장음표시 사용
51쪽
anno celebrari Iubilaeii , quo temporc omnis servus libertatem recipiebat, mructus communes crant, et haercditas quaq; ad priorem dominum redibat: quod manifeste quinquagesimum annorum millenarium denotat, quo renovabitur tam hic interior, quam coelestis orbis, cunctaq; ad radicem fontemq; suum revertentur nimirum elementa, quae ex prima materia ortum trahunt, in eam redibunt spiritualia , quaeq; solo intellectu comprehenduntur , reducentur ad summum Deum, patrcm et autorem suum- ut ait doctissimus R. Selomoh benGuebi rol, in opere suo Kcter Malchut Ex sancto, inquit, loco veniunt, et rur- stiva a fonte lucis colligentur ) ibique lucide conservabuntur in altissimis ideis intellectus fit vini. Nam angeli et miniae unientur cum illo, uti scintillae cum Sole, utq; ad novam revolutionem ipsarum. Et illa quidem Cabalistarum in opinio, quam R. iactina i confirmar in Thalnaude , sex millia annorum mundum duraturum dictitans. Idem quoq; in Pirke R. Elthea et in Thalmud Hierosolymitano tractatu de Sabbato, a R. Mehir dicitur. Etiam R. Tordos Levita, in Opcrc suo Osar a-Cabod , ait unam generationem Cabalistis L. annos esse et
codemq; modo cum Psalmographus ari, verbum pracepat in mille generationes signiticat quinquagies mille annos, quibus inudus duraturuS est. At utru ate huc mundum alii fuerint, ct it cum plures futuri sint, affirmarc et disputare nefas judico: nam veritatem periculosam cclare, prudentis ; proferre, temeraria est 2 sufficit, quod sciamus, credere eos, hunc mundum, ut principium habuit, ita et finem habiturum. Vnde loca quibus corruptio mundi affirmatur,proprac, et secundum ipsa verba aecipiunt; caetera,cx quibus contrarium elici videatur, aliter CXponunt. Ita quando sapiens ait , terram semper duratura, negant obo Olam denotare aeternam durationem, sed tempus limitatum. Vti cum de servo dici
tur t d,U, Hur etfrviet ei perpetuo , ct de Minuete dixit mater v,π 'ν do dimet manebit ibi in saeculum. Quibus locis necessario dicendum est,tempus limitatum d cnotari: nimirum famulum usq; ad Iubilaeum , Semuelem usq; ad morte suam inanturum, in rcetc observatum R. Iosepho Albo in Icarim . Quod vero David ait l, posuit terram Iutra fundamenta siua, non movebitur in saeculum. uti supra olhcndimus, aeternam durationem nequaquam significat, sed limitata: vcl, ut R. Bahyc inquit, ostendit, adeo firmam naturam us a Deo datam esse. ut naturaliter nunquam ex loco suo moveri, aut finem habere pollini, sed sola Dei voluntate. Eociem modo intelligenda haec verba , Et sare Deit ea a secuti in octilum. Neque adversatur, quod sapiens dicit: Quicquid Deus fecit, semper mansuruin, quando ob ν, quemadmodum jam probatum nobis, non signisi cat aeternitatem. Sic etiam idem sapiens ait: χιοdfuit, jam est, et quod1vt rum est, jam fuit: respiciens,ut videtur, ad illam mundorum successionem: ni mirum vult, illud , quod futurum est, jam fuisse. in altero scilicet mundo. Quint vero dicitur solium Dei perpetuo mansuram,sive, per solium illud intelli debeant angeli, sive coeli, iatri ostensum est 'ν designare tempus limitatum. Sic quoque Ieremias, cum praedicit duraturum Israelem , quamdiu calum et terra statura essent; primo. ostendit mundi corruptionem ς sea quamdiu ille maneret , etiam manturturi Israelem ς quando finiretur , simul finem Isracli fore zsi Omnia creatae revertentur ad radicem et fontem suum, quist mirum eandem conditionem. Israclis cise λ Itaq: hoc modo recte conciliantur versus. Quamvis
em haec Quaestio ut R. Moseli ait non sit caput fidei , et quisque motis ia
52쪽
eonscientia, opinionem quae maxime arride t shqua possit, illa tamen Cabalistarum sententia ut verior,ita et pia magis idetur. Eamq; in sermone suo amplo xus est R. Mosseh Gei undensis, R. Hasdat, libro IV. Ur a-Su discursu I. et R. Abrahant bar Davrei in suis Asagot etiam R. Selcnao be Adcrct in quaestiCmbiis suis dicit , hanc vcritate a prornetis sapientibus accepta cfle, qLCd Omnia crea- Aris ta interitura sint in fine mundi. Idque ipsa , ut videtur , ratio illi doctavit. Et c-nim summus Creator noluit crearc quidquam simile et cCaetcrnum labi: qualissimundus fuisser, non agnosceret Creatorem suum , dicerct i; creatura Autori IuO , nequaquam me secuti. Eam ob causam voluit Dcus Opi. maX. caetera mnia corruptibilia esse , ut agnoiccrct magnitudinc ira Crcatoris sui. Adde quod disertim illud David demonstra .cuin ait r. Antefundasti terram , et opcra manuum tuarum sunt caeli: illi peribunt, et tu permanebis. Et alio loco ε' Idcirco non timeremus, si commutaret terra locum aliis dimoverent&r montes ad cor maris.
Nimirum in Iubilaeo magno , ut jam dicium est. Idem quoq; innuit Propheta 66 3 Iesaias , Ego, inquitsem primus, et ego sum ultimus. Igitur si Deus itovniimus ''s ψi Psalmis
Ibid. erit, et poli crcata permanebit: sequitur creata omnia peritura , alioqui Deus postremus csse nequiret. Ncque in co d fficultas ulla est,quod alunt,calum ne-
cap. . rediget. Quid quod memorantur in Beresit Rabba, qui coelos cX contrariis co- positos alleverant, ideoq; cos vocari u do , quae vox composita est LX D non es,
maam, signis et aqua.) Quod Platonem quoque,ct philosophorum alios, sensisse a toto lias larmat Leon Hebraeus. Sed ne longior sim supersed eo. Qui plura super hac in . Bato. velit, adeat quae docte commentatus est in Miphalot Eloim a , Ilac ADravanel, b Dial I in accuratu omnem hanc rem persequitur. videar quoq- I conis Hebraei Phi- e P., ,- 'lographiam b, R. Mosel, Gerundensem ad caput XXV. Levitici e , R. Bahue Πρὰν suora caput X. Numerorum d Eliheger Germanum in Maasseh a-sem e. de- dpisse h/ande Maarehel a-Elauis denique inspiciat quae egregie hac de re scripsit do-i l. his
pN, Semum post Arposad genuisse filios et filias: unde vide- in
iis . - n . P 'QςςNIR - , quι dicitur biennio post diluvium na- s his, M. quod ii Ita est, quare praeponuntur ei Helam et Assiu p
53쪽
1aci primogenitus fuerit, nihilominus Helam et Assur priua nominanture uti et ΕΨbd.6. dicitur Moseh a '; Aharon, quamvis Moseh minornatu fuerit. a . H. Po.simas etiam dicere, Elam natum esse in Arca, et sequente ann Assur atq; ita recte dicitur, Arpinsad biennio post diluvium natum esse. Unod verti ait Scriptura, Semum post Arpinsad genuisse filios et filias, intelli itur hoc decus, qui non nominantur: quia in lege non memorantur omnes uniuscuiusq- generaciones, sed illae Tantum, quarun propter historiam hauc vel illam me lio necessaria est.
Gen. Io Is. Et ias Heber nati sit . Multo tempore plist facta est dividuo filii r nomen unius Pelet , quia in i sio terrae.
diebus illius divisa es terra. i lSI Ioctan erat minor filius Pelegi, atq; ille habuit mestos liberos antequam
terra divideretur, ut ex S. Scriptura constat 3 postea vero, ubi omnes illi reis cesiti sunt, narratur historia turris Babylonicae: quomodo dicitur priore verisse, Pelegum id nomen accepisse , quia in diebus illius divisa est terra p
eap. r. TN Seder OIam legimus, turrim Babylonicam conditam extremis annisi Pelegi, et Heberum prophetico spiritu in rei futurae lignum Pelego voc bulum imposuisse, quod denotaret divisionem. Eandem opinonem fovet ,- R. Ioseh bar Hespelah in Beresit Raba. x' II. At doctus Aben Estris, terram centesimo post diluvium anno divisam putabat, idq; accidisse quo tempore natus est Peleg: quem si sequamur, dicendia
Scripturam non ubiq; rationem temporis atque ordinis habere, et quivis prius memoret vitatem fratrum Pelegi, natos tamen esse post divulonem, et conditam turrim. Ad hune III. Ishac Abravanel casu impositum Peleso hoc vocabulum ait: sed postea locum. cum fieret divitio terrae, homines pro omine accepisse , perinde ac si divina inspiratione, in futurae rei signum id accidii set. Sic etiam Iacobus quidem ita nuncupatu , quod in nativitate fiatrem calcibus perculsisset: tamen Elavus. Gen. ar cum eius Daude benedictione se excidisse videret, dixit, Verὸ vaeatum est . . men us Iabacobi quali dyceret, bene congruit hoc nomen illi, quia bis me de cepit. Etenim dim lignificat ealeieravit, et deeepit. Iv. Fieri etiam misit, ut, quia vivente eo facta estdivisio , ad miraculi meis moriam ei tale nomen ab hominibus inditum sit: et sic verba ista n ins ransferre oporteat,eo tempore quando vivente illa divisa es terra. Nam adver-hium xmultis locis denotat quando. V. R. Selomoh in expositione Chronicorum ait, per divisionem terrae non denotari dispersionem generis humani, quae faeta est tempore turris Babylonicae; Φd velle iis verbis Scripturam, hominum vitam tempore Pelegi, dimidia parie Diuitigod by GOoste
54쪽
arie imminutam. Nam ante Arpahsad ii vivebant annos CCCC. et ultra: P.
1 ,et posteri eius,ducentesmum aetatas annum non multo excesserunt. Quod
alio loco Aben Ezrah quoque inimat, et inde Pelego id nomen impoLtum
Gen. II. s. Et descendit Dominus
ad .idendam civitatem. Numer. aa. Eι .enit mas ad Batham.
I. Reg. 1. 27. Eeee caeli us, et eaeli
earlortim non capiunt te. Iten Ierem.
23. 23. AScendere et descendere sunt accidentia corporis, quod quando ex altiore loco in humiliorem se demittit, drcitur, descendere: contra ascendere, cum ex humiliori loco in sublimiorem transfertur. Sed cum Deus, xippe incorporeus, nullum corporis accidens admittat, quomodo descendissetur ad vicendam civitatem p Praeterea cum Dominum, ut altero loco diciatur , nec cellum nec terra omnis comprehendat; quia, ut verbis Philosophi cuiusdam utar, circulus est , cuius centrum in omnibus partibus est, et circunferentia omnes excedit: cur necessarium erat descendere illum, cujus gloria est plenitudo omnis terrae
s IT Qvivoea apud Hebraeos sunt verba ista 'is Iarad, et Ην aia , quae iuxtas 1 R. Moish r tria signiscat. Primo adsiendere, et defendere, motu vide- reblicet corporali .ut in objectione dix1mus. Secundo attolli honore , vel M- 1. ' deprimi,quomodo in benedictionibus Israeli promittit Deus - inn Et po- v. o.
et te Deminus excelsum supra omnes gentes nimirum, dignitate: in maledi- D tactionibus quoque ait, Ieret ranus qui intra te emehetur , et tu deiicieris: scilicet all. I. dignitate et fradu tuo. Tertio, applicatur ad intellectum , qui quando comtemplatur sublimia ac divina , dicitur adscendere: ut, Et Moseb acleenaia ad Exod. 4 Deum: nimirum contemplatione; et quando demittit se intellectus ad inferiora, dicitur descendere. Quare , quando Dominus invisit mortales, ut praemio aut pana eos afficiat, dicitur descendere, quia cum hCmo comparatione divinae majestatis nihil lit, arraret non pro dignitate ejus esse, quod humiles adeo rersonas respiciat: ut ait Psalmographus, Ruis es homo ut 0us memersi3 Atq; PDim. hanc in mentem caetera quoque Scripturae icca intelligenda sunt, quihuSD. 3. g. Deus descendere dicitur. III. Acutu profecto doctus Aben Ezrah ait, animam hominis coric stem et illu- P .Dr Rrem; corpus terrestre atq; e materia esse: neq; in mundo inseriore praeter ho- et Par. minem es e quidquam,quod loquatur et intelligat: cum autem sermo prCrrium Ksrah. Mi hominis , compositi ex incortorea anima , et corrore e quatuor elc mentis s um quando humit ora eslCquitur , eadem supra dignitat cm cor um attollere , t Par. b3
55쪽
at, quae cuncta improprie accipienda, quia terra illis membris destituitur rsed homo ei a fingit, quicquid ipse habet, agitq; cum ea tanquam homo esset. Similiter quoque, quando luperiores homo alloquitur, 1cilicet eos qui in munis do angelico lunt, quia ipse multum infra eorum perfectionem cit, depi mit coram celatudinem et dignitatem, ac divina libi aequat, quomodo de a gelo Gabriele t dicitur, brachia, pedes, et vox eaus&c. quia concipIt eum h mo in forma humana. Eandem l - viam insistunt prophetae, quando de ipsa m j eitate divina loquuntur: ut, Et galeam salutis capiti suo. Sic OS Domini, misnus, Oculi, aures, &c. apud eosdem reperias. Nimirum ei, qui incorporeus est, membra corporea tribuunt; quae omnIa improprie intelligenda sunt. Igitur S. Scriptura ait Deum descendere, quia quando cum hominibus loquitur , neces sario limitatur eius potentia, et magnitudo deminuitur, ut aptetur captui homini S. III. Idem quoque ad hunc locum dicit, Prophetas, quamvis Deus ubiq; sit, tamen collocaville eum in coesis, quia inde ad inferiores omne bonum promanet , adeo ut coeli ratio dc via sint, per quae diffundat se immensa ejus virintus. Et quemadmodum ait R Iuda Lex ita indoctusimo opere suo Cinari; priamae caussis idem quod intellectui accidit, quem Philosopni alii in corde, alii in cerebro esse aiunt, rem incorpoream in loco improprie collocantes: quia omnia reliqua membra serviunt intellectui, interventu cordis, aut cerebri, quae lane praecipua instrumenta. Sic etiam dicitur Deus B. qui incorporeus est, In Ceel esse, quia per illos absque Miis ullis spla voluntatς divina , haec inferiora regu tur; unde et pium cirum vocamus di ιν ι lari Samaim, stimentem caeli) propter scintillam istam divinam, quae cuiri eo conjuncta et uesta est: aut quia per m tum coesi, ut ait R. Moseli, cognoscimus primam caudam: et hoc refre fi mano loctuendi more, dicimus Deum descendere. is IV. ' Divini theologi Caballitae, ut tradit R. Mehir Gabay in libro Abodat a Codes t, et Hayat , intelligui, quando dicitur descendere Deus, extendi lues eius superne deorsum, et communicari per decem illustria lumina, quae tisa Vocant, et ascendere eundem dicunt, quando revertitur per easdem decem luces sursum, et retrahit divina suum inliugum: idq; significari verbis Genetuos . abiitq. Dominus, postquam etiniit loqui cum Abraham.
Gen. II. s. Et dele en ille Dominus ad contemplandam eiυitatem et turrim quam aedificarant filii hominis. q. 33.
Ibid. v. 8 Atq; ita dityersit eos D
minus ex illo loca per ones faeies sterra et cessarunt aedificare civitatem.
SI iam omnino turrim sc civitatem exstruxerant, quomodo Uzero versu dicitur destitisse eos ab opereῖ , CONCILIATIO. i tR Iodad in Berint Raba vult turrim quidem, at non civitatem consum. malam fuisse. Et videntur verba Scripturae, si ut sonant ea accipias,
56쪽
Wre huic coniecturae.Nam cum dicitur, ad videndam civitatem S inrrim suam aedificaverant, verbum illud aedificaverant refertur ad solam turrim , quam ad ruitigium perduxerant: perstititq; ea longissimo tempore, ut complureS autores assirmant. Sic quoque,ubi Scriptura ait Opus ab iis intermissum. cessarunt,in quit aedificare civitatem e ubi turris nomen non additur , quia jam suprema illi man impolita erat. Etenim, ut ait R. Ishac bar Semuel adarbi in libro suo Dilare Salom, turrim quam aedificaram idololatriae studio, perfecerunt: quippe Par e plibero praediti arbitrio: 1ud cnatatem quam cxtruere agitabant, ut omnes una in Ratio ellent, perlicere nequiverunt, quia Deo placebat eos in LXX. diversas
aere Ilraclitis xellet ut firmi persisterent in amore divino es inir l
Gen. II 26. Et vixerat Ter ah L . annos, et penuit Abram. Et I.i3a. et fuerunt dies Ter ab anni CCV. et Mose tuus est Terah an Haran.
Ibid. II. 4. Et Abram erat anno r- AH cum exaret ex Haran.
Idetur non recte instituta supputatio. Nam si Terah annum impleverat septuagesimum,auando genuit Abrahamum; et illo,cum annorum esset V i Qx Q Abrah In ς Haran emessius est: quomodo fieri potest, ut Abraham illo tempore, annorum fuerit solum LXX. qui, si recte supput
XXII. diximus, prudenter saepe Scriptura, neglecto temporis ordine postponenda ante actis praeponit; quoa passim fieri Aben Aetrali notavit Huic veteres nostri Sapientes dixere, imo in sim mi, in Lege non V Tybsi zaut ρο ostio: hoc est, non spectandum est in Lege, quo quidq; ordine n emo retur. Sed nullum clarius exemplum , quam principio Numerorum re rias' uti, primo die mensis secundi, anno secundo ab egressu Israclitarum
57쪽
lebrare jussos. Nimirum tanto inter allo postponitur id, quod toto mense anthevenerat. Qualia complura in S. Scriptura invenire est. Mihi certe videtur ex insis S. S. verbis probari posse , Abrahamum superstite adhuc parente suo iter illud suscepisse. Etenim cu Harane exire eu jubet, ait Deus: Egredere ex terea
tua, et ea cognatione tua, et ex domo patris tui. Quo loco per terra, patria;per c
gnationem, propinqui; per donum p Iris , genitores intelligendi sunt , qui in Haran profecturi erant; nam et illa terra Deus Abrahamo interdicit. Quaerere etiam libet, si Abrahamum jam,postquam Teris, Ur Chaldaeoru relicta, mortuus erat, Dominus Harane excedere jussit: quomodo dicere ei potuerit, exi ex terra tua, qui jam extra illam eratλ Nimiru manifeste hoc ostendit, A, hamum vivente adhuc patre id mandati accepisse. Quod verd in ordine hist riae Terahi mors vocationem Abrahami praecedat, nec novum, nec mirandum: ruippe ad finem usq; prosequi vitam illius Voluit, ne interrumpenda essent, quae e mahamo postea memorantur. II. Facilius tamen hoec loca conciliaveris, si non habita ratione ordinis, quem S. Scriptura observat in enumerandis Terahi liberis snam Abramu primo, exin Nahorem , tertili Aranum nominat dicas Abrahamum natu fuisse minimum . sed ob excellentiam praeponi caeteris; quod etiam in Gemara notatur , et nos aestione XX. de Semo assirmavimus. Id autem certissime hinc probatur. quod in Gemara Sanhedrin cap. VIII. veteres dicant m. Isca esse m. Sara, ita nominatam,quia vestita esset spiritu sanctimoniae. Vti Deus ipse Abrahamo indicavit dicens, In eundiis , qua tibi Sara dixeritoriadi vocem tis. Iam verti Iscamillam, aut Saram ait textus esse filiam Arani, quam constat suisse decennio mianorem Abrahamo: unde ipse admirabundus Metat, an naro eentum annos nasio νων proles)λ et an Sara nonaginta annor natu pariet Iam si Terisus septuagenarius genuit Abrahamum, sequente anno Naborum , tertio Aranum: Abram biennio major Arano erat; unde si anno unum demas,quo praegnans fuit Midea. alterum quo Isca aut Sara fuit gravida, eonsequatur Aranum sexto aetatis suae anno generavisse; quod, absurcium est, uti recte observat R. Hazari ah a-Adumi in opere suo Imre si a cap. XVII. Quare dicemus, Terahum cum LXX. anis norum esset, liberos genuisse , et primo Nahorem, aliquot post annis Aranum . inde sexaginta annis completis A Dramum. Qua ratione fieri potuit, ut Tera annum ducentesimum di quintum implente , Abramo quintus ec lepruate
Gen. I x. s. Et assumst Abraham sarai uxorem suam, et Lot filium fratris sui. Ibid. x3. g. Et dixis Abraham ad
Lot,nest deinceps lis inter me et te, ea inter pasarei mos ac asores meoι, πω viri fratres nor sum&3.
Oth genitus e rat statre Abrahami: cur ergo frater eius upellaturp
58쪽
GENES. QVST. XXIX. CONCILIATIO.
Constat in S. Scriptura avis parentu, nepotibus filiora nomen dari. Quare , si Lot Terisu,avum suum,patrem nuncuparet,insentaneu erat ut frater Abrabami vocaretur. Certe illa ratione ipse Abrahamus, Saran , Haranis sextris sui filiam, apud Abimelechnin sororem nominavit.
ii K. ita biis moti . ait dieere Abrahamum, nos sumus tanquam st xyς ν δ
quia simili ingenio uteri; erat; id est, pii, et virtutis sectatores: quippe ab opti- cap. L εmo magistro uterque eruditus. Etiam R. Moiah in Directore ait, illud statris More. h. voeabulum aliquam morum atq; animi congruentiam denotare. I. cal 4.
trum filios in S. S. se res appellari.
amicitiam, fiatrum nomen Gari. Sane Iacobo cum uxoribus suis e domo patTS Gen 3x. Betuelis profugo, ait Scr prura Labanum statres suos assumsisse ; et postea, Ia- 23. cobum fiatribus suis imperasse,ut lapides colligerent: ubi fratrum vocabulo de- Ibid. signantur propinqui Laoani, et liberi Iacobi, qui auxilio illis erant n advertis. vers ψ6. Etenim nec Laban, nec Iacobus,statres habuere. Eodemq; modo intelligenda Iacobi ad Rachelam verba t, cum se statrem patris ejus nuncupat quavis eius t ibid. sorore natus ; sed dicere volebat propinquu se ejus esse. Neque allain ob caul- as ta .sam David Ionathanem deplorans, statrem nuncupat , qu a socius iuerat. 4 2 Sem. Etiam de Levira qui quinquaginta annos inter sacra exegerat, Scriptura air, 3. 6. serviet fratribus suis; ia est, sociis. - Dν
Gen. 12. II. Deinceps soror mea l Ibid 26. s. Eo quad obedierit Abra eris. l ham voci meae , et eustodierit praeceptat ae mandata mea. INter sexcenta et XIII. praecepta Legis unum est de fugiendo mendacio. Iam si Abraham mentitus est, et sororem suam esse driit, quae conjux erat; quomodo altero loco ille mandata divina custodiisse dicitur pCONCILIATIO. Sunt qui putent, proPheras mentiri nec debere, nec posse: quare quando in
sacris literis contrarium Inveniunt, ajunt verba ambigua esse, et sub specie mendacii occuli veritatem. unde iidem nesant mentitum Abrahamuin, ut superiore Quaest. Ostendimus cum neptis appelletur filia, poterat quoque Abrahamus, incorrupta veritate , Saram appellare sororem ; quippe gcnitam Arano, seatre suo, filio Grahi: aut etiam, ut ibidem annotavimus, iis veris bis propinqua designabatur. Eodemq; modo astutiam Iacobi excusatum eunt, quando a Patre uaco interrogatus quis esset, respondis 3 Ego, Esau Primoge- Gen. a . nitus 19. Disiligod by COOste
59쪽
intus tuus: ac si dixisset, Ego: tum pausum quiescit, ac si diceret, sum qui sum; Esuv tuus est primogenitus. Vel, ut inquit R. Bahye , ego sum in loco Esavi, et
repraesento eum, postquam vendidit mihi rus primogeniturae. Illud velli, quod Gen. 33. dixit fratri luo: sic enon vidi faciem tuam, quas vidise faciem angeli, non icit, ut arbitror , adulantis: sed dubiis verbis afirmavit, non minus se cimuisse aspectum eius, quam solent homine. revereri ad spectum sacrosanctorum. Ea quidem mentc ipse Patriarcha ea verba protulit, quamvis videretur Esavo indicare adco se laetatum conspcetu cjus, ac si ipsos angulos vidisset. Talibus aurem ambagibus atq; intricatis verbis, et quocumq; ducantur inclinaturis, uti licet, modo necelsitas urgeat, et bono fine, atq; absque altervus damno id nat. Sic sane secerunt X. Patriarchae, cum coram Iosepho itantes dixcrunt de ipso Iose-Ibi 42 3 pho ua=α 'naen et tinus non ess amplius: ambigua significantes , aut mortuum esse eum, aut saltem ignaros scio , quid ci cxcnuset. Eodem modo excusare Mosem Exst 8, Postumus , quando Pharaoni dixit . iter trιdui ibimus : quae quamvis manifeste 23 - dolola verba vidcantur, tamen, ut lentit Aben Ezrah ad cap. V. Exodi, vera erant: quia cX AEgypto ad montem Sinai, quo contendere in animo habebant ad accipiendam legem, recta regione cit tantum iter tridui. Neq. sic Moses se Φισβ. I 3 ad redituurobstringebat; tantum dixit, viam tridui conficiemus. Auguitinus, an Exod. Tollatus, & Nicolaus Lira, cffugium hisce verbis quinctus, dicunt Mosem quἰ- rom, dum tunc temporis spatium tridui petiisse; ut si concederet id Rex, cum populo ad cap. 3. tridui iter procedc ret: sed postea reversurum, et Dei nomine plus temporis pe- Exod. titurum fuisse. Sed prior sentcntia, quam nos diximus, verisinidior videtur gI. Sem. quia ab uno loco ad alterum tridui tantum iter est. Hoc paeto etiam Scinuelem δε a. cxcusaveris, quando ad ungcndum Davidem profecturus, vitulum assumsit . hoc obtentu velaret iter suum , alioqui suspeetum Saulo suturum , dixitq. iussu ' Domina se vitulum ad immolandum sumsille. Nam quantum ad vidulum, vera a labam. locutus cst, eumq; immolavit in Bet-lche , etsi non illa sola de caussa iter lusce- cap. 6 pisset. Adeo ut talibus uti ambagibus liceat, si id exigat necessitas. Sic quoqueb Peba. veteres nostri sapientes dixerunt, quod in Talmud Babylonico a , Hierosoly- cap. I. mitano b, Ialcur e , ct pluribus loci S Rabot a, confirmatur, v ismus maν, C Ialaut. licet variare pacis caussa: ubi illud variare, ambiguitatem verborum denotat: artic. 8a pacis autem vocabulum id, quod nemini detrimentosum, et proximo utile est, et 162. finemq; bonam liabet. Quin et exemplo ipsius angeli utuntur: quia is soluta in d Ber. R. risum Sara, quod marito et se ad gruem provectis aetatem, a iret nihilomi- cap. Ioo. nus se filium parituram esse; Abrahamo non Omnia Sarae verba retulerit, sed divaιicra laridiam tantum partem: scilicet, risisse cam,quia vetula esset, perinde ae si non I cap. 2. de marito, sed se tantum dciperaret. Idq: fecisse eum ajunt pacis studio, nesci-Debari. ret Abramus se ab uxore sua pro effeto haberi. Hanc doctrinam sequuntur muru R. p. 9. Ii, in his Sylvester e, Angelusf, Navanus I, Lelius h , et Suaregi: unde in- C Iurame sertur Patriarch Abrahamu mandata diuina non excessisse, sed vera prol ut 'ru. 4. q.7 II. Contra Abraham Aben Ezrali statuit, Prophetam, qui legatione Deii Iuram. nomine iungitur, mentiri nulla ratione debere: eum tamen, qui praenuntiat fil- s. nu. 9. tura , posse si ita res ferat, mentiri: sed tunc demum, quando necessitaS adeo g in ma- valida incumbit, ut nullu aliud effugium detur z idq; etiam assismax R. Ieolii ab
60쪽
ben sueb in sermonibus suis. Quare cum praecepta data sint ut vivamus secunduca quod in I cvitico dicitur, non peccabat Abrahamus, cum ad 1 cri andam vitana mentirctur.
Caeterum ut tota haec res clarior fiat, dico secundum Augustinum , incndacii tres species csse , aliud cnim nerniciosum , aliud iocosum , aliud ossiciosum est. Perniciolum appellatur quod legi et bonis moribus a lucr latur, et nemini prodest, alicui nocet. Hoc temper cst pcccatum mortale. Tale ibit mendacium serpentis, Sarae, liliorum Iacobi apud patrem sit: im, uxoris Potitar;s, Gabaonitar ma, incretrici 3 quae ad Salomonem venit , salsorum testium Ιγcbel, salii propheta: Betet, GuehaZi, Ha7aci, Pr Hamaia , qui mentiti sunt nemini S commodo, sed damno alieno. 1lcndacium iocosum ad movendum risum, ct olbiecta-di hominibu; usurpatur : sed rati abstinere dcbet qincumq; Deum rcveretur, Iuliusmodi cetac Sim sonis mentacium apud uxorem Deli I i, quod vita ci tandem stetit. S2d o Sciosum cst, qaod neminem ostendit, ct qui Aiam pro luit, idquc si Arce stitas urgear licitum cst: hoc ulus Abraliam apud Pharaonem , et At i- melcchum, ct ta mulos suos: dcinde et Ioseph, Istiae, Iahacob, patriarchar; oh stetr ces Hebr eae in Egupto , Rahel. Mihai, David, Husai, Elii sali: qui mendacii beneficio a puriculi ψ cvalerunt, absq; damno aut ostent i cuiusquam. Nec Abrahamuς line caussa id fecit; etenim ut recte iudicat R. Ni lim, R Ioel benbueb, ct Istrae Abra, anel) intelligebat, si Saram uxorem suam clia dictitarer, ob cximiam ejus sormam poriculum sibi imminere , nec defuturos qui mortem sibi intentarciat, ad obtinendam illam. At si sororem appellaret, non discrime ullum, sed etiam principum virorum gratia cum manebat, qui ad habendam. Saram eius amicitiam crant experituri: potuissetq; cos, donec civatarc cxcedcret, inani hac spe la istare. Quamvis id quod futurum putat at, non eveneri .. Cuippe ut in S. Scriptura legimus, Principes, cuna tantam sormam non caperent, omnes dignam regio fastigio rati, Pharaoni cana commondariit. Sed haecli tenus. Addere liber, in veritate mundum a Deo creatum , nec sine ca stare polse. Quod denotatur in principio ct fine creationis; nimirum nκ nui,κ κ'di croauit Deus: quarum vocum tres postremae literae sunt nuκ Aleph, Mem, Taii, quae conjunctae faciunt vocabulia nαμ veritas. Vnde ait Psalmographus, Principium verbi tui veritas. Rurium in fine creationis dicitur nior, o i,κ κ'di creavit Deus ad faciendum. Vbi similiter tres postreinae literae formant vocem nuΜ veritas. Estq; unum ex divini attributis illud , nam ait Ieremias: Et Dominus Deus veritatis. Hoc dicunt sigillu ejus esse: quia cx tribus illis literis prima est princeps alphabeti, altera media . tortia novi .lima; suntq; symbolum primae caussae Jux principium medium ci finis est; novit praeterita, praesentia, ac sutura. Α- eoq; ipsa veritas est, nam ille soluς vere existit, quia ab alio non dependet. Igitur his de cauliis aestimanda est moralis illa virtus, quia ut ait Ishac Abravanelad.cap . III. Lechariae, includit omnia activa prae ccpta,et virtutes Theologicas. Caeterum,ut dixi quando aliter esse nequit, neq; ostenditur quisquam, licet uti mendacio officioso