장음표시 사용
201쪽
tioo Artis Rhetoricae Liber Iv.
m re , adversarium nobilitate, ingenio , virtute praedis stantem non modo extollere jacentem , sed etiam mi amplificare ejus pristinam dignitatem : haec quin faciat, non ego cum summis viris comparo sedes, simillimum Deo judico . n De hac eadem clementia sic Antonius Imperator ad Faustinam conjugem :n Non enim quidquam est , quod Imperatorem Ro-n manum melius commendet gentibus quam clemen-m tia. IIaee Caesarem Deum fecit: Uaec consecravit m Augiitium.
3. Laudabitur liberalitas atque beneficentia , quae
nimirum una reges ac principes ad Deum possunta edere. Commendabitur aureae illa Scytharam legati ad Alexandrum vox et sa di Deus tribuere hominibus benescia debes , non sua eripere. Celebrari Suoque poterit facilitas ae .liberalitas Imperatoris Titi , . , ipsi nihil cuiquam , quod concedi fas esset, abnuebat et ne ins , inquit Suetonius , oportere quemcPetam a Principe tristem discedere Cum vero aliquando , inter coe-IIandum, diem illum benefieio vacuum abiisse meminisset rum conuvius ad. amaeos et Amici , inquit, diem perdidi. Adeo scilicet Principibus vitam ad biae merendum de mortalibus datam existimabat t. proindemque summis aeqvdi, ac infimis cacus adeo luit, ut tamani aerneris iusidium merito, diceretuT. Usurpari etiam poterit aurea illa Virgilii sententia, Aeneid. G. sepositum quemdam in Elisi is i rase locviniis omibus 'in erga alios fuere benefici et
Dique sui memores alios fecere merendo
Denique celebrabitur fortitudo in adeundis pericust Iis et in laboribus sufferendis , magnitudo animi excelsi et invicii nihil extimescentis , constantia sidesque in promissis; prudentia in cresiliis eapiendia,
celeritas in exequendis , in adversis vero aequanimiatas , et robur, entis semper imperledritae. .
mmaeo lavdari quis potest a seisiata, ei affutis'. 't. Ex duesici capite. i. Si liberalium artium di- sciplinis sit instructus is , qui laudatur : I. Si Saltem
202쪽
De diversis Orationum generi hus. Ioililleris et artibus faveat et patrocinetur. Ex hoc posteriori capite imperatorem Trajanum magnifice celebrat Iuvenalis Satyra T. Et spes et ratio studiorum in Caesare tantum et Solus enim tristes hac tempestate Camoenax Respexit. S. V. De corporis et fortunae Iaudibus. Ovaenam res lauduntur in comore r . Laudantur in corpore pulchritudo , robur, Sanimtas , et his similia. Qui haec habuerit , laudabitur , quod bene sit illis usus : Qui non habuerit , quod sapienter earuerit: Qui amiserit , quod tulerit mo
Cur caduco haec , et plerumque etiam nogia corporis bona laudantur in homine Z 8. Laudantur. p. Quia licet in se veram Iaudent non habeant , qtiae debetur uni virtuti, tamen virtus
in eorum usu atque moderatione vel maxime cernitur. I. Quia formae dignitas est optimae mentis in dictum , et simulacrum quoddam , ac flos quodammodo virtutis. Unde non inscite dictum est ah Eii-menio in Panegyrico Constantini M. Nuturam ipsummo it mentibus domicilia magitia meminitet eae culta hominis decoreque membrorum colligi posse , quantus coelestis spiritas in rarit tabifolor 3. Quia corporis decor est muta quaedam commendatio , et , ut elegan- ter aiebat Carneades et Nesstium (aj tilisque salelictio. Gratior, et pulchro veniens in c. rpore virtus
Inquit Maro. II inc est quod olim populi bene muDiti , et unprimis Aethiopes. Itulique , in dandis Imperiis , proceritatem , ac pulchri itidinem Spectare solebant , ut narrat Aristoteles , graviter quo mulctatus fuit olim a Lacedaemoniis Archidamus rex-- exigua ire duxisset uxorem. Q:iereta ' er enim , h)i reges , sed regulos ex hoc contum creatrum
iri. - quia pulchritudo est virtutis non solum im-
203쪽
noa Artis Rheloricae Liber Iv. dicium, sed etiam adjumentum. S. Denique cum vel in ipsis sacris litteris praedicetur David , ut Puleheriadspeetu es socie decora rum quid sane mirum , si a Cornelio Nepote laudetur Alcibiades , ut celaus aucte forismosissimust Si ex hoc eodem capite commendetur a Plutarcho Scipio Africanus , et si de Theodosio M. dixerit Pacatus : Virtus tua meruit Imperium et sed pirauli usibit forma stifugium. Illa praestuit , ut oporteres le Principem ceri r haec , ut deceret. Quod si subturpiculus sorte fuerit vel deformis is, qui laudatur, tunc sane corporis vilium egregiis animi dotibus solerter compensabis. Confugies ad illud Ovidianum et
Si mihi (aj dissicilis formam natura negavit 3
ingenio formae damna rependo meae. Dices deformem fuisse Socratem , caecum domerum , coctilem seu altero oculo captum Philippum Alexandri magni patrem , itemque vannibalem. Unde Iuvenalis :Cum. bl Getula Ducem portaret hellua luscum. Fluxam et eaducam formae fragilitatem , quae promtem deflorescit, verbis exagerabis et unde Socrates ingeniose ajebat, illam esse brevem dirannidem. Neque fragilem modo dices , sed etiam rem esse plerum mque perniciosam, praecipitem, lubricam et periculosae aleae plenam docebis. Unde sestive Petrarcha vocat illam Pestim Oculis , pedibus isqveum, Miscum clis. Postremo addere poteris cum Petronio: Baram fac missurium cum sapientia formia et et cum ovidio. primo
3 Fastus inest pulchris, sequiturque superbia formam. Cum Martiali, lasciviam esse persaepe illius eo mi l em. Insignis soripa nequitia lue puer. in variissimo illo milite apud Plautum. I mire est miseria pusthram esse hominem nimis. Sed in pri.
tuis . dure1s cum Iuvenali Sal. m. - -
Sed velat optari laetem , Lucretia qualem
204쪽
De diversis Orationum generibus. Ipsa habuit: cuperet Rutilae saJ Virbinia gibbum Accipere, atque suam Rutilae dare. Filius autem Corporis egregii miseros trep idosque parentes
Semper ha Dei et rara est , adeo, concordia formae: Atque pudicitiae. Ouuenam sunt for tinae bonat IIonores, et diviliae . , i
Omodo commendo se quis poterit ab honoribus t Bifariam ; si nempe illos promeritus fuerit, he
neque illis fuerit usus. Rinc acute omnino Suvmi Trajanum laudatiPlinius , quod i meruerit honores , antequam fuisseti illos adeptus et Soli, inquit; contigit tibi ut paler patriae esses , onsequiam O teS.. St. et me ruerit simul, et spreverit , quemadmodum magnanimus ille Frontinus , quem cum Ruso ita comparat
Plinius ini Epistolis et Clerque, inquit , ad AIOrsim pari cupiditate dioerso itinere contendix Alter sRiisus cum evelit debilos titulos alter Frontinus 3 curari
Quomodo commer ori quis potest a Apulis Ni . i. Si possideat, non possideatur. di. Si sint honestis laboribus . partae. 3. Si iis utatur, non ad perfruendas voluptates , sed vel ad iis us,vitae honestos, vel ad juvandos amicos , vel ad, egenorum' inopiam sublevandam , ut Traianus , de quo ita Plinius. Aihil movis ivum credis , quam quod Per omicos hctbes. Non vero quemadmodum aut luxuriosi perditique (bi Nepotes , aut avari: Aut qui divitiis S si incubuere reperti S ,
Nec Partem posuere suis : quae maxima turba efr(ex Quod si fortunae bonis caruerit is, ciuem laudas , confugies ait tritos. illos communesque locos, hiandientis sortunae munera potius esSe in malis, quam in bonis, numeranda P caduca semperillaec esse, non virtutis et ingenii , seis incertae sortis et temporum munera ; in icitatis genus esse Semper esse felicem. .
205쪽
diod Artis Rhetoricae Liber IV.
Usurpabis aureum illud verbum : Nesrio quomodo honae mentis soror est paupertas (a . Amplificabis II a-tianum illud et Aurum irrepertum , et sic melius Silam , cum Ierra celat. Dices denique cum Iuvenali.
Si sortuna volet , fies de Rhetore consul et Si volet haec eadem, fies de Consule Rhetor s. VI. De tempore illo , quod mortem
Superest nunc tempus ultimum , cuius in 'primis habenda est ratio. Ut enim doeet D. Ambrosius r. cnle monem nucta est Perfecta laudatio , neque quisquam in hae pila postsi desulio praeconio Araedicari
cum Posteriora ejus incerta sint. oenam res in v fimo tempore laudari soni Duae. I.. Quae in ipsa morte. v. Quae sub ipsum mortis tempus Contigere. .
Duo et genus nimirum , et eausam mortis. Ge- nus, si quis pie ac fortiter obierit , ut sapientem ac Probum deesti. . Causa vero laudabitur , si nempe vel pro patria pugnans occubuerit . Dulce enin ac decorum est pro pollia mori , inquit Roratius, vel si pro tuenda religione mortem occubuerit, ut Christi Martyres sanctissimi et vel denique si honestis animi corporisve laboribus et euris sibi ipse mortem acceleravit i Ouaenam Post morum consideranda faenil . Tria haec spectari solent. I. Pompa funebris , tonores habili mortuo Put. quod Aristoteli statua fuerit erecta cum inscriptione huiusmodie Aris Meles Philosophorum optimus et vel quod uni Demetrio Phalereo statuae trecentae et sexaginta fuerint Athenis positae; vel quodUmmae Leontino, non aurata, ut
celeris, Sed aurea .filalua fuerit erecta. di. Spectatur ihonorum minor et laetus. Quo refer illa Mopsi uae Non ulli pastos illis egere diebus
Cra da , Daptai , boves ad ilumina ; nulla nequo
206쪽
De diversis Orationum generibus. Io SLibavit quadrupes , nec graminisoalligit herbam , Dapimi et iuum Poenos etiam ingemuisse leones Interitum , montesque seri, sa) Silvaeque loquuntur. Sed nihil in hoc genere comparandum cum incredi illi in soli loque omnium ordinum luctu et acerbissima militum comploratione post Alexandri mortem squod eloquentissime ilaidescribit Curtius i. Io. n Suprema haec' vox regis fuit, et paullo post extinguitur. Ac primo ploratu lamentisque, et planctibus tota re gia personabat, mox velut in vasta solitudine omnia tristi silentio mula torpebant , ad cogitationes quid
deinde futurum esset, dolore converso. Nobiles pueri custodiae corporis ejus assueti , nee doloris magnitudinem capere , nec se ipsos intra vestibulum regiae retinere potuerunt 3 vagique ac surentibus similes to iam urbem luctus ac moerore compleverant, nullis questibus omissis , quos in lati easu dolor suggerit. Nec poterant vicit aevictoribus in communi dolore discerni. Persae justissimum ac milissimum dominum , Macedones optimum ac sortissimum regem invocantes , certamen quoddam moeroris edebant. Nec maestorum Solum , sed etiam indignanlium voces exaudiebantur rum tam viridem , et in flore aetatis ibi fortunaeque , invidia Deorum ereptum esse rebus humanis. Vigor ejus et vultus educentis in praelium milites, obsidentis urere, evadentis in muros, sortes
viros pro concione donaulis si occurrebant oculis.
Persae'comis more suo detonsis, in lugubri veste eum conjugibus ac liberis, non ut victorem . et modo hostem , sed ut gentis suae iustissimum regem , vero desiderio lugebant . Ad Darii quoque te mal rem celeriter fama perlata est. Abscissa erso veste , qua induta erat, lugubrem sumpsit , laceratisque crinibus , humi corpus abjecit. . . . ad ultimum dolori succumbit , obvolutoque castile , accedentes geni huS suis neptem nepotemque mersari, cibq pariter
207쪽
tiis Artis Rhetoricae Liber Iv. abstinuit et luce, quinto postquam morti statuerat,
3. Denique spectantur filii superstites relicti , unde levari mositis. moeror , damnumque aliquo pacto Sarciri possit. Ita D. Ambrosius in lanere sa) Theodosii Magni. Ex , inquit, fomlus Imperator recessit Onobis i Sed non solus recessit. Reliquis enim liberos , sit
quibus eum debemus agnoscere , et in qu us eum Cernimus et tinemus. Intelligit autem donorium , et Arcadium , qui patri in Imperio successere. s. VII. Animadversiones quaedam circa personarum laudationem . Oucenam obseruanda sunt in persouarum laudatione ' Tria haec. Nae ad mentitas fictitiasque laudes recurramus, quae scilicet non splendorem asserunt orationi,sed in veris etiam fidem omnino derogare solent, ut olim contigit imprudentibus hisce Poetis, qui versibus celebrare veriti non sunt hyacinthinas (b, Stra, tonices comas , quam non deformem modo, sed calvam prorsus esse nemo nesciebat . IIoc etiam: illustrare poleris exempl Lysippi , qui Alexandrum sa-pienter effinxit hastam manu tenentem , Apellem rem prehendens , quod eumdem fulminantem di pinxisset, et ita spoliasset veris ac propriis insignibus , et odi, naret salsis , quae nullum aput posteros sidem essent
a. Cavendum est, ne in meliorum copia , res Con-- sectemur vilest, et sacra leviora. Ut enim scite aie-hat (c Phavorinus , turpius est exigue frigideque
laudari , quam graviter vituperarii in magnis tamen viris aliquando etiam . res minuSculas . commendare operae pretium dest. Fecit hoc olim Damis in Apol lovio suo Thyanaeo et eoque nomine reprehenSus , ar- .gule respondit: De mensis motum di analecla quo-
208쪽
De diversis orati omm generibus. 2o que colligi sedulo debere , ne de illorum ambrosia qui
I. Denique erit hoc observandum diligenter , ut non communes ac pervagatas, sed proprias euiusque , vel saltem cum paucis communes laudes praecipue consectemur. quapropter plane ac perfecte perspectali hi esse debent . quae propria sunt illius, de quoia agitur.
De personarum laudatione salis superque dictum a nobis uactenus. Unde intelligi sacile potest . quomodo de bat institui vituperalio , quippe ubi omnia prorsus debent inverti.
S. VIII. De Oratione natalitia , seu
Quid est oratio Genethliaco p . 8. Oratio Genethliaca , quae etiam Gevhthliaciun , vel Genethliacus appellatur , est oratio , qua alicuius dies natalis celebralUr. . Quus PGetes, seu rapita consimi oraco Genethliaco 31 . Quatuor, i . . Contineb laudes parentum , atque majorum, quae iure quotam haereditario pertinere videntur ad prolem. 2. Spem , quam praebet puer, vitae aliquando cum laude perageudae. 3. Laetiliam et gratulationem de prole feliciter parentibus nata. . Vota et preces ad Deum O. 3L, ut infanti fausto, feliciter prospereque eveniant omnia , utque in patriae decus , et ornamentum, adolescat. IIujusmodi vola pro Domitiani silio , licet nondum nato , facit
Martialis lib. G. - - 1 Nascere Dprdanid promissum nomen Iulo, 'Vera Deum soboles , nascere magne puer Cui pater aeternas , post saecula, tradat habenas , Quique regas orbem cum Seniore . senex. Mncm escituri potest ves illa, alque exspectatio de Iutura prolis oblule cc giona, hJ. Ex variis circumstantiis enere k 2.
saeie ; C ex futura educalione 3 ex portentis , e victoriis , prosperisque aliis eventis , si ilua forte id genus pueri ortum vel antecesserint v vel comitata luerint, aut subsequuta, qualia de Augusto uar-
209쪽
dios in Artis Rhetorieae Liber IV. rantur , ilemque de Pyrrho rege , qui maternis uberibus appensus dixit : Bouλομ rei sisIO , quae vox transiit in omen futurae audaciae. Si quis parentum enixe emagitantium precibus, ac votis concessus a Deo fuerit . habebis uberem bene augurandi campum , ut de Scipione memorat A. Gellius , et ut Ludovico Magno contigisse vidit aetas nostra. Quaenam est dispositio Generaliori lat. Exordium erit laetitiae et gratulationis plenum et ductum ab aliqua temporis, loci, vel personae circumstantia. Ita Maro eximium illud (a Salonini , seu
aIlerius Genethliacum exorditur ab apostrοphe , quae gestientem quamdam laetii iam exprimit. Sicelides Musae , paullo maiora canamus. Confirmatio 'continebit parentum laudes , et varias caussas , quae omnia de insante sperare jubeant. Vide quam magnifice locum hunc tractet Virgilius , quantaque non vereatur augurari de puero, ex patris virtute notissima res Ille Deum vitam:aecipiet, Divisquo videbit. Permixtos herpasb, et ipse videbitur illis . Pacatis que reget patriis virtutibus orbem. i At simul heroum laudes et facta parentissam legere , et quae sit poteris cognoscere' virtus Molli paullatim flavescet campus arisiis.
Peroratio deniqudi vota precesque pro. filii et pa-mum mcolumitate continebit. Ita Statius Silvarum libro d. Magnus idi manet ordo saeculorum , Natis longior , abnepotibusque s. Annos perpetua geres iuventa , Quos fertur placido , obisse Neslοr , Quos (bj Tithonia computat Senectus, Et quantos ego Delium poposci . I. e
210쪽
De diversis Orationum generibus. Iosouid est oratio Lustrico Ea est, quae a veteribus nonnullis habebatur, gando insanti nomen imponebatur. Vocabatur aulem,usfrica ortilio , quod dies ille Lusificus , seu Lustratis vulgo diceretur. verum quoniam illud orationis genus penitus apud nos videtur obsolevisse , in illo
tractando operam et oleum non perdemus.
s. IX. De Oratione nuptiali , sive. Epithalamio. ouid est Epithalamium , seu Oxalio nuptialis 2 Epithalamium , ut vox ipsa satis indicat, est
oratio , qua alicujus nuptiae celebrantur. Sic autem appellatur a voce Graeca , , quae cubiculum
nuptiale significat. Quot sunt paries Epithalamii
Quatuor. I. Dicitur generatim et universe de nuptiarum laudibus et de honis matrimonii , iquor scia licet hominum societas primum coepit, urbes condit esunt, genus humanum propagatur vitae lavantur iu-Lommoda h et mutuae et raritas atque benevolentia co gnationibus et assinitatibus serpit , atque diffunditur. 2. Pars, quae praecipuam. quamdam citram diligentiamque desiderat, conlinet laudes utriusque conjugis. Ducuntur autem Iaudes illae a Parenidusii, a Patria , ab honoribus, fortunisque; a corporis animique dotibus , et a celeris illis capitibus , unde laudiui homines solent , de Fibus suse dicimus. supra. Ita sa) Mariam Imperatoris Nonorii novam eoniugem laudibus in eoelum tollit Claudiatius Epithal. Salve sidereae proles augusta ini Serenae , .
Magnorum soboles regum, parituraque reges
Quae propior sceptris facies quis dignior a lita . Vultus erit i non labra rosae, non colla pruinae ,
, Non crines aequant violae , non lumina flammae Aurorae vincisi digito T,' Mimerosque Dianae. ,