장음표시 사용
371쪽
Nondum itaque Chrasto in terris agente, imo nec tunc primum , dum e sarcinatum est Thalnaud , ea computandi diei Paschatis ratio apud Judaeos obtinebat. Probandum pariter Uossio esset , quo anno passis est Christus , decimamqu1rtaem Lunam primi mensis , ad cuius vesperam Christum Dominum Pascha ex Lege cornedisse fatetur, AEquinoctium Praevertisse quaeres Diueis differendi Paschatis cauta fuerit. Quod tamen nec probat ille . nec ullus unquam certo probabit Astronomus. Quamquamenta ex syderalis scientiae legibus, certisque Lunae, ac Solis motibus diligentissime observatis , reducto ordine retrogrado Calendario, retegi certinpossit, in quam Lunae diein singulis annis per omnia retro saecula incide- it A quinoctium s incertus tamen est saeculi annus , quo passius est Chriris iis , ut suo probabimus loco quo ex uno tamquam primo sundamento, tota computationis ratio pendet. Quod demum subjungit Vosius, Christo Domino ad prinalis Paschatis vesperas , ut ipse quidem autumat scrucifixo , famina esse , ut qua die typicus Agnus a Judaeis edendus erat , verus Agntis in Cruce oblatus fuerit a Judaeis ; atque ita veritas
eum optimE responderit et id , inquam, nec multum urget, nec est omnino verum. Non urget, quia rationes illae omnes ex typorum cum veritate consonantia petitae rem quidem , si fiat , congruentem ostendunt 3 sectam nihilominus non evincunt et cum veritarem typo in omnibus , ac per omnia respondere necesse non sit. Nec verum omnino est, quod tam
ansenioSh putatur excogitatum. Qiandoquidem hac ipsa in hypothesi , Christus ad primas Vesperas Paschatis a Judaeis non censeretur occisis , sed intra eam diem , sua nccdum typicus Agnus edendus filisset. Horae quippe sudaico more sexta Christus in Crucem est aetiis , nona demum extinctiis e tres te ad diei clausulain horae supererant, antequam dies altera , quam Paschalem Vossius autumat, a pramis vesperis mitium c peret . Non itaque ea in hypothesi typo veritas respondisset. Rectius longo in systemate nostro veritas typo respondet , dum ipso Paschatis die Christus ponitur crucifixus , Peracta prunis in vesperis Coena D-
U. Qiae cum ita sint, illud profecto relinquitur, tam non distulisse Judaeos in dsem alteram Pascha suum , quo anno passus est Christus quam nec ipse praeverterat e sed una prorsus , eademque die iuxta M saicae Legis editi in celebrasse universes . Quod & verbis disertissimis Marcus affirmat , quae refractariolis ingeniis coercendis sola sufficerent ,
nisi impatienti novandi prurigine laborarent e Prima die Arimorum , quan do Pascha immolabant hae et , dicunt ei Discipuli: Quo vis eamur , di paremur tibi , ut manduces Pascha i Et abierunt Dissipali eius , di venerunt in Civit . tem, di invenerunt, sicut dixerat iιlus di parmerunt Pascha. Cap. Ic. v. 12. s
Biblioth. Cod. Dy. , & iis. J qui Christum dicunt, m .ssi prorsus, ac minime celebrata Iudaica Coena, Agnoque Paschali cuin viis minimo,
372쪽
eomelio , Christianam dumtaxat Coenam Corporis sui consecrareme iatque distri,itione peregille . Portentosuin sane commentum S in quo ergo Paschate , visi legati s locutus est Christus , ubi Domino domva
nunciari iussit Matth. 16. T. I S. Apud te facio Pascha eum Difcipiau meta e& Marci Id. v. I . Ubi est refecto mea , ut Pascha eum Disci Eis meis mandaeeem
Nee enim quid tibi Christus vellet, intellexisset ille , si de instituenda apud ipsum Eucharistia dixisset. Sed & Christus Eucharistiam instituendo , eaindein m Inime mauducavit , sed sumendam Discipulas dedit iram tamen de Paschate a se manducando renunciari jusserit Domino domus. Cui accedit & istud : Christum Dominum illam maxime Coenam eum Discipulis manducasse , quam , iubente illa, Discipuli paraverunt,
et est apud Dicam Cap. I 'v. II. Fecerunt Disi di , seat eo itast illis femfus , vara erunt Pascha , utique maiaducandum et at certo certius est is
Dilcipulos Coenam parasse Iudaicam , Agnum , scilicet , Pascha ant nomastico dictum g Eucharistram enim , nec noverant tunc , ut param rem , nec ab Ipsis Paranda erat et Judarcum igitur cum Discipulis Pascha comedit; nec vis illo comesto , Eucharistiam instituit. Seci quid ultra opus est verbis es cum mole sua jam ruat male natum , audaxque com mentum , disiectis hactenus , dirittisque momentis omnabus , quibus asu is nunc defensoribus superstruitur Non aha quippe de causa factum putant, ut Iudaicum Pascha Christus omitteret anno allo, quam quia illum non in Paschate ipso , sed in Paschatis pervigilio Cruci suffxuin existimante quo tempore , cum nondum illi celebrandi Iudasci Paschaeis incismberet obligario ; non illud quidem celebravit, ted si uim dumtaxat instituit. Quod cum superiori praelectione falsilunum esse probaverimus , variaque Euangelii loca ad id evincendum, a Graecis olim mathdetorta , plano , rectissimoque sensui reddideramus ; non est cur eversum iam , prostratumque systema novis conatibus impetamus . Nonnullas dumtaxat considerationes adisciam , ad temerariae, audacisque sente eiae periculum ostendendum r ne ea ad novitatem Prona ingenia rapiam
Primo ingentes systema ilhid addere vires s auctoritatemque conciliare longe gravissimam Gramorum Disciplinae , Eucharistiam non in ahi nos sed in fermentato celebrantium. Si enim Christus suam unice Coenam Corporis sui consecratione celebravat, non Iudaicam , idque qua die nullus adhuc Iucheis aEimorum est usiis i Eucharistiam ergo non in aEimo , sed in fermentato dubio procul instituit. Atque ita CC conina in fermentato celebrantium disciplina Christi Domini firmatur
Secundo , publicae Ecclesiae professioni repugnare systema illud . Ea quippe duplicem nocte illa a Christo Domino celebratam Coenam agnostis 1 Judaicam primum , tum Christianam: auri si mavis , binas eiusdem Coenae Donamicae partes , interiecta Pedum lotione, ciborumque diversitate distitustas i illam quidem , qua Agnum , & AE a cum Discipniis manducavit a istam, qua Corpus suum in cibum obtulite illam, qua Mosaicam Legem implevit . 1stam , qua novum condidit Testamen-
373쪽
aum. Sic enam lassione aa. Concilia Tridentam , qua Doctrina de Saer ficio Missae traditur , pronunciat Ecelesia Cap. I. Christis in Cma novi
ina , qua nocte tradebatur s celebrato veteri Pascha s is memoriam exitus de
Egrpto , -ltu do filiorum immolabat, nisum instituit Pascha. In sacris vero uerecum ossiciis ita canit raed suprema nocte Cae e Recumbens rem fratribur di . .
Observata Lege Meia cibis in legalium ,
Cibum turba duodena. Se dat suis manibus, Et rursum r. Aoctis rere itur Carara movi ma s ua Christis credime Agnum , in Atima
Dedisse fratribus , tisaera legitima
meis indulta Patri T. . Post Agnum Opicum , evistis epulis sco ut Daminicum datum Discipulill l . . Sic totum omnibus , quod totum sntulit ,
Neque excipere iuvat , Doctoris AngeIiei hymnos illos esse , quibus suam ille de gemina Coena sententiam expressit et nec si imma semper auctoritate pollere , quae in sacris precum ossiciis in Ecclesia recitantur. Ex quo enun Doctoris Angelici lucubrationem adoptavit Ecelesia , illius quoque sententiam in eadem expressam fecit suam. Neque mera iacti historici quaesitio ista est et quo in genere nonnulla quandoque minus cedita in publicas Ecelesiae preces irrepsisse , non ignoramus , sed quid MPmatis habet admixtum ex Sacrarum Scripturarum intelli sentia Pendens sti ad Ecclesiasticae Disci, inae puritatem asserendain apprimh conducens. Hine & Photius Cod. Ir6. , relata quorumdam Arionymorum opinati ne , qui Christum Pascha Iudaicum , quo anno in tuus est , omnino pretermisisse , essiitiebant, illudque solum ceIebrasse contendebant, quod instituit ipse novum , videlicet , pro veteri s Ecclesiae Catholicae se tentiam Novatoribus opponit et Ecclesia , inquit , docet, tune Chestim legimrimum Pascha Persecisse , antequam mas iram institueret Coexam. Hanc itaque Ec-
.lesiae professionem eae , quis neset Tertio observari maxim8 velim , hoc idem systema , universae PMirum Traditioni repugnare quos inter ne quidem inventus est unus squi Christiim Paschalem Agnum in ultima Coena comedisse sit inficiatus , quique hoc idem extra Omnem dubitationis aleam non posuerit sutpote Sacris in Litteris luculenter expressum . Legendi prae caeteris veniunt , Origenes Trast ri. , & S. Joannes Chrysost. Homil. 8a. ii Matth. , S. Hieronymus in Cap. 26. Matth. ad v. ae,. , & L Epiphanius Haeresi si , ubi hoc ipse Christi Domini Paschalem Agnum edentis exemplo , tanquam inconcusso principio , lieitum curnium esum ostera sti adversus Ebron M. vomada , inquit . da e D e tum son siis ipf- I et deme
374쪽
dementia redarguetur Frisium quidem Domino edente Pascha Judaeorum . Pasther autem 'udaeorum Agnus erat , O Arima , hoe est , mnes non fermentati ;. raedebantur carner agnisae igne assata di velut etiam Discipuli eius dicunt, Ubi vir , in paremus tibi, ut edas Pascha Rivisis aiarem ipse Dominias ait et Desiderio de deravi hoc Pascha comedere Lobiscum. Et non dixis sim ieiter Pascha , sed hae Pascha , ut ne quis ad suam rapiat opinionem. Pascha autem erat , velut dixi ,
sames o satae irae , di alia. die. Quod vero a nonnullis temerario , & au diaci illo systemate captis obtrudi video , t ne Patium sui gagio careret videantur dixisse alicubi Augustinuin , Christum non fecisse . Da eomedisse Pascha , sed finge , adeo futile est , ut nihil magis. De Paschate etenim Christianorum locutus est Aligustinus , non de Paschate Iuda oriim , de quo nobis hic quaestio est. Juvaeorum etenim Pascha Agnus in immolatus , edendusque cum AElnais , & lactucis agrestibiis et idque profecto fecie Christus , seu comedit miti Iudaico .. At Christianornm Paschae ipsemet Christus est ire Ara Crucis immolatus , iuxta Apostoli dietiantiata Cor. D Pascha nostrum immolatus est Christus et & hoc certe Paschae non feeit ille , nec edit , sed fuit , quamquam seipsum sub signis. visibilibus. manducandum Discipulis dederit . Patribus igitur summo consensu statuentibus, Christum Dominum Juda iram Coenam , seu Agnum Pa chalem in mortis pervigilio manducasse , Divinasque Scripturas in eum sensum interpretandibtis ingentis audaciae se ac petulantiae est , oppositum sminere velle , Sacramue Scripturas. in contrarium sensunae inflecte re. Sic sane in Concilii Tridentini Decretum ampingitΗr, Sesc g. Ad
coercenda petulantia ingenia , decernit sancta Saniatis , tit nemo sua prudentia i nixus in rebres, Fidei , di morum ad aedifirationem Dominae Christiava pertinentem Sacram Scripturam ad fuas fensus emtorquem , contra eum sensum di quem tenuit , O tenet Sancia Mater Ecelestia , aut etiam e tra unanimem C ecum Paeterem di fam Scripturam Sacram interpretari audeat Q . i
arto , tillimoque considerandum relinqvo, Hieronymum Vec fiet- tmn , quod Systema illud libello edito propugnasset, supremoriim Fidei Qilaesitorii m. iudicium subiisse, in earceres. & vincula conjectaim adimultos annos et ejusque sententiam summis Judicibus visana ciIe eontra
Saerarum Litterarum fidem , contra Ecclesiae universae auctoritatem , controe Sancto
rum Patrum Doctinam assertam. Unde & effectum est , ut eam summet Scholae Magistri tamquam plane haemeticam Impugnari . . Num id vovcri rint , qui eo nunc systemate delectantur, haud saeis scio et ut nos canniamen , ac sibi caveant , legant Iani Nicii Erythraei historicain narrationem di par. I. Pinacothecae Virorum illustrium pag. I . , qua malo fmulctatum Hieronymum refert: Iemne Franciseum Suaremim in Commmem. ad 3. partem D. Thomae, quaest. 3o. arti c. seel. 3. cuius haec
verba sunt et Statuendum primo est , Christum Domin m cute passonem Sami Iegalem Camam eum Discipulis relebrasse ; Amumque Paschalem ritu iudaico immolasse , di comedis . ua m tam aperta est in Evangelistis , ut Mirum sit is non defuisse hoc tempore Haeretiras, qui eam negarent ... - . . Hac sentralia, emplane haeretiea. A qua tamen censura interi in abstinemus, donec disertim
ea de re ipsa hi licuim Ecclesi i Catholica pronunciaeverit. Sed de dit .
375쪽
peractae Coenae, ejusdeinque conditione satis hactenus di pergendum ad re siqua , quae Coenae hujus occasione tractanda si scepimus. VII. Altera , quae de Commensalibus cum Christo Domino recumbentibus quaestio vertitur , Ecclesiae Patres dubios tenet , & anxios . Cum enim duplicem Coenam hoc apso vespere fecerit Christus , Iudascam unam , Christianam alteram et priorem , qua Agnum Pascnalern Mosaico ritu comedat , alteram , qua Eucharistiae Sacramentum insti-rtiit ; interjecto etiam inter utramque lotionis pedum intervallo et quod Joannes Cap. 13. v. a. q. , & I2. distinctd notavit; idcirco priori quidem Coenae omnes accubitasse Discipulos , fatentur Ecclesiae Patres uiarum versi i id enim Matthams , Marcus , Et Lucas observant: non omnes thmen posteriora mensae accubuisse, nec Dominici Corporis , Sanguinisque fuisse participes, opinati sunt bene multit S. Hilarius , & Theophy)ctus in Comment. ad Cap. 26. Matthaei, Rupertus lib. Io. in Mattharaim, Innocentrus III. lib. g. de Musterio Eucharistiae, Cap. r3. Auctor Con uitiitionum Apostolicamin lib. s. IS. , qui Iudam proditorem ab
Eucharistica communione segregem faciunt, cujus erat prorsus indignus, Fatendum tamen , priorem sententiam, & Patrum auctoritate vincere dita ratione . Auctoritate , inquam , quia asteriores habet Origenem scyrillum utrumque , Chrysostomum, Cyprianum, Ambrosium , Hieronymum , Leonem, Augiistinum, Bedam, Bernardiim, & D. Thomana. Ratione quoque vincit ea sententia, de quidem quadruplici ex Samcro Euangelio petita. Constat enim in primis Christum Eucharistiam sumendam porrexisse omnibus mensae tunc suae discumbentibus e unde de Calice ait Marcu
Cap. I . Bibe mi ex eo omnes. Constat perinde , Iudam nondum tunc demensa, ac de Coenaculo discessisse , dum Eucharistiam Christus Dominus porrigebat: quandoquidem ea iam porrecta, ac distributa dixit Christus , unum c disclimbentibus siti esse proditorem , Joan. Cap. I S. v. 2I Nam Igitur re ludas Euchariseram accepit. Ex Luca perinde ha mussCnristum post Calicis consecrationem illico subjecisse et mmmitamen eccermantis tradentis me metam est in menta, Cap. 22. v. 2I.: erat igitur ibi tunc
Traditor . Sed ante Calicis consecrationem , iam Corpus consecratum omnibus adstantibus distribuerat e distribuerat itaque Jlidae illic adhuc . adstanti. Ex Actibus etiam Apostolicis Cap. I. liquet, ludam fuisset
cum caeteris Apostolis creatum Sacerdotem , atque Episcopitan et de e enun dictum illud Psaelmistat IOS. Petrus interpretatur, Episcopatum eius ac remis alter: Apostolos autem & Sacerdotes, & Episcopos creavit Chri-Miis, dii in dixit eis , Hoc facite Ci meam commemorationem , uti declarat Synodus Tridentinar quod iis tantum dixit , quibus Eucharistiam Porrh. xit. Per pectum tandem est, Christum Dominum facta Coena Iudaica, seu legali ante Coenain Eucharistica in Discipulorum laviste pedes , tau quam Praeviam dispositionem , seu praeparationem ad Eucharistiae susce, Ptionem . Lavisse autem etiam Judae proditori pedes , perspectum est, em Cap. 23. Joan. v. Ita ubi pedes Discipulis lavans dixisse fertur , Qui Ih. ius es , hon ivdiget , nisi ut pedes lavet , sed est mundus totus et O vos muridi sub
376쪽
elis , Dd non omnes et Diebat enim quisnam est , qui traderet eum e myterer mxit , non estis Mundi ominae Igitur Iudas quoque Eucharistianx accepit
Sed& hoc ipsum Catholica profitetur Ecelesia sacro illo hymno , quem inter mediae sacra solitae est tecitare festi, die Corporis Christi Euenariis
stici et Paenit vivus , in vitalis hodie proponitur , quem in Sacra me a Coena tu
ba fratrum duodenae datum noo ambigitur et Turbae enim duodena non taet, nisi di huic Justas accensereturia VIII. Qiiaestio ultimae de loco peractae Coeruefacilius expedirer. vitanisdus. in primis Nicephori, lab Ita Hist. Cap- I8-, & Cedreni in Compend-HIstor. spissus. error, peractam Coenam vitimanx scribent vitreata domo Ioannis Euangelistae L Repugnat etenim Lucas apertissime Ca 22. , ubi Joannes ipse Euangelistae una cum Petro misitis dicitur ad quemdam h minem Patrem-familias , ut in illius. domo Coena pararetur. Atins igitur a Manne Euangelista erat ille; & quidem Pater-fanulias , qualis Profe-numqtiam fuit dilectus Apostolus. Sed & Joannem domum habuisse Ierosolymis, non est verasimile et i quidquid in oppositum obtrudat Apo
huar R, ineptus. versificator, Mered Tragoediar de Christo paneute quippe qua ex eorum taumero eraue qui. Petri ore Christo dixere , Eere' nos rei qumun omnia , in Deuti fumus te e quod . in Joanne speetaliter laeum, habuisse , nomi S. Augustinus Tractia rip. m: Dan. , & S- Ambrosius in Exhortatione ad Uirginitare in eumde udi nec praedia nec possessiones liri ille arci ex nominum aequivom natum errorem illumsexistimo. Putium quippe constans sententiae est ,. factam Coenaim in domo annis cognomento Marci et, non quidem Euangelistae , qua si liciter Marcus voca Sarain , eratqtie patria Lybicus Curenaetin ac Petri disci liis , sed Ioannis Mut dixi, e nomeneo inrci, filin Mariae , Barnabae consobrini, atque discipuli se enitiv mentio fit in Actibus. Apost licis Cap. ra. - & in Epistolae ad Colossense; Ca . o. In qua quidem Mamei domo latitarunt Apostoli poli Christi Domini necem , seque Christus.
resurgens Apostolis primum, ostendit. Ill:et etiam orantes Apostoli illa-hentem Spiritum Saninim acceperunt die Sacro, Penteeostes Illuc demum Petrus ex Herodis carcere liberatus sese recepit, Si Fidele; orantes invenit e ut habetur in Actibus Cap: ra . Quibus. det causis haec ipsa domus tot titulis nobilitata prima omnium In Templum conversa Crediri r mec Ecelesta Sion communiter dicta. In illius porro Coenaculo facta est Coena ultima, seu in loco quo tam eminenti , Mem&Solarium mmcum Luin, coenis faciendis destinato , unde illi Camaculi nomeni adhaeraris.
IX. Christiun , ejusque Discipulos Coenam agentes discuburte notant
Euanstelistae omnes di nempe pro more illius aetatis es tmn apuit Judaeos , mam apud Romanos recepto. Ira tricliniis enim, seu lectulas mentalibus prandentes, ac coenantes discumbebant cubitis innixi. Ex quo ram phrasis illa invaluit, etiam apud nox usitata , di mno e , di accumbra e menlis et
etsi non accumbamus modo , sed sedeamus scamnis , atque similabusisHine facile intelligimus . quo pacto Joauues Apostolus dicatur si in ne
beret in triclinio , facile illi suiu a caput in Christi unum inclinant. At
377쪽
s in scamnis , aut sedilibus , ut hodie fit , sedissent ambo, vix alter alereius In sinu recumbere potirisset. Hinc pariter intelligimus , diom c Maria Magdalena , stans retro feras pedes ramini mentae discumbentis apud Simonem Pharisaeum , potuerit lammis rigere pedes eius, ct capitiis camparis Di tergere, ut in Evangelio legimus . Chrastus enim in triclinio pro more recumbeus , pedes in eam altitudinem compositos habebat, ut a Poenitente retro stante facile attingi pollent. Quare caserganda venit Psciorum ignorantia, qui seli Pingant ultimam Christi Domini Coenam sseu datum illi prandium a Simone Pharisaeo penicillo nobis adumbrent , omnes inensis assidentes repraesertiante quodque Oilpandum magis, Magdalenam ad podes lesii prostratain effligunt 3 qum tamen in eo gerendo Pietatis ossicio Dei e retro , memorat Euanselium , Lucae T. v. 38. Ac nonne , inquiet aliquis , sin mimas sedentes , od ab illius aetatis moribus abhorrebat at certe stantes veritis , quam di umbentes Christus, eius e Discipuli Coenam ultimam celebrarunt Sic enuns ut Agnus Paschalis comederetur, praeceptum erat, Exodi Cap. II. U. II.
Sie ainem c medetis clum et renes vestros aecmeris , , eadem emta habebitis in
pedibus , habentes baculos in manibus e di eomedetis festiumuer. Quae nonnisi astantibus observari commode possitnt. Nec Christus, eliisque Discipuli praeceptrina violasse putandi sum. Responsio in promptu est et Chrsini minusque Discipulos modo stare , modo disclimbere potuisse pro varietate ciborum. Duplex enim , ut monui, Coena peracta est 3 Judaica nimirum , & Christiana et nec modicum inter utramque es xit temporis imeervallum. Quidni quoque cum Badomo dicamus, Titim illum com dendi Agnum Paschalem pedibus stando, iam a tempore exilii Babylonici fuisse intermassiim , ae penitus antiquatum. Quod ille ex Rituali H braeorum libro pervetusto liquere ait. Imo non desunt, qui illud Moysia praeceptum ad pruni Paschatis observationem in Abgypto tantummodo pertinuisse velint et quod tunc rantiam festinatione opus esset, Judaeosque congrueret , lumbos HIe accinctos instar viatorum. Nihil est ergo, cur
378쪽
EXERCITATIO LILDe Chrisi Domini Passione : ae primum de Tudae
Traditione , de poena verberum , de Corome spineae impositione.
I. T Uiniosam hodie scenam oculis vestris obiicio e Christum D
minimi patientem , ac tandem Cruci seruuin . Si spinet ea tostas , tande spectaculum i si spectet impietas , gramis ludibrium s se Demes etas , grande Masterium e inquit D. Augustinus . Mihi tamen nullus est animus . in tam amplo, lainque luctuoso argumento attingere unive sa , quae dissicultatem aliquam pariant et in immensum enim abiret sta scholae modum prorsus excederet suscepta de Christi Mysteriis per-eractatio , sed ea dumtaxat delibabo , Sacrae hujus Hastoriae capita, tuae Theologicum examen, accuratumque criterium postulare videntur. It nimirum in singulis Passionis Dominicae partibus Populares , qui militia invaluerunt errores, vulgi praeposteras opiniones , malenata commmenta procul eliminem. Ut enim historia nulla ad vulgi aures frequens eius venit , nulla in vulgi ore frequentius sonat s ita nulla frequentioribus erroribus vitiata , corruptaque est . In hos igitur errores unice depugnabo e caeteris omnibus silent io missis , quae , aut apud omnes certisiuno constant, aut cum ad mores instituendos intimius spectent , Divini Uerbi praeconibus relinquuntur
II. A Iudae proditione ducam exordium , unde acerbissima Christi Domini Passio initium habuit . Nulla aeque vulgi animos occupavit opinio is quam traditionis praetium a Judaeis perfido Apostolo constiturum, siasse tenuisiunum , atque valissimum et non modo spectata perta nae tradendae conditione , quae nullo satis poterat praetio aestimari , sed i a per sese spectata condictae Pecuniae quantitate , quae vIX de eritis calceis coemendis suffecisset . Ortam falsain illam opinionem existimo , tum quod solus in sacris Concionibus Christum triginta
denariis a Iuda traditum audiant ; illosque denarios paris cum n Aris valoris existiment i tum etiam quod illud Alnon Prophetae oraculum tapnas recitatum audiverint , ubi Deus futurae huius venditionis vilitatem ninquam Judaeis condonandam exprobrans Ita loquatur Cap. a. Super tritas sceleribus Israel , O super quatuor non comeriam eum spm eo quod vendiderit pro argento Siclum , , pauperem pro calceamentis et nocest vili praelio , quo vix calceamenta emerentur Falsam illam vulgi opinationem brevis 5 facilisque animadversio emendare potvisset , si vel leviter obieri allent , hanc ipsam pecuniam Iudae traditori numeratam in P tium traditionis agro emendo suffecisse in publicum peregrinorum Coemeterium , dum hanc ipse Disitipod by Go le
379쪽
Ipse falsa poenitentia ductus subinde restituat et Matth. a . Emeram ex illis aprum figuli in sepulimam peregrinorum . Qitis enam sibi persiadeat , Paucis obolis , curtoqtie aue agrum figulinuin emi potirisse , peregrinis humandis capacem , quorum prosolymis infinitus propemodum erat numerus ti Judaeis illuc religionis causa undecumque confluentibus p Maxime si, quod scribit Hieronymus lib. de locis Hebraicis, veritatem habet: in ipsa , nimirum , urbe prosolyma fuisse situm agrum illum , ad Australem plagam montis Sion . Id enim agri praetium
Hoc idem populare commentum revincit multo luculentius Matthaei testimonium Cap. 26. At illi constituerunt ei triginta argenteos . Quare ut justae statera adhibita noverimus , quale , & quantum fuerit constitu- tuin traditionis praetrum s illud liuinii scire iuvat , quid apud Iudaeos Argenteus esset , quantitate valoris . Argenteus apud Judaeos idem mihi fuisse videtur , quod Siclus . Ita quippe definiunt, qui hac nomstra aetate de Duderibus . , inensuris scripsere , Uvillapandus , L rinus, Simonitis , Maldonatus. Qitin etiam patet id ex collatione labri 3. Regum cum libro a. Paralipomenon . Siquidem lib. g. Regum Cap. 1 o. , ubi narratur emptio a Salomone facta , cum quadrigarum , tum equorum , distincte dicatur , quadrigam quamlibet sexeratis setis emptam esse , equum quemlibet rentum quinquagista fesse . Libro autem 2, Paralipomenon Cap. I. , tibi haec eadem narratur historia , mutatis vocabulis sesorum iri argenteos , quadriga quaelibet empta dicitur Ph
eodem habetur Argenteus, & Siclus . Pariter lib. a: Regum Cap. IReum adolescenti nuncianti, vidisse se Absalonem de quercu pendentem dixisset Joab et Uuare non confodisti rem , O ego dedissem tibi decem argenti selo, et repositit ille Z si appenderes in manibus meis mille argenteos , nequaquam mitterem manum meam in filium Regis . Scilicet, . Siclos , & Argenteos pro
eodem accipiens adolescens, negabat se factnmim pro mille, quod Joab pro decem fieri voluisset. Est igitur a genteus idem quod sectas , an minus monetae specie , quod assirmare omnino non ausiin; at certe valore, ac praetio, quod hic unice quaeritur. Huius rei probationem alteram peto ex Cap. adi Genesis , tibi Abimelech Saram alloqtiens et Ecce , inquit , mille argenteos dedi fratri tuo et quod septuaginta Interpretes vertunt , fedi mille didragmas fratri tuo iidem autem Graece senat Didragma , ae Siclus Hebraico et propterea quod Siclus draginas duas Hebraicas valore aequet , Atticas vero qua tuor . Unde D. Hieronymus , in adornanda Scripturae Sacrae Uersione , Siclum , Didraginam , & Argenteum pro uno , eodemquC
millies accipit , quod & ipse in Commentariis ingenue proste
Jam eo semel posito fundamento , Argenteum , sin miniis specie , at certe valore adem esse quod Siclus ; consequens est , Christum triginta clis venditum esse, ex quo triginta argenteis juxta Matthaeum venditus est . Siclus porro omnium eruditorum aestimatione , qui de ponderibu di
380쪽
de mensuris scripsere , libellas duas Gallicas pretio aequat s aut creth Edillas accedit proximo: quandoquidem Siclus draginas duas Hebraicas, seu quatitor Atticas pendebat e teste Josepho lib. 3. Antiq. Ca s. metua mis , remi est apud Hebraeos , quales sunt terra aebis Attici. Christus ergo , uecumsta concludam, sciciis, seu argenteis triginta venditus, libellis circi ter sexaginta Gallicis venditus est 3 seu, quod in idem redit , Juliis N
manis centum dc octoginta. . q.
III. Quod itaque triginta denariis Christus venditus communiter dici tur, fallissimum est: cum triginta Argenteos Judae constitutos Matthaeus conceptissimis verbis attestetur Cap. 26. Denarsus autem , si Hebraicus esset, Argentei, seu Sicli mediam partem pendebat , si Atticus , quartam dumtaxat. Amosi vero Prophetia, qua Christus restus, in paver ab Israele venditus dicitur pro ealceamentis , figurata loquendi formuIa est; ut constituti pretii vilitas i spectata maxime rei venditae dignitate , & excellentia denotetur. Uile quippe pretuim , calceamenti pretium Hebraei de more iucunt . Sic apud eumdem Amosum Cap. 8. P deamve pauperer pro ealeeamentur hoc est, pro re vili Pauperes habeamus . Hinc etiam ssolvere alicia earrigiam calceamenti , Doc est , vile alicui ministerium
Idcirco porro de triginta Argenteis, seu Siclis a Judaeis cuin Iuda proeditore conventum est , ut Chrstas illis traderetur ad mortem et quia vi ta personae servilis, qualem illi Christum Dominum reputabant , trigi ta siesis secundum legem Mosaicam aestimabatur . Unde Exodi a r. pra ceptum est , ut si bos cornupeta servum , vel ancillam occiderat; triginta sicli argentei Domino numerenturi quod , scilicet , tanti s non pluris servi hominis vita Mimaretur . Nec dubito, Iictam ad legem halicattendisse , dum triginta Siclos , seu Argenteos Iudae proditori consta-
'Eriphet , qui dicat, Nummorum , quibus Christus a Juda venditus est, unum etiamnum hodie Romae iervari, in Templo Sanctae Crircis , ut vocant , in Jeraisalem; qui vix duos Julios vasore aequat . Adeoque triginta Argenteos Iudae constatutos , non fuisse triginta Siclos et cum biclus unicus ad sex Juliorum valorem accedat . Qiosi vero 3 Probandum in primis esset , triginta Argenteos M, confiitutos eadem omnino nummorum specie fuisse talutos . Hinc sanh recte colligeretur, Argenteos illos Siclorum valorem non nunc Romae visitur nummus , duos vix Julsos valore id nobis certo definiet , triginta Argenteos eadem specie fuisse sit os
proditori s ac non potaus multiplicatis inferiorabus iamnnaas 3 Integram
illi summam finise silutam Nihil igitur inde collarur in oppositum seisi seriatum Ronace nummum ex iis unum concedam is este , qui Jlidae sunt numerati et quod tamen si negare voluero , quis mihi certo
probaverit 3 Illud alii potius
Remeis ager figulimis emi potuerit, si ad valorem diim iEt stiliorum Romanorum centum sexaginta ascendit summa illa Sed & Jeremiae 33. v. s. pro agri emptione tautos lego septem Stateres, in decem r