장음표시 사용
241쪽
ii. I. Vitiosa est frequentior capitis iactastio (a , Maenadum instar. de quibus Catullus Carmine de Berecynthia et Athi et Capita Maenades vi jaciunt. hederigerae r aut instar famosae illius Messalinae, de qua Tacitus II. Annalium: Ipsa crine meto , Thyrsum quatiens , Detioque filius hedera Pinetas gerere cothurnos, jocere copus. Non tamen dedecet aliquando vel annuendo confirmare , vel abnuendo negare i vel capitis in latus inclinatione languorem, et aversione indignationem , aut alio simili motu dubitationem , et ejusmodi affectus designare. Sed neque capite erimus immobili rigidoque, ouod semibarbarum est ut olim Rusiis ille Rhetor , ue quo ita Ausonius Epigramiuate fi bi Rhetoris haec Rusi statua est , si saxea, Rusus.. Cur id ais 2 semper, saxeus ipse fuit. 3. Capite utemur non dimisso , et se obstipo, vel
in cervicem restexo et sed recto polius celsoque, quamquam hic quoque modus servandus est, ne audacia acario gantia videatur 3 et capitis demissio potest aliquando tristitiam , luctum, moerorem, poenitentiam, et irae divinae placandae studium perbelle significare. Sed in ore , vultuque et oeulis sunt omnia. Qua-Propter pro eorum natura, vultum indues modo hilarem , modo moestum simis blandum , nunc mi
Tristia moestum V , Vultum verba decenis iratum plena minarum: Ludentem lasciva rum severum seria dictu.Frons exporrecta dissusaque hilaritatis indicium est: eontra vero severitas indicatur fronte corrugata, (d, ea perataque , et superciliis vel contractis , vel etiam inaequalibus. Unde Tullius in Pisonem. Altero odfrantem sublato, alieno ad mensum depresso superciliora ondu et pro Sextio TaEla emet ympiles
242쪽
De Pronuntiatione. I ria oeulo , lania frontis confractio ut illa supercilio , tamquam Rhodamantus illa niti uideretur. Ilinc etiam Petronius Arbiter. Quid me spectatis constricta Ponte, Catones
Et post illum Martialis lib. i. Contigeris nostros , Caesar , si forte libellos ,
Terrarum dominum pone supercilium. orantem , et aliquid a Deo poscentem indicant oculi in coelum sublati, ut res ipsa satis loquitur. Unde Cassandra Ad eoelum tendens ardentia lumina laustra. Oculos avertere aversantis est , vel fastidientis , . vel negantis. Sic misera Didonis umbra , conspecto. apud inferos Aenea et Illa solo fixos oculos aversa tenebat. oeuli clausi meditantem et, cogitantem animum produnt. Oculos in unum locum diuxos habent, qui prae admiratione stupent. Unde Aen. I. Dum stupet, obtutuque haeret disi xus in uno. Praeterea demissi oculi modestiam pudoremque significant. Sic Andromache Aen. 3. Dejecit vultum, et demissa voce loquuta est. Quid in brachii moderatione servondum ZBrachia nec deorsum incomposita pendeant, nec immodice projiciantur , in asse vehementiori Brachium extensum , ac porreeium potentiam, au- , ctoritatem , et robur argum Contra vero conlinere . ac cohibere brachium , est pudoris ac verecundiae. Unde Tullius pro Coelio. Nobis olim stinus eros tinus ad cohibendum brachium fossa constitulus , ut eaerella tione ludoque campestri funicali sa) ulerentur. Quia circa manus digitosque praecipitur lis . Manus , Sine quibus trunca esset actio ac debilis , vix dici potest quot motus habeant , inquit
Fabius .... Niam celetiae Pianes loquentem adjuponi:
243쪽
ias Artis Rhetoricae Liber Tillam , Distulam , sibilationem , confessionem , floraliterillam , modum , culam , cumcrum , sevus ostiud mus e Circa manus autem ceriae quaedam sunt, ac
definitae leges , quas sequi οportebit. i. Manus in Exordio non solet extendi. Ast ubi paullim effervescere coepit oratio manus pariter ex ritur cum illa, pariterque cum illa deponitur. Pectori manus admovetur, cum ue seipso quis loquitur ad cum alloquitur alium, ad illum extenditur, I, Montis sinium numquam sola senum Dest , inquit Fabius , Aetlme se nequenter occommodis: sive
in digilos argumenta digerimus , musamque , ut olim Mortensius comueverat, partimur in digitis , quem morem hodie quoque nonnulli non infeliciter imitantur, sive adversas palmas, quasi repellendo , et x pudiando obicimus. . Soloecismus gestu committitur , cum aliud voce, aliud gestu monstramus et ut Rhetor ille, qui caelum appellans , tellurem intuebatur, gestuque
S. Urgemus crebra manuum impressione. Supplicamus manibrum elatis janctisque. Consimamus manibus pronis , bavi quodam et decenti motu depressim. 6. - Admirantium est manus tollere. Unde Tullius in , Academicis quaestionibus: Hortensius oviem rehementer admirons , quod se dem Perpetuo Lucullo Io- ense fecerat, ut etiam mmus saepe folliret. Et ad Caesarem y Epistolarum libro septimo et Stissilistis
manus ego et Balbus. IIuc etiam perlinet illud caiul isti, Carmine S d. , Admirans ait haec , manusque tollens et Dii magni, (a) salapusium disertum l . Manu extenta facimus nobis audientiam , indiacimusque silentium. Binc Persius in Satyris,
244쪽
r De Propuntiatione. . it 2 a, Fert animus calidae secisae silentia turbae
Lucanus etiam Libro primo de caesaret, - . . Tumultum
composuit vultu , dextraque silentia Iussit. 3. Manus ori admota tacentis et silentium suadentis habitus est: Digilo compesce labellum, inquit Iuvenais: quo etiam gestu simulacrum Barpocratis eiungebant AUyptii veteres. o. Solebat Tullius antequam diceret barbam deis mulcere , quod hodieque nonnulli solent. Sunt etiam qui aut frontem fricent, aut lacunar intueantur, sed
haec vitiosa sunt. Vitiosum est quοque manus . vel supra caput attolleret vel insta pectus demittere, praeterquam in summis affectibus. 3Io. Pectus ferire, aut femur , Prope scenicum est. II. Manus optime a sinistro incipit latere , dextroque deponitur. II. Moc esse cavendum ait Cicero , ne nimiae sint digitorum argutiae , neve immodica sit illorum gesticulatio, quo vitio laboravit summus Orator dortensius et tam enim , inquit Agellius moetus ejus in ser vendum , essent m me cinodum, ei gestuosae ,
maledictis , compellationibusque Probrosis jactatus est et mullaque in eum quasi in mutionem in ipsis causis atque judiciis dicta sunt. IIas autem omnes, quas hactenus diximus, oratoris virtutes , cura et labore comparari posse liquet mirabili Demosthenis exemplo , qui cum sa) primam artis suae litteram dicere nequiret, studio et exercitatione perfecit, ut planissime diceret, et balbutiem, inditis ori calculis, emendavit et exilitatem vocis, ad fluctus maris declamando , illiusque hemitus voce
vincendo . sustulit , angustias spiritus , lo corum arduorum inter declamandum ascensu , tandem aliquandiu superavit.
245쪽
, s Ariis Rhetoricae Liber v. . t
Atque haec de Pronuntiatione monuisse sufficias lRcliqua . quae eodem pertinent, exercitationi relin- Iquimus : coi scilicet plus multo 3 quam praeceptis esse tribuendum existimavimus.
246쪽
A UCTOREB. D. IOSEPIIO IUVENCIo LIBER PRIMUS.
DE POESI SPECTATA UNIvERSE. . ,
um in omni re , quae . in quaestionem venit, debeat 'uendi primum quide sit, deinde quae sint ejus affectiones ; ideo Poeseos definitio prolerenda :ium de materia illius , forma i ornatae, aciente , sine , ae divisione di putandum. CAPUT P R I M U M. , i Definitio Poe3 s.
M. i. Si vocis vim ac potratalem quaeras, Poesis nomen habet viril ros amisis 3 quod est facere , seu fingere, unde m 'raxn, ars faciendi seu finge di, et mo xiv c, Poeta , id est Fictor, seu Effector' quod Fabula, quam texit, ab ejus i mente tota esse videatur. . ' ta. Si rei significationem spectes , Poesis modo di- . citur Ars Poetica r modo dicitur opus aliquod ex a te elaboratum. Iuxta primam vocis acceptionem Poesis est Ara rue eonficiendi Hemalis et sire, Collectio praeceptum in unum et eumdem finem certo tendentium , nimirum ad unum aliquod opus poetiem per-
247쪽
di si Instit. Poetic. Liber I. sciendum. Iuxta secundam vocis significationem i n-telligitur Usus , et Praxis illorum praeceptorum atque hoc sqnsu agimus hic de Maesi: r t . D. Quomodo , desinitar hoe posteriori frasu acceptumesist, 'M. Desinitur .imitandi actiones humanas , seu Imitatio humanarum Actionum cum fictione. D. Imitatume reipsa omnis Poetis humanax Aetiones tM. Imitatur utique. De praecipuis Poematis non potest ambigi , Epico, Tragico, Comico. Minora quoque Poemata ad humanas Actiones suo modo reistem primario et per se , suis locis patebit inferius. D. Cur potius humanas Actiones imitatur Hesse , quam mores M. Ratio haec petitur ex Philos pho (a . Cum sit Poesis omnis Politieae, et Civilis Disciplinae pars: Cum civilis autem disciplina habeat pro fine ovium se icitatem ; hunc certo finem Porii praeestilulum esse necesse. est. Iam vero eum felicitas sit in Aetione, juxta Philosophos , non in Moribus , qui ad ipsas actiones , i ut barum finem referuntur plane sequitur, ut quemadmodum, CiviIis Disciplinis, sic , et Poesis non tam ad mores referatur , quam ad Actiones, easque primario et per de im tig. O . t
D. Num forat Igm mcnsario addicta est Delio , seu Fabula, vi a e dies tria possis esse Poesis M. Plane di 'laei est 3 ita censet Aristoteles, (b
eiusque Intermier, qur vim eamdem ac dignitatemia poesi tribuunt Iictioni, quam Animae concedunt in nomine. Cum autem sublata anima nullus sit homo, sic nec sublata Fictione potest esse ull3 Poesis Ita sentiunt probatissimi Auctores bene multi, Plato in Phaedone , Plutarchus libro de audiendis Poetis , etc. Non erit itaque Poeta dicendus is , qui sine FLelione i sicut qui sine Metro scripserit. Ralio patebit utriusque c. 3. ubi quid nomine. Fictionis, seu Fabulae veniat, exponetur.
248쪽
M. Est id omne , de quo tractat Poesis. D. Quota ea est illa materiae . - M. Duplex , una remota , altera proxima. . . O. Quaenam est Materia remolap . . M. Tam longe lateque diffusam Poeticae, quam . Oratoriae Facullati Materiam assignat Tullius eui Poeta eum oratore in hoc idem est, naelitas, er- minis uterque circumscribat, aut desiniat ius suum, 'adeoque possit uterque de rebus omnibus disputare. D. duaeram est Male ia proaima messos ZM. Sunt Actiones humanae, Prout potuere , vel
M. Tenetur aliquando poeta .a dicem , quae v eontigerint, aliquando nost: lebetur quamvi, enim Poesis, et Poema artem faciendi effectionem, emetumque significent S non sin sensu iamen sunt accipiendae illae voces , ut Iam mi semper materiam procreare Poeta debeata Meteia, Tragoedia, alque etiam in aliis mini us H, qtalia sunt Genethliacae, Eekediar, Epiqira , ete- su se debet v,as; indus historiae, tui munifice aliquid
inaedificetur. Potest autem suam sibi eondere materiam in Comoedia , aliisque poematibus bene multis, atque etiam debet materiae, quae 'vera Sit, novam formam inducere, atque haetenus falsa reseurdi v-randum autem utrobique diligenter es in quae proserentur , sive Vera , sive salsa, in sint omnino verisimilia. D. Ovid vocas peristacte pM. Est d, quod naturali quodam rerum exitu
249쪽
debet, aut certe potest contingere in circumstantiis, in quibus dicitur contingere D. Dane sunt perisimilia , quae Virgilius non ad indescensu Aeneae ad inferos, de mulatione nauium iu mphos marinas , aliaque hujusmodi tM. Fuere ulique verisimilia , quod ab Neroibus
Diisque et fieri posse , et reipsa fieri aliquando pu
De Forma Deseos. D. Iure ut forma meseos t M. Est Fictio , seu Fabula. Cum enim re lica sit ars fingendi , ut vox ipsa sonat , debet certae fictio sie naturam poeseos constituere, ut eam ab omni alia re secernat , alque distinguat : quomodo Forina , quae vocatur in Physicis, uniuscuiusque rei materiem sic perpolis . ac perficit, ut eius naturam plane dicatur eonstitueriu Ita censet passim Aristoteles , qui Fabulam: sic auribuit, ut sine illis
M. Non una est , reumque vocis illius notio. r. Significat sermun--mere fietilium, qualia sunt Aesopiea colli ius a bestiarum , et inania quaedam Aetnicorum e meni a. 21. Usurpatur a Philosopho Aetione ipsa et Materia Poematis , vel etiam pro loto Poemate. 3. Sumitur ab eodem Philosopho pro Structura quadam poematis sive ut laquilur , proe Constitutione rerum, et Compositione in Poemate. D. Quo sensu Fabesis dicenda est Forma murae M. Iuxta postremam hanc voci se acceptionem.. Nam eodem modo de Poetica videtur dicendum: ac de aliis artibus , quae imitatione perfieiuntur , in quibus ceria quaedam Dispositio et Compositio universe diei debet earum Forma. Sic in statua aurea aurum est materia , et artificiosa auri disposilio est ultima statuae Forma in genere operis artifieiosi. Et ut exem-
250쪽
Instit. Poetic. Liber I. plum proferam , quo non semel usus est Aristote les
Fingatur v. gr. Socrates. i. Picturae materies est Socrates qui pingi debet: is materiam repraesentat poeseoS. I. Corporis descriptio cum apta membrorum omnium conformatione ac uispositione est Forma et et haec Fabulae comparatur. 3 Colorum varietas et contemperatio est ornatus picturae et eum Fabulae ornamentis rite potest
conferru Recte itaque pronuntiavit Aristoteles fa :
Definio Fabulam esse compotitiassem rerram.
D. Qua is debet esse illa Fufio , seu constitatio eIdfructura Poematis pM. i. Exquisitam illam esse iubet universe noratius (b , atque etiam in majoribus Poematibus ma gnificam , nec vult Poetam dici posse illum , qui
talem Formam Materiae non induxerit a
Neque enim concludere versum ' It .
Dixeris esse satis e neque si quis scribat, uit uos, Sermoni propriora , putes hune esse Poetam. Ingenium eui. sit, eui mens.divinior atque os Magna sonaturum , des heminis hujus honorem
a. tiaee Structura i ut de illa aliquid magis distincte , singillatinui stat pius, eon plectitur varia , quae Philosopum appellat Fabulae ornamenta,
Peripetias , Agnitiones v xpuqdia, Machinas, graphi eam morum expressi'rum. Si tini accuratam Dictionem , Numerino se se ii ue omnia , unde mirrumile direndi genus eiu vice adeo , ut nulla sit
Fictio , quae aut omnibus his destituta sit, aut aliquibus saltem instructa non sii ornamentis a. Ouce Romam aut hora Omula, cui oliqua saltim sibi uindieatu Fagulas 'mum eum l. M. In sublimioribus Poemalibus frequentius , parcius in humilioribus sunt usurpanda . Sic Epicum po ma, Tragicumve eo omni ornatu debet splendere et aliquo nitere debent minora poemata, vel quae in genere heroico sunt posita, ut Adhortationes , Laabi Lib. 6. C p. c. F, Sm.