De soteriologiae christianae primis fontibus

201쪽

Hallei, qui super quartum calicem paschalem recitabatur sibi mala appareat, dem0nSirare ni Su e St. Alter aut eli exegelas0lidius suae Senientiae argumentum in Lucae XXII, 1 Sq. narrati0ne, 0lloea Vil. In parallelis in enim inter versus 16 et 18 existente, Supp0nitur Jesum v. 46 agni paschalis manducati0nem indigitare jam ver0 haec sumptum Secundum calicem Sub Sequebatur, de ut v l de terti calice sermonem moveri merit e0ns ludamus qua pr0pter S0 tu quartus, ut 0n Seerationis materia v. 20 Superest 1 . Qua re tali 0 ne p0 Sila quaesti uirum Iudas pascha manducaverit, a e contra juxta Christi e0nsilium J0. XIII. 27 ante absolutam e0enam paschalem di See Sserit, cum h3c altera, triam ipse ueharistiam sumpseri l. 0nfunditur. Hanc autem quaeS-lion qui desectu indieali 0 num s0ntium certam S0luti0nem caperen0n 0SSe, repulamus 2 . uamlib0l autem s0luli 0nem haec qua0Sti accipiat, nullum exinde intra Senientiam se Stram argumentum desumi 0test. Λ 0ment quippe quo Eucharistia instituta est, hane pra primis D0minum prae eulis habili SSe, manifestum est prodit0ris itaque recessu cum reSpectu ad 0 nam eucharisti eam muli magis ad paselialem dijudicari

Tandem hymni reci lati0, qua e00na e0ne luditur Matth. XXVI, 30 Marc. XIV, 26 ritus pasehales denti indieal. Respectivae ver quarti evangelii et syn0pli 0rum chr0n0l0giae, quae alterius quaestionis paschalis celebrationem Spec-

l Bic Li inter alia documenta, invocat etiam orationes X et Didacho Milseliris fur retholisine Theolo me, 88, p. 400 Sq.). Argumentum illud labile, imo nullum est in hyp0lhesi nuper defensa a P. I Α-DEΓZE L EuchariSli e te uoupra una tu Mache, in Nevue de orient inretien, p. 559 sq. PariS li 02. eapita X e X liiijus documenti ueha

ristiam non respicere de quo infra.

2 In favorem opinionis negantis loquitur J. EI SER. Die Geschichledi s ei dena una Serbens, de Auferstreuno unu er immersu iri des

202쪽

lantis objest tum P0nstituit, n0n est cur diutius imm0remur ad inquisiti0nem n0stram enim vix resert Etiamsi dem0nstretur antin0mismum inter 1lanies sub h00 respectu pr0 Stare, detrimentum inde sententia m0 stabilita scili det D0minum caenam paSchalem manducasSe nullum a ciperet. Et certe asserti0nim0 dem0nstrandae, Christum undasse instituti0nem, quae objeetive et ob inhaerentem sibi vim veteri teStament Succedat, praejudicium inde n0n b0riretur. Attamen insormali 0nis complementariae gratia statum quaesii 0ni et praecipua s0luti0nis e0namina indieasse juvabit. In praesenti lex tuum statu irreduelibilem syn0pli 0 inter et

iisdem pr0pe argumentis apud F. pilia 1 , auct0rem rati0nalistam et apud Th. Calmes 2 , exegetam calli0lidum, stabilitam reperie S. Dem0nsirali 0nis lineamenta, Supra jam adumbrata, hic donii indieamUS. Syn0ptici 000 nam eueharisticam ad 44' Nisan reserunt en ips0rum testim0nia parallela Mati XXVI, 17. Mare. XIV, 12. Luc. XXII, 7.

Ips itaque die 44'Nisan uini claritate desiderabili deter-

203쪽

minat prim die a Zym0rum, Matth. die ubi pascha imm0labatur, Marci, die quam p0rtet imm0lare a Selia, Luta , Syn0ptisti ultimam c0enam celebratam reserunt. JamVer quartum evangelium ipsam D0mini m0rtem ad 44' Ni San reserre, videntia aeque inelu labili 0nscitur ex cap. XVIII, 28 ips0 Christi exiliis die Iudaei praet0rium Pilati, manducandi paschatis

4' tandem XIII. 29 diseipuli Judam ad emenda quae ad festum

Quibus ex capitibus irreduetibilem in h0dierit textuum statu an lin0mismum inter flantes dem0nstrari apud erili e0 Satis e0nstat. Ab ipsis alitem si quaesieris, uirilibet chr0n0l0giae assentiendum sit. 0annicam plures designant, Suaeque praeferentiae hae ' 0liva assignant 4 dum hi 0n0l0gia quarti Vangstlii, pluribus in l0 eis c0ne0rdanter asseria, laritate sulget, Syn0plici sibimetipsis P0ntradi unt in quibus enim judicium, mortem et sepulturam Christi enarrant, eum quari exangeli 0 jam eone0rdes l0quuntur nulla illegalitate vel in Sinuata, pr0cessum judiciarium, damnali 0nem et crucifixi0nem D0mini Simplieiter reserunt jam autem talia eum est 1o' Nisan quadrare nequeunt sic et Ap0St. XII, 1- resertur Her0dem, causae s. Petri instrueli 0nem festi paschalis s0lemnitate pr0hibitam, in p0sterius tempus distulisse; im0n Cyrenaeus baju-lanti sibi crucem desu, dum ex agr rediret, ecurrisse dieitur quam evangeliorum in die ali 0nem, Sive de lab0re in agro Sive de itinere ruri habit intellexeris, si in 15' Nisan e0inei dat, pr judae qualis erat Simon, legis violationem secum ferrei. Qu0d et de ind0nis empli 0ne a J0seph ab Arimathaea in sepulturam laeta, necn0n de emptione d0rament 0rum, quae muliereSpiae sibi pr0 curarunt Luc. XXIII, 56 dicium 80net e mare. XV,

204쪽

Christi corpus sepelivisse dicitur, hanc rati0nem, quam et Lucas repr0 ducit XXIII, 54 - asSignat -- δε παρσσκεπὴ, ὁ

2 P0steri0 traditi chr0n0l0giam j0 anni eam egregium in m0dum c0nfirmat evangelium Petri apocryphum et Acta Pilati eamdem supp0nunt aut etiam exhibent ex conli 0 versiis paSehalibus, quae Saec. I exarserunt, juxta Chroni e0n paschale restitutis 1 in praecipu0S traditi0nis testes ut Ap0llinarem, Clementem Alexandrinum et S. HippolJtum chr0110l0giam j0 anni eam c0m-pr0baSSe elucet. 3 Adde tandem desectibilitat 'in argumenti u eamdem chr0n0l0giam ex tendentia d0 trinali enatam esse, labilire studuerunt. Si syn0ptie0rum chr0n0l0giae aut0ribus credamus, J0annes Christum ut agni paschalis antelypum e0nsideravit sic in m0d quo erucifixi et 0rti certi 0rali contigerunt, pr0phetiam di Centem is n0n 0mminuetis ex e s impletam videt, XIX, 36. Hinc maj0ris Similitudinis Christum int0 et agnum paschalem inducendae gratia, utrius quo blationem ut ehron0 logice eo incidentem p 0Suerit, et ideo m0rtem D0mini in 14 Nisan transtulerit. - Verum quum etiam citra chr0n0l0gi eam blati0nis e0 incidentiam, agnus paschali aeque bene ut typus Christi describi p0luerit, adductum argumentum thesidem0nstrandae impar videtur. In Super leSi G0elo 2 , allegatus ex quari evangelio Heu XIX, 36 eremoniale paschalis n0n respiceret, sed ad Psalmi XXXIV, 2 l erba 'ρδεατ τε παυτα

At quidquid sit de exp0sit systematis Veritate abs0luta, exe0dem Christum oenam paschalem non celebrasse, nullatenus e0nsequitur a unice erui 0test eamdem celebrati0nem per

i MIGNE, P. G. t. XCII, p. 80 Sq. 2 O. o. p. 127 Sq. 5 Ex adductis considerationibus, haec sola quae D. XIII, 29 innititur, disti cultatem Iacere nata videtur. Verum quominu expreSSi hoc

205쪽

reV0eant, Verbulum addendum SupereSt. Et ne inani 0g0machiae immoremur, displieem quaestionem statim distinguere juvat Qq 0tuitne Jesus juxta rituale udaicum hanc anticipali 0nem sacere, de ut ex auctoritali judici eoena sumpta 13 Nisan anni quo Salvat0r demortuus est, legalis dicenda sit; 2' 0tuitne ipse, illa mnia quae ad legalem paschatis celebrati0nem requiruntur, sibi pr0curare ade0que Sumfre coenam quae qu0ad naturam ei b0rum et p0luum, Sicut quoad 0rdin et ten0rem cerem0niarum vere paschalis Sit, etsi mrsan eum hi 0n0l0gia legaliter determinata n0n quadret P0rr de S0la hac poSteri0ri quaestione inspect0 0strae inquisiti0nis sine 3 ,s illiciti simus portet si nim allii malivam responsi0nem r-memu S, e ipso Suilicienter stabilitum erit tendentiosam apud evangelistas historiae retractationem 140n pr0Stare, et quae e lenam eueharisticam pr0prie dictam spectant in paschali 0enarentem habere contextum ex quo interpretali 0nem aecipiant. I in hac in hyp0thesi sontium antinomismus etsi non t0llatur, attamen qua rati0nemrtus Si intelligetur.

Jam ver nulla apparet ratio hac in re dissentiendi ab opinione ChW0lS0n juxta quem agni aseliales in templo inde a 3 Nisane inquiri 0tuerunt, propterea qu0d pars diei Nisan, anno

loco Surpata, εο οτη seto πάσχα magnam diem Iesilvam id est 15am Nisan designet, nihil obstat CIr. J0Η. BELSER, O . c., P. 15l l 40, 149. t O. o. p. l. 2 O. , p. 89 Sq. 5 Nostrae inquisitioni impertinens est quaesti p0ssitne dici legalis

coena paschalis Domini anticipata Spectata auctoritale Domini sabbati, certe pol erat hac in materia sicut et in omnibus positivis legislatio mutari. At quaestio est utrum in adjunctis conereti quae Supponuntur, etiam Judaei judicassent legalem esse an liciliationem, Seu uirum anno quo demortuus Stiae Sus, agni aetati in templo 15 Nisan eadem die jam p0SSent legaliter manducari. Porro ad hanc quaestionem dum CΗWOLSO astirmat s. c. p. 5 sq. ΖΑΗΝ. Eiuleitun in ira Neve rati ment, II, p. 525. BERNING, s. c. p. 220, nota η GOETZ, s. c. p. 28; SPITTA. O. , p. 1l5 Sq. negant. Revera ex neutra parte, solida argumenta

in medium asseruntur.

206쪽

m0rlis D0mini minui ait, caraeterem estivum diei subsequentis, intersecti0ni uinium agnorum paschalium n0n uisceret. Haec enim in se valde rati0nabilia sunt i et simul explieant Iastilitatem quaeum Jesus invenit oenaculum in qu e0enam assthalem manducaret. At accidentalis nee anticipali 0nis edasi ex mem0ria agi 0graph0rum vel etiam c0mmunitatis primitivae deciderit, et quidem e facilius qu0 cirea chr0n0logiam nulla lenus s0llieiti appareant. in ex e0nvicti0ne et cogniti0ne historie qua Dominum pascha mandustasse Sciebant, obVie hanc manducati0nem in diem s0lemnem nempe 44'm Nisan transtulerint. Et hae est ardui 0stri pr0blematis S0lutio, quae praeeeteris se eommendare Videtur. Ex distineti 0 ne quam uiti sumus objecti0nem quae c0ntrapaselialem e0enae Paraeterem, e chron0logia deduci 0 lila est, Susticienter exclusam censemus. In sav0rem tamen lect0ri har-

l Tempus agnorum paschalium mactationi legaliter statutum Exod. XXII, 6, exit. XXIII, 5, Numer IX. 5 etc. sie exprimitur Σ

ad VeSperam. Quam indicationem ΗW0LS0N o. c. p. 48 reducit ad spatium 1 1la, Vel 1 tu horarum alii vero ad Spatium 2 horarum. Conquiri nunc ulterius potest, quantus fuerit tempore ne O-testamentario numerus agnorum urbi Ierusalem ad ceremonia paSchale neceSSari0rum. In I almude traditur, in comput ex indicto regis Agrippae facto reperto eSS 1 200,000 agnos. At talem numerum non SSe citra manifestam exaggerationem traditum, inter historiographos constat. Flavius Iosephus autem tradit numerum 265. 000 agnorum, anno 65 post Christum in templo mactatorum. Sed Iosephum non e S Se hiStoriographum primi valoris, Sed in pluribus ab exaggeratione non refugere certum est. Suspicatur BERNING, o. c. p. 22 antiquitatum hebraicarum auctorem de exaggeraSSe quod intenderet numer0Sum et potentem exhibere populum Israel, quo potentior evaderet TituS, tanti p0puli Victor. - Si consideretur unum coenae paschali participantium conventum circiter 10 habuisse membra, ab una parte ab altera, Ierusalem incolas tempore Christi uisse 200, 000 aut 250,000, reperitur 20,000 aut 25 000 agnos paschales fuisse necessarios. Porro intra spatium nil h0- rarum tantam copiam mactari vix videtur possibile. uapropter Sententia Ch olson in se considerata, valde rationabili apparet.

207쪽

m0nisticae cupidi, praecipua e0nciliati0nis inter lantes inducendae e0namina, Currente alam recensere juvat. Triplex praecipua meth0dus adhibita reperitur prima chron0l0gicas a J0anne ab una parte, a syn0ptisti ab altera, indicati0nes traditas, ad iusti fas e0enas reserenda eSSe pr0 pugnat Secunda Syn0pli 0s ad J0annem trahere nititur tertia quartum Vangelium ut cum syn0pticis l0quatur, S0llicitat.1. R. Schasser i theseos 40annem XIlI, 1 sq. 0n 0qui de eadem, de qua Syn0plici 0ena, ade0que n0n SS eur de e0nciliandis s0ntibus e0gilemus, uel0 Videtur. Quam Sententiam firmaturus hunc in m0dum pr0cedit expreSSi0ne 7 eis τὸ πασχα, ut Ε. Selii ire ap0dielie Stabilivit. 0nnisi e0enae paschalis manducati0, et quidem m0d legali id est 14 Nisan habita, praem0nstrari p0lest ab alistra parte. J0 annos XVIII, 28

0mnes dissicultates n0n 80lvi, ipse Schae se fatetur. 2. vi syn0pli 00 ad 0annem trahere student integram dissicultatem l0cuti0ni Matth. XXVI. 17 mare. XIV, 12

Luc. XXII, 7, qua discipuli a Selia τῆ πίωzη τω τέ Ἀω praeparaSSe asseruntur, inhaerere rati, ne en0n b litterariam,

qua Syn0plici inter se colligantur dependentiam, disti cultatem

p r uia Syn0plie adinventam ad ali 0 exlendi p0sse pr0pugnantes in h0dierno evangeli 0rum textu Sive e0 pistae Sive ira duet 0ri mendum pr0stare, adeoque problema, juxta leXtum primitivum, Sive aramai eum, Sive hebrat eum prius reStiluendum, S0l Vendum esse pr0el amarunt. Quae asserti ne gratui lae arbitraria appareret, animadverterunt expressi0nem semiti- eam, quam Matth. XXVI, 17 Verbi P . πρωτη τω, ζυγ- Vertit, Semper 15' ' Nisan designare, ad indicandum autem

208쪽

contradicere asseratur, lex tu mendum admittendum, latisnintertur.

209쪽

primitivus evangelii aramaici lenor uerit A littera et ex se eunda v0ce deciderit, et littera I a traduct0re in tertia addita suerit. Si eque enata haec allera expressi ΣΞ M pinet 2,

didit. Cui restitutioni istina est, nee alia pr0sess0ris D. Κau D mann ensentis primitivam te ti0nem a zΞ et ' quasi sic se habuisset Ν ΣΞ Up intellectam esse. 3 Tandem A. Resch s . aliis et ipse flantium an lin0mismum

sic apud J0 VIII, 22 et in lingua hebraica post an0nica Satirequenter 2'primi&n seriei . tradu e 101 hoc altero Sensu err0nee eamdem intellexerit, et e0nsequenter teXlum Verbis γ 'ρωτητω γζύ λ ω reddiderit. Quam Suam Sol illi 0 nemo Reseli 0nfirmare studet, n0tand Similes V0eis et interpretationes inexaelas in versi 0 ne septuaginta Virali laud rar0 ecurrere sie J0b. XXIII, 8 allata v0 perperam redditur 'et 6 ς, ite in Symmaelius Gen. II, 8 pet errone Verti ἐκ πρωτης, ele. 3. Denique Variae dantur Viae quibus quartum evangelium ut Syn0pticis e0nsentia sollicitarunt.1 J0h. Bel Ser 2 Verba γ εορτη του α' majorem es livitatis paschalis diem sestivam, id est 1o' Nisan, indieare pr0pugnans, e0nsequenter expreSsionem J0. XIII, 1 πρὸ et st0ρ ης του ά ΠΣ

de υ audiendam statuit. Cujus asserti0nis justiscatimem, in

1 Aussereanoniseli Purallelleat tu deri Pangelien, II, p. 6l Si I. LeipZig 189o. In Reyue tui lique V l896), p. 28l. . LAGRANGE asserit sententiam Λ. Reseli Solida gaudere probabilitate. 2 O. c. p. 148 Sq.

210쪽

XII, 1 XVIII, 28 XIX. 14 ab εορτν του παοχα quae c0incidit in 15' Nisan distingui solet, rep0Si tam vult. FeStum paschale κατ ἐξήχη diei 15' Nisan, juxta Numer. XXVIII, 16 tum a paschatis praeparati0ne diei 14μ' tum ab ultimis diebus sestivisa 16 usque 21' Nisan, distingueretur seu 90Sito, doctu exegeta ulterius notat 0mputum ordinarium, quo dies a median0ete incipere p0nitur, n0n Ver a Vespera diei praecedentis inch0are censetur, a quart0 Vangeli 0bServari cujuS 0mput XIX, 14, necn0n XIII, 29 exempla assert. In p0steri0ri enim l0e testatur evangelista discipul0s Judae e c0ena exeunti, quae ad Iestum 15' necessaria erant emendi intenti0nem adSeripsisse. Jamaulem Si Judae egressus ad h0ram nonam Vespertinam

13' Nisan reponatur, discipul0rum supp0 siti abs0na sit tali quippe empti0ni, quae ipS die Iest Vitabatur sin0n et velabatur, integra dies 14 Superfuisset eamdem itaque ad 14''VeSperam rep0namu 090rtet. Tandem idem uet0r, adjut0rii, qu0 Sim0n Cyrenaeus Iesu bajulanti sibi crucem praebuisse dicitur, ali 0nem reddere aggreditur Sim0nem l ejusdem ejusque sili0rum Rufi et Alexandri n0mina graeca Marc. XV, 21,R0m. XVI, 23 , gentilem n0n udaeum fuisse ratus, Syn0pti - 0rum Matth. XXVII, 32, Marc. XV. 21 Lue XXIII, 2640titiam Iacili negoti explicat. Ulterius p0st an Bebber observat,

ultimis eventibus sed antecedenter ad ill0s sibi p0st 0enam

sinem dilexit. Tali autem interprelati0ne, quam et Th. Zalin 2