De arte rhetorica libri quinque lectissimis veterum auctorum aetatis aureae, perpetuisque exemplis illustrati auctore r. d. Dominico de Colonia accedunt etiam institutiones poeticae auctore r. d. Josepho Juvencio

발행: 1834년

분량: 359페이지

출처: archive.org

분류: 연설

91쪽

so Artis Rheloricae Liber I. Sic etiam in virum , et uxorem eidem patibulo suspensοs eximie lusit (aj Poeta recens: Ecce jugo nexi pendent vir et uxor eodem et Boc merito possis dicere coniugium. I. Ironia fieri solet adhibendo voces illas Secticet nimirum , si duperis places , nempe , illas , inquam , adhibendo cum amara quadam , et salsa vocis inste-xione. Ita Terentipis . RUPopalus rauci se es, et apua Virgilium Dido. 1 . d.' a Scilicet ista Suberis. labor est; ea cura quietos

Sollicitat. et

VIII. De Sar Asmo. Caid est Soreasmus, seu Subsannatis 8. Sarcasmus, qui ad Ironiam pertinet, est ama-c rulenta quaedam irrisio; et truculentum genus Iro- , , niae, quae sit cum magna quadam acerbitate , et contumelia , qua quisquam hosti crudeliter insultat et ut .apud Virgilium Troiano a se interfecto, per Sarcasmum insultat victor Turnus et

En agros , et quam bello, Troiane , petisti ,

desperiam' metire Iacens. Raec praemia , qui me - Ferro ausi tentare, ferunt et sic moenia condunt. H estne Donia inter sententiarum figuras numerari , ut Petibusdam placet Nequaquam. Liquet enim perspIcuo Ironiam semis per esse Tropum cum semper voces a propria significatione traducat ad alienam. Folmmne et mendacem Oftilionem ei cit Ironi tis Nequaquam: quia neque fallendi est animus Oratori , dum utitur Ironia ; neque est iusta cata Sa , cur fallatur auditor , si paullum modo intelligat, quod dicitur quemadmodum falli non solet, dum homo callidus , et versipellis per Metaphoram Vbeses appellatur

Suntne cui Dori, Ameter silos , de quibus egimus ist. Sunt aliqui alii, sed qui ad superiores hoscoquatuor omnino revocantur ut Metalepsis ad Meton miam et Antonomasia , et Sillepsis ad Si necdochem.

92쪽

Da Elocutione. CAPUT V. si De Figuris verborum poprie dictis ,

Seu quae non sunt Tropi . ci

Uuid sunt Figurae uerborum proprie dictaei r. Eae sunt, quast sic in v bi . continentur, ut, mula lis illis , ligura lollatur se g. lixec sententia , clinantes aeviit omentis , M. figura Aethorum, quia Penerit sim ii , ora dicas IIu L aut aliud si leo ded est figura septe suae , si quis patriam , inducit iloquentem, aut A utaris simili tuuinem , quia

itaquaecumque demum hic usurpes verba , aut quocuiu- que ea colloces ordine, manet schema. .

Quot modis fiunt Nume perborume . . - l. Fiunt tribus potissimum modis i. Per adiecti omnem: a. per detractionem : Z. Per similitudinem. m S. I. Figurae per Adjectionem. Quaenam perborum I mirae sunt per A eclionerest: l. Octo praecipuae, nimirum Repe lilio, Conversio, Complexio, Conduplicatio, Gradatio , S ito nimia, Tra- duclio , Polysyntheton.

Quid est Nehelisio lEst Figura , in qua ab eodem vocabulo saepius inchoatur Oralio , ut i . Catilinaria Nihil ne te nocturnum praesidium palolii , nihil urbis Pigulae, nihil timor populi , nihil consensus honorum omnium , uihil hie munitissimus hiibendi Senatus locus , nihil horum

Om, pullusque moperunt louid in repetilionem copendum est valet mirum in modum in exagerandis virtutibus et vitiis , estque Schema plane venustum. Sed quia statim incurrit in oculos, propterea non est diutius continuandum , Sed salius est, ut aliorum Schematum admixtione temperetur.

Ouid est Conpersio lEst figura Repetitioni prorsus contraria , in qua Saepius eodem vocabulo claudii ur oratio , ut in Antonium Cicero: Doletis tres egerestus populi Rom. in-

93쪽

sh, AN is Rite loricae Liber I. fersutos p interfecit Antonius. Desideralis clariss os et ciera i EOS quoque erisinu robis Antonius. Auctoritas hujus ordinis ossicia est i Adfixit Antonius. Ouid est Complerio lEst figura , quae Repellitonem simul et Conver-

sionem complectitur , cum oratio nimirum ab eodem verbo, vel ab iisdem verbis incipiat , atque claudatur. Ita sa) Tulliit, , Π, Igem tuli Aulius. otii; .majorem partem populi sufficinis primois r Rusetis. Quis comitiis praefuit Rusius. Sic etiam Martialsi invidum quemdam per complexionein insectatur Lib. S : Rumpitur invidia quidam . carissime Iuli , Quod me Roma legit: tam stipe invidia . Rumpitur invidia 2 quod turba serti per in omni

Monstramur digito et 'impitur invidia . Rumpitur invidia , tribuit quod Caesar uterque Ius (bj mihi natorum rumpitur invidia . Rumpitur invidia, quod rus mihi dulce sub urbe est, Parvaque in urbe domus; rumpitur invidia. Rumpitur invidia , quod sum iucundus amicis , Quod conviva frequens. rumpitur invidia . Rumpitur invidia, quod amamur, quodque probamur. Rumpatur quisquis rumpitur invidia . Verum figura haec , quia maxime ferit oculos, uti praecedentes, idcirco parce admodum, et in loco est adhibenda . Ouid est Conduplicosio pEst ejusdem vοcabuli , vel plurium iteratio. sive initio orationis , Sive in fine , sive alibi. Ut cum

ait Malo: Nunc , nunc insurgite remis, . uectorei socii.

Et Libro nono , cum ait Nisus: se) Me me: adsum qui feci, in me convertite ferrum, O Rutuli: mea fraus omnis. g

94쪽

De Elocutione. s3 Quid est Gradatio lGradalio , sive Xλ μ ξ , est figura , qua per quosdam gradus, vel ascenditur ad sunt Em, vel descenditur ad insimum. Quale est illuce ceronis in Catilinam: Nihil mis , nihil moliris, nihil cogilos ,

συOd ego non modo non cudiam, Sed etiam non videiam,

Planeque Magnum rat enim , quidquid agat

l. Est verborum idem ferme significantium coaeervatis ad rei magnitudinem demonstrandam , ut in Miloniana: An oero pos soli ignoralis 2 uos hospites in Acte urbe perscinni l uesime peregriniantur cures neque in hoc perangulo ciuilialis sermone persantur l Iloc Senem a Poetae est valde usitatum. Ita Plautus :Quicumque ubique Sunt , qui suere, quique suturi

Sunt.

Solus ego omnes longe anteeo stultitia, et moribus indoctis. Quid est Traductio pTraductio, seu Polyptolon, ut aiunt Graeci est variata casibus, aut generibus , aut modis, aut lem-ltoribus , ejusdem vocabuli repetitio 3 ut eum ait Tulius pro Archia: Pleni sunt omnes libri , plenae suten, rem uoces , Aletici eae lorum pelasius. Vel cum ait Ovidius a Spectatum odiatae veniunt, spectentur ut ipsae.

95쪽

s Artis Rhetoricae Liber I. Ouid es 'o si titheton prolJ Unlhelhon , seu , ut alii malunt, Polysyn,

deton, est Schema conjunctionibus abundans, ut, et jussilia , et liberumale , euortitudine celeras Omnes ram 'efclaras S erupit. Itemque apud Virgilium (a . Ascaniumque, patremque meum, juxtaque Creusam,

Alterum in alterius mactatum Sanguine cernam.. b. t L De Figuris per Detractionem. o Ac iunt flauime , quae fiunt per Diat conem

i. Iresta Relicentia , Adiunctio , et Disjunctio. Ouid est Delicentialil. Est figura , quae sit quando verbum aliquod subauditur: ut cum ait Tullius in Verrinis : Dunccine hominem' ho meciae impudentiam Z hon ine audaciam 2 Supple feremus. Et apud Virgilium tb .

At vero Rutulis impar ea pugna videri, Jam dudiim, et vario misceri pectora motu . Ubi profecto vides intelligi ccepit, el co relint. Itemque libro i. Aed Pos qui undemi S 3auditur estis. Eodem pertinet illud Maski: EX eo ten ore diro p nis solari ternoribus , dies noctesque fetibus juvene , nullam copere Ponem quietis: supple cc u.

Fit Adjunctio, quando uni verbo plurima nomina substantiva respondent. Ita Cic. Vicit pudorem trahido , limotem audacia , risionem iamentia. Sic etiam Virgilius Aeneid. 3.

sej Troiugena, interpres Divum, qui numina Phoebi, Qui tripodas m) Clarii, lauros, qui Sidera sentis ,

Et volucrum linguas, et praepetis omnia pennae. Ouomodo D Disjunctio te Disjunctio, seu dissolutio sit, quando conjunctiones , et particulae tolluntur , ut concitatior feratur oratio ita Tullius; mee studia ( litterarum I adole-

(l, Aeneid. II. ci velenus Priami filium, Rem idem , et Phoebi scioersis. di Apollo diolus Clarius ab urbe Claro , Apollinis oracula nobili.

96쪽

De Elocutione. samni, olersis perfugium cc solatium praebent, delectant domi, non imped uni foris , Perco alii nobiscum, pere

S. III. De Figuris per similitudinem. Ouol sunt Figurae per similitudinem 't. Tres imprimis numerantur, nempe Paronomasia, similiter cadens , et similiter desinens. Quid Paronomia ' Paronomasia, seu Anno minastio, est Figura, qua Noces pene si iles , ac (a, colludentes .usurpantur in et sensu dissimili. Ut eum ait Tullius bd Atticum: Confici ipse pureo mimo. el Am o 'Me moras , quΠmDeetiis fidiculus Et alibi E otolore Iallus orator. Ita Martialis , qui in hoc genere frequens est :Litigat , et podagra Diodorus , Flacce , laborat . Sed nil patrono porrigil: liaec b) chiragra est ;Sic etiam ludit Ausonius in illo celebri Epigram- male de Venere. Orta se) salo, suscepta solo , patre edita Caelo , Aeneadum genitrix hic habito alma Venus.

Graecis quoque admodum usitata est Paronomasia, ut apud Ilerodolum Lib. I. IIαθήματα μαMμα τι : Oli enocens docent. Ejusdemque generis erat illud , quod Apollodorus picior praeclarus inscripserat operi Suo.

Focilius erit ridere , quom imitori. Delectat imprimis , et Drit hoc Sehema, si Parce , ac in loco adhibeatur , et sententiarum gravi late Suma lentetur. Si vero frigidas allusiones , ut non raro sit, venetur orator , ineptus nimirum erit et putidus. Ouid est similiter cadens le. Est vocabulorum per eosdem ca Sus , et per eamdem tempora expressorum consenSus quidam , et quam si concentus ', ut, cum ait Cicero: Ouid tam commum, quiam miritus restis, Metu moratiis, more Hemon ialus, litus ejectis Ubi vides quatuor nomina in dativo

97쪽

Ariis Rhetor eae Liber I. plurali posita. Ejusdem generis sunt triti illi Imperatoris Iladriani versiculi, is uos morieris (aj secit. Animula vagula , blandula ,ssospes comeSque corporis ,

Quae nunc abibis in loca Pallidula , rigida , nudula , Nec, ut soles , dabis iocos. Quid est Similaer desinens I it , cum brationis vel membis, vel reliculi eodem modo terminantur, ut apud Quintilianum , Ous-uem non est et socere sonuer i et oi ere lurpiter. Ita Cicero Pompeium laudans et Deletum raramo heme ustorum it, itieunte pene itiscepit, media clesiale conserit ib).

S. IV. Appendix de Transitione. Quid est Transitio lis . Transitio , quam alii Figuram esse volunt , alii

cum Fabio negant, est orationis quidam nexus , quo sit, ut apte copulata inter se illius membra concinne cohaereant, et unum quasi corpus efficiant: Quos sunt Transitionis pnera lh . Duo. Transitio enim vel est perfecta, vel imperfecta. Transilio perfecta est, qua breviter monem

mus quid dictum sit, et quid dicendum restet: cujusmmodi est ista pro lege Manilia : Quoniam de genere belli dixi ; nunc de magnitudine Rauca diram.

Transitio imperiecta ea est, qua alterum tantum eorum exprimitur, ut in hoc Ciceronis pro Roscio et Me, nunc illa uideamus, judices quiae colis titilia Sunt. Utriusque indiscriminatim generis selecta , ex Tullio praesertim, asseremus exempla , quoniam videmus in inveniendis hujusmodi transitionibus solere Tyrones

non mediocriter laborare. , Transitionum Ciceronianarum Gempla selecla.

i. Satis mihi mulla verba fecisse videor, quare hoc bellina esset genere ipso necessarium , magnitum dine periculosum; restat, ut de Imperatore ad id bellum deligendo, ac tantis rebus praesciendo dicendum e Se videatur. I. Satis multa de turpitudine : dicam

a Apud Aelium Sportianum in uita tia itini.

Diuitia

98쪽

De Pocutione s

deinceps, quod proposώ, de periculo. 3. Uni epistolae respondi: venio ad ,lteram O . nimis

multa de nugis et ad majora veniamus . . . . S. Vemram ubi rerum testimonia adsunt, nihil opus est Te bis. 6. Sedstaec veterar illud recens , Caesarem meo consilio interfectum. I. Sed ne forte ex mullis rebus

gestis M. Anmnii, rem unam pulcherrimam transiliat oratio, ad a, Lupercalia' eniamus. S. 'Non dissimu-IM , Patres eoi toti , apparet esse commotum , Sudat ip let. Sed arrogalitiam hominis, insolentiamque cognoscite. s. At etiam ausum es s quid autem est , quod tu non audeas Io. HSed sam relis multa de

causas extra causam etiam nimis sertasse multa

quid laestat nisi ut orem, obtesterque vos , Iudices, ut misericordiam tribualis sortissimo viro Z II. Quaestura illius demonstrata, reliqua altendite. I A. Atque ut inde oratio mea pro hiscatur, unde: haec omnis causa ducitur. 33. Atque ut facilius intelligere possitis , Iudices , quae facta sunt indigniora esse quam haec sunt, quae diximus; ab initio res quemadmodum esta sit, vobis exponam. I . haec robustioris improbitalis scelera omittamus , loquamur potius de iniquissimo genere Ie vitalis . i S. Id quo facilius sacere possitis, dabo operam, ut a principio res quemadmodum gesta sit, cognoscatis. IG. Sed suis Sit: neque enim prae lacrymis jam loqui possum; et hic se

lacrymis defendi velat. II. Sed quoniam emersisSeiam e vadis , et scopulos praetervecta videtur orationi ea , perfacilis mihi reliquus cursus ostenditur. I 8 Accipite nunc aliud ejus facinus nobile , et multis locisSa Cpe commemoratum, et ejusmodi , ut in uno omniae maleficia inesse videantur. Invenietis id facinus natum a cupiditate , auctum per stuprum , crudelitate Perfectum, et conclusum. is. Plura de illo Ar , pirata dixi, quam volui, et tamen ea, quae certissimae Sunt, hujus criminis argumenta praetermisi. 2o. Age(ul Luper ostio Festia 5OIemnia in Psnos honorem menserebruiarii celebrari solito a Luperois illius Sacerdotibus, quintacti Per urbem cursites hanL Lupercisio uocabantur, quod Pan MAOs ctrceret ob Opibus.

99쪽

n8. Artis Rhetoricae Liber I.

. vero, ne semper forum, Subsellia, rostra, curiamque ni editemur. AI. Ad ejus Tribunatum , qui ad sese jamduduni vocat, et quodammodo absorbet orationem

meam, contento studio, curSuque veniamu S. II. Atque haec oblectationis illa, accessitatis. II. Ilaec inihi fere in alienient veni ani , quae dicenda puta- rem de natura Deorum' di . Quibus rebus expositis, Ealis docuisse Iideor , homines natura quanto omnes anteirent animantes. 25. Longa est oratio , multa - quo rationeS, quibus doceri potest. 26. Sed quid ego longinqua commemoro Z et . intelligo quambscopuloso difficilique loco verser a8. Sed quid ego his argum mentis utor, quasi res dubia , aut obscura sit i ets. M gna sunt haec, vel potius maxima. Iam vero quanio majus videbituri do. Multa hujusmodi proferre possem ; sed genus ipsum videtis. II. Nolo in hac re multus videri. da Sed quid ego haec aut iam levia, aut tam minima recordor Z 33. Itaque fateamur necesse est , nihil dissicilius esse. 3 . Quid loquar quania ratio in bestiis appareat i 35. iam vero ista etiam 'Lotiora , quanto Se opere custodiant bestiae. 36. Mulia praeterunda sunt et tamen multa dicuntur. 3 . Vc-xeor ut lioc quod dicam , perinde intelligi auditu pos- Sit, atque ego ipse cogitans sentio. Id. Sinite me illa minora , ac quotidiana praetermittere. 8s. Illud tamen, quamquam ad exitum sestinet oratio, praetermittere nullo modo possum. o. Verum haec missa facio: illud quaero. i. sa De exordio satis dictumeit et deinceps ad narrationem transeamus. u. Quod ad desinitiones , hactenus 3 reliqua videamus. 3. Nunc reliquorum Oratorum aetates persequamur. i. Tem mpus est ad celeras partes orationis proficisci. Deinceps

igitur de dispositione dicemus. S. bj statutis diebus dixi; nunc de Annalibus dicam. s. IIaec de

hero, quod sequitur de pecore. i. De multitudine quondam quod satis est admonui, de obscuritate pau

ca dicam. 8. Sed (cj ut, omisso principio, rem ipsam l

100쪽

De Elocutione. si ag ediamur. s. aj IIaclauus de Principe: quod se. quitur de monstro. So. hJ Jani quantum illud est,

quod in occupationibus summis numquam intermittis studia doctrinae Si. Utinam vero mihi salis esset ad dicendum, em noris. SI. Bic hic, auditores, animos , ad sempiternam erigile. 63. Sed haec ulcumque serenita et hoc vero quis serat p S . Audistis gravissima et audite , nunc graviora. 56. Sed haec privatim: nunc quae publice gesta sunt, videamus. 36. Verum haec missa facto , illud quam. . . . . S . Nihil iam dico de isto scelere. 66 Postularet hic locus ut dicerem de . . . Votiis hisce , quas alluli, fronsilionibus suilo breviores hosce formas , porticulasque Connectentra.tiis adde Aecedit his: duc accedit quod J Iluc pertinet , Eodem pertinet et Jam vero 'uid dicam Age ero , explicemus nunc , tiis simillimum eSt Postularet hic locus ut dicerem; Restat ut dicam , Nunc vero Superest 3 Ex quo debet intelligi; quid quod ausus est etiam Z omitto domesticas tuas sordes 8 Nam illud quid attinet commemorare t ua est, quemadmodum dixi.

De Periodo.

Ouid est Peniosis

p . Periodus est sententia brevis et absoluta ;ruae certis partibus , sive membris a se invicem pen

enlibus , et quodam veluti vinculo connexis numerose comprehenditur. Nomen traxit a voce Greca , neeioδoc, quae significat ambitum atque circuitum.

Quid sibi uenti celebris illa Aristotelia desinuio lib. Draetoricae , ubi ait (c , Periodum esse orationem , quae

SEARCH

MENU NAVIGATION