장음표시 사용
71쪽
utrum id quod est, omnis/o Sit nec ne, sed utrum id re sit an non re vel utrum id, quod est qui dein, quatenus cogitari potest, idem etiam re it an non re, Sed mere ictilium, vel utrum rei alicuius sit noli an nullius rei notio sed mera sictio aut de
re quaerimuS, utrum e Sit nec ne i . non quRerimus, utrum id ipsum quod, quatenu et quia cogitatur, etiam est, idem sit an non Sit Sed quaerimus, utrum in ipsis rebus vel in ipsa veritate, non in cogitabilitate tantum, aliquid sit an ilii tale, quale id est quod ante mentem versatur vel utrum res aliqua Sit an nulla, cuius rei a Sit notio. Utramque quaestionem Pandem habere potestatem, neque ullam inter eas esse repugnantiam, iam plane perspicuum est et manifestum. Eandem ob causam si quid non esse dicimus i. e. tale id esse
quod non Sit i. e. dein simul SSe atque non OSSE, tum non dicimus, id, quod St, Omnino PSS Atque non esse, Sed id Sse quidem, ne in men e SSP,
sed inere clitium neque id, quod est, idem etiam non- esse dicimus, Sed tale quid, quale id est, quod
ante mentem ei Satur, quodque St, certe in cogitatione, tale igitur in ipsis rebus vel in ipsa veritate nihil esse. Utrumque idem valet. Nam aut duo latent in
illo ali jρι id i. e. et res et notio, aut unum tantumi. e. Sola noti aut Sola res, prout id esse vel id non esse, quod aut re nihil esse aut non re esse
signiscat, sive in cogitando sive in loquendo intelligitur.
72쪽
elegantius vel sine ulla elegantia me disputasse non
ignoro. Poteram non elegantiae quidem. Aed illi'
commoditatis causa, de substantia, de exsistentia, di realitate, de intellectualibus, de obiecto eic. 0- qui, vel iis vocabulis uti sed nolebam. Nam ili
eadem per totam dissertation in re agebatur. llam
ob rem simplicissimis ubique et semper sdem verbis usus sum, ut et perspicuitati in dicendo elverilati in vero investigando pro viribus Sati fisa erem. 0uaenam igitur sunt ea quae de esse X posui iam breviter ea complecta inur. dixi igitur: 1. SSe quoddam esse, tuod universum sit et absolutum, quam ob rem contrari caret, quodque congruat cum cogitabilitate et quod perinde ut cogitatio omnia tum ea quae Sunt tum ea quae non sunt complectatur et omnibus quae cogitari pos- Sunt, necessario sit commune. Hoc igitur esse quod est merum esse, aliud St atque On-DOn-PSSE.2. SSe quoddam SSe, quod proprie dicitur esse Sive eXSi Stere, cui Opponitur On-eSSe, quod una cum contrari Suo in primo illo et universo esse contineatur, ita ut alterum Sit re esse alterum non re SSe, B in io re- esse a mero esse ita diversum
est ut veritas a cogitabilitate vel ut res a cogitatione. 3. Sse quoddam esse, cui opponitur Sive fuisse Sive ore, quod etc. de hoc vero esse non usita Sdisputavi quia id a proposito meo alienum Pr B t. 4. SSe quoddam esse, quod copula dicitur, quo saepissime in lac dissertatione usus sum, Sed ita ut Semper notionis vocabulo subiectae diligenter ratio-
73쪽
nem haberem. am id si in tam spinosa de ipso esse quaestione non sit, acillime haec dicendi indiligentia in cogitandi indiligentiam vertitur Summaque causam implicat confusione. Haec tria genera esse atque non SSe PSSU, suisse, ore Λ esse , summo illo esse, quod uni Versum est, Simul continentur lio enim iis coni-mune est. Itaque si Λ est , in hoc est illud esse continetur sequitur igitur, ut A sit. Sed , quod
non est, nonne otiam id esto an id , quia non est, non est A sane Λ esto utrum sit an non sit, ilii refert ergo etiam , quod non St, est A, quod non est sed etiam hinc sequitur, ut sit. um haec repugnantiae species, quae in VerbiSinhaeret, etiam nunc mira potest videri num fallere nos potest minime; sed , quoad cogitatur, St,
utrum re sit nec ne nihil refert, itaque A semperet est et est , quamvis ne dicam: Omnino non Sit, Sed - non re sit. Itaque quatenus Λ est eatenus etiam est universe dictum utrum re sit nec ne quod proprie dicitur SSe atque non Sse, nihil interest. Si quid vero in his praeter OnSuetudinem vel praeter doctorum virorum sententias dictum sit, id nec dubitationen asserre nec rem Perturbares Di est, quippe qua re Suis nitatur rationibus. De his igitur notionibus vocabulo esse subiectis disputavi et proprie qui dein de primo et universo osse, in quo philosophiae principium est positum, de ceteris eatenus tantum, quatenus ad quae Stionem de universo SSe pertinent et quatenus eam allaci Verborum Specie turbare OSSunt. Sed iam eo, unde exorsa est meditatio, reVeriar,
74쪽
singulae insputationis stario et quonam nexu im se cohaereunt ii contineantur et cure ita Missimum ano dilati, instituta mi P ut ist instituta. ieispicuum uias.
Vera in rerit in Cognitione in in litto SD plian illi lii timus. Unde vero Certum habebimus utrum CDgnitio nostra vera Sit an salsa unde perspicuum erit, utrum aliquid revera ita se habeat ut nobis videtur, an aliter tuum causas et ratis nos Cur ita res se labeat vel cur ita rem e habere ne es Sesit, cur aliter ea se habere non OSSit Penitu per SpeXPrimus, tum ciemus rem revera ita se labere vel cognitionem nostram rei veram esse. Si enim Series cogitali otium ante mentem collocatur, ut ita di eam quae cogitationes necessitatis nexu inter se cohaerent et continentur, hic necessitatis nexus dubiis dissolvi non potest, sed plane est in dissolubilis. uuam ob rem mens argumentationi assentiatur necesse est, modo id quo tota nititur argumentatio certum et manifestum sit. Itaque scire nos aliquid di emus quum Causas cur rem ita Se habere necesse sit, penitus cognoverimus. Sed haec ipsa causarum cognitio quodnam veritatis argumentum asseret 8Sunt quaedam quae per Se certa et manifesta Sunt, quae aliis argumentis non nituntur, quia ipsis omnia argumenta nituntur; quae per se cognOSeuntur, quia ipsis omnia cognoscendi principia continentur; quae quum ipsa mentis natura nitantur, quae natura eadem est in omnibus singulorum mentibu S, Uni Verse et necessario valent. Sed quaenam Sunt haec O-
75쪽
gnoscendi principia quaenam Sunt ea, quae per
se certa esse di tantii et manifesta nam quoad quaenam ea in ignoramus, ne niti iis possumus, nec quidquam refert, utrum Sse ea ei AmuS, ne Ciae. Unde igitur cognoscendi initium sumendum 'Si quid cognoscere studemus, ut Ogi OSCBmUS, Ogitemu necesse est. Sed num etiam est aliquid, quo ut cogitare possimus nobis opus sit praeter ipsum cogitandi consilium, quod ex voluntate OStra endet nillil profecto, quod ad nos attinet Sed esse aliquid necesse St, quod cogitemus, Si cogitandi consilium capimus estne igitur aliqua cogitandi conditio praeter ipsum cogitandi consilium estne aliquid quo plane ex cogitatione remoto et Sublato
Cogitandi igitur principium vel principia nobis sunt exploranda. uid autem nunc quidem cogito, ni fallor num igitur cogitare desistam et denuo incipiam, ut tali modo cogitandi principium appareat 'nec tamen id seri potest; nam quum cogitare destitia novum cogitandi initium faciendum, Solum cogitandi consilium non sufficit, nisi quid habe quod cogitem. uanam igitur vi et ratione seri potest, ut cogitandi principia exploremus nonne necesSari Ocogitando aliter profecto seri non potest cogitati Oigitur de cogitatione est instituenda. At qui Sciam, cogitationem meam quae de ipso cogitando instituenda est, errore vacare et uin veritate Congruere,
quum nihildum exploratum sit, neque cogitandi neque cognoscendi principia, neque ea quae Per Se certa et manifesta esse dicuntur, neque Omnino quidquam Nonne igitur necesse est, ut iisdem ο-
76쪽
gitandi principiis iam uia sis nilar quae expl0randa
ni illi propho n: iiii omnis iis nititur itio, ei etiam apsa oli cogitatione' cogitatio. i e tamen concedi potest,' ut haec de cogitando lio propter iit ipsuna quod nondum explorata sunt cogitandi principia, plane libera sit se voluntarii eiquasi legibus soluta neque ut ei credatur, si ilictando affirmat, io osse principium, velut es quod idem sit usque nillil argumenta autem, Curii potissimum sit principium, asserri non OSSP quum argumenta uni e cogitatuli principium exploratum allata nulla sint argumenta. IIaec minime Sunt Oncedenda. Sed postulandum os vel si de scientia et vera cognitione agitur, necesse est, ut etiam ipsa de cogitatione cogitatio perinde ut cogitatio de ipsis rebus, Summae illi necessitatis legi severam de se
rationem reddat, utque argumenta Sive Argumentum
asserat, cur id potissimum censeat esse cogitandi principium vel cur hoc solum verum sit cogitandi principium, aliud nullum. uod non ita quidem fieri potest, ut novam cogitationem de cogitatione quae ips i est cogit alio de cogitatione et sic in in- sinitum novam instituamus, sed ita certe, id quod etiam susscit, ut et liqueat, qua via ratio vel Cogitati ad cogitandi principium explorandum PerVenerit, et cur lio necessario sit et esse cognoscatur principium, moilo id detur et concedatur, unde e XOrditur meditatio . e. posse cogitari. HOC Unum ΡοStulatur quantum ad rem attinet, i. e. ad ipSam
cogitationem vel ad ipsum cogitare, de quo cogitati nobis est instituonda quod vero ad nos et
nil hanc ipsam ' cogitationem, quae Ue cogitando
77쪽
nobis est instituenda, attinet, inulto inai Ora ut possit lentur neceSSe St, quod tamen per Se intelligitur,
quippe tota mens Sive tota ratio, tota cogitandi et intelligendi facultas ut adsit. 0uid igitur id est, quo plane ex cogitatione remoto, cogitare omnino non possumus Si omnia quae Omnino POSSunt cogitari simul ex cogitatione tollimus, Sane nec cogitare amplius POSSUmUS, villii
nihil sit, quod cogitemus id quod supra tentavimus)νὶO aut tu, ut omnino cogitandi nobis sit potestas, omnia illa simul adsint necesse est, sed id tantuni ne desit, quo sublato ceterorum nihil potest cogitari fluidnam igitur hoc est 'omnia quae omnino cogitari OSSunt, univerSQ et necessario nihil inter se commune habent nisi id quod in ipso cogitari posse, inest, i. e. nihil praeter id ipsunt quod cogitari poss/mt, niSi hoc unum quod sunt. am cogitari nihil est nisi esse in cogitatione, cogitari posse nihil est nisi posse esse in cogitatione vel cogitabile esse vel esse in cogitabilitate. uum enim animo aliquid concepimus, quum cogitatione aliquid complectimur, id ipsu ui quidquid et qualecunque id est, quamvis it inere
fictilium, tamen quia cogitatur etiam est quodammodo, certe in cogitatione nostra nec in nostra iantum cogitatione, sed omnino est cogitabile est igiturnique est aliq/rid. Hoc igitur esse omnia quae omnino possunt cogitari, tum ea quae Sse tum ea quae non esse dicuntur i. e. quoad extra cogitationem ipsa per se aut sunt aut non Sunt, ne Cessario inter se commune habent. Ergo is esse primum
est quod ni sive conscii sive inscii mente conci-
78쪽
pimus vel iam concepimus, cogitare non PDΝΝrimus.
neni sucum Pugnare patet, ceterorum quidquanti ut
remoto nihil possumus cogitare vel ne nihil quidem nam nihil quoque, ilii Oad cogitatur est. Sed innitiunon OSSumu cogitare. At hoc esse in omni triis cogitationibus nostris necessario inefit, quamvis itiobscuro lateat et animadversionem noStram sugiat,
et id quidem est cogitandi principium, quamvis de
ipso eo rariSSi me cogitem US. Hac dissertationis parte absoluta, quae re Clavia cogitationem ad rein cognoscendam Perdui ii, altera pars reliqua est, quae Omne Contradictiones.
quae ab ipsius rei natura originem habent, PerSCrutetur et resultat, omnesque dubitationes tollat Euenim, quae hactenus X po Sita Sunt, Per se quidem perspicua Sunt et manifesta rationibus redargui non possunt; nec lainen omni vacant dubitatione sed quo diutius et intentius de iis cogitamus eo inagis alia cum aliis constandi et omnia inter se pugnare videntur. Quam ob rem in eo nobis elaborandianie St, ut innein repugnantiae speciem standitus de Ieamus et ut rem per dubia ad certum perducamu S. Omnes vero dubitationes et contradictiones, quae asserri possunt, ex unius sententiae ambiguitate emanant, quae Sententia est:
0mnia quae omnino cogitari possunt propter id
79쪽
ipsunt quod cogitantur vel quod cogitabilia sunt.
etiam sint neceSSe St. I. Primum enim aut SNe ro OH-ESSe negari
videtur. Nec amen id fieri potest; nam quum di- CimuS: On-eSSe non est, hoc ipso non- est' quod esse volumus quamvis nihil aliud Sit atque On-eSSP, ipsi nos refellimus idem enim simul et negamus et affirmamus aut hoc allii mari videtur, ea tantum qua USunt, OSSe cogitari, en ero, quae non Sunt, nec O-gitari posse inde summa atque mira oritur ConsuΝio.
Ned utrumque salsum est id enim esse, de quo hic agitur, latius patet quam vel SSe, cui Opponii Hr On-eSSO, Vel pSuin non- esse itaque illud esse quod universum est, aliud est atque On-n On-ESSe; nati utrumque tum esse tum non- esse involvit. Nec pSum non- esse' vel ipsum , non cogitare ΡOSSumuS, niSi SSe et non-eSSe et SSe o non
pro certo habemus. ccedit quod quum sinipliciter aliquid non esse dicimus, nihil dicimus nisi id inluesse quod non Sit - quippe nisi in cogitatione nostra liquet igitur esse aliquod esse, quod latius pateat quam Sse, cui opponitur non-eSSe Vel quam ipsum non- esse. Haec igitur prima dubitatio est sublata, sed iam aliae et multae ultro menti se
2. Deinde igitur mirum videtur, id quod non esse dicimus, nus Iam esse nisi in Cogitatione nostra nam quum non Semper ibi fuerit, unde venit in cogitationem' quod idem est atque si nos dicimur in cogitationem aliquam venire, incidere, austinen Ge-danken hominen quae loquendi consuetudo non temere videtur recepi a. Unde igitur id venit in co-
80쪽
oluiiuuem aliunde etiam ante i irii nisset utionem meum ipsum per se ii merii, necessu est; est igitur id, quod non- esse dicimus, nisi in
cogitatione o Stra, uuam extra cogitationi in simul igitur idem et est et non est . in non aliunde id
venit in cogitationem, quod animo concepimus, ex nihilo videtur a nobis procreatu in id liud dicitur cogitatione fingi. Ned fieri etia in potest, ut aliquid
quamvis inere ictiti uni sit, aliunde veniat in cogitationem nostram, velut si quis alius id nobis uincommunicat Accedit, ut omnino id cogitabile sit,
sive cogitatur Sive non cogitatur. Sequitur, ut eo sententia, quae id quod non SSe diei inus, iis qua inesse nisi in cogitatione nostra affirmat, ipsa Secti inpugnet. Sed taec repugnantia videtur quidem in
Sententia ineSse, revera non St nisi in verbis. 0uamvis enim illud in nostra Cogitatione, nunaccurate dictum Sit, ainen a nostra cogitatione initium erat sumendum, ut inde verborum repugnantia coacti ad ipsam cogitabilitatem pervenirentus. Itaque ea, quae οSSunt cogitari, quatenu cogitabilia sunt, eatenus etiam Sunt, quBmvis ultra non
sint. Apparet igitur discrimen quoddam, quamvis adhuc satis obscurum, quod etiam extra nostram vel omnino Xtra Singulam Singuli cuiusvis cogitationem ipsum per se valet. Hac igitur altera dubitatione sublata vel in meram quaeStionem Con VerSa, quippe quodnam sit illud discrimen, novae apparent inicultates, quae ab hac ipsa quaestione originem ducunt.
3. Denique igitur explorandum est, quidnam id sibi velit, quum aliquid non esse dicimus i. e. tale quid esse quod non sit, i. e. id simul et esse et