장음표시 사용
251쪽
N Praefatione ab mitio, Serui utem dicit se vocare humanam impotentiam in moderandis s coercendis assectibus, rationem hanc adjicit , quod homo a sectijus obnoxius sui iuris nonsit, sedfortunae , in cuius potesate ita fit, uisaepe coactuιμ, quanquam meliora sibi Oideat , deteriem tamensequa, quae omnia utroque pollice probamus. De in ostendit , scopum tuum esse. huin rei causim in quid praeterea affectus boni vel mali habent in hae Parta inmoUmre. Postea pauca de pemeetione re imperfectioηe, deque bono σmalopraefatur: quae examinemus oportet. Sic explicat quid proprie loquendo dicatur perfectum, vin nempe adfinem, quem οὐ Auctoν eidem dare constituerat perductum , & addit, si quo νω aliquod videat, euius simile nunquam viderit, neque mentem opiscis noverit, eumfanescire nonposie, opusne illud perfectum, an imperfectumst. Atque hane viriri prima uisie horum vocabulorum conceptionem. Respicit sic ad vocis etymologiam &significationem passivam, quatenus Perfectum dicitur a Pescio, de quo nolumus cum ipso Contendere. Aliam praeterea persectionis acceptionem adducit , scilicet, q*ρd postquam homines idea. universeses formare, re domuum adsciorum, turrium e . exemplaria excogitare, re alia rerum exemplaria aliis P Uerte coeperunt, factum sit, ut unusquisque taperfectum Pocaret , quod
252쪽
cum universali idea, quam editu modi rei formaverat convenire, re id contra smperfectam, quodcum concepto suo exemplari minuι convenire videre , quanquam ex ost scissententia consummatum plane esset. Qua occasione ulterius ostendit, homines ex illaraconcepta Vmion olere credere, Na-
raram gram defecissνel rem imperfectam re uisse. Quae sic non ita dissiciles admittere possumus. Sed perperam haec generalia nunc applicat Deo dicens ipsium agere ex natura necessitate eadem, ex qua existit,
quod quo sensu intelligat constat ex Prop. I 6. I. quam superius falsi
talis manifestae convi Cimus. Negat etiam, Deum ullius Anis causa agere ex eo, quia nullius His causa exi sat. De quo quid sit censendum
diximus ad Appendicem primae Partis. Consequentia ista, Deis nassius is causa existit : Et nullius is causa agit procederet, si per finem Dei aliquid extra Deum statueremus; sic enim recte colligitur: Deus non existit propter aliquid aliud a se : Ergo nec propter aliquid aliud a se agit ; male vero hoc modo consequentia instituitur: Deus non existit propter aliquid aliud a se : Ergo non potest ipsemet esse finis omnium aliarum rerum, cum plane contrarium sit
colligendum; Deus propter semetipsum existit, quia infinita persectio non potest non existere : Ergo etiam propter semetipsum agit, quia infinitum Ens non potest non propter se agere. Observandum, ea quae dicuntur finis causa eXistere, eo ipso statui mino ris esse dignitatis, quam illum ipsum finem, cujus causia existunt. Ita vestes minoris dignitatis sunt quam homines, idem censendum de aedificiis aliisque. Supponuntur tamen ista omnia commodum aliquod conferre ei, cujus causa eXistunt. Sic neC Deus propter aliud existit, nec aliae res existunt propter Deum, quasi Deus inde aliquod commodum acciperet, quod cum ejus summa persectione ediametro pugnaret. Aliae tamen res omnes praeter Deum existunt propter Deum, tum quatenus ab ipso sunt productae, tum quatenus eas destinat ad se, ac ita inserviant creaturis rationalibus ad se cognoscendum & celebrandum, cum hoc sit ad quod creaturae rationales sua natura tendunt, atque haec ipse Dei cognitio dccom munio cum Deo quam maxime faciat ad istarum creaturarum majorem persectionem. De causis finalibus, quas homines sibi proponunt , inquit: Causam alem nihile est aeter imum humanum appetistim,
quatenm is alicujus rei relati principiumseu causa primaria consideratur Ex.
253쪽
ndit tunesne intelligimus aliud, quam quod homo ex eo , quod vitae δε- mesica commoda imaginatus est, appetitum habuit eius an H domum. Suare habitatio, quaIenus ut alis c.rus consideratur , nihil es pra ter bunc singularem appetιtum, quι revera est causa es kιens, qua ut prima consi-
aeratur , quia homines suorum appetu uum causas communiter ignorant.
Sunt namque , ut jam saepe dixi suarum quidem actιonum re appetisuum conscii , Iid ignari causarum , a quibus ad aliquid anetendum determinantur. In quibus contradictionem deprehendo : Si enim homo ex eo, quo J vitae domesticiu Commoda imaginatur est, appetitumhabuit aedificandi domum: Causa ergo finalis eth aliquid aliud pretetur appetitum : Commodum nempe istud dc bonum, quod appetitum movet. Et sanc sicut Objectum distinguitur ab actu nostrae mentis , qui circa illud versatur, ita hic quoque habitatio , quieest Objectum appetitus humani ab ipso appetitu est distinguenda. Ut
Perfectum lia concipiamus, ut per perfectιonemra real ratem idem intelligamus, non repugnamus. Verum etiam est, sbore nos omnia Na dira indipidua ad unum genus, quo eneralissimum a elgatur, revocare 3 nem
Pe ad notionem entis, qua ad omnia absolutὸ individua pertinet; sed illa notio Entis nobis a notione substantiae non differt; quae enim substantiae non sunt, nec Entis nomen merentur, sed modi tantum Substantiae vel Entis dici debent : Unde colligimus, notionem. Substantiae ad omnia absolute individua pertinere, adeoque non unam esse tantum Substantiam, prout censet Spinora, sed plures. Re Re vero ex istis deducit, quod quatenus Natura indipidua ad hoc genus revocamus σ ad invicem comparamus,s alia plus entitatisseu realiraris, quam alia habere comperimuι , eatenus alia abi perfectiora esse dicamis , requatenus isdem aliquid ινιbuimus, quod negationem invoisil, ut terminus nis, impotentia'c.i a imperfecta appellemus, quia nostram mentem non aequὸ
ciunt, ac illa,quaperfecta νocamus,no' quodi is aliquid, quod rum sit, deficiat, vel quod Natum peccaverit. Tandem quaedam adjungit de Bono& Malo quibus conatur probare, quod sonent aliquid merc respecti .vum,qua de re est dictum ad Append. p I. quae hic repetere nolumus:
Sed id quod de Bono & Malo rei pective sumtis,sic quidem sano sensu
concedimus non eo usque est trahendum, ac si nullum detur Bonum, quod pro absolute Bono debeat haberi, prout ostendimus ad Schol. Prop. 333. III. ad quae lectorem ablegamus. Dicit, per Bonum se insequemibus intellectarum id, quod certoscimu/, medium es e, ut ad exemplam
254쪽
lumana natura , quod nobis proponimuς, magis magisque accedamus. Peν malum autem liquod certo Icimus impedire, quo minus idem exemplar referamus. Nos autem non negamus, licere ipsi vocabula eo sensu usurpare, quo voluerit, modo non recedat ab usu recepto, quem immutare privato non licet, quod tamen in superioribus saepius conatus est facere. Pote si etiam eo sensu homines flerfectiores auι imperfectiores dicere, quatenus ad hoc idem exemplar magis aut minus accedunt.
N ec possumus repudiare hanc ejus verborum, quando dicit, aliquem a minore ad majorem perfectionem transire re contra , eulicationem, se nempe non in te silere, quod ex una sentia, seu forma in aliam mutetur; Equum namque ex. gr. tam defrui si in hominem, quam fi in insectum mutetur : Sed quod ejus agendi potentiam , quatenus hae per ipsiuι naturam intelIgitur , augeri nel minui concipimus. Iterum repetit , se per perfectionem ingenere realitatem intellecturum , hoc es, rei cujuscunisque essentiam, quatenus certo modo existit, re operatur, nulla ipsius δε- rationis habita ratione Nam nusiam rem singularem posse ideo dici pers Πιorem , quia pluu temporis in exisendo Persiveravit ; quine rerum δε- rationem ex earum egentia determinari non posie quandoquιdem rerum essentia nusium cer um s de erminatum tempus existendi involvis , sedras quaecunque, sive ea sterfectior sit, 'e minus, eadem vi, qua exsere incipit, semper in existendo perseverare poterit, ita ut omnes hac in re
aequales sin a, circa quae hoc censemus observandum , quod quantum attinet ad Deum, squamvis in eum propric loquendo nulla cadat duratio, utpote clim hujus natura in successione consistat, ex ipsius estentia *bsoluta sequatur aeternitas, quae aeternae Durationi si quae esset aequivalet ; quantum vero attinet ad Mentem humanam, hactenus ex ejus essentia determinari posse aeternam durationem, quatenus, cum sit substantia intellectualis, nihil est, quod eam queat destruere, excepto solo Deo, si is suum influxum vel ad momentum suspendere velit. EX Α-
255쪽
DEFINIT. I. Per bonum id intelligam, quod cerso stimus nobis es e utile. DEFiMIT. II. Per malum autem id, quod certo scimus impe- dire , quo minu bom alicuju simus compotes. Q Uas definitiones nos admittere ex iis , quae diximus ad Piae. fationem, constare potest. DEF i s i T. III. Res singulares voco contingentes, quatenus dum ad earum solam esentiam attendimus , nihil invenimus,
quod earum exisentiam necessario ponar, vel quod i am necessario secludat. DE si Ni T. IV. Easdem res singulares voco pos ibiles, quatenus , dum ad causas, ex quibω produci debent, attendimus, nescimus, an Ese determinata sint ad easdem producendum. N Os illas definitiones facile admittimus, si intelligantur de rebus
creatis, non vero si extendantur ad ipsum Deum. Deus enim cum non possit dici res Universalis, debet ergo haberi pro Resingulari , quin imbest Res quam maxime singularis, quippe tota essentia ab omnibus aliis rebus distinctus dc separatus.
Da F INIT. U. Per contrarios assectus insequentibus inieklam eos, qui hominem diversum trahunt, voluit dicere in diυιν- sum) quamvis sint ejusdem generis , ut luxuries S avaritia,qu.e amoris sunt θecies; nec natura, sedper accidens sum con
TRanstat &ista, modo observetur, luxuriem & avaritiam sua
natura esse vitiosa, neque propterea in numerum affectuum recte referri, nisi per Luxuriem simpliciter intelligatur amor Veneris, dc per Maritiam Amor divitiarum. D E Diuitigoo by Gorale
256쪽
Ao D si si T. VI. ciuid per assectum erga rem futuram, pra-ientem se praeteritam intesigam explicui in Schol. I g II. Prop. 18. P. III. quod et Ide. N Os suo loco illud vidimus, neque ei contrariamur. Huic deis
finitioni notam quandam adjicit & inquit: Sed venit hie prater ea notandum , quod ut locν, sic etiam temporis infantiam non , nisi usque ad certum quendam limitem, possumus disinctὸ imatinari ; hoc est, sicut omnia illa objecta, qua ultra ducentos peris a nobis distant , seu quorum distantia a loco, in quo sium- , iliam severat , quam Asinctὸ imaginamur, aeque a nobis distare, re perinde, ac si in eodem plano essent, imaginaris emu ; sic etiam objecta, quorum existendi tempus longiore a praeis pensi interpasio abse imaginamur , quam quod aestinctὸ imaginariβolemu omnia aequὸ longὸ a prasenti distare imaginamur , σ ad unum quasi temFo
ris momentum referimus. Cui notae nolumus contradicere.
D Es I N I T. VII. Per finem , cujuου cause aliquid facimus, appetitum intelligo. ATqui id fieri non potest, nisi per confusionςm objecti cum
actu, qui circa illud objectum versetur, quod vitium sugie dum est quam maxime iis, qui Demonstrationibus Mathematicis, uti volunt. Nec Confundendus est . appetitus finis Zc appetitus mediorum, quae altera est in hac definitione confusio.
DE v INIT. VIII. Per virtutem S potentiam idem intelligo. hoc est per Prop. 7. p. 3. virtus, quuenus ad hominem re fertur , es ipsa nominis essentia, seu natura, quatenus potesa
rem habet quaedam es tendi, qua per solas i us naturae leges possunt intelligi.
HUic non repugnaremus, nisi per Virtutem Spinoga hic intelligeret Virtutem Moralem , quod cognoscere possumus eXScholio Prop. I 8. IV. unde male admodum hic Confundi Poten iam agendi & Virtutem Moralem clarissime patere potest.
257쪽
Nulla res singulam in rerum natura datur, qua potentior se so stor non detur alia Sed quacunque data datur alia potenitor, aqua illa data potes destrui. I Antum abest, ut hoc pro Axiomate & notione communi de
beat admitti, ut potius tanquam falsissimum dc absurdum dein beat rejici. Supponit enim causarum progressum in infinitum qui tamen nec intelligi , nec probari potest, quod etiam observavimus ad Prop. 28. I. Et sane sic manifeste evertitur Deus, &nunquam ad ipsum pervenietur, vel dicendum erit, quod ille quoque ah alia causa singulari poterit destriti, vel non erit res singularis, ted universialis; quae omnia sua absurditate concidunt.
PRO Pos ITIO I. Nihil, quod idea falsa positivum habet to
litur praesentia veri, quatenus Nerum. IN hac Propositione supponitur, quod dentur ideae falsae, quod
ad Prop. 33. II. rejecimus, unde in hac Propositione modum loquendi potius, quam ipsam rem reprehendimus. Verum est in errore esse aliquid positivum , quod eo ipso est verum, atque ita non potest dici tolli praesentia veri. Verum enim vero non contra. dicit. Demonstratio nititur Prop. 3s. II. quam falsitatis convicimus unde sponte sua cadit. In Scholio non male explicat Propositionem I. adducendo exemplum ejus ideae, quam falsam appellat, ideam nempe soli, di asiae a nobis, prout ea per imaginationem formatur. Et si enim per rationem cognitum habeamus, solem longius a nobis distare, quam pedibus ducentis, per id tamen non deletur istud positivum in idea per imaginationem facta, quae ducentos tantum pedes intervalli reprae-Hh lenis Disiligod by Cooste
258쪽
sentat; cum ista id ea tantum eXplicet eatenus solis naturam, quatenus Corpus ab eodem assicitur. Id quod simili illustrat idea , quam formamus de sole, dum ejus radii aquae superficiei incidentes ad nostros oculos refletiuntur, unde fit, ut eum, ac si in aqua esset,
imaginemur, tametsi verum ejus locum noverimus. Observat porro , fieri quidem, cum falso aliquod malum timemus, ut timor evanescat, audito vero nuncio; sed contra etiamsieri, cum malum, quod certe venturum es , timemus, ut timor etiam evanescat, aussito falso nuncio, atque adeo imaginationes non praestentia veri, quatcnm verum , ePanescunt; βd quia alia occarpunt iis fortiores , qua rerum , qua imaginamur, moenum existentiamsecludunt ut Prop. 17. II. ostendimus; in quibus nihil reperimus, quod nostro calculo nequeamus approbare. PROP. II. Nos eatenus patimur quatenuJ Natura sumus pars,
quae per se absque aliis nonpotest concipi.
SI intelligatur per Naturam ea, quae Naturata solet dici, quaeque Deo, qui est Natura naturans opponitur, possumus istam Propositionem admittere. Sic nec Demonstrationem rejicimus, quae nititur Defin. 2. &. I. Partis III.
PRO P: III. Ris, qua homo in existendo perseverat, limisata es, ct is potentia causarum emernarum insinue superatur. HAnc Propositionem concedimus , si respiciatur ad illam causam
externam, quae est Deus, quae procul dubio infinite superas vim, qua homo in existendo perseverat, sed non si de aliis causis externis fiat sermo, prout Spinoeta istam Propositionem accipit, plurium externarum causarum faciens mentionem. Demonstratio tota aettitur Axiomate illo supra examinato , quod falsitatis manifestae convicimus. Et sane si haec Propositio extendatur quoque ad hominis animam manifeste convellet ejus immortalitatem, ut saltem ex Naturae lumine nihil ad eam probandam queat adduc , ut ita ab omni parte falsitas do absurditas istius Propositionis elucescat. PRO P. Diuilippo by Go le
259쪽
PROP. IV. Reri non potes, ut homo non sis Naturae pars, ct ut nutias psit pati mutationes, nisi, qua persolam suam natu ram posseu 3ntelligi, quarumque adaquaia su causa. HAnc Propositionem facile admittimus , tanquam experientia
adeoque aposteriori satis confirmatam. Demonstrationem rejicimns, nixam quippe falsis fundamentis, ut est Prop. 7. III. && commune illud passim a Spinora usurpatum, quod ima Dei potentia
sit formatiter.eotenιμ hominus, quatenus per humanam essemnam explicari potes ; qua ratione Deus, & creatura plane inter se invicem confunduntur. Altera pars Demonstrationis nititur Prop. 6. III. manifeste falsa. Verum est, quod si homo semper necessario existeret, id sequi deberet ex Dei infinita potentia, sed quae junctam habeatessicacem ejus voluntatem, qua omne malum ab homine averteret, dc omne quod ad conservationem sit utile conserret. Neque vero id propterea sequi deberet ex necessitate Dei naturae, Pi op. enim I 6. I. falsissimam esse demonstravimus, falsa etiam est Prop. 1 l. II. Nihil autem re*ugnare, ut homo semper existat squod fides docet futurum esse post resurrectionem) facillime potest evinci. Supponamus, hominem aliquando in tali statu esse, qui ipsi est optimus, in quo corpus dc anima commodissime se habent; quid quaeso hic est repugnantiae, si dicamus, eum in tali statu in aeternum posse conservari λ Nec enim Deo nec homini id repugnat, quia si repugnaret, nunquam in illo statu posset, quod est contra hypothesininulla quoque est repugnantia in aliis, quae hominoin Circumstant, quoniam cum illa omnia semper dependeant a Deo, semper a Deo sic queunt dirigi, ut illas tantum in homine essiciant mutationes, quae ipsius optimo statui non repugnent, cujusmod i varias e sic posse nemo dubitabit. Corollarium admittimus , quod est, hominem necesseris passionibuου essesemper obnoxium , communemque ordinem sequi re eidem parere, sese
e eιdem, quantum rerum natum exigit, accomodare.
260쪽
Pst op V. Vis se incrementum cujusiue Passionis, ejusque iis
xθfendo perseverantia non definitur potentia , qua nos in extinsendo perleverare conamur e, sed causa ex:erna potentia cum no-sra comparara. Concedimus hanc Propositionem , quae ex ipse natura affectuum sive Passionum animi latis est perspicua. Demonstration SpinoZae non egemus, & ea quoque fundamentis nititur falsis, cuiusmodi est Prop. 7. III. & I6. II.
PRO P. VI. His alicujus passionis, seu afectus, reliquas hominis actiones, seu potentiam superare potes, ua ut assectus pertinaciter hominι adhaereat. HAnc etiam concedimus libenter, non tamen ob Spinoetae deis monstrationem , quae nititur Prop. 3. I V. quae falsia est , sed quia Propositio illa clarior est, quam ut demonstratione indigeat.
PROP. VII. Assectus coerceri, nec folli potes, ni per assectum contrarium, o fortiorem assectu coercendo. FAlsa est haec Propositio dc plane repugnans iis, quae in sequeniatibus conatur stabilire auctor, quod nempe affectus per rationem debeant coerceri vel tolli. Demonstratio Spino Zae nititur variis falsis sundamentis , cujusmodi est generalis assectuom desnitio , quae reperitur Iub finem Πν ia Partis, item Prop. 6. II. Ax oma I. IV. Prop. I 2. III. unde moia Ie sua ruit. Corollarium, quod ex hac falsa Propositione fluit, verum esse non potest : Assectuι, quatenus ad Mensem refertur , nec coerceri nee rosii potest, mDιr ideam cer Pora. assectionis con arta oritoris Assectio- e, disia patimur.