장음표시 사용
271쪽
D I S T I N. XXXVII. V ΑΓ s T. III.
rfitiatio filiqua:& Meo quidam actus dicuntur si ex genere, F sed praemia redde te bonis operibus Dei est erro & poenai etiavel ex eo, quod in sieciem trahit. instigere ipsius est. ereo omnis poena a Deo eli., es Ad quintum dicendunt, ir sicut acti O ,qu pecori deformitatem habet dieitur bona, inquantum es inici bonitate naturae non propter hoc,quod aliquando inuemat ut separata a desol rate: sed quia bonita, illa naturae de- sub tantia no est. Non enim ini. formitati λω ς qui eas est natura qua sormauit elle caula illi actio De ted irriquitas est peruersionis, inquantum ea quam secit homo. b nature ominio, Ec non inquan nes per ipsum tactae sunt. Iniqui
non faciat ad imi iniquitas non est substantia. 1ntate separatam: sed illo autem hymno trium puero cura in actione de- rum uniuersa creatura laudans
hoe quod est actiori iacit, et quod desol-mitatis nou facit itis enim in aliqua et sectu plura iseparabiliter esiiuncta sunt rnon oportet, ut quiequid est eausa eius quantum ad unu . se causa eius quantum ad alterum, sicut natura ea causa oeuli
ROPONDEo dicendum, quM poena duo habet in se, sciliret rationem mali seeundum quod est alleuius boni priuatio, α rationem boni, secundum quod iussa est.& ordinata. est. Quidam igitur cit. Illarum vero sententiarum antiqui eonsderatis iudicium prudentis lectoris: p natu tantum ex
plenarie dedimus: arbitrio re' dixetur poenas a Deo
linquimus, ad ea q adhuc nobis, sie: in quem ersupersint tractanda festinantes. erram Tulli
incidit te videtur, reparet in libro de O
c insta de peccato non de pinu im ficus. Huiusmodi. Deum commemoratur. Laudat
enim omnia Deum: sed quae se cit Deus. laudat ibi serpes De ursed non auaritia: omnia reptilia ibi nominata sunt, sed non
aliqua vitia Vitia enim ex nobis & ex noltra voluntate habemus: divitia non sunt substantiae. Intendant ex his verbis diligenter praemisiarum asserto- quantum ad substan res sententiarum, ta perciperetia eius,5cn n quis Potcrunt rationem , & causam tuni ad desectu caeci dictorum : ubi scriptura de natu
illigitur: eum dicitur Deus non est author mlt.
Vm igitur in hoc omnes consentiant catholici tractatores, scilicet quod Deus non est author malorum cauedum est tame, malorum nomine poenas, sicut peccata generaliter includas.
homines prciuidentiam Dei negauerat de humanis ictibus evnde ordinem, qui est poena respecia culpae r non dictb epei prouidelitiam diuina me rei sed ne iustitia hominis poenam in iligentiq. desectum aute, qui est in poena, Non a Deo ordinarum esset Ied ex neeest tale ea tia rum Deundatum in
desectu ancidit. a Poenarum enim Deus aut hor
est, sicut ipse per Propheta ait. ridere. ponebant.
i No est malum in ciuitate quod mures in esse pro ra, vel substantia mentione sa- H dominus no secerit. Idem alibi dux ille, sicut prod
tare naturae, ut scilicet ex uno primo, in quo nullus defectus eur ν num primum procederet ab eius pei sectione distans: αGecundum quod longior sit distantia ab uno primo petor diuem causae de eausati, magis dicebant defectum incidere. Haee autem Polatio, erronea est, sicut in pii ino libro disti actione 39. patuit,ubi dictum est,prouidei rei aut diuinam ad Oni t Et ideo dicendum es, poenas a Deo es e
re S T I O III. CDeinde quaeritur de causa poenae.
Dimo. Vtrum Deus sit causa poenae. secundo. De quo I prius dicatur malu. s. de culpa,vel de poena. A a T r e v a
ι nullo autem modo culpam a Deo esse : qui muis utriin quem alum dicatur . euius tui ira es t q Ha unicuique rei ac lignatur. caula astem, secundum quod ab agente res illa pro-Κreditur, culpa autem rationem mali di deiectus habet, se
cundum quod ab agente tuo progreditur , quod actioneri tuam in debitum n nem non ordinae t & ideo eulpae cauta Gignari non pinest, ne sit talis in quem desed us eadere pos T e 4. . . . . t P utem non bat et laticinem mali. . et desectu, . D FRIMvM se prociditur. Videtur, q poena a I cundum quod ab agente procedit, quia per ordinatam actio
mali in ipso recapiente actionem tantum , quod per iustam initi ue aliquo bono priu tu et di ideo pinnae Deus est aut bori diuersimode vero diuersarum: quedam enim est poena damni, ut subtractio gratiae, A fiuii modi: & harum poeuarum Devocaula est, non quidem agendo aliquid sed potius non agendo: ex eo enim, quod Deus gratiam no influit, consequitur in is x gratiae priuatio. quaedam vero noena sensus est, quae per aliquam actionem inrisitur . & hus ut etiam auendo , De auctor est. AD FR vri ergo dicendum, quod unu ni bonum par. iaculate, contrariatur atra bono particulari, stetit calidum sit pido , & utrunque a Deo est, nee tamen sequitur , quM Deus pacis author non sit, quia ipsa etiam contrariorum pa-gna ad aliquam unionem ordinatur, qua scilicet ad sermani mixti conuentutit, dc etiam secundum quAd in uniuerso per modum euiuidam consonantiae ordinantur, ita etiam non estinc nuemcn , t quamuis bonum naturae a Deo sit, quod etiamena, quae sibi contrariarur inquantum bona ell, a Deo fit. Ad sexundum dicendum, quia nullum malum, nec aliquis deste a Deo vel agente alio intentum est, sed omne malum, Ndoedius incidunt ex desectit aliquo , vel ex desectu eos agentis, vel ex desectu materiae recipientis: malum enim cuilpae incidit ex desectu causae agentis, dc ideo in causiani aget tem , quae deficere non potes, reduci non potest . malum a tem pinne incidit ex deiectu materiae, quod sic patet. ordinem iuilitiae iustus iudex in suis subditis monere intendit .ule reo non . potest in peccante recipi, nisi secundum qu per deiectum aliquem punitur,l ideo qui mitis desectus ille. 2tione cuius poena malu dicitur, a iudice intentus non sit, sed
ordo ruritiae; tame iustus iae pinae thoi dicitur, lacunda
cui bono: sed poena es quoddam malum cia noceat. ergo alicui bono coturariatur sed quod contrariat bono, non potest esse a summo bono, quia se si minum bonupotest esse actor mei, sed pugnae N disientioni, s ab eo eo trana procederent.ereo poena non es a Deo. a Prael. Omne quoa est praeter intentionem agentis, ineidie ax aliquo ite sectu: sed inane malum est pretiet intentione a iis, , t Dion γ.dicit,quia nillil ad malum te spiciens operatur. ergo omne malum,ex delectu aliquo incidit: sed qui equid istidit ex desectu,no reducitur in Deum, sicut in ea usam, ut supra Mensum es. ergo nullius mali Deus est causa, sed pinna ea malum et go non est a Deo. 3 pixt. Quicquid m,nest causa actionis: non est cotin illi', quod peractione at e latur,xt dictu est: sed muli, pinnae sunt, η et aliquibus per allorum necata infligunt: multi enam asst Aionibus puniuntur per eos qu iniuste opprimunt: cum situ e eulpae Deus non sit eaus videtur P nec Gmnas munς. piit. Quicqui sese a Deo in bonum temtat: sed quadam romar sunt, quet ad malum inclinant, ut iam es, 5. huiuimodi. ergo non omni, poma a Deo est. η 1 Prat. Cuiusvnerario bona est,corruptio esu, mala est: sed itio gratiae bona est, quia a Deo est .ergo de coituptio grati mala est sed coituptio gratiae est quaedam pinna ergo non omais petina est a Deo: cum Deus tantummodo bonorti si causa. 5 D CONTR a. omne quod iussum est, bonum ea , 5eemne quod bonum est, a Deo est: sed omnis poma iussa est, xt Augustinua probauit in placedenti dissuluioni. euo Omnia rona a Deo est.. Pixi. Ad eundem pertinet remuneratio se codem ratio,sciulicet ad eum qui iudicium de a cibis habet bonis vel nialis,
272쪽
u prena ordinatum quid dieit:& ita poenarum Deus actores. in ductum. Sed is a ratio videtur insus cient quis eulpa & redina Q Ad tertium dieendum, quod quamuis actionis turpis, Deus non distet unt,secundum illud bonum quo3 per utrunque priamon si caula secundum quod deformitati sub si ar: ess tamen ea u vatu quia illud idem bonum quod actine d culpa priuatur, est D t αsa eius seeundum quod actio quaedam est: N ideo etiam potest illud, cuius passiua prauatio prena quaedam esto unde Et subtra. diei causa eius quod per illam actionem effectum est. i reo gratiae per quam anima Deo coniungitur, di carentia viso dicenex psona sua ait. Ego sum Deus dorum, quq utique malum est creans malu , & faciens bonu. his, qui puniuntur. Sed hoc ita dixi, sicut dii ita est. Deus mortem non fecit, cum alibi seri pium sit, mors & vita a domino est: malorum igitur poena , Ecce hie dieitur creasse, de steis se malum: sed mali nomine poena intelligitur mon peccatum. scut econuerso cu dicitur. De non est author malorum: nomine mali peccata intelliguntur.
ideoque August. qui dixerat in lib. 8 .so Deus author mali A mali puniantur:& utique bolis i-mm . non siti i n orimo libro retracta est omne ouod iustu est. Νie et Tex. a.
Ad quartum dicendum,quod poena noinclinat ad malum eulpae directe P mo dum habitus, & di. spositioni, , sed indi recte, inquantum pycenam priuatur aliquid quo quis a eul
Pa retraheba uti &noe non euinconis ueniensi ut die Mut
Deus subtrahere illud quo quis a culpa
iam, a quamuis corruptio gratiae in se an alum sit ramen , p;ae,qui gratia indignus in gratia pra uetur: bonum di iu- sum es, dc Iloemo a Deo est ordinate. Ακτlevtivs. I .
Iurum malum prius aetatur de mena, ii am de culpa.
pe e prius dicatur de poena, quam de eulpa. Bonum enim cum sit in omnibus generibu , per priui est in subsantia, quam in aliis, ut ex primo Ethico tum patet, sed malum pre ne priuat num quod est in stili stanti se ut mota, quae quaedam pinna tarpei sectionem substantialem priuati sed malum culpae est malum iii alta One. ergo per prius mars dicitur de poena, quam de culpa.
a Pi t. Persectio secunda quae est operatio, destendit a persectione prima,quae est forma: sed supra dictum est, quia pinis
xa Opponitur persectioni pii mae 1 culpa autem persectioni se cundae,quae est operataci . ergo malum per prius inuenitur in poena,quam in culpa.
3 Pist. si eut se habet praemium ad meritum ita se habet poena ad culparat sed praemisi est magi, bonum, di per prius quam
dam sunt: sed i attia assignata nia tangit, nisi poenas eo ct les: unde non est valueri, i i ta ideo huisitisai odi r sine oporistet alitet i uerme,eη
quae a Deo est: masum ea quide
m alis, sed in bonis Dei operi- ti, ne pes x. bocndubias est: quoniam iust uni est, ut ς si igitur, Prattiabo
non sit: in primo libro retractati omina quomodo id intellige- dum sit aperit dicens. Videnda est ne male intelligatur quod
dixi: Deus author mali no est, qui de omnium que sunt author est, quia inquantum sunt in tan tum bona sunt & ne hinc put tur: non ab illo este poenam maestoniae quod iustu eii. Sicer ni, autem perii go dieitur Deus no secisse mor cito age iam in qua
tem, quia non fecit illud pro tum ea agem reo Pquo mors instinitur, id est fee fori muu catum . Audisti lector causam dicto tum, ex qua intelli entia i tu tio a fine is pii
sana firma tui : eu dicitur Deus comparatur ad ages,
mortem non iecit. seeundum et ab operante est. propinquius se habet ad finem, et illud malum, quod per actum ope iam 4 in aliquo patiente indueitur. unde prior est recessus a sne in culpa, qui rationem C mali habet, secundum si ab operante est,uin pelia, quae idnε mali habet, secundum in patiente eiscitur deiectus quidam
per aliquam actionem, vel eiusdem, vel alterius: eius em , vep nae, quae consequuntur statim ex acti, peceati, se ut peractu culpae sequitur subtractio gratiae in precante : N per pilus estinoid natio actu qui es a peccanter inquantum est aperis rationem mali haben , quam ipsa subtractio gratis, quε est malum p nae pet actionem autem alterius scut rina, quae infiitiis tur mecatori per actum iudicis. AD O M via ergo dicendum, tr intensio , vel te uigia alicuius potest esse duli liciter. vel per se, veI per aeeidens. Per sequando est intensio secundum id quo ad natura rei pertinet. Per accidens autem, quando dieitur magis N minus non sceu dum maritudinem, que propria est tei. quae dicit ut maior vel minoir sed secodum munitudine alteri u scut albedo dieitur maior, vel proptet intentione principiorum albedinis, vel pio metitum. ergo & poena est magis malum,qua in culpa sed id ql pter magnitudinem supersei ei: ita etiam magnitudo potestes pilus in hi, quae stetindum priui re post ei ius dicuntur retia U iri indilo sim fationem nrooriam mali. vel sm rati maxime dicitur, scut ignis maxime calidus. unde quod primi est, est illud quod magis dicitur,ut ex secundo Metaphy. patet. ergo per plius dicitur malum de poena, et de culpa.
Ad idem. sicut bonu in eo. V bonu dei deratur: ita mali; in eo quia malil vitatur , sed illud propter quod dc siderat ali quid, tu magis bono. evo illud propter quod vitatur aliquid , est magis malum: sed culpa vitatur proptet poenam ergυ poena est magis malum, quam culpa, id sic idem quod prius. s Prael. ut supra dicit Aug Malum dicitui aliquid, quia no
cet. ergo cui verius conuenit ratio nocumenti vetius conuenit
ratio mali: sed verius conuenit paenae,quam culpae,quia verius est,quod per egentiam dicitur , quam quod per participatione denominatur,sicut a laedo vetius dicit naturam albeduus, et album.peeua autem ipsum nocumentum: sed eulpa nocens deno
tendi in malo, ,ea fra rationem propriam mali, vel f ni rationem boni quod priuatur per malum,& illa est essent ratior mario quae per se est, i per accidens,& lecundum hoc dico, quod pse loquendo non dicitur pilus vel posterius malum. cundum quod per ipsum prius S posterius bonum priuatur: sed secuti dum quod per prius rationem mali participat,qua ea in rece dendo a sne. Vnde non oportetiquod malum poena per quod bonum substantiale priuatur,st magi, malum simpliciter, xta per priu u malum culpet quod ea in actione.
7 Ad seeundum dicendum, uὀd posectio prima se habet in
i plici ordine ad operationem, quia operatio terminatur adpetiectionem primam: oc ideo operatio a persectione pri ina elicitur. Et smiliter etiam ea de ptiuatione persectionis piamsap na autem nominat priuationem perfectionis plimae, sicutidum'ad eam operatio terminatur, quia pena dicit essectum minatione dicitur . ergo &tatio mali pel ptius inuenitur in s culpae & ideo non oportet, P culpa spossetius malum dicatur. poena, quam in eulpa.s x D CONTRA . Cauci praecedit eausatum: sed malum culpae est causa mali poma. ergo prius est malum culpet,quam
Prael. Dion dicit .cap de divin.nomini. qudd puniri non
ea malum: sed ficii poena dignum. non autem aliquis esset turveena dignus, nis per culpam. ergo magis proprie culpa malum dicitur,quam perna. R xxv Ntino dicendum,quda malum per prius de culpa dicitur, quam de poena, & magis culpe, quam poenae ratio mali eonvenit ei, iii, ratio assignatur a quibusdam ex parte b ni,quod per malum priuatur di eunt enim v pee culpam separatur aliquis a sne ultimo quod est summum bonum . in quo primo ratio boni inuenit ut . unde &in malo quod ab ipso sepa
rat, primo inuenitur ratio mali. in poena autem totilequentem
quae boauin naturae causatae priuat,quod ea a summe bono des Ad tertium dicendum quod sicut primium est o id matri ummerui: ita & petna est ordinati culpatiunde ut tunque. .rt mium & ogna quandam bonitatem habent,ex hoe quod ordinatum est. unde non oportet, quod s piamium cst magii bonuui petita sit maeis malum: minus inquantum habet aliqua perseetionem boni.
Ad quartum dicendum,m culpa est propter se vitanda,etiis
nulla pena sequeretur. unde vitruosus plus culpam si r nam sugit. ad quem oportet mensurare actus aliorum hominum , ut
Phylosophus in 3. Eriti dicit. Ad quintum dicendum,quod qui equid inuenitur in causa&causato: per prius est in causa.quam in causio. unde eum hoe nocumentum quod ea pena sit per culpam inductum ratio isticuitatis prius inuenitur in curra, suam in p na:quamuis p ast ipsum nocumentum,quia hoc apium,si tana nocumentum est, a nocuitate culpae procedit.
273쪽
De uolantate s eius fine, ex quo siniiudicatur.
D N quia non si actio,vel voluntas, die .l Issud in-
eonuenient et dicatur.constat enim, tractici inquanti est actio, non leparata a vero es e,sed inquantuest inordinata Vnde
εν peccatum Aleaiul DISTINCTIO XXXVIII.
Eihil. non est rati ne actionis sed rone
inordinatio is Hie de substantiis, atque Natum.&e. Ex hoemon plut liabetur nis et, substitia & natu
pta disset ut ab actione bona re mala: εchoe verum est. Opera diaboli, qus vitia icuntur Se 'dicuntia r nsi esse res,ex ea parte qua habant, vvitia snt . s. ex partept uationis. sunt erro aliqui res ouil, homines se. I Versest sed non eis hole mali sunt inquantusuur testsed inquan eum uti ui prauar o
etiam ti prauatione ciliquam, quae s a. st Deu ess cer potest qu moti illa priuatio nihil st, non phendo illud 'a pti-tiatione prohibeat rseut nee praebendo
ost pradicta, de volunet M tale & eius fine disse
rendum est. Scie dum igitur est, ui ex fine suo, ut ait GAug. volutas cognoscitur utrurecta an praua sit. finis aut e b tis voluntatis beatitudo est: vi ta e terna Deus ipse. Malae veros nis est aliud c mala delectatio vel aliquid aliud, in quo non debet voluntas quiescere. Fine bonum insinuat Propheta dicens. Vidi finem omnis consumma tionis Sic. Charitas ergo cuius latum mandatum est: finis quidem omnis cotissimati viis est, id est omnis bonae voluntatis, Sc Hactionis: ad quam omne prsceptum reserendii est Unde Aug. in Enchi. Omnia praecepta diuina reseruntur ad charitate t de
qua dicit Apostolus. Pr cepti finis est charitas de corde puto,& conscientia bona, ta fide non ficta. omnis itaque nraecepti finis charitas est, id est ad charitatem refertur omne preceptii: quod vero ita fit. vel timore poenae, vel aliqua intentione carnali, ut non reseratur ad charitate
quae est dilectio Dei.& proxi-
causat prina mi nondum sit: quemadmodutionem pratiae: sed ii tum clinctum. rout in eo ratio eulpae eonsistit: non musare par est Deu .ut ilictum est. Bonotam illi lubi melli ei voluti Se FIsta responso nulla est, quia nominu est verum, ne ei Iscst a primo ente: i lori ne bonum est a primo bcinor unde in quocunque inuenitur natura entis: Muen tur natura boni de ideo op it et Omne ens absolute a Deo esse. 3 Iniquitas quippe ipsa non est substantia die. IH te accipit Augustinus lubi an a on prout significat rem primi praedicamenti:sed prout senisicit esentiam rei in quo unque genere exassentis. Iniquitatim ex palle desectu runde iniquitatis rationem habe essen ria ea ret. Si autem acciperet si bstantiam . m isniseat prae illeatne x eum primum, aequalitcr verum et ei. yiustitia non est substantia, sicut ιγ in;quitas non est subflantia.
peccatum conssit is penerali, inquiren virum in qua an, sunt a fistit honi de a Deo. Hie dete minat de ipsi actibu an spetial .Et iluta peccatum ei in isti in actu .memora, ct et a m exteriori rideo diuiditur haec pars induas. In primis de ernaitiat de aestu in te tori volun tali, In iecianda.de actu exteriori. ii distino. Poli hoedet 'ibii adiiciendum die. Piama in duas In prima determinat Ee alu voluntati ostensen, vi ac in eia fit rectitudo de peera-o uia ea fine. In secunda an Futi,quomodo in voluntate
satia. t Prima induas. In prima ostendit, quod tectitudo v luntati, est ex Ditentio estiis. In se unda ceterminat deum luntate per comparationem ad intentionem ti finem iba.. solet quae ii quid disiet, .a Pitina induas. In ptima ostendita natum volunta
seri oportet: quamuis fieri via tum est unus fiata, deatur. Tunc e uim recie fiunt, quψ ot lini R linquae mandat Deus, ta quae consi Auirit ritum ille uti lio monet: cum reseruntur ad finia si tantum re- dilectione Dei, & proximi. His Priam vDluntatum orbis apertissime insinuatur. p quis sit rectus voluntatis finis, i Sed quaeritur, ut siue actionis bonaeci ci aritasq omnea bonae volun ta Deus est, ut supra oliendi m . rates dic. Circa pri
rus, iura charitas e H, nec tantum δι' itium Secundo os εrsusIanctus, Iedo Christus G pias dii quod eum hoc fiter: nee la sunt tres finei unu . ne De est finis, ibi.
Di ponit finem: Deum omnes bonae v lia
sibi ponit finem. Vnde tales &e., Hie innuita Cisrulum finem testis ad tu 'trum mirant et c
stitiam dieit Apostolii, vile oui Rez: t
m credet i& retie dicit Dr Chri ditii di ut in tres. Dsus finis legis ad iustitia . quia&prima amet mi in evt ait Aug. inlib sententiarum cli .m . In secunda.
Prosperi: in Christo lex intiti
non consui nitur, sed impletur. mamen huie se omnis enim persectio ex ipso tentiae . itia diduam est, ultra quem non est quo spes est, . c. lin cora, de
se e Ytendat. Finis fideliu Chri
stus est ad quem cum pervcne- ἶi te diugnam,rit currentis intentio, no habet Solet oia qri. occlqus possit amplius inuenire, Hic determina: dc sed habet in quo debeat perina lud te potum
nere Finis ergo red iis atque ri
su premus Deus est : pater, stili Circa hoe duo LM in cet& filius & spiritus sanctus 'Prurio ponitdict neque hi tres sunt tres fines: d
unus Deus. diei voluntaQ α -- in tetici possit dici oluntrais: an intentio si isse actua eum ea voluntate.'ue coiciuniter voluntas areis ibi. Sed quaelitur mura inutis talis,&α
Primo. Vtrum omnium t ea tum voluntatumst tantum vnirignis. Meondo. Qui, si ille. m. iTertio. Ouid est intentio. atto. Sitit eadem voluntas,quae est de sne quae dieitu intentro,& quae de his quet sunt ad suem,quae m- muniter voluntas dicitur. Quinto. si ex sin voluntas habet bonitatem. Ακ ei cu ν iri u .
D par Mura se proe itur. videtur, rosarum voluntatum non sit tantum unus finis. Charitas n. qua Deum diti pimus, Deus non est, ut in praua ali--- bio ostensum est:sed iectarum v . iantatum finis est Deus de etiam charitas,ut in litera iistendatur . dus ergo te voluntates nun is unum suem ttudi ευ
274쪽
abi non est . nux sniar sta in tribus pertianas inuenitur gradus, Delsinit aia dum eon Geratur relatio rerum ad friem. unde Hylar. aieit. teli. 4.3c s. caput omnitam si inses .caput autem si ii Dei est, ct ad unum Deum omnia hoc gradu tereruntur. cum igitur una qua lὲ mῶ personatu rectatu, volutatum sit satis, .e ita literadicitur. vititur rectae voluntates an plures λnes tendant
Pisteri sicutem naturales habent speciem a formar ita Op ε. - morat ex habent sieciem a fine. unde 4 seeundum sne maint vel prauitant.
sed rerum naturalia bent, qui tamen reieruntur adtion est vG Dima. finem illius voluntatis, qua beamo nec actuum ma te vivere volumus, dc ad eam
uod omnes bona volaniates , unum habent finem,s tamen quadam bonae diuersos finessorti uri
nes bonae voluntate unum tantum habe itfinem: de hoc Aug. in lib. 2.
xecta voluntas. si autem non .erit perii cisa. Diita aut in rei tinem ultimuin saluatur, tauri J in illum fi- siem, quo voluntas nata est ultimum finem participare, in quo distinguitur a rebus a. 1Is, quae alici liiodo , Itimum ein parti- - . . . . et piu,& hie este hil ut Pal Sibus agitur . Prauarum rita, Ves beatitudoi autem rc dii tortarum volunta eo non si limi
quo alligabitur, qui hoc Glr, ,eriarum voluntavi proiiciatur in tenebras exte tum riores: his aut lioritatum teli ita A trivm.
Onijs euidenter monstratur, in plures in fidelibus esse volunt a
imita ait . Aliae atque aliae vo- ου tes recta S, proprios ac diuersos Iuntates sitos proprios snes lia snes habentes, te tamen unum 2 piaeter. Illud
nt quod actio strvnusquisque a vetis cogitat in agendo de es propter id
agit. eum igitur mul siecta, actionet a tente4 actu de Deo non cogitent . uid tui quod non omisvium renatu aeti
M sdi, si Deus idesta diuersata et tint
ratur ad aliud : sed amanti per se ipsa sussciat, quem dii 44 voluntas videndi, sinem habet visionem, se voluntas videndi senes iram finem habet semestrs
visionem. altera vero est voluta.
tas per fenestram videndi tran cseuntes, cuius certe finis est traseuntium viso, ad quod etia in
praedicte referuntur volutates. Item rectae suit Oluntates, N
omnes sibimet religatae si bonae est illa ad quam cunetae reserim
ni vltimus, eum nasi sui, communiti luem omnia desides
runtur ad unum, qui est finisti. perrai git ad ritum, de quo paulo ante dixi. c
mus: i ta econuerso forte est, dein malis. ad aedam bula sententis, videη-
Ad secundum diacendum, ιν irat ei destiua di i iiiiii,saniactus, stitit unus stii ultimis, ut in latera dieitur, eo quod unicuique eo tum, conis uenit ratiis sni . m
Ith et est iu immitii bonum,t hi iura ncima: sed unum sum mum bonum sunt.
eum qu bd agetium tur . si autom praua est , prauaestini diuerset eo i sunt omnes: de ideo Teriarum, A voluntatuna connexio , iter
tibi, o nas in I. RHoddam cst ascende otium ad
mortet qs beatitudinem, quod certis ve-
vir illud: sed multi sunt qui opera spiritualia non sacerent: msi quaedam tempor ala consequerentur ergo illa temporalia, quaec 1nsequi qui iret, D piatura e intersunt sim operum eoru ira de voluntatum tamen non dicummit in hoe peccare,quia ut Apost Olus dicit i. Ciatis. q. D: Let in spe, qui atat arare,loquens ad literam in casu isto. eroo pia ter Deum S etiaritate tectatum voluntatum. potest elle aliua ianis Se ita non omnes tectae voluntates in unum tendunt. SED C NTRA . O.ntris voluntas, quae in diuersa tendit diuiti est in plura: sed rectum eor diuisum non est sed umtum. unde Osee i o. inuisum est cor eorum, nunc interibum ergo te ii eordis,es unu4 s nix vltimus. ' Ριaeterea. Rati a boni est ex fine. ergo ubi est summum bonu, ibi est sm, .ltimuit sed summum bonum est unum tantum: ve supra disti ure .probatum est. ergo rectarum coluntatum est, .nus sm x xltimus. Ras potitillo. Dicendum quod eodem Ordine tes reseruntur in sciem, quo procedunt a principio, eo u=a gens unus ruisque ordinat essectum suum in sciem aliquem ita ideo secti umor ineat agentium, est Ordo finium. In prokte tu autem retum a plincipio. inuenitur . nu retum principium primum, quod commune est omnium, sub quo inueniuntur alia principia pro 'ra,quae in diuersi sunt diuersa ita etiam in reserendo res ad finem, inueniant viminus stiis omnibus eum muni , qui ea ultimus smit sed inuemuntur diuers sines proprii secundam v . diuersitatem emi m. bonum. n. inuenitur d in rebit, secundum Tex.c.. sti duplicem ordinem, et in t a. Meta dicitur. s. satinduin o id metrivmus rei ad rem aliam, qui ordo si dis est ordini, quem partes exercitus M. riuuein hilent, & altu, ea ordo rerum ad sue imum qui . seu si milis ordini exercitua ad bonum dueis, de via re. referuntur in s nem et liniunt eommunem , mediante Ene propria: ideo secundum diuerstatem finii proprij iscitur Lue a relatio rerum ad snem ultimum.sic ergo daeendum es,
i ' u sciat terum omnium. vnut est sui ultimos s. Deus, ita de brutilaatim omnium, est mnus ultimui finis, scilice; Deus, nivi lautinua tamea lunt alio sues pinxi . di si si eundum illos
gruntamen liuic sententiae qua dictum est, sidelium quasdam rectas voluntates fines duiersos sorti ri,& tamen ad unum referri, ubdetur obviare quod alibi Aug. monet, ne stilicet nobis dum ., , ,
fines constituanius, ita inquies detia olus:
in libro de sermone domini in gradu &e Intelli . monte. Non debemus ideo eua dum est gradum elis gelizare ut manducemus : sed i reductione ereatu ideo manducare ut euangeliae
imus , ut cibus non sit bonum di ratie inter quos,
ut Hiero. duit. nut. Super has est gradus. Si tamen nomen pragus lar x pro ordine aeci- cap. s. piatur se inter patrem & filium ess gradus, idest ordo pi incipii ad illum, qui est de principio. non autem sinis, de eius quod D. τυ Est ad finem. Ad tertium diremium, v actus morales non speciscant a fine ultimo sed a suibus proxianis. hi autem plute, diuersoria sint,seut di silea naturales sunt plures. Ad quatrum dicendum, quod ad hoe, τulicuius actionis Gnis ut Deus vel charitas, non oportet 'agedo illam in iovem aliquis de Deo vel charitate enitet . nec iterum susscit. ιν aliquis in habitu tatum, Deum de charitatem habeat. quia se etia um veniatis peccati aliquas in Deum ordinaret, quod sausum est: sed oportet ui priu, fuerit cogitatio de sne,qui ea eli ritas vel Deus,& v ratio actiones sequentes in hunes aemo dinauetrtrita i rectitudo illius ordinationi 1. m actionibus soquentibus siluetur,ut patet in exemplo,quod Avicen. ponit de artisee,qui,s dum omi, suum exerceret, semper de tegula artis cogitaret multum in opere impeditetur ita ticut pittis excogitauit per tegulas artia ita post modum operatur, de scis opera eius tectitudo artis saluatur. Ad quintum dicendum, τ non oportet illud sine quo non fere liquid, ese hoc pr ister quod fit. onineenim illud quod ad actionem exigit ut est illud tine quo actio n5 seret, sicut m sit omenta nee tamen propter instrumenta fit actio, ita etiam de qui in operibus spiritualibus temporalia quirunt, non quaerue ea tanquam sinena actionis proximum vel remotum, quia minus bonum non potes esse finis maioris: sed quierunt ea ad susseu tamen tu .n naturae de conditionis sitae, ut se debue opera spirat ualia exercere pussint. Α κ Tr e v x v a tr.
b rarum beant udo ueschantas Infuu communis, Nutius re Elarum uoluntasum. AD 1κcv Nouri sic proceditur. Videtur in finia comisoninis tecta: uiu voluntarum, Maus non potiri e te etia-itias
275쪽
stat vel beatitudo i nihil enim quod es eiicia sitiem ultimunt, 'r serit quidam decor operationi, ipsa delectati orat Ideo oporten est . nus finis communis omnibu4: sed eharitas est ei ita finem ultimum, si ilicet Deum, de smiliter etiam beatitudo . N bouna delectatio Ec huiusmodi. ergo huiusmodi non postin tesse
snis communis rectarum volu utatum. is
quod appetitur, sed necessariuquod ad iacitur, ut illud implea
tur. Quaerite primum regnum Dei, ta hec omnia adiicientur vobis . non dixit primum quaerite regnum Dei,&deinde quirite ista, quamuis sint necessaria: sed ait, iis c omnia adiici est
si aliquod istorum si sitis, communis rectarum voluntatum aisgnata. Ipsa autem Operatio persecta beatitudo est. obiecta-πι irim a autem altissimum Deus est. Habitui autem perrectissimus cha- .d F. ilai
potest esse finis qand est desiderarum nee potest aliquid desideratum esti, 'accculium es. Cum ieitur beatitudo ocis ulta si ila Esa. 6 dicitur Oculus non
te dee. Videt ut si beatitudo non possist esse sit testuu
3 Praeterea. Corro tale bonum non
per lit melior eo qd. st ad gnem: sed vi
ta aeterna, videtur quoddam eorporale
nominare, ni laeet e- te a m coniunctim rem nostrae animae
ad corpus. erro vitati terna non ea sui, spiritualium opetia.
sol habetur ante id quod est ad stiem, cum per ea quae sunt ad finem in sinem deueniatur sed charitas ante actus meritorios haberet.ereocharitas non est saxis tectorum ope
dum quod est aliquaritas est. delectatio autem purissim,& spiritualia desectatio, prob.
tendit, qui enim dixit ne duos fines nobis constituamus: sed omnia propter regnum Dei sa-ciamus, i plae praemisit, quod debemus manducare ut euangelizemus. Cum autem hoc ita facimiis, actionis illius fine euangeliu constitu imus sed & hunc Cap . tur vobis idest haec consequen- G finem ad regnum Dei reseritur, si illa quaeratis, ne cum ii a mus. Manducamus cnim pro
quaeritis, ill Inc avertamini, aut
ne duos fines constituatis, ut®num propter se appetatis, S: ista necessaria propter illud. ergo propter regnum Dei, tantum debemus omnia operari, non solam vel cum regno Dei mercedem temporalem meditari. Ecce hic aperte dicit, ne duos fines nobis constituamus: sed unum tantum . idest regnum pter euangelium, bd manducadinus Ic euangelidamus propter regnii Dei- Duos ergo lines in manducando nobis constitutamus, sed ita iacientes: nunquid peta a mus λ absit. Nam Stipis tib sacere suadet, si diligenter eius verba inspiciamus . Cum ergo aio, ne duos fines nobis constituamus, fines in diuersa tendentes intelligi voluit , sci- Dei, cum supra dixerit bonas u licet quorum alter ad alte tum
voluntates alios , & alios pro
Hie o reditur, quomodo. licet videatur, non repugnem pradilla.
Aec auremsbi non repugnare animadue
tiri qui verbis pra m i se sis simpliei oculo diligenter in
in io. Ethici Ituri de ideo in literu
dititur, T Deus t etarum veluntatum
na delectatio αbeatitudo citatarem
stitisne cniunge ultimo suu : tu op ratio in obiecta tetidat, nee est tecia elatio volutatis in Deuriis mediantibu, bis
est stii, eommunia omnibus rebus: sed potest ese comm nra in aliquo gen te: ct ira est de bea,
ritae it sonales ad Leatitudinem petue
uire rosunt vii xeatum finis beatin do non est: sed est
stii. rationalis croturae,qua ad eam γα en Ne pili est.
virtute informatum sed sicut actus informatur Hiaritate lita etiam at is virtutibus. eno scut cha iras ponitur stii, i ita &olle virtutes s nes diei debent. ς ε I rcet. Bonum smpliciter non ordinatur vi ad finem, ad id quod est bonum huiciquia quod simplicitet bonum est, me lius est sed operatio est bonum per se .desectatio autem ess bule honum , scilicet operanti, dc sc recta operatro es melior deis datione . ergo recta operatio non Ordanarat ad delectati ems tit ad snem. Sxi, coNTRA . pinis sne quo non potes esse eo iunctio ad suem ultimum oportet esse intentum sicut sui, ἐαmtitii : sed sine charitate de beatitudine de huiusmodi, non po et est esse coniunctio uoluntatis homini, ad snem ultimum, qui Deus est. ergo ista omnia rationem snis communia habent.. Ruspo Roxo. Dicendum, et seut dictum est, quamuis omnium terum sit unus finis ultimus: seut unum p tinei pium primum . tamen unicuique rei debetur finis propriua, si ut gestincipium proprium cita ut sicut ea,quae sunt v mus penetis comuntiant in uno principio proprio illius genetis: ita communicent in uno sue . qui quidem est eommuni, omnibus, quae sunt in illo generer non tamen omnibus rebus, nee potest esse debita telatio, alicuius rei ad snem ultimum, tili mediante si ne,qui suo geneti debetur. finis autem proprius uniuscuiusque 1e per quem in suem ultimum oldinatur,esi sua propria ope ratio . Vnde de sinis rationalis natutae, per quem Oid natur insnem proprium, in persecta operario, quae est propria naturae illi sed perfectio ope ationis in tribus eonsistit. l.is obiecto, habitu Se delectation quant .n Obiectum est altius tanto opera
tio in illud leti dens es pulchriotae persectior. unde ex obiecto operatio persectionem liabet, do ex nobilissimo obiecto alii si mam peisectionem . Similiter etiam Opetatio, periecta non est nili e , babitu, unde quanto habitus ea persectior, se opera tio perfectioi erit ac operatio persectissima ab habitu nobilissi mo em . similiter, ut dicit Philosophus in io. Et hie det a rio perseit operationem, sicut pulchritudo iuuentutem test. n.
non reseratur Ita 5 cum dieit, propter regnum Dei omnia tatum agenda taeec cum ipso mercedem temporalem meditan, da in i ita intelligendum est, ut non appetendo meditemur, cute no mercedem temporalem, ita quod non prout regnum: sed propter se, ut Icilicet regnu ui, beatitudo si o
propter se appetat ut . & ista B ei ita quanis ad sub
et obeati tu sinis nota dist. Omnet enim per beatitudinem 1 utiligunt, quendam peristris naum satum: cd in quo conspuI ille statu. pei sectu utrum in vita vel post vitam, vel in boni ecomporalibus vel spiritualibus , de in quibus spiritualibus o
si Ad te titim gicendum et vita dieitur dupli ester. Vno enim mod4. ita idem est quod e re viventi ut in 1 e anima dicitur. Tex an
ut uiuete viventibu est esse, Ee hoc modo vita hominis telan quitur, ex coniunctione ammae ad corpus & vita a terna ea ae . tertia coniunctione viritisq; de hoe modo vita aeterna, non eas ni rectatum voluntatum . Alio modo. dicitui vita operatisi ei viventis. 3d hoc modo, ita stertia dicitur operatio iri xlecta,
rua homines beati in eternum Deum videbunt, secundum Picito, i a. iri Hie est vita arema Ete. Et hoc modo xata aere ira es finis tectarum voluntatum,S est idem quo/ beatitudo. WAd quatium dieendum. qudd charita4 duplotei potes con- sderat . vel in habitu, vel secundum quAd bonum eius resultat in actu. se ut bonitas citius ibet habitu, resultat in actu ex ha . bitu procedente. si ergo accipiatur primo mo charitas, se oporationes tectae ante infusionem charitatis sectae, ordinantur ad charitatem vi ad snem, inouantum disponunt animam charitati, tu si receptuiam ;seu sie non intestigitur hic sed intelligitur, seiundum qu)d bonum charitatis testillat in actu, sicut etiam Philosophus dicit:m 4. Ethie quδd sortis operatur pt ri ei bonum sortitudinis in quartum opera sua, ad snem sorti- . . - .cluditii, refert quod in sortiter operari: similiter etiam charit - . . tem habens refert opera sua in bonum charitatis, quod es ipsi operatio ex charitate procedens. sdilectio Dei & proximi .Hi
l Ad quinium dicendum, quod ad bonum alaeuiua vir ps
non ordinatur,nis vel actus propriae virtutis, vel actus alteri a virtutis, qui est imperatus ab illa xit tute , sicut aci ut propthis sortitudinis . ordinatur in bonum sortitudinis, vel etiam in is magnanimitatis, qui est tendere in re agna sicienda de ardua, secundum quod est a sotritudine impetatus. nulla autem risius imperat uniuersalia et cmaibuaviatu: bus,disi charitas, ip est
276쪽
omesium virtutum,& habet habitum ex obiecto lprio, a cundum ordinem ad rationem, quia Gaetu, eiu,' ea et iste ti
nc ,-- ,- num in oti im um etia ut supra dictu est .ergo intentio nullo mo est actu, Volunt ii, sa D eo NTRA . Metit unquod est summum bonum in quod immediate se tuti tum etiari subiecto. ex voluntate. tuae alijs viribuc imperat:& ideo inter virtutes sola charitas de cois tinis olum tectari luntatu.
Ag sextum dicendum, ut operatio 1 mpliciter est melior si delectatio: & ideo ut
medici dieunt, natu pler illud sicut ipse docet. St. n.
VI a J ra petimus vitam aeternam , peti-
posuit, neministia musq; etiam teporalia a Deo, sua salute eo menta, si a Petimus propter vitam e salutem speciei ne- ternam, non offendimus, neque
ss d. nistra tunc scit , rid faciat
si r unde delectatio dextra, quia mercedem temporropter operatione ratem non propter se medita--: non autem dele mur, sed propter regnum Dei, miro qualibet Op ut sit leua sub capite. N dextra
in amplexu. Alioquin si haec teporalia propter se quaerimus, sicut aeterna, miscetur dexterae sinistra. Ideoque cum dominu Sdixerit. Attendite ne iustitiam vestram iaciatis coram hominibus, ut viae a mini ab ei ς, alibi
rationem sequitur, sed operationem persectam r& ideo seu toperationes imperfecit Ordinatur ad operationem perseera: ira etiam oldinatur ad delectationem, qpersectam operatici
ait. Sic luceant opera vestra borea es ut te ii na coram hominibus, ut glori-hui duplieite vel se ficent patre vestru qui in caeliscundum trinsecon est. propter Deum ergo omnia deratur,ta sic ve- faetenda sunt, ut omnia quae fa-
um & demeritum in sola volunt te constitutum eit:sed secundum intentionem praecipue attenditui meritum di demeritum . eigo intentio ad volu utat era . pertinet.
to, atque euidenti modo distin , Praeterea . Vt iugui, quia voluntas est, qua volu alter' dicitur. inteniamus aliquid. Finis vero Volesti 'ς ο ne. Finis
4 . autem habet rati talis est vel aliud quod volum , dem boni. cum igi- per quod impletur ipsa volun tur Mariim ad vclautas, vel potius aliud, prootae talem pertineat: ita
quod illud volumus. intentio 'h ς 'meius, vi
m , T detur quod tittentioi vero interdum pro voluntate, voluntati, sit. interdum pro fine voluntatis RE PONDEO. accipitur, quae diligens ac pius Vi R iuna, quod ex lector inscriptura . ubi hieoe su nolui ne Intra
currerint discernere studeat: fi ' hi ' n
ius autem voluntatis est, dele- pereanen Iatenderu
ctatio bona vel mala, ad quam enim dicitur,
nititur quisque peruenire. Vn-
de Augustin. super illum locum aliquid, est illius p p almi. Scrutas corda de renes tenti id quam per Deus, sic ait. Deus solus seruta tinct prost l,S s
cxur corda, idest , quid quisque sm 'μN h'ς
uctationem sed eho cimus omniumq; fines ad eum *d quam cura, di cogitatione Pi quia, Iis 2
cogitat, & renes, id est qd que vel volunta. . non auque delectet. Quia finis cu rae teni intelleetus: sed
& cogitationis, est delectatio, Wium est, intes:
reseramus. tiersor vel ex parte eius quod in sti tendit, de se opeia me Dedisseremia voluntatis, iure dio delectatione per scitur, & propter ea est seut propter sua persectionem. dei
vitiones. n. propriae scut in te. Ethic dicitur,augmentant Pprias operatro nex,
corus, ct uir. Olet etiam quiri,quid
distet inter voluntatem, & intentionem
ae finem . Ad quod dici potest,
operans talibus operationibus reficitur , per delectationem inauae diligentius eas exercet. A a x x e v x v s r I r.e Vtrum larentio sis unis voluntatis. se proceditur. Videtur,intentio nititur quisque peruenire. & vel roseque Iido, vepaulo post. Opera nostra, quae in a.de Wima dici- Tex. sunt indictis Ze factis, pollunt tur, unde iudicium 33. homines videre, sed quo animonant, & quo venire cupiant, cticum pertinet. DGlus Deus videt, qui cum videt autem ipsa prosecu-
cor esse in celo, & non delectari tio α - Inieli nos in carne: sed in domino, i.
cum hong sunt cogitationes, e prosequitur: neo ueetiam aliquid de fugiendo & prosequendo dicit:& ideo intentio non eli actus cognosti titiae sed appetitiuae. Per hoc autem quod dicitur in ali D tenderer importatur quaedam distantia illivi in quod aliquid tendit :& ideo quando a petitus sertur immediate in aliquid, dieitur esse intentio illitii, sue hoe si finis ultimui sue sit aliquid ad suem viti muni sed quando per unum, quod vult in
D YERYrv Mnon si aliquid voluntatis,quia ut in x. Ethi dicitur. Ome quod est in anima,vel est passio, vel habitu
intentio non nominat ipsam potentiam voluntatis quia se ola ui voluntati, intentio diei deberet. Similiter etiam non anima, quia habitus animae sunt virtutes Pel scientiae, nee iterum est palmo in voluntate existent, quia passiones sunt in sensitiva parte,di non in intellectiva, ut in .Physe probatur.ergo intemo non videtur aliquid ad voluntatem pertinens. a Praeterea. Vt in a. Physic.probatur. natura in sua operatibne intendit finem: sed alens per naturam, non agit per v
a peruenire nititur,illius in quod peruenire nititur, dicitur eue inteatio hoe autem est fini propter quod intentio dicitur esse desne, non seredum V voluntas in tinem absolute sertur, sed secudum v exeo,u, est ad gnem, in stiem tendit. Vnde i tentio in ratione sua ordinem quendam unius ad alterum importat. Ordo autem unius ad alterum: non est ius per intelleiactum, euius est ordinarer sed in quibusdam intellectus ordinas appetitum in finem in coniunctus ipsi appetitui, si ut in hab tibus intellectum, ut in homine R in angelo. In quibusdam autem intelleciti, ordinans est separatus sicut in naturalibus quae. - la modi riguntur in suem ab intellectu naturam instituente,& finem mone an tenuit D nem: lea Mens per naturam, prs ignante.appetitus autem intellectui coniunctus, volutiluntatem, quia in eodem libro Aistinguitur agens a proposto h tas dicitur : sed appetatus ab intellectu separatu . est appetitu
contra agena a natura. ergo intentio no pertinet ad voluntate sis Praeterea. Lue. Si oculu, tuus nequam fuerit See. GloK. lui, idest intentiotised ratio Oculi non eompetit voluntati, Dil magis rationi: smilitet etiam dirigere quod intentioni alia tribuitur rationis est,& non voluntatis. ergo intentio non peristinet ad voluntatem,sed ad rationem. Plaeterea. Voluntas est principium rerum operabilium. quae ad practi eum iti tellectum pertinent.sed intentio non taniatum ess in practicis: sed etiam in speeulati uia, in quibus etiam cis inuenitur . ergo intentio non pertinet ad voluntatem. Praeterea. Potentiae non potest attribui, niti duplex actus, vel qui conuenit sibi per se, vel qui eo nuetiit sbi in ordine ad aliam poteritiam: sed iti tentio non potest esse adlux . ciluntatis rei se considerat x,quia non denominatur a voluntate. actus autem qui est alicuius potentiae per se denominatur ab ipsa, sicut iniciaeie ab inteIectu i similiter etiam non ea aetas eius, s sensbilis N naturalis. quamuis autem euiu,libet horum appetituum intentio eommunis si per priui tamen in voluntate i α' uenitur,quae ab intellectu comuncto in suem dirigitur,& ideo testentio u primo, & per se actum voluntatis nominat, secum dum p in ea in vi, intellectus ordinantis. A ti ν κ i M v M.ei dicendum,' in passione intelligutur etiam operatio,nuia operationes animae passiones etiam q-dam sunt. quia intelligere es quoddam pati di sentire vel etiam
intelli itur in habitu operatio,qui principium operationis est, vel quia operatio non sigius catur,xi in aetae ab anima egredientia anima existens: sed .e Ad seeundum ditandum, quod naturalia quam uia non habeant voluntatem: tamen intendunt aliquid per appetitum naturalem, seeundum ν diriguntur in suem suum ab intelleeta diuino naturae attribuente inclinationem in s nem, quae inclinatio appetitus naturalis escitur:&ideo non ea ira proprie intentio
277쪽
centio in eis sicut in Mentibus a proposio. F Ad tertium dici dum, udd di figere .el isse Mulum, attribuitur intentioni, o a seeundum .pest actu voluntatis simplr, sed secundum s vis ratio mi ordinantit in voluntate manet. Ad quartum dicendum , quia eum voluntas mouet omnes potenti actui
tuos: non solum est A: earum fines dirigit iussum. respectu corum, it a idem sit per alterius Psalmi lo-
ad practicum intelle . . . t in . .
an pertinent: sed cum, illum scilicet. In laqueo etiam eorum, quae isto: quem abscoder ut comprae ad speculatiuum: hesus est pes eius, dicit. Pes anicut enim homo vult altior si prauus est,
ambulare, vel a Led , . . . t i di,
huiusnodi sae rei dicitur cupiditas vel libido, si
ita etiam vult cons- rectus, dicitur charita S, eo moderare. Ed veritatem uetur anima , quasi ad locum
quaestionis est cuius qlio tendit, id est ad delectati Q - ψAd quintum die e nem bonam vel malam , quo siedum, intentio nis Peruenis te per amorem litatur. st actus voluntatis Finis ergo voluntatis ut prae'
absolutet sed in o di misi ii in es 4 dicitur & illud qJ
voluntati ordinam volumus, & illud propter quod tem: sed ratio potest volumus, ta intentio ad illud reordinare actum vo- spicit, propter qm Myoluimus, iunia is dupliciter. & voluntas ad illud quod volu
volunta, est de fine, mus. Vt verba grata a. Si velim esurientem reficere, ut habeam vitam aeternam Voluntas est qua .volo rescere esurientem,
cuius finis est resectio esurien- ii Q VAEs T. I.
citer. vel secundum qu)d ea psopter snem qurrit, A se Idem est aerus voluntati, qui est an snem, & in illud quod eu ad si, vel seeundum quM ipia sunt quaedam te, per se desiderabiles, di se est alia volunta, de utroque . sed quaedam si,nt, qua non deside tantur, nasin relatione ad sciem , ut sectio de visio, quae iti se mala sunt re intis. Intentio vero est qua sic ad talibus nunq differt Vita peruenire volo. Finis aute voluntatis,se
supremus est ipsa vita, ad quem : NR
d on ulla iuremio sit volunt ur. Ed quaeritur virum . re intentio talis sit volutas. & si voluntas est,snem eorum rq ura in ea voluntas non sertur, ni i prout c siderantur subres iii, ne ad finem. A t, paruum. ergo dicendo , Ufm . 5 id quod est
di sie actu uolunt a. . a in ordine ad ra tronem ei intentio.
vel seeundum quod es de his, quae sunt ad suem & se a ct .Hxoluntatis in ordine ad ratis nem, es electio. φῖ. 7.
ἡ Vrram voluntas uno es eodem usu ullis nem, ea quae sunt ad finem. AD Qv Anxuri se pro editur . videtur quca non stvni actu, voluntatis, qui est de sae, Ade eo quod ist ad snem. Actus enim omne diuing iuntur secundum obiecta. vivx.t5. x de anima dicitur. Finis vero & quod ess ad gnem, sunt diuerasa obiecta ergo I motus voluntatis sunt diuers.st in ea seiunt. x pister. Non ea idem in spe te motus qui ei ad .ltin uni terminum, A qui est ad medium, ut in io Ethie. dieitur. s eui inui est ad nigredinem , de qui est ad pallo tem ab albedine: sed illud quod est ad sinem . ea sicut medium per quod itur in sae
quas in ultimum terminum ergo non est idem motu, volunta
ti,,qui e st suis, 3e eius quod est ad silem. a Pister. Actus voluntati, sequitur actum intellectu 1 sed non eadem a cogitatio de sine, de de eo quod es ad saera. ei-
in eo. qui vult dare elemosynam propter vanam gloriam,voluntas quae est finis est mala, A. quae est eius, quod est ad suem, est bona. ergo non est idem actus voluntatis uti otiique
trium, bi , num tantum: sed illud quod es ag suem desides tui propter snem .ergo unum des derium est suis, de elux quod est ad finem. x Pi aeterea. Non contingit potentiam .sse in guobti, actibus 's muli sed simul aliquis vult finem , & illud quod es ad silem. ei ponon est alius motus voluntati quies in utrunque. Rrs poNDno. Drcendura, pquandia aliquid daeitur, secundunt relationem ad alietum, pote u dupliciter ciant de fati vel secundum v, est te quaedam in se abstili tris se non ea ea dem consileiatio elux illius ad quod dia itiit i sed diuis vir unque consideratur, res secundum ui ad iterum diei tui, &i iam de ad hoe modo eadem ea consideratio vimus lue,quia qui nouit unua dind. t rati uotu nouit 5: reliquum, scut in patia mentis dicitur: cui . s ali tii 4 considerat imaginem, prout imago est alicui ut rei.ea dem con delatio. it imagini , es eius euius est imago. si autem consideretur imago , inquan m est te, quedam , ut Quia depicta hi lapidς talia coi siderat o elit imaginas, di eius cuius est imago .ita etiam dico de eo, quod es d i nem,quia quoam sunt, quae quaeruntur proprei sitim. quae nihilominui habentia se , unde cisaei tui, o Gl a rotea viduuta, terti dii pli ad finem, in i s uman in hoc opere sit una, atque huiusmodi eo tisiis eadem voluntas qua volo habe ratum, non sunt diare vitam aeternam, & qua volo uersa obiecta , sed reficere esurientem. Videtur m, nempe talis intenti O pse volun Lith diitas, ut enim voluntaS est, qua civ dam utilandu ed olo reficere pauperem : ita & id quod est ad fo
Voluntas est, qua per illud volo habere vitam. calia quidem vi D
detur esse voluntas qua volo ha obiectu in. bere vitam, Maliaqlia pauperi Adsecundum dia
subuenire volo: sed illa ad illam rescitur. Nam & si hoc ita pla- ς '
prout est ad snem, id quod est ad gnem, non est terminus eius e & ideo non oportet.q ii d i ne ibi duo motus: sciat es etiam unu, nicitus c. ni nuus, qui de extremo in extremum per media transi:, mii me diri ut termino in medio quiescendia Maturi Ad tertium dicendum , v etiam eo itario de eo quod est id sciem prout eo psderatur in ordine ad snem, est eadem enim cogitatione finis. non autem cogitatio de eo quod is ad suem, ut est rea qu edaui, te si .Liluet nee voluntas. .' Ad quartum dieendum quod eum aliquis vult dare Hem synam propter inanem ploriam, h)e est unus actus voluntatis,
eo in malitiam habeat. vnia, . partieularis defectui sus eii ad. h. e. iuod aliquid simplici et malum dicatur. sed vetum .st, os teli et hoc, quod est date elemosynam, ut rem quantiam non in ordine ad talerii finem , actus ille via luntatis Get bonus, deesset alius actus voluntatis ab eo, et vult vanam gloria .
e Virum uelauri iudicum a sta recta ex fine.
non tu iudicanda recta ex sne . Ciant initi tentati aliquo *M sinatum propter bonum velle, sicut qui vult sutati, ut Hemosynas det, sed talis volun ras mala est: & tare en si nix voluntati, es boni,sermo sne non iudicatui tectitudo .cluntaris. , i rael. Contingit u aliqui, saeiar aliquid .p tuum, intest dens magnam facete, sicut aliquis dant Oborum, ii tendatha here tantam mςrcedem:sicut si date entum marchas non au- et tem sequitur, tantum bonum faciat,quantum est sei, quem intendit ergo ex sine non mensuratur rici uando volvorati . . . a Praeterea. Omnia bonum appetunt, ut dicitur in i . Eth Cap.tis i ii ut volt intas dicenda ea tecta ex volutitate suas 'ia vis volanta, e it btina. θ Picier. Ad hoe s aliquid bonum dicatur. oportet qu3a omnia perscientia tem in bonitate e curiat, quia honum est ex una & tota causa. ut Diony.dicit. Ld bonita, acciti, eausa tui Cap- de ex habitu,ex circunstat: ti di ea sne.eigo non potest ruffcim diui ou te, ex stitaudicari voluiuatis rectitudo. . . si aeter. Ex eodem iudicatur tecti tuao es cuim actus, ex quo mensurat ut bonita eius: sed bonita, actu praecipue, ea in virtute metendi, mensuratur ex radiee, qu eit habitu, actum elieier . ergo rectati, do voluntatis , potiusaudicatur εhabitu,qui ea principium actus, qu m ex tine. SED EONTRA . Omnis motu, te ipit specli: ex terminxor ita ter ausatius volvatav. cu sit . era' ex bonita
278쪽
finia iudieandus est bonus actus voluntatis.
Prsterea. Actus recipit speciem a forma agent s. vades a bonus seeundum quod eitcustantiae satiunt actum proporri
eundum diuersas formas, diuersseantur actione, in specie, i cui calefatere & in si ridate sed forma voluntati, est sm quod natum ad finem debitum r&adeo priueapalatet bovitas actus ex sue pendet. ea appetibile sicut intelligibile es forma in testectus .eraci mundum bonitarem iamalitiam finis, di - cet ut in eo, cum aliqua delectaturatius voluntatis iione voluntas acquiescat: non
R''s ν ou ri . . dum tamen est illud quo tendi-Dicendum, ιν actu tuta sed hoc ad illud retertur, ut voluntati, poteti set illud putetur tanci patriae ciuis. rim i m dupli Ἀ- istud vero tanquam resectio, i sum fi m vel mansio viatoris,&sunt is sactus holuntatis ma voluntates aue tus, siue motus
niseste bonitatem, bc mentis, quibus quasi gressibus, in malitiam ex fine h3 vel passibus tenditur ad patria,
Sicut ergo altera est voluntas
velle malum finem videndi tenestras, ut supra do-t De Tilai. cum, nix s cente Augus didicimus, altera Eb. ii .e.ε. ς im si vi , Π QR de' quae ex ista nectitur voluntas. c.
quo ii s u ζυ per senestras videndi transeun-
vitas eius, quoil est te S: ita nonnullis alia videtur
ad suem dependet esse voluntas elemo lanas dari ex fine, eici dus di pauperi alia voluntas ha-
beatitudinem. Alio tant, quod una sit voluntas, Semodo sit tui actus, hie & ibi cet Ad quintum dicendum, ip in habitu in eluditur rectitudo
ut iura ad uirtutem, ut Philosophus i
cum voluntas sa de bis,m naturaliter bomo habeo. quare p catum fore dicatur, cum nullum adiud ua-.surule peccatum sal Ie autem oritur qui stio satis necessaria, ex superioribus causam traa. Ephi .dicit, exiguu- Cap. situr tria. I 'timo qui dem si sit scietia i d. inde si volens vis prer bonum, in quo
ai: Uuditur ordo ad fine in uirium si stia me . & ammutabili . ter operatur & ideos bonitas actus p cedat ex habitu, non remouetur, quin i dicetur ex sile.
hens. dictum est. n. supra, voluntatem inesse naturaliter homini, sicut intellectus L memoria. quae aute homini naturalia sunt quantumcuque vitientur, bona tamen esse non desinunt. Q i Hie in hil duilia iam non valet vitium bona ta- est, si reseratur ad retem, in qua Deus eam secit. pe- viuiat S, quasinitus consumere. ut verbi gratia. Intellectu, vel ratio, tam- luntas sit fini, actus sed propter subie- C genium ac mc moria, Se si viiijs voluntatis, de non α
rumpantur, bona tamen sunt, nec peccata nominantur. Sicut August. de ratione, quae est ima
go Dei, in qua facti stimus euidenter ostendit in xv. lib. de tri.
Π ε ς Urant et diorum multiplicitatem, diuer de peccatis obnubilentur, & cor xvm ςnti , ut diu
zz I sitas memoratur voluntatum.
tui intendere snem, Ceterum quodlibet horum, veta tunc distinguen. - rum sit illud nulli in ambiguudum est,qui in m - venit.quin voluntas ex suo fidum est et Ictu gi ne pensetur , utrum sit recta , bra malitiam ex s. an praua, peccatum an gratia, ne, quia si finis inreti S quin nomine intentionis alitias cadunatus quando sitis,aliquando volun-
hemia, ideo euange li1are ut manduce
matiduco te non po-- o . . . tili esse sui, euatia8
Haec est, inquit, imago an qua linandi, nee prodita homines sunt creati, qua cateia nius, tace, itantiis ad . mris animalibus praesunt. q crea 'quq mn ab eua
tura in rebus creatis excellcn-,Pia' u rimat
. conieluanda di id Magis et infra in solutione hoe verbum non exponit. Finas di , i Oluntatis est, vel illud die.J Quia omne bonum latio tui de sue Volenti, aut de sae actus voluntatis . Et dicit ut s- D nem finis habet . bonum Mutem obiectum ess voluntarii, ideoni, volentis quem , olen, sibi praestituit, di tune non sequitur quodlibet volitum,'uod es obiectum voluntati,.sei, potest di ri n- - . - ca sed magis dicitur gnis proprie at ud, in quod vulino velumias tendit quia hoe est ab ea primo volitum: ec adeo in s Lethici r dicitur quod voluntas est sim.eletito vero eorum, tuae iunt ad is μfinere. Intentio includit M., Intentio proprie loquendo actu voluntatis fgniscar,ut dicium eii,sed snem nou sgo istat,utii materialiter nomen suo atur, uti lanat ut intenti a pro re in tenta, sicut & sdes sumitur pto te credita. pinis vero volun ti, M.t Delectatio dicit ut bona , qua con equitur operationet bonam, di mala quae consequatur malam, ut ex io. Ethie. ter. c. lintentio adlillud respicit. per quod volumus S. c. II Mentio. n. includat actum rationis r & adeo tespieit ad id, ad quod aliquid ordinatum est: sed voluntas nominat actu ni voluntati, absoluiste,cuius non ea ordinate vel conserre Et ideo volunta, res s sms ea bonus, quod voluntas tu bona, quia potest esse id qaestia volitum malum, & unum tantum sollicit ad malitiam v luntati, sue s nix sue volitum si malum, α quis uno modo sit idem actus voluntatis,qui sertur in suem, & in id quod ea ad finem: tamen intentio nominat illum actum, secundum ordinem actus ad finem sed vialuntas nominat actum eundem, se cundum ordinem ad ob e ua plox nium, quod in finem O matur & ideo in tali casu voluntas d es nista sed in lentici bo- .stiis autem d icitur ad quem actus proportionatus es: S ita etiam si sui, est bonus, de actu, bonus,quia actu, malus non ea proportionatus ad finem bonum. Vnde dicit Plialosophiis in s. Et hic de hi qui per inesti, actus bonos fines eo nia aut intenduxit, quod quaerunt scit: ri finem inconuenienti medio. sciat
enim nil qualibet matutiae si di posita, ad quamlibet lotimam, a 4d,in quod immediate scitur. ita alia quidem , idetur voltitia nec quodlibet in illumentum ad quemlibet effectum, nec quod labet medium ad qualibet conclusonetiuita nec qualibet actus, ad quemlibet finem. AD O M vM ergo dicendum, ut quando aliquis vult
malum propter bonuia allud bonum non tu finis actus voluntatis secundum se cons delati: sed ea scis a , olei. te inoidinate praesitutus, & hoe etiam modo dicendum es ad secundum, qain nitari sinplicitet tenet, quod quantum malum quis intendit tantum peccat:iti boni, autem non tenet. ii iti igatur de tinevolentis: sed solum i intelli alui de sae actus.' Ad uitium dicendum, V quamuis omnis voluntas bonum appetat e non tamen appetit semper, quod est vete tibi bonum i sed id quod est apparen, bonum.& qua uuis omni homo beatas Scit Quomodo si eadem, de quomodo ali dicium estv de . itaque opinio secundum aliquid velitatem liabet.
set Nio quM rectitudo uoluntatis di peruersisa est e, sine. Hie inqui iit, vitum in voluntate piissit esse peri et stas de peccatum . Et diuiditur in partes duri . in ptima Ostemiit, quo modo in voluntataeitudinem appetati non tamen quaerit cauam eo, bi est v tabeatitudo, sed ubi non est i di ideo nititur ad eam peruenite, non per tectam viam,& propter Eiac non oportet, quod omnis oluntas sit bona.
Ad quartum oecadum, qad xxicast iij, dicitur actus
peccatin esse potest, A quia peccatum non est, nis seeundum demat ionem ab eo ad quod aliqv.d naturaliter old natur. Iasecunda parte inquatit, quo miado voluntas, naturaliter in b, num tendat. ibi irratet ea qua H iolet, quo modo intelligena
dum iit Ne .l Prima diuiditur in duas. In plinis mouet quaestionem. In iecunda ponit responsonent ibi Ad hoc autem iacile dicitia diuiditur in duo. Iurtim apotiat ici pons citiem. se ad uin
279쪽
Q cundum primam opinionem supra' memoratam, quae' ponit s verribilis in nihil, quantum ad Hectionem, & hoe non it nisomnia inouantum sunt bona, esse a Deo . In fetu nila respon. det ecumlum aliam opinionem,quae ponit ictus peceatorum, nullo modo bonox esse nee a Deo. ibi I Qui vero dicunt voluntate, mala Eee.ὲ Circa primum sicit tria. Primo respondet ad quaestionem'. se-
tissima, cum a Deo iustificat , a deformi forma in formosam
mutatur formam. Erat .n. etiainter vitia natura bona. haec autem imago ro est vel intellect . Cum ergo voluntas de natura
libus sit, quare ipsa non semper bonum est, Id si aliquando vin
cundo tibi cit coniatra responsonem &
test ab eis rationabiliter quaeri deci Ge
obiectionem solutio' nis, obiectione mouet, & soluit . ibi. Sed adhue quaeritur quare &e., per peccatum. ergo peccatum in voluntate esse iotest RO PONDito. Duendum, quod nihil imputatur alicui iapeccatum & culpam nisi illud cuius caula ipse es, quia no laudam ut neque vituperamur,nis ex actibu, nostris.ea vel O qu rum causa non su-
tiis subiaceat Ad hoc sacile re
spondent , qui dicunt omnia quae sunt, inquantum fiunt, bona esse, quia & ipsam voluntatem inquantum est, vel inquantum voluntas est, ut supra nosuimus, bonum este asserunt: sed inquantum inordinata est , malamus pet actum n strum non sunt .vnde cum voluntas au liliciter dicatur. .vo - uniti potentiae, α Olunta, actui. volsi
Q VAE s T r o PRI M A. ANie est triplex quaestio:
Prima quaesto. Vtitim peccatum si in voluntate. secunda. Quomodo homo naturaliter bonum velit. Tettia. De hoe quod dieit, si petior scintilla talionis
Primo. Vtrum i n voluntate possit esse peruet stas peccati. Secundo. Vtriani in actibus aliatum potentiatum , possit ese
peccatum. ARTI cvLva ν R I ri v s.
a Vtrum voluntas posit perueris per peccatum.
Iaca Primum sie proeeditur.' videtur quda voluntas per pectatum peruet ii non possit. Voluntas enim ad ima inem pertinerrtire tantum sicundum -- V ea potentra: sed etiani t videtur ratione actu , quia respectustior nudani obiecto tum saluatur ratio persectaam gina, in tribus potentiis, xt in i .lib. a dia dictum est . potentia autem non habet comparationem ad obiectum,nisi mediante actu. Cum igitur imaginit bonitas per peccatum non tollatur,quia in imagine peian si homo ut in psal dicitur. vicitur P in voluntate non positi esse peceatum.
a vi terra. Illud quod immediate te pit inquentiam arrimo sonte Imutabiliter, tenet hoe qa insuxum est in ipsum,seut substantiae spitiis alti, qui immediate essen De recipi uti
Deor in nobis non potest esse peccatsi sed actus eius, qui a
G nobia est. Sed stiendum,u, aliqui, actus est ab aliquo duplici
ter. Uno mo tam secundum sub satu iam actu u secundum determinationem agenti, ad aetum, & hoe proprie in potestate agentis esse dicitur,ut est in voluntate. ipsa. n potentia voluntatis,quantum in se est. indigeten, est ad plutat sed quod delet ' .minate exeat in hune actum, rei in illum, non est ab alio deter nate: sed .ipsa voluntate sed in naturalibus, actus progreditui ab agenter sed tamen determinatio ad hune actum non est ab agente sed ab eo qui agenti talem naturam dedit, perquam ad hune actum determinatum est: & ideo proprijsime actus voluntatic a voluntate esse diei tui: unde si aliquis desectu, si hia tu eius, ipsi voluntati in culpam Ee peccatum imputatur. omnem autem voluntatem ereatam, possibile est in suo actu descere, quantum ex natura sua is, eo vidi nihilo es in delectum peruertibili & ita relinquit ut, in voluntate potest ese mecatum,quantum ad actum eius.' A D Muri ergo di ρenduin,quod voluntatia actustis
N est par, imatini, , quae est imago solitu/ini, , in distinctionepotentiarum considerata,quia nullius voluntatis actus sempermanei: eum tamen imago temper permaneat.Sed quod imago in potentiis, secundum quaedam obieci a principue a signatur, non in cx eo,ui actu in illa feraturnis sorte sub quadam consusoue ut in primo dictum est, P anima semper intelligit sq,Π0n Din . midis et neu do vel cogitando aliquid de sei sed inquatum praesens est sibi sed ex eo, audi in illa obiecta serti potest sed verum est,
s imago tecreat ionis,quae non i empet manet, potest quantum
ad aesti, & habittis considerati. e ' Ad secundum dicendum, quod inquentia primi principii ad. substantias, quibus immediate insuit, es perope atione ipsus
principii orinii, & quia ilia operatio de solum habere non potest, inde scienter esse ab eo reeipiunt 1 sed ordo voluntati, ad snem ultimum, non est per ope rationem scis xltimi in voluntate sed per operationem voluntati, in finem tendentis,& quia Te iacss.
esse inco truptibile habent. eliqua vero propter longe distaret a i voluntas 3 esectibilis est: ideo ab iso ordine des me potest, per primo, non pomini semper in esse conseruari, ut in di. de Gene. ratione dici tur sed son, bonitatis siris est, a quo ratio boni sumitur eum igitur voluntas immediate seratur in finem scut in obiectum sue etiam in s nem ultimum: videtur quia bonitatem inamissibilem habeat R ita per peecatum sitari non potiar. - 3 Praeterea. Ioan s dicitur. Qui saeit peccatum seruus est leccati sed seruitus voluntati non competi quae liberti rea est S libertati i sons, vi supra dictum est. ergo in ea peccatum esse Non potest.
Pr ter. Desectu peceati, non debet illi In rutari, in quo Mon potest esse aes Iu ,nis desectu prius in alio exis ante:sed in voluntate non potest esse desectu ,nis prius ex istat desectus
in ratrone.erro peceatum non debet voluntati imputari. proba tis mediae, Voluntat non est nis boni vel appatenti boni: sed de sentim suae operationis, A non per desectum finis. Ad tertium dicendum, si quia voluntas libet rima est rideo hoc eonsequitur eam, vi in se it item cogi non perii: non tamen ab ea excluditur, quin seissam seruituti subiice te possiti quod fit quando voluntas in actum peccati libere consentit. Ad quartum dicendum, quod ille error, qui est in latione, secundum ae dissimat bonum quod non est bonum, ea seeund si ignorantiam electionis,ut in a Pthie. dieitur. Et haee ignota Cap. tra non causat inuoluntarium, quia utiluntas huiusmodi ignorantis , quodam modo causa es, dum passiones tion cohibet, quae rationem in aestimando absorbent quarum cohibitio in potestate voluntati x est: N ideo psim recte voltitati imputatur.
Ad quintum dicendum, quod error vel salsi, dicitur pro pria phanta sae, non quia in intellectu esse non possiti sed quia
voluntas non habet desectum, secundum quod in bonum ve- κ ees errore phantas & imrginationis interdum causatur. simirum tendit ergo non descit, nis seeundum quod tendit in bovum apparens ti non exissens a sed hoe si secundum quδd iudicium rationi, sallitur. eigo non est desecius in voruntate, nisprius sit in ratione. s Praeterea. Sicut se habet error ad cognitivam: ita se habet culpa, di peccatum ad appetitiuam sed ut in Metaph. dicitur. Texa salsita est prepsia phantasi,quae est cornitio sensitiva. ergo Ecrcccatum est proprium appetitui sensitivo εe non intellectivo, quod est voluntas.s D c M TR A. Rug dicit, ii, da voluntas est otia pece De eiu Dei diu,& iecte vivituri sed quoci que peccatur in eo est de imitasti P. q. 13 peccati.ergo in voluntate peccati dei imitas potest esse. Platet ex omne quod est ex nihilo it Dimasce. icit. vertinbile est in nihil, vel quantum ad isse vel quantum ad electione: sed voluntas creata est ex nihilo et eum non si vel tibili in.
libal quantum ad ede, quia est par, imasi uis, oportet quod sit
latet etiam in Ordinatio appetitus sensibili, peccati, quod est in voluntate quodam modo causa es . non quidem cogens sed indueente unde Philosophi pariem in se iotem, in qua sunt animae passones, partem vitiosam nominauerunt,ut dicit August. Ub p.ra. iti libro de civitate Dei.
b Vtrum in actu inrtirectas, or ut aram potentiarum a voluntate, possit esse peccatum. i. q.:
AD axe vutivra se protegitur. Videtur quia in acti- q. i. atis rus aliatum potentiarum possit esse peccatum, & pr cipue ita iusta itia intellectui. Cogitatio enim, actus intellectus est:sed -- dist. i. i. tingit cogitando peccare. esio in actu i mellectus peccatum ritie r. utingit esse. Praeteri
280쪽
η x maturea. Peccatum est operatio quaedam, contraria ope A ration seu potest eri dupliciter . vel im ntum Gaira Critioni illi,quae homin .secudum quod homo et i,de iiii , quia sunt. N sic non est in diri nisi pecorum vinitatis, sed ndum istilis operatio est recta operatio, cui peccatum c ntra I inu : sed intellcctus deberet occupari utilioribus cogitationibu ,r: occupatur inutilibus. nee hoe in eulpam imputatur, tilli secundum p aetus intellectus natus est a voluntate imperari, vel inquan .
p.3. operatati intellectus est hominis, secundum quod eu homo. ex hoe enim homo dicitur homo, P est intellectum habens &.to
est N peccatum . ubi potest ab
eis rationabiliter quaeri, si vo-- luntas inquantum inordinata
eirca id emi sed pre- est , Peccatum cst, quare ergo catum νirtuti oppo intellectus, ratio, δή ingenium, nitur.cum ergo qu .& huiusmodi, cum in Ordinata sunt, peccata non lunt Z ln- ordinata vero sunt sicut voluntas , cum ad rcctum sinem non a tendunt, eorumque actus pro uaricationes cxistunt.Ad quod sdeli t a, peccatum illi dicunt voluntatis noui ine,
uoddam ecti sed in delita, est in intellectu , secundum up doctrine saei dissentit. ergo in intellectu potes e se peccatum.1 3 Praeterea. Nihil prohibetur nisi pereatum : sed quaedam
scientie sunt prohibitae, venicto mantia ad huiusmodi: eum igitur scientia iit in intellactu, videtur quia in intellecta possit ense peccatum. snti eo Meta A. Illud quod excusit peccatum.non est pNeatum:sed desectu, qui ea in intellectu vi ignorantia, pec
earum excusat.ergo in intellectu non continguesse peccatum. tione intellectus eo-
tingit esse peccatum.' a Praeterea. Conistraria nata sunt seridam virtus sit in intellectu. s. intellectualis , ut patet ex ε. Esue. videtur quod peccatum in intelle tu es e possit. preterea. In
aliquando vim, sciliet natura- pter delectationem lem potentiam volendi. ali gitatae quae n
quando actum ipsius Vis signi-
. Is autem ipsa inlita tione rei cogitatie se animae naturaliter , nunquam cundum memoriam
peccatum est: scut nee Vis me &ipeciem, quam in
morandi vel intelligendi . sed gyra st
actus huius vis , qui di vo- est i mellectu: duntas dicitur, tunc pecta inconcupiscibili, decatum est . quando irascibili, culta ei
. . . . . . mis, i fornicationi
di homicidii, in quo est ipse actus oeceati exterius perpetratus.
. Ad secundum dieedatim , di illa persecta operatio intelle
eius quarta homini ,secundum quos est homo non habet laiationem merita. nas secutidum quod est a voluntate imperata, sicut eum quis in contemplatione diuinorum metetur. Et sarmliter econtrario, non est culpam aci u intellex tuu et tantis . de varia cogitantis, nisi secundum qaud actua eius ea a volu tate imperatus.
Ad tertium dieendum, quod pe. earum de quo nune loquiis
Praeterea. illud quod non est in potestate n. stra,n t eii pes C mur quod rationem demerita habet, no ooponitur virtuti iii
in ollio me o litie libet modo acceptae viri uti,fecudum quod est principium actuam erit Grii & remunerabilis. quamuis autem persectio in i Eleiactus, ut scientia di sapientia pi,sit haberetatione in virtutas, ex hoc solo, quod persectio intellectu, est opus eius bonum reddens, secundum quδd iacit recte intelligeret non tamen habet. qudd actus eius si remunerabilis, di meis totius,ms secundum quod es imperatus a volum tale. catum: sed intelligere quodlibet non est in potestate nolita etiam, si intelligendo descimus, non peccamus. R PON o. Dicendum, reum in peccato stratio mali,de pister hoe tario culpae, utrimque da uersimode inueni. tiat in aciu intellectils,di in actu voluntatis, quia in actu volunx syr. tatis est malum d ex obiecto. no autem in actu intelletius vellera . enim mala malum est sed intelligere mala non est malum cuius ratio sumi potest ex Obiecto vimulque . Obieetiam . . voluntata P. ν sa. est bonum sed obiectum intellectu, est velum. bonum autem Tex. e. s. di malum ut in o. Metaph.dicitur.sunt in rebus: sed verum ci salsam strat in anima r de ideo voluntas per aetum suum tendit in Obiectum sumn se eundum ιν se habet ui te de ideo ex bonitateti malitia rei volite actus voluntatis es bonus de malus: sed intellectu, per actum suum tendit in rem, secundum quod ea in anima Ratio autem Ee malorum de honorum in anima bonum
I Ad quartum dicendum quod insaesitas non es peccatum, In Ioha
in in te lectu exissens, nati secundum v actus intellectus, ea tan nem ean.ε. petatus a voluntate. ccn. de siles in eo es. quia secundum Au- tia iit.. suctinum, credere non potes homo nis volense similiter etiam nisi homo volutati , omittat.quod sacere deberet, in infideli tatem non caderet, utas quod in se est sacelete Deus reuelaret tibi quod credere deberet.
Ad quintum dicendum, si artes illae non sunt prohibiti, se est:& i leo cognosterentalum dc bonum,in se bonum ea, unde cun im quδd tantum in eo:itatione n. sed pe τι citen, TMeti dicit. ivbd notitia mali bono deeri non est quantum sum occaso peccandi secundum qu4d notitia
iuni accidit in actu intellectus ex indebita proportione in te lectus ad rem , ex eo s. pappraehendit rem aliter esse quam iit. Intelligete enim rem falso est malum in actu inteo lectus, sevivetum est bonum eius,ut dicitur in ε. Ethie.actus igitur imellectas se malus no habet et eo se modo ratione culpae seu tactus voluntati qui inuenit ut suo modo malus,quia ratio culpae primo in actu volutatis inuenitur. In actibu autem intellectus, de aliarum potentiarum. ncin nis, secundum quod lunt impetatia volutate. Ratio enim culpae in actu deformi est ,ex hoc 'uod dit ab eo qui habet dominium sui actu . hoe autem ea iam ieeundum illam potentiam quae ad pluta se habet, nee ad aliquod eo tum determinatui nisi ex seipsa, quod tantum voluntata conuenit poteratae enim organis a rixae coguntur ad aliquem acetum per ammutationem Organorum,snequibus in actu exire non pollunt, Intellectus autem quamuis sit pυtencia, non
a sxa meano: tamen cogitur ad aliquid ex ratione via algumen sto, siue deficit ab aliquo,in quod non potest ex desectu demonsitationis,de intellectitatis luminis. Volunta, a item potest de se in quodlibet quod apprehesum laetit: nee ab eo per aliquam rationem violent et prohiberi potess. iura eum intellectu, et tur in rem, si eutidum quod te, est in anima prout habet lationem veri indiget intellectu ad intelligendum rem aliquo ua dio lumine et ei demonstatione, per quod tem deducat in hoc, quod adimetit endum sbi iii proportionata: unde etiam petrationem potest necessario auelli, ne alicui iei contentiat iris' lutitas,ut dictum est: sertur in suum obieeiuna ieiundum Pest in te: re id oportet, ut aliquam operat nem habeat in re ad hoe,quod sat sibi pro potiionata,ves expoliando eam a maiateria vel aliquid huiusmodi scut intellectus sacri red directe ia, is, appraehensam, iacundum quod est serture & ideo no potest deficere,quin serat ut in quod eunque voluerat,neque aliquo S-sibente neque per aliquem eius desectum. At, o Muri ergo dicendum, quod peccatum tu enudis ponit,& inelinat ad usum arti, qui sine Decato esse non p. tes, & fiet iam ipsi speculatio arti, peeeatum dicatur. hoc non erat nisi ex parte speeusantis, qui alii, intendere tenetur: ο tamen pet huiusnodi considerationem ab illi, retrabatur.
Deinde quaeritur, quomodo homo natur liter bonum velit. Et circa hoc quaeruntur duo.
a Vtrum homo naturalis er veste bonum. D p R M v M se proceditur. Videtur,et homo nia D Contra.
tutas ter bianum non velit. Illud enim quod natu 'cap. a tale est,idem est apud omne r sed non Oinnes ho mines bonum volunt . et bonum velle non est
, viae ei. Illud quod est naturale non assuescimus, ut in a.
Ethie dicitur. sed homo per assuetudinem enei tui habilior ad Cap. tibona volendum. ergo bonum vesti: non es homini naturale., Pi aeterea. Illud quod est secundum naturam fiam perest in suo actu di si descit non descit,nis in minora parte. propter aliquod accidentale impedimentum: sed homo si equenter descit a bona voletido.ergo non in s bi naturale. a Pre eri