Euangelium secundum Lucam, sive Lucae ad Theophilum, liber prior: secundum ...

41쪽

larinam si ad Iudae in auctorem Moceanus, quam Propter hunc ad osorem Iudaeorum Ego autem neque ex uno aliquo loco, qui potest sin aris r uiis osse, de reliquis inmuneris atqus de tota re iudicandunt duco, neque omnino his quidsin duobus interpolationem amoscendaan, Sed manum auctoris. Video enim Roschium ipsinn, ubi ot de loco Iohannis 1, 13', his isdem ostibus occidonta libus confisum eram esse lectionem pronuntiare apud hos solos, adesteratam apud ceteros omnes, gaudereque eo inventonia quo id ducere. Hasbon enim hi est , id stVsrononsis 3 et Ironasus ortistianusquo et Iustinus, proa ἐκ ἐξ αἱμάτων . Ἀλλ' ἐκ θεου ἐγεννηθησαν Vel in . . natis est vo natus est omisso relativo, si id quidsm otian Dosrcellensisque a miluunt, sed habent ut sterio es latini syriaci omnes ἐγεννήθησαν. Dicit autem Reschius opus esse Vel propterea ut ita legamus: δ . . ἐγεννή , ut recte procedat oririo excipiunt enim haec:

καὶ ὁ λόγος σὰρξ ἐγένετο καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν. Dudum

de isdsm patriun testimoniis copiose et accurato disputavit Sabatinus, neque videtur dubitari posse, quin primum pronomen relativiun spurium sit quod Toriaulianus ne apud adversarios quidoni Valentinimos repperit, quomini audinis tribuit locuonem ἐγεννήθησαν), fusin ius a principio asyndeton sicut V. s. 10. 11 deleto autem relativo acres non possvinus quin scipiamus ἐγεννηθη, ni eius subiecinam in ' σους laians in eis quae proram ante dunt τοις πωτευουσιν εἰς τὸ δνομα αὐτο s. Mail tamen in his mala fide actum puto, sed ab librario socordi propia τέκνα os γενέσθαι V. 12 Miaan in proximo V. ἐκ Mos ἐγεννήθημα, scripinna esse deindo ut facile fisbat additiam relativum, cum praesertim longo intervallo illud ἐγεννήθησαν Sequeretiar, ut inessot initio sonio as si h αἱμώων ουδὲ κτέ. ali tua difficultas has ad subiectum suum referendi. Veniamus ad Lucas locum, in quo fit secundum plerosquo tenos Vox illa caelestis eisdem orbis quibus apud atthaeum 3, 17 ΜMium ius 1 11), id quod est per se quodammodo suspectum: σωε λωίους μου ἀναπητός τέ. divorsis autem secundum D abo, m. 1 Resel IV, 7 sqq.

42쪽

pr. ir Iustinum, Clementem Alexandrinum: υίους μου εἶ - ἐγω σημερον γεγέννηκά σε. Quid totur os iudicis aequi Scitust examinare, utrum toti loco Lucano convenientius sit. Est autem manifesto hoc; nam in proximis aperte relatio fit et triginta annorum iiii Issu tribuuntur ad σημερον γεγέννηκά σε et patris promorumlue eorum iri crediti sunt ad υἱός μου is haec igitur solio recipienda, ne ius ut formas 'propria, sed ut unica Lucae QEdrassorius' Ait in inliquissimo evangeli procul dubio misso id si uod est apud arciun aia haeumque;

interpolatoris iotia esse alie n. Q si autem potest esse perversius quin hoc quod faciunt insolos, sibi sumere quod nemo testatur, unum fuisso antiquissimum scriptitan, neglegere quod diserto testatur Lucas, multos do eisdein rebus scripsisse ante se Ex quibus unus, arcus scilicet, muniit ut videmus, alius autem diversa, sitiae inVenimus apud Lucam. Sed haereticorum fuit ea opinio, Iesum ab

Munano patre procreatiun baptismo domvini μερον filixunDsi osso facinam. Quid hoc ad criticum, cui lectiones sunt disceptandae vidorint insoloo Nisi quod hoc si iidem etiam criticus spectaae debet, in scriptor ipso sibi constet; Lucam enim in illa opinione non fuisso declarat ius caput primum. Videamus lotur, quemnam ipse Sensum illi voci tribuoili pregit nam dicere do aetata Issurasque Proaris, quae apud istaendorman si loguntiar: καὶ μῶς ἐν γ ἀρχόμενος ἄσε λῖν τριάκοντα, ἄν ως, ως ἐνομίζετο, γωσὴφ οὐ- κτέ. sed ador in codicibus et apud testes reliquos multifaritian conversa et mutata. Unium pro ἀρω- μενος, λο perwayn male intelleotiar, Clemens Alexandisius habet ἐρχόμενος ἐπὶ τὸ βάπτισμα, item laenaeus secundetu interpretationem latinaan tuae exstat sic lomi: με -χ. τριάκοντα των in ἐπὶ τ βάπτισμα deniquo Diatessaron operis auctor Tatianus ex Ephrasmi testimoniosadem fors et leosso si seripsisso vidstur.' Idem ἀπό- μενος et sedem habet parum certam, Maod solet esse indicitu interpolationis, et plano abest a. min. 124, 1 . eri, Vulgatae mi Syr. Sin et Schaia fit, aethiop. itruiue si quis 1 HI, 20 sqq

2 Zalia, Orschungen I, 123 et ipse Iesus annorum erat asi triginta, mando vena in baptismum a M. recipere .

43쪽

ἐρχόμενος ἐπὶ τι βάπτισμα, eo is refelli poterii, utique postquam comparies in codice Londiniensi 700 usg.), laus in multis rebus singularis fidei, ipsaeu ἐρχόμενος, sin ἐπὶ το βάπτισμα. A quoque in multis codicibus, inter quos est 700, post ἐνομίζετο exstat, sed nisi in unusquam, bisque si apud Syros, qui et hic et alibi pro

rum habent. Num itur hoc ominum A fuit etiam apud Lucam, deditque, siuia parum intellegebaiau, inarbarum ori em Sed coris is hebraismus aliis locis NTi non est recopinas, si offerri videtur alia ratio Varietatis lectionum explicandae. Deleamu primum ων, quod Om. st D et 700, transponamusque cum eisdem plurimisque assismia post ἐνομίζετο habebimus litur .. ην ' σους σε ἐτων

quae a Vertemus: erato circiter XXX annos natus,

sicut putabatiar, filius Iosophi. Iam refersia1r ς ἐν μίζετο et ad priora et ad sequentia, neque profecto contra mentem Scriptoris, qui non oraria a aut non didicisse, re quidem Vera, Christum ab omni aetermitate fuisso.

Etsi nim istud σημερον psalmi ne ius in auli oratione Antiochona Aet. 13, 33 neque in epistula ad Hebraeos scripta 1, 5 5 5 disortius explicatur, facillimo tamon

ut equidem putaverim ex Homun mente ad omnem aeterestatem transferebatur. Verum ne altiora in rectemus quam nobis fas est qui critici simus, non thsoloi), num tuam certe secum ipso pumabit Lucas, cumidsm ς ἐνομίζετο etiam ad n Σωσήφ Valers non desistis ac igitur posita lectione ut ridetur genuina, Videamus num indo ceteri varietas Uticari possit. Ita- 1μ cum coniungerent ως ἐνομίζετο cum ιός, laborare Videbain consimotio Vectorum qiuar aut addiderunt ἄν cui faciis adhaesit A sua sede relicta, aut pro

simul Iναι post ἐνομίζετο, id quod fecerant etiam qui ως non mutassent, ui De. Ergo criticu suo munere ut potuit perfunctus rem thsologo tradit. )1 Genuinam hanc esse apod Lucam lectionem: υἱός μου

44쪽

12. Vido me, dum cum Resolito ago, perductum oras ad disputandum de locis ii sibusdam Lucani suangorum avioribus quas res cum minime in ab hae praefations aliena, eadem via paullisper Iro pergamus Horim exeipit genealoin Lucana a Matthaei diversa, quas indoab Iulio fricano plurimorum sagacitatem exercuit. Rost in uno odios Disa reficia, ut cum Matthaeo consentiat, is iue locus unus ex illis est, quibus possit aliquis cum Rosciuo opinari, auctorem lectionis si non ex Matthas nostro, sod indidor unde hic a asus graemia

sua invasso. Etenim 'sterquam quod D Lucae cum inversum ordinem sequitur, quem Mosndentem Vocamus,

habet etiam eos proavos, quos scurtando praeterii Matthiasus rogos dico Ioach sivo Eliacim, Mnasiam, Ioas, Ooliogiam. Vitantur tamen si, ne iti In in negotio, libris Regum suppleti osse, ex tribus eos etiam apud Ma asum qiuadam adclidorent: nam nulla supplementa Dpmebs in ea parto, quas a captivitate Babylonica usquo ad Christum pertinet, tuam partem, SI annorum Pinvinreputaveris sescentorum fore, suam magis apud Hatiliasum decurtatam esse apparebit. Quatomos denos nil isnuinorat si a David ad Iochoniam si ab ho ad Christum sunt autem a David ad Iechonia in anni fors quadringenii, quos complent secundum re Veritaton proavi

duodsvimu qua cratione obobant osse in tortia parto non minus imi sopioni. Haquo si qui haec in D intuli nullus fuit aditus ad genuinum Matthaeum iumeauctorem, sed sinitiata ad hunc atthaeum atqus ad Vsin testamentum, sque dissicilius ille quattuor reges s hoo addidit quam alius quidam Cainan o LXX. Nompo hoc tuosius intori ceterosqus testos interest, quod ille secundum Gonosin iobraicam omittit Cainan illum, quom LXX Osquo scuti steri Lucas codicos inter Arphaxad st Sala infertum haboni. Nihil enim Osris librariis D Odicis si quo archetypomani ovi Hebraicis

εἶ - κτι. etiam vir summus Paulus de Lagarde acriter conten siti v intuleiiungen IV, 308 sq. neque diversa sententia Hemanni Usener, Neiunavisses 40 sqq. qui testimonia, omnia diligenter collem l .

45쪽

liuoris rei fuit, neque ipsi Lucas fuisse videtur, sed fuisse huius auctori, quem eundoia illum esse pulmorim, o si is do natalibus Iohannis Christique narrationem in capito prim Lucas expresserit v. gra). Aliquanto plus dubitationis habet alius locus Lucanus, Psi est e. 1 14 sq. Ibi P non solum cum aliis orationem dominicam ad Μausas modum supplet atque refinoi sod etiam haec

τολογεῖτε ς οἱ λοιποί δοκ σιν γάρ τινες τι ἐν τηπολυλογία αὐτῶν εἰσακουσθήσονται ἀλλα προσευχόμνοι λέγετε κτέ.). Quibus haec respondent apud auhaeum 6, 7 :

προσευχόμενοι δε μη βατταλογήσητε σπερ οἱ ἐθνικοί

in Syr. Cur ἐποκριταί, e V 2. ) μοι σι γαρ τι ἐντη πολυλογία αὐτον εἰσακουσρήσονται. μὴ ἐν μοι πιθητε αὐτοῖς Οχεν γὰρ ὁ πατὴρ ἐμον ν χρείαν ἔχετε πρ τωὐμῶς αιτησαι αἰ τόν at Dial l ἀνοιξα τὸ στόμα). οὐτως Αν προσεέχεσθε μεις κτέ. Suntne inin haec, quae Livine additis, o inhaeo interpolata At om non modo Machius, sed etiam Nesilius' undo nim vi sit intongolator λοιποί pro ἐμικοί sivo ἐποκριπαί2 undo τινες γΝe ius si de orationis dominicae forina, tua est si in et in aliis plurimis, dubitari non potest si uin atinaeo

ea clobeatur, ideo non iam quaerendum est do hoc additamento, tuod in D sol oxstat vina autem disputata sunt M Nosui si aliis contra sinu do semitico quodam vin bulo : nari), num id et λοιποί esse possit si ἐθνικοί: tu do re una ne ostii quidoni ipso plano confiat, nolimus disceptam qua nostrum utique iudicivi superant. Sed ponamus iam esse hanc larinam is, auctam perscriptorem ipsum vel ex archetypo suo vel aliunde, videamusque quid inde sequatiar. Mun nubabitur loci condiundas At frit apta has prassatio rationis dominicae,nistis etiam brevioris huius forinas quam Lucas hisbet. οἱ λοιποί auram consorii potos cum auli verbis I. Thoss.

4, 13 - μὴ λυπησθε καθὼς καὶ οἱ λοιποὶ οἱ μὴ ἔχοντες

ἐλπίδα item conforas eiusdem Ι. Cor. 15, 34 ιι φάμαρτάνετε ἀγνωσίαν γαρ θεο τινες ἔχουσιν Quod autem οἱ λοιποί

46쪽

apud Lucam est ne ius οἱ ἐμικοί, id suas rations haboteasque valde luculentas. Rogavit Dominum secundum Lucam discipulus quidam, ut doceret suos precandi quandam forinulam, perindo ac se in Iohannes Baptista

Respondet Iesus primum hoc μὴ βατταλογεῖτε ἁ οἱ λοιμοί. Quinam itur si sunt Nimirum et Hiarisaei et discipuli Iohannis. Quod si e si idoatur durius, neminerit quaeso illius loci Lucani 5 33), ubi sicunt ad Iesum:

οἱ μα παὶ μάνου νηστεύουσιν πυκνὰ καὶ δεήσεις ποιουνται; nempe hoc δεησεις ποιοsνται, quod ne iue apud arcum est nequo apud Matthaeum, aliundo ex sua scientia Lucas adiecit, congruenter idolico cum hoc loco de quo --mus. Ita ius in hoc codicis D additamenio Lucae manus neque interpolatoris amoscenda est. Sed cur ea absunt ab A forina Conicias veritiun esse Lucium, cum in alaestina has scriberos, ne Iohannis discipuloriunanimos offenderet; at cum Romae iterum eadem scriberet, non erat cur Romam mitteret rudem non sine causa Onsissus est locus illo c. 6 5 6 in editione , quippe qui Iudaeos ohementer ostendere posset, additus autem Romae, ubi nihil erat tale timendum Coterum erit nobis locus capitis 11. unus ex eis, quos ad communean atin iLucaeque auctorem Maecum referendos esse supra gra)Stainimus Nanulue πολυλογία nusquam praeterea es in NTO, βατταλογεῖν ne apud profanos quidem congruunt etiam δοκοsσι γαρ τε ad octum nisi quod τινές Μatthaeo omissum est); addo quod in ratione dominica quas oxcipit habet uterque ἐπιουσιος Vocabulum, Omnium fortasse siuae sunt in Το difficillimum et luodammodo

maxime notabile. 4Sam Vero rationem dominicaan apud Lucam si invito odiosi divorsaan a atthaeo formam habere inenaud, immo reddemus Lucae forinam sum invitis etiam a sicano ceteris lue. Nemps antiquitus etiam plus, tuo ad hanc orationem attinoi, inter uiarumque euangelistam interfuit quam vulgo creditur: testati inim sunt Gregorius

1 Μarcio num haec habuerit discem nequid id tantum Videmus, respicere emallianum et priora et sequentia, haec

non ressi ere.

47쪽

Nyssonus aximusque Confessor, pro ἐλθέτω η βασιλεία σου apud Lucaun esse in το πνευμά σου το πιον ἐφ' ημα καὶ καθαρισάτω ἡμος. Cuius lectionis ostio in ipso D dudum agnoverunt viri docti δ); additur enim ibi ante ἐλθ. η βασιλεία σου illud ἐφ' ημEς, quod nunc quoque, nescio an fortiata congrmentia, in latibusdaIn se maniae partibus eodem loco addi solet. Alium iam disiam ipsius octionis Gregorianas nacti Axunias codicem min. 700 saeculi M, Londinu exstantem), qui et ipse pro η β. σου habet το πνευμά σου ὁ γιον ἐφ' ἡμEς aera καθαρισάτω ημος Dessimae similia praebebat arcionis euangelium haereticum, quod Lucanum decurtatum fuit; sed erus rei tostis ortullianus dubitar non sinu, quin ibi a Vecta fuerint pro ἀγια- τω τὸ δνομά σου, sequentibus ut Vulgo ἐλθετω ἡ βασι σου ineunt auton alteri testes et

numero et auctoritate maximeque eo, quod maior os Secundum eo cum Vulgata lectione congruentia Lucas

litur, id quod etiam Roschius opinatur sis dissentit

Τheodorus Zia1M, ea scripsit quae testa in Gregorius, ne- quo modo in cuius non est iregorius testis, neque saepe Ode 700), sod in udia quo forina euangelii Vulgaris aulam lectio maithae invecta est, id ius iam adeferupora, arcionis, in cuius exemplo Lucae utraque in- fuit. Idem exemplum alia quoque continebat a Luca aliena, ut erat consentaneum primis quibusque temporibus maxime inter so suangelia, contaminari, docetque mae-cionis res tam multa de Votustis huius euangelii eius ius Romanae larina e fatis, ut diligenter ea nobis considerandas examinanda Sit.

13. Marcio Sinoponsis Romam venit anno fore 137 Vel 138, princeps sectas proprias exstitit ibidem a. 144,

48쪽

illum discipulosque, sed quom scripta eis In tulerint maximo hi dies Tertullianus Epiphanius auctorquo dia-loo de sola in sum fide: Adamantius vulgo dictus.

Et tu satis inultam libris sacris arcionitariam adiutorint, rostituere ex parte eos libros conati sunt cun alsi nunΤheodorus alui.' lurima praebet Tertullianus; piphani excerpia neque multa sunt sque ampla neque rum cura facta Adamantius locos si Iosdam aer in r-dum Ionoores. Apparet lotur,arcionem summa licentia

usum e Luca Milo tuo passini resecuisse si me cum suis placitis non convenirent, ea maxime tuae Iudaismum saperent; sed mutasse non multa ne tuo de se luicquam

adiecisse, sed si sitia, de atinas euangelistis iue ceteris mutuatum. Sunt totur reli tutae euangelii Marcione foro totidem agmenta Lucani, tuale id ante medium saeculum insanam Roma exstitit. Iam id mihi minimo opus ostprobare, quod et statim mandestum fit et dudum a lauti est, apparere in universum in arcionis euangolio Lucani forinam Romanam, tuam testantur D socrique Verum eo locos, qui contra facere ridentur, colligore iuvat C. 5, 10 Issus eo. De ad Simonem Iohannem Iacobum tuo:

δειτε καὶ μὴ γίνεσθε ἀλιεις χθέων ποιήσω γαρ ὁμας άλμις ἀνθρώπων sed Marcion ortulliano tosto' ut Dominum ad simini dicentem facit μὴ φοβου ἀπο μνον γαρ ἀνθρώπους ' ζωγρstra Lectio De non caret suspicione compara inhaei haec 4, 18 sq. sec. Syriun Sin ησαν γαρ ἀλεεις ἰχθυων add. Syr.). καὶ λέγει αὐτοις is τε ὀπίσω μου, καὶ ποιησω - ἀλεεῖς ἀνθρώπων. Acoodit quod minime perspicitur, cur Lucas in si tantopere abis recesserit. At in proximo Versu Marcio propoad D accessit. C. 6 17 D λη πάσης της γοωδαίας καὶ

ἄλλων πόλεων ἐληλυθότων condia, ἀπὸ π τ γ καὶ Ἱερουακαὶ τρὶς παραλίου ἡρου καὶ Σιδωνος, ο νηλθον. eri ullianus ex arc. libero seri convenit-t a Tyro et eae atiis remoribus, musicitudo etiam transmarina. Sed hoc tuoque loco

49쪽

Saepe pro β testatur, hic cum cetera habeat ut, insorii tamen καὶ Πιραίας - Πειραίας, Περ. post χερ. et alae pleri ius ibidem sinuliter ,et trans ritum', neque apte in D coninnotur Ιουδαίας καὶ χλων πόλεων, nulla plane urbs nominata. Quidni totur arcionem potius ceteros ius secuti in si sic scribimus ἀπὸ πάσης της γουδαίας κH Περαίας καὶ Ἀρου καὶ χλων πολεω ν in σε goo.;

sed τόπων minet amen. ἐληλυθότων Facile ex numeratione duo monil ra, exima excidebant, genuinum lue esse

Περαίας arci locus 3 8 probat, ubi est και πέραν του γορδάνου. y Itaque hoc quidem loco Marcio cum facit,

non cum α. - . 7, 26 28 arcton sec. eri W, c. 18 non discessit ab α; D auiam cum a Ralae priorem partem V 28 in V. 26 transponit itaque halis v. 28 λέγω δε ἡμῖν, atque hoc consentisntibus min. 13. 69. 124 qui suariani dicuntur et alas plerisque. Cum ratio non assa resti, cur Lucas in ca liter scripsint avis in Α, ridendum ne sit vulgaris ordo ad aulino similit

dinon1 11 9. 11 antiquitias interpolando inducinas, nisi

Marior core tela est, ex eodem assimilandi studio orta. C. 11, 27 oriatii. c. 26 Gesumat mulier de turba, - ἐπάρασά τις φωνὴν γυν ἐκ του χλου at o γυνη τις ἐπ φ. omissis ἐκ του ὁ χλου. Quae verba cum etiam

apud alios issias KII I sodo mota sint γυνὴ ἐκ του

ὁ φων ), Videntur mihi interpolatoris esse, es. 9, 38. 12, 13. 19 39. - . 12 5 D uia. μη ποτε κατακρίν si σε πρὸς τὸν κριτήν sodmarcion est Epiphani κατασυρsi ut vulgo Dein ὁ κριτής, quod omittit Syriis Sinaiticus,st praebet Epiphanius et ortullianus a Moscit verborum autoni in si ui est in D R. παραδώσει σε etiam apud Epiphaalium exstat. His profecto omnibus non multum tribuendum; neque nim Epiphanii codices plano nobis sunt pro ipso arcio . Haud plus valet, quod . 16 18

vecta vis ἀνδρός ortulliani c. 34 tostimonio fulciri videntur possunt enim niuilominus spuria, Me recteque,

et tuo ad is quod a dis attinet, a D aliis mitti.1 Ita eam terram vocant arcus atthaeus Iohannes; apud Lucam nullo praeterea loco commemoratur. Περαίαν iacit Iosephus.

50쪽

I Witur sqvidem ex omnibus collegerim, suisse forinas Romanae exemplaria illo iuidem tempore satis sincera ne sue cum A multum contaminata. M opponetur ullulocus o. 6 5, qui est de homine sabbato opus faciente, codicis proprius 2 ius nim nullum prorsus est apud Marcionis rastes vesti In attamen si repperisset ille

eum locum Iudaeis vehementer adversum, Videtur receptum fuisse, neque adversarii arcionis, si eum apud

illum deprehendissoni: de tali interpolations tacitiis. Atque hoc iuidem satis ceruini est, vomun illud prius non ueni. Convenisbat cum Maelonis placitis εἰ μεν οἶδας τί ποιεῖς, μακάριος I, sed Vix conVeniebat alterum: εἰ ὁ μή, ἐπικατάρατος καὶ παραβάτης εἶ το νόμου. In

certiun totur manet, utrum arcio hunc locum in suo Luca non invenerit, an inventiam sicut sescenta alia non receperit. Si non invenit, hoc scilicet ilicondum ab ari tuo tempore mami informisso Romanae ecclesias antistitum, ne tui apud se a conuonibus Christianorem sacris abhoueret ita lue de eius euangelii sui particulis, quas et spuria videri si ostensioni esse possent, aequo animo auctoritati risntis iam ante arcionis tempora eos

14 Similitor autem res s habet de loco omniumst lon simo et gravissimo, si si est de mulier adultera: non habuit sum arcion', sed morasse non potest strinari, tuoniam is locus non modo si Iudaeorum dostmondas adhiberi potorat, sed etiam licentiam iu-dam adultores dare vidobatur. Quid si loco vin Lucaqinquies; nonne is Iohannis est sis osse traditur Τri

ditur sano; sed falso tradi dudiu omnes fere consontiunt exul igitur ab Iohanne, neque inuasino exul, patriam sedem tua erit, quaan apud Lucani circa eriremum caput vigesimam unum inVenire idotur, adiuvantibus et monstrantibus codicibus minusculis ius iisdam o Calabria

oriundis, qui communi nomino suariani diei soloni. ienim pericopam illam, quae in D, G, H, aliis multis Maecis, tun italae quibusdam, Vulgata, Syro Hierosolymitano, apud Iohannoni 7 53-8, 11 legitur ab N ABCI,