Petri Petiti ... De sibylla libri tres

81쪽

naturali esset sensu destitutus, hoc est, hebes,st pidiis, vel . male moratus, non esse aptum Dei instrumentum ad donunciandos hominibus si turos euentus ; & causam affert, quia ad prophetiam maXima requirituri mentis eleuatio ad rerum intelligibilium contemplationem , CULObstare vehementiam passionum & inordinatam eXteriorum rerum occupationem censet. Vnde

inquit' de filio prophecarum legisse M. Regum quo simul haritarim cum Helisas , solitariam vi

ram ducentes, ne mundanis occupationibus alge . rentur a dono prophetiae. Quae cum Thomas f teatur, non video quo iure negare possit, nonnullos homines melius aliis ad donum vatici- nil suscipiendum natura esse comparatos,qui scilicet, minus naturali corporis habitu & recta vivendi ratione inordinatis animi motibus sunt obnoxii : qui item magno ingenio praediti,amo- '. re contemplationis a vulgi turba & negotios, vitae tumultu & fluctibus luge recedunt. Nec vero quam asteri rationem ea alicuiusli momenti est: ideo non requiri has naturae opportunitates ad prophetiam, quiaDeus his co . trarios naturae habitus. ὀc. impedimenta tollere. .

potest: talem inquit . nat vlem indispositionem remotiet Pirem diuina , quae es prophetiae causa. Nil , inquam, haec ratio valeti: nam & Deus impedimenta quae sunt in lapide, prohibentia ne materia eius formam panis induat, auferre potesti AMMDei es,dic pi si lapides panes fame,

82쪽

inquit Diabolus Matthpei hanc creatoris in transi tandis rerum naturis potentiam conseΩi. ι sus. Quae item in membris paralyticorum,

is surdorum, coecorum, mutorum, naturalibus eorum membrorum functionibus obstabant, mo-

mento sustulit Christus

dum, naturalem requiri partium corporis,quae iis ossiciis inseruiunt, constitutionem habitum que ad certas functiones, puta neruorum admotus voluntarios, aurium ad auditum, oculorum ad visiim, linguae ae vocalium instrume . . torum ad loquendum Z Id modo ex Thomae illa ratione sequitur, deum multo altiorem a que liberiorem agendi modum sequi in conferendo hominibus prophetiae dono, quam in iis effectibus quae sunt pure & simpliciter natur les. Etenim in his ubique vim suam ad ose dinem naturae positasque leges accommodat, quas nunquam nisi ubi miraculo vult ostende- re potentiam suam, i in silita aquae purae in vinum conversione, & aliis eiusmodi portenti , Rra m editur, non tamen negandum videtur, quin & in eligendis prophetis, naturalis homi- yum conditionis & animorum habitus saepius

Quod igitur, Thomae sta'

confessione, naturales quaedam proprietates eXI- stant, quibus homines magis idonei ad prophe- tiae lumen suscipiendum reddantur', nunquλ Deum ad eas respicere. absurdum videtur ; si

autem retus,ut ares' '

- - -

83쪽

tror, falsum est eas nolo requiri ad prophetiam; solum sequitur, non ita esse necessari's, ut non Deus, ubi vult, sine iis prophetas efficiat. iQu cumque igitur siue intra. siue extra hominem posita, animos certa naturae ratione adserum altiorum contemplationem erigere possunt, per omnes mundi partes persequi atque indagare exinde conabor, ut quid horym Sibyllae iure vindicari possit , appareat. i i.

De naturali ae isdiumentiae atque diportunitati N ad prophetiam requitatis; ac primum de mentis

UAlimitate. PRima naturalium ad prophetiam opportu-

nitatum censetur praestans mentis indoles &

sublimitas; qua qui praediti sunt sic ad diuino

rum contemplationem naturaliter rapiuntur, Ut

ferrum ad magnetem, & alia eiusnodi ad ea cum quibus quadam nit ae sympathia conspi- xant. Haec autem propensio non inest nisi iis qui animum naturaliter magnum habent, vim scilicet mentis praestantem, excelsam, & lum,nosam nacti sint SQuae quibus singulari naturae dono tributa est, natura ad prophetiam apti prae aliis omnibus censentur. Ita quidem phi-

10sophi sciscunt, qui varios distinguentes iu

84쪽

hominibus intellectualis facultatis gradus, int sipremo eos collocant, qui praecipuo mentis vigore & claritate caelo propiores agitant, tali naturae propinquitate lucem ad praedice dum facito suscipiunt. Tres autem sint gradus et unus omnium ut ab eo quod imperfectissenum est incipiam ) insimus, eorum scilicet hominum qui mentem penitus corpori immersam habent, quo fit ut nunquam supra sensum cogi tatione assii ere valeant. Hi sunt quinciis rerum sine continuo & tempore, hoc est, quod non it dimensionibus expansim & tempore comprehensum, concipere polliint ; qui animam extensam, spatia extra mundum infinita concipiunt, neque aliter hunc esse finitum vis dere possitnt, nisi talia extra ipsiim admitiantur

spatia; qui denique aliquid omnino esse posse

negant quod non sit in loco: ut Averrois no tat in L Metaphysicorum cap. 3. text. IJ. in posteriori expositione. Huic alter est gradus pla- . ne atque, ut diuitur,e diametro oppositus,e .riari qui mentem minime materiae immersam

habent, quos sic Albertus Magnus describit lib. i. de intellectu & intelligibili cap. 3. Secundi a tem , quasi per se aut ex parua doti,ina nati sunt inte uere omnia r quia intesiectum non habent tanquam potentiam animae, vel quasi e cientemper abstractionem intelligibilia in animae sed ha- ent eum quasi pro forma per quam anima inteactualis cuncta venatur. ' Auam in libro δε

85쪽

anima θlistratem esse diximus, ad quam intenδι peruehure omnis philosophus. Et hic vocatur in- iesiectin uncti siue mundus as Misenna ; ab Ariasotele autem dicitur in Agemu disinus: ου his intellectus de studio leui ad prophetias accipit illuminationem , re ad somniorum veri mam in

Iremtionem. Medius autem inter duos il- los gradus est, in quo maxima hominum pars versatur, qui disciplina ad cis suis scientiae peritiam , maiorem vel minorem, nec tamen poenitendam , peruenire possunt. Quam mentis facultatem humanam appellare licet, cum pdiribus

communis existat. '

Igitur Alberti sententia ii natura apti in primis ad prophetiam censentur, quos nascendi conditio in supremo intelligentiae humanae apince constituit. Sed &Algazel, magni inten Arabes philosophos nominis auctor,in libro Auen .rois qui inscribitur Destructio usi ructionumphiis sophiae, di iis quos natura vaticinio Mnes 4n- xit, eodem plane modo atque Albertus disserit; vel potius huic Albertus consentanea dixit, quem ab Algazele quae modo attuli accepisse, . ex utriusque loci comparatione intelligi potest: ivbi etiam eadem ingeniorum ps sponitur d stinctio. Quamobrem quae ad hanc semen . tiam pertinent, ex eo libro Aue Ois, latini vel potius latino, barbari interpretis verbis res exre

haud pigebit: Sunt aliqui qui mouentur ex se sit c crsum alii i qm minentur pauca enim-

86쪽

rione , hoc est , is, ino σ sunt aliqui qui non

o rebendunt, magna. Et quemadmodumpossibila es, ut euenia t nitin a diminutio non habenti siens tionem omni- io Mim quod non mouetur ad intelligendum inte&gibilia .Pel cum excitatione ; sic etiam potest eueni-i Pltima fortitudo es Ddditio, ut excitetur ada: omnia intelligibilia , aut plurima eorum, ta tem porebreuiori. Et Assere hoc quantitute in omnia

bra quaesitis, aut aliquibus, es etiam qualitate: imquod dissera celeritate re propinquit,r. Et Dima reperiturpropinquitas animae sancta σpurae, qua mansit in sensatione in omnibus Atelli libalatat ad s euriam celerrimo tempore: est propiami qui habet misubilem virtutem speculativam , θ non

bor, culin anima sit inre stentia in efecta, is a ' quirit mores qui sunt honestatistracticae r ex his at umido eaera entior inqui est aptis aὸ ordinem μ Neriae e s his est isie in cuius risibin animalibursium hae tres proprietates ; scilicet ut audiat merbum Dei diri videat angelos transfigunatos conum se iis forma, qua possint videri. Jam autem Vehimus, qualiter fiat hoc: π ostendimuι quod ante eum, tui

eius auribus vox, quam Use audit, quae es ex part

Dei ae angelorum : S audit eam , quamuis non sit' verbum bominum nec animalis terreni: σ hic est

87쪽

rei datur spiritin prophetia. Qui verborum con 'textus aliquam a nobis expositionis lucem desi-.derant propter semibarbari interpretis infantiam. itae homo es nobilior, cuisu anima sit intestigentia inesse , hoc est, cuius anima rationalis, cum esset potentia intellectas, sit actu intellectus. Fuit enim opinio apud illos magistros, hominis perfectionem in eo esse sitam , ut gens intellectuis iqui Alexandri sententia foris aduenit, estque in telligentia separata omnium quae intelligi pos

sunt rationes in se complexa, in unum cum no stro intellectu, qui est potentia, coalescit: adeo

Vt non amplius postea more agentis accedat adit lustranda phantasinata, ut in impersectis,sed sose imae instar animae in eandem essentiam copulatus a maneat: quod cum accidit, potentia illa prior intelligendi omnin9 aufertur, unusque existiti tellectus perfectus; hoc est, anima humana exanima quod erat tantum ) fit lumen ipsum intenligibile, oc in ordinem intelligentiarum transse itur. Ex hs autem Esse excellentior es, i es ut ad ordinem prophetiae hoc est, qui natura est ido neus qui propheta efficiatur. Et hic es illi incu

itu Piribtu animalibus sunt hae tres propriemtes. Tres hic proprietates memorat, neque tame plus duabus in contextu exprimit nempe, ut

verbum Dei audiat propheta& angelos sibi in forma adspectabili apparentes videat. Deest figitur aliquid in textu. opinor illud; quod alibis

88쪽

Lis. I. CAP. X.

. praestantia animae ad transmutandam materiam

.mundi s de qua hunc in modum 'stigaret apud Auenroincitato loco: Tertia, inquit, es virtus ainimalis De Iiua , quaeperuenit ad terminum , quo. Eisponuntur natura oe obedium ei. Et paulo post: Et non es inconveniens, ut perueniat risu fortis diris animae ad terminum, quo inserniat ei natura necessario absque corpore. Igitur Auisenna in .sexto Naturalium parte &.capite quarto, postquam de hac animae humanae in nonnullis praestantibus viris potestate ex Algatelis sententia dixit, subiungit: Et haec est etiam una de Iroprie

tatibus pistulum prophetalium. Ante hoc autem iam dixi 3,proprietatem quae pendet ex Pinutibus eis, imaginabilibus, quae est proprietas prophetiissis pendens ex pirtutibus sensibilibus apprehenismtμαι. Haec autem estproprietas pendens ex 'iri . / resensibili motiva desidenutiva, quaeprouenis ex aniama prophetae dignioris prophetiae. Quibus verbis dua' indolii propheticae proprietates insinuat: nam quidem quae a sensu interiore proficiscitur, quatenus formas sensibiles apprehendit ; alteram qua idem sensus interior praeest appetitui anima- li &motricipotentiae: quam priore illa praesta tiorem censet . utpote ex singulari & inlisitata animae propheticae nobilitate pendentem; per quam primi ordinis propheta iracula pro arbitrio patrant, obediente Deo voci hominis, ut est in libro Iudicum. Cum enim secta esset Mahu- metanus, non diibita quin miracula egent no

89쪽

cessaria prophetis ad religionem constabiliendam in populis Vim ergo illam, qua prophetae nor a nulla, ubi opus est, supra ordinem naturae Operantur , in itatura etiam prophetae fundamen tum habere censilit; animae scilicet prophetisae. .gradum nobiliorem, & vim eximiam imagina --tionis. Veruntamen in aphorismis de anima , naturali animae praestantiae metitum addit ,&di

gnitatem apud primam causis ex morum sanctitate & precibus quas Deus exaudit. Verba asscribam: Usuper animam quidem viri fam se mibarbari interpretis verba assero)sanctam,quam doque in hora deprecationis in Mitur aprima camsa virtus,per quam animapraedicta imprimit in eis mentis Denerabilium mare obediunt ei Hemra, 'tasubdita noluntati ipsius, quare illa obessiunι δε- precationiὸ quoniam elementa suntIubiecta opeκα tionibus animae quae agit in eis. Et in identio istius perificatur in corporibus nostris. Nos enim quandoque im Iinamur res, s ex hoc alterantur crepo

ra nostra, siecundum quodexigunt dispositiones a Lmarum no arum re imaginationes suae. Et qua Aque es possibile, quod homo per imaginationem animae suae imprimat in corpus aliud ab eo sicut die tur de opinionibus quae sunt apud habitantes Indiam, si rerum es id quod dicitur. Et quandoque principium primum es exaugens sitim an mam quando deprecata faerit. Haec Auisenna. Tres igitur ex his Abosi locis prophetates proprietates habemus: ut propheta Dei vocem

90쪽

. 1. CAP. X.

si 'verbum audiat ut angelos in forma visibis 'di sibi apparentes videat ; ut miranda coram mul-' titudine, ubi res poscit, patrare valeat 'De hac postrema proprietate, quae in miraculis osten- tandis spectatur, satis ex eius sententia dictum

est : hanc enim vult partim in natura ipsa pro-rhetae esse sitam, hoc est, animae praestantia &dignitate; partim in primae cauta virtute. Idem . dicendum est de vinone angelorum : siue sp cies , quibo inducti in hominum conspectum

Veniunt, extrinsecus angeli ipsius arte obiiciu tur, siue serussormantur in animo Vi dentis, ce tum est paucorum esse hominum talia videre, eo- rum scilicetv vos at magnasenitos: Deus hisce . . - eximiis amoris qui symbolis dignatur: . quem- , admodum dc quibus intus loquitur arcana voce,' longe dissimili et quae animalium auribus instianuat. Hoc vocis genere admoneri solitum Socratem , si quando aut ipse aut amicorum quispiam agere aliud vellet, quod male eessurum esset, minimeque feri oporteret, testatur Plato in Theage, siue de Sapientia. Psellus in dialago AE caiερμας λωμον- susurrum quendam ab angelo editum interpretatur lumen diuinum,' quod diuinis hominibus in ipso temporis articu-io datur, ad vide dum quid agendum sit , quidi fugiendum, vel etiam ad quaedam e futuris coi

tingentibus prospicienda ; quo lumine quidi lustrantur, divini viri & prophetae sunt & di-