장음표시 사용
141쪽
Idea idea cujuscunque assectionis corporis humani adaequatam humana menιIs cognitionem non involvit. HUic propositioni non contradicimus, supponentes, per adae quatam cognitionem ab ipso intelligi cognitionem disinctam, sed de monitratio ob Piop. 13. II. quam falsam ostendimus , rejicitur.
Corollarium. Hinc sequitur, mentem bumanam, quoties ex commtini natura oriune res percipit, nec sui in ius, nec sui corporis, nec corporum extensorum adaequatam, sed confusam Iantum: mutilatam habere cognitio-nὸm. Explicat hoc Corollarium in Scholio hunc in modum: mees,
quoties externe , ex fortuito nempe rerum occuνώ, determinaruν ad hos νεί isiud contemplandum, σ.non quoties interne, exeoscilicet, quod res plures simul contemplatur , determinatur ad earundem eonvenienItas, disse ferentias re oppugnantias intelligendum; quoties enim hoc velabo modo in interne disponitur, tum res clare re distincte contemplatur, ut infra ostendam.
Sic explicatum posivinus istud corollarium admittere, ita .interna autem dispositio mentis, Cum opponatur eX ternae, quae dependet a fortuito rerum occursu, debet ab ipsa mente proficisci, dc propterea aliud quid debet esse, quod humanam mentem constituit, quam idea humani corporis; & iic Deus quoque concipi debet tanquam operans in mentem humanam & illam internam ejus dispositionemessiciens, adeoque a mente humana plane distinctus, non vero spectandus erit semper, suti fit a Spino Za tanquam is, cuJus substantiae modus sit mens humana, ut icta prius concipiatur in mente humana, quam in Deo, uti videtur velle. Sic ergo admittimus quidem ipsum corollarium, non tamen ejus demonstrationem ob filium fundamentum, quale est Prop. 23. II. quod cum reliquis verisso
Nos de durarione nostri corporis nusiam nisi admodum inadaequatam cognitionem habere possumus. NEmo huic propositioni contradicere potest. Et iam demonstra tio facile admitti posset, modo separentur quaedam falsa mixta
142쪽
veris, cuiuisodi est, quod nostrum coγω determinetur ad existendum ab atiis causis, quae iterum ab aliis causis simi determinata tu infinitum; cum loco istarum causarum infinitarum rectius ponatur unica illa causa omnium, Deus summe persectus , adeoque non eXtensus, qualem homo iste non agnoscit; item, quod cognitio durationis nosHeorporis fit in Deo admodum inadaequate, quatenus tamum nam am mentis humana constituere consideνatur, quia hoc modo Deo imperfectiones nostrae attribuuntur. quod nec ex ipsius hypothesi mirum, siquidem mens nostra possit considerari tanquam modus divinae substantiae.
Nos de duratione rerum guiarium , qua extra nos sunt, nullam, nisi admodum inadaequatam cognitionem habrae possumus. INter res singulares non refert ille Deum & per inariqαatam cognitionem intelligit confusem; unde sic propositionem istam pro
vera possumus habere. Sed in demonstratione pro fundamento asteri Prop. 28. I. quam nos ut absurdam rejecimus. Corollarium. Hinc sequitur, omnes res particulares contingentes σeorruptibiles esse; quod facile quoque admitto.
Omnes idea, quatenus ad Deum referuntur, vera sunt. I elligit hic per Veritatem convenientiam idearum cum suis ideatis, atque ita potest haec propositio admitti. Dum autem dicit, ideas referri ad Deum intelligit prout sunt ipsius Dci, uti ex demonstratione Prop. II. V. potest patere. Sed in demonstratione assit mit Coroll. Prop. 7. II. quod, prout ibi exprimitur, tanquam falsum rejecimus, quamvis generalem ejus sensum, quem hic adducit, quod oωnes idea , qua in Deo sint, eum suis ideatis omnino conveniant, ei non refragemur, sicque etiam in hac demonstratione quea mus acquiescere.
143쪽
PROPOSIΤ. P Α R Τ. II. I 27 PROPOSITIO XXXIII. Nihil in ideis positivum es, propter quo falsa dicuntur.
HAEc propositio vera est quoques Demonstratio adjecta nititur Prop. I s. II. quam resutavimus, quκmvis eo sensu, quo hic utitur, queat admitti; nullum enim est positivum, quod a Deo non sit, dc quod non sit in Deo, prout ab eo concipitur. Simplicius vero longe hoc sic confici potest. Quod positivum est in iden vel convenit cum ideato, & sic non est falsum, vel non convenit, ecsic non pertinet ad ideam.
mnis idea, quae in nobis est absoluta, sve ad equata, operfecta, Nera es.
VEra quoque est haec propositio , non tamen rite demonstrata est ab Auctore. Idea quae est adaequata,hoc est juxta illius mei'tem distincta, eo ipso vera est, quia illud ipsum distinctum est quid positivum, & propterea verum ex Prop. 33. II. Demonstratio Auctoris nititur Corollario Prop. 32. II. quod absurdissimum esse
Falsas tantis in cognitionis privatione, quam idea inadaequara , He mutilata E confusae involvunt. Haec propositio falsa est de absurda. Iam olim Philosophi observarunt, nullam in prima mentis operatione, quae est simplicium apprehensio, posse esse falsitatem sed eam demum in judiciis locum habere. Si enim quis habeat confusam rei alicujus ideam , modo eam non referat ad rem extra se, neque assirmet, aliquid in re ipsa esse, quod ei respondeat, nulla in mente ejus erit falsitas. Demonstratio, quam adducit, imbecilla admodum est. Dicit, fassitatemm absoluta frivatione n on osse consistere cmentes enim non corpora erra
144쪽
re , nee fulgi dici) neque etiam in absoluta ignorantia , dipersa enim esse
ignoraνe re errare 3 hinc autem concludit , in cognitionis privaraone, rerum madaequata cogniIIo, De idea rn adaequata re confusa involvunt, consistere. Respondeo, salsitatem consistere in abusu voluntatis adeoque in privatione, quam Praecedit privatio cognitionis; si ad istam privationem cognitionis non accederet judicium , salsitas plane non obtineret, etsi privatio cognitionis adsit: Formaliter ergo error in privatione rectitudinis judicii consillit, quod, cum illud debeat suspendi, exserat se, distincta perCeptione non praecedente: Id tam clare demonstratum est a Cartesio in meditatione IV. ut mirandum sit, isti rei homines contradicere velle. De caetero fateor , si per absistam privationem intelligat talem privationem, quae non sit in mente, in tali absoluta privatione non consistere errorem, quia verum est, mentes , non corpora, dici errare vel falli , sed propterea negare nequit in ea consistere privatione, quam ante xplicuimus, quando judicium formatur dum formari non debet,& per consequens nitens confusa perceptione, adeoque rectum dici nequit..Scholium. Narrat hic, quod in Scholio Prop. II. hujsu panis exisplicuerit , qua raIione error in cognitionis Fri tione consistat ; sed nos
ibidem quoque in quo peccaverit, deteximus; hic cXemplum adiadit. Falluntur homiσes, inquit, quodse liberos esse putene, qua opinio in Boe solo consistit, quod suarum actionum sint consera, re ignari ea arum, a quibus determinantur. Haec ergo est eorum libertatis idea, quod Dorum actιonum nullam e nosseant causam. Sed haec gratis asseruntur & sine probatione, continentque cramben bis coctam, antea enim idem jam asseruerat, Appendice nempe ad Partem I. ubi etiam nos respondimus. Conscii sumus, nos volentes, &lubentes agere, dum agimus, etsi determinemur aliunde: agnoscimus enim nos determinari a Deo, agnoscimus etiam alias causas determinationis nostrae intervenire, quas saepe ignoramus; at hae determinationes non tollunt nostram voluntatem, & haec est, quae nos facit liberos; haec est libertatis nostrae idea, quod agamus volentes & lubentes. Insurgit contra haec: Nam quod unt, humaπas aritiones a voluntate pendere, verbasunt, quorum nullam habent ideam. Qui sic ' id sthim poluntas sis , quomodo moreat corpuν , V orant omnes; quι aliud μ-
145쪽
sokηρ. Hic duo confundit, quae accurate erant distinguenda. Quid sit voluntas quilibet novit, per intimam conscientiam, qui habet. Spinoga non negat nos habere ideam vel intellectum. Quomodo hoc novit Z An non per interiorem caciscientiam Z Sic equidem
sentio. Similiter igitur novimus voluntatem. An non novimusvios facere quaedam invitos, nos invitos percipere dolorem p An non econtrario novimus nos alia facere lubentes, ut ambulare, edere, bibere dcc. Z An ergo nullam inter eas actiones experimur differentiam Z Quod si igitur agnoscamus inter illa differentiam, quid ob
stabit, quo minus id, quod sic non inviti agimus, censeamur agere per voluntatem. Etsi autem quomodo ista voluntas moveat nostrum corpus, ignoremus, an propterea negabimus id fieri' An non experimur, dum corpus nostrum sanum est, ambulationem sequi noli ram voluntatem, omnia membra nostra ad illam Certa quadam ratione moveri 3 An novit SP inoeta, quomodo ex Dei natura sequantur omnia, quae fiunt in hoc mundo Z An quia id non novit asserere non audet 8 An novit ille causias, a quibus determinantur hominum animae 8 An novit modum determinationis 3 An novit modum, quo corpus agit in animara, re S e X tensa in rem cogitantem Θ An propterea, 'uia haec non novimus, sunt neganda ρ An non saepe novimus rem talem esse et si causas ignoremus 3 An non novimus cadaver humanum in agro jacens mortuum esse ξ An propterea novimus causas ejus mortis Z Infinita talia obvia sunt. Animae sedem non fingimus in cerebro, ubi est conCursus omnium nervorum &spirituum, quorum interventu corpus moveri potest, sed certis argumentis probamus. Rideant qui volunt, nos multo majori jure ridebimus eorum sententiam, qui animam fingunt modum qtiendam
divinae substantiae, qui ex Dei natura fluat, cum id ne verisimili quidem ulla ratione probent. Sed Isimili suum asertum illustrare
conatur. Sic cumsolem intuemur, eum ducenιos circiter pedes a nobis ἀ- sare imaginamur, qui error in hacsia 3maginatione non consistit ; sedis eo, quod dum i umsic rwaginamur, Peram ejus disiantiam re hujus imaginationis causim ignoramus. Nam tametsi fosea cognostamiu , eundem ustra goo. terra diametros a nob distare, 'sum nihilominuι ρναpe adesse imaginaHmur; non enim solem adeo stropinquum imaginamur, propterea quod ve am ejus dipantiam ignoramus 3 ρήρηopterea , quod assectio nostri corporis essentiam solis involvi , quateous imum corpus .ab eodem
146쪽
a ciιαν. Quod simile quomodo rei praesenti possit applicari, equidem non video. Non enim potest dici, quod similiter imaginemur,
nos esse liberos, sicut imaginamur, cumsolem ntuemur, eum ducen
tos circiser pedes a nobis di re. Quomodo enim hic locum haberet imaginatio , ubi nihil corporeum intuemur Z Quod si imaginaremur, nos esse liberos , deberet dici, affectionem nostri corporis essentiam libertatis involvere, quatenus corpus a libertate assicitur, sicut hic dicitur , assectionem nosνi corporis sentiam solis involvere, quatenm usum corpus ab eodem afficitur , quod quomodo dici queat, intelligition potest. Spinora saltem istud simile debuisset ad rem praesentem applicare, siquidem censuit illud, ad suum scopum quicquam prodesse. Frustaneus ergo hic omnis in eo fuit labor. Sed in 1 equentibus videtur illud ulterius urgere, & omne id, in quo nosesientiam voluntatis constituimus , ad id eam referre , quod qua Dcerit selicitate nos secuti ejus filum suo loco videbimus. .
.e isadaequatae S consus eadem neces mare consequuntur, ae adis aequatae , sise clarae ac distinam Odea. . - .PEr necessitatem hic intelligit, quod ex essentia divina quant necessario ideae distinctae in Deo&consuta in mente nostra, quam considerat tanquam modum divinae substantiae. Sed id falsum esse iam aliquoties observavimus & in specie ad Prop. 2 o. II. unde dc hanc Propositionem tanquam taliam repudiare nos oportet. Demonis stratio auctoris nititur falsis iundamentis, quale est Prop r s, I. Coroll. Prop. 7. II. dc Coroll. Prop. 6, II. & propterea subductis tibicunibus sponte sua concidit.
Id, quod omnibus commune, de his vide supra Lemma II. quodque .eque in parte ac in toto est, nullius rei fingularis essentiam con Iuli. AD mittimus libenter hanc Propositionem, ut & Demonstrati nem ejusdem, quamxis explicatione tantum videntur opus h
147쪽
here, &per se notum videatur esiE, illud quod aeque est in hoc aein illo non posse hujus naturam Constituere potius quam illius , unde sponte sequitur, non posse iliad ustiuι rei essentiam constituere.
Illa, qua omnibus communia , quaeque que in pane , ac in rato sum non possum concipi nis adaequate. PEr ad vate concipi procul dubio intelligit, ut antehac, distincte concipi, sed quae sintilla, quae omnibus sint communia, debebat hic explicuisse. Id quidem facit ad Prop. XL. sed non suo loco , & non ad Mathematicorum morom. Nec tamen id ita facit, ut satissectat menti, prout ibidem annotabimus. Demonstratione confunditur conceptus Dei cum conceptu, quem habet mens nostra atque iste mentis nostrae conceptus Deo adsignatur. Sic nititur ista demonstratio Coroll. Prop. 7. II Prop. I 2.& r3. II. item Corol. Prop. II. II. quae fundamenta falsa esse antea observavimus. Corollarium non repudiamus. Hine sequitur, dari quasdam ideas, sive notiones omnibus Eominibus communes 3 quod etiam longe universalius existimamus, quam ab ipso explicatur. Nam in demonstratione hujus Corollxrii tantum imit illud de corporibus. Nam per Lem. a. omnia corpora in quibusdam conveniunt, qua sper Prop. praeced. ab omnibus debent adaequate Me elare σ Hstinctepercipi..
Id, quοὰ corpori humano se quibusdam corporibuν externis, a quiabus corpus humanum V iselet, quodque in cujuscunque horum parte aeque ac in toro commune es, Sproprium, ejus etiam idea
FTiam haec Propositio dubia est & demonstratio eodem peccat vitio, quo peccavit praecedens, & nititur Coroll. Prop. 7. II. Prop. I 3. II. Coroll. Prop. I r. II. quae plane falsa sunt funda
148쪽
ιγ dicatur distincte percipiensim, quo Vin corpmplura habet eum aliueorporibuι communia ; de cujuS Obscuritate iterum habemus justam conquerendi causam.
tauacimque idea in mente sequuntur ex ideis, quae in i a sunt
adaequata, etiamsunt adaequaω.
UBi, si vox adaquata idem valeat, quod distinctae, nihil in ista
Propositione occurrit, cui non libenter subscribamus. Sed demonstratio eodem laborat vitio, quo priores, & nititur Coroll. Prop. I I, II. quod falsum esse ostendimus.. Adiungit huic Propositioni duo Scholia. In Scholio I. narrat primum, quod e re foret explicare alias quorundam axiomatum 'e noIionum eiusds, sed addit, se alii i t dicasse tractatui; attamen, ne quid εorum omitrat , quod citu necessarium sit, se cause, breviter additurum, ex quibuου teris misi , Transcendentales dicti, suam duxerunt origιnem, utens, res, aliquid. Haec ergo nunc Consideremus. Hi termini, inquit, ex hoe oriuntur, quodscilicet humanum corpus, quandoquidem timimcum es, tantum es capax certi imaginum numeri. Quid imago sit explicui in
Schos Prop. i , hujus insedistincte simul formanaei, qui si excedatur,
hae imagines confundi incipient, etsi hic imaginum numerus quarum corpis es rapax, ut eas inste simul distincte formet, longe excedatur, omnes inters plane confundentur. Cum hoc ita se habeat, patet ex Coroli. Prop. I7. σ18. hujus, quod mens humana tot corpora distincte ut imaginari poteνit, quot in ipsius corpore imagines simulpossunt formari. At, ubi imagines ineorpore plane confunduntur , mens etiam omnia corpora confuse sine ulla aestinctione imaginabitur, re quasi ub una attributo comprehendet, nempe 6battributo entis, rei dcc. At nimis universaliter haec dicuntur, &suppositione hac nituntur, quasi nullas haberemus ideas nisi corporum , positimus alias haeC de imaginibus, quae in cerebro sermantur per imaginandi facultatem, admittere. Aliam adjungit rationem : Potes hoc etiam ex eo deduci, qμod imagines non semper aeque vigeant, re ex aliti causis his analogis, qua hic explicare non es opus; nam ad nostrum, ad quemcossimamus Aopum, unam cantum sufficit consideνare. Nam omnes huc redeunt, quod hi termini id ι signiscentsummogradu con- Dissiligod by GOrale
149쪽
s M. Verum in eo errat Spinoeta, quod omnis confiisio a confusione imaginum, quae sunt in cerebro, su arcessenda, cum queat confusio locum habere etiam in ideis de rebus spiritualibus, quando illae inter se non satis distinguuntur, ut si quis mentibus creatis ea assignet, quae solius sunt mentis increatae&infinitae Dei. Pergit : Ex simili-hus deinde causis orta sunt notiones ista , quas Um Uersos vocant, ut homo aequus, canis stc. 'deticet, quia in corpore humano tot imagines ex. gr. hominumformantur ur, ut vim imaginania, non quidem penitus , sed eo usque tamen superent, ut singulorum parvas disserentiae, videlicet unitu cujusve colorem, magnitudinum σc.) eorumque determinatum numerum mens imaginari nequeat, er id tantum, iη quo omnes , quatenus corFuc ab iisdem asscitur, conveniunt, distincte imaginetur; nam ab eo corZus maximescilicet ab unoquoque singulari, afectum fuit; atque hoc nomine hominis exprimit hocque de infinιtis singularibtu praedicat. Homo ille tantum
loquitur 'de imaginibus cerebri, iisque tribuit omnes istas notiones, sicque purum intellectum cum imaginandi facultate confundit. Ita ergo nihil intelligemus nisi imaginemur, idque clare dc distincte, si imago corporea sit talis, confuse vero si imago cerebri sit confusa. Ergo dc Deum, & mentes ,& cogitationem & omnia imaginari debemus, si velimus intelligere, quae est summa confusio. Mens dicitur ipsi distincte imaginari ea tantum, in quibus omnes imagines cerebri conveniunt, & tamen antea dixit, mentem omnia coγpora confuse sinexcia distinctione imaginari, re quasi siub uno attributo comprehendere, neminpa sub attributo entis, rei σe. Ergo ea non distincte imaginatur, in quibus omnes imagines cerebri conveniunt. Quomodo vero Conveniunt. Quomodo vero convenientiae istae intelliguntur & similitudines p an non hoc est puri intellectus opus p quomodo res intellectuales intelligemus, de quibus imaginatio nullas habet imagines cerebri corporeas 8 Multa sunt alia objecta mere incorporea, quae non possunt per imaginationem, sed per solum intellectum concipi, unde nec potest per imaginationem formari eorum conceptus Universalis, quod etiam videtur ipse in Scholio II. velle agnoscere.
Scholium II. Ex omnibus ἄνω detis clare Vflaret, nos mulcta percipere, G notiones universales formare L ex singularibus, nobis ster fensus muritate confuse 2 sine ordine ad intellectum repraestenmtis sui de Coroll. Prop. 29. hujus) S ideo tales perceptiones cognitionem ab experienIta vaga vocare consuevi. U. Agnis, ex.gr. ex eo, quod auditis aut lectis quibus im
150쪽
perbis rerum recordemur, cs earum quasdam id ι formemus smiles iij. per quas res imaginamur. Vid. Schol. Prop. I 8. hujus utrumque btineres contemplania modum cognitionem primi generi opin onem, vel ιm gwarionem in posterum νocabo. III. Denique ex eo , quod noIiones communes ,
rerumque proprietatum ideas adaequata habιmu vide Coroll. Prop. 3 8. & 39. eum ejus Coroll. & Prop. 4 o. hujus atque hunc Rationem σsecundi generis cognitionem vocabo. Prater hac duo cognitionis genera datur , tit insequentibus ostendam, actu tertium, quodsiιentiam intuitipam voca issimuι. Atque hoc cognoscend genus procedis ab adaequata idea essentia foris malu quarundam Dei attributorum ad adaquatam cognitionem essentia rerum. Hae omnia unius rei exemplo explicabo. Dantur ex. gr. tres numeri, ad quartum ebtinendum, qui sit ad tertium ut secundin ad primum. Non dubitant mercatores secundum in tertium ducere, σνroduxum preprimum. Aridere quiasilura ea, qxa a magistro absque ulta demonstrertiona audiaverunt , nondum tradiderunt oblivioni, Pol quia i ve in numeris Ampliaci mo sunt experti , Ni ex ri demonstrationis Prop. I s. lib. 7. Eucliae nempe ex communi proprietate proportionalium. At in numero Nisi viis nihil horum opus est. Ex .gr. datis numeris 1.2.3. nemo non Pidet, quartum numerum proportionalem esse G. atque hoc multo clarius, quia ex ima rarione, quam primum ad secundum habere uno intuitu videmus, sesum quartum
concussimus. Haec omnia volui describere quia Auctor insequentibus ad ista respicit, uti mox patebit. Ex quibus etiam deprehendi poterit, quo sensu ab adaequata, hoc est distincta, idea essentia formalis quorundam Dei attributorum velit procedi ad adaequatam cogniιionem 'essentia rerum, nimirum, quatenus res considerat tanquam quosdam
modos attributorum Dei vel ejusdem essentiae; quod nulla ratione propter saepius dicta & imposterum adhuc dicenda possumus admittere , patebit id inprimis eX Scholio Prop. 7. ubi inquit : Cum autem omnia in Deo sint G per Deum concipiuntur, sequitur, nos ex eo iis rione hae plurima posse isducere, qua adaquare cognoscamin.
PROPOSITIO XLI. Cognitio primi generis unica es salsitatis causa , secundi autem S
tertii necessario vera. HAnc propositionem pro falsia habemus, quoniam aliam insuperioribus ostendimus salsitatis causam, voluntatis illum abusum,