장음표시 사용
191쪽
uidetur inconveniens quin posset mutari s instanti, quia quod terminus moturaeon Hatim inducatur, hoc es ex imperfectione virtutis in s moventis, quae imperfectio nou es attribuenda Anteio nisi aliqua necessitas avareat, quia digni
eanda est natura stuantum apparentia permittunt.
Quod autem Angelus non possit moveri in instanti motu proprie die o,
probatur : Si ita moveretur, necessan
esset quod in Instanti haberet plura ubi adaequata : sed hoc naturae viribus fieri nequit: Ergo nec in instanti moveri. Probatur sequela majoris : Si Angelus
moveretur successive per horam ab hae aula,quae esset locus adaequatus ejus, ad
aulam continuam , in quolibet instanti istius horae haberet locum adaequatum sibi. Nam in priori instanti esset tamquam in loco adaequato in parte hujus aulae , & in parte alterius aulae; in po- seriori vero instanti esset in alia parte hujus, fle in alia etiam alterius aulae,&ita paulatim , & succelsive mutaret lo.
cum adaequatum , relinquendo partem
post partem loci ad aquati prioris,& ac quirendo partem post partem loci ad aequati posterioris, donec tandem perveniret ad occupandam totam aulam secundam, nullam amplius partem Occupando hujus aulae : Ergo , &c. Deinde, Illud quod per essent Iam suam est successivum, non potest esse in
instanti: Sed motus ex sua ratIone In trinseca.& essentiali est successivus: Ergo implicat esse in instanti Consequentia est evidens cum minore supra probata. Major vero probatur, quia omne successivum habet partem post partem sibi in vice in succedentes, Ac incompossibiles , adeoque In instanti esse nequeunt , quia jam essent simul.
Denique , Ubi est intrinsece prius, &posterius, ibi est intrinseca successio: sed in motu Angeli est intrinsece prius , &posterius: Ergo, & Ιntrinseca successio. Minor pr*batur, Motus est tendentia
mobilis a termino a quo ad terminum ad quem per spatium inter utrumque medians: Ied In hac tendentia est prius,& posterius, quippe clim mobile deserendo terminum a quo , pritis debeat esse in medio qukm in termino ad quem : Ergo, &c.
quod Angelus mutare possit suum locum adaequatum in instanti; Primo,quia exinde non sequitur eum esse simul , Aesemel in duobus locis adaequatis, quippe-cum illa subitanea mutatio fieret per primum non e in Angeli in terminoa quo,& per primum esse in termino ad quem, qnod ut patet non importat esse in duobus locis sed tantum esse in uno,& non esse in altero . Deinde , si quid obesset huic instantaneae mutationi, maxime quia terminus ad quem, qui est Indistans a termino a quo ,habet parteSdi .isibiles: At hoe non ossicit, quippe
cum in instanti anima rationalis totum corpus informet, & lux per totum aerem subitanea diffusione protendatur. Denique , Si Angelus crearetur extra
mundum , haud dubium est quod in instanti totum locum adaequa tu in occupare posset in munda : Ergo idem fieri
potest dum jam locum occupat. Dices I. contra primam partem; Motus quis Ang . Ius movetur de loco ad locum per spatia media , potest omnino , & absque ulla proportione excedere motum , quo corpus illud spatium decurrit ; sed hic excessus non posset esse nisi Angelus moveatur in instanti: Eringo , &c.
Nego minorem Vt enim motus Angelicus excedat in velocitate motu in quemlibet corporis cujuscumque , non
Opus est quod moveatur in instanti ;sed susticit quod fieri possit in minori,& minori duratione divisibili, quam
possit esse motus cujuscunque corpo
riS: Cum autem tempus sit divisibile in infinitum ; consequens est quod Angelus poterit semper majori, dc m
192쪽
βuomodo Angeli mo Peantur . I 8 I
jorI velocitate moveri quam quaelibet
Dices a. Angelus cum sit omnino spiritualis longh subtilior, & velocior est luce corporea e sed lux corporea in instanti pervadit omne aeris spatium :Ergo multo facilius illud pervadere poterit Angelus. Dininaeuo minorem ; Lux corporea pervadit universum aerem in instanti Per verum motum,nego: Per simplicem diffusionem,& mutationem quae est te minus motus,concedo. Angelus autem transiens de uno loco ad alterum, cum vere moveatur, non in instanti, sed successive potest aerem parvadere .
Dices 3. Motus localis Angeli nil aliud est quam acquisitio Ioci: sed ut probavimus in secunda parte hujus conclusionis, Angelus acquirere potes locum in instanti: Ergo etiam poterit moveri localiter in instanti Neto majorem : Nam ut diximus illa simplex loci acquisitio est tantum mutatio , non vero motus localis , qni ut sit proprie dietus debet esse transitus a termino a quo ad terminum ad quem; nam si Angelus produceretur extra mundum, posset acquirere locum in mundo, non propterea tamen sic diceretur moveri localiter .
An Anteius possit transire de uno loco ad alium non transeundo per spatium intermedium PNOrANouM r. Ouod quemadmodum Philosophi distinguunt duo
genera partium in quantitate continua, scilicet communicantium seu pro portionalium in non communicantium seu aliquotarum : Ita pariter medium seu spatium medians inter terminum a quo , & terminum ad quem in motui ali distingui potest duplex, nimirum
communicans cum utroque extremo , & non communicans cum eisdem, U.R.
si Angelus existens in priirio palmo
unius corporis tri palmaris veIit ad tertium palmum transire, medium non comunicans erit secundus palmus, quia
habet suam extensionem distinctam ab aliis duobus palmis, nec de extremis aliquid participat; esse tamen poterit medium communicans si aliquid sumatur de primo palmo , & aliquid de secundo , vel aliquid de secundo , & aliquid de tertio: Ista verti media communieantia sunt infinita in potentia , si quidem post aliquam partem Inde ter minatam primi palmi potest mensurari aliquis palmus , qui aliquid participet de primo,& aliquid de secundo,& jam clim puncta ac partes proportionales videantur in potentia infinitae, etiam media communicantia dici possunt infinita in potentia.
Notandum a. Angelos posse mutare locum multipliciter, positi vh,privative- dc mixte : Positive , acquirendo novam praesentiam , de priorem non amittendo,ut elim Angelus in puncto existens. vel in spatio minore aiaquato extendit se ad spatium majus retento priori: Privati vh, ctim e contrario contrahit se
ad spatium minus , vel ad indivisibile nihil novi acquirendo: Mixth,cum spatium prius deserit, vel ex toto , vel ex parte,& aliud acquirit vel totaliter, vel ex parte diversum , tunc enim praesentiam partim acquirit partim amittit: ac quirit scilicet novam,dc veterem perdit, idque vel totaliter quando locum plane diversum subit, vel secundum quid quando non plane diversum , sed eumdem secunditin quid. Porro quando locus novus, de totaliter diversus acquiritur , vel ille est remotus, de distans Epriori, vel non distans , sed continuus aut contiguus immediath , sed major
quam ut totum simul occupare possit Angelus. De utroque autem hic quaeritur, an ab uno ad alterum transire possit immediate , &absque eo quod per Diqjtigod by Corale
193쪽
aliquod Instans verὲ sit in medio inter u trianaque terminum a quo,& ad quem. Notandum 3. Hic quaestionem move A non solum de motu qui est extra sp eram activitatis Angelicae , sed etiam de eo qui intra sphaeram ejus activitatis est; puta si sphaera activitatis Angeli, & ejus locus adaequatus sit una aula, quaeritur an possit se movere ab una parte illius ad alteram extremam, absque eo quod moveatur per medium, quod est inter duas illas partes. Similiter ex hypothesi quod aliae duae sint aulae sequentes extra locum adaequatum i psius Angeli, & sphaeram illius activitatis naturalis : an possit in tertiam se transferre absque eo quod per
mediam interjacentem transeat tCo MCLUsro PRIMA.AMetur transire non poten ab uno
loco adaequato ad alterum dictantem absque eo qu/d transeat per medium , si illudfit communicans: Poterit vero ita transire motu instantaneost medrum non sit communicans eum startiseus intermediis. Haec est Doctoris in a.dist. a. q. II. ubi cum hanc quaestionem praemisisset, ita respondet numero 3. Videtur probabiliter qudd non , quia ordo praefixus afveriori Agente videtur esse nucssarius cuicumque Agenti infriori,quando babet actionem proiiὸ eirea ratia ordinata. Probatur ρrima ρars eadem ratione Doctoris quae simul explicatur. ordo praefixus a superiori agente necessaribservandus est a quocumque inferiori ,
nec potest causa inferior sibi praeseriptum ordinem a causa superiori invertere : sed est ordo praefixus 1 Deo quod
nulla creatura possit transire de loco in Iocum distante ui , non pertransito tali medio. Major constat. Cum enim omnis creatura pendeat . Creatore,
non solam secundum entitatem , &operationem, sed etiam penes modum operationis, & activitatis suae, opus est quod agat Iuxta praescriptum ordinem. Probat minorem Doctor , primo quidem experienti, qua cotistat qnod cum, inquit.Ordo formarum naturalium Decedentium sibi ingeneratione natura in Ii determinatus sit abinstituente naturam, ideo respectu cujuscumque Agentis naturalis es necessariur. Hi ne nullata, causa inferior producere potest animam sensitivam in corpore organico nisi vegetativa praecesserit, nec ratio innalis in eodem corpore operationes suas exerere, nisi praecesserint is perationes vegetativae,& sensitivae: nec anima corpus informaris transit ad informandam unam partem corporis distantem,
quin informet prius partes intermedias quibus continuatur pars distans cum parte alia prius informata. Nec, inquie Doctor ex Arist. 8. Nethaphysicorum , Agens naturale potest facere immediate acetum ex vino , qu sa inter vinum,& acetum naturalier media est quaeindam alia substantialifi forma: Ergo,
Si autem loquamur de motu indivisibili, inquit, dico quod in tali motu pol spertra re as extremo in extremum immediatum uou transeundo ster medium, quod
es aliquid utrimque extremi, imo necesie est hae quia si transiret por taIe med iam , eontinuὸ transiret, b non insania- nee . Unde sibi infra obaiciens , quod si Angelus non possit transire de Ioco ad
locum , non transeundo per medium non communicans , non poterit etiam transire per medium communicans,
respondet hanc illationem esse falsam; via, inquit, pertranseundo αβ uno ubi immediatὸ ad aIlud usi in luctanti , ba-ket ina omnia tibi ordine quodavi naturae inter quae est, ordo potentialis ex na tura rei : sed u's oportet quθd habeat ea ordine durationis : Si aurem transireta ditianti in distant a serique ordiue omnι
modo, tunc nec ordiue naturae, uec dur.ἔ-tionis haberet ilia , quorum est ordo naturalis , circa quae tamen operatur strae
194쪽
βuomodo Angelus moveatur . I 83
si 'onem neressarid ordinem eorum. Patet autem hujusce Cones usionis veritas ; dum enim Angelus transitInstantanee de loco ad locum contiguum , vel continuum , si esset in loco intermedio participante de utroque loco , aut non moveretur in instanti ad locum vicinum, quod est contra hypothesim , aut esset simul in duobus locis adaequatis quod naturaliter implicat . Probatur, quando enim movetur ab hac aula in instanti ad alteram vicinam, debet esse in illa aula vicina: Ergo vel simul est in loco inter- medio participante , & integrato ex media Parte loci prioris , & media parte loci posterioris, vel non est, si non est: Ergo non pertransiit omnia loca inter- media communicantia; si est: Ergo est simul in tota aula vIcina , & In media parte hujus aulae, & sie est in duobus locis adaequatis , aut saltem In loco majori quam se locus ejus adaequatus, quia uia proxima, ut supponitur, & media pars hujus aulae est locus major qukm aula proxima sola : Ergo esset in loco majori quam adaequato. Disparitas autem quam prosert DO-etor cur Angelus transire possit de loco ad loeum absque eo quod transeat per
medium communicans , non aut in
possit ita transire absque eo quhd transeat per medium non communicans, In hoc consstit, inquit Poncius ad hunc Iocum , quod quando transit de Ioeo ad locum immediatum in Instanti, nulla est pars medii communicantis cui non fuit praesens , vel prioritate temporis , vel prioritate naturae , an re quam fuit praesens toti loco immediato , quamvis non fuit praesens aliquibus partibus medii prius tempore. Quod clare patet,
supponendo AngeIum occupare hanc aulam tanquam Iocum adaequatum , &hinc in instanti transire.ad aulam totam contiguam seu continuam: In hoc casu, media communicantia sunt partes intercedentes inter utramque aulam , v. n. si haec aula sit quatuor palmorum& secunda totidem , unum medium communicans sunt tres posteriores palmi hujus aulae, & primus aulae vicinae, aliud mediunt communicans sunt duae posteriores palmi hujus aulae, de duae priores aulae vicinae, & ita de caeteris. Quando autem AngeIus trensiret de hae aula ad vicinam , pro illo tempore quo fuit in hac aula , occupavit omnes palmoS , de partes hujus , & hoc prius tempore quam occupaverit instantanehaulam vicinam ; quando etiam in In stanti posuit se in aula vicina , simul Occupavit omnes palmos , & partes ejus: Unde evidens est quod in hoc casu nulla esset pars media inter utrumque locum , cui Angelus non esset aliquando praesens, & quidem partibus aulae hujus .esset praesens prius tempore ; sed partibus aulae vicinae prioribus , & vicinioribus esset praesens priusquam posterioribus aut toti Ioco ; non
tamen tempore; quandoquidem omnes
occuparet in instanti, sed solum natura , quia scilicet nisi esset praesens illis non posset esse praesens partibus aliis posterioribus : sed bene posset eme praesens illis prioribus sine eo quod posset esse praesens posterioribus. Unde valet haec consequentia; est praesens posteri- Oribus : Ergo , & prioribus est vel fuit praesens: Non valet autem haec ἔ est vel fuit praesens prioribus: Ergo est vel fuit praesens posterioribus. Et consequenter quandoquidem illud 'dicatur prius natura a quo non convertitur subsistendi consequentia I praesentia Angeli actpartes priores aulaei vicinae est prior natura quam ad partes posteriores, & se Angelus ipse prius natur, est praesenapartibus prioribus quam posterioribus, de quo non potest dubitari. Sed sc est, quod ordo necessario observandus ex
natura rerum creatarum in mutatione,
non est, quod prius tempore debeae omnis res esse in medio quam in extremo loco ad quem fit motus ; sed quod prius
195쪽
prilis tempore vel natura. Unde sequitur manifeste qubd quamvis Angelusino veret se instantanee de loco ad locum , non prii S tempore transeundo medium omne , tamen adhuc observaret ordinem naturae , quia prius tempore , vel natura esset in omni parte media: At si moveret se de loco in locum distantem non pertranseundo medium non communicans, ut ab hac aula ad tertiam aulam relicth secunda. inverteret illum ordinem , quia nec prius natura, nec prilis tempore sui Diat in aula secunda intermedia , quam in tertia . Haec Poncius . Hic autevi adverte : Per motum instantaneum Doctorem non intelligere transitum a loco ad locum,qui sit revera motus proprie dictus , siquidem , ut supra probatum est , motus propriἡ dictus fieri nequit in instanti, sed tantum
oum transitum apellat instantaneum
qui est simplex loci mutatio, deserendo nempe terminum k quo , & acquirendo terminum ad quem, quod in instanti fieri posse priori quaestione probavi
Dices contra primam partem ἰ Angelus est in loco per suam substantiam cum subordinatione ad imperium suae voluntatis; sed potest velle esse in loco distanti non volendo esse in medici: Ergo non est necessarium, ut de uno loco ad alterum transeat, quod moveatur per medium. Distinguit minorem Doctor numero loquendo de Angelis pro eo statu in quo nunc constituuntur: Λngelus malus potest velle esse inordinatἡ in loco distanti non volendo pertransire me dium , ex qua volitione non sequeretur ullus essectus , quia nempe illud virtutem suam naturalem excedit, nec id posset a Deo obtinere nisi extraordinarie agente , concedit: Angelus honus posset ordinath velle esse in loco distanti non volendo pertransire medium
quasi virtute sua id posset assequi , negat; in eo namque casu quA AngeIus bonus optaret transire de loco ad Io cum impertransito medio , Deus ejus votis annuens pxtraordinariε agendo , ita illum moveret de Ioco ad locum non movendo per medium , sed hoc seret virtute supernaturali, de qua non est sermo . Aliter distineus minorem ; Angelus potest velle esse in loco remoto volitio ne quae susticiat ad hoc ut sit in tali loco , seu per quam naturaliter locum re motum , & distans obtinere possit, nego: volitione inessica ei, & quae optatum non obtineat,transeat: Itaque sicut nos movemur de loco ad locum mediante voluntatis imperio , nec tamen possumus locum expeditum pro voluntate semper obtinere , sed solum quando rever, nos applicamus ad locum consequendum : Sic quamvis Angeli moveant se localiter cum dependentia ab imperio suae voluntatis , non possunt tamen locum expetitum obtinere nisi debito modo sese applicent ad eum consequendum: Haec autem debita applicatio fieri nequit nisi eum ordine almedium decurrendum priusquam locus ad quem pertingatur. Dicer a. Adorandum Christi Domini Corpus de Coelo ad altare transit non pertransito medio: Ergo,& Angelus potest si e transire. Distiniuit anteeedens Doctor: Corpus Christi ita fit praesens in altari per virtutem extraordinariam , & supernaturalem,quae non debeat se naturis rerum conformare, de earum virtuti commensurari, concedIt: Suia . inquit, effu-pra tuum ordinem praefigens tuum , o non habens tuum pro prae s . Ita fit
Praesens virtute naturali, negat. Hic autem sermo est de virtute naturali Angeli, quae citin sit omnimode limitata , dc determinata , non potest rerum a Deo statutum , & praefixum ordinem immutare, ade5que non potest a termino 1 quo ad terminum ad quem di
196쪽
Quomodo Angelus mου eatur . 18
stantem absque era situ per medium pertingere. Dices 3. Angeli motus sim lis est nostrae cogitationi, nec- non , de motibus corporum Beatorum : sed nostra cogitatio transire potest a coelo in terram absque medio : Intellectus enim noster de coelo cogitans , illico potest cogitationem suam in terram dirigere, non cogitando ullatenus de aere interme dio . Similiter corpora Beatorum, c inquit Author libri de cognitione verae Vitae cap. 1 f. apua S. Augustinum TO-mO 9. 9 tam cito possunt transferri ab Oriente ad Occidentem , quam id ponsit cogitatio nostra , quae certe id potes in instanti,& sine transitu per medium:
Ergo muliti magis Angeli ita possunt
Nego majorem: Differentia enim magna est inter motum cogitationis, &motum localem : Tum quia cogitatio non requirit praesentiam realem,& su his stantialem cogitantis ad objectum, sed tantum metaphoricam , & intentiona- em : Sectis autem praesentia localis ad spatium : Tum etiam quia spatium intermedium non est mediunt cognitionis , adeoque non est necesse ut de illo medio cogitet intellectus quando unius extremi cogitatione abjicit, ut de altero extremo cogitet: Secus autem est de motu locali, qui necessario fieri debet per spatium medium inter utrumque terminum distans. Ad id autem quod dicit Author laudatus de corporibus Beatorum , reponere possum eum sic intelligi quod scilicet tam cito illa beata corpora transferantur ac cogitationes nostrae, propter vim movendi celerrimam , Se dotem mirabiJem agilitatis. CONCLUs Io SECUNDA
A Metur per mutationem insania, neam poteΗ transferri de Deo ad
quato in alterum adaequatum continuum , eb priori eontiguum : Menon, re deserere partem fui loci ad aequati, o re- . IV, Arrivere nam praesentiam ad minimam ejusdem Dei partem . Haec Conclusio
duas habet partes , quarum . Profatur prima: Non minor est concedenda Angelo virtus quam animae
rationali,& corpori luminoso: Sed antisma rationalis simul insunditur toti cor pori organico in instanti animationis , nec non , de toti parti per nutritionem aggeneratae: Similiter lumen a Sole veIab igne diffunditur in instanti per ae rem contiguum , & continuum : Ergo similiter Angelus per mutationem instantaneam transire poterit ab uno Iocci ad alterum contiguum . Deinde : Si is praestare non posset Angelus , maxim quia successio necessario requiritur in abjeetione termini a quo, de acquisitione termini ad quem; sed hoc est falsum: Probatur'. quia nulla successio requiritur ex parte medii , quippe cum nullum esse supponatur , nec ex parte termini ad quem, seu praesentiae quae acquiritur,
aut quod potest simul esse, potest etiam imul acquiri si nihil aliud obsistat,nulis
tum autem est contrarium obsistens, do impediens hanc acquisitionem, si euecalor v.g. successi vh producitur propte e frigus Obsistens : neque ex parte termini a quo, quippe citri Angelus illum deserat per primum sui non esse in eo , ut dictum est in praecedenti quaestione et Ergo nihil necessario successionem efficit, adeoque illa mutatio fieri potest in
Dices: Terminus quem acquirit Ania gelus est extensus, adeoque habet paristes viciniores, alias medias,alias remotiores : sed partes viciniores prius sunt
acquisibiles quam mediae , & hae quam
remotiores: Ergo non potest Angelus locum adaequatum deserere ; de alium acquirere, nili cum aliqua succes
Distinaeuo minorem: Si haec acquisitio
fiat per verum motum, concedo: Si fiat per diffussionem sui per spatium adae quatum , nec non , dc per sui replicatio. Α a nem a Dipiti
197쪽
nem , & positionem multiplicem in dI- versis partibus aut punctis spatii, nego: Sicut enim lux Solis v. g. diffunditur sine transitu per produetionem divers rum partium lucis In diversis partibus et otius hemisphaerii sine temporis Recessione , sed eum solo naturae ordine , uia pri iis natura Sol illuminat partes ibi vicinas quam remotiores, posito quod naturaliter non possit agere in diis stans per se prim3 : Sic Angelus potest eodem instanti, & simul tempore diffundere se per spatium adaequatum perfui replicationem, & positionem multiplicem in diversis partibus, aut punetis
spatii cum naturae tantum ordine, quia non potest occupare naturaliter partes remotas nisi mediantibus interjee is, cum non possit moveri in distans non occu pato medio: Sic etiam anima rationalis simul adest omnibus partibus simul dispositis sufficienter, nec prius tempore propinquis quam remotis, simulque relinquit, & informare cetat partes simul abscitas; quo exemplo patet AngeIum pota simul spatium sibi
adaequatum repIere. Nam si non est nece Taria in anima aliqua successito ad o
cupandum smul totum aliquod spatium; imo neque illa sit possibilis naturaliter, clim anima nequeat Initio informare unicum indivisibile , neque in argumentatione dispositio ultima fiae per indivisibilia: non videtur magis Angelo necessiaria successio per se loquendo , ad repIendum spatium illud , quod
est virtuti suae adaequatum . Secunda parr patet ex difris articula praecedenti: In quo probatum est Ange Ium amittere possie per mutationem simu Itaneam praesentiam realem quam habebat ad omnes partes sui spatii seu Ioci adaequati, contervata tantlim praesentia in minora illius spatii parte ; hoc
tamen praestare nequit per verum motum locaIem qui fieri non potest in inissanti, sed tantum per subitaneam mutationem de qua saepius dietum est.
An , ἐν quae sit AnteIorum durationis
eme quadruplex genuS mensurae .
a. Est peruehionis juxta illud Aristotelis
. Metaph. Cap. . In uuoque genere es unam quod est mensura caeterorum 69 eodem genere . a. Est mensura causationis se s. Metaph. scibile dicitur mensura scientiae quia scientiam causat. 3. Est mensura Cognitionis seu Innotescentiae , se ulna notificat quantitatem panni,& hoc modo mensura nihil aliua est quam quantitas magis nota alteram notificans e secundum, quod mensurari triplicem Involuit respeetum , unu II ad intel Iectum, alium ad rem mensuratam,& alium ad mensuram Φ. Est mensura durationis, se Tempus dicitur mensura motus , Ruiternitas mensu ra Angelorum, & aeternitas mensura Dei. Notandum a. Hoc eri discrimen inter aeternitatem , aevum , & tempus ,
quod Deruitar, c ut diximus agendo de aeternitate Dei , sit interminabilis vitae possessio tota simu I, & perfecta , Uscilicet triplicem dicit negationem,tionis , incaeptionis , & successionis
ac dependentiae . Tempur vero ut diximus in physicis, est mensura motus se eundum prIus, & posterius: ea iternitar autem est mensura , & duratio permanens . Incorruptibilis ab intrinseco , defectibilis tamen per superiorem ρο- tentiam externam . In quo aevum duplieiter distinguitur ab aeternitate, fletempore ς Primo differt ab Hiernitate. quia aeternitas est semper actu praesens,& nul Io modo in potentia: Tempus V rλ secundum Instans praesens est in ἀ-ctu,secundum vero futurum, est in p
tentia absque ulla penitus permanentia, praeteriti,& futuri. Rurim autem merisura quadam indivisibilis est,& non ea
198쪽
omnino praesens, sed partim actu praevsens , partim potenti 1 : Nam quem ad modum esse Angeli est indivisibile , &im materiale, & est actu praesens modo, sed tamen aliquo modo est in potentia, quia e1l in potentia ut conservetur In futuro per manu tenentiam Dei, quae si detineret omnino Angelus Annihil a retur : Pari ratione dicendum est de aevo
quod est indivisibile , de aetu praesens,
tamen aliquomodo in potentia ad futurum. Caeterum differt a tempore, quia non est ita potentiale sicut tem Pus, non enim habet partes praecedentes, de partes sequentes . Secundo dis fert aevum ab aeternitate, & tempore ex parte suae mensurae , quia AE ternitas est mensura rei non deficientis nec potentis deficere: Tempus vero est mensura rei actu deficientis , & potentis deficere: aevum autem est mensura media , scilicet mensura substantiae non deficientis,& immutabilis, potentis tamen aliquo modo deficere , de mutari secundum operationes suas . Declaratur exemplo ; nam sicut radius solaris proinductus 1 Sole In medio diaphano manente eodem est unus, & idem radius
productus in instanti indivisibili, est in
actu; est tamen a Iiquomodo in pote nistia, quia recedente Sole, desinit esse statim : Ita dicendum est de Angelo , &ejus mensura . Alterum exemplum est imago in speculo quae ab objecto cor poreo visibili in instanti producitur, &est indivisibiliter producta, tamen re cedente objecto desinit esse imago illa.
At vero tempus ipsum comparatur fluvio cujus partes ab eodem fonte dimanant, ita quod pars parti succedit, atque adeo partes temporis sunt mensura rei cum innovatione , & veteratione ejusdem : R vum vero est mensura rei sine innovat Ione, de veteratione quantum ad substantiam . Notandum 3. Ex Doctore in eundum dist. a. Prusione a. num. Io. Quod meu- rare es quantitatem uno tam certi ,, sicare ρer quantitatem magis notam et ,, Certificatio autem aliquando potestri fieri per quantitatem existentem iari re , vel imaginatione , sicut Artifex expertus per aliquam quantitatem , , , quam habet in sua imaginatione, is mensurat quantitatem quamcum- is que sibi occurrentem . Aliquando,, autem potest fieri per quantitatem ,, aliquam existentem in re,& hoc triis pliciter, vel excedentem ς & tuneri certificatur intellectus de quanti- ,, tale minore per accessum ejus ad ,, quantitatem majorem , vel recessumis ab ea:& hoc moiso mensura ponitur ,, in quid ditatibus rerum , de mensura is est perfectior ipse mensurato , quae is dicitur esse notior naturaliter ipso, , mensurato Sicut albedo ponitur pri- ,, ma mensura in genere colorum , de ,, Deus dicitur prima mensura om- ,, nium , quae sunt in quocumque geψ,, nere . Alio modo mensuratur per, , quantitatem excessam, quia quanti- ,, tas nota minor est, de pars quantita-
,, tis majoris , quae magis ignota est , , , & tunc illa quantitas minor per sta,, replicationem mensurat Ipsu in to- , , tum quantum majus , & hoc modo,, minor motus potest esse mensura ,, majoris motus ex natura rei. Terti' is modo mensuratur quantitas ignotari per aliam quantitatem notam,& di-
,, stinctam. de aequalem sibi, de hoe fie, , per applicationem , sive super posi- ,, tionem. Et quia illud, quod est me nisis sura ex natura rei, debet eae notius ς, naturaliter ipso mensurat6; ideo isto,, modo scilicet tertio,unum squaliun is non est mensura aliorum , nisi illa , , aequalitas nota fuerit ex natura rei . is hoc modo tempus, si est alia quanti. M tas a motu, & notior eo, potest esse ,, mensura motus ex natura rei. Alicuiri tamen intellectui potest illud esse M mensura, quod ex natura rei non estri mensura, puta si alicui sit nota quan
199쪽
,, ta ς potest tunc quantitas ulnae esse ver6, & variabilis secundiim suas operi mensura quantitatis panni, licet ex rationes : Sed Angeli substantia est in- ,, natura rei neutra quantitas habeat commutabilis secundum se , & uniforis M majorem certitudinem alia . miter se habet dum subsistit: Ergo An. His ita praelibatis tria maximε hic gelus revera mensuratur aevo . Quae sunt resolvenda: Primam,quod Angeli hanc adversus conclusionem possent Non aliam habeant mensuram suae du- objici, facilius solventur in sequenti
rationis , quam aeviternitatem . Sein conclusione .cundum, quod illa mensura non sit Rc- C ONCLUs Io SECUNDA.cessiva . Tertium, quod sit ab Angeli TI Viternitas non est duratio fuere substantia realiter indistincta . t '. Da. Hςc est Doctoris in a.dist. a.
CONCLus Io PRIΜΑ. gno. I. ubi licet opinionem S. Bona-Αvelarum minentia mensuratur venturae de successione du rationis an-aet ternitate. Haec est communis gelicae probabilem eme dixerit, solve- apud Theologos . ritque Omnia argumenta , quae eontra
OBatur irimo. Existentia Angeli Seraphici Doctoris sententiam ab aliis aliqu1 mensura est mensurabilis : sed fuerant proposta; nihilominus eandem
Non mensuratur qternitate,nam hic est sententiam Ipse impugnat hoc modo mensura propria Dei, neque tempore, numero 18. Illa duratio angelica , qtiae quia IIIo res corruptibiles mensuran- secundum sanctum Bonaventuram ditur , Iicet ipsa Angeli existentia ob in- citur quantitas habens suam divisibilitens vani persectionem , virtutem, & talein , non permenentem , sed succeia magnitudinem durationis suae possis sivam , ita quod uni ejus nunc raptim toti tempori coexister, nulla varietate fluenti succedat aliud; illa,inquam,du-In ejus duratione facta Sicut est exem- ratio, seu quantitas, aut est identificataplum de palo fixo in fluvio,eirca quem existetiae Angeli, aut no est identificata fuit eontinuo aqua, ipso palo stabili re- ipsi : Primum dici nequit, quia impossi- manente: Ergo aevo solo mensuratur bile est esse successionem in duratione Ipsa Angeli existentia , cum sit inter sine successione in existentia:in existen-Ipsam,& illam Angeli existentiam prO- tia autem Angeli non est successio,sicut
rortio , quae inter mensuram ,& men- nec . in ementia cui identificatur exi- furatum requiritur. Rentia . Ergo, &c. Secundum pariter Deinde, ii non esset tempus, Angelus non potest affirmari,quia sicut ipsa exi-
posset cognoscere suam durationem : stentia absoluta Angeli potest poni in Ergo habet aliquam aliam mensuram ess e variis productionibus , aut eadem distinctam a tempore , per quam possit productione continuata, ita potest du-
cognoscere eam : Illa vero non potest ratio absoluta,qi iam habet per primam esse aeternItas , cum sit altioris ordinis; productionem poni in esse per secum ergo est aevum , quia nihil aliud assi- dam productionem,aut eandem contignari potest, quM rationem mensurae mlatam: Erm quando conservatur Αn- existentiae angelicae habeat. Denique gelus pro secundo instanti, non est ne-
aeviternitas secundum Doctorem, est cesse dari ipsi novam durationem dimensura entis creati permanentis , stinctam ab illa, quam habuit in primo& uniformiter se habentis dum subsi- instanti, & consequenter duratio ipsiusmi, seu quod habet uniformem mo- non erit quantitas successiva constans dum existendi: Vel suxta S.Thomam , ex variis partibus . est mensura entis incommutabilis se- Si Dixeris, quod eadem duratio ab-cundum suam substantiam; mutabilis soluta possit poni rursus in esse, sed pro
200쪽
diversis nune. Contra. Si potest poni In diversis nunc; ergo potest conservari in illis : Ex quo sic arguo, aut potest con servari in illis per aliam durationem dii tinctam , & ita dabitur processus In infinitum, quia eodem modo quaeretur de alia duratione : Aut potest conser vari in illis absque alia duratione , &ita sicut eadem existentia est in diversis nunc, eadem etiam duratio erit in II lis, quod est intentum. Impurnat seundo Doctor eandem senistentiam quatenus assereret illam durationem esse quid successivum , quia inquit, Non videtur ponendus 7Ovus reoe-Bus fine novo riundamento , veI termino, T abrique aliqua novitate ex parte ex
tremorum : Ergo si Angeia exissentia fit
eadem, ἐν eodem modo Deus se habeat inferando instanti ac in ρrimo , non vide
tur admittendus novus respectus. Probatur insuper conclusio authoritate sanctorum Patrum, primo quidem S: Augustini tis. 83. ρρ. q. a. ubi dicit, quod tantum id stat inter aevum , &tempus, Suod aeuuni est stabile, tempus
autem mutabile . Item S. Dionysius, de disinis nominibus e . Io. ait, Proprie ratem aepi esse totum simul, fecundum totum metiri: Non ergo secundum partem, & partem, & successivE . Et cap. s. dicit in pum esse quietam, o totam HmuI vitam . Item Gregorius tu morat δus , dicit de gaudio Beatorum , Nihil praeteriisse, nihia advenisse, nihilque futurum esse : Ergo est totum simul.
OBatur iterum ratione fundamenis tali . Ideo a vi ternitas foret successiva, uia nempe constaret pluribus nune,
ve instantibus sibi invicem succedentibus ; sed id non videtur esse verum :Ergo , &c. Major est S. Bonaventurae. Minor probatur , IlIud primum nunc, seu instans aevi, aut idem est cum exi stentia Angeli, aut aliud : Si idem, igitur sicut existentia Angeli manet seminper eadem ex S. Bonaventura . Ita de nunc idem permanet. Si vero dicas, est aliut .
Contra : sicut ipsa existentIa ex sanis cto Benaventura potest infinities poni In esse, ita de illud nune aliud ab essentia,& existentia Angeli potest frequenter poni in esse, & ita potest conservari idem nune aevi, sicut & eadem existentia : Ergo non est necessaria pIuralitas Ipsorum nune;sed unum sussicit. Si vero dicas, qu6d si frequenter ponitur In
esse, ponetur in diversis nune. Rebondeo,quod vel dandus erit proincessus in infinitum, vel dicendum idemnuue posse conservari sine novo nunc. Probatur, quia illud primum nunc , vel potest conservari sine alio, vel non . Si primum,habeo intentum;SI secundum. quaero de illo alio nune , an possit conservari sine alio 8 & sic vel deveniendum erit ad aliquod nunc, quod possiesine alio conservari, vel dabitur processus in infinitum . In ver, quamvis hoc ultimum detur , tamen non erit necesse in ipso nune esse successionem ;nam sicut ponitur essentia Angeli eadem , & invariabilis , etsi in alio, Malio nune ponatur: Ita Idem nune potest permanere invariabile in se , quamvis in alio, & alio nunc ponatur in esse. Confirmatur,quia conservatio Ange II, vel accipitur pro conservatione acti va, vel passiva I Si primum , est tota simul nullam habens successione iri, est enim actio divina cui permanentia secundum se considerata non repugnavsicut, nec termino ejus , scilicet Angelo. Unde poterit Deus per hujusmodiae ionem conservare Angelum , Prae sertim citin talis conservationis modus sit rebus ipsis indivisibilibus magis con- naturalis , & consequenter magis debitus . Praeterea , quia actio conservativa rei incorruptibilis ex natura sua est incorruptibilis , quia nullum habet
suae desitionis principIum intrinsecum: Ergo, dcc. Si secundum , est ipsum esse angelicum invariabile: Ergo nullam habet successionem , & per consequenR non bene asserit opposita sententia