Petri Petiti ... De sibylla libri tres

101쪽

sustentatum fuisse facile credo; non tamen omnino negandum , quin aliquid fuerit in cor i pore eius,quo ad tam longi ieiunii pat entia a n turaliter iuuaretur. Noli desunt autem ex na turae indagatoribus,qui haric etiam nigri lilii Oris proprietatem putent, ut homines diu. iii . cibo conseruet: propterea quod corporis ma- teriam vi propria denset j quo modo etiam non ' parum ad vitam diu protrahendam conferre cre ditur, quod humorem quo sistentatur vita cito dissipari non sinat. Et de Mose hactenus. Veniamus ad Elian Hunc etiam insigniter melancholicum cum mores eius & Orici H indicant, qui in locis ab hu-. mano commercio remotis, ignotis scilicet mon- tibus & iuxta torrentes, libenter habitabat; tum

ex corporis eius habitu colligi potest , quem ait, ctor librorum qui Melachim, hoc est, regnorumi inscripti sunt, in . cap. i sic depingit: vir pilo sem, re zona pellicea accinditus renes. Maxima autem pars melancholicorum asi est corporis habitu , quibus scilicet larga subest fuliginosi excrementi copia ex sanguinis aut bilis adustione. Galeno enim teste in i de Temperamentis , proprie is melancholicus est, qui a natura calidius &siccius temperamentum nactus, postea aetatis

Progressu, mutato calido in stigissum , frigidus' oc siccus euasitta Quale temperamentum pilis multis gignendis esse opportunum sciunt perit;

rerum naturalium .i - ου - ..

102쪽

81L1s. I. CAp. XI.

Consequens esset, ut quando non una est hu- Diori; atri in corpore humano ratio, eXplicaretur

quid μελαινης χολης bilis atrae nomine in co in problemate intelligi velit Aristoteles e quae item ρ facultas sanguini spisso & ex adustione nigro in- sit ad mentis praestantiam ; sed haec cum paucisi verbis explanari non possint, rectius in aliudi tempus dis erentur: nam proprie ad tractatio nem de ingenio hudiano pertinent, quam in scri- niis habemus , edituri si Deus otium & vitam nobis producet. Modo nobis, quod est ostensum, stificiat. homines tali temperamento & humorei idoneos reddi ad altiores mentis functiones ob eundas, e quibus una esst vel diuinissima fisturo rum eventuum cognitio. Sed & habemus ex verbis Philosephi allatis ex probicinate illo sessit - T. natura melancholicam fuisse Sibyllam, & Ba- cidem, & alios priscos vates , quod is humor, qui in melancholicis temperamentis praeualet, spissii stis &terrestris existat, ideoque maiorem in mo-i dum incalescere aut frigescere possit. Cum enim accenditur, magna vis halituum ex ipso velut e co tollunturin cerebrum, qui spiritim anima- ies calore & siccitate illustrant f ex quo spleni dor ille existit siccus, tantopere Heraclito com mendatui ad sapientiam parandam,

103쪽

, CAPUT XII.

Non rideri , Sibyllam felicioris iv

nii ac mentis altioris praerogativa,

sed contrario putius habitu ad i

SEdsertaste aliquis opponat, non hac ratione opportunam fuisse vaticinio Sibyllam , sed contraria potius, nempe ingenii simplicitate &stupore, quo interdiim contingit fatuos diuinaxe. Ita enim Apuleius diuinationi aptiores censet pueros in Apologia prima,propter eorum simplicitatem & imperitiam; qua fit ut minus eorum animuS rerum exteriorum sensu abstrahatur a contemplatione rerum futurarum. Auin re tia Dd inquit mecum reputo, posse animum humanum, σpuerilem praesertim simplicemque, seu cam minum auocamento sue odorum delinimento soporari, re ad obliuionem praesentium ex Lernari paulisper remota corporis memoria redi lac refrea naturam suam, qua est immortalis scilicet diauina , atque ita quota opore futuna rerum praesagire Videtur autem h*c opinio profecta ab AEgyptiis, qui, ut Plutarchus auctor est in lib. de Iside & Osiride, pueros omnes diuinos esse arbitrabantur, posse reuelare occulta atque etiam quae Post futura sint. Quin omnes eorum actioneS

104쪽

LIB. i. CAP. XII.

ac verba, ut signaac praesagia futurorum obseruabant. Idem restatur Porphyrius in epistola ad κα λαμβανεBR Fς mcΘησεις , κέ οι γενε-χBντες αμοι 'A- λα, λήσεως - λη μ ἡ παντας , ἀλλοι τουζ άπλου ους mi τέως δεῖ OAοτεώρου ς ίπος cui inta id est: mod animae a sectio Aecausa diuinationis, multa argumento esse possunt: primum quidera sensuum occupatio σ tuterceptio p aeinde qui prios e feruntur vapores e sussitu cer 'torum odoramentorum atque etiam inuocationes , imm quia non omnes huic o ortuni sunt sedoqui simpliciore sint imgeniis re aetate rudes. Ta- ametsi de pueris mox dubitare videtur idem Apuleius sequentibus verbis : Vctum enimuero va

ista se haberi si qua fides hisce rerus impertienda

s, debet ille Nescio quipuer prouidus quantum eroau dis θ re c=rpore decoria atque integer deligi, Uanimo fors , s ore facundus e ut in eo diuina po

testini quasi bonis aedibus diuersifur, signe tamen

ea purei corpore includitur. verum quod ingenii silertia 'non requiratur in homine ad vatici nandum, confirmat Plutarchus Pythiae exeniplo in libro initituli is est λώβ. τύ ιιηνυν τὴν DIO, , id est , de hoc quod othia nunconricula versibus non redaat. Quo loco de eius puellae conditione & ingenio quae ad id mutuis eligeretur, tradit. Non enim in ampla domo ortam, de distiplinis educatam , & animo elatam,

105쪽

sed in pauperum agricolarum tuguriis educatam mulierculam sine arte, sine experientia, denique omnino rudem & intactam animo ut corporC, produci ad oraculum 1 olitam dicit : qualem vult sponsam Xenophon in mariti domum deduci, quae minimum rerum visu & auditu usii pauerit. Ita enim loquitur : δε οικία γεωργων πενητων, ουτε bad τεχνης ουδεν,

ΠΠκη , ἀλλ ωσπερ ερημο- κενή πάνlων, κέ κινηθεῖσα κ ' το κινῆν ἀγῆ . id est, Horum namque cogitatio minuae curis interpelgatur , sed tanquam deserta re vacua omnibus, si quid extris secus moueat, promptiin sequitur. Neque porro alia causa fieri censet, ut mente externati &furenteS vaticinentur, sequentibus verbis: ἀ δενίους τί cpoxκων et ποραν, ἁδον, ob ἁι οικε loqκινήσεις ουκ Gνοχλῆ Πν, ἀλλ' ' πνρα Πονὶ ' τίνουν μάλim ιυ θάνον s. auia scilicet mis

106쪽

propriae motiones re cura turbant longe proiiciuntur. tauo sic ut magis quodcumque motus extri rein accidit sentiant. Atque haec dueserta quidem eo loco Aristotelis sententia. est, magis aptos esse ad praeuidendum futura resides animos & curis vacuos, quam agiles & propriis curis inquietos. Cui tamen ut obiter dicam parum quadrant, quae mox sequuntur: Gm,ς γ ρήμους σε, - ν γνωρήμων μάλι η προο-

miliaribus maxime praeuidere accidit, quia maxime inuicem de his que ad alterutrum pertinen solliciti sunt. - Nam priori sententiae consequenSesset, quorum res unicuique magis curae sunt, de cogitationi Opius obuersantur, minus posse eos futura de iisdem praesentire animo & prae f cipere si quidem cura de cogitatio quorumdam animae obstat, quo minus de aliis nondum exi- stentibus praeuideat. quam in partem cadant. Neque enim quia haec & illa ad eosdem fami liares pextinet, minus propterea Obstet praese tium cognitio,. eorum quae futura si int praeui-

sioni; sit quidem haec non minus ignota dc aliena esse liquet, utpste quorum nullum prorsus in nobis principium aut signum habeatur. Sed hac dissicultate in aliud tempus reiccta,

hoc quod manifestum est in sententia Aristoteli . contemplemur. Nempe homines simplici cor de, neque humanis rebus intentos, item furen

107쪽

S, quam mentis com tes a' propriis curis Oscupatus, aptiores esse ad diuitiandum ; quod in his interni motus externis nun obstent. Hai Cenim essu Aristotelis, sententiam palam est, Quid igitur hinc sequatur, considerare opera pretium est, si genuinam Aristotelis sententiam

de vera diuinationis siue prophetiae causa ast . qui volumus. Cum enim fatuatur, , hoc est, externos esse motis' eos: qui animam diu nantium impellunt & futuri compo em faciunt quaerendum est profecto,quinam sint ii motus p regrini, & quar horum causa. Quid igitur rationi magis consentaneum magisve promptum dictu , quam Deum aut Daemones. horum motuum animae externorum esse causam Z prosecto

nihil Verumtamen si physica tractans Aristoteles. talem affectionis naturalis quod genus: somnia fiunt λ causam afferret, parum propositi

memor Videretur: nihil enim physicus in causis reddendis afferre debet, quod naturalis contemplationis metas excedat quod faceret, si naturalis affectionis causem propriam Deum aut daemonum quempi in faceret. Deum quidem totius naturae ambitum transcendere palam est, tamet si via naturali cognosci potest. Daemones autem. an sint nec ne, nulla naturali inuestigatione inueniri potest di cum nulla ex iis, quae in natura apparent,ratio nobis suppetat, qua tales in via uerse naturas existere credamus. Haec consia

derans Philosophus, satius putauit quiduis mo-

108쪽

i do naturale hic asterre, quam ad Deum natuin uniuersa stiperiorem, aut naturae ignotos Daemo- nes. Confugere : tametsi istud quod proponit. pro Causa diuinationis quae in somnis contingit, minus perspectum & exploratum esse intellige- ret Censet igitur, eorum quae aliquiS non nimium distans proponit facere, notitiam posse imprimi animo alterius per semiium : dum ille cogitans aliquid negotii agere, tali cogita b. tione quosdam in corpore suo motus excitat, qui statim vicino aeri impressi, & deinde remotio riri Vsquς ad semniantem propagantur : quibus anima' eius. impulsa sp ies proposito negotio . congruentes & eius indices effingat: hos vero motus noctu magis quam interdiu, a dormien

tibus quamvigilantibus percipi. Atque id probabilius iudicat, certe naturalis philo piri insti

tuto magis accommodatum, quam ειδωλα, imagines siue spectra quae Democritus eorum quae in semissis appareot causas statuebat. . Hanc au- tem rationem si niorum diuinorum accura'

tius tractatam fuisse ab Rlexandro Aphrodicto

mentario: in quo libro de Darmonibus non di hium est quin magnus ille PeripateticuS eorum, qui Daemones esse dicunt, sententiam impugna- ret, iis autem quae ad probandum Daemonum . existentiam vulgo afferri selent , responderet.Ve- rum is liber non mediocri philosephiae iactura, aut prorsus intercidit, aut alicubi abstrusus cum

109쪽

Caeterum quod haec ratio non sufficiat , hinc quiviis intelligat quod non possit extendi actomne genus somniorum diuinorum: quonianiciusmodi suntineo genere prasensiones, quae iis motibus, quos ibi causatur Aristoteles, adscribi nullo modo possint: ut si quis Lutetiae cum sit , de iis quae Constantinopoli aut Bactris euentura

sunt, certas in somno videat imagines. Quale genus somniorum interdum existere, ipsemet fatetur Aristoteles, neque humanae esse coniectu xae, talis diuinationis causam assequi. Non igi- tur negat harum rerum quasdam praeuideri poste in somnis, sed causam cur praeuideantur, non posse a nobis inueniri, cum humanae mentiS ca plum superet. Quod tamen huius aliqua sit causa , non negat: nihil enim fit sine causa: aut igi tur Deus, aut aliqua alia causa earum quae sunt in natura. Caeterum harum nullam miογον,rationi consentaneam & probabilem afferri posse fatetur: ergo Deus eius causa existat diuinationis ipsiusmet Aristotelis confessione oportet. Hanc consessionem habemus expressam hisce

s μια τών ευλογγ μναs φάινῆ s ἀιπα- i. e. sublata vero quae penes Deum es causa , m La aliarum conueniens esse videtur. Cur exm postea dicit, causam qua aliquis prae- uidet quae ad columnas Hexcul eas & Boristhenem fiunt, inuenire maius putandum quam capiat humanae coniectura mentis i vim g 7ήν ημε -

110쪽

LIB. I. CAP. XII.

ὴ - θ π nosinam prudentiam esse rideat Vr,ho-aal ruminuenire principium. Respondeo, duplex est se principium siue causam: unum quod cadit subtili ordinem naturae, & est determi natum; alterUm quod est supra omnem naturae o rdinem. Est ausi tem Deus istud principium, quatenus agit praeter , naturae ordinem , Ut cum idiotae animo imprimit notitiam rerum futurarum, de alia mutanda efficit: quae Graeci δωτα vocant, non quia sal 'sa aut absurda, sed quia horum satis idonea & eui- . . dem ratio reddi non potest. Quo pacto Plutar- chus in Dione eorum opinionem, qui spectra des 'monum nonnullis apparere interdum censent,α-

Eπολον λοβν appellat: non, quod non credat estqdaemones, sed quia ad probandam eorumcxisten- tiam nulla satis idonea in natura ratio suppetit. Proinde & omnia haec licet negari omnino noni possUnt, captum tamentiumanae menti7 excedere dicuntur, quia qua lege naturae, quo ordine contingant, nulla ratione ostendi potest. Idem de fortuitis dicendum, quae nec ipsa quamoblemfant ulla ratione constitui potest, cum tamen nemo multa eiusmodi accidere neget. Est eni mfortuna causia omnino, verum ut idem Aristotele; asteri in a Physic. διαροία, ως θειον τι Mmi mus λειμονιώτερον. Quod lice ex quorumdam opinione assert, non tamen im- probat: non enim refellit , ut alia quae in horia V

num opinionibus falsa & ablui da iudicat.