장음표시 사용
71쪽
erant varia peccata, ut idolola ria, adulteria , homicidia, surta , vis, et alia id genus scelera; tamen quoniam Israel, lexcentis et decem annis quibus in terra laneta habitarat, praeceptum Intermusionis leu Semicae neglexerat qua re ipsa quati terra iniuriam palla erat, quando oportuerat seXaginta duos annos otiolos ab agricultura elle ct VIII. Iubdeos, qui faciunt numeram leptuagenarium voluit primo Dominus hoc debitum exsolvi, atque ita electis atq; in captivitatem abductis Israc litis, terra L annorum otium habuit, quo spatio ne ab
iplis quidem gentilibus culta est; ut disertim legunus sub finem Levitici: Tum rviescens terra ipsa in Dbb4tbιι 1uis acquiescet. Omnibus dιebus quieset, quιbus
est.ita manebit, qura non quι ever3t Jeptimanis vestris. Idem constat ex II. ea,. ,κ Chronicorum,ubi hVc verba: Adιmplendum verbum Domini, dictum J ore I ' remiae , donee aequievi Uet terra sabbathrssuis: omnibus diebus desolationis quieis vit complendo septuaginta annor. Igitur quoniam captivitas illa solum fuit ad expiandum hoc peccatum,ideo nec plena redemtio fuit: unde non nisi redem eis vocatur, sed nupa Pehida, vistatio. Sic quoque tempore secundi templi veis nerunt Hierosolymam, qui Babylone captivi tenebatur, et ne illi quide Omnes, sed tantum nonnulli ex tribu Ichada & Benjamin, iique semper subiecti fuerut nunc Medis, nunc Pestis,inde Graecis, tandem & Romanis. Multd minus templum secundum habuit sanctitatem primi: quia in illo desiderabatur arca, divi-Da .e.I na praesentia, pro 'hetia, urim & Tumim, quae erant gemmae in pectorali sumis Drusal- mi lacerdotis, ignis coeleitis qui descendens absumebat lacrifici uin, oleum unis,m dese- chionis, candelabrum cum lychnuchis, mepta, et vasa tabernaculi, virga Aaro-calim. nis, paropsis mannae, aliaq; complura. Ita ut haec captivitas non aliunde fuerit,
cap. 6. quam quod debito suo terrae exsoluto, voluerit immensa Dei bonitas iter u redis dere Populum suum terrae sanctae, ut Paenitentia facti ab impietate desisteret. Sed aliter evenit,quia tempore secundi templi novus defietis veteribus cumulus accessit, odia line cauisa, et seditiones susceptae, et initium datum haeresibus Zadoc et Baitos: quare prorsus exciderunt gratia Dei, et terra sua ejecti captivitatem subierunt, qu i nos hodieq; extorres procul saneta regione agitamus, Dan. s. quaeq; ut dicit Daniel, inducta est aa consumendos rebelles, et finienda pecc x, ta , atq; condonandas iniquitates, non solum Commissas dum primum stabat templum, sed ci tempore secundi: atq; hanc ob caussam clare definitur tempus captivitatis LXX. annorum: quia neque durum palsi sunt iugum : quippe semper honorati a principibus gentium ; et multo minus vera usi lunt libertate , quoa solum Deo propositum fuit reddere terrae tempus otii quo fraudata fue rat: unde cum clara res cisset de LXII Semitot, seu Intermittionibus, et octo Iubilaeis ς etiam clare praedictum est de Lo annis exilii. Captivitatis autem AEgyptia , et eius in qua hodie sumus,tempora fuerunt revelata Abrahamo ac Danieli, sed adeo obscuris verbis, ut quocumque ducantur inclinent. Secundo clare mihi praedictum videtur spatium captivitatis Babylonicae,quia breve futurum erat. Sed Egγptiacam captivitatem , et eam in qua hodie s mus , ne in desperationem incideremus , occultari necessum fuit, ut Omnibus horis libertatem exspectaremus.
I ertio, LXX anni captivitatis Babylonicae excusari nequibant, quia offense terrae satissacienduin erat. Caeterum hestyptiacie et huic captivitati nullum rem ras Praelin tum essu inde constat, quod simul c versi ad Deum Israelitae eum in
72쪽
vocarunt , etiam exauditi sunt. Idem quoque in Me futurum est , uti scribitur in Guemara Sanhedrin:et Elias interrogatus a quodam, quando venturus esset ea . IT. Melsias. , respondit, hodie, ii vocem Dei audiatis. Hinc quoque , uti memorat Babye R. Bahye , dixit R. Hananel in Daniele cle futura redemtione tria differentia Par. Bὸ. tempora declarari: quorum si meriti essent primo, fin minus altero , ii ne illo quidem. tertio Israelitae liberarentur. Huic rationi et quartam adiungere possimus, Istaesitas si certo praescirent tempus liberationis suae , non destituros a pravis operibus, solis Dei promillis, et irrevocabili verbo fietos: qua ratione nullum quoq; meritum spei esset. Ergo hanc ob caussam tempus illud occultatum, quod K. Iohanan, ne ipsis quidem angelis Deum revelasse ait.
Genes. I s. Tre. Generatione autem I. Chron. cap.T. et a. Supputantur quarta revertentur huc. ab Abrahamo Qq; ad caleb in tribu Iuda generationes VI, et in tribu Leva ab
Abraham usq; ad Moseb, totidem. Quando ab Abraham usq; ad Caleb numerantur generationes sex, sunt eae Isaac,Iahacob, Iehuda, Peris, Hesron, et Caleb, qui terram sancta
ingrellius est: cum vero supputatur tribus Levi, sunt etiam per conse-uen, ii K generationes,Isaac, Iahacob, Levi, Keat, Amram, Moseli. Quom
o igitur verba illa de quatuor generationibus accipienda sunt
Stae generationes non supputantur a tempore, quo Abrahamo illa revelatio
facta est; sed ut statuunt R. S. o m . - .
s Selomoli, R. Bahye, & A manet, ab eo tempore quo Israclitae AEgyptum ingressi in servitute fuerunt. Iuxta quam se tentiam promittit Dominus tres generationes servitutem duraturam , quarta vero terra sancta ingressuros esse. Et sic accidit: nam Iehuda, Perea et Hcisio in captivitate aegyptia fueriit. Caleb, qui quarta generatio, intravit terra sancta II. Si Aben Ezrae credimus aliter haec lupputatio ineunda est: nimirum Keat, Amram, Moseh, sunt tres, Aharo et filii eius,qui quarta erant teneratio,ingressi sunt terram sancta: eandem opinionem seqvitur R. Levi ben Guer n. III. R. Moseh Gerundensis ait illa verba de quarta generatione referenda ad Emoraeum. Et quemadmodum Dominus impietatem parentum in tertia quoq; generatione punia iuxta verba decalogi;sic dixisse eu Abrahamo,desicta Em raei nondum completa esse; et sore ut punirentur in quarta generatione, tum e- Exod. nun Israelitas ex αgypto egredietes eos terra sua expulsuros esse. Ex omnibus a . . autem leptem nationibus solius hic Emoraei metio fit, tanqua potentii simi, aut, quemadmodum est R. Elihezer Germanus, quia origine praemierat pravis illis
p NO RRomanoru, in his ovidit: ite Xenophotis vel potius Annii Vitellaesis Ovidi MI HOrO Im de nominibus aequivocis. in .EST.
73쪽
Gen. I 8.1s. Abst a te, ut bacrem ι Iehezquel. 2I. . Et occidam in is facias, et occidas i tum cum impio. I Iustum et impium. MAnisesia haec verba pugnare nullus non dixerit. Etenim si Abrahamus,
iniquum ratus, pios et improbos eadem pinna affici, petiit obtinuatq; a Domino.ur,habita justorum ratione ,si numerus quem designaverat in veniretur , Sodomae parceret; quomodo postea per Ieheetquelem ait Deus, se iustum cum impio trucidaturump
Supervacuum est, ut cum Seneca loquar, ostendere, non sine aliquo eust de mundi machinam itare , nec stacrum discursum fortuiti impetus esse , et quae casus incitat saepe turbari, et cito arietare : at illorum inoffensam velocitatem procedere aeternae legis imperio. Sed quamvis illa ita 1e habere clarum iit, non exigua tame difficultas Oritur, quae homines multos et olim turbavir, et hodie offendit. Quaerunt enim, ii humana Deo curae lint, cur saepe virtutem opprimi, et pellimum quemq; scelestissimum hominem prospere agere patiatur. Nam petiimae vitae mortales, honore, divitiis , et omnibus quae quide appellamus bona, affuere videmus: contra probos homines oppresibs, pauperes, egenos. Hoc argumento apud Deum Omnes prophetae uti sunt. Moseh dixit' intende mihi nunc vias tuas: Asaph : quam prope vac ιlarunt pedes mei, et nutavit fides mea, cum viderem progressus improrum. Iesaias : Quare errare nos fecim Domine de viis tui sp Ieremias: Quare via impiorum prospera sp H bacuc: stuarefles Domine, quando rusus devoratur ab impiaὸ Adeo ut non alii tantum,sed et ipse Salomoh ausus sit dicere , magnam iniquitatem sub Sole visam, quae nasceretur ex incuria Principis: quod Certe mysterio carere nequibat. Contradictio horum locorum, quae suDra citavimus, nOS pertraxit, ad excutie-
dam istam materiam; quia verba Abrahami ajunt Deum non castigare , nedum occidere iustum cum impio, sed cuiq; tribuere secundum opera sua. Illi autem, qui optime hanc rem tractasse videntur , meo judicio sunt R. Moseh in Directore suo a , Almoisinus in opere suo Anagat a-Haim b , R. Ioseph Albus in Icarime R Simhon bar Semali in Hoeli Mispat d , R. Ioci ben Sueb in Olat Sabat e , R. Mosch Albelda in Resiit Dratf, ct R. Meir AIdabi in opere quod inscripsit Sebile Emuna g: ex quibus omnibus colligere est, posse aliquibus moiadis iusto mala supervenire, et improbum bonis frui, neque interea male sentie- dum de providentia divina . aut Deum Ir quum nuncupandum. Et primo qui dem potest peccator, et malus homo frui bonis, per providentiam universalem. Etenim si decrerum de natione aut civitate aliqua sit ,ut omnes habitatores eius sine timore in pace vivant, impius qui in ea est,ettia hoc beneficio fruetur, quais vis immerens. Nam unum ob hominem nequaquam mutantur decreta divinaret quemadmodum nefas est quaeri ex Deo eur homicidae manus dederir,rarne si illum talem fore praesciret; sie neq; rogare convenit, cur sententiam non m
74쪽
lationes testes immobili ordine volvuntur, neq; ob unu alique mutatur. Secundo, per singularem providentiam quis bono fruitur - ut cum alicui ob meritum quodpiam boni aliquid conccditur. Nam dicunt veteres nostri sapietes nma ,1 - nopu na, rae Dous Bened. nulli creaturae negat aut minuit prae umstium. Itaq; homini merces , liquam meritus est, in hoc mundo exsolvitur , ut reservata in futurum saeculum poena peccatorum , aequitaS in cunctis servetur.
Ideo Ahij a Silonites uxori Hiero ami denuntiavit. Abi iam filiu csus nihil prae- I. Rer. ter sepulturam habiturum, quia in illo aliquid boni reperiebatur. At Achabo, i . d. quamvis scelestissimo, quia lupplex Ueo tactus erat, promissum, dum viveret 'a malis impendentibus immunem sore. Iehu autem , quod in domo Ahala divi- Ibid.axna praecopia observasset, datum , ut stirps eius ad quartam generatione regna- io. ret. Adeo ut boni, quod quis facit,merces, in hoc inudo homini solvatur. Quo- 'niam autem nemo tam sceleratus est, quin aliquid saltcm boni agat, ideo pravorum hominum quibusdam prosperas etle res videmus. Tertio, nonnunquam Deus vult malo bene esse, ut eo pro carnifice utatur. Sie felices Sanheribo et Nebucadnesari res: qui et servi et virga furoris divini m. Io. nuncupantur, ad castigandum Israelem. Sed tales non diutius quam Deo visum est, felices sunt et simulatque consummatum est id cuius caussa evecti in altum erant, tanto graviore Iapsu ruunt. Vnde ait Propheta: Atqui futtirum es, eum Ibid. xo. perfecerit Dominus totum opus suum in monte Sionas, et Ierusalaim, animadver- ΙΣ.
eam in frustus insolentis animi Regis Assvriae. Quarto, saepe improbus fruitur bono , sed malo suo, quamvis aliud nobis vi- ΕY.Ldeatur; ut immedicabile fiat peccatum ejus. Sic Pharao, quanto acrius castiga- Io e batur , tanto magis durescebat. De talibus ait Psalmographus: Quam florent psalm.
improbi velut herba, ut perdantur in aeternum. OZ.8.
Quinto, contrario fine, propter secreta, quae homo intelligere nequit; sive 'quod interventu illorum bonorum Deus velit spatium improbo dare ad poenitentiam: quemadmodum Menasii regi usq; ad annum aetatis secundum et vi- cessimum impio, adiecit XXXIII. annos quis poenitentiam egit: sive ut illo b no avertatur majus malum, quod sertallis alloqui facturus erat: aut demque
propter spem justae ibolis, uti ex impio Ahaz, Iehietriisu ; ex Amnion, Iolianus ex Simhi, Mordechai natus est. Sexto , ad talia malo quoq; prodest meritum justi alicujus ; quemadmodum tho profuit pietas Abrahami; unde Veteres nostri sapientes dixerunt dii Maltis eui bene es, es matur filius justi. Vri siquis pius improbo filio
opes relinquat, ille, quavis indisnus, iiS nihilominus gaudebit. Adde quod no nunquam improbo Deus dat divitias, ut ad pium transserantur: iuxta illud sa- p=ho, Pienris: justo recondita sunt opes peceatoris. -- Septimo, lis bona largitur Deus ad tentandam piorum constantiam. Etenim si semper in hoc muncio praemia justos, malos poenre sequerentur, vertere vir in avaritiam virtus, et nemo eam, nisi ut bene tibi esset, lectarctur. Hinc sa-fens in Ecc s. ait: Quavis peccatori facienti malum centies prorogatur spuenain AZhν claman ἀοui et ego bene fore timentibus Deum. Nimirum bene agere, et praemiu s, eximiae virtutis indicium est, quae tanto majorem mercedem meretur. ' δ δ' in his colligere possumus, quamvis improbus saepe bonis fruatur, non eti
nace Rauendum esse de providentia divina; qive similiter miseriis suis confli-
75쪽
et ari justos patitur videliceta
Primo, soluo naturae cursu, uti si exundans fluvius civitatem hauriat, aut coinoria tempestas nave submergat, simul justus& impius perit, quia ut ait R. Bainsere . is ruti aben lagiali, in libro suo Kehilat Iahacob; naturae cursus ob unum aliquom non interrumpitur. Sic etiam syderum constitutione potest vir probus amigi: nam si infirmi temperamenti suerit, debilis crit. Eadc ratio erit, si in rictu modum excedat. Atq; hoc pacto possunt ei ancomoda aliqua supervenire propter infirmitatem aut malam constitutionem corporis, ut recte disierit hac cc re R. Id. I . Mosch in Directore suo. Quae Omnia vel inde probari queunt, quod Prophetae 3 .eaρ. ia Daniel ac Ieremias, viri sancti, ilii, etsi eXilium non itide promeriti, cum reli-MbLl is quis tamen captivi fuerunt. Iccirco dicebant antiqui sapientes non, in1.ΛPar.Bd. pr v ra rna: u i an, rigando data est noxio facultas noeendi, non distrauit inter insum S malum. Dcclarat ea Ishao Abravanet in libro suo Tebah Pessali,diccns, providentiae cxsecurionem fieri per media et causas instrumctales, quae non cum arbitrio aut voluntate operentur ulterius , quam ut divinam voluntate ad actum perducant: uti subito corru plus aer, et similia,in quibus personarum nulla est distinctio, ut nec lapis prolectus cessabit essectum suum consummare, Exod. propter meritum recipientis. Eandem ob caussam vetuit Deus Israelitas egre- 1 2. 13. di ostio domuum suarum ante matutinum tempus. Et per Prophetam Iesaiam tt 26 1o. ait: Age popule mi me. latita quas exiguo mometo , donee praeterierit indignatio. artu 3 Vbi, ut recte notat R. Aaron aben Haim in libro suo Leti Aaron quamvis eos vocet populum suum, monet tamen ut abscondant se ab ira sua; illa enim caussa instrumentalis erat,quae non distinguit inter justu et malu . Eodemque respicies Dominus dixit per Iehemuel, se iustum cum improbo occisurum: quod fuciarii erλt iuxta ordinem universalem naturae, ut iam aemonstratum est. Socundo, sequens est ut iusti quoque mala pati possint per individuam pro- Eceles videntiam. Nam quia, ut ait sapiens, nullus justus reperitur quin peccet: peciso ao. cata illa in hoc mundo puniri convenit, ut totus purus in alteram transeat. Qua Iona. in mentem extat aphorismus Veterum fa,entum: uno mota δε--m It Q ordia m. M.,b mam,di Si) major pars sunt merita, minον deliEIa,hae in hoe mundos Buntur, ut praemium suum accipiat in a tero mimia. Qua in rc aequitas co-fupra ea sistit, ut recte statuit Ishac in libro suo Nahalat A t, suora sententiam illam Pirque a iri a n, pn Ima cum bonitate mundus judicatus. quia quicquid hic poenae luitur, seis bot .cas. Itestare alterius mundi compensatur. Quin et sunt incommoda suti Seneca ait li. de Di quae accipienti in bonum vertunt. Nonnulli aegritudines suas ferro et igne c vina pris rant, alii fame et siti: alii carnem radunt, et ossa nudant, venam incidunt, velv dentia membrum aliquod abscindunt; nonnisi fine bono. Sic etiam in rem justi est ali cap. r. quando P nae quidpiam subire.Ideoque dicitur in Guemara Berahor . ut Muru κο prax Iustiιs etii male es, insus est imperfectus: insus eui bene est, instur peristitvs. et aliquanto post confirmatur eadem seninia. etia in Guemara Ab cap. x. da Zara hac distinctione conciliatur uterq; S. S. locus, quem produximus. rtio sunt etiam, quae cum bona sint revera, a nobis tamen mala habentur;
saepeq; Π su dignae, lachrymas; deploranda, risum nobis eliciunt, colus rei caussa Gen. I. est ignoratio suturi. RaneIpetiit a marito suo liberos, addito, nisi impetraret, perituram se; quibus verbis mortem optavit sibi, obiitq; post e partu. unde dia craboti cum Sapientes nostrι , in omnibus uicendum homini v ν οπι-- φ
76쪽
Ωuidquid Deir Deua , bono fine Deit. Vt etiam rebus duris laudare divinum n
men teneamur, perinde ac si prospera daremur. et credere cuneta nostro bono Deu facere. Exemptu ha mus in Nahum , appellato v tu ν κ vir etia stid. Tahanit Quia quiequid evenisset,dicere solebaI, Etiam hoc bono fine accidit. Quamvis e- ωρ.3.nim mala saepe res aliqua videatur , bonum nihilominus eventum sortiri potest: Berahat. uti de R. Aquita memorant, et altero cui in adscensu naVIS spina pedem per- es.s.fodit; quam narrationem in Gemara Nida legere est. Unde Vidcmus,proma- .eap. r.
Iis saepe a nobis haberi, quae bono fine Deus facit. .
Quarto multorum opinio est, et inter eos R. Mosis Gerundensis in opere suo Τorat Adam, Dominum nonnunquam, ubi nulla culea sit, hominem castigare: sar age quas vocant casti atrones amoris. Quia justus non nisi ex adversis intil.
cognosci possit,uti Satan de Iobo dixerat. Si tibi servit Domine, non gratis hoc Iob 1.1 et facit; in omnibus eum bonis cumulasti. At mulac inlaticem eum aliqua in refeceris. illico offendet te. Huius generis fuit illa tentatio Abrahami. Eode m do,quo Imperator maxime ardua militum fortissimis committit: neq;ii id trave putant esse, neq; incusant imperatorem, sed honori sibi ducunt, quod sua opera in rebus periculosissimis uti velit: sic & Dominus eos periculis immittit
quibus abunde constantiae esie novit ad ea superanda: tentat Dominus a tum inmt Psalmographus. Aliter vero pater filium castigat, aliter mater. Etiam Psalm. praeceptor discipulum eo acrius corripit, quo majora de eo sperat. Sic Domi- H. F. nus in bonos animo est Paterno: Quia quem amat Dominus casigat, ut pater M Pro. a.
lium quem diligit. Deniq; ut Plutarchus ait, boni sunt instar odoriferae herbae , II. duae quo magis fricatur, eo odorem latius spargit: rosis et floribus cepas atu 'lia sapies hortulanus interserit,ut comparatione uni , alterius suavis odor tu- to magis emineat. Vnde colligimus, Deum aliquando innoxios castigare - nuia
vir probus in adversis multis se munit virtutibus, sortitudine, patientia , Uiuo id genus.
Quinto, subinde bonis improsperae res sunt,ob malitiam temporum et Dr vitatem hominum sui saeculi. Quia tunc retrahit eos Deus ad meliorem mundum , ne videant impendentes calamitates. Sic praedixit Regi Iosiae, sore ut sepulchro majorum tuorum inserretur, ne videret malu populi sui. Hine Iesaias: δη Iusus perit, et nemo homo reponit in eorde , quia ante a Lentum mali Q bdtiet tir /U'π' Iusus. Alias quoq; extrahit eum Deus ex fece hominu , ne ii bonorum meritis velut protegantur adversus iram divinam. Sexto, potest quis adversis conflictari ob peccatum parentis: unde Ieremias
Lamentat. cap IV. 29. ait. Patres nosri peccarunt, et non illi ,sed nos luimur delicta Inorum. Etenim nos,qui nunc ex populo Israclitim in captivitate sumus nequaquam graViter adeo peccamus, quain fecerut majores nostri: et fortassi si adhuc in patria essemus, non ejiceremur inde. Sed ad recuperadam eius vota et onem, ingentibus meritis ac praeparatione opuS est. Ita ut nos ob maiorum noltrorum peccata nunc puniamur; quomodo saepe Rex aliquis ob crimen Darentis bona omnia in fiscum redigit, quis filius quamvis innocentissimus carere paupertate vivere cogitur. Ita et adulterio natus, que Mamzer, seu fpu-H iu E, 3'RPpφη- ν ς in Donum arcetur, quamvis omnes in eo bςFimo, atque ultimo, divini Cabalistae in , seu muriam trans.
77쪽
I in migrationem credunt, maliis quoque gentilium traditam, et in his orpheo , m.indro. Mercario Trismegisto t,Pythagorae,Platoni , ac virgiliocles sexto Eneid.ait:
dro, G- Has omnet, Gi mille rotam volv8re per annos, ναeo , Lethaeum ad fluvium Deus evocat agmine magno: Nenone. Scilicet immemores supera ut convexa revisant, Rursus et ineipiant in corpora velle reverti.
Itaque podit quoq; bonus improsperis uti rebus, ob delicta quae non in isto,
sed alio corpore anima commiserit. Unde varia hac in re conliderare
portet.Nam nonnunquam hypocrita pro bono habebitur squia,ut inquit Samu-I. Sem. el: Homo oculis videt, sed Deus cor inspicit. Accedit, quod bona et inala aesti-δο- i . manda sunt extersona cui accidunt. Rex solio deturbatus, si ad mercaturam descenderit, infelix est. Contra servus qui libertatem recipit, et vel sartor fit, sortunatus est. Quia nihil bonum aut malum est , nisi respectu hominis cui evenit. Quippe nec mercatura vilis est, nisi Regi: nee sartorem fieri, felicitatis, nisi in servo, habendum. Quod non ignorabant prophetae , et viri pii, qui super haere questi sunt sed tantummodo causas scire volebant, ob quas huic prospera. illi adversa contingerent. Caeterum Dominus rationem non reddidit; occultandam , ut mihi quidem persuadeo , existimans, quia transmigrationem animarum tangebat. Lex vero omnibus hominibus data est, tam sapietibus, quam vulgo: neque omnes digni aut capaces sunt sublimis adeo mysterii. Qu i re simul ostenait Dominus, quam araua haec materia sit. Sic etiam quando Mose sab Deo edoceri vias ejus voluit, Gratiosus ero, respondit Dominus, cui fuero Exat 3 gratiosus, et miserebor onius fuero misertus. ac si diceret, sibi soli id secretum sex s. ' reservasse et gratia erga hunc, vel illum,pro voluntate sua uti. Isitur si singui rem providentiam spectemus, recte Patriarcha Abrahamus dixit: in caeteris . nimirum solito naturae ordine, aut providentia individua, aut ad expiandu peccatum, vel utilitatem hominis, sive cum ex amore castigatur, aut denique cum propter peccatum parentis, Vel proprium in alio corpore delirium, punitur, Ioin cum habere Ezechielis verba possunt. Sed nos sili transeamus.
Gen. I9. 33. Nos enim perditari i Ibid. 24. Et demisit Dominus super sumus loeum istum. I Sedomam et Hamara pluvia sulphuris. si Deus destruxit illa loca, cur angeli, sese ea perdituros dicuntλ
eap. 4. n It Istae Abravanet in libro suo Meret Tequerim, semper Dominum in zebab μ hoc inferiore mudo per initiumenta aut media aliqua potoni am tuam pes ah. exercere. Illa autem duplicia sunt: vel enim cum intellectu, Voluntate, is ν 66. ato - ele stione agunt: vel sunt caussae instrumentales , quae non cum electione, nec uterius opera IRI, nisi quousq; praescriptu iis est, in hoc aut illo catu. 1 a Diuili do by Coral
78쪽
sunt omnes vires. & opera natulae, iuxta Psalmographi verba: Faeiensμοι angelos Biritus , minis ros suor ignem fammantem. Aiaeo ut nunquam niti italis mediis quicquam Deus agat. Vnde quando Ipse Deus immediate aliqαd aia gere dicitur, intelligendum est, abesse ea, quae cum electa Cne agunt. His adisiungendum necessario est,proximum actorem Omnium miraculoru Dcum esie ;Prophetam verti per quem ea hunI, nonnisi causiam remotam, et instrumentu: ut recth contra R. Leva ben Guerlon probat Istacus Abravanel in doctissimo opere Miphalot Eloim. Illis intellectis optimE conciliari haec loca S. Scripturae possunt. Etenim Deus caussa deni uctae per miraculum Sodomae fuit;sed et anis eli: quippe per quos Deus voluntatem tuam exsequeretur: ut LO Immerito illiicere possent, nos territuri sumus illum loc&m, tametsi caussae remotae esic m. Quoniam autem instrumenta elant patrandae divinae voluntatis, dixerunt, et imperavit nobis Dorernus perdere eum. Hinc quoq; explicantur verba illa: Et Dominus demst pluviam pulsuris a Domino caelorum: alioqui locus is satis arduisus est. Quamvis autem Abe Ezra schematteam locutionem este existimet, meialius tamen R. Hethd, ex sententia R. Simonis putabat, per primum nome D mini designari angelum Gabrielem;ut legatus usurpet nomen ejus,a quo millus, et potentia donatus erat, ad consummanda destinata. Ideoq; ait, demisit stanquam caussa instrumentalis pluviam sulphuris et lenis, a Domino coeli, prima Caiula , et proximo agente. Nec mirum videri de Dei angelo dari nomen ejus a quo missus erat, quia ut recte observavit Aben Ezra ad III. cap. Exodi, et R. Ioseph Albus lib. I L cap. VIII Icarim, tetragrammaton etiam aliis rebuS at in tributum constat, ut cum de columna nubis dicitur , et Dominus incedebat ante eos: et Movit se angelus Domini praeedens cora Israelis. Etiam cum arca m veretur, dixisse Mosemierimus, Iurge Domine Ue. Angelis quoqέ idem voca-hulum datum, in historia Gedeonis ,let aliis locis anima vertere st , quae sustidem auctor adducit. Etenim quomodo videre oculi m; audire aurem improprie dicimus, cum , iuxta Porphyrium v, et alios, reflexio illa a sola anima veniat, quae per oculum tanquam in speculo videt, quid quisq; agat; sic et impro-Prie angelis primae caussae nomen datur , quia per illos rotentiam suam Deus in
inferiores exercit. - - - - - - .
er Seba, ad hunc Gq. diem. Quomodo nomen, quod ab Abrahamo civitati impositum est, Ishac dedisse diciturλ
D Vpliciter hanc quaestionem doctus Aben Fνrali solvit: nimirii Icco huic
Beer Se hae nome diversas ob caussas impositum; ab Abrahamo quid m, pr ter praestitum Abimelecho Regi iuramentum : ab Isaaco aurc, quia septimu bic locus suerit, in quo aquas rescrisset. Etenim xisse,a,etIuramentse,
79쪽
erseptem exponitur. Porro, ut recte observavit R. Obadiah Sphoreus, primo loco νδ Saba cum cametzscribitur, quomodo tantum iu randum deuotat: secundo inseba cum segol: qu i re duplex nominis caula innultur scilicet juis ramentum, re numerus t eptenarius: atque ita Ιshacus idem illi loco vocabulu, sed aliam ob caussam indiderit. 1 i t . . ΙΙ. vel, ait Aben tarali, locus hie diversus est ab eo cuius in Abrahami hist ria fit mentio; et ab uaco juramenti caussa nomen accepit. Quod ex Ieosua probatur, in quo legimus in ea parte terrae sanctae , quae per sorte Simeoni o tigit, bis nominari m,m m. D. rum Beer Seia, Seba, et Molada: unde colligitur diverta Ioca tuisse, quemadmodum recte notavit R. Elihezer Germanus. III. R. Ishacus Arama ita hune locum Interpretatur. Et vocavit eum Sabbas 1 deoque nomen civitatis est Beerseba. id est, Isnacus vocavit eum locum Sibia ι et eam ob caussam nomen eluet est Beersebah. Dicere vult, propter iuramentuab Isbaco locum hunc Si a nuncupatum ;qui propter similem caussam , videli cet iuramentum Abrahami, appellatus lit Beer seoa: adeo ut ex illius sententia Sima et Beer seba, diversa nomina, idem nolent. Qua in opinione etiam fuit Ishacus Abravanel, et Baal a-Hilquunt. IV. Ego crediderim eidem puteo idem vocabulia ab Abrahamo & Isaco im- Potitum. Sed cum Abrahamus apud Abimelechum iuravit, nomen illud civita- is Peritisse. At quando eum eodem Abiinelecho amicitiam iniit Istacus,contiriamazum ab eo vetus nomen ciermansita. Quod ex SCripturae verbis colligo. M enim non legas nomen ab Abrahamo impolitum Permaiisse ad hunc usque di-ςm; qua phrasi Scriptura uti solet in designanda rei cuiuspiam perpetuitate; sed ubi de Ishaeo sermo est, ait. Ideo nomen loci est Beerseia ad hune Us; diem , nimirum quia ab illo te mpore locus ille nomen hoc retinuit. . V. inin et dicere poliis,Abrahamuiri,soli loco et Iraetui, in quo puteum re- Perit, nomen hoc dedit se. Sed Issiacum urbi: quod similiter ex Scripturae verbis elicio: nam de Abrahamo dicitur vocavit ovo Macom locum: at de Istiaco um
Genes. 22. x. Et factum est ps t Psalm. 7. Io. Explorator animorsi
Lee verba , ut Deus tentaret Abraha- l et venum, Deus Iussus. ' .
Qui alium terat, ignoratione futuri id facere videtur. Quod si,iuxta Psilin
Moseh in Dii ectores et qui eu sequitur R . shacus Aramn ,ais,Dexminu turare,ut quae lae ignoraverit cognoscat quippe ostia ei ab aeter in
80쪽
eognita fuisseὶ sed ad exemptu hominu, ut ipsi,quid faciendum aut tredendum
sit ,inde intelligat. h.e. non proeter actu in se, sed cffectum eius. Itaque cum Abrahamus filium 1acrificare iustus sit, nequaquam id mandalle Deum,ut de pie-'tate eius, ab aeterno sibi cognita, certior fieret; sed tantum ut exemplum in cohaberet genus humanum , cliiceretque, quid non Ercatoris gratia suscipiendum foret, quando Abrahamus, cui unicus modo filius, cui aetas gravis, nec spes ulla tollendae in pesterum prolis , ad nutum Domini, Ι Shacum nlium decollare paratus fuerit. Notare hac quoque in re licet, Patriarchas, ac Prophetas, revelationes non pro inanibus commentis aut somnijs habuisse, seci pro certis limis vaticiniis, perinde ac si manibus tam palpavissent, quini mente conccpcrant. Vt de Abrahamus exacto triduo ad exiequeda Numinis sussa deliberato semet ac cinxit. Objicit Aben EEra, non potuille hominibus exemplo esse,quod non derant. Quippe Abrahamum solum Cum filio progrcisum,ne iplis quidem famulis adhibitis. Sed neminem id movere debet, quia in Lege, quod omnes verum
contuemur, scriptum est, Tesamomum Des verax e ut fidum habere ei cogamur, Perinde ac li oculis cuncta usurpat semus. Igitur iuxta hanc opinionem R. Molle h verba in nn ν nunc novi te Dei timentem esse, Iantudem valeant, quasi dixisset trumn iis mιne andicaυι mundo te reverentem Domini fuisse. Et profecto multis Iocis reperias unam pro altera conjugationem usurpari. Si R. Selomonem le-bet a- vi audimuS, verbum nea nisa,quod NOS interpretanuir tetaoit, etiam significat s tulit, aut in sublime evexit, a vocabulo ei Nes vexillu . Quare tunc S. S. dicat Abrahamum hac animi constantia Phari et vexilli instar erectum , ad cuius lucem omnia oinnes facta sua dirigere teneantur , tanquam speculum virtutis. Haue sane opinionem amplexus est R. Iolla Galilaeus in I aliacut l, cuius mentem recte cepit R. Semel Iaphe,in opere suo Iephe Toar, eandemq; sententiam sequitur R. Bahye ; qui addit, Abraham cum exlvisset ad immolandum Isaacum,ideo servos dimisisse a se, ne caritate Isaaci, bonum consilium suum praepedirent. II. Doctus Aben Ezrali , R. Moses Gerundensis, R. Nissim , R. Hasdat in libro suo Or ainem ,et R.Obadiis Sphornus,ajunt a Deo nominem tentari nisi suo bono, ideoq; non malos, sed solos honos tentatione sua Deum dignari,quos sciat constantiam retenturos, iuxta Psalmographi verba , Iustum tentat. Quod etiam senserunt R. Natan, R. Iosse, et R. Ethazar in Beresit Raba t . Tentatio autem ipsa non aliud vult, quam ut vir probus voluntatem tuam a potentia adactum perducat: nam aliud cogitationum, aliud operis pr Dium cit, quia ut in Ethicis Aristoteles ait, felicitas cuntistit in habitu maxime excellenti, qui non inpotentia, sed actu censetur. Etiam R. Ioseph Albus mercedem longe majorem aratam ait aerumnas et grama quaeque perpessis, quam his qui animo ad castifferendas promto suerunt, fi ita res tulisset. Nec posse eum, qui gladio te accinxerit talopere gloriari, atq; illum, qui hostilem aciem superaverit. Denique ut in praelio strenuuS miles. in tepestate peritus navita cognoscitur : ita et Deus vult justos exerceri laborib*3 et aer unis quo pollea probatae virtutis praemia majora ierant. III. R. Abraham Sabbnt in opere suo Neve Salom, hunc in modum Ioquitur. Verbam hoc a Ni si cit tertiae conjugationis bra Pihel r ideoq; non est trans serendu n tentavit, aut probavit, sed probari fecit: deinde subdit. Esse nonnulla quae psal. Ista