장음표시 사용
341쪽
quhd Deus nolit cum eis concurrere ad ullum bonum opus eliciendum . diuar-M, Ochamus A. a. dist. 29. contendit illam obstinationem oriri ex eo , quod aliquis actus in Ange Io damnato ad inmittatur, qui non est in ejus potestate: Unde infert quod Deus totaliter,& immediate causat aliquem actum in voluntate Angeli mali. Vltima tandem 1ententia est Doctoris Subtilis, docentis causam obstinationis Daemonum, &aliorum damnatorum non aliunde repetendam esse , quam ex denegatione
divini auxilii ad resipiscendum . & ex
perversa damnatorum voluntate , ex
qua sequitur prava quaedam effectio voluntatis,qua unusquisque damnatorum
immobiliter adhaeret fini perverso , in
quem in ultimo statu viae deciderunt; quae sententia , ut clarius innotescat. Notavdum I. Quod longe diversus est natus Viatorum, Comprehensorum,&Damnatorum: Status viatorum,est ipsa generalis , ac universalis Dei lex , qua
decrevit cum voluntate concurrere adactum poenitentiae, & dispositionis ad
gratiam sanctificantem, nec-non, & ad augmentum ejus , quoties homo poenitere voluerit , Ac honum aliquod opus
elicere ς juxta illud Ezechielis 18. Nolo
mortem peccatoris, &c. Status Comprehensorum est lex divina,qua Deus statuit ipsos Comprehensores ita servare , ut nec ab eo possint declinare , nec ab opere bono cellare unquam, juxta illud Christi Domini Joann. Io. Oves meae
v cfm meam audiunt,ir ego cognosco eas,
ersequuntur me: er ero vitam aeternam do eis, er non perifus in aeternum , ernou rapiet eas quisquam de mauu mea . Denique status Damnatorum est lex
ipsa universalis Dei , qua statuit se nul-
Iatenus concursurum cun damnatis ad
uisem actum meritorum, nec ad dispositionem ad Rratiam iustificantem propter eorum demerita finalia, juxta illud Eccl. 11 .Si ceciderit Iirnum ad austravim, sat ad aquilouem , in qu cumque loco
euiderit, ibi erit. Hoc est , ut explIca
Doctor,in cujuscumque creaturae rationalis amore perverIo feterit iis fine viae , permanebit in aeternum . Notandum a. eodem Doctore dist. r.
num. I I. quod in voluntate creata prae
ter ejus entitatem , & bonitatem naturalem , quae competit ipsi in quantum est ens positivum secundum gradum suae entitatis mastis aut minus persectae, triplex est alia bonitas moralis. cIlicet objectiva, circunt ant talis,& gratuita ; Prima ex objecto : Secunda ex circuri stantia , Tertia ex gratia provenit. Prima dicitur bonitas ex genere, de convenit actui, ex eo, qu5d versetur circa objectum juxta dictamen rectae rationis; ita quod Objectum appareat per rationem probabilem aut certam , quod taliter sit conveniens, & congruum , ut in illud creatura rationalis tendere possit absque peccato. Nonitas circunstantialis ea est . quae convenit actui elicito cum omnibus circunstantiis. quas recta ratio dictat ipsum debere sortiri. Dico autem cum omnibus, quod si deficeret aliqua circunstantia requisita, aut ad enet alia, quae non deberet adesse, actus non haberet hanc bonitatem; nam juxta sanctum Dionysium lis. de Divinisur cap. 4 Bonum est
ex inteRra causa,malum autem ex quo
vis defectu. Tertie denique bonitas, ea est, a qua actus habet else meritorius respectu alicujus praemii, quam bonitatem habet, tum ii gratia sanctificante ,
tum ab acceptatione divina ; nullus enim actus praecise potest esse meritorius, niti mediante ordinatione , pacto, aut acceptatione divina: Haec aute ho-nitas necessario duas priores supponit δut enim actus sit meritorius , debet occupari circa objectum congruum, Mhabere omnes circunstantias sibi debi
Harum autem honitatum proponit exemplum Doctor ; nam cum quis dat eleemosinam , habet honitatem ex Ob
342쪽
lecto: siquIdem recta ratio distat bonum
esse proximi necessitatem sublevare :habet pariter bonitatem ex circunstantiis, s eleemosinam illam cum debitis circunstantiis largiatur : puta si de suo,
non ver6 de alieno , si tempore opportuno , si propter honum finem , puta Dei amorem dcc. Habebit vero bonitatem meritoriam , si praeter duas praefatas bonitates , fiat ex gratia sanctificante , de charitate supernaturali. Notandum 3. ev eodem Doctore; Ouod huie tripliei honitati triplex opponiturmalitia . Prima quidem malitia ex genere; quando scilicet actus, qui tantum
habet bonitatem naturalem fertur in objectum quod secundum rationem rectam est disconveniens creaturae rati
nati; puta si odium ejus tendat in Deum . Meunda est malitia ex aliqua circunstantia deordinante actum, putas Iargiatur eleemosinam Propter vanam nloriam . Tertia denique est ma- Iitia demeritoria , quae advenit actui,
quando non sollim non est meritorius vitae aeternae et sed potius pinnae. Advertit insuper Doctor , quia quaelibet ex
illis tribus malitiis pollit considerari,ut opposta bonitati sibi correspondenti, vel privative , vel contrarie . Si primo modo cons deretur , nihil aliud dicit ,
quam privationem , aut negationem
bonitatis in actu humano libero, pro eo instanti quo posset elici a voluntate actus bonus; & actum eme malum nihil aliud est , quam eum carere aliqua tali bonitate: Unde si quis eliceret actum
absque ullis eircumstantiis bonis , actus fic elicitus, esset malus malitia privative opposita honitati circumstantiali; quia non haberet bonitatem circum Rant Ialem : δe si quis eliceret actum non secundum inclinationem charitatis , eo ipsis actus esset malus privative malitia opposta privative bonitati me ritoriae; & eodem modo si quis eliceret actum absque bonitate objectiva, emet malus privative malitia opposiva priva.
tive hunitati objectivae. Si vehhactus
nou sollim habeat objectum conve niens, sed objectum disconveniens, tum actus habetiit non sollim malitiam objectivam privative, sed malitiam ob Iectivam contrariam . Similiter si actus non habeat circumstantias bonas, quas
posset habere ; sed etiam habeat aliquam circumstantiam , quam non deberet habere , tum habebit malitIam circumstantialem , non sollim privativam,sed contrariam; & denique si non sollim non habeat bonitatem merito riam , sed habeat malitiam demeritoriam , tum erit malus malitia contraria bonitati meritoriae. Denique ad die Doctor malitiam deis meritoriam objectivam, privativam,&contrariam, invicem converti, non se autem circumstantialis,ac demeritoria; actus enim , qui est malus per carentiam bonitatis objectivae,necessario debet eme malus malitia contraria it Ii bonitati . Secus est autem de malitia circumstat tiali, ac demeritoria: potest enim fieri, ut aliquis actus si malus per carent am bonitatis circumstantia-
iis, & meritoriae,quin habeat malitiam contrariam ipsis; nam rotest bene fieri.
quod actus non sit meritorius,quia non elicitur ex inclinatione charitatis,& tamen non sit demeritorius : Actus enim bonus moraliter elicitus h peccatore ,
aut homine constituto in puris naturalibus, non esset meritoriuS, nec demeritorius . Deinde actus elicitus circa
objectum bonum absque additione alicujus circumstantiae bonae , vel ex In-eonsideratione, vel cx eo quod non te neretur quis adjungere ullam ulteriorem bonam circumstantiam , emet malus malitia circumstantiali privative , non vero positive , seu contrarie , quia
non haberet ut Iam circumstantiam ratione cujus deberet simpliciter dici maia Ius , cte sufficiens ad fundandam ratio ianem demeriti. His ita praunissis tria restant deter T t a mi
343쪽
minanda: Primum, An Daemonum vo- rius Nyssenus lib. I. Philosoph. cap. I. Iunias ita suerit in malo obstinata , ut Solus homo , inquit, inter intellectualernullatenus res piscere possint : See-- creaturas prine tum haδuit Axuriendunt , Unde proveniat haec obduratio : tiam vendo venia dignus e ei; v c enim Tertium , An ratione istius obduratio- Daemones,aut Angeli paenitentiam arennis in malo Daemones nullum bonum do venia digni e ei possunt : Et inseritia opus elicere possint. ait; Suod hominibus est mors , AngelisCONCLUsro PRIMA. es casus . D -οnum , a aliorum Damnato- Confirmat S. Damascenus ΠΑ. 2. de rum voluntas, ita est in malo o/- Fide eap. . ubi absolute dicit Angelum
Armata , ut ninguam revera ad justitiae capacem non esse paenitentiae, quia cor- statumsit revocanda . Haec est communis pore vacat,quam rationem sic explicat; apud omnes Doctores Catholicos, & Nam quod homo ὸ vitiorum carno emer- probatur prim ti illis omnibus Scriptu- gere, atque ad meliorem frugem se con-rae textibus,quibus signi ficatur damna- vertere queat,id ob corporis imbecillatatos perpetuis,& nusquum finiendis pin- levi est consecutus . Ouibus apertit de
nis addici; subindeque eos nusquam, clarat se loqui de pς nitentia fructifera, admissi peccati veniam assecuturos, nec & quae a speciali Dei auxilio . ac beni- delictorum salutarem poenitentiam a gnitate pendet. Quibus subscribit san- acturos: Ita Mutu. as. de Reprobis di- eius Fulgentius de Fide ad Petrum e. 3.citur, Ite in finem aeternum, qui paratur ubi cum dixisset Deum creasse omnes elT D/abolo , τ Angelis ejus et Et infra , Angelos cum dilectione sui, & cum vnni bi in D Iicium aeternum : Et tanta libertate,ut unusquisque eam ha-Murei v. de iisdem Reprobis Christus here posset, dc perdere ; ita tamen ut ait: Vermis eorum non moritur, b ignis qui eam sponte perderet, eam deinceps Lou extimuitur . Hinc Moeul9.2o. de Iuo arbitrio , & sine gratiae auxilio re- Diabolo dicitur, Missus est in Liuinum sumere non valeret, adjungit: Et de
'eudo-Propheta crueia suntur die , ac vit, ut si quis eorum Aonitatem volunta- nocte in secula faeculorum . iis perderet, numquam eam divino mu- Secundo haec veritas definita fuit in s. nere repararet. Hoc ipsum confirmat , Synodo, nec- non,& in s. actione 16. ubi de explicat S. Gregorius lib. a. Moral. approbatur Epiliola Sophronii dam- cap. 3. Deus, inquit, aρoctatamoiritum nantis Origenem, quod docuerit dam- ad poenitentiam nequaquam revocat, odna toruin poenas aliquando finiendas se viam sverbiae ejus rescindens damnat: ipsos in statum innocentiae restituen- Et lib. cap. 9. dc 1Ο. absolute ait Au-dos. Idipsum determinatum est in Con- gelum ita per fusterbiam cecidisse , ut citio Lateranensisti, Innocentis III. e. . reparari nou ρossit, quia ad refrauratio- firmiter , ubi decernitur de Reprobis , vis lucem nutiane v uiae, nulla con r- quod eum Diabolo 'nam aeternam re- Duas emendatisus revocatur .eipient. Eandem veritatem docet san- Hanc veritatem confirmat Seraphi et us Athanasius in suo Ombose,ubi ait: cus Doctor in a. dist. I. art. I. quaest. I. Rui bona eierunt istius in vitam aeter- ex S. Damasceno lib. a. de Fide cap. q. Nam, qui vero mala in ignem aeternum . ubi ait: Suod hoc es Anielis e ur,quos Probatur eadem veritas a SS. Patri- hominiὐut mors: sed homo post mortem bus,qui constanter ajunt Daemones esse non potest recuperare bonam volunta- salutaris pinnitentiae, de gratiae recupe- tem , de re istam quam amisit invitarrandae prorsus incapaces. Ita S. Grego- Ergo, &c. Secundo, Similis est ratio
344쪽
eonfirmation Is In bono , & Obst Inationis in malo: sed Angeli statim, ut bene moti sunt, confirmati sunt in bono: Erno , & mali statim ut peccaverunt, Obstinati sunt in malo : sicut ergo boni non possunt cadere, ita nec mali resuris gere. nitro,gravius peccauit Angelus, quam homo : Ergo , de gravius debet puniri: sed peccatum hominis punitum fuit aliqua poena irremediabili , ut poena mortis, de qua nullus evadit: Ergo necesse est peccatum Angeli, quod erat mors spiritus, puniri poena mortis : sed non potuit puniri poena mortis naturae: Ergo necesse fuit ipsum puniri pinna
Dices r. S.Cyrillus Hierosolymitanus Cateras a. postquam benignatem Dei
erga homines in remittendis eorum
peccatis exaggeravit, subdit: Sed ne ei-mur quanta lue, re rivetis condonave ritundulget enim,b iliis: Censet igitur
beatos Angelos posse peccare, subindeque, & Daemones poenitere posse . Nego consequentiam , & ad antecedens dico S. Cyrillum ita esse intelligendum , ut loquatur de indulgentia anticipata per praevenientem gratiam efficacem,& praeservationem; sicut sanctus Augustinus dicit gratiae Dei tribuendum esse,quod multa peccata non facimus,quae si permitteret Deus, saceremus . Quod autem haec fuerit ejus mens declarat ipse, subjungens, Indul- g t illis quandoquidem 'ine tantum tinureri, qui peccare non possit: Hac enim ratione probat Deum indulgere S. Angelis manutenendo eos ne peccent, quia nempe non sunt natura impeccabiles , ut Deus: non autem sqnificat, quod eis parcat postquam peccaverint . Dicer a. Si Angeli non possent resipiscere, nec eorum voluntas rectificari, illa impotentia repeteretur vel ex par te Dei, vel ex parte Angeli, vel ex parte peccati sed neutrum dici potest. Non quidem ex parte Dei : Tum quia obstἱ- natio malae voluntatis , vel ejus impossibilitas ad re 'Itud Inem , est tantum defectus , non vero effectus : Ergo non habet causam efficientem, sed deficientem: at Deus nullius est causa deficiens: Ergo non est causa, nec ratio hujus impossibilitatis : Tum quia Deus antecedenter vult omnes homines ,& Angelos salvos fieri, adeoque Angelorum perpetua perditio ex eo non est repetenda : Tum quia si Diabolus veniam peteret, illam h Deo consequeretur, neminem enim poenitentem Deus respuit:
Ergo illa impossibilitas ex parte Dei
non provenit . Non etiam provenit ex parte voluntatis naturae Angelicae: Tum quia Angelus peccando non amisit arbitrii libertatem , quia libertas arbitrii est ei naturalis : sed ratione liberi arbitrii Angelica voluntas susceptibilis erat
rectitudinis ante peccatum Ergo quantum est ex natura sua, etiam adhuc rectitudinis est susceptibilis. Tum quia
peccatum Angelicum non excedit peccatum hominis In infinitum : Ergo nec in infinitum Angelum elongavit a Deo: sed peccatum hominis non abstulit ab eo poisibilitatem recuperandi illam beatitudinem : Ergo, nec eam abstulit peccatum Angelicum : adeoque potest restitui. Non denique ex parte peccati; Tum quia gratia quaecumque sanctificans , si inesset Daemonis voluntati , omne peccatum ab ea solveret , & ex purgaret ; subindeque peccatum illud non est de se in curabile . Tum quia nulla culpa inducit necessitatem voluntati : Ergo non aufert possibilitatem actrecuperandam rectitudinem, adeoque nulla impossibilitas est ex parte pecca ti , quin Angelica voluntas pristinam
Respondet Seraphicus D dictor : Ouod
equidem impossibilitas illa recuperandae prioris integritatis a damnatis, non sit praecise . & formaliter repetenda ,
nec ex parte Dei, nec ex natura Angeli, nec ex gravitate peccati: sed ex parte status : Puta enim, inquit, voluUtas
345쪽
Anteia est extra meriti flatum, ideireo a/HI ab ea omnis gratia ; ἐν quia est inflatu damnationis , ideo ipsi adest deo
ratio certi via, quae duae sunt eonditiones omnino di ponenter voluntatem ad
impossibilitatem re Iitudinis. Aliam ratonem Doctoris Subtilis sequenti conclusione subjiciemus . Dicer a. Ad rectificationem voluntatis , de innocentiae restitutionem duo maxime desiderantur , scilicet indulgentia ex parte divinae misericordiae, de actus paenitentiae ex parte peccatoris :sed utrumque est possibile in Angelis
Iapsis . Primum quidem , quia miseri-eordia Dei est infinita , Daemonum autem culpa finita est; infinitum autem superari nequit a finito: Ergo divina misericordia potest remittere , Ac condonare peccatum ab Angelis lapsis
commissum . Secundum pariter verum
apparet, siquidem Angeli lapsi natura. Ita servaverunt integra, adeoque habent libertatem revera persectam , &flexibilem; sicque, ut potuerunt se determinare ad peecatum , ita possunt
ejus affectum exuere : Ergo ex neutra parte repugnat eorum in nocentiae restitutio .
Reoondet Seraphicus Doctor, negarido consequent Iam : Nec enim eorum impenitentia tantam provenit ex Deo
denegante gratiam , & indulgentiam :sed etiam , ex eo quod sint extra sta- tum,& tempuS merendi. Notandumis est enim, inquit,quod in formatione, ,, & dispositione rerum non attendi ,, tur ratio Misericordiae, Ac Justitiae, , principaliter; sed Sapientiae . Decre- , , vit enim divina Sapientia in Uni -
, , verso facere duplicem creaturam ra- δε tionalem , ad hoc ut esset Univer- ,, sum completum: Unam corpori uni- , , tam , ut animam rationalem ; spiri-
, , tualem aliam, ut AngeIum: Et quo- niam substantia omnino spIritualis , is omnino est incorruptibilis , & inge- , , ne rabilis, non potuit unus Angelus,, ex alio produci, & Ideo simul pro. M dueti sunt, & quia smul prodii cti, is ideo simul glorificandi, sive dispositiis ad simul glorificari . Et quia suntis spirituales , & incorporales , nullo,, modo hahentes retardativum ; hine,, est , quod in loco gloriae sunt condi- ,, ti, scilicet in Empureo; & ita de pro-- ximo ad qloriam dispositi,& ratione, , naturae , dc loci; & ideo tempus meis is riti est eis ita breve praefixum sicut ,, potuit: & ideo usque ad primam , , aversionem, & conversonem deliis, , berativam . Homini vero quia con ,, ditus est in corpore animali ad pro- ., creandam prolem ad cultum Dei, de , , ita in dispositione remotiori h ploin ,, ria,datus est locus distans ad merenω, , dum a sui conditione , scilicet Parais, , di sus terrestris; de praefixus est ei terisse minus diuturnus propter ossicium, ,, procreandi prolem : Et proptereari cum peccavit Angelus , statim ex II eis tempus meriti statuti , homo vero, , non : & ideo potuit iste redii ficari , , , ille verti non. Et hoc est, quod dixit S. Augustinus de mirab. sacrae Scripturaec vel quisquis est Author θ Angelus de sublimi mo fui ordinis flatu recidit:
ideo resurgere non pytuit. Patet igitur, quod voluntas Angeli non est recti fi- ea hilis , nec fuit a tempore ex quo ceci die ; quia enim fuit ex ra Ratum meriti, certissime revelata est ei sua damnatio :Ze ideo sicut Beati non possunt timere damnationem ; ita Angelus malus propter certitudinem damnationis , non
potest sperare salutem , & propter absentiam gratiae non potest poenitere , de
Ideo nec bonus esse. CONCLus Io SECUNDA .RAtio formalis ob quam Daemonet, o Damnati non possimi res Vcere,
non es neque instexisi tas, vel immoki- illas voluntatis eorum : Nee vitas haδε tur vitiosus ea atus a Deo in voluntate
damnatorum , eamque necessitans ad ma-Iὸ agendum : Nee actus a Deo immediatὸ
346쪽
roduyum in eorumdem voluntate: Sed Hia oritur praeris , re formaIiter ex denegatione divini auxitii necessarii ad resipiscendum , ex quasequitur prava a foctio volantatis eorum , qua unusquisque Damnatorum immoHiliter adhaeret sini perverso,quem unu utriqueselegit in v timo instauri viae . Haec quatuor praecipuas partes complectitur ἔ quarum . Primam si e probat Doctor. Idcirco voluntas Angelica foret immobilis in actu , quem semel elegit, quia nempe appetitus ejus proportionari debet potentiae cognoscitivae; cognoscitiva autem facultas Angeli , seu intellectus, apprehendit immobiliter , de sine discursu omne objectum circa quod versatur: sed hoc fundamentum falsum est: Ergo , & id unde sequitur. Majorem ad mltunt Thom istae ; Probat minorem Doetor; Primo quidem quia falsum supponunt, affirmando, quod intellectus sit sufficiens motor voluntatis : Non enim potest aliter intellectus movere voluntatem ad actum ,
nisi quatenus proponit ei objectum subratione boni, & mali, aut quatenus ad illam propensionem sequitur imperium aliquod praeticum determinans voluntatem ad prosecutionem honi, aut fugam mali: sed ante primum peccatum proponebat voluntati objecta it Ia circa quae operabatur sub ratione boni delectabilis , & mali inhonesti; nec sequebatur aliquod imperium potius in ordine ad prosecutionem honi delectabilis, quam ad fugam maIi inh nesti, aut prosecutionem aIterius boni honesti, quod simul tum proponebatur Angelo;
quia alias omnes Angeli determinarentur ad male agendum ; quia aequaliter
omnibus proponebat intellectus hujusmodi objecta sub his raticinibus , & similia judicia praetica in omnibus f quebantur ; Non enim est aliqua ratio diversitatis ex parte intellectus , imo si Intellectus ad aliquod determinaret; deberet potius determinare ad bo-
num honestum , quam a bonum deIectabile inhonestum in illo priori instanti . Gmndis , inquit Doctor , si ex ratio ne motoris, de mobilis , intellectus immobilis in apprehendendo immobilem voluntatem essiciat , sequeretur , quod
Angelica voluntas non tantum esset
immobilis post primam electionem voluntatis , ted etiam in ipsa prima , vel ante primam , quia intellectus eorum
sicut immobiliter ostendit aliquid post
primam electionem; ita , de ante eam, etsi ipse immobiliter apprehendens moveat appetitum immobiliter : Ergo etiam in primo actu movebit immobiliter , & per consequens, voluntatemessicit immobilem . Denique, Angelus maIus habuit gratiam in primo instanti: Ergo in illo instanti bene operatus est : Ergo si sit Immobilis , ut volunt Thom istae , oebuit
semper perseverare in operatione bona.
Probatur, ia si in primo instanti non
haberet operationem bonam amoris Dei super omnia , peccaret mortaliter ,
maxim. secundum Thom istas , qui docent creaturam rationalem teneri ad
amandum Deum super omnia in primo instanti usus rationis , sed non habuit in illo primo instanti peccatum mortale , quia tale nequit habere cum gratia sanctificante : Ergo habuit talem amore in , adeoque bene operatus est : ac
proinde ii Angeli voIuntas in prima electione est immobilis, necessario semper bene sic debuit operari et quod consequens cum sit falsum , fatendum est
ejus voluntatem ex natura sua non esse
invertibilem . Nec valet etiam illa disparitas quam
S. I hornas conatur instituere inter v
Iuntatem hominis , & Angeli, quod nempe intellectus angelicus sit immobilis, & moveat voluntatem necessario,
quia intelligit sine discursu; humanus
vero intellinat per discursum . Quam quam enim haec sententia vera esset, quam
347쪽
quam tamen ,ut salsam supra impugnavimus cum Doctore, tamen exinde non se iucretur intelleetum Angelorum ma nis elle immobilem In allensu suo,quam humanum . Ita enim certitudinaliter , inquit Doctor , hoc est non dubitando, tenet conclusionem ad quam discurrit, sicut Angelus tenet eam videndo In
principio sine discursu : Ergo ista immobilitas intellectus humani , hoc est certitudo , haberet eque immobilem voluntatem , sicut illa alia , quae ponitur in Angelo . Deinde, intelles iis humanus tam immobiliter, & sine discursu adhaeret primis principiis, nempe, quod bonum honestum sit amandum,& malum inhonestum fugiendum , quam Angelus adhaeret sine discursu illi propositioni. Ergo deberet voluntas immobiliter operari circa tale objectem, ita ut si semel vellet persequi bonum honestum , semper deberet illud velle et quod etiam est falsum : Ergo illa
disparitas nulla est. Denique , quamquam Angelus non discureret, non minus propterea possct suam mutare apprehensionem propter nova moti Ua an te non cognita ἔ ut patet exemplo Daemonum , qui prius suaserunt intersectionem Christi, & postea dissuaserunt eam , Ut SS. Patres testantur,quia prius non sciverunt mortem illam sbi fore in praejudiciu in ; postea vero sciverunt. Patre etiam scunda pars, nempe , quod illa obduratio non proven Iat eX infuso vitioso habitu; si namque ille habitus concurreret cum voluntate , ma
xime vel part Ialiter, vel totaliter. Si partialiter,ergo cum voluntatem a Pr pria ratione non immutet, sequitur ,
quod si illa non est ex se determinata ad Odium Dei,v. g. nec per talem habitum ad illud odium poterit determinari : si autem sit causa totalis illius odii , ita , quod voluntas se habeat tantum merepassive respectu istius odii per talem habitum producti et sequitur, quod odium illud non sit peccaminosum esset enim illud odium totaliter Deo causatum
saltem mediate: Quod autem a Deo est, Peccatum esse nequit, squidem Deus esse non potest author peccati: Ergo , &c. Consequens autem salsissimum est: Ergo voluntas damnatorum respee uillius odii in Deum, non habet se merepassi vh; subindeque non habet habitum aliquem , qui sit causa totalis Illius
odii, caeterorumque Daemonum pecca
Pari ratiδne evincitur tertia pars , nempe, quod illa in malo obfirmatio non fiat per actum aliquem a Deo pro-
duetum in voluntate Daemonum : cum enim talis obfirmatio sit causa continuationis odii in Deum , & omnium a peccatorum, quae perseveranter Daemones Operantur , si hujus obdurationis Deus esset author totalis, & unicus, enset pariter eorum peccatorum author
censendus: Quod cum sit absurdum , etiam , & absurdum id unde sequitur .
Profatur itaque quarta parr; nempe, quod Daemonum obstinatio proveniat parti in a Voluntate, partim a denegata
gratia, non diuisim sed conjunetim . Si enim tua oυinatio voluntatis maLe fit a Deo , inquit Doctor, num .ao. ergo ista malitia erit a Deo , o sic Deus es ea a pereati :s autem , o a vota utate , videtur , quod Q ossit remire ex se ab ea sicut ima potuit ex se illud malum maIevelle. Sua enim virtute movet se ad aU- quid , eadem qui scit in ilio , ,' aequaliter potense retrasere ab illo, o movere in aliud magis inclinans, quale es προ- 'tim illud : Erro necessum es , ut ab utroque Hia proveniat. Unde huic principio infra reponens Doctor , ait. Cum ergo arguitur , quod si ista est a voluntate Mola ; Emo voluntas / Ia poterI in ορ- pomum resilire, scilicet ab tuo objecto in quod inordinate se inclinauri. Respondeo . Dreo , quod ad resiliendum meritorie,requiritur aliud principium a soluntate , puta gratia , quam ZDUetas novi,
potest ex se habere, θ Deus, fecundum,
348쪽
non dare. Hanc eamdem veritatem confirmat
S. Fulgentius lib. deside ad Petrum, e. y. ubi ait, ita Deum disposuisse AngelOTum, & hominum causam, ut si propriae
voluntatis arbitrio contra Creatoris Imperium suam niterentur facere υ Iuntatem, ad L pplicium eis relinqueretur aeternitas mi sera, in erroribus doloribusque crucianda . Et adjunqit:
Aede Aniciis quidem hoc dira fuit, πim uvit, visiquis eorum Havitatem v Iuviatia perderet, numquam eam divino munere repararet, Et in serius addit, Ut Anteii mala nec inara possint unquam-saeotaurate carere nec poena ; sed permanente in eis injustae aversionis mala, per maneat etiam Iuctae retributionis aeterna damnatio. Et rursus inferius , diei enultam Avesorum eae quo minae suae merito e caris ejecti fant,bonam passe re
possunt ullatenus Hicere bonum osur meritorium: HetBent tamens olentiam ad eliciendum actum naturalem,qui
poset osse moraliter bonus; purm tamennuinquam elisient propter ob mutam in
Haec est Doctoris , quantum ad tres Partes; quarum primam declarat uu- mero I . ubi primo praemittit,quod non Tepugnet Daemonem po se habere actum meritorium, Neque potentia lorica . quia nempe non implicat contradictionem , quod Daemon possit habere gratiam , & cum ea operari; Neque potevtia realapasdia ; quia quod est ex natura sua capax recipiendi volitionem rectam, quamdiu idem in se manet,nequit fieri non receptivum illius: voluntas autem Daemonis fuit aliquando re-eeptiva bonae volitionis , & actus meritorii , quia ante damnationem potuit meruisse , de fui Te beatus : Neque tandem reali iactiva, quia, inquit, M. II .
numero IV. voluntas respectu rectae volitionis , est principium activum partiale : S illam habet integram , secundum Dionysum, & eamdem quam Iinbuit in statu innocentiae; & per consc-quens non est verum negare abeo potentiam , hoc est principium activum partiale volitionis meritoriae: Sed istud principium non est totale , quia non iustitit sola voluntas ad meritorie V lendum; sed requiritur gratia tamquam principium cooperans ; Concludit numero IX. Secundum hoc ergo quantum ad omnia membra , de potentia, ut est principium, non videtur negandum ab Angelis posse meritorie velle , nisi quia non habent principium merendi tota-Ιe ς nec principale partiale respectu volitionis bonae; nec respectu gratiae specialis , quae requiritur ad bonam volitionem . Subinfert autem , quod inter Diabolum , & opus meritorium non sit rapugnantia intrinseca,sed tantiim ex trinseca ; nempe quia Deus non potes concedere Diabolo gratiam , impotentia absoluta, quasi Diabolum habere gratiam , contradictionem involvat :Cum enim, inquit numero Ι 8. natura
Antelica sit e ax strutiae , sequitur , quod nulla sit ea utradictio in hoc , quod
tratia informet iliam naturam, sed tantum repugnat ex potentia Dei ordinaria , quae debet esse consormis in agendo regulis praedeterminatis 1 divina sapientia . vel magis a divina voluntate , quae quantum ad creaturam rationalem beatificandam, vel puniendam, has statuit regulas : nempe , quod ubicumque euiderit Iunum isi erit; hoc est, in cujuscuinque creaturae rationalis amore permanserit, in illo permanebit: ἐτυvis eorum non extium tur , O vermis eorum nou morietur, ἐπ ibunt hi in f ρlicium aeternum ς jucti autem iv ν tauraeternam : Et ex talibus regulis Scripturae concludit August. H. de Cisit. Dei cap. 23. T 14. quod certum est Deum
nunquam daturum eis gratiam .PcΠφι-
349쪽
Doctor . Patet etiam feeunda Rars ex eodem
Doctore, Nempe , quod Daemones possint habere actum bonum moralem ἔ s quidem postquam impugnasset sententiam S. Thomae dicentis, Daemones non posse ullum actum bonum elicere, quia omnem actum deformant ex aliqua circumstantia in ordinata, reserendo illum
inordinath ad amorem sui; &quia non
possunt malo cessare propter vehemente inclinationem ad illud, concludit numero a . Quod non necessario habent aliquem actum malum, nec loquendo de aliquo actu determinato,vel in determinato, sive vago; Primam partem prohat, quia supposito, quod ex
Natura voluntatis Angelicae non sit ,
quod perseveret perpetu6 In actu semel elicito, non potest assignari aliquid aliud determinativum ipsius ad ullum actum determinatum , niti fingatur , quod habeant aliquem habitum deteris minantem ad illum : sed in primis gratissime asseritur talis habitus ; Ese prae terea absurdum est, quod omnes actus malos quos Daemon possit habere , habeat si mul, & simul etiam conservet; quod sequeretur ex opposita sententia :Ergo nec habitus, nec ipsa voluntas ipsius est determinata ad omnes : Ergo
potest aliquando sine aliquo ex illis
subsittere . Prooat etiam tertiam partem;Nempe quod voluntas Dimonis nullum habeat actum malum indeterminatum ς quia saltem quantum ad actum in genere , potest habere aliquem aeti in indisse inrentem, qui scilicet nee habeat cἐrcum instantias omnes requisitas ad actum bonum moraliter , nec etiam ullam circumstantiam malam oppositam positive circium stantiis bonis , nihil enim prorsus impedit, quominus talem po st habere . Mirum enim videtur, inquit Doctor, negare potentiam natura Ie iri in natura illa excellente , ubi non
apparet aliquid propter , quod sit neganda : Nihilominus inseri Doctor, probabile esse, qu5d secundum hanc
potentiam non exeant in actum, propter vehementem malitiam, secundum
quam magis probabile est, qu6d agunt, quam secundum potestatem naturalem, secundam quam possent in actus aliquo modo oppositos. Quibus patet quam perperam aliqui Doctorem insimulent, quasi revera docuisset Daemo isnes interdum opus honestu in elicere :quamquam enim id judicet non esse i in possibile , ostendatque omnes ratio nes , qtiae ad id probandum prosere S. Thomas, nullius esse momenti ἔ t men censet de facto Daemones nullum bonum opus morale elicere posse , pro
pter scilicet summam illam malitiam
Dices primo ex S. Jacobo cap. a. nae mones eredunt, re contremi unt; sed credere , de contremiscere , sunt actus honi: Ergo aliquando eliciunt actus
bono , adeoque non omnis actus illorum est malus . Nerat minorem Doctor numero Ir.
quia quamvis ille actus eredendi esset bonus diminute , quatenus scilicet haberet bonum objectum, & nori assiceretur aliqua circumstantia mala , non tamen esset eo ipso bonus simpliciter, quia deesse posset ipsi aliqua circumstantia,quae requireretur ut esset bonus: unde posset esse actus indisserens . Velut inquit Doctor , licet credant, Ille tamen actus credendi est in eis malus , quia oderunt illud creditum . Olera secundo , In Daemonibus , de damnatis remanet imago Dei , ratione cujus sunt capaces amoris ipsius Dei:
sed non sunt capaces ipsius nisi petaelum bonum : Ergo habent actum bo
Respondet Doctor, ne eando minorem : Sunt enim imago Dei particeps ,
350쪽
de ea pax ejus per hoc , quod habeant
naturam intellectualem , quamvis non haberent ullum actum bonum, Ecquamvis etiam non haberent potentiam proximam ad talem actum,in quo nulla est dissicultas . Dices tertis , Nu Ilum violentum est perpetuum , quia est contra inclinati nem ejus cui inest , quod inde constat cuia si sibi ipsi relinqueretur, statim pri-inum suum statum naturalem repete
rei, ut patet in aqua calefacta: sed peccatum est contra inclinationem naturae rationalis: Ergo nequit esse perpetuum, dc consequenter poterunt aliquando
Reoondet r. Doctor distinguendo
majorem: Nullum violentum est perpetuum in causis mere naturalibuS , concedit : In causis partim naturalibus , partim liberis, negat: Verum equidem es , inquit , quod in Mentifus merὸ nais turaIibus, cessantibus impedimentis , reditur ad di positionem naturalem , NOR prohibente actione violanta. Et ratio est, quia priveipium intrinsecum es neces δε-rium respectu fionitatis naturalis quantum err ex se ; σ ideo femWr causat eam nisi vincatur per dominaur . Hoc modo voluntas non est eausa respectu suae bonitatis in actu suo,sed tantum haset ines nationem quandam utituralem, guasipa sivam ad bonitatem in acts ; quam licet posset dare actui , nsu tamen inclinatur ad dandum eam necesitate naturali, sicut
grave ad descendendum deorsum . Respondet a. distinguendo minorem: Peccatum est contra inclinationem naturae quatenus est contra actum rectum ad quem inclinatur natura , concedo :quatenus ipsa natura secundum se non haberet ine Iinationem aliquam secundum affectionem commodi ad peccatum , nem.
Diras quarto : Damnati in in serno paenitentiam agunt de ante actis peccatis, juxta illud Sapientiae I. ubi damnati paenitentram agentes , θ'prae angustia Spiritus gementes, bc. Confirmatur: nam ille dives epulo qui sepultus fuit in inferno, desiderabat
ut Abrahamus mitteret aliquem ad se tres in saeculo viventes , quatenus eos moneret de agenda poenitentia, ne mi mortem cum ipso ruerent in locum tormentorum; sed hoc erat opus honestum , Se honum: Ergo revera damnati possunt aliquod opus bonum operari . Nero con quentiam, & ad aut horitatem Scripturae dico , qutid damnati in inferno p nitent de ante actis peccatis, non ex bono fine , sed ex malitia : ubi
talis paenitentia nihil aliud significat
quam quemdam remorsum conscientiae, qui semper est in omnibus danatis vindicans peccata praeterita,qui remorsus non est peccatum,sed pqna peccati.
Ad Confirmationem , Dico , quod illa
compasso divitis non fuit orta ex pietate naturali, neque ex amore fratrum, sed ex amore proprio: verebatur nam
lue ne gravius ipse puniretur,si fratresimul cum ipse damnarentur propter peccata quae ipso vel instigante, vel malum exemplii pr bente comiserant. OBietes quinto . Nullus intellectus ita potest esse perversus, nec in eo statu constitutus , ut non possit intelligere prima pricipia proposita: Ergo nec voluntas potest esse ita corrupta, ut finem ultimum non possit velle : sed volendo finem ultimum , bonum actum eIiciet, volitio namque finis ultimi est operatio recta : Ergo damnatorum voluntas poterit aliquando bene velle .
Probatur sequela majoris : Sicut se habet principium in speculabilibus, sese h rubet finis in moralibus. Deinde ,
omnis malus est Ignorans : Ergo nulla potest esse malitia in voluntate, nisi praevius sit error in intellectu, cte consequenter ubi potest non esse error talis
in intellectu , quin in te Iligat objectum
quatenus est intelligibile,etiam poterit voluntas ita non perverti , quin possit bonum recte velle. Respondet Doetor negando seque-V v a ' iam