장음표시 사용
71쪽
sunt plures substantiae, quod plane est contradictorium. Fateor, si
hoc concedatur, inde sequi, quod unum ab alio non potuerit pro is duci, si simul fuerunt in eadem substantia, sed quoa extensio non possit produci a cogitatione infinita nunquam probabit. Sed quicquid sit de reliquis, putem, non negaturum fuisse, duo attributa, quae ut realiter distincta concipiuntur, cujusmodi sunt extensio &cogitatio, plus inter se invicem differre, quam modi extensionis di modi cogitationis inter se invicem distinguuntur: Cum ergo hic differant modaliter, quaestio tantum restabit , quo nomine illa distinctio sit appellanda, quae constituitur per attributa realiter distincta, quam qui non vult appellare realem, quocunque nomine vocet eam, agnoscere debebit tantam tamen distinctionem, quantam nos hic statuimus. Sic porro concludit: Longe ergo abest, ut absurdum sit, uni Aubstantiae .
plura ait ibu a tribuere; quin nihil in natura clari , quam quod unumquoristae erasub aliquo attributo debeat concipi er, quo plus realitatis aut esse habeat eo plura attributa, qua re necessitatem, sive a ternitatem ρο infinitatem exprimunt, habeat; σ eonsequenter nihil etiam clarisae, quam quodens absolute infinitum necessario βι definiendum sui Desin. VI. ιν- dimia ens , quod consat infinisis attribuιM , quorum unumquodque at emam reinfinitam certam sentiam exprimit. Sed si unumquodque ens sub aliquo attributo debet concipi, nihil clarius erit, quam tot esse entia, quot sunt attributa, sub quibus aliquod ens concipitur , adeoque tot eme substantias , ens enim& substantia distingui non debent. Sic redibimus ad quaestiones Metaphysicas sive transcendentales, de quibus olim scholastici tam multa aisputarunt, in his enim veris satur magna pars harum demonstrationum SpinoZisticarum, Quid
vero de illo sit, quod quo plus realitatis aut se habeat ens eo plura habeat attributa, qua cis nee statem sive at emitatem re infinitatem exprimunt, in antecedentibus est dictum. Quando illa attributa dicit necessitatem sive aeternitatem & infinitatem exprimere, hoc procul dubio vult, quod antea dixit: attributa simul in substansi semperfue-νunt nec unum ab alio potuis produci de quo etiam egimus.
72쪽
Dὸus e subsantia consans infinitis Miromis, quorum unumquodisque aeternam S infinitam essentiam exprimit, necessaris exsit. EXAMEN.SI haec Propositio ita fuisset prolata, quod reus habens Meruam σinfinitam essentiam nec ario existat, nihil verius illa Propositione foret , sed is Deum concipit, qui habet cogitationem & extensionem, & praeter haec alia attributa infinita realiter distincta, eumque necessario existere dicit et At talis Deus tantum abest ut existat, ut implicet contradictionem , quod eX antecedentibus puto satis constare. Demonstratio Spinoetae nititur Propos. VII. quam falsam esse supra ostendimus. Aliam demonstrationem subjungit p. 8.&9. quae itidem ex parte nititur Propos. VII. quae salsi est convicta. Sed praeterea dicit ibidem : Si nulla ratio nec causa dari possis, qua impedit, quominus L eus existat, vel qua eius essen ιam tostat, omnino concludendum es, eQdem necessario existere. At si talis muoseu causa daretur, ea rei in ipsa Dei natura vel extra ipsam dari deberet. Hinc subsumit, non dari eura Dpinaturam, quod Concedo, quamvis non propter Propos II. per quam ille hoc demonstrat, quam existimo esse faliam. Ergo concludit,d bere dari in Φei natura quod impediat quominus Deus exsat, qua pro- prerea contrassictionem inpolveret. Atque hoc, inquit, de rete absolute
in ιo resummeρerfecto affirmare absurdum est. Sed perperam progreditur & concludit non de subjecto. de quo Propositio loquebatur,
quod erat substantia tonstans is itis attributis , quorum unumquodque aeteνnam re insinitam mentiam exprimit, quod Deum perperam appel-rit. Ego vero facilis concedo, non implicare contra dictionem, utens absolute infinitum &summepsrsedium existat; quin amo e contrario assero, implicare contradictionem, si asseratur, quod ens absolute infinitum & persectum non existat. Sed ad id probandum non tantis ambagibus crat opus, inulto minus assumtis falsis Propositionibus, vel Definitionibus contradictoriis , qualem existimo esse
illam Auctoris definitionem Dei; verum id facile eo conficitur, quod
73쪽
quod ens absolute infinitum & summe persectum eo ipse , quo uetale concipitur, existentiam necessario includat. At assero, impli care contradictionem, ut sub stant ia, quae habeat cogitationem infinitam de extensionem infinitam & praeterea infinita attributa distincta plane ab extensione&cogitatione eX istat. Nego, eandem substantiam posse habere cogitationem dc extensionem quia haec duo se mutuo evertunt: quod est e tensum negat cogitationem,& quod est cogitans negat extensionem. Talis conceptus plane est chimaericus& dependet tantum a fictione mentis, eaque plane contradictoria. Si sit cogitans illa substantia habet id, quod nullam extensionem infert, habet id quod extensionem negat, unde etiam immaterialis solet appellari, sin illa substantia sit extensa habet id, quod nullam cogitationem infert, habet id quod cogitationem negat. Substantia, quae habet extensionen infinitam & cogitationem infinitam, &praeterea infinita alia attributa, quorum unumquodlibet habeat distinctam essentiam, prout vult Auctor, habet plures essentias, imo habebit infinitas essentias, & per consequens non erit una substantia, sed plures, sed infinitae. Substantia una sic erit substantia multiplex, & sic non erit una ; substantia una sic erit substantia infinite multipleX adeoque iterum non erit una. Contradictionem ergo involvit ut existat substantia , quae non sit substantia, quae sit substantiae. Et mirus ille conceptus substantiae , quae habeat infinita attributa , quorum unumquodlibet habeat infinitam eamque ab aliis distinctam essentiam, totus nititur eo, quod quo quid est persectius eo plus habeat realitatis, quod totum est ambiguum, sceo sensu, quo ab Auctore dicitur, falsum esse superius ostendimus ad Propos. IX. Aliam adhuc habet Demonstrationem p. 9. sed qua non probat, talem Deum qui habet infinita attributa realiter a se distincti e xistere, sed ens absolute infinitum existere, quod libentissime concedo. Quod vero Propos, VII. adducit tanquam fulcrum quoddam in illa demonstratione necessarium, id nos non admittimus, prout ad illam Propos. VII. supra observavimus. Adstholium isti propositioni adjectum examinandum nunc nos accingimus. In eo primum ostendit, quomodo a priori Dei existentia queat demonstrari, quae sano sensu dc juxta ea,quae jam in superioribus sunt obsereata,posi umus admittere. Notat porro hic non loqui de νe-
74쪽
Lu, qua a causis externosiuηt, sed defitissubstantiis, qua per Propos VI. a nussa Guia externa pro ei possunt. Hanc Propos. VI. falsitatis conviCi, atque Ostendi, solum Deum a causa externa produci non posse; reliqua. substantia: non tantum ab externa causa possunt produci, sed etiam revera sunt productic. Ad reliqua quae sequuntur Iacile ex dictis responsum peti potest.
PROPOSITIO XII. rq ullumsubsantia attributum potes vere concipi, ex quosequatur 'sub antiam posse dixissi. EXAMEN.
SUbstantiae attributa hic homo duo intelligit, Cogitationem &Extensionem. Fateor equidem cogitationem dividi non posse in duas, tres aut plures partes, Cum cogitatio cum divisione nihil habeat commune : at nego de extensione. Videamus igitur, quomodo hanc suam Propositionem demonstrat. Partes enim, inquit, in quassi antiaste concepta, dividerZtur, vel naturumsubstantia retinebunt, velnon; Vrimum, tum per Propos. VIII. unaquaque pars δε-bebit esse in nita, σ per Propos. VI. causa seu, es c per Propol. V. consare debebit ex diverso attributo,adeoque ex unasubsantraplures consi tui poterunt, quod per Prop. VI.)es absurdum. At haec omnia falsa sunt fundamenta, & superius illa omnia Prop. VIII. VI.& V, falsitatis. fuerunt convicta. Pergit SpinoZa in sua praetensa demonstratione. Adde , quod partes sper Prop. II. mhil commune cum suo toto . haberent, σ tosum sper Defin. IV. & Propos. X. a quesuis partibus σesse σ concipi posset, quod absurdum esse nemo dubitare poterit. Hic i terum adducuntur falsa sundamenta, Proposit. nempe II. &X, unde quae his superstruuntur veritatem nequeunt obtinere. Tandem sic absolvit suam demonstrationem. Si autem secundum ponatur, quod scilicet partes naturumsubstantia non retinebunt; ergo , cum tota substantia in aequales partes e set Husa, naturumsubstantia amittaret, esse iusinerer, wd per Prop. VII. es absurdum. Atque hic quidem nos id ipsum admittimus, quod partes substan/ia naturam substantia retineant, non Iamen ob ipsius demonstrationem, cum Prop. VII. pro falla habea-H mus Dissiligod by COOste
75쪽
mus merito. Conseramus quoque si quae alibi reperiamus ab Auctore dicta ad hanc Propositionem stabiliendam. In Epist. XLI.p. ra. prohat, quod ens isiud quod necessariam includi existentiim, quale nobis
est Deus verus, qui cogitatio est infinita, vel, si malis scien infi. nita, aut omni scientia, ipsi autem Deus fictilius, qui habet infinitam cogitationem, infinitam eXtensionem, dc praeterea, alia attributa infinita realia) fiuinaeν bile, quod utique intelligendum est ratione omnium suorum attributorum, & per consequens etiam ratio. ne extensionis infinitar. Hoc est , probat extensionem infinitam esse indivisibilem. Menim illud extentum infinitum esset ον bile, in partes pel ejusdem vel diverse naturae dividis smi si foe, defrui er ira non existere posset, quod definitioni adversum est. Et si isiud, pars quatiber necessariam per se existenti.im includeret, re hocpacto unum Me alio existere. σρer consequens concipi; cst propterea illa Natum ut sinita comprebendi posset, quod, per antecedens, de uioni adpersatur. Ad quod argumen. tum rest ondeo, Si illud extensum infinitum divideretur in partes, ejusdem naturae, hoc est, quae etiam essent extensae, quamvis earum partium aliae finitae essent, ' quaeque sublatae reliquum exten. sum infinitum relinquerent, nulla pars necessiriam existentiam in is volveret : mcra enim est stippesitio nullo nixa sundamento, quod extensum si infiniim esset, modo ei non tribuatur infinita peris' seetio, quae ne quidem in extensum potest Cadere) necessariam existentiam includat. Nos vero e Contrario eXistimamus, extensiuris
non posse concipi, nisi in illo conceptu includatur divisibilitas. Quomodo enim extensum quis concipiet in longum latum & profundum, quin possit sua cogi tatione aliquid de longitudine, latit dine & profunditate demere, sicque illud dividere Θ An vero negabimus, illud extensum , quod oculis usurpamus, esse divisum in partes ξ velandicemus, partes illas non esse substantias, sed modos' bed quare hoc diceremus Z An quia dicuntur partes esse in toto λ Sed se toluntretiam potest dici esse in partibus , & hi sunt loquendi modi.
tantum, neque eo sensu pars est in toto, quo sensu modus dicitur esse in substantia ξ Quomodo vero non dividetur hoc extensum , cum superius viderimis, illum ipsum Deo etiam suas partes at tribuisse. At Spinoga p. 46 s. putat, se invenisse Causiam, quare nequeamus conCipere, quod extensio infinita non sit divisibilis, scili cet, quod non distinguamus inter id quod lummodo intelHere,. non vero
76쪽
qiuari, re inter id, quod etiam imaginari possumuι. Addit : Claye
enim tum inte exissenι, quale infinitum in nultis partes dividi, seu nuEM partes habere potes , quale vero contra , adque sine contraaectione. M vero ulterius declarat p. q7I. Auantitaν daobin modis a nobis concipiis pitur, abstractesciticet si supersciatiter, prout opese suam eam in imaginatione b abemin, velut Abstantia, quod non nisi uolo intellectus: Iriori modo es divisibilis, ita, ex panibus composita multiplex; posteriori modo in nr, divisibilia re unica reperietur. Ita quoque in Trael. de 1ntellectus Emendatione p. 38 s. inquit e suι non accurate d/stinxerunt inter imaginarionem re ιnIesiectionem, facile is magηos errorespossum delabi, inter quos postea refert, quod extensionis panes ab inuicem Astinguantur realiter. Ego vero plane nego nos illam distinctionem inter id, quod solummodo intelligere , re inteν id, quod etiam imaginari possumus ,
ignorare, vel non adhibere suo loco, quin imo illam melius applicare dicimus, quam Spinoram, quando negat, nostram mentem aliam habere ideam, quam corporis nostri actu existentis. Quale vero erit illud infinitum, quod non potest habere ullas partes p re. spondebis procul dubio, este id, quod solummodo intesigere possumuae. Ergo infinitum, quodpotes habere partes, dicendum erit infinitum imaginabile. An vero non sentis, tale infinitum manifestam implicare contradictionem 3 Quod enim imaginor, illi eo ipso certos fines & limites assigno, & per consequens id non est infinitum. Ita vero tua illa distinctio sponte sua cadit occollabitur. Quid vero, an
in extensione, quatenus extensio est, non concipio longum, latum
di prosundum Z Si non concipio, quis erit ille Conceptus extensio. nis sine longitudine latitudine dc prosunditate λ an erit clarus&distinctus Z an non mutilata haec erit idea, ut loqui solet Spinota, &propterea non adaequata Z an non hic conceptus extensi sine longi tudine, latitudine & profunditate plane crit confusus ut huc redeat,
te quidem aliquid conci fere, .sed quid id sit, quod concipis, te plane non intelligere Quid porro, an extensio omnis, finita si sit, erit dicenda imaginabilis' An ergo positimus Chiliogonum imaginari Z Tent et qui velit, &experietur, se non tam Chiliogonum, quam Consusum aliquod,quod nomine Chiliogoni insignit, imaginari , neque aliam formaturum imaginationem quando figuram centum vel ducentorum angulorum imaginatur, hoc est , confusam
quandam imaginem figurae multi laterae sormare, cui quodvis nomen H a imponere
77쪽
imponere potest. An ergo non possumus Chiliogonum, qaod tantum possumus intelligere, clividere λ Ergo possumus utique dividere id, quod solummodo possumus intelligere, non imaginari, quod tamen SpinoZa pro indamento suae praetensae dc monstrationis habet. Quod si vero illud extensum, quod oeulis usurpamus, sit divisum . In partes, quod non putem negaturum fuisse SpinoZam, abscisa utique est ab illo extenso infinito aliqua magna portio, reliqua, si ita velis, indivisa manente, qua de re nihil certi determinari potest. Si ergo abscissa est, potuit utique abscindi, & sic in illo extenso infinito potuit locum habere divisio. Hoc supposito, quod ab isto extenso infinito sic sit abscissa per divisionem magna talis extensionis portio,. an impossibile est, an implicat contradictionem, ut potuerit major abscindi 8 Id utique nemo dixerit. Potuit igitur illa reliqua. extenuo infinita sic dividi, quatenus adhuc ab ea pars aliqua potuit'
abscindi, & sic in infinitum possinus progredi. Nihil est ergo in
illa extensione infinita, cui repugnet divisio, unde ista extensio in finita semper debet ut divisi bilis cogitari
TAbsantia absolute infinita es indi fibilis.
E. X A. M E N. . Haec Propositio si intelligatur de substantia ea,quae persectionem
habet infinitam, vera est, sed non, si de subitantia extensa sumatur. Attamen hic sumitur in Communi, ut sub se comprehenda etiam substantiam corpoream, uti ex Corollario patet. Nititur illai Propos. U. falsa, & Propos. II. quae saltem sensu SpinoZistico falsia est. Cadit sic quoque Corollarium, nusiam substantiam, σ consequen- 'rer nullam substantiam corpoream, 'Matenuν subsantia es , esse iuvisibi
Alio modo Propositionem istam conaturdemonstrare in Scholio rmuodltib iamiasu inaeus A lu, simplicius ex hoe se intesiuitur,quodnatu -κ substantiae non potest concipi, nisi ivs im, squod ego plane nego, ω patet ratio negationis ex iis quae dicta sunt ad Propos. VI I. in qua Loc statuerat 21 quo perrarumsubsaηιμ nihil aliud inte gipotest, qua,
78쪽
substaηtia'ita, quod per Prop. VIII.) manifestam contradictionem imissuat, quod nos falsitatis plano convicimus.
Praeter Deum nulla dari, neque concipi potes substantia EXAMEN.DEmonstratio nititur partim Desinit. VI. quam rejecinius partim Propos. II. quae sensu Spinoetae est salsa. Quae audit non magoris sunt momenti. O aliqua subsantiastrater Deum daretur , ea explicaνι δε-beret per ahquod attributum Dei, sicque duae substantiae ejusdem attributi exserent quod per Propos. V. est absurdum. Atque haec consecutio eo nititur, quod nimirum omnia attributa habeat Deus, cum sint 'quaedam attributa, quae formaliter in Deum non potant cadere, ut extensio, dubi alio & similia, quae manifestam imperfectionen i 'involvunt. Quomodo Deus possit dici habere infinita attributa, quomodo non, in superioribus jam fuit dictum. Non ergo sequitiar, quod, si substantia praeter Deum daretur, esient suturae duae sub stantiae ejusdem ut tributi, quia Dei attributa, quaecunque sunt, sunt infinita, at creaturae attributa sunt finita. Neque absurdum' est, duas suristantias habere quaedam attributa communia, etsi quoque quaedam habeant propria, prout contra Propositionem U. laicostensum. Propos. XIV. duas habet partes; de priori acium: pbsterior est :Praeter Deum nulla concipi potest substantia. Hanc sic conatur demonstrare : Si posset concisi deberet necessario concipi,.ut existens; atqui Loe' per primam partem hujus Dempnstrationis: es absurdum. Sed non' probat illam majorem Propositionem, nos vero in superioribus ejus idemonstravii reus falsitates. Non omnis substantia necessario debet
concipi ut existens; hoc est privilegium substantiae independentis, Dei, reliquae substantia' tantum debent concipi ut possibiles, quae' possint fieri lc produci ab independente substantia, quando illi id Bacuerit. Si ci definienda est substantia, ut subintelligatur, dum 'existιt, eam non existere in alio, sed in se sive habere talem naniram, Fae p seMin se cuncipit ut , non in alior Et hie iliter res se hα.
79쪽
bet sicut in rerum modis, illi enim concipi debent ut existentes in alio, subintellige, sidc quando eXistunt; inde vero non colligetur, quod modi necessario existant. Corollarium I. sensu Spinoetae prolatum jam cadit, Deum esse uni- eum , hoc est , nullam aliam subitantiam dari pricter Deum, quam is vis libenter fateamur, nullum alium Deum dari praeter unicum. Sed videas hic hominis inconstantiam. Huic Corollario contrarium
plane deprehendere licet in his quae leguntur Epist. L. quae scripta
est anno i 67 . p. s s 7. tauod demonstrationem attιnet, quam ego in Apispendice Geomerrtearum in Cartess Principia demonstrationum flabilis, nempe Deum non, nisi valde improprie, unum vel unicum Hesposse ι re θ-deo , remKolummodo existentia, non Pero essentia restenta unam υefunieam dici; res enim sub ηumeris, nisi os quam ad commune genuι redacta fuerunt, non concipimus. Aut Perbι gratias eratam ct imperialem manu tenet , de numero binario non cogitabit , nisi han estertium s imperialem uno
eodemque , ne e numerorum Uel monet rum nomine vocare queas. Hine ergo clarestates, nullam rem unam aut unicam nominari, nisi posquam
, alia res eoxcepta fuit, qua suι aedium est cum ea convenit. Euoniam pero
Dei existentia ipsius sit sentia, deque θω essentia unive salem non possimus
formare ideam , certum es eum qui Deum unum Pel unicum nuneupat, nullam de leo peram habere ideam, velimproprie de eo loqui . Ex his enim sequitur Spinogam, quando Tractatu de Emendatione Intellectus Deum
unum vel unicum appellavit, vel nullam de Deo vexam habuisse ideam, vel improprie de eo esse locutum. An vero decebat Philoso phum de Deo loqui improprie λ Et tribuere proprietates, quae imis proprie tantum Deo conveniunt 8 Si hoc non deceat Philosophum , & tamen hic sic de Deo loquitur, an non potius dicendum erit, illum nullam de Deo veram habuisse ideam 8 Quod prosecto ex omni .hus, quae hucusque observavimus nimis clare liquet. Quidni vero potius dixisset, Deum & creaturam habere aliquid commune, etsi illud valde abstractum dc universale fuerit, quale est ens vel substantia, neque Deum di creaturam posse dici duas substantias vel duo Entia, unicum tamen esse Deum, cum nihil sit, quod cum ipso
ratione divinitatis vel conveniat vel Convenire possit. Atque hoc est quod Theologi volunt, quando ex lumine rationis evincunt, non posse esse plures Deos, adeoque Deo hoc quam maxime convenire& singulari ratione, esseque hanc proprie d ictam Dei proprietatem, quod sit unicus. Corol-
80쪽
' Corollarium II. est rem extensam re rem euitantem vel Dei atIνibutas non potest hoc sequi , quia fundamenta, quibus niti debebat, jam sunt destructa) ret per Axioma I. affectiones attributorum Dei. Quomodo illa Propositio alternans locum habere queat non capio. Si enim illa sint attributa Dei, uti putat a se probatum fuisse, non poterunt dici affectiones attributorum Dei. Quid intelligat per ame . . ctiones attributorum, non dicit, ne quomodo affectiones ab attributis distinguat. Sed puto ipsum per alte ictiones intelligere modos, talis enim est definitio U.quae modi est: Per modum intel o substantia σι ctiones, Heid, quod in atro est, per quod etiam concisitur.
PROPOSITIO XV. 2uicquid est , in Deo est, S nihil e Deo esse neque conci potes.
EXAMEN FAlsa procul dubio est illa Propositio eo sensu, quo intelligit eam
Spinoeta, cujus mens est, in Deo omnia est e. tanquam ejus mois
dos ipsum modificantes. Ex demonstratione autem prima Prop. 37. Pari. IV. constat, illum per haec verba velle, quod mentis euhntia neclesie nec concipi possit sine Dei cognitione , quod non mirum esse potest, simens nostra nihil sit aliud quam modus divinar substantiae. Demonstratio nititur Prop. XIV. quam fusam este evicimus, unde cadit ipsa Prop. X U. Etiam nos iam Defin. VI. hac de re egimus, atque ostendimus perperam Deum sic concipi tanquam eau
Prolixum ad hanc Propositionem adjungit scholium, quod bre
viter examinemus. Dicit primum, omnes, qui naturam Hvinam aliis quo modo contemplari sunt, negare, Deum esse corporeum, in quo argu mento nitantur ostendit, quod ipsemet approbat. Conqueritur tamen, eos intraim aliis rationibus, quibus hoc idem demonsrare conantur , clare ostendere , se substantiam. i am eo poream , sive extensum is natura disina omnino removere, atque x am a Deo creari statuere. Addit , promus illos ignorare ex qua disina potentia potueue creari , idqusolare osseadere , δίδοι id, quod i mei dicunt , non inlevigere. Sed sic nescio Disiligod by Corale