장음표시 사용
52쪽
A tempore sancti siluestii Rui oratorium & Ecclesiam ibidem construxit adhuc Fia ,
apparentpicturae sacrae,nempE sanctissimaeCrucis Imago gemmis ornata, vimos
tunc erat illamessi andi in Christi Saluatoris, Virginis Deiparae. A postolorum
vi plurimorum aliorum Sanctorum . Et haec praeter alia multa similia antiquita tis monumenta, ad consutandos Haereticos, quod etiam primis quinque saeculia a Christo nato viguisset cultus sacrarum Imasinum Impugnant praeterea praedicti veteres, re recentiores Iconomachi, quod quamuis magnum antiquae imagines ad Haereticos confundendos , ac pietatem erga Deum, omnesque Coelites excitandam, momentum habeant; certe adhustoriam iuuandam non valeant. Etenim Pictores, cum pro ea potestate, quam habent quidlibet audendi; multa more Poetarum confingere, Historiaeque veritatem ita corrumpere soleane, ut ea sere nusquain appareat, At certὸ mirandum , ut quis mentis compos de antiquis Christianorum picturis sic sentiat. Etenim &si recentiores Pictores, siue quod artis elegantiam
- ostentare malint, non raro peccent, transiliantque historiae lineas; non tamen
d propterea antiquorum Pictorum, ac Scalptorum i de Christianis loquor) quiabus certe quidem religio erat, ab historia vel minimum discedere, suem eleu bimus . Porro quantum olim veritati studuerint Christi ni Pictores, oc Scalpi res ut de alijs Imaginibus taceam exemplo est vetus illa Icon ex opere Musi-uo, quae nobis in aede S. Petri ad vincula se bastianum martyrem , non iuuenem imberbem, sed senem statis enim erat cum martyrium subij t) an te ocntos ponit. Vnde ex hac Icone Card. Baron. in adnotati ad Martyrologium ΣΟ. Ian. re
prehendit Pictores Ditium Sebastianum imberbem palo alligatum perperam e Egiantes.Quam praefatam Icone temporibus PapeAgathonis ad lirem propulsandam, Diuino monitu fuisse erectam; refert etiam Baron. in dicta adnotation & in Annalibus anno 68O, ubi Spond. num. 7. Fuere quoque non ita pridem, qui a Graecis ad Francos, Imperium Romani Pontificis auctoritate,translatum suisse negarunt. Ad magnum illud impuden'. mendacium profligandum . quid interest librorum veterum an Iconum auctori
' C tate, fideque pugnemus Z Itaque si Card. Bel mino, quod libro de Translatio
ne Imperij edito, Ecclesiae Romanae aduersarios, multorum historicorum testimonijs fregerit. plurimum nos debere profitemur; aequum prosecto es, ut etiam restaurata antiqua imagine, producta in Palatii Lateranensis parietinis, & a nobis hic em ata; quae hoc idem praesticit, plurimum etiam debeamus. Sane. qui Apostolum Petrii in in throno sedentem, ac dextera Leoni reptio Pontifici. Maximo Pallium, sinistra vero, vexillum Carolo Magno tradentem aspexerit, subiectamque hanc inscriptionem legerit,
BEATE PETRE DONA VITAM LEONI, ET BICTORIAM CARVLO REGI DONA.
Quis, nisi in historia valde si bospes,dc Leonis Tertij restitutionem, &Caroli
D Imperatoris inaugii rationem, 'Ecclesiae Romanae auctoritatem graphice descriptam; non continuo sateatur I Quae imago, si nulla veterum de auctoritate, Papae in transferendo Imperio extarent monumenta: una haec sit ad Haeretico rum pervicaciam contundendam, historiaeque veritatem constabiliendam instar omnium testium.
Necnon etiam nobis suffragabitur ad veterum Pictorum , & Scalptorum fidem confirmandam, quod legitur in Martyrologio 6. Idus Novembris de Gloriosis Martyribus Claudio. Nicostrato, Castorio, &Symplicio . Siquidem, cum essent illi summi Scalptores, & artem suam Crucis signo munire consueuissent; nullo modo adduci potuerunt, ut Idolorum statuas facerent, ac Solis simulacrum venerarentur: unde post varia tormenta iussi sunt Romae Diocletiano
53쪽
a. DE VETER. SACR. CHRIST. RITIB.
Imperante in flumen pr*cipiter dari. De quibus etiam Surius tom. 6. 8c sic Aplurima Pictorum & Scalptorum exempla, qui in numeri sanctorum relati sun
refert Card. Paleotius deSacr. Imagin. lib. I. Cap. 8.
Cum haec ita sint: non minus antiquis Imaginibus sacris fidem habebimus, integris, incorruptisque sacrae vetustatis testibus, quam antiquorum Historico rum libris, quos Viri doctrina, & sanctitate praecellentes tanquam arma ediderunt ad Iconomachiam labefactandam. Vrbem etenim colimus, quae caeterarum urbium est Regina, Catholicae Religionis Ara, morumque Magistra; ex omni-hus terrarum oris quotidie Peregrini ad eam ventitant; incredibile est, quanta ij eum cura non ea modo, quae in ptopatulo sunt, observent; sed abstrusa quaequerimentur. Equidem haud dubito, quin cum ea,quae a maioribus nostris quali hin reditario iure accepimus, permagni a nobis aestimari viderint; satis amplum suae peregrinationis fructum se percepisse dicturi sunt, quod & Haereticorum mendacia deprehenderint, & sancta sancte tractanda elle didicerint.
De plurimis Priscorum Fidelium Ritibus, 'circa eorum preces . Cap. lil.
Cognito antiquo Fidelium ritu circa Hieroglyphica, Symbola, & Imagines, quibus illi denotabant ac exprimebant sanctissimam Crucem.Chrustum, dc Sanctos eius: Congruum erit forsan recensere, sicuti iam mos suit, qualiter prisci Christi fideles in ipsorum precibus Deum exorarent. Pars enim est Religionis ;&quidem ex primis una; orare: Nec ulla fuit unquam Religio, quae non certam supplicanai Deo rationem haberet: itaque qui suctuis unquam Religionem mutauit; & orandi rationem mutauit. Quare Praecumsor Ioannes, qui homines a vetere legis Mosaycae religione avellere dc ad Chri- sum traducere conabatur, hoc in primis curauit; ut praescriberet discipulis suis modum orandi: idemque vi Christus saceret, qiii nouam instituebat Reli- Cgionem, Discipuli rogabant apud Lucam cap. I I. in princ. Domine doce nos orare incut docuit Ioannes discipulossuos. Qui emulatione fortassis aliqua. petiere, vi existimat Theophilaetus. Imitati sunt Haeretici; Ioannis, &Christi exemplis abutentes. Nulla enim
unquam Haeresis fuit, quae non continuo suas e cingeret preces. De Arianis assim scribit Athanasius: de Valentinianis Iraeneus: de Marcionistis Tettiilianus: de Manichaeis&Donatistis Augustinus: de omnibus simul Haereticis Epiphanius. Nec longe nobis exempla petenda sunt. Quot nostro tempore Lu- therani, quot Caluinista: precandi formulas, neque cum nostris, nec inter staipsos conuenientes, edidere ξ Propterea Christus orandi formulam in Dominicali oratione tradidit: primum Apostolis, ut apud Matthaeum cap. 6. deinde apud Lucam cap. I I. in principio, septuaginta duobus Discipulis: postea electis ; quibus dixit. Sic vos orabitis, resert idem Matthaeus. Vos, qui laudem apud Deum, non apud homines, ut illi, quaerere debetis: Vos qui melius docti a me estis, Deum non tam verborum multiloquio, quam magno orantis asse diu exora- Dri: nihil nisi iusta, & ad eius gloriam conducentia petetis. At inter varios Priscorum Fidelium ritus in ipsorum precibus; illud maxime erat . ut inter orandum verterent se ad Orientem: & quod etiam plurimi e sanctis Patribus varijs mysterijs obseruarunt, ac potissimum S. Athanasius ex psalmo I 3I. Adorabimus, isseterunipedes eius. Volens ipse Sanctus , quod Pedes
Domini steterint ex Zachar. cap. I . supra montem Olivarum . qui est contra Hierusalem ad Orientem: & hoc etiam resert Baron. in annum 34. Vbi Spon dan. num. 6 . in fin. Secundo, quoniam Deus Lux,& creator Lucis nuncupetur:& propterea orantes respiciendo orientem Solem, eleuent mentem ad Creato
rem Lucis, ut inquit S. Augustinus lib. a. de Orat. Domin. in Montς tom. q. ibi;
54쪽
Cum aderationem mus, comunimIr ad orientem, ut admoneatur animus ad naturam excelsiorem se convertere, id es ad Dominum; cὰm ipsum corpus eius, quodHI terrenum ad corpus excelsi , id es ad coros coele Ale conuertatur ; quoniam ne-cose s ut caricis et praeferant terrae: O cam aliquando cognouerint dignitatem anima coeleste etiam corpus excedere; magis eum quae ut in anima, quam in corpore etiam culsi ct cum cognoverint quantum diit inter peccatorum animas , ct u tortim ι stetit non audebant, cum adhuc carnaliter saperent eum in terra eri care, sed in caelo, si postea mellari intelligem magis eum in animis iustorum, quam in peccatorum requirant.
Tertio ad Orientem conuertebantur; ut cum homo expulsus E Paradiso deli. ciarum, qui est ad orientem; hinc ad illum respicientes exoptent illuc rei terti. Quarto Oriens, & Occidens sunt Symbola lucis, & tenebrarum: propterea mos antiquitus in Ecclesia, quod Baptizandus respiceret ante Occidentem, &ibi per tres vices abrenunciato Daemone, vertebat se deinde versus Orientem, ubi per alias tres vices confitebatur nomen Christi. Quinto . & vltimo: scut Christus pendens in Cruce contra Hierusalem Occidentem respiciebat; ac idem etiam ad Coeli im ascendens similiter Occidentem intuebatur; ita & homines orantes versus Orientem debent aspicere; quasi expectantes aduentum eius. vi Angeli dixere discipulis post eius ascensionem; auemadmodum vidistis eum ascendentem tu Caritim, ita veniet. Et inquit Damascenus lib. de fide orthodoxa cap. 3. tale fuisse institutum Apostolorum, quamuis non scriptum quod idem,ssirmat Iustinus Martvr lib. 6. quaest. D 8. & sanctus Basilius de Spiritu lancto
cap. 27. refert etiam Baronius anno 38. ubi Spond. num .43. Adeo tenaces tuere prisci illi fideles in hoc ritu respiciendi Orientem ut non solum ipsi viventes, hoc in eorum precibus exacte seruarent: verum etiam mommi eorum corpora supina in sepulcris iacie Orientem respicerent; ut nos instadicemus, in cap.67. de Funeribus Christianorum .
Cumque etiam ad Orientem respicere, & construi solitas Ecclesias Christianorum. Baron. in annum s T. Vbi Spondan. num 3 a. eoque etiam spectabat Ten plum Hierosolymitanum. idem Baron. in ann.s8. Vbi Spond. nu.-2.
Nihilominus tractu temporis S. Leo Primus, qui vixit anno 4 3. imiehitur serm.7. de Natiuitate contra Populum, qui similiter vertebat se ad Orien tem in atrio Vaticanae Basilicae sancti Petri, antequam illud ingrederetur; cuius haec verba sunt. βuod nonnussi etiam Christiani adeost relliora facere putant, ut prius tuam ad A. Petri Apostoli Ba cam, quae uni Deo vivo, O vero est dedicata, perueniant: Aperatis gradibus, quibus adfunestum arae superioris ascenditur, conuerso corpore ad nasentem se Solem resectans, ct curuatis cervicibus, in honorems plendidi orbis inclinent: quo eripartim ignorantiae vitio , partim paganitatis spiritu; multum tabescimus, ta dolemus: auis et uidam foria Creatorem potiuspulcri imminis , quam ipsium lumen, quod exi creatura , venerantur; ab Iinendum tamen sab huiusmodispecie umj, cte. Hoc egit praedictus sanctus Pontifex, csim erat vigilantissimus in arguendo Manichaeos, & Priscillianis las, qui Solem orientem
respiciebant. dc ad hoc ut illi orantes a Fidelibus distinguerentur. resert etiam. Baron. in anno s8. ubi Spondan. num. 3. in sin. & anno 443. ubi Spondan.
IIi nc factum postea est,ut cum perse ierassent etia sequentibus seculis fideles
in atrio sancti Perri vertere se ad Orientem,ut ibi Deum precarentur contra pose tam praedicte Basilicae: δc anno i 3oo. Iotius Florentinus excellens Pictor mandante Cardinale Stephanesto Nepote Bonifacij octaui Sumini Pontificis, construxit ex opere Musilio Nauem, in qua conspiciuntur Christus, sanctus Petr us , cum aliis Apostolis; ad hoc ut ad illam Imaginem Orientem versus positam orarent Fideles. dc omnis euitaretur superstitio Solem adorandi. Quae figura praedictae Nauis per Urbanum Octauum P. M. annis praeteritis suit collocata s Pra Portam maiorem intus in praedicta Basilica. Fuit precandi ritus apud Priscos Fideles, ut eleuatis manibus in Crucis se
55쪽
mala Christi passionis memoriam sacerent. D. Ambros. de Cruce seriai. s6. ibi: AHomo cum manus leuauerit, Crucem pingit; atque ideo elevatis manibus orare'
ei mur, ut ipse membrorum gesta Passonem Doministramur. Et Tertuli. in lib. de Orati mim. II. in fine ait: Nos vero non attrissimus tantum, sed Dium expandiamus a Dominica Passisne modulatum, ct orantes constemur Christi. Quod exponit Rigaltius: modulatum nempE, quem exhibuit Christus Dominus expansis in Cruce manibus. Quod ipsum etiam Maximus Taurinen . homil. D. de Cruce ait: Iasius etiam in sus hominis, cum manus leuauerit , Crucem pingit. Requirebatur in oratione humilitas , &submisso. Tertuli. de Orat. nu. 13. inquit: Atqui cum modesta , ct humilitate adorante vagis commendabimus Deo preces no ras: ne ipsis quidem manibusublimiὰs elatis; sed temperate, ac probe elatis : ne vultu quidem in audaciam erecto. Nam ille Publicanus, qui non tantum prece sed o vultu humiliatus, atque deiectus orabat, iusti carior Phariseo procacissi
Sonos enim vocis submissos esse volebant . ut idem Tertuli. num. 13. Deus non vocis, sed cordis auditor es incuti conspector . Quomodo, & oratio Ionae de ven- Bire Corti pet tantae bestiae viscera, per tantam aequoris molem ad Coelum potuit euadere Quid amplius reserent isti, qui clarius adorant, quam si in publico orent λ Ethnicorum suit error, qui exercendae linguae potius, quam mundando
animo operam darent,ut existimarent quanto plura, clariore que voce loquerentur, facilius se a Deo exaudiri: colligitur ex sacro textu, 3. Reg cap. I 8. ubi Elias alludens ad Ethnicorum ritum , quem decem tribus Israel imitabantur, inquit: Clamate voce maiore e Deus enim e , O forsitan loquitar, aut in diuersorio s, aut
in itinere; aut ceria dormit ; ut excitetur. Etenim S. Augustinus lib. a. de Sermon. Domini in monte, tom. . inquit: Νon verbis nos agere Lbere aplud Delam, ut Impetremus quod volumus; sita rebus, quas animo gerimus, ct intentione cogitationis cum Gemonepura, mplici assem. S i n fra. ati a ipsa orationis i mentio cor n Hiram serenat, O purgat, capacissique incis ad excipienda diuina munera , quae spiritaliter nobis infunduntur. Nec prius quis orationem coeperat, quam si discordiam, vel offensam CD . Cfratre contra am remiserat. Tertuli. de orat. num. io. βuomodo placabit P trem iratus in fratrem; cum omnis ira ab initio inrerdictasit nobis i atiam autem temerarium es, aut die ne oratione transigero, dum cssasfratrifati jacerri, aut per
erante iracundia orationem perdere iCordis munditia ad orationem necessaria;nempe a salso, a caede, a saeuitia,caeterisque maculis; quae corde concupiuntur, & manuum opera complentur. Tertuli. de Orat. n. II. inquit: Hae sint vera munditiae, non quas pleriquesu- pesitiose curant, ad omnem orationem, etiam cum lavacro totius corporis, aquam Lumentes: quae ratio es manibus quide ablutis,spiritu quidpsordente, orationem obiaret Caeterum, satis moia manus , quas cum toto corpore in Chrii semel latiimus. Nec illa consuetudo antiquitus recepta; ut Ieiunantes dum orarent, cum fratribus subtraxerint osculum pacis; quod erat signaculum orationis, ut inquit Tertuli. de orat. n. I uando magis cooerenda cumfratribus pax HI, visecum oratio commendabilior ascendit, ut ipsi de no Ira operatione participes, iam audeant desua pacoratri transigeres Siquidem, quae perfecta erit oratio cum diuortio lsancti os tali, quod Dominus praestandumpraecepit I auale erissacrificium, a quomne Pace receditur Sed de hoc nos insta cap. s9. Mos etiam fuit apud PriscWi fideles circa precandi ritum, non solum Deum&Sanctos adorare ; sed ut plurimum etiam genua fleetere; ut refert Tertuli. de Poenitent. cap. 9. Presbyteris aduolui, ct charis Dei adgeniculari , omnibus f tribus legationes deprecationis iniungere. Et S August. Serm. primo in sesto Apostol. Petri de Pauli: ubi de multitudine Gentilium ad fidem conuersarum inquit: Nam Beatissmu Petrum Pi rorem modo gressas pro lutis adorat Gentiliu multitudo credentiu . Et idem serm. in eodem festo Nunc ad memorias scatoris Duntur genua Imperatoris tibi radiant sinae dis domaris, ubi fulgent benescia Piscatoris.
56쪽
A At si aliquando saeua urgebat necessitas, pros rati in terra, tum iis vel etiam expansis manibus, ut diXi, fideles precari consueuerant, ut ex prefatis, &alia innumera sunt exempla: tamen quod dies Dominicus Besurrectioni Domini esset consecratus; ideo non nisi Stantes fideles ex antiqua Ecclesiae traditione eo die; itemque a Pascha usque ad Pentecos en orare sic solitos . Tei tuli. de Corona Militum cap. 3. At vero Sedendo adorare, extra disciplinam esse, inquit Tertuli. de Cration. & resert Baronius sub ann. 18. ubi Spondan. n. η4. Nec 'permittebatur in Ecclesia sedere, quando lectiones legebantur, aut Dei verbum praedicabatur; nisi longiores essent lectiones, aut debiles adstantes: & tunc cui non poterant stare, humiliter & cum flentio sedentes, attentis auribus, quae legebantur audiebant. S. Augustinus Homit 26. in princ. ct per tot. Sed, quod magis idololatriae conforme videbatur, ut homines mortales sae-rius exercuerint hitiusmodi actus erga sibi similes. Tertuli. de Poeniten. cap. 9.tipra adductiis: sicuti etiam in sacro textu 3. R es. I. Nathan propheta adorauit Regem Salomonem pronus in terram: ut etiam Abraham in Genes a 3. M adorauit populum terne Chanaan, cum similibus. Circa Habitum corporis fuit etiam precandi ritus, ut Viri detecto capite, Foeminae tecto in Ecclesia orare deberent: est Apostoli institutio ad Corinth.
epist. I. cap. II.& nos infra dicemus. cap. I .
Utque in precationibus aliquando suum quisque tundat pectus pligno: Publicani a Christo adeo commendati, Lucae I 8. probat exemplum; atque adeo signo animi poenitudinem declarari facto illorum, qui post Christi passionem reuertebantur percutientes pectora sua,Lucas 23. quod di Nicolaus Papa docet rescribens ad Consultationes Bulgarorum. Insertur igitur ex praedictis, quod pectus percutere, flectere genua, prostemnere se in terram, dc similes obseqiit; actus, & interni affectus, non sunt semper aetus latriae , nec supernae adorationis; quoniam praecipuum in hoc consistit circa bene dirigendum principium intentionis: necesse namque est assidue,&diligenter Populum instruere de hac veritate; ut praecipit Tridentina Synodus C ses s. a s. de Inuocat. Venerat. & Reliquijs Sanctorum. t autem hoc magis dilucide pateat omnibus; supponendum consueuisse. hy semper Ecclesiam reddere honorem Latriae soli Trinitati; ut docuit tom 3. '' Concit. Constantinus Episcopus Constantiae in septima Synodo Oecumetica
art. a. sub finem. Suscipio ct amplector venerandas Imagines: Adorationem autem,
quae sit fecundum Latriam, hoc est Dei culturam; tantummodoseupersubstantiali,
vitisca Trinitati conservo, Oc. Similis est doctrina Augustini lib. Io. cap. . dα Ciuitate Dei, cum sic loquatur de I atria: Hic es Dei cultus, haec vera religio, haec vera pietas, haec tantum Deo debita seruitus. Et idem lib. de vera Relig. sub finem: auare veneramur Angelos charitate, no eruitute; nec eis templa conI-μmus: nolunt enim se Ac honorari a nobis'; qtita nos ipsis, cum boni sumus, Templa summi Dei esse noverant. & infra: Religit nos Religio uni omnipotenti Deo. At quoniam to sunt genera honorum,quo textant excellentiae;hinc est quod sapiens mater Ecclesia, & Domina, nos admonet, ac omnibus praecipit; quod .n non recognoscit nisi tria excellentiarum genera, nec siijs suis permittit, quam tria genera honorum Religiosorum. Prior namque excellentia est Diuina, cui respondet Latria, quae accipitur pro superna adoratione . quae soli Deo debetur. Secunda excellentia maior quam humana, & minor quam Diuina, consistit circa dona supernaturalia gratiae & gloriae . quae Sanctoruus sunt propria; a cisi respondet cultus Duliae nuncupatus nempe honor magis quam politicus , & summe inferior quam Latria. sertia excellentia, similiter nec comparabilis cum Diuina, sed eminentior satis communi Sanetorum; propterea talis cultus Hyperdulia nominatur; nempe o tequium supra commune;tale inquam obsequium Humanitati fili; Dei deberetur, si haec separatim ab hypostasi consideraretur: Huiusmodi honore veneramur
nos Virginem sanctissimam, propter priuilegia & praeeminentias supra caeteras
57쪽
as DE VETER. SACR. CHRIST. RITIB.
omnes creaturas ipsi collatas. Quarta denique species excellentiae humanae,&naturalis ex virtutibus moralibus proueniens, seu dignitatibus, ct alijs qualitatibus in humana Mundi Politia apparentibusasti enim excellentie respondet honor. quem nos virtute praeditis reddimus; simul & obsequium , echomagium.& fidelitas debita Regibus . Parentibus, ac Dominis. Haec autem communiter ciuilia, politica, & naturalia nominantur; quae similiter po flent ascribi etiam inter religiosa, sancta, & meritoria; qirandocumque is, qui illa exercet, reco gnosceret superioritatis excellentiam , quae debetur Regibus , Principibus, Magistratibus .Parentibus.&c. tanquam a Deo prouenientem e siquidem hi sunt tanquam imagines, dcchara heres in gnitudinis Dei; ex Apostoli doctrina ad Ephel cap. 6. ibi : Serui obedite Dominis carnal btis cum timore, O tremore, insimplicitate cordis vestri, sicut Christo: non ad octilum seruientes, quasi hominibus p lucentes ,sed viserui Christi, facientes voluntatem Dei ex animo, cum bona voluntate servientes, sicut Domino, ct non hominibus . Quis imposterum hanc doctrinam non amplectetur 3 quis praefata distincti nem excellentiae. & honoris negabit i quis reuerentiam Dei parat debitam reij- ciet λ quis venerationem Sanctorum; & id omne, quod religiosam relationem
habet ad ipsas nempe imagines. & Reliquias Θ quis obseruantiam proprio Resti 3 quis obsequium Magistratibus 8 quis fidelitatem proprijs Dominis 3 quis
inquam impolierum asserere audebit, quod non sibi complaceat Deus Zelotes, quando honorantur ij, quos ipse honorat δἰ quando nos eundem Deum veneramur in suis Geaturis, iuxta communicationem sui esse illis particu
natam 3 Legat is quaeso D. Hieronymum ad Riparium contra vigilantium his verbis : Vt honor jeruorum redundet ad Dominum, qui ait: aut vos fuscipit vij suscipit: d hoc idem impius Lutherus coactus est asserere in larragine epistolarum ad Erphordienses: auanquam superuacaneum sit Sanctos colere; non
tamen eos putarim respuendos, aut condemnandos esse, qui Sanctos adhuc colunt.
Fuit apud priscos fideles certis Horis orandi ritus; de quo sanctus Leo sermone de Ieiun. septimi mensis refert; quae scripta in lege, vel consuetudine his dabili introducta essent apud Hae breos priecepta moralia; ea non modo Apostolos non ip reuisse , sed etiam in Ecclesiam transfundere voluisse. Tertuli. aduers. Psycli. cap. IO. agit in primis de tribus in lignioribus ut vocat in ab Apostolis ex iudaeorum sontibus in Ecclesiam deductis, nempe Tertia, Sexta, Nona qitibus alias duas superadaitas docet Cyprianus de orat. Domin.
nimirum Matiatinam , Vespertinam : earundem omnium quinque origine n
limul. & mysteria describit. Denique Athanasius de Virgin . praeter illas quin
que , duarum item aliarum mentionem facit: videlicet, quae orientest Sole , dc uuae media nocte; cunuarum septem Diuina mysteria explicans . De quibus septem orandi horis , quatuor diurnis, & tribus nocturnis, agit Card. Laron. si ib ann0 3 . ubi Spond. num. 72.3ς nos plura infra cap. ς reseremus Ouod vero pertinet ad nocturnas preces; utpote ipsas sacras v igilias; habe-mii pii, A postes. cap. Im Paulum, & Silam media nocte orantes laudasio Deum: Quod ante eos Da id Rex sacere consueuerat; utra Dtam. Ii 8. Media vocis sex ebam ad confitendum Domino. Quod quidem. N a fidelibus iaciendum esse. Dei Ecclesia Apostolorum traditionei & exemplo constituit; idque illi praesertula ratione, quod media nocte Dominum ad iudicandum orbem terra rum ex improviso venturum esse crederent; ut ipse dixerat apud Matth. as. Ardia ud D clamor factos es, eccespoueos velati: At quoniam nec satis exploratum voluit esse Dominu , qua portissimu in hora venturus esset; dicente ipso apud Marcum cap. i 3. Vi -κ ' nescitu quando Dominus veniet se o, aumeta nocte, an galli cantu, aumque: Haς de causa non media nocte tantum si- deles ad preces Deo ii dei das consse mere consueuerunt; sed &alijs diu ςrsis horis eiusdem noctis; sicuti declarat Clemens Alexandrinus Pedag. cap. 9. Et fortasse illis quatuor noctis temporibus opectandi Dominum ab ipso Domino enumeratis, respondent tres in uno tyrsae precesi cum his accedant Maturi
58쪽
A nx l udes ; quae tamen omnes simul uno compendio hodie absoluuntur. Agit item saepe Hieron. epist. 7. 8. & aa. de eisdem tribus orationis horis nocturnis. Resert idem Hieron. dicta epist. A quod Hespertina oratio accensa lucerna mera se De fieret. Ideo Epiphan. in Compend.de ipsis horis agens; Psalmos. qui prima , noetis hora cani consueuerunti Lucernatis appellat: estque de ijsdem Lucernis rijs precibus mentio apud Clementem lib. 8. Constitui. cap. 38. dc Cassian. lib. 3. cap. 3. C hrysostom. etiam in psalm. II 8. & alibi, Lucernarium officium illud appellat, cum septem praedictas Canonicas horas orandi enumerat. Tertuli. ad uxorem tib a. cap. . Nocturnas conuocationes eas appellat; quod scilicet non priuatim in suis aedibus a singulis agerentur, sed publice omnes in unam conuocarentur Ecclesiam: quod etiam Ignatius epist. ad Magneses agendum
Porro de antiquo in Ecclesia sac rarum Vigiliarum usu, de quo agimus, non solum innumera sanctorum Patrum suppetunt testimonia, sed & scriptorum ri Gentilium; nempe Plin. iunior lib. Io. epist. 97. Luciani in Philopat. Ammiani v Marcell. lib. 8. in fin. Sanctus Ambrosius m psalm. Ioq. edito Romae de festo Pentecostes, commendans exactam Vigiliarum obseruationem, inquit: Ieiunauimus Sabbato, VRP- has celebr.ruIm. ιs, orationibus pernoctantes in luimus, c e. Erant in usu Vigiliaeno turnae, illaeque purae, &Christiana obseruatione dignissimae, ut testatur August. in concione ad Catechu in . contra Iudaeos tom. 6. ad quas etiam frequentandas suos consueuit hortari, ut ex sermone asI. de tempor. Insuper ex
sacro, religiosoque usu Vigiliarum sublati suerunt perditissimi sui temporis m
res, qui ante irrepserant: resert idem sanctus August. serm. in die natali sancti Cypriani in ora. i I de diuers ubi haec leguntur cap. s. to m. I O.Aliquaudo ante annos non valde multos, sitim locum inuaserat petulantissaltatorum ;isum famctam locum, ubi iacessancti Martyris corpus, inuaserat pestilentia, ct petulanti a talorum . Per totam noctem hic cantabantur nefaria, ct cantantibus saltabatur. Ex
quo hic coeperunt sanctae Vigiliae celebrari, illa pestis aliquantulum retractata pili C cessit inligentiae, erubuit sapientiae. Itaque ex his, & alijs clare cognoscitur, non
Ambrosium , non 'ugustinum , non alium quempiam orthodoxorum his temporibus vigilias nocturnas Ecclesiasticas abrogasse. ut a pluribus suppo situm ex praetenso sermone August. ad fratres in Eremo in ora as. Siquidem imp ijssinius haeresiarca Vigilantius, Vigilias, sui nominis hostis, primus impugnauit; sicque minuere conatus est; ut non nisi semel in anno in Paschali solemnitate vigilias peragendas esse iactaret, ex Hieron. aduersus Vigilantium, & tradit Cara. Baron. in suis notis ad Martyrologium die s. Ianuar. &in Annal. ad annum s I. ubi Spondan. num .aO. dc qui easdem Vigilias profanare ausi fuerunt, prauiter a Deo condemnati fuere, Baron. indictis notis ad Minyrolog. die et
De loco ad preces sundendat , quo conueniebant sdeles ad orationes: Quantumlibet priuatas quis orationes domi agere intra cubiculum suum ut Dominus docuit debeat esse solicitus; tamen exemplo Apostolorum, Templum ad orationem adeundum, admonentur Christiani, ad publicas preces in Q vnum locum. ad ipsam scilicet Ecclesiam, conuenire. Quod quidem faciendum Ignatius scribens ad Magnesianos inculcat ; sicut & exemplo Domini, qui cum Hierosolymis esset, docebat in TempIo. Idem etiam Apostoli illic doctrinae
cathedram exercuerunt, ut in actis Apostol. cap. s. dum dicitur: Eos omnes fuisse unanimos in porticu Salomonis . Ad quod alludens Tertuli. de praescrip t. cap. 7.ait: DLIitutionem Christianorum de Porticu Salomonis se. Et releri Baron ad annum 3 . ubi Spondan. num 73. At vero circa formulas precum illorum fidelium; plurimae etenim tunc erant, ut etiam in praesens est. apud Diuina ossicia: Quod autem in hoc ani in aduer- u. sione dignum ut Magnus Constantini s Imperator non Christianis solum, sed imperauerit, dederitque etiam militibus Gentilibus precationum formulari. .
59쪽
DE VETER. SACR. CHRIST. RITIB.
qua omnes diebus Dominicis in patentibus suburbiorum campis in uni im cona Avenientes , uti deberent,ex Euseb. in vita Constantini lib. .his verbis: Te Deum agnoscimus , te Deum profitemur, te adiutorem inuocamus; per te victorias conse quuti sivmi ιι, per te hostessuperauimus, abs te O praestent felicitatem consequutos fatemur, suturam adepturos speramu/ἰ mi omnes supplicessumus: abs te petimus Constantinum Imperatorem una cum piis eius Eberis, quamdititissime nobis saluum Victorem conserves. Quam etiam refert Baron. sub anno 3a I. ubi Sponὲdnu. 6.
At preces ad Deum verum, non ab Infidelibus & Ethnicis subditis pro Impp.& Regibus Christianis, ut dixi, solum praestabantur: verum & quod maiorem
quoque admirationem adsert; ut etiam pro imperatoribus,& Principibus Ethnicis Christiani subditi exorarent Deum: extat locus Athenagorae Atheniense in fine supplicationis, quam habuit ad Imperatores Antoninum &Commodunia his verbis : Hos igitur, qui in omnibus omni modo, tum natura, tum institutione,
boni, morirati, humani, ct Imperio digni talis; mihi ntinc, ct cum obiecta confut rim ; ct quod nos Pij, Iusti, O animo contemperatis mus, demons rauerim; Regali capite annuite: auos obtinere idistius es, quo petunt, quam nos, qui pro Imperio vo BIbo oramus, ut O lius a Patre, sicut aequissimum est, Imperium per manus accipiaris, ct ipsum Imperium se tim subiectis omnibus incrementum, accessum capiat. Et vlterjus in Commentario ad dictum locum leguntur haec verba: utiodautem Uc dicit Athenagoras Christianos pro Imperio Caesaris orare Deum ; Uut nunc longa consuetudinepro Chrsiano Imperatore in Ecclesia solemniter obseruatur. Ita in prima nascente Ecclesia, etiam pro impijs Principibus fieri solitum; non solum ex hoc loco , sed ex Eusebio, Arnobio, Lactantio, & alijs antiquis intelligimus. Adeo verum est, Christianos pro Principibus Infidelibus Deum exorasse, dii graui Ethnicorum seruitute pressi reperiebantur,) ut non pigeat referre iii pro posito Historiam. Cum Romani ab ingenti hostium multitudine aliquando it
conclusi Lissent apud Cornutum oppidum in expeditione Marcomannica. Vt ex locis dissicillimis nulla exeundi nec vi, nec arte facultas daretur; atque init per tum alijs incommodis, tum maxime siti vexarentur:& Marcus Aurelius Imp. cum Deos suos precatus ab illis non exaudiretur: tunc milites Christiani , quO- Crum magna copia in exercitu erat, flexis genibus ad Deum verum se conuerterunt: qui mox illos exaudiens ; non solum aquam Romanis, qua reficerentur, immiserit; sed & eodem momento hostes vehementi grandine, ignebus consumpserit. Haec a pluribus reseruntur auctoribus, &maxime a N ip mo, dum arguit de mendacio voluntario Dionem, quod magicis artibus res tribuerit. ln tanti vero beneficii remunerationem suis litteris Imperator generat I
Sed, quod spectat ad nomen Legionis, in qua ijdem Christiani militarunt:
omnes serme auctores consentiunt, eam ex admiranda illa selminum immissione, dictam esse Glminatricemseu Fulmineam . DExtat porro hactenus Romae tam egregij miraculi praeclarum monumentum in nobilissima Marci Antonini Columna cochlide insigniter sculptum, una cum alijs Marci Aurelij in bello Marcomannico facinoribus sortiter gestis: ac etiam in eadem Milites Christiani apparent,qui flexis genibus Deum exorant; nec non ijdem in proprijs eorum scutis tremendum Crucis signum sculptum habent: ac Praeterea cernituri uer caetera Iovis figura undique imbres sun dentis.& sulgura admiscentis, qualem dicere solerent Phιtii,m. Quamuis M. Aurelius imp pubi cis suis litteris , tantam diuinitus impetratam gratiam, Christianorum preci bus acceptam tulerit; tamen, vel quod nomen Christianorum illi esset incogni
edicto sanxit Neminem quod Christianus en et iii tuaicium vocari; eorum' u ut talium accusatores, vitios eXuri; cuiusmodi eductum etiam temporibus Commodi Marei filii viguisse Romae,meminit Eusebius lib. s. histor.cap. ao. Hoc idem testatur Tertullianus in Apolog cap. s.liis verbis: Si litterae Marci Aureli grauissimi Imperatoris requirantur , quibus illam Germanica tim.chri Itianorum orte militum precationibus impetrato imbri discussam, contiatitur. & infra Adiecta etiam
60쪽
tum, vel quod ore omnium Gentilium diis aretur , eam a Ioue suisse conacessam, cui reliquae res omnes prosperae; etiam si Christianorum precibus im detrarentur, tribui selerent; ut ex Terrui I in Apulog. cap. q. α idem Tertuli. in Apolog cap. . & idem Tertuli. cap. . ad scapulam, de dicta pluuia per milites Chrsianos a Deo impetrata, sic inquit: M quoque Aurelitis in Germanicaeae disione Chrssilienoram Misit Orationibus ad Deum factis, imbres in siti uuia trauit auando non gens lationibus, o iuvantibus no Iris, etiam civitates sunt An cla I Tunc O Populus adclamans Deo Deorum, qui seltim potens Hi, in Iovis nomine Deo no ro testimonium reddidit. Idcirco Iouis Imago pluviam dantis in C lumna suit expressa; cuius Columnae stamentum in Christianae fidei attestati nem hic delineandum curaui. . Caeterum eandem Columnam, & Christianae Fidei praeclarissimum monumentum, Barbarico furore deorsum incensam, ac desupersulmine tactam . iam deformatam & collabentem; Sixtus V. P.M. summo sitidio in pristinum splendorem restituendam Curauit; collocata desuper in eius vertice aerea inaurat Pauli Doctoris gentium sacraeis e: ut ubi olim ab Antonino Pio statutum tu rat simulacrum Marco Aurelio Parenti; ibidem illius. qui ad veram pietatem Vrbem excoluit, & Gentiles Christo subegit, signum nobilissimum cerneretur: ut de his late Card. Baronius tom. a. Annalium sub anno I 76. Et haec de veteribus Ritibus circa preces & de veneratione Diuinae maieit tu & Sanctorum: dicta sussiciant.
Diximus de Ritibus sacrarum Imaginum, & Precum apud Priscos Fideles 3 di quomodo Diuina Maiestas per illos adorata , necnon coelestes Ciues in Ecclesia venerati luissent. Modo de Sacramentis nouae Legis, quae se amentalia sunt Caino-licae Ecclesiae, consentaneum est videre. ἀ
Ouae Legis Sacramenta signa sunt visibilia inuisibilis gratiae, quam Deus
eis caciter, & certe in ipsis operatur; modo rite tractentur&accI-piantur: non enim talia Sacramenta significandi tantum gratia inlli tuta his, sunt, sed etiam sanctificandi. uuae autem erant veteris Legis fac ramenta, instituta suerunt, ut solum ea signustarent; signa enim solummodo erant, α non proprie Sacramenta; sit cuti sacrificia carnalia &ceremoniae veteris Legis , quae nunquam poterant iustos sacere osterentes, ex Apostolo ad Hebr. cap. 9. Ac etiam praedicta Sacramenta veteris Populi seruitutem pro congruentia cordis illorum, & prophetici temporis imposueriint; sicuti leguntur in quinque libris Moysis.Ea etenim Sacramenta veteris Legis fuerunt necessaria tantum necellit te praecepti; non quidem omnibus hominibus , sed iis tantum, qui erant de populo Israel, quibus circumcisio imperata erat, veluti ianua aliorum Sacramentorum , ut in Exod. cap. Ia. Praeterea talia Sacramenta veteris Legis non imprimebant characterem; nam in illis per se nullus spiritualis effectus conterebatur