장음표시 사용
181쪽
i8o Artis Rhetoricae Liber III. Qui profecto integer est Syllogismus , et ordinem
eum plane servat , qui tradi solet a Logicis. Sic enim hoc loco dialecticum prorsus in morem argumentatur Persius r mo magis liber est, quam is , evi licet ducere pilum , ut Pulf Atqui mihi licet dueere pilam , ut polo et Ergo liber svm , et ipso niam Druso liberior S. III. De Enthymemate
Ouid est Enrermema trii. Est pars Syllogismi, seu humismus imperfe-
Quot peries habet Enthymema pia. Duas , quarum prima vocatur a Logicis infe- radens, altera Consequens et v. gQ Omnes artes sunt evelenae, Ergio eloquentia est evelenda.Ηinc est quod Enthymema jure optimo cursum eatur a Iuvenali Sat. 6. in mulieres e Non habeat matrona, tibi quae juneta reeumbit sat Dicendi genus , aut curtum sermone rotato. Torqueat Enthymema , nec distorias sciat omnes vocatur, inquam et curtum , quod sit argumentatio
quasi mutila , et una propositione velati truncata ;quae si addatur , fiet integer Syllogismum Ouomodo fit Clumema
Fit omittendo vel propositionem, vel, assumptionem , seu ut Logici loquvnitu omittendo momorem vel minorem; v. g. Clodius insidias struxit Miloni di. e o Clodius jure fuit occisus: pes, Ovicumque osteri struit insidias , jure ab illa occiditar, regu Cloidius ram fuit occisus a Milone Unde nomen suum Darii Enthmema An 8 τού ινθυιισθα. quod est mense concipere, co-ψlare , quod seu ieet lenia propositio , quae verbis non affertur, mente relineatur. Ouodnam est optimum Enremmoth Rrno Im Illud est, quod fit a cout rariis , cujusmodi est
apud Sallustium illud (bj Micipsae ad se sugurtham et
182쪽
De Dispositione. IS Iovem alienum Num inpenses , si reis hostis Deris Erit etiam acutius ac validius Enthymema , si siat per interrogationem. Tale est illud Medeae apiid
Servare potui rum Perdere num possim, rogas ror Enremmemale mam rumuulfe uulgo dicitur in tor , quam . commo t... Tribus de causis. i. Ut oecullet artificium, Dod scilicet agnitum , causae magis obest, quam prodest. II inc etiam cum utitur SJllogismo , partes ejus fere transponit. 2. Ne videatur auditorum ingeniis dissidere, quasi necesse sit, omnes Syllogismi Iaries singillatim exprimi. 3. Quia Enthymema vali- ius percellit adversarios, illosque ta= punctim , ut
aiunt, eaesimque ferit, unde Dratum ae letum Oratoris vocari solet. Vide , quo modo Tullius Enthymemate ferit Antonium et Pacem uult Antonius et Orma A nate quasi 'diceret. Non arma ponit Antonius t evonon pust Accem.
S. IV. De Inductione. Ouid est Induella pri. Est argumentalio , quae ex mullis singularibus enumeralis aliquid concludit. Ita Seneca variarum rerum enumeratione magnifica , concludit, solam in homine virtutem esse laudandam; n Navis bona di-n citur , non quae pretiosis coloribus picta est , necm cui argenteum , aut aureum , rostrum est, sed is quae stabilis est, firma , Nox et eonsentiens venis , lo. Gladium bonum dices, non cui decoratus estre, (bi haltheus , nec cui vagina gemmis distinguitur; M sed cui ad secandum subtilis est acies. (c, Regum la non quam formosa , sed quam recta Sit, quae-m ritur. Ergo in homine quoque nihil ad rem pedin liuet, quantum aret, a quam multis salutetur , , sed quam bonus sit. M Inductio non solum oratoribus perfamiliaris est,
sed etiam Delis , imprimis ovissio , qui illa majorem
183쪽
IBI: Artis. Detoricast Liber III in modum delectabatur Unum hic eximium asseremus: exemplum , quo infelix ille Poetae, dum exularet in Scythia, uxoris suadi dolorem consolatur Tristium lil, probando per inductionem , aspera, res gloriadi
Materiamque tuis tristem virtutibus imple et Ardua per praeceps gloria vadit iter. Bectora quis nosset , felix si Troia suisset lPubliua virtutis per mala factae via est. Ars tua, (aj. Tiphy , jaceti, Si non sit in aequo
Si valeant homines , (b3 ars tua , Phoebe, iacet- Sic etiam apud Virgulium , Aeneas p bat per inductionem , viventi sibi ited ast insero; nequaquam amerci usum esse debere et Si potuit manes arcessere eonfugis Orpheus Threicia seelus cithara, fidibusque canoris 3 Si fratrem, Pollux alternae morte redemit,uque rediuque viam: toties. Quid Thesea magnum , Quid memorem Alciden E et mh genus. ab Io ver
O id obseruandum est in Induetione PDuo diligenter cavenda sunt. I. Ut quae Sumuntur , certissima sint 2. Ut id , cujus confirmandi causa fit inductio iis, quae sumuntur simile sit . s. v. De Exemplo ouid est Raemplum p Est Inductio impersecta , qua ah uno simili argumentamur ad aliud- Cujusmodi exemplum habes in Miloniana , ubi probat Tullius, non esse condemnandum Milonem , quod Clodium occiderit, cum nec
Boratius Oh sororem. necatam fuerit condemnatus
Sed vide quomodo exemplum illud illustret Cicero 'n Negant intueri lueem: esse fas ei, qui a se homin nem ess occisum fateatur In qua tandem urbesn hoc homines stultiMimi disputant Z Nempe in ea,n quae 'imum judicium de capite vidit II. Boralii
navis in expeditione Colehiense Apollo medicinae inventor.
184쪽
De Dispositione. 183n sortissimx viri, qui nondum libera civitate , tamenis populi R. Comitiis liberatus est , sua manus, sororem esse intefectam sale esur Similiter apud Virgilium Aeneid Iuno, is oro percita concludit ab exemplo , licere , sibi omnino in Aeneam , et Trojanos , quod Palladi licuit in Aiacem et Argivos Pallas ne exurere classem
Argivum , atque ipsos potuit submergere ponto ius ob noxam et furia; Aiacis Oilei sal tAst ego , quae Divum incedo regina, Iovisque
Et soror et coniux uua cum gente tot annos
Bella gero potita est Dilemma to Est argumentum conflanx duabus partibus conistrariis , quae utrinque adversarium capiunt Unde eliam vilogismu& cornutu, appellatur , quod nempe illius cornua sint itis disposita , ut qui unum effugerit , in alterum incurratia Sic belle omnino probabis quemvis dolorem aequo animo esse tolerandum et Romomnis dolor crus est uehemens. , mi lapis et si leuis , Iacile fere ur si uehemens, certe brepta fulatus est. Ita cie Phili p. S. probat hoc Dilemmale non esse mittendos legalos ad Antonium: Legulos decernitis. Sitii deprecemur , contemnet , si ut imperesis , non sudiet Iloc eodem argumentandi modo recte damnatur
Lucretia illa, quae a Sexto Tarquinio vi oppressa, sibi mortem intulit et ibi Si suit ille tibi , Lucretia , gratus adulter et
Immerita ex merita praemia morte capis Sin potius casto vis est allata pudori , Quis furor est, hostis crimine velle mori Frustra i itur laudem captas, Lucretia : namque vel furiosa ruis , vel scelerata cadis. de nomen suum traxit Dilemma t
is) Oh uioltilam Cassandriam in Palladis templo ob Ajace Oilei stio. Alter erat Aiax ilitia Telamonis . Uterque fortia et
185쪽
,8 Ariis Rheloricae. Liber III. 8. Ab adverbio Graeco bic bis , et a voce so
Suvlio , cutio , quod nimirum utrinque capiat adverSarium. Ova ratione soli i polesi Dilamma p. 8. Duplici. i. Si universum Dilemma torqueas in ipsum auctorem cujusmodi exemplum assert Aristo le-ies lib. I. Rhetoricorum : docerdos quuedam mctetimuere dissuadebat Dio , ne cd 'o lum res ba sacrael nam si injusta sucseris , inquiebot , hiabebis feo; imios : siet uero justa iratos habebis hom nes. IIoc Dilemma sic in matrem ipsam torsit ingeniosus adolescens : Immo inquit , e edit ud populum perba facere. Nam si jus a digero, mi me amabunt et si imus lia, homines. Eiusmodi suit etiam celeberrimum ilhid Dilemma , unde se expedire numquam potuerunt in Areopagitae , qui licet mortalium sapientissimi vulgo haberentur , oriam tamen ex illo Dilemmate litem prorsus injudicatam reliquerunt. Cum enim in Protagorae Rhaetoris disciplinam se quidam adolescens tradidis-5et , grandemque pecuniae summam ill i ex pactione tuisset pollicitus ea lege , ut primam omnium quam esset habiturus , litem obtineret jam plene ac perfecte praeceptis inlimae artis eruditus , mereedem omnino negat. Litem in lentat illi magister et Eu debes,
inquit , Omnino mescedem, quo res eumque perio . Si . enim picem , debes , ut con demnoltis et si ulieris , debes ea paelo. Immo, inquit versipellis discipulus , quo res eumque Pelion , nihil lubebis. Si enim causam picero, eg judicum sensensio nihil debeo et si rem causa cado,
jam tibi eae poclis debeo nihil.α. Solvitur Dilemma , si alterniram illius pariem infirmare possis, vel si ostendas aliquid medium inter duas propositiones intercedere. Sic cum servus ab hero pereussus , illum hoc repentino Dilemmate pellisset e cii sum improbus, cur mea uleris vera ' si Probus, cur aut quorsum tandem me peretillie II te Dilemma sic in servum acute retorsit uerus Non fe
186쪽
De Dispositione. 18Sperculio , quia probus es ; sed ut eg improbo fas aliquando probus.
s. VII. De Crocodilo , et de Argumento insolubili. IIuc referri potest Crocodilus , de quo pauea sunt
hoc loco delibanda . . . et 'Quid est Crocodilus p eii. Est arguimentalionis species captiosa et fallax, quae incautos , quibusdam quasi vinculis irrellios , inducit in fraudem. Vocatur aulem, Crocolidus, ob
hanc , quam Poetae finxere causa m. Crocodilus oranti muli eiculae , ut filium , dum sorte iuxta flumen ambularet, abreptum, sibi redderet respondit redditurum utique, si ad propositam quae, stionem verum diceret. IIaec autem fuit quaestio r, Filium reddam tibi, necne i ad haec mulier anxia , fraudemque suspicata , respondit: Non reddes , et ob rem causam reddi debere , quod, raeve perum dixisses. Mentiris , inquit vafer Crocodilus: si enim reddidem, perum non eras loquulo. Reddere e o non possum , quia falsa digeris. IIuc etiam revocantur propositiones , quas vorant mentientes , sive Insolubiles, quae se omnino destruunt: cujusmodi est haec Cretensis cuiusdam Poetae et Omnes ad unum Cretenses sever mensiuaesur. Ergo nou mentitur certe quidem Poeta Cretensis , dum illos semper mentiri asseverat Unde non sunt omnes semper
mendaces.f. VIII. De Sorite et Epicteremate. id est doriles AEst argumentatio , qua ex multis propositionibus gradatim , mi uulatim , et velut acervatim congestis aliquid insertur. Unde Syllogismus acer alis vocatur a Tullio. Ηoc acervati captiosoque argumentandi Lenere utebatur olim Themistocles. dum per risum iocumque dictitabat, silium suum, licet nomdum triennem , toti tamen terrarum orbi imperare.
Sic enim lepide aiebet et Metis filius imperat matri i ta mihi , ego Atheniensibus , Athenienses G aeclae,
187쪽
186 Artis Rhetoricae Liber III. Graecio Europae , Europa tori orbi. Ergo miolus meus imperat foli terrarum Orbi In hoc disputandi genere frequentes erant (a Stoici , et illorum princeps Zeno Sed maxime omnium illo delectatus dicitur ib) Chrysippus , ut Soerales Inmductione , et, Ironia. Sed hoc genus argumenti SaepoSolet esse capilosum et fallax Dum enim: Sensim et minutatim multa coacervantur , facile est iniicere re- Spondenti laqueos . et tericulosam illi telam texere Retexere igitur oeortebit et seorsim singula considerare , sicque facilius universa frangentur Cedo densque e more illius pocis Soriles vi. Rabes germanissimum etymon in hac voce Grae
e Ouid est Epicherema t ii. Est Enthymema contractum, cuius duae propositiones in unam conseruntur ut , Sine musa domilium Serpus crevsae In hac enim unae propositionci , conlinentur hae duae re debet semus temere et sine ramo dominum incusare 3 evo semus et medicus regis De-jolari non debet ictum temere apud Caesarem incliscreta De his omnibus argumentaticinem generitas habegulendidam atque uberem tractationem in Acroasibu&
O viri Iacobi Facciolati CAPUT BI
DO Confutatione. - id est confulatio P . Est pars orationis, in quae rationes contrae pugnantes refellimns
Fit primo negatione mers cum scilla et rem allatam ab adversario, salsam omnino esse dicimus 3 au
188쪽
De Dispositione. I 8 illam absurdam, incredibilem, repugnantem esse demonstramus. Ita Cic. pro Quinctio rem negat aperte. gomus, te bona Pularati, Serie meri , possedisse ex ediem Praetoris Sic etiam pro Roscio perspicue demonstrat parricidii crimen , cuius insimi atur Roscius , ab illius vita moribusque prorsus alienum esse et quem locum , quia longior e,t , omitto di. Fit Confutatio , cum factum non negamus , sed incusamus, et jure factum fuisse contendimus. Si e
millius pro Rabirio la, Saturnini mortem , quae illi
objiciebatur , adeo non expavescit ut scelus , ut potius illius auctorem exoptet suisse Rabirium s is Arguisn occisum esse a C. Rabirio I Saturninum, et id C is Rabirius multorum testimoniis, o Ηortensio coisis piosissime defendente , antea falsum esse docuit , Ego autem , ibi si mihi esset integrum , susei-
n perem hoc crimen , agnoscerem , eonfiterer Utiis nam hanc mihi facultatem causa concederet, utri possem hoc praedicare i et Rabirii manu , L Sari turninum hostem populE R interfectum I. Fit Consul alio cum adversarios pari, vel etiam maiori re obiecta , vicissim lacessimus , ut periti duees solent, qui hostium vires distrahunt, et alio avertunt. Talis est apud Virgilium disputatio pastorum in qua sic prior incipit Damoetas et
Dic sci quibus in terris ( et eris mihi magnux Apollo
Tres paleat caeli spatium non amplius uiuas tMopsus impar respondendo, nova quaestione conatur irretire Damoetam:
Dic quibus in terris inseripti nomina regum Nascantur taxes idi et et Phyllida solus habeto
sti Saturninus. Tribunus plebis reditiostia , qui elim res nompas moliretur , α rMO Oecisus suit ire . Capitolio.
(η Vide Ivle metea : quorum non ritilli haeo ad Caelii evisivatam sepulchrum reseruiit.(di Nummi Augusti , in quorum Quersia 'αFle erant Ararer, eum hae inseriptione et L. Aquilius Florus III. vir. Sunt qui lorea vacinita interpretiantur cum vulso.
189쪽
,κ8 Artis Rhelori eae Liber III. J Consulatio sit per indignationem atque contemptum , cum nempe generosa quadam fiducia , quae nobis objiciuntur, spernere ac dedignari videmur. IIujusmodi singulare omino , nobileque imprimis habes exemplum in I . Livii Libro , ubi magnus ille Scipio Africanus , post tot res praeclare gestas , invidorum, ut fit , calumniis appetitus , et in ius ad
causam dicendam vocatus: n Silentio laetor Boc,
is inquit, die , sa Tribuni plebis , vosque Quirite' ia
m cum II annibale , et Carthaginensibus , signis is latis in Africa , bene ac feliciter pugnavi. Itaque cis cum hodie litibus , et iurgiis supersederi aequum is sit, ego hinc extemplo in Capitolium , ad Iovem .is Optimum Maximum , Iunonemque , et Minervam,rum eelerosque Deos , qui Capitolio , atque Arci pra is sident , salutandos ibo et iisque gratias agam , quod mihi et hoc ipso die, et saepe alias egregie pei-- publicae gerendae mentem facultatemque e gerunt
a vestrum quoque , quibus commodum est, ite mem . rum cum, quirites , et orate Deos, ut.mei similes Pti in cipes tabeatis. Aliquando eliam valde utile eril eonsulatione j - ros , Sales et laeelias , etiam in rebus seriis adhibe- . re , quae si nee in nimiam scureilitatem degenerent nec in atrocius maledictum , nec in nimiam dicaci- talem , mirum quantum causae prosint, et animos auditorum exhilarent. Postremus denique refutandi modus fit per compensationem, cum scilicet neque factum negamus,
neque iure factum contendimus ; sed alio quodam raeclaro faelo abunde compensari ostendimus. Sic oratius , qui sororem interfecerat, iudicio populi Bom. fuit absolutus, mossis cinctatione cistulis , quum jure inquit Livius
190쪽
De Peroratione. uid est Peioratio lis'. Peroratio , sive Epilogus, est ultima ora io pars , in 'qua id, quod tota oratione expetebatuis pars , in 'qua id Orator , majori vehementia evincere et obtinere coniniendit. Ita Qti infitianus. Quoi potnibus conflat Peroratio Duobus et Enumeratione, et Motu, seu Assectuum
I. De Enumeralione. Ouomodo D Enume otio in Peroratione lis . Fit , cum ea , quae per totam orationem varie sparsa sunt summatim colligimus , et sub uno veluti adspectu ponimus , per Anacephalaeosim , Seu recapitulationem , quae est rerum suse dictarum brevis et artificiosa repetitio. Cedo Ulatine aliquod eo sim Enumerationis Per Anae hal Osim. Exemplo esse poterit Epilogus iste in Maniliana , qui tamen partis tantum Orationis ;m sit onini studio ad id mi gloria nominis vestri, est, non vero totiusn Quare videte , num dubitandum vobis hellum incumbere , in quo Salus sociorum , vectigaliai, maxima , fortunae plurimorum civium cum repu-- blica defenduntur. n Et rursus in eadem Orat. m Quare cum bellum ita necessarium risit, ut negligim non possit 3 ita magnum , uL accuratissime sit auis rei ministrandum , et cum et Imperatorem praeficerem possitis ; in quo sit eximia belli scientia , singui, laris virtus , clarissima auctoritas , egregia fortu-n na: dubitabilis, Quirites, quin hoc tantum bonim, quod a Diis immortalibus oblatum et datum est, ae in rempublicam conservandam, atque amplifican-n dam conferalis 2 nouid obseruandum est in Enumeralione , seu Anae halarasip