장음표시 사용
291쪽
tela rurrissem gi quando aliquis cogitat se totum *d Dςi di ς 'F eui ex latae sua nunquam recedit ab eo:ideo dicebant sati .
ctionem dirigere. tunc enim quicquid ad seipsum ordinat, in se. . a. α- cc....
Deum ordinatum erit. Et si quaeratur quando oporteat actum referre in finem ultimum:hoc uital aliud est quam quaerere, in oportet habitum in aricitatis seire in actum, quia quandocunque habitus chati ta
malum esse dicunt:&si enim bonum si homine a morte libera-oc rea in schomine liberare, malu
quen Om tuum eo ta es easserunt. Ideoque Augusti quae in ipsum ordini num in superioribus dic ut tem
tri mactum exit: stratdinatio totius bo minis in stiem vitimum e & pet cons
tur, o bonὸ sibi sed perasse sermonem, cauteque lodifferentes poni ni , cuium : Vbi ait ea quae cost tesrui non sunt indisserente, is sunt boni quatun ue intentioneant boni remanent: et sinu liter de nialis litelli te de bonitare ex genere, vel ex specie actus in Q actus, qui erat boni sex genere, vel cucunstantia: s seret mala intentione e et Loti
simpliciter: sed quia, DISTINCTIO XLI. bonus remanebat ex. genere. sed Aug. icci illime docet,Sc. Hic ponat tertia oricio : te lixe accipit actum honu, vel inatu sinpliciter: ct qaimetici mala su vieitnti intentio, s atrio eoruM, quis de curent Iil n D. igeo oportet ad alic se peccata: nullo quasi bono si
cendum , p hoc qidicii; omnia in gloria Dei faciter potest intellisti dupliciter. v.l assimatiue, uel
Vmque intentio, ut su- . pra dictum eli bonumne: nulla velut bona intentione Opu faciat, & udes in tamen inicito bona facienda. Non enim simplicita se tentionem dirigat monam me- ωficit ad line, quod rito quiri potest: virum otianuintentio, omneque opus illo tu sui hane opi- malum tit, otia ladem no habet. monem iudieantura si enim fides intentionem di acius mali: non auteter dixit bono fine,& bona intetione: sed addit quasi, Se velut: quia talia non fiunt bono fine t& bona intentione: sed intelione quae videtur bona, de fine qui
tra Deum saetati, & putatur bonus, sed non est: nec hoc modo preceptu ideo accepit Aug. ista ut aiunt: est: ac sc praeceptum in causas habeant malas: sed
: Iz by quia causas habent, quae viden
quod contra Deum tur boni: sunt tamen malae. fit, vel per peccatum veniale, quod pr terptreeptum, & praeter Deum si . si au
ri sit, & intentio bonum opus facit: ubi non est fides, nec intc
tio bona, nec opus bonum esse vera est. Qui crucise videtur. Quod a quibusdam no spedo Cl.mii 5 e.
irrationabiliter astruitur, qui H ς intelligit u de dicunt omnes aditiones θοῦ volun 'qui
eum ex malitia persequebantur cognoscentes eum a Deo venisse per ligna, quae sa
ls. Cap. a. intelligatur a simatiue, hoe potest esse dupliciter,aut ita, H ciebat. Quae tamen Quidam contemnunt,&c.lHoc dicunt illi Dali, telatio in Deum si coniuncta actioni nostrae eui- de prima opinione, vel etiani de secunda, N accipiunt causam, de non finem vitimum: sed siM proximum qui malus est . sunt enim tirato fini coniuncta, thene fieri non possint.
s T E N s O q, ees fini, in igito ne, vel voluntate in
exterior habet mali tram.& bonitatem. Hie determinat quasdam questa nes carea praedetermi irata. Et diuiditur vi partes duas. In pruna inquirit de actu peccati per comparationem ad intentionem. In secuta de actu eccari an uirit per comparationem ad voluntatem. ibi. Posiae , inuestigari oportet .l P ima in dii ax diuidit ut . In primana ouet quae monem. In secunda determinat eam. ibi. Et paquibusdam non it rationabilitet asi ruitur, Sc. I Et haee diuiditur in ii uas, sm duas opiniones. Secunda incipit ibi Alii vero. qui itisatiam,&c.l Cirta primum ilia facit. Primo ponit s. lutionem propositet quaestionis sm unam opinionem. secundo tibii cit in cdtrarium. ibi. Hri autem obiae it Ede. Tertio ponit responsionem abi. I Quibus illi te spondent, .c. Posthaeein uestigari oportet, dic. li ι te det et mittit de actu peceati in G- paratione ad voluntatem. Et diuiditur in partes duas. In prima inquii it de peccato in genere per comparationem ad voluntatera. In secunda de illo specialiter peccato, quod an in te riori voluntatis actu consistit.ibi.lSi aute omne peccatu mota tale &e. Prima diuidit ut in trem, fili tres authotuates Aug. onat in materia uia quae dubitationem habent secuda ibi. E. lius ec intelligentia perquirenda eli dee. Tettia ibi. In eodem tem
ca actualis relatio in Deum ut coniuncta acitum Nou u
libet. non qu dem in actu, sed in virtute:secsidum V virtus primae ordinationis manet in omnibus actionibus sequentibu, is cui & viitus sint, vitinii manet in omnibu, snibus ad ipsum otyinatis,& se adhuc praeceptum est:& contingit omissione eiu esse venialem,vel mortalem: seut dictum est. Vel ita,v ordinatio actualis in Deum, sit ictu coniuncta euilibet actioni nosti τε: sie potest intellisi supliciter. vel distributive, vel collective. Si dis ibutive, se est sensu,tquamcunque actionem iacitis, me siti, est si eam actu in Deum ordineti, di se est ecflium. Si autem sumatur collective, se est sensu : omnia opera vestra it saciatis, p nullum eorum si quin alii in Deu ordinetis: de hoe nee Draeceptum,nec consilium est: sed snis praecepti ad quod simpletionem preceptorum peruenitur. sc enim sancit in pa tria actus suos in Deum reserunt. Sciendum tamen , u qua litetcunque assimatiue exponaturmon intelligitur,nis de ope iribus deliberatae volutatis, quia illa tantum opera proprie nosia diei possunt; ut dictum est. Ad ociauum dicendum, , verbum est immediatus esiectus rationis:& ideo minus potest verbum praeter deliberationem esse, quam in m. Et propter hoc verbum ociosum maius est peccatum venies quam factum Otiosum. sciendum tamen, cy. lni Gregotium, ociosum est quod caret intentione piae volun
talis aut ratione iustae necessitatis: vitiae non omne verbum io eo sum est ociosum s ad recreationem reseratura quia etiam in iocis contingit esse virtutem eutrapellam: de qua Phrlosophus in Ethie. determinat.
uel saliter intelligitur: oportet exponi de aisectu eli quoque libro e c. sol iam intendente, ut dictum ess . Vbi penter de non - si Deus non erat,bonum opus non elati idest metitorium i de linc tamen, in sequenti distinctioneqvieretur. Qui
dicunt omnes actus erae indiἡ eientes,e e. Illi cotiderab int in secun dum rationem gener A tantum, uia inquantum actu, in
indirtens:est generaliter sumptia, ad bonitatem, vel malitia mordem,quamuri habeat bonitate naturalem . si tamen intelligebot de actu particulariter accepto, i e smplicitet salsa erati ita opinio: anoe noli videntur intellexisse, quia actionem particularitet acceptam dicebant esse eoniunctam cuidam sui. ex quo bonitatem,vel malitiam liabet sicut surati, vel aliquid huiusnodi. Aliti autem videtur Sc.liui accipiebat actus. sino ad aliquam speciem determinantur: non tamen sin ipsunt rigi uiduati: Et quia ali ui actu, ex specie sua habent bonitate, de aliqui malitiam so aliqui neutium, ut leuate leuticam: ideo distinguebant actus per magentia de quia illud quod inest h
prima. De eomparatione actus ad intentionem. Meunda. De comparatione peccati ad , oluntatem.
Primo. utrum sati intentionem diti M. Secundo. virum aliquis actu, in infidelibus possit esse bonus, quorum intentio non est rei saevi dilecta.
292쪽
ν Ri Μ v s. A per abitum naturalem,vel acquisitum. Squia ad hune finem Vtrum Dei habeat uniuersit ter dirigere inrentionem. V asμης omnes alii sines ordirrat Hideo fide, & cha
A mas drcuntur dirigere intentionem uniuersalitet
an tinein autem c inmunem proportionatum humane faculta
ti diligit ratio,ostendendo, perrecta pet habitum sapientiae ac-D et M v M se pioeeditur. Videtur, v sdei non si intentioκem , tituet salvet dirigere. Diuersoria enim spq - . . quasi ,cuius est ara
te, diuer tales hominis sne n de malas et stolus, sinen de aliquid placere silicita, eontempla' i se. que s de habita bona existur. Deo: b qus ergo sine fide sunt, xiu', vi in ira Et hic. Cap.rin tir bona non sunt. quia omne bo ψ 'l' si num Deo placet.
patet, quia mensura Unde Apostolus ait . Omne qa est homogeneamen non est ex fide : peccatum eti
fenderat in uno, scilicet in cha ritate aeactus est omnium reus.
surato et sed virtutes auod Auffustinus expones, ait,
ipecie. ergo fide, no omni S infidelium vita peccatu potest dirigere i ope est:& nihil bonum est sine lum-rat On IbLII Omnium mo bono, ubi deest agnitio veri virtutum. tatis aeternae: salsa viri' est: etiain optimis moribus: Ic Iacobus diripete: qa dirinio an epistola canonica ait. bl ot
di a Qui ergo fidem, & charitatem
indiget ut iide ad diis no habet, omnis eius actio pecrigendum. catum est, quia ad charitatem ι Prxς- Secundum no refertur ..uod enim adclia auriga invium. ἱd ritatem non refertur: ut supra aut 1gae ossi eiu est etit meminit Augusti. non D t quem vim diripere. ergo vi admodum seri oportet. Ideo
tineat ad prudentia, di non ad fidem.
aut elie tectum secuis dum 'i' conformatur
pi pertinet ad iusta . . . . . -
tram: unde S legalis legis: dicit Apostolus e non ocduit a Phylosopho cidere , non me chari. N alia huin s. Et lue.ergo vade iusmodi ad bonos mores perti
dui I nentia, *η sine charitate, fide,
si is e. Christu, B spe impleri non possunt. nul non habuit fidem . si tum ergo implet mandatu: nul igit ut side dirigit in liumque opus bonum facit, qui
per habitum prudentiae:cuius actus eii 1ea licitas ciuilix. inest nand autem virtus appetii tua, sis ui estriacta habilibus vir
supra dicit Austu. l. - AD PRO Ot
m a praemissae obiiciuntur sententiae
in eruili si mri mi; ς ς' di Ddum, di I Ub. t. Cε inseruili Timore, di ii uessurum sinu noes . bonum nat. non tamen bene; ne i cilest esse idem re- mo enim inuit' bene facit, etia putans propris sed
si bonum est quod facit. Hic. n. po*ςst eidem esse-- bonum dicit fieri: sed non be vης, α ες di
ne ab illo, qui charitate non ita dinat in finem xlitia obet. Qui enim seruiliter timet, mum. Charitate vacillis est: de quo ta Ad secundum dic E
men hic dicit, quia bonum sa- ET P
cit, seu no bene. Quia etiam lu- ad hoc . ii hi, per illum locum Psal. 8 . Tum manam corni triana ue malum est: non igitur man C tur inuenit sibi nidum, ubi rio. n Muralem excedat rata custodit a qui charitates o. s. dicit. i, ludaei. n M, ρε ei: 'l' i mpu,sic
in tinent ultimum, oportet omnes aci nos ro ordinaritti, Oportet, quod sdes is dirigat. . ι - I .. Ad tertium dicinde,& ideo conculcantur pulli dum, a prudetrusus
eorum. uibus illi responder, scienter dira it ad si dicentes opera bona appellari nem illum , qui esthmoi, i sine charitate fiui; non
: qui rei, quia sine charitate nullum mandatorum custoditur. Vnde Augustinus super epistolain ad Galatas ait. Custoditionem p. s. dicit, ui ludaei. N Haereticuti Pagani opera sua bona faciunt, quia vestiunt nudos, pascunt pauperes,& huiusmodi sed non in nido ecclesiae. i. in sua bona sint in sic fiunt, 'is su praeuide ter docuitAug sed ua num,quale est quo πό. - ' opus bonum i 'ς lx , qui bona essent; si aliter serent, que in pati a promittit. histi hastili irii hilo sdem de charitatum no habςx D etiam in suo genere sunt bona, nem tecta, quod aba Impossibile . n. est, ut ait A posurdum est. a d Ptit. Secundum Tullium, virtu est habitu, qnidam in modum naturae rationi consentaneus: sed quaelibet natura per δε- ipsam tendit in suem suum, sicut ignis per suam leuitatem sursum di gitur de terra deorsum.ergo quilibet viri' diriget suuactura in stiem. s D eo N TR . Illius est diligete : euius est cistengere quo eundem est, sed hoe facit fide, quia fide, est subiicitia sporandarum rerum. Heb. I i ergo fide isti dirigere intentionem. o est tectitudo in omnibui alii, sed fides est pri
cendum, et lex diii sit, licui ostendens, qualis debeat clea ciua proportionatus fini ultimo. non enim quilibet actus cuilibet siti proportionatu est,ut supra dictum est in ideo dilectio fidei quae ostendit snem praecedit directionem se is, quae do alium i S ita etiam praecedit directionem iunitiae, quapmodum inclinationis rectitudinem actus iacit qua lex Opedit. Ad quintum dicendu ip in iis e sunt duo. s cognitio se emgisma, vel obscuratas, siue impersectio. Fides autem habet dilige te: non ratione obscuritatis, sed ratione cognitionis et ideo ea Christus habuit perlectam e nitionem ti fuit persecte ra
Prat. A primo est lectitudo in omnibus aliis:&d tides est prinaa uritutum, ergo sdea est intentionem omnium virtutum ditisetc. Ad sextum dicendum,m inclinatio naturalis in s nera piae R L s p o v ni R o, dicendu T rectil dic tur esseἰς uim Mς supponit quendam intellinum praestituentem finem diuiti non exit ab extrenm.actus autem consider vir i xtςrduψ E di dantem sibi inclinationem in s nem ultimum, & etiam tu quae cluati sunt eius extrema. principium agen , α 6nζm intς clinationem moralis virium in finem praecedit prudentia quin
, i. . a itum exii de in Opere,vel intentione tectitudo esse dicatur, in sopus ab alerate est ediens non prireret itur ordinem debati sui,: dc ideo illius est diri rete cuiu eii in suem ordinare: sed ordinare in i nem contingit dupliciter. vel ostendendo snem, vel ine linando in finem. Ostendere autem finem rationi, est: sed inclinate in stiem est voluntatis, quia amor in quo actus voluntatis exprimitur, se quali quoddam pondtis ammet, sui Aug. sed pei es e finem ostendete non competit rationi, nisi secundum ii est piet habitum persectarii militer non competit perfecie in iiDie in suem voluntati, nis tecundum e est per habitum persecta. Finis autem humanorum actuum potess a ripi dupliciter. vel finis proprius Notox inrui, vel communis de viii mu . de hic eu duplex,quia vel excedit saeuitatem natura:l e ut silicita, sutura in patria de in hune stiem ostendendo ditigii s de, de inclinando diligit chamas a se ut aliqua so ma naturalis inclinat in suum finem,quia ad hune snem non iussim ditiaere naturalis puteacia neque per se neque per s.cia ostendens, Ec dirigeni in finem,& sic singulae vi illius inclia an do dirigunt in fines proximos . non autem in finem ultimum. ΑκTievaeva ri.
AD sae v Nou M sepioceditur. Videtur er nullula ct insaeli, homini, bonus esse posit quia ut dicitu, inulo. l is a Rom. r . Omnis vita insderium peccatum eat sed non potest esses mul peceatum de bonus actus. ergo nullus actu, ins delis bonus est. , Pist. Omnis actu bonus est tectus: sed omni, actus tectus procedit ab intentione recta cum ia tut iido intentionem 4 rigat, videt ς ubi non es fides,acius bonus isse noti possit.' a Prael. Omne bonum Deo placet, di est sbi aecepti, mi sed ita infidelium non ea Deo accerta, qui gratia carent. ergo in eis actus aut non ea.
293쪽
viae t. vlvit proprie diei turmalum quod caret aliqua per sectione, quam natum est, de debet haberet sed omnis actu, humanu, natus est in ultimum sinem beatitudini reserti, niti se per se malui I debet in ipsum reserit,ut ex dictis patet .eum eroo actus infidelium in ultimum finem non reseratur in quem fides dirigit, ut dictu .
est: videt. omnis Ariorum sententia de praemis aquae- actu, infidelium sic nisis φ, a quaerebathresso inrise
saei opponituri sed habent. sdeles pei fidem diriguntur in sine ali
quem .eεgo insdeles per infidelitatem in
opposium suem dirigunturi sed omnes Au, sdelium sunt
I. ii vero qui trisariam distinctionem faciunt
ultimum sed ratio naturalis vel prudentia, potest dii istere in aliquem suem proximum,& quia ille siti, prox muι est ordirabilia in silem vitiinum,etiam si actu non oldinetur: ideo insideribus quotum actus per xim rationi, in tald snem diliguntur,possunt aliqui a-B Hie ponuntur quidam Auganis Iut esse boni, sed de capavla,qrrae retractauit, non quasi scientes a persecta Aa o e u , . bona rate, secundum praued I sed quos cui Vc Πιμ' quam actus est meri
tet, qualiter antelligen I sta
' Κ Quae ad naturae subsiditum fiunt: G
semper bona esse astrinant . Sed
zm: zm his, uetustinus dicit na ala es
in qu ε dirigit fides. malas habeant causas: non emia eadem rationi idem ae ei piendum est quasi ip- , sati eo Mi . hi mali sunt qui ea malo line a- Non est consitum, hunt. item & illud aliud, scili
vis de bono sed ins dei bonum opus intentio iacit; cilibus corrui x xx :bientionem fides dirigit; dς
α πω rr id minant dicentes ibi bonum
xo illorum actus no vocatum . quod remunerabile omnes sunt mali. ad vitam non quod illud so-
nisi bonum,sed tan- alia plura: licet non ea ratione Hcti, ut Hieronymus, qua illud fit, sint bona. bonia. n.
N Ausuilinu, sis multiplieiter accipitur, scit cerIovi pro utili, pro remunerabili, pro
ta' tam ob irit, ope signo boni pro specie boni, Pro
Oist. b. 1 ra ipsorum luerunt licito, & aliis sorte modis . SO .
. te, finem Mna, laque illa intentio remunerabiROPO Nx ' ii, est ad Vitam quam fides diri reberi nMurasib is a git: sed non sola illa bona est,ut . periectio alteri super aiunt. Na siquis Iudaeus . vel madditur: sic ut quaeda sit, Christianus necessitate proximi reseuauerat, naturali pietar'sedeuut ,: iii et te ductus, bonum secim e bona
an moralibus contin suit voluntas qua illud lecit. Irit in actu considerare alii iram pei sectionem alii superadditam:ex quarum una rueque dicitur actu, bonus,5: si aliqua illarum pellectionum dest, deerat bonitas. quae est secundum persectionem illam. ι erbi gratia omnis actus,inquantum est aAux habet quandam es.sentialem bonitatem .s cundum P omne ens bonum eii: id diu aliquibus actibu se peradditur quaedam bonitas ex pro Partione actus ad debitum obiectum. ec secundu hoc dicitur adi bonux ex genete: S ulterius ex dcbita cominensuratione circa stantiarant,dicetur bonus ex circunstantia: c se deinceps, quistisque perueniaturad ultimam botinatem,euius humanus an eli susceptiuus,quae est ex ordinem finem ultimum per habita gratiae, de charitalis: de ideo actu, illorum . qui gratiam de charitatem non habent hoc modo bonia, esse non potest. Aes bonita seclingum quam actu m tironii, dicatur: sed iub- δε- tracto posteriori, nihilominus remanet pra uti libro de cauari prus' dieitis, uti d. qtiam ut, ab infidelium actibus subtrahatur: ita bonita , m quam actus meritori u dicitur: remanet tamen bonitas alia vel virtutis politi cs,vel ex circunstantia, vel ex penere: & ideo non oportet,v omnis eorum actus se malust se i scitum, si descienti, bunitatis,seut quamuis equus desciat arationalitate quam horeo habet, non iamen taleo malus eu: sed habet bonitatem de seleniem a bonitate hominiti A n ν M. M ergo dicendum, cum dicitur omnia lita in s delium peccatum ess: non est intelligendum hoe modo, εν omnis actus eorum peceatum st: sed quia seu per cu .n re cato vivunt quia insile lita est tale peccatum quo retent nullum aliorum dimittetur. Vel dicendum .s intelligitur de illis ambui aes quos ex sua insdelitate impelluntur, ut est adorate idola A absiti et ea cibi, prohibitis in lege. quas non ut eas u rtuiti vesci:& b oc xidet ut intende te Aposolui. dum sit, quod ait Aii- ecpttim 1 de ideo in otia in in libro de vera religio. illi enuntiantur Deo ιμ-p. a ne. Vsque adeo, inquit, peccatuvoluntarium malum eli: vinul- eomi letalii bonitat Elo modo sit peccatum si non sit habente , sed tamen voluiitari ut huius dicti Augusti exi 'u R iiDςῶ- .. nus rationem aperiens in li re -- Li. I. tro dicit. Potest videri tali 4 stantia, Dri, placent: hie diiunitio: sed si diligenter non timen sicuti
discutiatiirr inuenietur verissi- ni unerabiles aetera .
ma esse: peccatum quippe illud α' , tum at ta
cogitandum est: quod tantum non obl st modo peccatum est: non qu d mut ad hoc, a quiliis etiam poena est peccati. s. pecca betactris,aeba cingatum primu hominis quod fuit peccatum dicat iis, sed non P acidi ridere, quiana, quamuis & illa quae non vo- praecepta affirmativa luntaria peccata no immerito non obligant adiem dicatur, quia vel a nescientibus vel a coactis perpetrantur; non om tet,vt actus insiomnimodo possunt sine voluta- delium, qui in finem . rate committi: quoniam dc ille illum non est Ordin qui peccat agnotam voluntate utique facit: quod cum iacien- illo in uodum non sit, putat esse facie tu. tenetur actum suum 1lle vero qui concit piscente ad- in finem utiminii euersus miritu carnc: n Oea quae vidi tacit: concupiscit quidem nolens, di in eo non facit quod non semper ex in si
delitatis errore snes bipe stituun , set aliquando ex vero, & tecto tu.licio rati nix. 3c ideo non oportet, in in quolibet actu pecerat: sed tuac luna, qtiando ex citore tinent tibi praestituunt.
QV AE S T I O M . . A Deinde queritur de comparatione peccati
. ad. voluntatem. Et circa hoc quaeruntur duo.
a Vtrum peculumst voluntarium.
D tuu M se proceditur. Videtur P peccatum I. x.qo. non se voluntarium. Malum enim, xt Diony. dicit M. . Et, a. est prditer voluntatem. Obiectum enim voluntatis q. .ar. a. se est bonum sed omne peccatum es malum. ergo pec supra d. 39. eatum non est oluntatium. a t. a. . I ω t. Phulosophus dicit in tertio Ethie. quod pol quam Cap. s. 1liuisi, est eg ct us malus pet liabitum,non est in ipso Halum. et non malum e se. lim igitur homo sit malus Per peccatum,ti quod non est in homine, non potest dici xcluntariun vj-
294쪽
det r.er nnn emne meatum sit voluntarium. 3 Prael. Quod est ignorataim non potest esse voluntarium. muta vestimas cognitionem I lxsupponat,sed quidam per ignorantiam pereant. Oxo non omne re mina est voluntarium. Prat . Aliquid diciter eae voluntarium, propter hoe. quis actus voluntaria tra-
vult, sed si vincitur: eoncii pisce
tiae consentit volens: de in eo
non facit nisi quod vult. ed illud quod in paruulis est origi
nale peccatum cum adhuc non utantur voluntatis libero arbitrio: no absiurde vocatur voluntarium, quia ex primi hominis mala voluntate contractum
est. Non itaque salsiim est quod
diximus: vsique adeo peccatum voluntarium est &c. Ecce qua
liter illud accipiendum sit scili
di enim nolo mε- eet de primo peccato hominis, Iutoc ago; qu-ς kel de omnibus generaliter peς catis mortiferis: quorum licet quaedam dicantur non voluntaria, quae scilicet, per ignorantia vel per infirmitatem fiunt: eadetamen ratione ea possunt volunsi in hoe,s voluntarium dieitur 1 sed inmo omissionis non est neeegari si, quM
se aliquis actus ν luntatis, ut supra dictum est . erga noncmne peccatum est voluntatium.
. 3 eontra et Oluntatem ea volutarium rsed prim' motus est
quod patet, ex hoe quod dicitur Rri. r. Qit enim nolo ma tu hoe agor quod deprimi a motibua ex ponitur . Igitur eum primui metus sit meratum:videtur quod
ton omne peccatumst voluntatium
per neerilitatem ori iarinis iraductum noest . oluntarium: se a aliquod peeeatu est huiusu modi. t otig
Nihil prohibet, nisquod est in potestate eiva mi st prohibi.
tio sed peccatum omne prohibetur . ergo omne mecatum est inpotem tepe canti, sed nihil est i potestate hominis, nisquod est voluntatisi. ergo omne peceata es voluntarium. Praete. Inuolunta rium,ut Aicit Phylosophu, in 3. Ethlco.
A agactumst se etiam per exereitium operum poterit ex toto habitu, ille malus consumit dc ita eonsat, i pretatum illius qui vitiosum habitum habet: voluntaria rationem n4 perdidit. 'Ad te tritim direndum, quando per ignorantiam peteatur, illud quod est peeeatum,non ca omnino iano fatu: sed ea ignoratum secudum A
cuta cst. id est, primum hominis peccatum. lneo de quoque lib. de duabus animabus aliud tradidit conii de ratione dignum. Ait enim. Non nisi voluntate peccatur . Ipsamque voluntate dis timuit dicens. Voluntas est B animi motus e gente nullo ad aliquid vel non admittendum,
vel adipiscendum . Huius dicti causam aperiens N intelligentiam pandens in lib. Retra c. ait. Hoc propterea dictum est: viliae disii nitione volens a nolente discerneretur, di se ad illos referretur intentio qui an paradiso secerunt origine mali, peccando nullo cogente, id est libera voluntate: quia di scientesim si, quia nectitur de illo actu . v malus se. αsm hoe sese matri
non et atratio volendes 3t ideo talis agnotantia voluntatuum non tollit. Et prati rea, ipsa ignorantia quodammodo volu tatia est: quia igno'rat ea quae scire tenetur, di potes si auias re Aon posseti tune voluntarie quidem faceret actum sed no
taria dicit quia sine voluntate C contra praeceptum secerunt, ac
, Aliud rapituIura. Llius etiam intelligentia perquire da est in liri lib. de duabus animabus edidit inquies. Nusqua, nisi uoluntate pes in est, qd etiainlib Retra. plane determinat dices. Potest putari salsa esse ista sententia qua diximus, nusqua,nis in Voluntate esse peccatum ecum Apostolus dicat: quod iiolo hoc facio flee. Sed peccatum, qa nitiqua est nisi in voluntate r
non meretur ponam, sed ignoscentiam sed omne peceat si vi retiar scenam. ergo nullum peccatum est i a uoluntarium. R E A po Nollo, dicendum, qadd peecatum sm quia ha ber rationem eiulpae non potest esse nis in eo quod in potestate alicuius Onssiliquia ex illo desectu,qui in potestate esu, eonsflit homo eulpatur, de vituperatur. non autem ex eo ip in potestate et nosvicut scae eua hastaturi talis enim desectus magis ad inisericordiam piovocat quam ad . indictam: te quia olentia Im quam nostrorum actuum domini sumus: est vo untas: inde est ,Vomne id quod in pote flate nostra consitu tum es,voluntarnum dicitur.& ideo oportet omne peccatum a volunt alium eis secundumVpeccatum Ee culpa idem sunt, quia si peccatum largius accipiat ut scin uenit ut in omnibus, quae propter snem aeunt, sue atant per volo citatem 'siue per necessitatem naturae, eum eorε actui a fine debilia obliquaturi ut in x phys .dicitur.
Ad primum eteo diceadum, malum non est volitum per se nullis, enim ad malum inter denη aliquid operatur,vi Diomdieit sed per atii leti, potest esse voluntarium a dum scilicet. aliquis assimat bonis, quod malum est vel eum appetit aliquod bonum feci, dum quid,cni est ιdiuncta ratio mali simpliciter. Ad seeundum dieengum quδd seut habitus uirtutis politues non aeqiliti tui subitor quia una dies non facit ver. ut in t . T. hi .dicitur: ita etiam nee subito habitua ille d diuitur: ideo dicit pb1lomelius, rex quo aliqui, habitum vitiosum acquis suit,non est in potesate eius ut stitim habitum deponat: sed tamen est in elua potestate,vt statim non secundum illum habitum operetum iura habitus voluntarii uua in limat nee gasio
de talis ignoratia in uincibilis est, quams vitare non posse
peccatum emunt et rutiam peccatum noesset
Ad quartum dicedum Viecundu e qui dicunt, in peccato omissioni, noue, igitur actus vialutitatis: peccatum illud dicitur voluntati arnon propter assis voluntatis in Omissimne transeunte ted in
quantum omissio in potestate Onaittentis
7 Ad quintum dicedum, v inter peccata actualia miniis ilde latrone peccati habet piimus m tus: Sc ara etiam miri, 44 I. mum hilet de laticine voluntarii:hoc tatum .s quod voluuiatas praeuenieata ea impedire potest in particulariiqii Q.
ille tentator si ast ut hoc fieret non coegit. Nam qui nesciens peccauit non inco gruenter pec
casse nolens dici potest. Quim uis, di ipse quod nesciens seeit
volens tamen secit. I ta nec tale peccatum sne voluntate esse potuit, sed volutas facti ibi fuit. non voluntas peccati: quod ta
men factum fuit peccatum, hoc enim iactum est, quod fieri non debuit. Quisquis autem sciens, peccat, si potest cogenti ad pee
catum sue peccato rς state , nec tamen facite utique volens peccat, quia qui potest resistere non cogitur cedere. Qua pro
non posset omnes uniuersaliter impia ite lita quod nullus sui gat L se aliquo modo est in potestate voluntaria. Dicitur auteesse contia vcluntatemtquia in cottarium esus ea statutatii ia clinatio voluntarii: de qua supra dictum est. Αd se, tum dicendum,quba peccatum originale per se loquεdo est peccatum natura, e non person .nas mediante natura. Eo ideo ea voluntarium voluntate naturae inciri tamen νoluutare persone cuiuslibet in quata uenitur, sed Adae tantum,qui natu tam insciit. Α T r e v x v a II.
5 Virum omne peccatum set in volantire.
ne peccatum si in voluntate. Peccatu enim de virtu, sunt a r. a. Et via. iri eodem subiecto, sed virtus cst in ratione. t in 1. Eth. dicitur: lia 'G. I. M. cum igitur voluntas I t alia potentia a ratione a xidetur, quod a. Et supra peccatum non si in voluntate. d. I s. 4. ae , Piit. Quod est susceptiuum dignioria potest esse sustomi d. r9. x. tiuum indisniori a sed concupiicibilis ea susceptiua virtutis, Cap. 3. quia temperantia est in concupiscabili, ergo de eo neu pileibilis non impeditur propter suam Nn Petic tionem, quin in ea peciacatum esse possit.
a Prael. In illa potentia est peceatum in euitia actu e mi ta, peccati consilit, sed hie non solum es 4n actu . or atrer sed etiam in actibus aliarum potentia ium, vi supra ditium est.
ergo uoa tu sola voluntate ractatum est. ---
295쪽
4 Ptet. obiectum voluntatis est bonu simpliciteti sedebit Ioum coneu piscibilis est bonum secundum sensu in 1 sed masti, Ieccatur per eonuersonem ad delectabilia lensus,' per conueronem ad bonum simpliciter. ergo peccatum magis ea in coi cupiscibili quam in voluntate.
Per qus quis peccat pter peccatum sine voluntaterer haee & torqueir es non post e verissimum est.
Ex his liliuet, qualiter superi
dum in volutate nee ra accipienda sint. catum elui eos stiti S D N τ R , Quod mala voluntas, en uesuvia est quod in litera di-
citur. Nusquam nisi in voluntate pecca tum est.
a Piae t. sieut se hahet falsa opinio ad intellectum: ita prarium peccatum.
I aute omne peccatu mortale voluta citi est: cu voluntas malaipctinua actio ad volunt sit mortale: costat ipsam ei te volti autem intelligariana quicquid agat, in peccato semparsonianent, dum sne Me sunt, opinio rationabilis es.s Nihil est bonum sine summo bono,&e. Instiles igitur sunt stie summo bono,quantum ad illam iocietatem, quae est per participationem gratia: de ideo gratuitum bonum in eis non est: non insuat sne summo boDIsTNCTIO XLII. no. ouantum ad hoc A quod eius bonitat An uotan actio mala in eodem homine, o circa eandem rem, Mis tui est etiam in opti- unum peccatum,nil plura. Mis mori M. Ruia
la & operatio pecca vera, per laustum unt: quaeri solet, puniorim ducet povirum in eodem homine,&cir tς sibi sine charitate caeandem rem. hςc duo unum D. lib.M.
te sed salsa opinio luntarium peccatu . inrid. n. Vt
non est nis in intelia . - - . ----- -
. - ait Auz.tam i voluntate, quam ipsa volimias sita est Voluntas Rii sporan Eo itaque mala recte dicitur vo-ὰieendum V aliquid Iuniarium peccatur qd in voluesse in voluntate, tate Voluntas quippς,
α Vt ait Aug. in eodem, est prima
ea si eut in caula.& causa peccandu aut nullum pecse ex primissa quq- cxtum est prima c*usa peccan- Hsione patet e ςς δ dii nec eli cu i recte imputetur
T. - E peccatum, nisi peccanti. no est
peccatu voluntatis ergo cui recte Imputetur, nili
est Vel ira, is si in voluntati. hoc autem de pecca- ea scut in subiecto; to actuali & mortali intelligendum est. Neq; his verbis aliud ReuMch peetati potest aecipi voluit Augu. ostendere, ut ipse vel pm ramum, vel ait in Retractationibus, nisi ga
la potentia,qua actsi qua reste vivitur. peetati elicit: ac sic in diuersi, potAii, ecit insit esse peteatum rvi non silum in voluntate. Primum autem Dabiectum peccati est,ex quo inest homini pectati suseeptibilitas: & quia homo .c non est susceptibilis eulpe nisimu est dri, suorum actuum:& Ihoe tibi competit sis ia, es voluntatem habens: ideo primum subiectum peccati volunta, est. ' Α vra ergo dicendu , , ratio aeeipitur ibi a Phylosopho pro parte intellectio quae voluntatem & rationem csi plectitur,quia euilibet apprehensioni suus appetitus res det. zuod patet ex ho et rationabile per participatione voeat ira ibile S concupiscibile, quet sunt potentiae appetitiuae. Est aute recratum in ratione, se ut in dirigente,& in voluntate, sicut in eligente:de ideo cum peceatum in electiqne ecmpleatur, potius voluntas u tatio subiectum eius piimum dici debet.' Ad secundum dicendum, a, virtus non est in concupistibili,nis tin V aliqualiter participat rationem inquantum est rationi obedienx:& ideo non oportet, p sit primum subiectum pe cati: sed proximum potest esse. Ad tertium dicendum,u, seut supra dictum est actus aliat spotentiarum non habent rationem culpi, nisi Fin s subiacent
sint peccatum, vel diuersa, Vt si ad intentionem prς- quis furatur voluntate: volunt a ripientis: sed no qualem habuit malam, quae pecca substantiam Ptum est, dc actum malum,il peccatum est. Haec aut e duo diuer- multipliciter accipi-sa sunt, scilicet volutas 3c actio. tur 5:c., Bonum sm
a Sed nunquid diuersa lunt pee Phylosephum diuifi
cata, an unum Quidam dicunt v num esse peccatum vero to eum hie ius dita diuersa es e peccata dicunt, qa tentiae non ponatuta
cum costet hec duo diuersa esse dixistpcta aut diuersa duo peia duri aut duo diuersano peta Qui b alii riissent, haec duo diuersa es.se no pcta. Non. n. pdμ funt, sed
pona unu ,ua ivnaIuaricatio vel inobedientia in utroq; admittitur, sue quando vult, siue quando agit, 'e unus est ibi contem plus: sed minor cuna in volunta
tes boni , qudi sunt ipsit, Ima. hie auteassignatur partes ni i ordine ad aliud. potest autem aliquid accipi eae bonum in ordine ad it a. Priamo modo, ut in ordine ad suem ita se te- spectu euilisque sitis dicitur etile. respei tu autem sinis vitiivi, qui est vita aeterna dicitur bonum temunerabile, quod est ι num honestum merito Num. Secundo modo, ut in ordine ad ali
iuod bonum sinite:ad quod ordinatu , , et seu t fgnum i & ία ignum boni dicit ut bonum, ut patet insaeramentis legalibus, Vel se ut piseedens elui similitudinemr & se honum apparens dieitur bonum.& hoc praeeipue est bonum delectabile. Tertio modo in ordine ad pri ceptum,& se dieittit bonum simpliciter ouod lege praecipitur 5: noe est etiam iemunerabile di honesum .Ei secundario dicitur licitum bonum,quod nullo praecepto prohibetur. Vnde modi Aras quodammodo includuntur in istis. Pectatum quippe illud eo itandum &e. t Iila solutio procedit,s accipiatur volutatium simpliciter & pei secte: quod
non in omni peccato inuenitur.sed ii accipiatur voluntatium quocunque modo,sc inuenitur in quolibet peccato ut ipse in processu solutionis ostendii. I Quod tamen in voluntate &e.FVolunta, dicitur esse in voluntate,dum actus voluntatis pioximus,in potestate ipsus potentiae existit. vltumque erum dicititur voluntas,scilicet potentia di actus. imperio voluntatis. unde patet, et peccati primum subiectum voluntas est.
' Ad quartum dicetigis,quia delectabile sis sensum, quamuis
non si obiectum voluntatis, inquantum huiusmodi potest ta men esse obiectiam eius, inquantum apprehenditur ut boniam fmpliciter.& hoe modo est periatum ei rea delectabile sensus. Ad quintum direndum, u etiam quamuis homo possit puniri sm omnes partes not5 ess susceptiuus nitri aer si poena proprie sumatur,nis inquatitum est voluntate habens, lura ea nocaliquid poenale est,quod voluntati aduersaturi de ideo voluntas eu ptimum subiectum poenae, si ut di culpae.
H-. --. I enim fides intentionem diligat &c.l Ista ratio sol
l 4 l la es in i .ait primae quisitonis. Quod a quibusda
i hie determinat de peceato in comparatione ad partes eius. Et diuiditur in partes duri. In prima dete minat diuersas peceatorum partes de modos. In se cunda specialiter determinat de quodam peccato quod omnia alia transcendit. 3. dist. Est praeterea quoddam senus pecca ti.&e.ὶ Prima in duas .in prima inquitit ea quae possunt ad confiuctionem unius peceati convenire, quas integrantia pecca tum N constituentia. In secunda prosequitur diuersis peccat ium diuisones. ibi. Modi autem peceatorum &e. Jprima diuina itur in duas. In prima inquirit, an actio exterror de voluntas convcsiant ad conuitutionem unius peccati.lu secunda inquitii, xttura
296쪽
nt, rarum ad Lue si t aliquid aliud in pectato praeter .ctum inre A vesantarem. mgo uti luntas de actiis eri et non sunt duo priorem de exteriore mihi. Pr terea solet quati cu aliquo,se. eari Uri Citea primum duo facit. Di imo mouet quaestionem. Secundo determinat eam, sis diu et ium opiniones. ibi. Quida dicunt unum esse peccatum, Acc.IEthse diuidatur in tres,Fm tres obiectiones,quiti una opinio contra aliam in- te solum peccatum continetur.
ET . t maior vero cum voluntati etia
eisdem obiicit, dic; operatio additur: & ideo mai Tetria, ibi. Item ει fit peccatum & non plura, cum adhuc qstioni, dcci I voluntas operi mancipatur.
Praeterea solet quae cata, sed unum. s ct L ν τ r o dicendiam ri, cum vnum re ens eo uertanti re oportet ut smidem a quo te, nabet esse audacium de usi x Hate di multiplicatione accipiatur,scut patet in naturalibus, i bin . ris habet ei e per scir. . cata sunt: cum quis voluntate mam e habet etiam
mali prius cocepta deinde op x atam per sitio patrauerit, non pro aliquo reus
eit, nati pro quo ante opus reus diuersae firme: Quia
. xtrum praeter actum interiorem Ee exteriote, si aliqd aliud
in peccato quod reis maneat, actu transiste. Et cito hoc tria Leit. Primo ostedit,
is convu eosdem oppo aio. Ed adhue eisdem obibe itur: si unum tantum peccatu illa duo pec-ν transeunte actu interiori,& exterior remanet reatus secunco, ostendit quot modis reatu, dicitur. ibi. Reatus in scripti ra multipliciter accipituri&e.b Tettio sna reatus diuersitatem assignat diuersa genera peccatorum abi. Duo enim sunt pecca
Pi mo. si voluntas de actui extetioe sunt unum peceatum. Meundo. si transeunte actu, remanet reatus. CTettio. De diuisione pereatorum pet velim e re mortale,quae penes reatum sumitur. Quarto. Dedi aeteria venialis de mortaliae S praecipue quantum ad genus operis. Quinto. Vtrum peccatum mortale poenam aeternam merea turr de in hoc a xeniali differat. R R. T I e v x
trium sine diuertar strui tu tierat: cum adhuc in sola volun sitia i , piincipium late peccatum consistebat: nul multari tui uini, De Ius enim reus est aeterne mortis
, misit: ro peccato: sed peccatum n melo
aliud no est admissum actione, sciunt: nihilominusquam prius admissum volunt a Ninem reo posset ege
te erat. Non igitur pro aliquo i
.. - i 'ε humanae, Se sede aliis licui autem superi ut o sensum est. actus no ponitur in genete moris, nis propter voluntatem. s.fiti Ues a voluntate elicitus vel imperat :& iam fm . ni tem voluntatis eu fumeudum iudicium de unitate eius,quouin genere moras dicitur: unde contingit aliquid quod est . num in genere natutae consaeratum, ut unum motum continuum et se plures sin ut ad eenus moras retorquetur, si volunta, in actu varietur, ut qua nuci bona intentione qui, incipit de mala terminat, ut supra osLnsum est: dc econtiario contingit ese actus plures, sin P ad genus naturae retetuntur, qui tamen sunt unu in secundum N in generemotis considerantur,ut patet in eo qui iuratur:quaa oc, actu eius,qui ad foem sutri ordinantur, peccatum sunt: cum mala intentiones an qui pollunt valde multi esse: a tamen omnes computantur ut unum peceatum, quia non habent rationem peecati,nis sm P per unam voluntatem in unum peruersum snem ordinantur. se erto distinguere oportet in proposco, qa cum quaeritur 'trii voluntas & actus exterior siit diueua peccata. aut intelligitur de voluntate coniuncta actui exteriori, aut de volun late praecedente. si de coniuncta,se oportet quo Ieccatum unum ci voluntas interior & actu, exteriori quia vo talis non multiplicatur actus. Si autem de voluntate separata,se est aliud peccatum,quia actus voluntatis multiplicatur. Quando enim actum explet extetiorem,etiam actum voluntatis iterat :& ideo oportet,ip sint duo peccata: non propter da uerstatem actus interioris de e , teri orti: led propter diuerstate duorum actuum interiorum voluntatis.
in D p R i M v M ergo dicendum, P in hoc praecepto, non D OrΜvM se proceditur. Videtur, v voluntas de actu snt duo peccata quia Aue.dicit V ex hoe est aliquid peceatum, quia diuinis legibus contrariaturi Mwa sed duo praecepta sint diuersa, quibus prohibetur vo o concupisces rem proximi tui, non prohibetur illa voluntas fu-
lunta, interior & actus exterior, ut patet Exod. xo. Non suraberis. Item & non concupisces rem proximi tui. ergo actus exterior Se interior, ει voluntas praua,sunt diuersa peccata. 1 l rati. Non potest aliquis magis malus eisci & magis peerator, nisi per hoe, peceatu peccato accumulati sed magis peecat,qui voluntate N actu peccat,u qui volutate vel actu tantu. ut patet. Matth. s. Vba grauior poena redditur opprobria dieentiri solum eontra fratrem irato. ergo oportet, . actus addituse, letior. st aliud peccatum.
J3 l lx Diuersorum habituum sunt diuers actu sed no essem habitus pei sciens id quod es rationale per esentiam, Ierationale per participationem. cum igitur peccatum volunta-- . tis sit in actu eius,quod est rationale petessentiam, quia volun. i, tat in ratione est: ut Damas& Phrlosophus dicunt. actus aute, exterior in eo quod est rationale per participationem suo me sophu3 3 u diante ab intellecto motus exterior egreditur e videtur ae non anima te . se . tium peeeatum voluntatis te actu exterioris. Piael. Multiplicato seneriori multiplicat insertu . unus. n. homo non est plura an inritia;sed actus est superior ad peccatur
quia peceatum nihil est aliud quam quidam actus mordinatus. cum igitur actus voluntatis,& actu, exterior stit diuers actu , quia a d uers, procedunt potentii a videtur non sunt virum praea tum voluntas inittitit,& actus exterior. 3 Prat. Vnum accidens non potest in diueis, sub ectis es Et sed Huc interior ea scut in subiecto in voluntate: cuius essactus .act ast exterior in potentia mouente Ot panum ago n5 potest esse unum peccatum:cum peccatu si quoddam accidens. snti eo MYRA. pluribus peceatis debent ut diuersae pre nae sed non iniungitui arra poena in satis citironepto volunta te interiora & actu exteriori, sed una tantum est . ergo unum
a. Top. e. r. Pidit . ubi unum propter alterum ibi tantum unum, ut phraaosophus dicit:sed actus exterior no est peccatum, ius propterrandi,quae est coniuncta actui sta quae est ab actu separata,quae etiam sine actu quandam turpem iocunditatem habet: qus aut coniuncta est actui prci hibetur illo praecepto quo sui tum pro hibet. nihil enim odit sub praeeepto, vel prohibition niti Ira est in voluntate.' Ad seeundum dicendum, et intenso,& remissio in his quae
secundum maris di minus dicunt tim non ess per additionem seut in his,quae secundum quantitatem au mentantur an quib' quantitas quantitati additur, ut maior quantita, sal. non enim calor calori additur, ut masis calidum sat, nee curuita, tu ita ' ti, ut sat magis curuum, ut in .Phys. dicitur, sed causatur Dueia D 'so ex hoe et illud quod intenditus magi, petistititii inuenitueti supposto impermissius. unde non oportet ad hoc,quod es quid magis peccet,quod peceatum addatur, quia se quaelibet circunstantia a grauans, peccatum essedi sed oportet,vi deformitas peccati perfectior st. 5e hoe contingit quando aliquis per A actum exteriore peccat,quia maior est )e imitari qus in o inteliori de exteriora ess,quam illa, que tantum in voluntate est nas sorte si voluntas completa,quae pro actu rerut tran Ad tertium dicendum quod a diu ei si habili b diuersi act eliciuntur rnon tamen oportet, quod semper illi aciu, diuers, sat diuersa peccata,vel etiam diuersa metita, sed possunt esse unum, ut patet, praecipue quando unum peccatu impetat ataualterius peccati, ut cum qui sutatur propter aula M. es erum tune unum pectatum diuersas habens deictumates , quam vicstit ibi plures actu . Ad quartum dicedum, quod actus smplieiter acceptus, noesi genu peccati, nisi secundum quod sub voluntate cadit, de
ideo , bi non multiplicatur actus voluntati non multipli iurpeccatum.
Ad quintum dicendum, ir psia sicut in primo subiecto est
in voluntare,sieut supra dictum est de ideonsi es in conuinus, xt peccatum in diuersis actibus connuat,quia inquantum sunt a ius
297쪽
in h fit subiecta diu eici pot&ia, selieiete, actu. inquat s .era p
5 Vtrum reatus peccati maneat pon peccatum.
arti ε Et 3. se proceditur. alio issent damnabilis aciti pecq.sε art. . videtur, P post actu cando quam ante fuerat, cum
'μ' in . . , la voluntate delinquebat.
ilianeat. etiante. . . . . . . . . r'
Gula,cerat effectu, i Ad lisc etiam illi responden sed aliquis no est re tes dicunt, θ propter pecca -- punae, nisi N au. tum qui de tantii illum furem ergo post auum no ebstitui: & quamuis eiuste manet reatus. Si di ' - .
catur, i i quis est voluntas & actio unum sint peeteus poenae, non solu catum, pro alio tamen reus fa-
quia hoc facit sed in ctus est actu peccando, quam
'δziz prius erat sola voluntate delinstet t. quendo, quia pro actu , qui est
a Contra manete aliud, quam voluntas: licet non causa, manet estis': aliud peccatum. sed eὰ quo aliq, actu ε ecati iecit non potest illud non secise,quia vi quod piae tertiatum est non fuerat, etiam nee Deus saetere potest,ut in primo li-hto dictum est Diu. i.eiso nunquam aliquis a reatu eulpae ab . solui posset. Si dicitur, p reatus manet post actum pr effectu, quem actu, in subiecto relinquit,qui remoueri potest.' 3 Contra. effectus te ictus ex actu es dispositio habitu, i sed' propter neutrum istorum homo reus poenae tenetur, quia homo a ieatu poenae absoluitur adhuc dispositione ad peccatum per consuetudinem inducta in eo manenter di similitet quan doque dispostio de habitus tollitur: & tamen reatus remanet, uvi quando alis uis per auaritiam pectans .habitum auatililae- qui iit qui postmodum habitus eorrumpitur in eodem per prodigalitati, actus edi quibus habitus contrarius genera u , etiam sne hoe gratia interueniat quae reatum soluit. erso non potest diei ui propter effectum relictum ex actu,reatus post actu remaneat. Si dicatur,et non manet reatus post actus propter enctum praedietum,sed Iropter maculam. Contra. macula illa si non si disposito, vel habitus nihil aliud potest esse quam gratiae priuatio sed privatio gratiet communis est omnibus peccatis ni ortalibus ergo ex omnibus mortalibus manet una macula,& ita unus rea us, quod salium es. I s Prael. Insula pratia, cessat gratis priuatio 1 sed adhue tamen aliquis reatus manet quo homo ad poenam saltem temporalem
obligatur.ergo non videtur, ut per priuationem gratis reatus post aetu in remaneat,
SED CONTRA . Nullus punitui Iusse, nis ad prena obli Igatust sed peccatores iusse puniuntur postquam actu non pee-can t. ergo sunt obligati ad poenam .ergo est in eis reatu1,qui nihil aliud est quam obligatio ad poenam. Prael. sicut se habet aetiit virtutia ad praemium t ita se habet peccati actus ad ponam, sed transeunte actu virtutis,adhue ma
l et meritum piamia ergo transeunte actu peccati, adhuc manet reatus p nae.
RO DON o D eedum, V reatus dicitur secundum Ualiquis est reus Denae de ideo oprie reatui nihil est aliud qui in obligatio ad poenam, & quia haec obligatio quodammodo est media inter eulpam di pix am,ex eo, ut propter eulpam ali is ad poenam obligatur: ideo nore en medii transumitur ad extren .a, ut interdum ipsa culpa, vel etiam poena reatus dicatur, ut ilitera dicitur. Cum autem poena si medicina quaedam, ut Phyc p 3 iosophu, in L Ethie.dicit.& medicina non detur nisi contra de xsectum aliquem oportet,ip ad prenam aliquis pro aliquo desectu obligetur. no et ille deiectu, semper sanetur per peenam in an quo est,ut patet in damnati , le in stire qui suspenditur: sed poena recompensat desectum in statu Vniueis, vel etiam rei publicae propter ordinem ius iliae,qui in poena apparet. non autem desectu, quilibet ad poenam obligat. sunt enim deseetus quidam inuoluntarii tiragia misericordiam,quam iram prouocantes sed illi solum desectus, qui ex actibus voluntati olan
quuntur ponam merentur in eo, qui voluntarie in desectum inducitur:vnde eum itanseunte actu remaneat desectus: opotistet ur etiam reatus remaneat post acium. AD p Rr HvM eigo dicendum, si causa proxima reatu est ipse desectus peractum peceati inductu iacius vero est seut eausa remota: unde non oportet, quod transeunte actu,reatus transeat.
Ad secundum dieendum, auia non solum quia verum est dicere aliquem actum peccati quandoque egisse, ad F ciam oblis
Qtur,quia se quandocunque verum esset direre eum hoe sedilo, eset prens obnoxius: sed quia desectus manet in ipso ad huapropter actum quem prius secit. Ad tertium dicendum , quod reatus non sundatur per se loquendo super d spolitionem,uel habitum sed per atridens, fui quod talis dat politio
Alia aduersus eosdem opposuis. vel habitu, cuidam
instant dicentes: ideo staridi non habet talia e duo diuersa esse Monem maculae, nisi Peccata, quia diuersorum legis ii cur lum quod
mandatorum prevarication ς duint, . .&ideo sunt. Alio enim mandato legis diuersitate actu si ueprohibetur actio surti, scilicet ei iam diuersae macunon furaberis. Alio voluntas ix quam uiri n. quolisurandi, scilicet non concupisces rem proximi tu I. Cum hcc priuetur; non tamen duo diuersa mandata sint: qui- eode modo sed actu
bus illa duo prohibenture patet '' uris castitas ner
se prauatur et & aliae virtutes ex consequenti s m quod sunt casitati annexae.per Attum autem aetus iustitiae per se & aliatum virtutum ex consequenti:& se de aliis 3 ideo non oportet, quia omnium peccatorum sit una macula, vel unus reatus. Ad quintum dicendum,quod in peccante sunt duo defectus: -- -- vnus qui est in ipso actu peccati,sin quod aliquis limites legis diuinae, & rutionis recta transgred)iur. Aliui est in ipso peccant ' priuatiis virtutis ex priori desectu actus indueta.quamvis autem eum aliquis gratiam ieeu petat secundus desectus tollatura non tamen ex toto ptimus sublatus est, quia oportet, ut quan tum voluntati suae obediuit praeter legem Dei tantum etiam in contrarium reeompenset: vi lac institiae seruetur aequalitas de ideo post gratiam recuperatam iniungit ut latissaetio: Ec est adhuc homo reus temporalis pinna. A Trev xva ara .
c Vtrum pecturum conuenienter diuidatur in
t neonuenienter per mortale & veniale diuidatur . Ea nq am. Et fu in ins nitu/igerunt,in uno genere non eonueniunt, sicut crea pra d-M-φtor & creatura, ens & non en 1 sed .eniale de mortale sunt bu I iusmo31: cum uni debeat ut prena temporalis, alteri aeterna, ut cont 3 cu patet in litera.ergo peccatum per Ese duo diuidi non debet. 3 3- a Pr t. Determitiatio diminueni de ratione eius, cui additi esseti oppositum eius. bene enim sequitur:eu homo mortuus. ergo non est homo: sed veniale est determinatio diminueni delatione peccati. ex hoe enim, quod peccatum est , es dignum
poena. Se non venia. ergo veniale peccatu non debet condiuide te peccatum contra mortale, licui nee antinat mortuum condiuidit animal contra animal viuum.
3 Prat. Diuiso omni, debet fieti per opposta , sed veniale timor tale non sunt opposta: cum se simul compatiantur. ergo in conuenienter peccatum per mortale,5e veniale diuiditur. Prael. Culpa opponitur grati : sed veniale non opponitues aliae, quia stat simul eum ea. ergo veniale non est peccatum, de sie non debet diuidete genu, peccati eontra mortale. s Prael. In omni peccato es auerso ab in eo inmutabili bono tanquam formale: sed veniale non habet aue sonem a bono incommutabili equia peccans vena aliter non auertitur a sne vitimo, sed . iae inordinat in herer ergo veniale peccatum non P prie ea peccatum,& se idem quos prius. SLD CONTRA . Ioan . I. Si dixerimus,quod peccatu non habemu ,nos ipsos seducimus, ede. Constat autem,quod non loquitur de mortali peccato quia sne illo sunt saucii. ergo oportet poclere peccatum veniale.
Pist. Dispostio te habitus ad eadem spretem qualitatis peritinent,unde inuenitur scietia, dispositio,&habitus. oro oportet a simili, audd in peeeato inueniatur aliquid quod se habet per modum dispostionis de aliquid quod habet persectam ta-t ionem peccati. dispositio autem as pectatum mortale, est necatum veniale. ergo mortale pecearum Opportet supponere veniale.
RE Po Nn x o, dicendum via est duplex modii, diui ἄdicum mune in ea quae sub ipso sunt, scut ea duplex commu-
298쪽
di Gientiat quibus aeqiraliter natura Leneris in si eri mricipatur sicut animal liuiditur in hominem,& equum, & huiusmodi alia vero diuiso est eius quod est commune per analogiam quod quidem secundum persectam rationem praemeat ut de .nci diuiden-
tium, & de altero im illa duo diuersas esse esse prsu an . . perfecte, ει stςundu ricationes. diuersa igitur pec-
i&-MO,I inens cunt diuersa quidem esse man-αM,Sc in ens poten data di quil, illa duo distincti metia:& hxe d tui fio est pro lubenti vi Aug. docet se per quasi media H I si odum Veruntamen illis no
utilocum N 'mium cum , di talis diuitio est peceati inmortale ac veniale,quia ratio peccati persecte in mortali tueuitu tr a Prati.Ea quae per sedistinguuntur, non transmutantum nulcenti sed veniale de mortale inuicem transitu tantur, quia nihil
adeo ea hettiale, quod non sat mortale, dum placet. sinit iter A lommomnis culpa mortalis per consessionem fit venialti,ut Ambros. s
b Si peccatum ab aliouo admissum in mortale non distin-
ab aliquo pcto voIuta - te perpetrato. volutas
id agelli, de actio risierit: nodu
guuntur, nisi perae idens. Si gleatur, peccatum mortale das inguitura veniali,
quia mortale es cotitia praeceptu, venia
te praeter praecepita. Cin a in ii disse ita
obseruatis, una praeuaricatio t in vera pinnitentia liabita: vir u se inne praecepta diatum incurritur: unumque pec illud p usquequq poeniteat catum contrahitur licet duo di sit in eo: qδ no enc ur,2 a Volun ip Ii )'. uersa illis prohibeantur . sicut las illa, q Priu, ni it non est nec pluiae prohibent ea,
econuerso duo sunt mandata charitatis quibus duo praeci eundum quid. Vnde piuntur diligi: vna tamen in eis' ita nobis comendatur charitas.
peeeati in aliquo esu. est in veniat sicut minimum quod potest et e de natura entis est in ente in potentia, s in ente per accidens,& hoc ipsi normna ostendunt,quia venia non debetur peccato, nisi secundus aliquam persectionem peciali habeti mori autem debetur peccato inquantum pecearum ideo mortale peccatu per sectum quid in genere peccati dicit veniale autem imperfectu. AD ORIΜvM ergo dicendum quod incitate ε: veniale
actio, quia no illud vult vel agit quae non sunt mala, uod ante voluit, & egit Sed niti quia prohibitae: non est igit orandum peccatum duo b modis in aliquo dici cite ea, qui tu ut prohibita,quia mala. ergo in hi ,quae lepe naturali drohibentur, disinctati malis nutu ev prohibitione legis,led potius ex ipsa natura alius. ptat. Pr ier aist malionem nihil eu, iuri negatio e praeter negationem, nihil est, Dis assim alio,cum inter assit mationem α negationem,nillil sit me ham: sed qua non facit quod praecepto assii maliuo praecapitur contra praeceptum committit: Uilii et qui facit quod praecepto negati uti prohibetur,contra prae noueonueniunt in Detrato, Qui inpenere uni uoce de ei P π C ceptum lacita o quicunqtie peccat prxter pr
a se rivi a Gut in eo ouod ei, set analopiam commune est. eontra praeceptum: de ita distinctio nulla est. Si dicatur, P di dicato sed sicut in eo quod eis per analoe - .c Ad scam dicendu,s veniale debet alicui uupi . vel hortet qa indui et vel sicut o qa est indulgentiae ratior licut ei qQ indulgetur, non debet ut alicui, nis pcto, quia nihil indulsetur,
nis quod poenam metet uti scut ei quod est indulgentiae ratio nunquam venia peccato debetur sed vel in nrmitara , vel alicui quod facit imperiuctionem in genere peccati. peccatum autem veniale non dicitur veniale scut remissicinis ratio : led sicut id quod nolet emittitur propiet Lin persectionem peccati. unde nee hoe quod dicitur .inia te,non tollitur tota ratio peccatis li
cui per hoc,quod dicitur mortuu m,toli tui tota ratio homi ni . unde non sequitur,m veniale peccatum non tu peccatum ista est imperiectum quid in genete peccati. Aa ieritum diuendum,quod opposito venialis, ta morta.is
ea seeundum persectum impotitium . unde non omnino excludunt sei sed unum est dispolitio ad aliud. vel dicendum, is Moppotita in esse eidem non sicundum idem non es in conueniens:&ideo eum peccatum veniale,& mortale non sint in homine sin eundem actum: sed sm diu ei sol, qui etia smul non sunt, do oportet,quod tollat ut oppostici venialis, de mortalia. C Ad quartum dicendum, P peceatum quod completam ta-tronem culpe habe dilecte gratiae opponitur: peccatu vero xeniale quod imperia iam rationem culpa habeti non opponitureiatiae nis indit ecie, ut Test dii stilo quaeda ad mortale. et autem se sunt opposta non eii inconuenien ese timui, licui fuit M.quae dispolitio est ad calorem est smul eum stipo e. unde nati est inconueniens p veniale sit culpa, dc simul cur si di Ad quintum dicendum quia a uetii a fine inco mutabili elidupliciter, vel in habatu, vel in actu tantum: secundum habitu auertitur,qui tibi alium snem contrarium ponit: & hoc eit in peccato incit tala. unde qua peccat mortaliter est licui recedensa viat in actu vero tantum aliqui, auettitur, quando alicuis a- itium aliquem si est quo in Deum non tendit ex eo, quod inordinatem quod est ad finem inhaeredi non tamen ita,ut illud qIest ad finem quas finem eoastilitat:& hoetu in peceato veni li unde peccans venialiter tintilatur ei, qui nimis moratur in via:de hoe non est a uerti,nis secundum quid, scut etiam quod
retardat motum corporis staui, non aviari prauitate ui tuam, M inclinationem infitiem. auferret aurein, 6 etintrarium ubi
r trum peccarum uertile diminuatur a mortali.
I.2.qo,sa -κ D O v stet via se proceditur Videtur, puer: Ieseseeat. 1. Et Ma A a moltili non diti inquatur. Quacquid enim tollit ira l. . , i tutem es moriale peccatum sed oe peccatum tollit viil atti' nuit M oeceatu lecessus ab aequalitate est. vutus aut aequalitas
serunt mortale Se veniale, hoc, tr veniale est exitus a medio virtutis tamen prope medium. moi tale autem exitus longino eis tiquus a medio, sicut dicit Phylosophus in x. Et bies qui ratum
secedit a medio non vituperatur. s Contra. quia scut ibidem dicitur, non est determinatum apud nox.quando multum εἰ quando patum a medio tecedas, si ergo tisi disserat veniale a mortali nisi secundum paruum de magnum tectaum,non posset apud nn, determinari quod esset peccatum inortale,& quod veniale,qa esset valde peractato sunt. sED CONTR A. Diuti stas pomarum lcspondet diuersitati culpae: sed poena temporalis differt ab aetetna et gia & peceatum veniale differt a mortali,cum vni debeatur ei a tempo
4 Ptat. In quolibet genete pet e Gum 5 impei Dcrum habet determinatam distin ionemr sed veniale & mor tale, da seiunt vepei sectum de imperfectum in genere peccati,ut ex ri dicit, patet.ergo oportet, qudd habeant de te minatam distinctionem
Rr svo NDEo dicedum v ut ex dictis patet, veniale peceatum dacitur,euius reatus facile soluitur: dc ideo vena ite tripliciter dicitur. Vno minio dicitur veniale ex causi, quod quidem facile remissibile est,quia causa peecati quanda in rationem vente habet,sicut ea,quae per ignorantiam & in simitarem feci tur. Secundo dicitur veniale ab eucutu, quia sp aliquid peo superueniens,esscitur poena eius et to solubilis, laetit conseisio adueitiens peccato mortali,sacit poenam esu, proportionatam tribu, primitentis virtute es allium. Tertio aicitur veniale, qui pse actu, n se facile remissibilis est eoquha non rei secte peristingit ad plenam lationem peetati,& illud proprie dicitur ve niale de quo nse apitur, ar a mortali d dis inguitur.Prtiuiniti ridi secundo modo dictum veniale nodistinguitur a mortali, et a mortale potest per ignotantiam seri,dd illud quod est mortale,
sit .eniale per consessionem. Iniversectio aut peccati potest esse dupliciter.vel ex pene te actus, ver ex parte pecea uti ,: genus autem ipsus actu, tum itur ex materia, di obiecto. unde licui dicit ut bonum ex genere propter debitam materia amia malum ex genere propter indebatam,& est veniale ex genete propiet materiam, in qua peccatur. In illa autem materia peccatum perse ,
Oe inuenitur,m qua ii peccetur, vitius charitatis ad Deum, dc ad proximum dis oluitur, per quam vita est animae: de ideo 'ari aliquis peccat in im sine quibus iecte serua ai,non iemanet sabiectio hominis ad Deum: Se foedu1 humanae societatis tunc est peccatum mortale ex genere, te talia peccata Ph3losophu, in litias appellat: unde vult,l non omnis vitiosus si malus sicut patet,quod non potest homo debite Deo esse subiectu : ii Deo non credat, sei non obediat, de huiusmodi. Similitet etiam societat humanae vitae seruati non posset, nisi unicuique iersecundus sent. s. Tho. S ualetur
299쪽
Daretur quod suum est:& ideo furtum.& iliae speetes iniuritie F et Contra, quia multi sunt oui non toto tempore vite suae In
sunt peceat a mortalia ex genere:& limiliter est in omni P alus. Ea vel sine quibus societas humana seruari potest. non tari ut peccatum ellis mortale ex senete:quam uix etiam deformis act sit si i lii perfluus ludus,& aliquid huiusmodi: de talia dicun
&tra sire, scilicet actu reatu. Actia est in aliquo dum ipsurri quod peccatum est, ut actio, vel voluntas in peccante est. Reatu Vero cum pro eo, siue trisierit: sue assit: mens laois polluta est,& corrupta: totusq; homo suppliciis obligatur perpetuis nec aeternae . e Si etiam mortale eli: unquam est in aliquo peccatu obligat nos poenε aeternae. Si ve-
honti ex genere, pratis seri male 5e non in num sor ita quod in veniale ex gener, tali ni o potes se ri, perit mortale. vis e tedatur esse moris tale, 's veniale estieri tantum quis in re temporali delecta tu , ut gnem sbi in ea consitu M.quia se non seruatur debita reuerent a ad Deum
qui es vltimus sui . R eii a quem Omnia sunt diligenda ex parte vero peccantia estim persectio peccati propter impellectionem potentia eliciemi s actum, ficut primi motus sensualitatis, qui deliberationem pr cedunt peecata venialia sunt: quamuis in mater a sint mortalis peecati, se hie sunt venialia per accidens: de ideo adueniente eo ensu tationis delibera is, effetuntur mortalias A ' iMvΜ ergo dicendum.quia veniale non corrumpit virtutem quantum ad habitum: hoe enim mortalis est pro ritum sed exit ab squalitate quam ratio ponit in actu virtutis. peccati actu perdurant: sed dum pereant eogitant se qua o-que a peccati actu terestitos. eteto talis secundum hoc in suo aeterno non peceauit: εe ita non debet puniri aeterna poena.
Pret. Nullus iude2,nisi sit crudeli infligit pretiam quas delectatus in poena sed
Quibus modis dieitur in scriptura propter emendati
4 rEatiis aut in scriptura pro peccato mortes . multipliciter accipit, nisi proptet emendas pro culpa. Pro puna,
actu praeter Orie in ale quin sit etiam reatu . Sed est reatu intelligendu postquam transit actu.
nialer obligat nos poenaei pall. duo. n. sunt gnapctorum, mortalium. s. 5e venialium . Mortale obligatione poenae r Palis, vel qudd non in Yterna
s S a ti e NTRA, Videtur,quod etiam veniali debeatur pin
tin it, quod aliquis toto tempore vitae
suae in peccato veniali perduret. Si igitur aliquis punit ut ternaliter, ut dicit Gregoriu quia in suo artemo pricaui ido niti. c. at ut, i talis eternaliter puniri debeat. I 6 piet. Ponatur quλὰ aliquis moriatur in peceato moriali,& veniali: eonstat , u, ille statim . e molitur ad internum descendit, cum ergo veniale non remaneat impunitum, ibi punitur, non tantum pro mortali: sed etiam pio eeniali, sed poena luserni est aeterna, quia in inferno nulla est redemptio.ere.
. - peccatum veniale Sterna poena pum ur.
η Ad secundum patet solutio pereu,quae dicta sunt,quia pmee H r pirati sit ita quod aliquis ad pei etiam aetatem veniens ita dat derentali , euentur di iterum quod veniale sat mortale bapti ratu in qua iam peceati Dina reus teneti poteu : mn
primo instanti illius temporis ven taliter peeret, de moriar utrconstat, quod ille pro peccato veniali planitur. non aute in limbo puerorum,quia prima sens bili qu ae veniali debetur non est ibi nec etiam in purgat tio quia gratiam non habet sile qua nulla nursatio peccati esse potest. ergo punietur in inferno proveniali S ita veniale ad morae aeterna obligat, sicut & mortale. RE PONDEO, dicendum. quod ratio quare mortale peccatum ad aeternam poenam obligat, polen sumi ex tribus. Pt nao ex parte eius in quem peceatur qui e it infinite mas nu,.scilieet Deu 1 unde & offensa illiti, infinita pcima digna eii. quia quanto est dignior, in qnem peccatur: tanto peccatum magia punitur. Secundo eu voluntate peccant x. constat enim, quod precans mortaliter finem ueteriationas suae in eo, in quo mot taliter peccat, ponit . ut etiam Deum pro illo eontemnat . con sat autem,quod quicunque sim me diligit aliquid se ut fine
non es ineonueniens, scut etiam quod es bonum ex genere, potest in se seti. . Ad leuium dicendum,quod p faecepta letis intendunt homirem ordinare ad dilectionem proximi. 5 Dei, quia snix praecepti est eliaritas. r. Timor. . Et ideo illa sola mortalia sunt ex senere, de quibus dictum est. lite enim dilecte sunt contra prae epta leς,, non solum lepi pt :sed etiam naturali r quam-tii, aurem aliquid non si malunt quia ea prohibitum lege extera ori tamen ideo est malum, quia prohibetur lege intello tirlex enim interior est ipsum lumen rationis quo agenda disceram mus &quieouid in humanis actibus huietumini est consonum, totum est tectum. quod autem eo nita hie lumen est homini, est in naturale N malum,S pro tanto malum dicit ut, qar ob thetur in temoti lege. AJ quartum dicendum, quod assimatio opposta praecepto negat tuo pst,& pr ter praeceptu irrita contra pexcep um. similiis I suae volunt alis ex hoe ip b vellet semper sibi aut aetere: α idcia
ε s. Et Rmalect. xter se negatio opposita a simaliuo:sed qusdam ne mones, de Trima taciti ei sunt non opposite directe ipsi praeie illi Esrmativi ,3 negativa sed in directe quia disponunt ad ea, quς ditecte opponuntur: de adeo hujusmodi sunt praetet praeceptui haruerim etiam hoc modo non discordant alumine rationi , ut ab .llimo sne abducentia sed ut quedam impedimetita suis. Ad quintum dicendum, uoci hoc modo esse prci ximum medio. .es remotum,ut dictum est facit mecatum mortale, Ee . niale,& non se ut obiectio tangit, ut sit differetia seeundulio ruod est abduci a fine virtutis, A non abduci: di non sol si secunum intensionena Ee reuulsonem ei reuntiantiarum, ut Obie eici piocedit.
AD Qui υτ vri se proe itur. Videtur, τ pereatum
mortale & veniale non disserant per aeternam poenam, de temporalem. Quaecunque si ira sunt,posunt habe e aliquam proportionem ad inuicem e sed conuerso, que est in peeeaio . hes illi su ita est e similiter uuae est in peccato mortali. e ro proportionabile, sunt a sed secundum mensuram delectationi . nux ex parte . duersonis se tenet, est qualitas pretis A me. i 8. Quan tum ploras cauit se in delitii Sc. eiso re pretia veniali, debet proto itionari rrens moi talis Et ita non disierunt secura sum sternum D temporale.. ivrdit Secundum quantitatem citi pae est quantitas poenarsed ille qui peerat mo italiter, non peccat institis tempore i itiaretii, in institium bonum peceet. ergo etiam non debet: unita aeterna mena, sed damno infiniti boni ad test pu . Si iratur, et rupitur aterualliet,quia reta uit in suo aetσttio.
peccans mortaliter illo actu volutaris quo periti motaese et agit religit peccato semper ad hi retrinis per accidens retrahatur,vestimore pion vel aliquo liuitismodi, sed si isnue adhaerere ponset semper adhaerereti de a deo in suo et eruo peccat dc proptethoe aeterna poena est dignuL Tettio ex ipso uatu peccatii mortaliter,qui per peceatum gratia priuatur . unde cum si e gratia non possit fieti remisio culpae s in peccato mortali moriatur: semper in culpa remanebit una vitet tu, non si gratiae susceptibili . manente autem culpa semper est obnoxius poen :atia, te manerest aliquid in ordina una in uniuersor de adeo talas in ae et num punietur: peetatum vero veniale, neq; contra Deum est, neque in eo finis constituitur, neque statiam priuat: de id non debetur tibi poma aeterna, ed tantum temporalis. AD P R i M v Μ ergo dacendum,u' conuelso reor talis, divenialis precati non sunt proportionale,rquia per unam adb aretur iei temporali , . t fini:per aliam. ut ei quod est ad h nem elixe duci non sunt proportionabilia,quia non sunt eiusdem genetis. proportio enim est commentulatio quantitatum eiusdegeneris, ut dicitur in s sulcadis.
Ad scd ira dicendo, ii ex hoc. r ectra infinitu pereat de tuesbi poena institia. non autem potest esse ins nita aeetbitate,ua in creatura finita non potest esse qualita, insnitar sed te repent ut per dii arronem infinitam, quia ereatura rationalia durationi, in ins nitum capax est de quia actualiter peccauit,debe itii sibi noσsolum pauia damni sed etiam pama sensis. Ad teitium quod non dicitui in suo aeterno 1 cccasse, quia semper in actu peccati permanterit scis qu a in uno actu voluntati, adhaesi peccato tali modo, ut ei in aeternum ad baciei et simpune posset. vel dicendum, i dicitur in suo aeterno peccas se qui morialiter peccauit,quia privavit se gratia per pereat si mortale, i ne qua homo non potest a peceato liberari i& ideo iis potentem se reddidit ad te sendum. unde quantulo ipsistim se υblia ii, tan peccato in aeternum per auum.
300쪽
Ag quartum dicendum,madd Deus non insigit prenam ster Anam quas i n poena ptopter pinnam delactatus : sed quia dele
cta ut inordine iustitiae sue, cuius pulchritudo apparet in pe petua poena persetuae culpae.' Ad quintum dicendu quod peccans venialiter, non peccat in suo auerno, quia
neque adhaeret pec- est, per quod homo meret pce cato venialii xt M , nam ternam. Crimen enim, ux
is neque etiam mi ait Aug. vii qJ eli dignum accu
potente se reddit ad satione, di damnatione. Venia-aesurgendur.&ideo te autem quod hominem usque non dedetur si ipsae in reatum perpetuu mortis nograirat . Veruntamen
re itae suae in venia. meretur : led tacite inculgetur. ii permaneat. RAd sextum dicendum quod ille qui decedit eum mortali te veniati s mul, punit ut in inferno pro ueniali & punitur in Metnumr longe iamen minus acerba poena quam illa qua est pro mortali: hoe autem accidit veniali, inquantum reor tali num tum est,quod gratia priuat, ii nequa nullar apotia ue pur
Ad septinantii dicendum et posito illa est introisbia , quod
sic patet. Si enim aliquid .ti sus ien, ad excusandum peta saniatu ,:multo amplius su it ad exeuiandum minuvileia i repersectio aetatis,exciti,t peccatum mortale, ut ruet non 'um lium lib. ar. habens peccati mortalis reus non habeatui, etiam saeιλ ciat, qui ex genere peccatum in male siti unde multo ampli excusat insantia ne peccatum veniale impurctur. N ideo no pothesi eile, ν honio vetii aliter peccet,ante illud lcmpus quo vium rationi haberi ut ram mortali rei periare possit statiui autem , Cut ad tempu, illud peruenit vel gratiam habet, via in peceatomoriali e u.quia si iacit quod iti se si . Deus ei gratiam insun dat ii autem non iacit, mecat nior taliter quia tune est tempus, ut de sal te ilia cogitet,& ei operam detres ideo positio est impossibila.Si tacitii ponatur per impossibile: tune talis uni e tiar maena sensibili in interno: & pinna illa ei t aeterna : iud hoc accidit , enia Diu quantum eli sine gratia.
'Vt Ari dicunt unum este peccatur alii ero,&c.lVtraque opinio est vera aliquo modo intellecta,etas accipiatur voluntas coniuncta actui, se voluntas --& actus exterior sunt unum peccatum: si autem iu-'Dmatur voluntas separata ab actus e lunt duo peccata numero, sed unum specie. Ad quod illi etiam dicunt dicit Praeter iliam responsione ii qua hic ponitur, potcst esse alia, quae in ptimo articulo posita est. Praeterea quae ii,&oicum in peccato non solum sit actu, a reatus: sed etiam macula, videi ut retussicienter procedere, cum de macula mentione non faciat. Sed dicendum, quod niacula est medium inter actum pectati, ct reatum quasi eisectus actu de fundamentum reatus 1 S adeo per exitenis medium intesIigitur.l Nee vn qua est in aliquo peceatu,deci Ratio huius ell,quia actus peccati inordinat causat maculam, ac reatum posita autem causa non potest effectu, non esse: de ideo impostabile est, visa ut dum actus peccati manet, reatus
transeat. sed quomodo hoc in or ginali elle post tJupra dictu dies.s Duo emna sunt peccatorum genera, e c., Hoc dicitur ad ostendendum qu bd diuis o peccati in mortale,5e veniale, non est v muoei diuiso Ruia se mortale,& veniale dicerentur dii ι peetes peccatorum,sed ea diuiso analogi ,α propter hoe dicu Mtur ortale,& veniale esse gFneta peceatorum,quas non com
I Ogi autem peccatorum varias, Scit In parte poemi denti determinauit Mariuet quaedam, quae requital tur ad peccatum, uali partes intestante, ipsum Hie
-- determinat diuerras peccatorum diuisiones Et da ui dilut in partes duas. In prima prosequitur diuisiones, quae t spiciunt peccatum in communi. In secunda, piosequitur diuisionem peccatorum capitalium ibi. Plaeterea sciendum ess septimum esse,&c.PPrima diuiditur in duas. In pti a ponit quasdam di ctiones peccatorum,quae sumuntur e 1 parte rei. Inr secunda, ponit quandam , quae sumtur ex Mia I ominia. ibi.
ivat am quoque appellationem,&αὶ Circa pismum tria sa-cit. Primo diu anguit modos peccatotum penes motitia, siue Iadices. secundo penes actus , in quibus peeratum consistit. ibi. Alibi vero dicitur peccatum seri dic. I Tettio penes obiecta. ibi. Dicitur quoque homo peccare in Deum, Se e. l l Primo sciendum es, Ne . F
Ο Δ tiorum. Et diuidit uti duas. In prima enu
odi aut pctor u varias me at capitalia v in scriptura habent di Da. In secunda redii - stinctiones: in qua dititiobus modi S mincoinrita .s tamen. reci , Licupiditate & timore: ut Augus circa hoe tria facit. iptimo, ost Mit si perbiam ese ori nem eapitalium vitiorum. Secundo, obiicie in contrarium. ibi. s Huic autem videtur citati a te &e. I Tettio. s luit ibi. se trunque iecte dictum est &e. J Circa primuin duo facit. Diti sendit superbiam esse principium omnium. peccatorum Secundo,assignat superbiae specie,. diluuius qua tuor sum species.ὶ ,
imo. Dedis inctionem Irum, i sumitur penes radice . Secundo. De diuisione peccatorum, quae sumitur penes actu. . Tettio. De diuisone vitiorum capitalium. Qua,to. De diuinoione specierum superbiae, quae in litera assignantur. Quinto. Vtrum peecatorum se distinctorati possit esse aequa
a Virum peccata dii guantur penes radices.
D Dii Muri se proceditur. Videtur inconue i. i.q5. r Mnienter penes radices distinpuantur peccata. Radix at. i. enim est smilis fundamento sed peceatum non ha- MN het landamentum,ut dicitur in plo. Mai. . etso non habet radice ergo penes radices non lebent dis ingui peccata. . , piae t. Radiae arbori ion est albor.ergo radix peccati, non debet esse peixatum sed cupiditas male intendens,, timor male humilians peccata quaedam sunt. ergo inconuenienter radiaces peccatorum assignantur.
3 Prat. Timor ex amore nascitur, sed illud ex quo nastitue
aliqui potest diei radix eius.ergo amor e radix timoris: & ita omnium qus ex timore generantur,ia se timor contra cupiditate, ius est amor distingui non debet taquam radix opposita. et Pi et . Quscunque conueniunt in al,quo uno, roti distinguuntur smillud, sed omnia peccata in x na radice conuemur. Radix enim omnium malorum tu cupiditas i. I imo. , t. ergo penes radicem pectata distingui noti debent. s Prael. Aug. licit de elui. Dei. Quod sicut amor Dei saeti ei vitatem deicita nimam amor sui Leit ciuitateni Bahloim sed qui equid est de genere peccatorum ad ciuatatem 2 bγloni, sistinet.ergo omnium peccatotum radix ea una san or sui & tita es ea,quae hic assignatur.3 6 Pixte. i. Ioan . a.dicitur. Omne quod es in nrundo concu piscentia oculorum est,concupisce iura carnis, S superba a vata. . de edi his oriuntur omnia alia mala.ergo eum tua pister mutantur hie non suis .ienter radices peceatorum tangLntur. Prael. Eccle. t O.Initium omnis peccata superbia. Item Am bro .dicit '' omne peccatum est ex cur temptu d: Atis dicit. in Enchili. More ne peccatum est ex et rure.elgo peccata non viditi ut dili in Laur. gui sol radice: sed conuem re in radice una, di ite tu videtur ex praedictis,u, i adices peccatorii resusscienter inlitera tangs tui. R spoNDao dicendum, p radix 4 piopite in arborib Dinuenitur.in peccatis aut transumptaue.unde opoliet, u, ad si 'a δ', litudine radicis inaroorib inueniatur tadix in peceati,. Ra.di, aut arboris est qua arbor nutrimentum sumit. p qd cenuales eit de tructis catiex eo aut pctin conualescit,ex quo homo adpetis inclinatur. hoc aut est bonum intentum ad quod pecea inordinate conuellitur,quia sinis es ciente mouet. unde oporter,ur ex parte conuersonis radix peccati allignetur,& dicatur
radix illud ,ex quo peccatu oratur: potest autem actu, peccatiotiti ex tribus, vel ex alio actu peccati Ena supra. 34. distine. secundus seu t. s. Tho. s 1 asigna