장음표시 사용
61쪽
Gen. x3. x s. Et faciam semen tuum Ibid. x s. s. Et dixit, suspiee eaelum seut pulverem terrae. Ite a 3. I . Ite et numera sellas, se possis numerare e-Oseas. 2.1. Et erit numerus filiorum as: et dixit es ,sc erit Gemen tuum. Israel, scut arenae mar33.
SI in Lege promittit Dominus, Ist elem fore tanquam pulverem terrae; et
per Prophetam, instar arenae maris; quomodo iam Abrahamo dicit fore eos stellarum instar, quarum multb minor est numerusp
CItatis supra locis, pulveri, arenae, ac stellis vario respectu popuIus Israeis
liticus comparatur. Etenim arena numerum immensum denotat, iuxta inoa,. illud Prophetae: Eri si numeru/ filiorum Israel, scut arena maris, quae n a. x. que mensuratur, nec numer- r. Dicit, Israclem instar arenae maris fore , quae etsi infinita haud sit, numerari tamen a quoquam nequeat. At cum stellis ob merita, cum pulve re ob delicta comparatur. Quia recte agentibus Deus gloriam promittit, et decus supra omnes gentes, stellarum instar. Sin pravi essenr, ut pulverem eos gentium pedibus, ac dominio subjecturum minatur a et uti consequitur,etiam pulveris instar per omnes mundi plagas dispersurum,quem-Bere R. admodum in Rabot legimus. Qiue tamen maledictio etiam in se continet heia cap 41. nedictionem: nam ut incessu pulvis in sublime attollitur, quemadmodum idem et sis. quoq; sepultis iniicitur; ita et Israel postquam a nationibus calcatus erit, supra Par. δε- eas evehetur , et ut recte notat R. Bahye J erit instar pulveris collecti e qD Iese. tuor plagis terrae. Ita ut iuxta hanc explicationem facile appareat ratio , cur tribus, quas dixi, rebus comparentur. Ber. R. II. . R. Ieoseah de Sahnin ex R. vi ,exillo Philo Iudaeus t tradit, Deu eveis cap. 44. xisse Abrahamii supra globii coeleste, et monstratis coeli circulis atq; itineribus,t de an- dixisse, tale tuli semen erit. Quibus verbis, ut R. Ishac Arama f ait, significaretiq. Leg. volebat, ili us semen simulacrum ac symbolum fore, quod ad vivum repraesenia Aqued. taret stellas ac coelestem mundum. utq; id demonstret, varia adfert: ide quoq; saar 31. Ishacus Abravanel ' alio loco, satis cum cura: et quia talium numerum ' Par. in augere arduum non est, libet et hic compluscula eandem in rem mihi obseria Iesb. vara annotare. Quemadmodum igitur in coelesti mundo conlideratur primum mobile, quod per primam caussam movetur, ut affirmat Ιshac in libro suo Ateis cap. 12. ret Tequenim , et ad cap. XL. Iesaiae: sic in mundo elementali fuit Abraha- Gen. m. mus qui ei responderet, in quo semper motus cauisa fuit Dominus: ut, egredere 1. ex terra tua. et ex generatione tua, Ne. et quemadmodum illud primum m bile ab Oriente in Occidentem movetur; sic de Abrahamo dicit Propheta, D s. r. a Quis eitavit ab oriente iussum. Primum mobile celerrimo motu suo reliquos Gen. I 3. omnes orbes secum rapit; Abraham multos permovit,ut venirent ad veram C 6 gnitionem Dea: Et vocavit ibi Abraham nomen Domini: et alibi, et animas quasol. 12. 1 fecerant in Haran: animas nimirum quas traduxerant ad cultu Domini. Porro
62쪽
senti iuxta nonnullos ex intellectu a maIeria abstracto, procedit secsida sph ra, in qua collocatur Zodiacus et XII. ligna, et infinitus stellarum numerus .fie ab Ishac, qui Abrahami comparatione tecundus est, procesIit Iahacob, XII. filiorum parens, ut etiam observa um est R. Iolepho Chiquit illae in libro 1uo Guinat Egog. Hinc etiam in somno Iosephus prostratas coram se XI. stellas vi
dii, quae aenotabant XL fratres ipse auIem duodecimus erat; qui universi postea in infinitum , ceu stellae, excreverunt. Et quia XII. illi filii, ut diximus, te- praesentabant XII. signa , quando Iacobus Iosephum existimabat a fera raptu, nulla admisit solatia: quamvis enim complures et lilii ellent, tamen numerus manebat imperfectus. Sic quoq; mysterio non caret, quod Patriarchae numero tres fuerunt, quia in coelo tria considerantur, Sol, Luna, et stellae. Sol fuit Abraham suscitatus ex Oriente : IShac, Lunae Instar, ab eo lucem accepit. Prostellis Iacobus est, cum numerosa sobole; atque adeo In Midbar Raba liberis ejus stellarum nomen datur. Porro si ordine descendamus ad coelum firmamen
ti, sequuntur orbes VII. planetarum; quibus respondent septem illustres heroes usq; ad Iacobum : nimiru, Adam, Set, Noah, Sem, Abraham, Ishac, Iahacob: aut juxta alios, Levi, Keat, Amram, Moseli, Aharon, David, Selomoh: vel Mhraham, Ιshae, Iacob, Moseli, Aharon, David, Selomoh. ncunq; illi fuerint, mysterium hac in re est. Nam quemadmodum Sol est medius inter planetas . quorum tres infra eum sunt, Luna, Mercurius, Venus ; tres supra, Mars, Iupiter, Saturnus 3 eodem modo in utroq; septenario illorum quos diximus viroru, Moseh , Solis instar, medius est, ideoq; dicunt nostri sapientes , faeies Noeb, Me faeies Solis. Fuerunt etiam in Ista e septem mulieres prophetissae, Sara, Miriam , Debora, Hana, Abigail, Hulda , et Ester , rei pondentes septem Planetis; sicuti et in Gemara dicitur, XLVIII. prophetas fuisse , qui utilia venturis saeculis conscripserint; in; recensentur in Halahot Gedolot, et Seder Ol1 cap. XXI. Hi nimirum sym tum sunt XLVIII. signorum Astrologis in coelo o . servatorum , quorum mentionem faci R. Menahem ben Serah in Seda la-da- 'reh, et doctus Aben Ezris inglossis ad cap. XX. Exod. Et hanc ob caussam R. Bahye ait Israelem vocari exercitum cinii in Exodo , propter sympathiam
cum stellis, quae similiter vocantur exercitus: ut, rara educit in numero militia eorum. Etiam Iesaias ac Ieremias dicunt, quemadmodum coelum, ita et Israelem aeternum fore. R. I Shac quoque supra cap. XV. Genes. sex numero esse ait inquibus animadvertatur Israilis sympathia cum orbibus: quae brevitatis studio omitto. Libet tantum addere egregiam et ingeniosam comparatione,quae in Rabot, inter Lunam ac regnum Davidis fit, et huc quoq; pertinet. Videlicet ruemadmodum illa usq; ad diem decimum quintum crescit, et Per totide dies eciescit, sic praeclara stirps Israclis, ab Abrahamo, luce clarissima, crevit utq
ad quintumdecimum numero: qui fuere , Abraham, Ishac, Iahacob, Iehuda, Perer, Heuron, Ram, Aminadab, Nahson, Salmon, Boaκ, Obed, Isai, David, Selomoh in Selomone, qui fuit decimusquontus, in plenitudine sua fuit: unde illa, seditq; Salomon supra solium Demini. Ab eo rursus XV. fuerunt in quibus paullatim imminuta fuit. Scilicet, Rehabam, Abijali , Asia, Iollaphat, Ahazia
nanaet, Tich ahu: in quo Ι una velut Soli subiecta defecit: itaq; ille quoq; Cc catus est. Etenim, ut Issahar CGn ait in Matanot Kchum, Velabu et IeOrRG a nom
63쪽
non computantur, quia viventibus illis filii illorum regnarunt, ut nec Ieochas ae Ieoi.ihura, qui regno privati iunt: addo ut soli, quos diximus XV . numerentur, in quibas extin ta cit lux liraelis. Sed aliter haec apud R. Bahye : nam incipit ille a Pere o . quia ab hoc provenit regnum Davidis: et inde usq: ad Ti taliu. rechi linea, ita ut lilius pare iscinper in regnum i uccesserit, lunt capita XXIX: videlicet, Pereg. Hel ron, Ram , Aminadab. Nahisia, Salmon, BoaZ, Obed, Ilai, David, Selomoli, Rchabam, Abiali, Asali, Icosaphat, I coram, AhaZi alii Ioas, Amaaiahu , VZijstu, lotam, Alia E, Ichidquialtu, Menai seli , Amoia, Icosialtu, Rohahaae , Royaquim, et Zidqui abii, qui implet numerum undetrige limum, iuxta XXIX. dies curriculi Lunae. Ideoq; Psalmographus, si expoliti . leuρ. 3 1. nem R. ElthcZer Germani in Maalse Abot t audimus , de temporibus Mediar Idalis. ait t: FureMe in diebus ιllius Iustus , doncc auferatar nar id est, non obn
a . . Nius erit mutationi, ut Luna, quae nunc augesci , nunc minuitur, scd semper in Ibid. plenitudine sua erit. Et paullo ante dixerat, T mebunt te cum Sole , et .inte Lu-ier C nam in generatione generationum: lignificans, plenitudinem sere, qualis est die bus illis. quibus Sol ex advorio Lunae est. Sed desino, nam clare latis hinc patet, Israelem propior similitudinem, quae inter utrosq; est,itellis; propter num rum, arenae et pulvericomparari.
Gen. Is.7 . Ego sium Dominus Deus I EXM. 6. I. Et apparui Abrahamo ἰ.avi te eduxi ex Vr Chaldeorum. t Uc. et Romen meum Adonai non indiisl east illis. SI Dominus in Ur Chaldaeoru apparuit Abrahamo in nomine Adonat, Teia tragrammato, quare postea ait se patriarchis nome illud non indica ville
Iuxta R. Scadio a-Gaon, illa verba, et nomen meum AJOnai non indieavi
eis, ostendunt, Deum non temper apparuisse Patriarchis in venerando nomine Adonat , sed aliquando etiam ui nomine Sadai: et pro hic sententia Gen. 33. advocat verba angeli ad Iacobum, non amplius iocaberis Iahacob, sed Israel erite Q nomen tuum. Quae non ita accipienda ait, quasi nunquam ex eo futurum csset,
ut Iacobus nuncuparetur; etenim in iplis lacris literis 1 aepe postea hoc ei vocabulum dari ; sed tantum dicere angelum, deinceps duplex illi nomen fore, Ia- cobi, et Israclis. Eodemq; modo hic quoq; cum ait Dominus, κomen meum Adonia non indieavi eis, subintelligi, non semper indicavi illis. Favet huic opinioni Ishac Abravanet. II. Doctus Aben Ezrah, secutus opinionem R. Semuel e-nquid squi statuit
Mine hoc vis Sadar, venire a vidi , et notare praedatorem aut victorem) air, quatenus anima viri pii et sapientis nobilior est mundo coelesti, non manere ea subiectam sedcru cmaciae,sed tianscensis iis, eniti ut copuletur caussae suae;a qὴ ita Patriarcham Abrahamum tam eximia virtute fuisse , ut, ouamvis narus sub
syderibus quae sterilitatem iacerent,prolem nihilominus sustulerit: idem qu ἔDisiligod by Cooste
64쪽
ob pωNtatem suam obtinui e Ishacum dc Iaacobum ,at non colisque pervenit se ut per eos miracula Praeter naturam Deus faceret: quod Mori datum sit. Ideoq; dicere Dominum, Ego apparui Abrahamo, Ishaco, et Iacobo, in νηυ κDeo victore; sed nomen meum Adonai non indicavi illis id uit, nequaqua incia fabile illud nomen ita eis notum iaci, ut miracula p. aeter na irram faccrcus. Nam notitiam cius habuit se eos o priori veri a conitare ; sed non ulteriuq provectos, quam ut frueretur virtute ii minis xis, scilicet ut itellaresuri lcgb i cximerentur. Eadem ait R. Ichudaa-LcVi incipere suo Cu2arit, et R. Abraham Salom ε quoq; putabat ita recte concit ari lcxluq. III. R. Selomoti obtervat, nequaquam ii cdici ' rin κ, lo hodabit, id cit, non indicavi illis nomen meum . lcd ivva Μ, to nodabii, h. c. non :iim cognitus iis; unde hunc sensum istius loci tacit. Nequaquam Deum se prioribus Patriarchis notum fecisse per id, quod ligni: rcet illud vocabulum , etcnim illud tantum usurpari de Deo cum promitia ii a implet) quia nondum datam fidem impleve rat , de cripiundis cX servitute Eguptiaca lira litis, ut terram pronaiisam illi qdaret. Igitur ex lententia illius istuci Dci nomen , uti e pluribus S. bcript . locis colligitur notet ucracem in praestandis atq; implendis promissis. IV. R. Moteli Gerundentis, et R. Babye ajunt, o hoc loco colligi quantum dii crimen fuerit inter Molis, ac reliquorum Prophetarum ut Patriarcharu rrophetiam . Movit eo; illud dictu veterum nostroru lapientu, quod exstat in Gue
omnes Prophetae per Deculum aion clarum viderunt, at Mosel, Leagi per noyter,perspeculum elarum. Quibus vcrbis denotant vaticinia Molis si ibi imiora esse ruli quorum Prophetarum vaticiniis, quod etiam ipse Deus conficinavit , cum ad Aaron et Miriam dixit: Siquis inter vos fuerit Propheta Domini , in visione apparebo ei,vel per somnium loqvar ad eum. At nim talis es servus meus A loges, qui in omni mea domo fidelissimvs Vt: ore enim ad os loquor ei, ad peEtu, is non per aenigmata. Idem putant Dominum hoc loco dicere voluisse , nimirum Patrisus scapparuisse in illo gradu, quem repraesentat nomen πιν Sada , hoc cit, non vidisse eos omnia adeo clare aut distinctu , quia In lbmnis tantum videbant - scd Mosi revelatum inisse nomen illud . A. hoc est, culia non per somnium , vcrum cxperrectum sutura praevidisse, et altiorem attigisse gradu, quem nomen illud.A. denotet. Quod si hanc sentcntiam amplectamur, nequaquam dicere oportet , patres non habui illa notitiam nominis illius, quia id pugnaret primo textui, sed parentibus Dominii non manifeste adeo revelat se tutura, neq; eos tam 1iabli inia vaticinatos qnam Molem, qui velut princcps et coryphecus omnium Prophetarum fuit. Psoc sane sentiebat R. Menahem dc Ricanate, in opere suo Ricanat i ct R. Sem iob in opere tuo Sepher a-Enaimot ε. V. R. Ioel ben Such pronomen d in fine verius, quod nos interpretamur illis, cxponit, per illos: quia iuxta regulas Grammaticae litera , Laised, quae coniuncta est pronomini en Em. saepius usurpatur pro πο, Lemaan, sper). Quare hinc mentem verborum S. Scripturae esse ait. Patribus apparui cum nomine Sadat, at nomine Monai non fui notus faetus per eos, quia illi non multum permundum diffuderunt nomen meum, sed per te, Moseli , nomen meum .A. per universem orbem cognitum erit. Diversa legere cit apud R. Mosch Albcida in
libril ejus Out 1 a1nid, et Resit Daat, R. Iouerti Chequitilla in opere quod inscriptit
65쪽
1cripsit Guinat Egoet i, et in otior R. Aquita : quae vitandae prolixitatis
Gen. I . . Ego Dominus, Pite e- Ieos. 24.2. Sic dicit Dominus Deus duxi ex Ur Chaldaeorum. Israel, ultra flumen habitabant m ε-
res ι diri olim c. Sed assu patremmes rum Abraham ultra sumen. SI Par riarchani Abrahamum Deus eduxit ex Ur Chaldaeorum , terra fili rum Ham , ubi antea morabatur; quomodo postea ait se eum accepisse Elegione trans flumen sita, quae filiorum Sem erat, et in Cananaeorum diationem transtulisse
R Selomoh , cujus verba optimd intellexit Raba-Migrahi, Abrahamum. alserit in Aram Naharaiin natum esse a quo vocabulo comprehenduntur loca, quaecumq; fluviu Euphratem et Hidchel interjacent: unde et impolitum nomen omni re nam posterior vox oram fluviti notat. Atque hinc in Icos uali dicatur , ι rans flumen habitaverunt patres vesri. Eandem quoq; rem confirmat, quod Genes. cap XXIV Elihegerus, ab Abrahamo vetitus aliam quam patriam ejus terram auiressum reverteretur, dixit se fuisse in Aram Nais haraim, civitate Nahor. Vbi notandum, verba ista civitate Nabor addi, quia Aram Naharaim totius regionis vocabulum erat, perinde ac si nunc dicam Hi- 2,ania, aut Gallia. Illa autem Aram Nahor, est Haran. Opinionem eandu con- mare est ex Gemara Berctot, ubi legimus e diu Abramum ita vocatum, quasin , aκ ab le-Aram, spatrem Aram) quia caput et praecipuus omnium Aramae rum foret. Proinde cum Abraham ex Vr Chaldaeorimi a Deo eductus esse dicitur, id nequaquam ita accipiendum, ac si terra illa esset Sinhar et Babylonia :quam ditionem Hami soboles possedit. At posteri Semi, unde originem trahebat Abrahamus, diversa ab his loca habuere. Sed verisimile est, Ur Calaim i. e. Chaldaeorum) fuisse civitatem regionis Aram Naharaim , cui nomen inditum a - ωsed,filio Nahor, qui ex posteritate Senai erat. Quamvis autem Kesed Perid tempus nccdum natus fuerit criptura tamen per anticipationem iam a prinincipio hoc nomen ei tribuit, quomodo et de flumine Hidehel, ipse inquit, labiatur ad Orientem Asfriam versus : quamvis Allyria tune illo nomine haud nota esset. Quin et dicere possis, v Vr hic ignem notare. Nam Nimrod Chaldae rum rex , et idololatriae maximus antistes, legem posuerat de colendis idolis . promulgata in detrectantes vivicomburat reFna. Et quia Abramus ut postea Oiarendemus ) in ignem ejus jussu conjectus fuit, fortassis locus ille nuncupatus sit ignis Chaldaeorum, quamvis rogus in terra filiorum Semi extructus esset. Ita ut juxta hanc sententiam nulla inter utrumq; locum pugna sit. Nam tras Euphr rem, i. e. in regione Aram Naharaim, patres nostri habitaverunt. Ibide quoqῖ Abrahamus natus , quando ur Chalaxorum locus est frus in Aram Naharaim.
66쪽
Ilium Aram , filium filiisui, et Sarai nurum suam, uxorem Abrahami fisistit, est
eduxit eas de Ur Chaldaorum , ut irent in terram Mnahan. Hic autem , iuxta Aben Egram, iussit eum Dem relinquere terram , et cognationem suam : ubi per cognationem de lignatur patria eius Ur Chaldaeoruiri; per terram, Haran , quam Pater eius habitarat, ut sequentia verba ostendunt: Et pervenersit ad Ha ran, ibiq; habitarunt. Et rursum vertu proximo: Et mortuus es Tare in Haran.
Eandem opinioncm fovet Ishac Abravanel, disertim amrmans, Ur Casdim non esse terram Chaldaeorum, sed nomen loci trans flumen siti. qui ita appellatus sit vel quia a Chaldaeis illam regionem ingrcsiis subactus, ct tunc interpretari oportere eampus Chaldaeorum; vel quia illic Chaldaei igni ac Soli servirent. Similiter et Haran locum trans amnem fuisse. Quamvis autem dictus autor R. Seialomonis opinionem improbet, ac verba ejus ali uiri in lentum torqueat, tamen expolitio quam nos attulimus, Vera prorsus videtur , ct mire congruit verbis R. Selomoni S.
II. R. Mosseh Gerundensis ad XI. cap. Genes. quem et R. Bahre sequitur negans Abrahamum in Ur Chaldaeorum natum,asserit patriam eius Aram , urbe natalem Haran fuisse: I eralium autem cum Abramo, ante nativitatem Arani, habitatum venisse in terram Chaldaeorum, itaq; natum illi Aranulia , ac mortuum esse. Etenim hoc velle S. Scripturam istis verbis. Et mortuus es Aran supra Deiem Terisi patris sui, in terra nativitatis suae, in Ur Chaldaeorum. Quo loco terra nativitatis de Arano accipienda, quem solum ibi natum putabat Geruis densis. Postea verti Terahit cum Abrahamo in Haran reversum, atq; hic a Deo praeceptum illi ut terram ac cognationem suam desereret. Igitur Juxta Gerun- densem Vr Chaldam in ditione Chaldaeorum, et possessa filiisHami suit: patria verti Abrahami Haran. Argumenta quibus opinionem suam defendit, sunt: Primo quod Abraharnus Hebraeus nuncupatur in Scriptura: Et fuit nuntiatum Abrahamo Hebraeo. Hebraeo, inquit, non Chaldaeo; nam vox Hibriab-Heber, i. e. ultra derivatur, quia patria ejus trans flumen erat. Adiicit dein congruere, quod Elihezer mandatis Abrahami obsecutus, civitatem Nahor, patria ejus adiit, quae Haran sit. Neq; alterum locum, quo dicitur, Ego sum Deus, qui te eduxi ex Ur Chal eorum: innuere , Abrahamum ex patria sua a Deo eductu esse tunc enim scribendum fuisse vnn , accepi te: sed tantummodd dicere 'nism' eduxi te, quia maximo periculo eum Dcus exemisset. Quam historiam ita ipse contexit. Cum Abrahamus relicta Harane patria sua venisset in Ur Casdim , comperit omnes Soli servire, eumq adorare tanquam Deum, prorsus ignaros primae caussae. Quare more suo disputare coepit cum potissimis urbis. Quibus
cum demonstravisset errorem eorum , et Solem non nisi ministrum et creatura
summi Numinis csse; ad ultimum a Rege comprehensus, et multos dies carcere coercitus fuit. Vbi cum nihilominus in disputationibus perseveraret, veritus Rex, ne omnes ad suam traheret religionem , ipseq; solio excideret , na eius publicavit, ipsum vero relegavit in fines Orientis. Quoniam autem velut Ap statam omnes eum execrabantur, promisit ci Dominus se omnibus illis benedieturum, qui ei benedicerent, et male precantibus illi. naesedi maruin: et pro eo
quod nunc cum homines execrarentur, venturum tempus, Quo in eius nomine
omnes gentes aliis Mncdicerent. Quod certe impletum hocile videmus; dum n μ solum in Israele, sed quoq; apud gentes mundi, quando alicui fausta omnia
67쪽
comprecantur, recesta sunt Verixi: PO.ia: te Ueu sicut Abrahamum. Historia hane illo modo re ieri R. Mosch in Dircetore tuo n. testificans cana su ira scriptam reperisse in i tatoriis ac libris gentilium. Nostri sapientcs tamen in Gemi a Pelatum b , Barra e Tana de-ba Eliaba d, ct pluribuq locis Rabst e, ct Ialcitis, len iant Ni .nrod re tona Babylonia: Abrahamum in ignem conjecisse, ct i omin mi, sea su.i manu, live per angulum Mich. xlem, curia cxtraxit se illaesuri, ut postea secit Haniniae, Mit.: li .ct bimari M. I tirin confirma ur autoriis late Ph lolii Iudari lib. de antiq. I.cgis, et Pera ivim R I liheZeris magni I , qu tramiti de decem illi te talionii, i quibus Abrah mum Deus cxpertus clx, ctiam ira nc unam facit, qu ad etiam iit in Ialcut 1, . Qii Lia ob caussam lixae opinio ab omisi, is recepta et probata cis, et i aliud cxiitimet R. Abraham Aben Ezrah . Igi ur Gerunden is sentcntiam illam, i Iuam dini, ampleNus, ut cotroversiam lianc decidat . ait AbraIMinum natum csse in Haran trans flumen: at in Ur Cassiim, terri Cloidaonim , supra relatam discrimen ad Pi se : indria: non eloco inditum ma I P, id c:t, ignis. Ideo etiam dicere Dominum, I Wosvisi Domia
Ill. M: hi simplicia imum videtur dicere, Ur Cassiim cise terram Chaldaeoru , in qui natus lit Abraham. Ha ad con firmare est cx Gemara Pelahim 1, in qua R. lonathaniς haec verba leguntur: Qv ire fuernat Israelitae captivi Bahloue λRespondet ipse: in iis ablega t eos in domum matMssuae. Hoc est, quia Abraham in Babylonia natus crat. Iam vero si haec ita accipias , facile in aperto est cur Deli dicat se cduxisse Abraham cX Vr Chaldaeorii; et quae alio loco lcguntur de Arano mortuo supra factu Terahi patriς, in terra nativitatis suae Ur Caldi in . Neq; cnim tum opus dicero, illud I r Caldim ad solum Aranum referri, quando cadem quoq; patria I crahi crat. Vcrba autem , Duns flumen h.ibita, iis patres vestri, non natos ibi cos, sed habit alie solum ostendurat. Humi quoq; collat ex Geneti, ubi dicitur Tcralium cum Abrahamo & Lot,cx Vr Caldim, patria su i egressum , Haranem petivisse , ct ibi consedisse ad dies aliquot. Haran
autem crat civitas trans flumen. Eamq; ob caussam Deus Abrahamum inde c-
ductum in terram Kenaan transtulisse ab Icosita dicitur. Quod congruum est alteri Scripturae loco, quo Deus illam iis tractibuς cxcedere mandat. Licet auis xcm EliheZcrus patriam Abrahami petitumς Haranem proscetus sit, civitatciri Nahoris, unde quis a criam nos colligat patria cius Haranem, non Ur Clialdaeorum fuiste, nequaquam tamen hic ulla dissicultas cst, quiae Turalius, patria sui Vr Casdi:ra excedenς, iccum assumsit Abrahamum et Lothum. At Nahore
simul profectum haud additur: nempe quia ille rcinans erat in patrii sua. Vnde Abrahamuς, cxistimans Natiorem adhuc in Ur Caldi m agitare , jumit Elauet
rum adire Haranem terram nativitatuς suae ,. et in ca Vr asdim natale iri Iman
uibem. Sed Eltheaeerus, coaaperto; Nahore ex Haranu ad propinquos suos de migrasse , nulli nec ellitate rencbatur prius iter perficiendi. At in Icosua dicitur lacu., Ahrahamum sumtisse ab altera parte fluminis, non autem ur Caidim, quia in Harane moranti praeceptum est tit ab ret ad terram Aetnaan Et pro- inerca quod illic hab tavit, ubi nonnullae civisates c possessione Scini: mant, trubraeus et ipse nuncupatur, ut supratostendimus, ct omnes potati ejus Hebraei ai pellati sunt, quemadmodum verissime statuebat Aben Ezrati ad cap.
NXI Exodis qui ad congrinandam hujus rei veritatem addit, Moseu quand
68쪽
legatus Dei nomine ad Pharaonem venit, dixiste, Sic dicit Dιmin1II, Deus bra- Exad. 3.etis r ct illo ncgante se agnoscere Deum ullum, subiecisse, Deminus Deus I e- I .hraeorum abiDonfactus es nobis E c. ac deinceps senarer reperere nomen illud ui. 3 18 Hebraeorum. Sic quoque in lege solis Iahacobi filiis itali ocabulum datur; ut Ibia. 1. 3. de Iolepho: Et erat ibi nobiseum servus Hebravs. Etiam IonaS a nauIis Interro- in 7.i6gatus quis esset, respondit, Hebraus ego. Quod si HebIaei nonacri ctia alliS nain Ibin s. r. . tionibus tribuebatur , non satisfactum erat eorum percunctationi, quando se et s 33 Hebraeum esse affirmabat. Idem ex Dremia colligitur, qui jubens ut quisque Cin. i. servo suo libertatem daret, sive is Hebraeus, sive Hebraea esset, statim ad decla- xa. randum sit it: ne dominarentur in Iudaeum fratre Dum . Ex his omnibus cre- Ilud. 4 3.dere possumus Israclitis id nomen suisse , quia Terali & Abraham morati erant 3 a. aliquo tempore trans amnem. Et si reperiantur,qui Romen is Ηrbrs deducant .na. I 9 Qν Heber, Semi abnepotcm , a quo , quia vir sanctus et piuS erat, putabant . Ieron . Omnes, quI ex semine eius et lege suerunt, ut Abrahamum ac posteros illius, se di s. Hebraeos appellasse. Atque hoc modo nullus locus est scrupulo , quem Gerundentis movet, quando Abrahamus nequaquam se Hebraeum nominat, quia Iras, fumen habitaverat, sed quod , Semo originem traheret.
Gen. I s. 33 . Et vexabunt eos annis i Exod. 12.4o. Habitatis autem quadringentii. liorum Israel quadringetis xxx. an nis in AEDIto fuit.
Non solum in supputatione annorum , quibus silii Israil in Egypto sue
runt, hi duo versus videtur pugnare , quia Dominus ad Abrahamum aiUCCCC. annos in aegypto eos mansuros, . alicro vero loco dicitur eos annis CCCCXXX. ibidem permansisse i verum et neuter consistere videtur.
Nam si rationem ineas neque anni CCCC. nequc CDXXX. fuerunt. Quod hoc modo prohatur. Inter animas quae cum Iacobo AEgyptum ingrcssie sunt, numeratur Keat, secundo genitus LeVi; qui,ut ex Sacristiteris colligitur, vixit annis CXXXIII.habuitq; filium Amram,ille vixit annis centu et ANA VII: huic natus est filius Mosel, , qui cum annorum esset LXXX eduxit filios Israil ex AEgypto. Adeo tit quamvis conjungamuS horum trium aetates, ni mirem Illam CXXIII alteram CXXXVII. tertiam LXXX annorum, squod tamen sa- .cere nulla ratione licet, quia necessario aetas al: qua parent bus suit, priuscuam sobolem Pignerent ) nihilominus non conficiant annos quadringentos. IuXta veterum Hebraeorum opinionem filii Israil in AEgypto per annos solum CLX. Ialat ut amelligatur,scire oportet, D cum quando amictionem Israc- lib. T, ' an amo r velat, ius verbis uti: Sciendo scies peregrinum fore semen tuum artic. 7 .
69쪽
I shac, at non tota illius stirpe: nam excluditur Elau. Secundi, , quod his verbis tres status describuntur: primus peregrinationiS, peregrinum erat semen tuum ι alter servitii, et facient eos servire. tertius alnictionis, et ligent eos. Status peregrinationis incipit a Patriarchis, qui semper peregrinati sunt in terris alienis, iuxta illud Psalmographi: Et transerunt de gente ingentem , et de regno rn populum alterum. Iacob dixit peregrinatum se in terra peregrinationum patris fui I shac; et apud Pharaonem, dies tu S inter peregrInationes exactos. Servitium Iiraelitae in AEgypto pertulerunt, post mortem XII. Patriarcharum , ut aIt S. Sc si tura, Et Iurrexit Rex novus super AEgyptum, cur non noverat Ioseph. Status durae afflictionis initium capit ab eo tempore, quo Pharao recens natos Hebraeorum infantes numine mergi Iussit. His praemissis facilis eli solutio , quia a die quo natus est Istac, principium seminis Abrahami, ordiri debemus supputati nem quadringentorum annorum quos Scriptura dicit: Sciendo scies, quod per grinum erit semen tuum . Hos autem annos eo tempore impletos,quo Israclitae cesserunt Atigypto, ita evincitur. Ιshacus sexagenarius Iacobii genuit, qui anno aetatis cox in Emptum descendit. Habemus ergo annos CXC. Superis sunt ducenti decem adimplendum quadringentorum numerum: hi 1unt.
quibus in Egypta manserunt. Applicant eodem verba illa Iacobi, quando filios cibaria in Reypto coparare jubΞs, ait nos uri redu fama, s descedite illuc) quia vox in in numero Hebraeo efficis CCX. Vt praedixisse illis videatur Patriarchaspatiu, quo in servitute aegyptiaca potieri eius futuri essent. Igitur si quadringulos illos
annosa nativitate Ishaci putare incipiamus, congruet numerus. At altero loco, quo dicitur, eos ex Egypto egrestos, post annos CCCCXXX addendi sunt xxx anni ab co tempore, quo in Kenahan Abrahamo hoc vaticinium revelatum est, cum septuagellinum annum ageret. Quando autem ait S. S. Abrahamum septuageumo quinto aetatis anno Harane egreinum , ut in Seder Olam traditur , notandum est Patriarcham jam in Kcnahan degentem iterato Haranem petiisse,ibique annis quinque moratum: adeo ut hic ac secundo exitu ag tur. Septuaginta interpretes verba Scripturae , Et spatium quo in AEgypto mansuri fiunt filii frael, amn ccccxxx, tranitiderunt, in Egypto, et alus terrIS: quia dixerat Deus,peregrinos fore eos et subiectos in terra non tua, quo loco non nominatur aegyptus. Neq; est,quod moveamur verbis, Habitatio Atiorum Israel in AEqνpto Ue. quia ut recte ista intellexit Rab Naran in Berelit Raba t.
G R. Moseli Albeldat in libro Resit Daat, etiam Parriarchae habuerunt illulnomen Israelis. Quare ut paucis ante dicta coinniectar , CCCCX . anni i cipiunt ab eo tempore , quo revelaIio haec Abrahamo facta eit: quadringenti vero anni a nativitate Ishaci: at ducentis & decem tantum In I vi ro fuerunt.
Idem et in Pirque . R. Elthceter dicitur, et sensit Philo Iudaeus inatim de ant 'ii et Mos h pluribus ad hane controverfiam tollendam opinionIbus allatis,
statuebat, tempus illud a nativitate Isaci coepisse, et decretum elle cantum ae annis CD, qui finiti sint XXX. annis ante exitum Isractis LX annorum erat Isaacus, quando Iacobum gigneret. Iacobus λ δελ- impletis in pIum venit: sunt simul anni clic: quis si adncias annos captivitatis, provenis numerus CCCC. Atqus,altero loco de trice 73 iup di insentos annis dicitur. Confiderandum, omnia promissa am edicta
70쪽
ditionalia. Captivitas Israclitamura, alioqui annos tantum quadringentos dui a-tura, ob delicta eorum, prolatata est annis XXX. Et certe conicat exigua lui1- se eorum merita,quando usque ad circumcisionem ipsam praecepta Dei nc glexerunt. Vnde Iehu Zquet, uduia/ AEgypti non deseruerui. Eamq; ob caus- is stolam Israelitae, videnteS praesina um miserub tempus eNpiralle , neq; le 1ervituti ereptos , conquesti l unt du servitio et crucularatu IEp3 piloriam ; ct Dominus misericordia commotus, audi, is clamorem eorun , ac socrutentiam accepit, quomodo dicit S. S. Et ascendit clamor eius ad Dominum. Vnde insertur, ii ne Exod. E. tunc quidem Numen invocassen , futurum sitisse ut nondum liberarentur: ita ut a 3. Iiberatio a poenitentia, non a praefinito spatio dependerit. Negat cieinde idem autor, mirandum esse, quod captivitas ox annis decretum Dei egressa sit; quando constet propter peccatum exploratorum alios XL saeregrinationis an nos in deserto iis additos. Adeo ut cum hoc lub conditione certa uti semper solet Deus pollicitus fit, nulla dissiculta, luperlit: quippe Isracle annis CCAL, accensis xo illis quibus captivita, prolongata est, in AEgypto mantisse. Eandem opinionem probat Issiac Abravanel: et sane vidctur optime peti ex verbis
III. R. Levi ben Guerson similiter existimas propter merida aut delicta Isra pam. 1 Abelitarum potuisse tempus contrahi, aut prolatari, inter caetera, quadringent Tum it, annorum supputatio inchoanda a nativitate Iacobi. Nam primus ille in terra aliena peregrinationem continua peregrinatus est. Caeterum quia AEgyptii gravissime affixerunt filios Israci, repraesentavit sive acceleravit Deus liber talem X annis ante constitutum tempus. At cum Scriptura ait eos perm sisse annis CCCCXXX , supputationem ab co tempore ordiri necesse est, quo primum Abrahamo senaen provenit,nimirum nativitate I Shaci: quomodo comperiemus CCXL. annis in Agypto eos hae lisse , qui ad implendum vaticinii tempus permanere debuissent annis CCLXX. Nam decretuin incipiebat a nativitate Iacobi.
IV. Doctissimus Aben Ezrah sensit CCCC annos incipere a nativitate Isaci, at CCCCXXX a tempore illo , quo Abraham reliquit patriam tuam Vr Caiadim, quod accidit annis ante natum Isacuna. Etenim illum patria sua Vr Cassiim septuagenarium excessisse. eX in cum Iarente suo anniS quinq; Harancinoratum;anno aetatis LXXV inde in terram Nenali an transisse. Quamvis aute S. S. de revelatione Abrahamo facta postea demum loquatur; putat tamen illo antea hanc factam , eum ille in Ur Casdim moraretur: quia, ut quaeit. A UObservavimus, non semper S. S. ordinem temporis servat. Secundum hanc ex-Iositionem verba Scripturae, Habitatio filiorum Israel in AE 'νpto, denotent,adito illo tepore quo in AEgypto morata lunt, in universum esse annos CDXXX. Ita quomodocumque hi versus concilietur , in numero illo CCCC semper mysterium est, ut observat R. I shac in opere suo Zebah Pedia. Superest una et solvenda mihi diffcultas; cur,cum captivitas AEgyptiaca non duraverit annis CCCC , uti Deus Abrahamo revelaverat; Scriptura tamen ita conjungat, ut non definiantur termini pereprinatronis, servituris , et assilinctionis, quae lingula accurari: ex Mncda fuistie vicientur. Cuius rei rationes nonnuM S proferre ubet. Et primo, notandum de sola captivitate Babyloni ea aper-τe Deam dixisse,duraturam eam annis LXX. quia eui caullae huius cutivitatis H a . eIa γ