. Et centum ac viginti anni cosis ruebant cum toridem diebus, quis in monte sine cibo ac potu,solo spiritu ac splendore divino sustentatus agitaverat . Haec omnia cum in eo concurrerint, sequitur, non alium perinde idoneum suisse, per qucm Lex traderetur : quae quia omnes, quas dixI,perfectionis partes habet,ineo quidem judicio aeterna est, ic erit per omnia faecula. Superest nunc , postquam ratione id satis probavimus, ut etiam automate i Niroferamus; qua nihil Scripturae Sacrae praecellit: quippe quae errare nullo m opossit. Ait autem ea de agno Paschali Exod .X II. 17. Statutum perpetuum tibiae filiis tuis , usque in aeternum. De circumcisione dixit Dominus Abraha- G .mo, tibi S semini tuo post te, omnis mas per vestras generationes. SabbaIlium 17 9
praecipiens ait,t Et servabunt filii Israelis Sabbathum, α.c. per generationes Das t Exod faedere perpetuo. Ideoque mandatum de Sabbatho colendo aecem praeceptis insertum est, quae perpetua atque aeterna sunt. Ex his tribus mandatis satis liker,nunquam eorum observationem perituram; Zc prosect d nullus adhuc seserophetam esse iactavit,qui quidquam contra illa praeciperet. Idem dc de t eta Lege statuendum csse docent verba Deuter. Nobis S filiis nostris in perpetuum,ut faetamus omnia verba Legis hujus. Et alibi,' Et testificabitur canticum t Ibid. hoe in faciem ejus . Ioeo testis; neque enim ablivioni tradentam es ex ore semims 3x a x. eius. Rursum in benedictione tribuum , t Lege in praecepit nobu Masbe, haere- Ibid. ditariam eongregationi Iacobi. Quemadmodum haereditaS,nunquam interrup- 33. . ta serie , a parentibus ad liberos transmittitur, ita 8c Legem transmissum triuit. Sed omnibus his multb clariora sunt verba Deuter. xx I X. I . Neque vobiscum solis exo pango foedus meum hoc, cum adjuratione hac ι sed cum eo, qui adflat hic nobi eum hodie, coram Domino Deo nostro; cI cum eo, qui non es hie nobi Dum bo- die. ManifestE videmus, non modo cum praesentibus tunc Israelitis , verum re posteris eorum hoc foedus percussum. Qua de caussa veterum sapientum illi, qui credebant, omnes simul animas principio mundi creatas esse, dicunt in eo
205쪽
pacto praesentes fuisse omnes animas Israclis, quae in mundum unq-m ventuarae ellanc. Idem quoque ex Prophetis colligere est. David ait Psalm. x xx. xo. Timor Domini mundus, conssens in se sternum. Item Psalm .cx1x.Is 1.Priadem noυi de praeceptis tutate sn perpetuumfundasse ea. Alaph Ptiam .LXXIIX. s. Namsatuit temmonium 3n Iacobo ,Vtcgem posuit ιn ictaeis, quam praecepit m oribus nostras, viscaret generatio postrema. Ergo ad ultimam usque gener tionem obtervanda est Lex. Iesaias inquit LIX.ax. Et verba mea, quaeposui in
ore tuo, non recedent ex ore tuo, aut ex ore seminιs tus, aut ex ore seminu femina
tui, ab hoc tempore usque in perpetuum. Iaem teste R. Mose in Directore. EcGaon R. Seadiah in Emunot) colligere est ex lesaiae , ac Jeremiaei loeis, quis dicitur, ii statuta coeli N. terrae cessent, etiam Israclem cellaturum elle populum in conspeetu Domini omnibus diebus suis. Quod mirum non est, quando coelum & terra durant per Legem, quam Israὀlitae colunt.& observant. Adeo ut ex his locis clarillime animadvertamus, Legem non ad tempus aliquod, sed in perpetuum datam. Ait quidem R. Josephus Albus in Jcarimi, ex locis supra allegatis, quibus vox mis olam semper, legitur, non posse certo evinci Legis
aeternitatem; quatenus illud vocabulum etiam de certo tempore usurpetur; ut Exod.xxI. 6. m,3ν, riam, Userviet ei in perpetuum et ubi prepetuum den tat tempus ad iubileum usque. α Sem. x .aa. ubi ait Hana de filio suo Sem te , sese velle eum adduccre in conspectum Domini, ut ibi permaneret in perpetuum , i. e. quinquaginta annos, quo ipatio seri iebant Levitae; idque etiam hic dici polle exiitimat sed nequaquam ea,qua par erat,reverentia ,hanc materiem tractavit. Quamvis enim duobus his,quae citat,locis,aliisque horum similibus, m m olam non denotet aeternam durationem , notare oportet, id solum
dici posse , quando non subiicitur vox aliqua , aeternitatem re lecuturam dur rionem significans; at minimi: hoc locum habet,ubi tale quid subditur,m generationes vestras; in mille generationes; usque ad ultimam generationem; tibi, ac semini mo,polt te; aut, notas, ac filiis nostris in perpetuum: cuiusmodi phrasis iis,quae allegavimus, Scripturae locis usurpatur. Eam certe nullus negare potest designare temporis seriem, a Patribus ad filios, ab his ad nepotes, S denique sui Asaph ait) usque ad ultimam generationem. Quod si non ita se res h bet,ut dixi,nescio cur Moses,ac reliqui Prophetae talibus verbis usi sint: nisi somte eorum , ac Dei, consilium fuerit, ponere offendiculum hominibus. Quanto satius fuisset clarit eos dicere ,venturum aliquando tempus,quo Lex non c Mervaretur p Nam in re tanti momenti muliti praestitisset aari: atque aperis loqui, quam verba proferre quae contrarium habere sensum viderentur. Et si illud verum, profecto non multum illi culpandi sunt,qui ipsisS.Scripturae verbis adhaerent. Certh cum Legem Domini illustrare oculos, non autem tenebras offundere intellectui ipse David dicat , nostro quoq; judicio hac in re esarh illa locuta, videtur , di non modti voce olam aeternitatem ejus denotasse , verum &quos diki loquendi modos adjecisse , ut omnes scirent obligari se ad observanaam Legem. Neque Decalogus aliam ob caullam tabulis E lapide inscriptus sui et, quam ut ostenderetur, gem, Iapidis instar, aeterni ni mansuram. Atque inde est quM mereri Prophetae semper Mosis Lege nituntur. Nam, ut recte ann
t Male. avit RJosephus de Trana in bet Eloim , ab omnibus citatae fuerunt Mosaicae 3 a L. Prophetiae; & Prometarum ultimus t his verbis vaticinia sua clausit: veord
206쪽
mini Legis Mosis servi mei, mi praecepi in chorebo,ad totum Israelemota tuta Sjura. Quo loco ae ludicio extremo agens, suadet Israclitis, ut Legem Mosis observent, donec ille dies veniat; sed prius venturum Eliam, qui corda Patrum
in filios, filiorum in Patres convertat, ut omnes persecto corde ad Dominum revertantur. Atque hinc probatur,Legem aeternam esse. Augustinus 3 quoque confitetur. Legum quaecunque ab hominibus sanctae ac utiles latae sint,ex Mosaica desumtas esse, idea, ac velut exemplo omnium. 'Quod si huic soli omnes innituntur,sequitur perfectam esse , naniaque continere ,& quia data a Domino est ad consimmandam hominum persectionem,etiam sempiternana. Iam ad conciliationem locorum,quae supra posuimus, veniendum cst. Quandoquidem autem optime is conciliat, qui praemissa dc sequentia considerat, Iubet nic totum textum adscribere: Et dabo vobis putores ex sententia animi mei, qui paseent vos scientia & intelligentia. Eritque quum augescetis, s faetifieabitis in hae terra temporibus illis, dieium Domini, ut non dicant amplius,arca sederis
Domini, neque veniat in animum : neque recordabuntur ejus, neque recensebunt,
nee fiet ampIius. Tempore in voeabunt Ierusalaim solium Domini, cs recta consuent eὸ omnes gentes ad nomen Domini Ieruschalaima: nequesequentur amplius seneentiam animi sui mali. Ita ad verbum Hebraica veritas habet; sensus autem,iuxta divinum Ionathan Mn Vgiel quem R. David Kimhi .aliique autorcs, secuti sunt, hic est. Temporibus Messiae Dominum Isracli daturum bonos Scfideles pastores, alios quam antea habuisset; quia Reges Iehudae N. Istat. lis sine
prudentia regnassent, at eos, quos tum daturus sit, cum multa scientia atque intelligentia regnaturos. Subiicitur dein, quando multiplicati fuerint in terra, lis lis temporibus futurum ut non dicant amplius,area foederis Domini : quibus verbis promittit Dominus,quamvis Israel crescat atque augeatur, non tamen reliquarum gentium invidiam ei metuendam , neque enim illas bellum moturas, ita ut egredi atque arcam foederis assumere opus habeant; uti temporibus Eliae, re quotiescumque bellum ingruisset, facere adsueverant. Nequaquam, inquit, hoc opus erit, neque recensebunt amplius eam, nam haud amplius fet,bellum ulisterius non erit, sed alta pax, dc tranquillitas. Denique cum ait Propheta,temporibus illis Hierosoluma appellatum iri solium Domini, ic conventuras huc omnes gentes, vult,meti nullum bellum fore, ut etiam nationes mundi Hierosolyma appellent solium Domini, dc illuc confluant non ad arma inserenda ,sed colendum Dominum, & deponendam malam animi sui sententiam. Itaque manifestum est, hic non fieri mentionem novae Legis. sed & aliter hunc exponere locum liceat. Nam si attendamvs in Tabernaculo, aut Templo, locum in Juo divinitas considebat,suisse arcam unde Exod. xxv. 22. Et loquar tecum ἡ uperimi parte opereuli, ὸ medio cherubinorum. l comperiemus hic dicere D minum, antea quidem arcam receptaculum divinitatis fuisse; at temporibus Messiae non unum aliquem templi locum sore divinitate repletum , sed hanc gloriam toti urbi Hierosolymis datum iri, ut, quicumque in ea sint, Propheticum spiritum habeant. Quod clare ostendunt verba. , Eritque quum augescetis in terra illis temporibus, dictum Domini, Non dicent amplius area foederis Domini sed voeabunt Ierusebalaima salium Dei. Et sane illo sensu optime versus praecedens alteri connectitur. Non nominabunt amplius aream : quid ergo nominabunt civitatem Hierosolyma solium Domini. Faciunt pro hac expositione B b a allorum
207쪽
Prophetarum testimonia : quae inter hoc est: Implebitur terra cognitione Domini,s vatisinabuntur βἰν tui, o filiae tuae Si Propheta id volui uet,temporibus
Melitae novam Legem , aut foedus novum fore, dicendum ei erat, non dicent amplius arca Domini, sed nova Lex eri r . Ad nequaquam ita ait, mirabili connexione subiiciens, sed voeabunt Hierosolyma solium Domini: quae verba vcrit tem allatae expoIitionis evincunt. Quid quod decem praecepta, arca olim i clula,omnes hodieque nationes aeterna habent-colunt. Sequitur alter Ieremiae locus,qui ad verb ina ita Hebraice sonat: Eeee dies v nient, dictum Domini, quis percutiam cum domo Orael, cs eum domo Iehuda faedus novum. Non secundum illud fedus, quod pepigeram cum m oribus eorum , quo
die prehendi manus eorum , ut educerem eos ex terra AEgypti. Namissi irritum
fecerunt faedus meum, S . ego eo rato Iunctus man em stis . dictum Domini. Nam hoc illud est foedus,quod pangam cum domo Israelis, pos dies hos, dictum Do mini; indam Legem meam menta eorum, is cordibus eorum inscribam eam, S ero ipsis Deus, is ini erunt miri populus. Non autem docebunt amplius qui ue amicum suum, S quisquefratrem suum,dicendo, cognoscite Domιnum. Nam quotquos
erunt cognoscem me,a minimo eorum, que ad maximum eorum, dictum Damantimo condonare iniquitatem ipsorum, I peccati ipsorum non recordari amplius. R. David Kimhl, & aurorum alii , ajunt, nequaquam hic Dominum pro itere novum scedus, aut Legem novam; sed illuci velle, temporibus Messiae, eos non amplius irritam facturos Legem. Eamque mentem esse verborum, Illis diebus percutiam cum domo Israelis, ta cum domo Iehiada sititurum est id quando e κuniversali captivitate xm sinu ut tribus colligentur, quod adhuc non accidit faedus novum. Nec necessario ex mentione foederis novi sequi, novam Legem Dominum daturum . sed priorem in animis eorum renovaturum: Nam quicquid in principio non satis manifestum est , cum declaratur in S.Scriptura no- vu dicitur . Ita Semuel .ad Saul: Agite eamus Galgalem ut ibi renovemus regnum hoc Non tunc dedit ei regnum,sed tantum conlarmavit.Sic quoque nox um foedus hic denotat religiosam Legis observationem. Idque satis ostendum sequentia, Non quemadmodum trud faedus , quod pere si cum patrιbur eorum , quando eduxi eos ex AEgypto: nam r*i arritum feeertini foedus meum. Quibus designat. Isracinas non ita irritum facturos sceduς, quemadmodum patres eorum fecerant : S. ideo .subiicit: Nam hoc illud foedus, quod pangam cum domo Israelu, inindam Legem meam menti eorum ι cs cordibus illarum inscribam eam, eroque 'ses
Deus, o iis erunt populus meus , &c. Sed & alia ratione haec loca conciliare possis. Nam vox inmiti , faedus, non modo Legem, sed & saepe in S.Scripturare cierocum nactum & societatem a duobus initam denotat. De Abrahamo,& Abimelecno, ait S.Scriptura, rem nNas inm es percusserunt ambo illi foedus: eademque phratis inverutur,ubi de Isaco & Abimelecho, Davide ac Ionathane sermo est. Idem dc hic locum habere dixerim; nam egredientibus ex AEgyrto Israilitis , Dominus sue legere est Exod. xxxv. Ianguino super populum disperso, foedus iniit;quo illi promiserunt,sese facturos & audituros omnia prae cepta eius. Sed ruperunt piat um illud. Quamobrem ait Deus, nequaquam eos tactum , quod initurus esset, irritum futuros; quippe se inscripturum esseCOroibus eorum Legem, dc spiritum suum omnibus creaturis inditurum,ut uniaverit eoum se cultu venerentur. Hinc St Iesaiari de eodem pacto loquens, ait. - . ' Dominum
208쪽
Dominum percussurum esse foedus firmum, quod nunquam irritum fiat: & 1 herquet' deum initurum pactum pacis ,& Medus perpetuum. Sed satis sam prohatum est,non loqui Prophetam de nova Lege; & eam,quam tot miraculis in monte Sinai confirmavit, aeternam fore.
Levit. XX v.3. Sex annis seminabis agrum I Deuter. Is . I. A fine septem tuum, Sc. Anno vero septimo sabbathumi annorum facito intermissonem. cessatioms esto ipsi terrae. lSI semita, seu intermisso, ut in Levitico dicitur, exacto sexennio quo terra colebatur,cum anno septimo incipiebat,quare in Deuteronomio a fine sep- rem annorum jubemur facere intermissionem p
IN praecepto semitae, sive intermissionis duo confideranda sunt, intermissio agriculturae, & intermissio debitorum, aut pecuniarum quae proximo erant mutub datae. De priori in Levitico,de altero in neuteronomio agitur. Intermissionem agriculturae principio anni coepisse existimabant nostri lapientes: uti colligere est ex verbas, Sex annis seminabis agrum tuum, ta sex annas putabis vineam tuam , Et colliges proventum illius. Anno vero septimo Iabbathum celsa ιionis esto us terrae sabbathum Domina ne feminato agrum tuum. At semita debitorum, nuncupata edi ludi nu uo intermissia argenti , fine anni septimi incipiebat : quod constat ex illis, A fine septem annorum facito intermisso nem: & mc declaratur quae intermissio intelligatur, his verbis: Hoc autem esto Ius intermisesonas: intermittito omnis creatior, Ius habens vinda eandi manu sita, id quod vindicaturus esee a proximo suo ne exigito a proximo suo, Sc. II. R. Abrahain Aben Ema vult vocabulum i ν hes tam caput, quam finem denotare, ut retpri is napri iti ab extremo, ad extremum rideoque hoc loco exponit, a principio fertem annorum. III. R. Moses Gerundensis , juxta interpretationem Ainquetos a-ger Vocem rp hei, vo, i. e. finem significare putat. Et quemadmodum cuneta principium & finem habent, ac proinde & numeri, uti denarii principium unitas, decem finis est) ita in septem semitae annis, principium hujus numeri est Dr mus. finis autem septimus , quo absolvitur praedictum spatium. Itaque paIam hinc est,finem septem annorum esse ipsum aunum septimum : Quo pacto difficultatem non habent illa , a fine septem annorum. Perinde enim est, ac si dixi set, fine numeri septenarii, i .e. ipso septimo anno.
209쪽
Levit. xxv I. 1ε. Verumtamen primo enitum, quod primum gignrtur Domino ex estis , nequis sanctificat. 3llud. iDeut.Tv. I p. Omne trimogenia tum , quod nascetur in armento tuo, es an grege tuo,quod mas erit,
loco velle Scripturam ait, ne primogenitum alterius sacrificii, aut victimae loco offeratur,quia illud,simulaIque natum est, Domini jam subta ut nequeat eo uti homo ad sacrificia cujusmodi ei libuerit: altero autem loco,ut ei sancti nomen ob primogenitura detur, quo jam sanctificatum est, ut omnes scientes pro tali illud habendum,observenI, quae de eo praecipiuntur; quemadmodum est R.Levi hen Gerson. II .R .Moses Gerundensis deo primogeniti sanctificationem prohibitam existimat,quia supervacua sit,quando illud ab ipsa nativitateDomino consecratum est,ut testentur verba Irvos in agnus Dominis,&C. Rursum in Deuteronomio sanctificationem ejus praecipi , ut eo tanquam re sancta utamur, eamque ob caussam subiici verba: Ne utitor primogenito bovis tui,neque tondeto primogenia sum gregis tui, eoram Domino Deo tuo comedes illa d. Atque hic finem Levitici quaestionibus imponimus. Sit nomen Domini benedictum ab hoe tempore in pem