장음표시 사용
131쪽
*IeItuali ipserum natura . Unde merito S. Damascenus libro secundo cap. .
Anne Ium dessinit dicens, G Avetas
natura sua inteIIstens, arbitrii laberiatate praeditus , ac sententiae ratione immutastIis t . Et rationem subdit, innis , inquit, id omne quod ratione ut tur, Iisertate quoque praeditum es. insian ἡ ratio valida est: Libertas enim arbitrii sequitur intelligentiam seu ratio nem : sed Angeli habent persectam rationem seu intelligentiam : ergo, At Iibertatem . Minor constat ex die is :Major vero probatur inductione ; etenim suprema intellectualis natura, nempe Di vina,eo ipso quod intellectualis uic, libera est: infima etiam rationalis natura , videlicet humana , libertate donatur ex eo qu6d intelligentia, de ratione polleat: Ergo Idem dicendum de natura intellectuali media , quae est Angelica . Tum quia haec eandem habet radicem libertatis , nempe naturam intellectualem . Tum quia capax esth ni prosequendi, & mali aversandi, nec non meriti, & demeriti . Tum de- inique quia libertas spectat ad persectionem naturae intelleὸtualis, alioqui Deo non inesset: Ergo natura in te lectua
Iis Deo vicinior , & propinquior, qualis est Angelica, illa maxime donari debet. Dieer,Si hoc argumentum quidquam urgeret, sequeretur Deum non posse aliquam creaturam intellectualem conis de re quae libera non esset,& ad bonum aut malum indifferens: sed falsum consequens : Ergo , & antecedens . Majoris veritas apparet ex mox dictis: minor vero probatur, sicut enim Deus creavit voluntatem Ita determinatam ad bonum amandum in communi, Ut non
possit illud odisse , ita creare posset vo Iuntatem aliquam determinatam ad bonum in particulari, ut ad ejus amorem necessario determinaretur, nec ab
Illo cessare posset: Ergo &c. Nego minorem, Et ad ejus probatio-
nem di . repugnare quid voIuntas ita determinetur ad bonum ex necessitate volendum semper , necessario in particulari, & ab intrinseco ἔ quae omnia requiri videntur,ut facultas aliqua . non dicatur Iibera. Fateor equidem
qu bd voluntas absque suae libertatis praejudicio possit esse necessario determinata ad aliquod objectum prima rium , & commune , libera tamen , &indisserens circa objecfla secundaria ,& particularia ; qualiter voluntas diutina determinatur ab essentia sua, quam invariabiliter, necessario diligit; indis.
ferenter vero fertur circa objecta securi daria, nempe circa creaturas odio vel amore liberὸ prosequendas , prout e rum perfectiones, aut deis Rus morales divinum amorem aut odium promerentur . Potest etiam esse determinata circa objectum aliquod in communi, saltem quantum ad specificationem actus, qualiter voluntas creata determinatur in communi ad amandum bonum; ita-
ut illud sub ratione boni odisse ne queat . Denique etiam determinari potest ab extrin luco ad aliquod objeictum particulare ita diligendum , ut ab ejus
amore revocari non possit;qualiter Beatorum voluntas allicitur, & determinatur ad amandum Deum: sed haec determinatio prorsus est extrinseca ; subindeque non officit libertati voluntatis , quae non obstante illa extrinseca determinatione non minus libere propendet in illud objectum . Idcirco repugnat voluntatem aliquam ita creari posse,ut sit ab intrinseco determinata circa obj etum aliquod particulare necessario amandum , siquide in voluntas secun dum se est facultas indifferens , vel in differentia contrarietatis, vel contra dictionis , ut amplius declarabit.
AMelica voluntas non en immutaliatis, nec ex se naturaIiter ita deter minata ad uoum, ut Gemel electum non possit retractare, ita refocare . Haec es
132쪽
DoctorIs In a. dIst. s. quaest. a. n. r .Ubi veniam praetexere non possunt , ob is ait. Dico quod quando perea diu Angelus que longe gravius qukm homines into fecundo Aeccato , adhue Dit in via ; Ο Ierabiliusque peccaverunt.Unde de ho- per con quenr quando peccavit Meund nis Angelis subdit, Di reuer in matam peccato potuit paenitere de ρrimo preca- mo/Hes , sed non immobiIes'. muc verδ, ισύρο ita strimum ρeceatum ex se non fuit ita immobiIer non natura , sed gratia . irremediabile, quia si paenituisset, inve- s adhaesione ad id quodHIum bonum ei niset veniam , ἐν miserieordiam ἐπα Eandem elee ionis firmitatem , Ac Idem docet dist. . quaest. ao. & in . stabilitatem in bonis, non nativae dist. 46. q.4. num.6. Contra ThomIstast 1irmationi , sed Dei beneficio tribuune Idque probatur T. Authoritate S. Pa- caeteri SS. Patres. Sic S. Augustinustrum , maxime S. Hieronymi Epistola libro a a. de civitate Dei cap. I. Casum . 14s. ad Damascenum . Deus, inquit, inquit, Angelorum votantarium justise Ius es in quem Aeeratum non eadit, sima poena sempiternae in Iicitatis ob- caetera eisin liberi arbitrii , juxta Rrinxit: atque in eo summo permanen- quod , o homo ad imorinem . Hi- ἔibus caeteris,ut de sua e sine perman-tudinem Dei fusus efZ,in utramque par- ne certi essent, tamquam ρraemium tem suam possunt stetiere voιuntatem . suae permansionis, dedit. Censet ergo Subscribit S. Gregorius Nymenus ora- S. Augustinus S. Angelos ilIam firmitione s. in orationem Dominicam, ubi talem in bono non habere ex natura loquens de utraque natura humana, de sua. Idem sentit S. Prosper In libro pri- Angelica, parem arbitrii libertatem mo de vita contemplativa eap.3. I unis
ambobus attribuit ut supra dictum est. latis, inquit, Ianctorum Avelorum fuisConsentit etiam supra laudatus S. Da- ρuod malis Donte cadentibus, ipsi in sua mascenus , qui clim dἱxisset Angelos diiuitate manserunt: Et divino justo-
proposito , 6e sententia mutabiles esse , qu judicio actum es, ut quae , fuit eum adque ex se, de suapte sponte, rationem Deo suo stermanendi voluntas, fieret per hanc profert : Γ ine, inquit, ereatum manendi voluntaria , faetisque neee omae etiam muta/He eLI: Solum autem ras. Unde Gennadius cap.sa, de Ecis id quod Increatum ect , mu are convertia clesiasticis dogmatibus . Virtutes, iningue non potes: Porro rationale omne po- quit, Antelieae, quae in divino amore
resare liberum en : quare in es ' o flva persiterunt, Ias: raperbientibur
quod rationaIis en, T intellatent Itiferi Antelas, hoe munere retrisutionis ac es arsurii: Si autem errata, mutaΑi- eeperunt, ut nulla jam rubimne furrios potesatem habet manendi , ἐν proce- pientis eu*ae udantur . Non ergo cendendi tu bono, b in deterius prolaseu L sent S. Patres Angelos beatos natura
Tum statim adjjcit, Minimὸ eapa. est sua esse immobiles , sed tantum divina
paenitentiae , quoniam eor oris exoers : beneficio , Nam ut loquitur S. I sidorus. Nam homo propter eorporis imbeetuita- natura incommutabiles essent, Diabo rem paenitent; ti m e II consequutur. Qui- Ius non utique cecidisset.bus aperte edocet Angelos haud este Hanc veritatem praeca terIs appertis capaces Paenitentiae, non quod digredi s me docet S. Fulgentius libr3 de fide non valeant abeo, quod semel elege- ad Petrum cap. 3. qui humanam liberrunt, ut vult S. Thomas, sed quia de- tatem cum Angelica conferens, ait et nituti sunt divina gratia, quae Ipsis nus- Si possibile esset, ut humana naturaρ quam est tribuenda , propterea quod guam a Deo aversa bovitatem pera die
cum corpore caruerint, excusationem voluntatis , resipsa rumus eam habere
imbecillitatis, ut homines, in peccati potuisset, multo possibilavr hoc natura
133쪽
ha/eret Angelica: euani3 minu gravatur terreni corporis pondere, tauro maris hae esset praedita saevitate: Sed osendit Deus unde Bona voluntas homi niὼus detur , quam δε ami erunt Angeticum Baherent, ut amissam deinreps Base-σe non possint.Substri Mit Rupertus II b. s. In cap. s. Ioannis ς Nam , ἐν Angrina natura inquit, inatam potuit Deere , ἐπ Deit, o faeis: re humana natura , ma-
tam potuit facere, refecit. Et quidem S. Angeli firmati sunt, quia mala qui νuam asistra faciente , id est , matam faeiente, 'si Deo principi suo adhaerere
maluerunt, in hoc remunerationem acer- perunt , ut deinceps malum facere non
possimi, quia cum possent Lacere , nota Oxi . Verum hoc non es per naturae Ariorum potentiam , sed per divinae vo-
Potest etiam suaderi veritas ConcIuissionis ex pugna illa inter se honorum AEngelorum , & conflictu qui ex sacris libris colligitur , ut legimus apud Damielem Io. cap. ubI juxta explicat Ionem Pelusiotae Epistola 8ς. Persarum Ange Ius aegrε ferens,quod Judaei pessimis suis
factis iram Dei, ac 1ervitutem perpe-guam mereri pergerent, eos a captivitate liberari nolebat: Huic vero Angein Ius a Iter obstabat, qui justitiae Dei ho-MItatem anteponebat , cuique favit Deus juxta ejus desiderium, sententiam ferens : cui sententiae uterque Angelus
assensum praebuit. Non igitur ad id quod intelligentia , & voIuntate semel arripuerit, immobiliter Angelus adhaerescit. Probatur insister ratione neologica eDum Angelus eligit aliquid revera es liber, & operatur libere ς quippe cum possit rem eligere vel non eligere : sed post factam electionem nihil est quod ipsum necessitet , ut non possit electiomem factam revocare, & sententiam mutare: Ergo etiam post electἱonem reverὲ est mutabilis . Maior patet ex priori Conclusione et Minorem probat
sua res lib. 3. cap.ro. & ex eo Martino isnus : Si Angelus non posset propositum mutare, Illa immutabilitas esset repetenda, vel ex parte Dei Angelum neces sario ad unum actum determinantis ς vel ex propria Angeli natura, quae propter suam dignitatem, & perfectionem fingi posset immutabilis in sua electione, sicut Deus propter suam naturae praestantiam est omnino invariabilis r.eI ex actu ipsius voluntatis , qui hane invertibilitatem ex natura sua exigeret: v I ex habitu, aut alia dispositione addita voluntati, & ex actu relicta : ve denique ex parte intellectus , & modis intelligendi, quo voluntas erga unum objectit ita dirigeretur,ut ad aliud non posset determinari : sed ex neutro capite haec immutabilitas repeti potest . Non quidem primo ex parte Dei: Tum
quia Deum non deceret necessitare voluntatem in aetis malo : Tum etiam
quia loquimur hie de Angelo spectatonaturaliter, ut Deo subest, veluti causae primae naturaliter operanti secund limex Igentiam causarum secundarum ἔ ac proinde non necessitanti , nisi sit aliquid quod id exigat ex parte causae se
Neque etiam ilia immutaAilitas stro invenit ex natura usius volantatis : Tum quia non est fingenda major mutabilitas volantatis Angelicae quam judicii ratqui potest variari,& corrigi judicium Angelorum sicut, & falli: Tum et Iam quia licet in voluntate , quae non potesta bono deflectere , immutabiIitas in proposito, & electione sit magna perfectio; non tamen ita in voluntate quae deficere potest: Imo magna foret 1-- persectio non posse eorrigi, & a malo desistere ; quemadmodum intellectiai erroris capaci, magna esset i inperfectio non posse errorem dedoceri, & abjicere : atqui voluntas Angeli peccare potest ut, & intellectus errare: Ergo esset ei impersectio summa si suum actuma revocare non posset . Tum denique quia
134쪽
quia talem Angelorum naturam , &ersectionem non agnoverunt sancti
Nec etiam ex fla te actus voluntatis Quippe cum hic nec liget, nec pote uintiam astringa , quoniam illum natura praecedit, oc ab illo non constitaitur in actu primo, secundum quem tantum est potens aut impotens, sive ut primbactum produc i, sive ut productum conservet. Ouod autem dicunt aliqui necelsitatem immutabilitatis oriri ex impetu quo voluntas Angelica in suos actus erumpit: Vata uiri est: gratis eniM supponunt Angelos summo quodam conatu semi)ςr operari. eiu e, licet
toto conatu volunt s operetur, tota libera est , de potest actum non elicere , vel elicere oppositum : Potest item deis ponere postquain cliouit: Ouidni ergo
mutare in oppositum, Se quidem toto conatu , si sit opus, Sane ex hac sententia Adversariorum sequeretur Ange lum posse naturaliter reddere se impec eabilem in laturum; potest enim ama re Deum toto conata super omni aetanaturali, itemque detestari toto conatu omne oeccatum et ad id enim suppetit , de cognitio, & voluntas: Ergo si aliunde non possit mutare talem electionem,
constitueret se impeccabilem. Neque etiam ex starte haὐitas, ἐν dinositionis ex actu relicta : Tum qui . habitus, de dispositio praecedens actum electionis non necessitat ad electionem , sed in hoc subditur voluntati,su ponimus eni in Angelum libere elige Te non obstante quocumque habitu vel dispositione praevia : Ergo neque nece iasitare potest ad perseverandum in electione jam facta . Tum quia talis habitus vel dispositio non potest efficacius influere in conservationem actus quam in primam productionem . Tum etiam quia talis habitus, vel dispositio nunquam potest privare voluntatem sua naturali, de intima potestate suspendendi influxum suum, vel perseverandi libere in actu , quem libere elicuit: P test ergo non obstante tali habitu vel dispositione, sibere cessare ab illo actu,& iterum eligera libere ς quidni ergo ,
si velit,ad contrariam electionem transire; Adde quod non videatur credibile in primo instanti gigni posse a quolibet
actu i in intensum habitum in voluntate Angeli , ut gum nequeat superare, ς lim etiam inveteratos habitus homi nes superent, dc evellant. Deinde ha bitus tantum inclinant potentiam ut facit E possit silaniles actus, non autem ut possit oppositos edere. Non denique ex starte inteuectur , ira
modi inreuirendi:Tiani quia Angeli m tare possunt judicium, & jam amore Indignum existimare id quod antea pumtaverunt esse amabile, atque re i pia amaverunt. Insuper, Angeli naturali
ter possunt falli, maxime quando judicant ex conjeeturis, & signis incertis,& obscuris, sal Iunturque non raro Daemones circa tentationum exitus, de
eventus liberὰ futuros, Sc circa mysteria, de dispensationes gratiae: ergo ex
parte judicii seu modi intellIgendi, non est ratio persistendi necessario in electione prius facta , sed potius est ratio
eam prudenter mutandi in contrarium.
Tum quia,etiamsi idem omnino semperstaret judicium quod habuit quando libere elegit, exinde tamen non sequeretur voluntatem non posse actum
suum mutare ; etenim sicut judicium illud non praedeterminavit physice vo-Iuntatem , sed illo posito , de stante voluntas libere elegit id quod amplexata
est, potuitque non eligere etiam in sensu composito , id est, componere nouelectionem cum tali judicio : Ita non praedeterminat ad actum conς Inuandum, sed voluntas omnino ex se manet libera ad continuandam electionem vel deponendam .
Denique Angeli de facto mutarunt voluntatem , mali videlicet, qai cum cateris aliquo tempore fuerunt boni, dcia a Deum
135쪽
Deum amarunt. Immo quotidie tam bus quatenus ad illum finem ordinan-honi, quam mali Angeli mutant suas tur. voluntates: Hi dum desistunt tentare , Distinoo minorem , immobiliter ad- videntes tentationes potius prodesse , haeret fini ultimo per determinationem quam obella : Isti dum tandem dese- extrinsecam, nempe dum finis ultimusrunt, quos , vitiis frustra a voeare stu- ita essicaciter movet voluntatem Perduerunt. sui propositionem claram, de eviden-
Oficies primo, intellectus Angeli tem , qualiter Deus intuiti vh videndus
immobiliter adhaeret eis , quae intelliis determinat heatas mentes ad sui in tui insit, & Iudicat: Ergo voluntas similem tum , & amorem, concedo : per deter- habet immutabilitatem in suis electi minationem extrinsecam , quae prove nibus: Patet antecedens, Angelus enim niat ex immobili electione voluntatis apprehendit conclusiones in prinei piis, apprehendentis finem ultimum verum, unde Iudicat de rebus cognitis, quem- vel apparentem , Dem. Quanquam admodum homo de primis principiis r enim Beati immobiliter Deo adhaereant, scut ergo homo primis principiis im- Ae Dae inones obdurentur in illa volun mobiliter adhaeret; ita etiam Angelus late , qu 1 divinam aequalitatem tan adhaeret omnibus, quae appraehendit, de quam finem ultimum sibi proposue-Fudicat: Consequentia etiam est evi- runt , nihilominus haec determinatio dens, voluntas enim sequitur intelle- non provenit praecish ab intrinseco, modum illius operationis imi- sed ab extrinseco , in Beatis quidem ablatur . objecto clare apprehenso, in Damnatis Rcoovdeo prim3 vetando antecedens : autem ex negata gratia, qua pollini Falsum est enim Angelum invariabit, revocare sententiam , & Pinnitentiam
ter adhaerere eis, quae cognoscit. Fal- ager C.
sum pariter ipsum cognoscere conclu- Dices Qus, volantas est persee ior, sones in principiis, quippe virtutem , & liberius eligit, eo vehementitis , lehabet discurrendi, & revera ejus co- majori affectu adhaeret rei electae ; Ragnitio discursiva est . voluntas Angeli est perfectissima , MA stondes a. negando consequentiam: liberrime eligit, quia non ducitur eκSicut enim non obstante illa intelle- passione , sed ex se sola se determinat actus determinatione, voluntas in pri- ergo in eligendo ita assicitur circa remnia sua elcctione fuit Iibera , ita etiam eleeiam, ut ab ea non possit amoveri. facta illa electione remanet adhuc li- Nero majoremn. Non enim est necesse, bera ad eam relinquendam , aut aliam quod voluntas liberior majori affectu eliciendam ; quippe cum intellectus in seratur cirea objecti im suum : imo quo utraque reperiat sussicientem rati liberior est, eo manis poterit suum aDnem qua possit appeti . Adde quod vo- sectum moderar; , & te moerare . Adde Iunias sit intellectus Domina , eoque . quod etiamsi summo allectu feratur er-Ionge liberior; subindeque non obstan- ga suum objectum , inde non sequitur,
te inteIIectus judicio , potest quod sibi quod invariabiliter in ipso affectu sub
placuerit eligere . fistere debeat: etenim pro eadem liber- Ofietesseundo Adhaesio ad finem, late poterit ab eo cessare , de praecipereo timum, seu intentio illius consequen- intellectui, ut alia consideret, quibum
di ,est principium omnium elec ionum: ab illius objecti amore dimoveatur , MSed Angelus immobiliter adhaeret fini in aliud tendat. ultimo quem sibi destinavit Ergo etiam Dices 4. Si Aneeli essent veri Ibiles . immobiliter adhaeret Omnibus aliis re- dc mutabiles, eucut pariter capaces pl-
136쪽
nitentiae : sed salsum consequens ergo, de antecedens . Major constat, ille enim est capax poenitentiae,qui pravam voluntatem potest abjicere, & revocare : Minor etiam patet, si enim capaces essent paenitentiae , haud dubium est , quod aliquando poenitentiam egissent,
aut saltem eorum aliquis resipuisset. Nego majorem, Defectus enim poenitentiae in Angelis non provenit ex eorum voluntatis immutabilitate, sed ex negato sibi divinitus auxilio supernariturali absolute necessario ad veram Poenitentiam agendam , & ex eo, quodynt in termino et si enim In stata viae, de
ante indictam eorum aeternae damnationis sententiam, gratiam poenitentiae
ipsis concessisset Deus, revera poenitere potuissent, de veniam impetrare: Quo-Niam autem sunt in termino , nec ullo divino ad poenitendum auxilio donaniatur , idcirco poenitere non possunt.
Dices s. Angelus est subtilissimus in
natura, necnon est vehement Issimus in operando , subindeque ejus voluntas totaliter se immergit objecto , quod elegit, de cui adhaeret, Sc ab eo non potest revocari: Ergo post Primum actum est immutabilis. Naest eo dequentiam : Quantumcum qite enim Angelica voluntas in via existens objectum appeteret, Sc quanto cumque conatu in illud tenderet , posset tamen pro libito illud abjicere , ut supra diximus. Meet 6. Electionis mutatio provenit vel ex eo quod eligens aliter disponitur , vel quia rem aliter apprehendit post electionem, quam antea: sed neutrum habet locum in Angelis: Non Primum, quia non habent passiones , nee ab extrinseco suam internam diis spositionem accipiunt: Non etiam secundum,quia Angelus habet perfectissimum lumen , adeoque primo apprehendit id omne, quod cognoscibile est, maxime circa intentionem, de electionem ultimi finis;cum enim ea res sui mi sit ponderIs, de momenti, verisimi Ieest , quod Angelus omnem suam intel- Ie stivam virtutem impendat in hae
cognitione formanda. Ne eo minorem : Quamquam enim
Angelus perfectissim ξ illustretur, nihilominus potest errare, uti de facto erravit apprehendendo equalitatem cum
Deo sibi esse possibilem , Ze illam appetendo : Electio enim mali semper praesupponit errorem , vel saltem inconsiderationem ex parte intellectus, maxime quando non peccatur ex certa , dc determinata malitia; adeoque potest non esse plena apprehensio ex parte intellectus ubi est error, vel inconsideratio . Itaque dici potest , quod Angeli mali habuerint ista duo judicia simul :Primum, qu6d Bonum esset Deo subjiei. θ' ipsi obtemperare; Secundum , quod propria excellantia esset Bonum aveti-δHe : Unde factum est , qu5d etiam stante priori judicio, nihilominus moti
sunt ad sequendum posterius, videlicet ad eligendam propriam excellentiam :Et sic non obstante cognitione medii,
de finis debiti , potuerunt alium sibi finem , nempe propriam suam excellentiam appetere.
In stabis: Oiici praestantius est lumen
Intellectus , eo tenacius voluntas obiecto adhaeret: sed Angelici Intellectus lumen fuit praestantissimum: Ergo illorum voluntas ita firmiter adhaesit objecto electo, ut nullatenus ab eo potuerit removeri. Minor constat : Probatur
major experientia qua patet, eos qui habent minus persectum intellectum , puta pueros, de mulieres, etiam facit Ea propria sententia dimoveri.
adhaesio vo Iuntatis sequatur illustratione in intellectus, 3c eb firmius voluntas objecto electo adherat, quo mamjus in eo bonum depraehendit ς tamen inde non sequitur, quod ipsum non
possit abjicere pro sua libertate. Ad minorem autem dico , inde quidem se-
137쪽
qui, quod Angeli non tanta facilitate quanta homines proposi tum,& electi
nem ri utare possint; Non tamen sequitur , quod absolute non possint utrum isque revocare, propter rationes h nobis expressas . Corae L Us Io TERTIA.
libertate contra dictio vis, o qua uintum ad exercitrum. Haec pariter est Doctoris, & probatur. Nihil assignari potest quo necessario Angelica voluntas determinetur ad persistendum semper sub actu : Ergo revera potest ab actu cessare . Patet antecedens ex superiori conclusione , si eni in ah aliquo posset necessitari ad persistendit sub actu suo , maxime,vel ex parte Dei,vel ex nativa sua dignitate, vel ex aetu suo , vel ex parte intellectus illam necessario sem, per ad actum determinantis , vel ex aliquo alio principio: sed neutrum horum potest a firmari, ut supra probatum est: Ergo, &c Deinde ad libertatem, quoad exercitium suffcit potestas suspendendi actu per puram privationem , seu negationem influxus ; ita ut non sit nece Tarium velle non elicere actum, sed satis sit, non velle elicere, seu non elicere ex eerta scientia, & potestate, ac dominio supra suum actum , seu influxum : Sed voIuntas est domina absoluth sui influxus: Ergo non necessitatur quoad exerineitium etiam ad totam collectionem
Denique,Sicut nullus actus volunt a. tis Angelicae in particulari est absolute necessarius, sed ad quemlibet elicien' dum voluntas sese libere determinavit; ita pariter cessare potest a quolibet in particu Iari eliclendo , adeoque , εe ab omni actu cessare ; quia eadem est ratio libertatis in tota aettium collectione , quae In singulis actibus reperitur :Ergo quemadmodum nullus actus par ticularis est necessarius Angelo ad bonum suum, ita etiam nec unus, vel
alius . & sic de aliis disjunctim sumo
pii S. Dices: Si esset aliquis actus volendi in particulari, in quo nulla ratio mali inveniretur, nec in esus carentia ratio boni apprehendi posset, non posset voluntas . tali actu cessare, sed esset in particulari necessarius quoad exerci Attum : hac ζnim ratione amor Dei in patria est necessarius quoad exercitium : sed in carentia omnis actus voluntatis nulla ratio boni cogitari potest , nee in actuali exercitio alicujus
velle indefinitὶ sumpti potest inveniri
aliqua ratio mali, quia in tota Iat Itudine actuum non possunt non eme multi convenientes: at vero melius est actu Operari, quam ab Operatione cessare;
imo illud est de se bonum . & perfectum ς non operari autem simpliciter est imperfectum : Ergo non potest voluntas talem cetationem sorinaliter , aut virtualiter velle, ac proinde ad velle aliquid , saItem indefinite necessitatur
Nuo minorem , In carentia enim illa voIuntaria omnis actus deprehenditur summa voluntatis libertas , quae pro libito potest agere, vel non agere, sicque suprema fit domina suorum actuum , quos potest ad nutum ponere, vel non Ponere, quod sane maximam arguit perfectionem, summumque bonum Connotat, ut patebit amplius in Conclusione tertia sequentis Ouaestionis.
tiarum distingui posse amorem , Naturalem videlicet, & Super naturalem ; prior ita dicitur ad quem eliciendum Luscit ipsa naturalis facultaS , praevIo solo Iumine Intel Iectus eam illis rante , & ad obiectum amabile deter
138쪽
minante, eI aper;endo ae manifestando eas omnes persectiones, quae in tali obiee o relucent: quaequae tot sunt amoris
imuli , & incentiva : Posterior dicitur
ille , quem voluntas elicere nequit absisque beneficio, & auxilio gratiae superis naturalis: De priori hic nobis est sermo, de posteriori vero discurremus in sequenti Disputatione . Notandum a. Ex nostro Alensi gu. o. ., dilectionem naturalem posse accipiri multipliciter; Aut enim, inquit,di
is citur dilectio naturalis quidquid per, , se juvat naturam ut esset, vel juvat, is ut permaneat, & hae ratione diligiis ri tur tantum Deus dilectione naturali M ab Angelo: NihII enim aliud est neri cessarium ad esse Angeli, praeter il-
, , lud quod est de esse; Non enim indi-- get unus alio ut sit, vel ut perma-M neat in esse: Meundo modo , Potestri dilectio naturalis respicere omne M conveniens naturae, sive consimile, M vel consorme in natura , & hoc mo- ,, do est dilectio naturalis, non tan- , , tum Creatoris, vel Gubernatoris,sed ,, etiam alterius Angeli, qui est simul ,, in natura Angelica, vel etiam homi
H nis , qui est consimilis in natura in- tellectuali creata : Tertio modo potest ,, dici dilectio naturalis respectu illiusis boni, quod ordinatum est ad partiis et pandum completum dilectibile, , , quod est gloria , & secundum hunc
,, modum, charitas, sive gratia est per- ,, sectio naturae; Sic secundum hunc , , modum est di Iigibile ab Angelo, non ,, tantiam anima hominis . sed etiam M corpus humanum , quod potest par- ,, ticipare dotes: unde anima in secun- ,- da stola perficietur , & Angelus ex is hoc quandam consequitur dilectiois,, nem . Suarto modo , Dilectio natuisis ratis dicitur respectu omnis boni, in is quantum est bonum , & sic extendit M se ad omnem creaturam, & ad Crea-
Notandum a. Ex Seraphico Doctore,, In a.dis. 3,are. Huaest.2.Quod majo,, alicujus dilectio possit fieri tripliciis ter : aut ratione boni optati, aut ra-M tione effectus intensi , aut ratione
,, effectus impensi'. Ratione Boni optari,M dicitur quis aliquem magis diligere , is quando ei majus bonum optat, & sicis dicitur diligere magis, quia ad mari jus .is Hoc modo naturali di Iectione
M procedente ex judicio rationis rectaeis magis diligebat Angelus Anneium M superiorem , volebat enim I plum ex-
is cellere, & plus boni habere, sicut &M Deus conditor voluit sic ordinare .
,, Ratione Uectur intensi dicitur magis is alterum diligere , quando affectio is ejus plus trahit alterum , & magis is consolatur de ejus societate , & sie,, dicitur aliquis magis illum diligere ,, Cum quo libentilis cohabitat: & sie,, Angelus magis diligebat per natu- ,, ram Angelum ejusdem ordinis, quiari sicut naturali assectu magis diligitis quiS concives suos , maxime quandori conformantur sibi in moribus ι &,, sicut magis diligit homo eum , qui ,, est ejusdem professionis,& ossicii, ubi ,, Invidia noti interponit partes suas: ,, Sic Angelus alterum Angelum ejus ,, dem Ordinis, magis dileetione natuis rati amplecti intelligendum est, climis se viderit aConditore in officii aequa- ,, litate , & naturae similitudine illi χώ,, ciatum , nec esset tunc morum dis, , versitas et nec invidiae malignitas.
Ratione effectus , e beneficii impensiis dicitur quis magis eum diligere , cuiri plura bona impendit, & circa quem is magis sollicitatur , sicut Magister
,, confovet magis filium tenellum , &,, sollicitior est circa illum,quam circa, , adultum, Se magis circa infirmum . , , quam Circa sanum, & hoc facit conis sideratione majoris indigentiae, Se,, hoc modo dici potest , qu6d Anneius,, superioris ordinis magis diligit An-M gelum inferioris,quia Angelus Paris vel
139쪽
, , vel superioris ordinis non indiget, ,, sive sua instructione , sive purgatio ,, ne , sicut Angelus inferioris ordinis. His itaque praelibatis determinandum est , x. An sit in Angelis aliqua naturalis dilectio: a. An hac dilectione,
dum erant viatores, Deum super omnia
diligere potuerint. 3. Qualiter tam se , quam alios Angelos diligant.
ctio , quatenus naturalis amor Upou tu vernaturati; Non vero quate-πus ovouitur tibero. Haec Conclusio duas habet partes , quarum prima est communis inter Theologos , ct probatur: Quod rebus inferioribus abique ulla imperfectione tribuitur, Angelis non est denegandum , sed dilectio , &amor naturalis absque ulla impersectione tribuitur formaliter hominibus :Ergo etiam AngeIis non videtur deneis gandus . Deinde , quaelibet res naturaliter diligit se, & suam propriam persectionem appetit, naturaliterque ad il- Iam inclinatur : nul Ium enim est enstam imperfectum , quod naturaliter propriam suam persectionem non appetat : Ergo muliti magis Angeli natura I iter appetunt suam beatitudinem , ad quam tanquam ad ultimam perfectionem ordinantur e sed hic appetitus dicitur amor naturalis. Ergo dc . Denique, Daemones habent naturalem sui dilectionem : Ergo & Angeli: Antecedens
patet , nam Daemones naturaliter fugiunt suam miseriam : Ergo naturaliter diligunt se . Patet sequela ἔ Nain ideo odio habeo aliquem , quia diligo me, vel alium; Ergo si Daemones naturali ter fugiunt miseriam , quam habent, etiam naturaliter diligunt se . Adde quod Daemones naturaliter appetunt suam talicitatem , de beatitudinem incommuni: Ergo naturaliter appetunt,& diligunt se . Antectilens patet, namheatitudo in communi non potest odio haberi. Haec autem Angelica natural Is dIlectio , intelligenda est etiam quantum ad actum elicitum; etenIm in Angelis est amor sequens rationem , & formam apprehensam; Ergo in Angelis est actus
elicitus amoris . Probatur antecedens tAngelus habet naturalem cognitionem
sui Ergo & naturalem dilectionem sui. D ees I . Si in Angelis esset aliqua naturalis dilectio,deberet esse vel recta, &perfecta: vel inordinata, & impersecta: 1ed neutrum dici potest : Non primum: omnis enim recta , & perfecta dilectio, est charitas, adeoque quid supernaturale ; Non etiam secundum , siquidem impersecta dilectio , de inordinata, peccatum est, Angelus autem ut in stata naturae purae non peccat.
Respondeo ad majorem , Quhd cum . amor naturalis nihil aliud sit, quam inclinatio indita ab Authore naturae, ne. tessario dici dehet recta et alias summa Creatori fieret iniuria, si quis eum pravam inclinationem indidisse assereret. Attamen cimi duplex sit rectitudo, nempe rectitudo naturalis inclinationis, de supernaturalis uirtutis: Haecque sit persectiva alterius ; inde dici potest. quod rectitudo naturalis non sit omnimode perfecta , quamdiu intra limites suos stat, siquidem persectior evadit , dum charitati conjungitur : Est tamen recta , & perfecta intra ordinem natu rae , quippe conformis est naturae principiis, quibus res quaelibet , quae sibi
ctionem esse revera naturalem , tam
prout naturale sonat inclinationem, MPropensione in ad aliquid sui persecti-Vum , quam prout opponitur rei superis naturali: siquidem hac dilectione Angelus non solam voluntatis suae perfectionem obtinet,potentiae namque Per ficiuntur ab actibus ; sed etiam in eam fertur ex propria sua nativa inclinatione qua res quaelibet in Id , quod sibi conveniens est propendet. Nec reserta
140쪽
qubd hane propensionem habuerit sibi
inditam ab Authore naturae,non minus enim peream dicitur moveri ab intrinseco,nempe ab interno appetitu voluntatis . Similiter haec tendentia dicitur libera , potest enim Angelus tam erga se , quam erga alia objecta amorem suum suspendere, ut probabitur in tertia Conclusione. Dicer a.Si quae ess et in Angelis natu in ratis dilectio,eret media inter dilectio. Nem gratuitam , quae est charitas , &Peccaminosam , quam libidinosam A - ensis appellat : At hoc dici nequit, medium enim inter bonum, & malum deinhet eme indifferens; Dilee io autem naturalis non est indifferens hono, & ma-
Io , sed revera est reponenda in genere honi . Ergo &c. . Respondet ipsemet Alensis , quod etsi illa dilectio naturalis media sit inter
gratuitam, & vitiosam , non tamen est media inter bonum , & malum simpliciter , sed tantum inter bonum quod dicitur supernaturale, & malum superinmaturali bono oppositum : Quamquam
enim partim eonveniat cum utroque
extremo, cum dilectione quidem gratuita, quia diligit summum bonum ;Cum vitiosa autem , quia diligit illud
propter seipsam , non autem propter apsum met; nihilominus magis convenit cum dileetione gratuita, quam Lum vitiosa, quia fertur circa summum bonum , nempe circa Deum , licet ita seratur propter bonum ipsius diligentis . Proὐatur fecunda pars: Nempe quo a dilectio Angelica non sit naturalis,qua tenus naturale opponitur libero : Ouod est enim naturale Iibero oppositum , est ex se necessiario determinatum ad unum : Sed Angeliea voluntas dici ne quit ita eme determinata ad dilectionem: Ergo nec habere dilectionem naturalem libertat I Oppositam . Major constat ex communi Philosophorum sententia , qui in hoc naturale Iibero
suis intrinsecis ad unum determinetura sic ignis ad comburendum , grave admotum deorsum , & leve ad sursum. Minor prohatur : Si Angelica voluntas ex se determinata emet nece Tario ad a. mandum aliquod objectum , maxime vel Deum, vel ipsum mei Angelum Sed neutrum ita nece Tario diligit; quam, quam enim forte necessarici feratur actseipsum diligendum quoad perlaetionem , ita quod non possit seipsum odis
se , nihilominus non ita determinatur quantum ad exercitium ; Siquidem, ut in tertia Conclusione probabitur ,
potest cetare ab omni actu dilectio nis erga seipsum . Idem dici potest de dilectione erga Deum , imo multominus determinatur ad amorem Dei, quam ad amorem sui ipsius , non
enim seipsum odio habere potest,potest veri, odi me Deum, nam de Daemonibus ait Regius Psaltes , Superbia eorum qui te oderunt ascendit semer . Adde quoaunus Angelus potest occupari in amore
alterius amore amicitiae , quem habet ad illum, nec- non Ac concupiscentiae
ad bona,quae ipsi dilecto Angelo exopintat, per illum autem ae iam dilectionis, Angelus amans nee sese, nec Deum diligit , quippe neutri bonum per se exoptat : Ergo non necessiario seipsum,&Deum semper diligit, Haec veritas patebit evidentius in Conclusione tertia .
A Melus vaturaliter Deum diligeret
Ita Doctor in 3. dist. 17.1lum. I 3. Probatque hanc Conclusionem Privio . Ratio naturalis ostendit naturae intellectuali
eme aliquid sim me diligibile , quia in
omnibus actibus, & obiectis ementialiter subordinatis, est aliquid supremum,& ita aliqua dilectio suprema, de ita supremum objectum sic diligibile sed ratio naturalis dictare debet, qu6d illust summe diligibile sic summum bonum , nempe Deus,alias sequeretur quod Charitas inclinaret ad summe diligendum