장음표시 사용
131쪽
MED1co & SUPERSTITI IO. bit innoxiam ρ Hinc pueros & infantes ab ira , quasi ab emetico alsumto vomentes, acrimonia peregrina Salivae dubio procul nervosum Ventriculi orificium vellicante, vidi: Inter adultos autem ira vehementissima excandescentes, alios copiosum emisisse sputum. proprioque naturae instinctu ab imminentibus noxis se pr servasse : alios salivam talem abso bentes desperatis febribus, praesertim cibo vel potu brevi ante vel post iram assumto, correptos fuisse ; vitioso scilicet tali menstruo Coctionem Ventriculi depravante Sc sanguinis crasin turbante. g. Ia. Circa ipsum humanae Salivae Usum medigum, quem Salisa usus eadem extra Corpus & imprimis in extemis affectibus praesta- mburre dicitur, primo occurrunt varii oculorum affectus , v. g. Oculρημm Ophthalmia, Lippitudo, Tumores & Ulcera, tam oculorum, quam palpebrarum . Suffusiones & ipsa Coecitas ; ad quorum affectuum Curationem non sine ratione,nec sine experientia, Medici Salivae operationem indagant & laudant. In- sunt enim eidem utplurimum, uti superius dictum, particulaeaqueae, viscidae & balsamicae, pro acribus humoribus temperandis & diluendis; insunt salinae, pro particulis purulentis abstergendis & purificandis; insunt etiam spirituosae-volatiles, pro Poris o ostructis reserandis. Quas rationes & curam confirmat etiam cXperientia ex Autoribus adducenda. Ad varios enim oculorum assectus mane jejuno stomacho semina
sceniculi mandere&patienti capite resupinato iacenti pluries locum astuctum lingere jubet Claudius Deodatus Panth.h7giast.
sum mulieres infantum oculis Salivam jejunam illinunt, juxta Joh. Joach. Becheri Paraeta fol. νη. 9'. Si Infantes Albugine seu . Nebulis laborant, Mater aut Nutrix ammoniacum masticet jejuna & in pueri oculum inflet, se dum Petri Bayri Enchirid. Pract. Lib.S. cap. 3.p. m. III. Ad suffiisionem incipientem suadet Hieronymus Capivaccius, ut puellus seu juvencula prilis se- '43 Inen
132쪽
horantis oculum lingva lambant, vid. Laurent. ScholZ. Consi 3οyio m. ISI.Lippitudines assidua Salivae matutina inunctio adicet, inquit Marcus Antonius Zimara Antr. magae. med Part. a. Db. .p. m. . S . Oculos Infantis, cujus universam faciem Ua. tiolae occupaverant, & oculis exitium minitabantur, frustra aliis tentatis, nutricem dolore infantis δc commiseratione commotam lingva propria linxisse, sicque reseratis oculis, abstersuque sanie convaluisse infantem, morti antea relictum. refert Thomas Bartholinus Cent. I. Histor. 2 p. m. o. DAnalom. reform. Lib. I. cap. IJ.p. m. m. Fridericus Hominantius exemplum refert, foeminae ophthalmia contumaci laborantis.
quae, variis Collyriis & aliis remediis frustia adhibitis, Saliva alterius sceminae pauperculae, dum scilicet ipsi a lectum oculum frequenter lamberet, curata est. v. s1 Di put. de Salis. sebus moin cap. q. pag. Io. in ceritate. g. i3. Coecitatem ipsam tum ab ipso Salvatore nostro, tum ab hominibus, mediante Saliva seu sputo sublatam legimus. Nam Vespasianus Romanorum Imperator coeco homini Saliva oculorum membranis indita, 'itum restituisse dicitur, vid. Marcel l. Donat. de Histor. medicis. mirabit. Lib. K. cap. y. pag. m. e LQx em Casum Medicum ita annotavit Cornelius Tacitus Hist. Lib. ..pag. Edition. I sian.3aos Per eos Menses, quibus Vespasianus Alexandriae statos aestivifflatibus cfortasse Etesiarum) dies, & certa maris, opperiebatur, multa miracula evenεre, quis caelestis favor & quaedam inVespasianum inclinatio numbnum ostenderetur. Ex plebe Alexandrina quidam , oculorum tabe natus, genua elus advolvitur, remedium caecitatis exposcens gemitu, monitu Sarapis Dei, quem dedita supersti tionibus gens ante alios colit, precabaturque Principem, ut genas & oculorum orbes dignaretur respergere oris excremento. AliuS manu aeger, eodem Deo, ut pede ac vestigio Caesaris calcaretur, orabat. Vespasianus primo irridere,
133쪽
MEDico & SUPERSTITI Osinaspernari, atque illis instantibus, modb famam vanitatis ne tuere, modb obsecratione ipsorum, & vocibus adulantium in
spem induci. Postremd testimari a Medicis jubet, an talis
ccecitas ac debilitas ope humana sisperabiles forent. Medici varie disserere. Huic non exesam vim laminis & redituram, si pellerentur obstantia: illi elapsos in pravum artus, si salubris vis adhibeatur, posse integrari. Id fortasse cordi deis,& divino ministerio Principem electum, denique patrati remedii gloriam P penes Caesarem irriti, ludibrium penes miseros fore. Igitur Uespasianus cuncta fortunae suae patere ratus, nec quidquam ultra incredibile, laeto ipse vultu, erecta, quae astabat, multitudine, justa exequitur. Statim conversa ad usum manias, ac coeco reluxit dies. vid. etiam Johann. Lang. medicin. Lb.3. p. Sicuti autem hoc Vese sani exemplum a Marcello Donato La. in dubium vocatur, ita prius k Salvatoris nostri, quod Evangelista Johannes cap. scommemorat, illud veritate quam maxime antecellit.
nima p. In Nulla major excogitari possit insania , quam ut factum aliquod supra naturam naturae Viribus putes, neque sit artis,a nativitate coeeum curare,sed potentiae infinitae unde ad mirari has Servatoris nostri operationes potitas liceat, quam strutari &c. Quae & alia verba non modb ex Pico contra strologos Lili. .cap.M. allegat Anna Maria a Schurmannin Epistola ad Johannem Beverovicium, sed etiam post varias rationes cum A mbrosio staria it, quod caecus a nativitate non a te sed potestate Curatus sit, clim Dominus sanitatem donarit, non Medicinam exercuerit. vist Joh. BeverOvic. Distoc sResponi .p. a. seqq. 7. Io. q. Quis tamen quaeso aliis Scriptoribus vitio vertet, . si sentiant, Salvatorem nostrum , juxta sacrum Codicem, coecum, Cui unico nutu visum reddere potuissen. ideo saliva sua sinare voluisse, ut forsitan praeter suam Omni- Dotcntiam nobis otiam Salivae usum in cum manifestaret; unde
134쪽
irg CApuae IV. DE SALIVAE Usu NATURA Lia ridicis , quanquam non aeque ad Caeci catem
connatam, ad alioS tamen oculorum astedius adhiberi soleat.
b Salivam in oculorum assectibus jamdudum apud Judaeos in usu futile, prolixe docet Conradus Johrenius Di et t. fetar,so Medico cap. I. g. Io. p. I. ubi etiam sententiam suam, de Christi sanatione, annectit. In oculorum, inquiens, sane assecti-hus inter Judaeos&tempore Christi maxime celebratam fuisse Salivam, discere possumus ex Othonis Lexic. Rabbis. P Aloi p. 618. & Lightsoot in Hor. Taluiud. ad Aho. Demonstrant id ex Vajicra Rabbaso I s. a. Nam ibi R. Meir sintulans morbum oculorum, jubet foeminam pro remedio septies in ipsius oculos sputare. Item ex May monide cap. 2I. in Sco bra. ubi tradit, illud remedium Sabbatho aegro applicare fuisse prohibitum. nec licuisse oculos nisi in diebus profestis Saliva ili mire, oh reverentiam Sabbathi, quod Medicina prophanandum non erat.
Judicat hinc idem Lightinoi, quod Christus ideb adhibuerit
salivam Pulveri commistam . ut experiri posset hominem, an adeo superstitiosus esset, dum sputum miscuit, evitasse suspiacionem incantationis &C. Neque dissentit Otho l. c. dum tradit: sumsisse Christum oculos sanaturum salivam, sed ut J daeis ostenderet, se plane alia vi & facultate sanare. quam vultino fieret, immiscuit salivae pulverem terrae, qua nihil magis oculis ossicit, & secit ex his tale in sια, quod etiam purissiimum& optimum visum turpidum reddere & corrumpere potuisset. nisi summi Medici omnipotens manus adfuisset, & miraculo
haec ita temperavisset, Ut caeco salutaria fuerint. Verum licet concedamus, pulverem terrae, ipsas sit attigerit oculorum
tunicas, infestum esse illis; negamus tamen, illum in mixtura cum aliis conjunctum palpebris illinitum istorum Virorum sententiam approbare posse, sed ex aliis Causis Christum hanc adhibuisse potius videtur. Docemur enim ex Principiis Physi-Sogicis atque experimentis Chymicis, Salivam ceu optin amatque spirituosissituram Lymphae partem, particulis sulphv
135쪽
ctibus adhiberi. Quis jam me Heterodoxiae arguet, quod Salvatoris nostri Salivam, quae ex persectissimo prosilit corpore atque sanctissimo, nostrae satis Corruptae anteferam, atque si huic tantae vires Physicae & medicae adscribuntur, illi majores tribuam.Idque eo hilariori facio vultu, quod ex S. Historia cognovi, Salivam in iis affectibus fuisse illurpatam, in quibus discutientia Medicamenta a nostris praecipiuntur Prae-Ceptoribus, atque magni fiunt ab experientissimis Medicis. Nemini interim litem movebo . sed unicuique dissentiendi concedam libertatem, eadem ossicia ab ipso postulaturus, a
Jue jura; sui&, quae de naturaliter institutis a Christo Curis
ixi, minime de Natura nostra humana intellecta volo, sed de natura Christi humana, summa persemone , sanctitat divina potestate atque virtute gaudente accipi, hoc sensu, ut naturaliter in Christo', quotiescunque hoc vocabulo utor. mihi nihil aliud denotet, quam quod non supra humanam Christi naturam fuerit, sed Christus homo vi praesuppositomim Salivam & Tactum ceu remedia physica optimo Cum successu adhibere potuerit, illa quoque in tantum operari potuerint; licet non in totum, dum accessere his merb naturalibus virtutibus Divinae concessae, quibus tam citti tamque jucundE & in momento curavit. Praesupposito jam humanam naturam & vi persectionis mirabiles producere potuisso operationes medicas, quoque haud me peccaturum existiam avi, si tentarem, posuine Processus hic operationum petPrincipia Philosophica Physich explicari, maximh cum in
Medicorum observationibus& Philosophorum meditationibus quaedam illustrantia legantur exempla, ad quae semper tamen exclamandum duxi: Duo cum Iaciunt idem , non est
136쪽
I3 CAp. IV. D g SALI vae Usu NATURA Liis creeitatea f. 14. Non possum quin hoc loco exemplum C cecitatis ex me o. Veneficio ortae atque a Dei simia sol o tactu curatae ex Baldass. Timaei a Φulbentite Lb. I. cap. Io.pag. m. es. adducam. Anno i629. Miles quidam gregarius in sortalitio ad portum Colbedifensem excubias agens subito& quas in momento obccec,
atur, nullo corporis, capitis aut oculorum praecedente modiho, aut vi aut casu externo: visum recuperabat incantamentis. Adductum scilicet a Commilitonibus ad Timaeum a Suidentiee obcaecatum hominem , de Corporis Constitutione, sanitate& morbo, devictu, de caeternis aliisque ad cam se investigationem pertinentibus interrogavit dictus Med, Cus, sed nihil eorum, quae Coecitatem adeo repente & subitb inducere possent, deprehendit: Oculos itaque accurate imspexit, nec in his quicquam vitii animadvertit, omnibus e rundem partibus & coloribus, quin& ipsa pupilla naturaliter constituta. Exhibuit proinde recenti nuic malo varia remedia & quidem prinid, quae totum Corpus, postmodum quae Caput & Cerebrum particulariter purgarent, idque repetitis vicibus: Mox & revulsiones instituit, phlebotomiam, Cucurbitulas scarificatas, Vesicatoris capitis lotiones, topica convenientia & id genus alia adhibuit: Cephalica etiam &Ophthalmica, quae caput roborarent & humores noxios absumerent, distulerent& expellerent, praescripsit. Sed frustra omnia. Supervenit tandem, inscio Timaeo, Vetulaquete. dam Sasa, digitoque Saliva obduino palpebras & oculos contrectavit, verba quaedata semitertiata submurmurans: quo facto subitb & quasi in momento visum recepit: Videtur proinde, iuria Petr. Lolich. Coeninent. in Petron. Arbitri Satyr. Lb. a. p. 26a. Servatoris nostri Curationem divinam miraculosamque Diabolus omninbpostmodum imitatus esse, ut etiam asseclis hominibus pervertis, manc sis suis, modum dictaverit, quo,
mediante sputo, res Curationesque magicas perficerent.
137쪽
MEDico & SupERSTITIOS . Inses atque Aaron per Dei omnipotentiam coram Pharaone edebant, imitabantur oppido tum Pharaonis magi, diaboli mancipia; ut morem vel hinc etiam, si non aliunde natum esse arbitremur, sputum pulveribus mistum pro magico deinceps remedio usurpatum fuisse. is. Circa oculorum vulnera olim anxii QEre artifices in o..titavi restituendo effluente seu elapso humore aqueo, quem tamen per naturam restitui, dummodb Vulnus obturetur, partim ex aliis Autoribus, partim exsequenti observatione patet, quam Augustinus Hiinemomus MN C. Dec. H. An.3. Obf. sa. p. IV: his verbis recenset: Memini, cum frater meus anno aetatis suae duodecimo Corium dissecare vellet, cultri sursum abscede tis cuspide petiit oculum sinistrum scaeva& tunicam corneam Uvereque partem ita vulneravit, ut notabilis quantitas humoris aquei effluxerit. Curabatur autem vulnus nullo alio remodio, quam Saliva matris. Ea enim diductis palpebris lin- suam saliva madidam vulneri admovebat, idque lambendo iejune & deligando molliter curabat, remanente in bulbo isto
parvo vulneris inflicti vestigio cum pupilla angustiore & visu
g. 16. In Palpebrarum Tuberculo seu earum asperitudine in Pal Ira interna, quae se externe milii granis simili eminentia prodit, inductionem Salivae laudat Wolffrangus Homerus Hercu dic. D. I cap. 8 p. m. U. Et contra Hydatides seu vesiculas pabpebrarum adhuc recentes Salivam commendat Johannes Baptista Verduccius dans la Suite de la Pactologie de Chirurgis capae.
m. sa. Livorem sub oculo a percussione exortum Cymino probe masticato atque sufflando inter dentes retento emendat Petrus Bayrus Enchiriae Praci. cap.F.p. m. IIi Ad ejusmodi sugillationes oculorum seu Palpebrarum inservit etiam Radix Sigilli Salomonis masticata atque saliva bene subacta locis percussis imposita. In Hordeolo oculi Saliva ratione virtutis Uerientis & discutientis laudatur, si granum hordei mast, ,
138쪽
IVCApuT IU. DE SAL iv E Uso NATURA Lieatum atque Saliva bene madefactum eidem imponatur ; vel potius singulis horis matutinis Hordeolum propria aegri saliva Inungatur, siquidem non hordeum , sed Saliva sale volatili conssans sanat. vid. Joh. Dolaei Encyclopeii. Chirurg. Lib. I. cap. I. p. m. 13 . Vel juxta verba de Jean Bapt. Verduc. l. al. 6I. Il faut recommendet, quel'on ait seinde Dotter uvent Ces petites Tumcursavecta salive; quandonesta jeun, parceque la salive abeaucoup de sel volatile. Plura hordeola sub initio se hoc modo, scilicet singulis matutinis horis aegri propria saliva linungendo, curasse scribit Carolus Musitanus Chirurg. Tom. I. '
ad ejusmodi oculorum affectus semper Saliva mulieris, & qu, dem sanae primiparae, quam Joh. Georg. AlaCasius Promptuar. , commendat, adeo necessaria sit, vix fi- i
. ., 337. Ad plurimos Affectos culaneos, v. g. Lichenes, Her. petem, Scabiem, Impeti nes, Serpisines & id genus alias pustulas Saliva jejuni hominis illita ob virtutem suam abstersi- vani&seponariam prodesse laudatur, quia videlicet acris, bi- Iiosus glutinosusque ejusmodi humor cutis porositaribus adhaerens, ejus ope attenuatur atque resolvitur. Unde Galenus desiim sic. medicamentoriacustat. Io.Jol. m. M. b. inquit: Sa- Ilva nutrices pueris Lichenes curant, parvum videlicet digitum irrigantes ac deinde Cutem assectam confricantes; id- lque faciunt subinde, tanto scilicet intervallo, dum salivae vi- tres in Lichene perdurent, ac nondum sint extinctae. vid.etiam Joh. Tach. Pha sophic. asu Cis Non. animal s mineres. pag.m. Ics. Ieq. Wolfig. Hoser. Her L M.Lilio Valescus
de Taranta salivam hominis jejuni, maximh famelici. illitam Impetigini recenti & in puero prodesse dicit Philon. Chirurg. cap
139쪽
MEDico & SUPERsΤITI Oso. Felic. Plater frax. Tom. a.'. m. UT. JOh. Hel ig. OU. II. Scho p. m. I a. ubi inter alia dicit Lucas Schroerius latens in saliva alcati, quod Otto Tachenius Hipp. chym. cap. IK agnoscit, acido istini orboso contrarium, vim ipsius pungentem infringit atque absorbet vel si acidi quid, ut aliis placet, natura ejus Una continet, abstergendo etiam utilitatem praestare potest. Iuxta lissarc. Gerbe ii Chronolog. rvae iuprare. An. 2. Impetigo non raro soli jejuni hominis saliva frequenter illitae cedit, & secundum Frid. Hommann. Clad. Schrorder. I b. F.p. m. sest.
Saliva hominis jejuni contra serpigines utilissima est Item experimento Georgii Wolffg. wedelii salivae illitus Lichenes
dam culaneos , imprimis Impetiginem, diligenter illitam salivam sustulisse, meminit Uitus Riedlinus tinear. edic. .Iω. Mens Aug. OU. II. p. vasH. Et An. ID9. Mens Mart. Ob Π.pag.3IL hoc tam facilE & semper prostans remedium in Impetigine tum sibi, tum suis non semel profuisse itidem notaste refert. vid. etiam Joh. Dolaei Encyclop. Chirurg. Lib. I. cap. ao. p. m. OIseq. Joh. Phil Gies ein de mater. meaep. m.Πy. In Herpete, inuncta saliva hominis jejuni, cujus ope acris, biliosus, sutinosusque humor Cutis porositatibus inhaerens attendatur & resolvitur, multum saepe se essecisse dicit Johannes Munnich Girurge Lib. .
cap. U.pag. m. III. vid. etiam Dan. Beckher. Microco . med. Lib. r. cap.I. p. m. II. Dan. Sennert. Pracl. med. Lb. V. Part. I. cap.Jo. p. m.
3 3. Salivam nutricum ad Infantum Impetiginem commendat A damus Lonicerus Herbar. Part. aiol. m. o. & Franciscus Joel Oper. med. Tom. . Lib. Io. SH.3J. m. I. ita scribit: Cum adhuc
levis es impetigo, &antequam conversa est in serpiginem aut exulcerationem , Cutis sola saliva jejuna confricata sanari potest, aut illinitione salivae jejunae, cui favillae sunt admixtae &in formam linimenti redactae. Scabiem aliquando salivalem humorem sanare dicit Antonius Nucli sal mph. cap. 2.p. m.D. it. Joh. Jacob. Waldschua. Institui. medic.Lib. Ic P. I p. m. In
140쪽
CAp. IV. DE SALIVAE Usu NATURALI
sugillationibus pro Cura vexatorum cum Euphoria adhiberi solet Saliva, La.f. D . Theoph. Bierling. Thesaur. prati. s MN. Schol. 3. I.p. m. v . Ad stigmata salivam commendat Georgius Thomson Acus magnet. cap. I p. m. VI. Circa horum Cutis affectuum curam statuit Christianus Joli. Langius Prax. med. cap. 7. Oper. dic. Tom. I fol. m. Salivam hominis jejuni & Ω- ni requiri, atque propter gelatinositatem agere ; Nam si saliva non sit bene constituta, e. g. in scorbuticis , tunc non tollat, sed augeat malum. Idem etiam novit nutricem, quae, Lue venerea insecta, saliva sua Infantis serpiginem inunxerat, unde non modo plenaria eXesio', sed etiam 1nfantis interitus subsequebantur. Hinc patere concludit dictus Autor, saluvam minimε erodesse propter salia sua, ut multi credunt, sed propter gelatinositatem. f. 18. Ad maculas faciei a Variolis relictas valet saliva jejuna sepius illita, & cum Aqua florum omnium abluta, iuxta Joh.
ro'. In Tumoribus & pustulis seu facie morphaeica Radices Boraginis jejuno stomacho masticandas atque pustulis his i ponendas suadet Johannes Crato in Laurent, Scholet. Considmedi . Cons. avsoL Da. g. i9. Contra Naevos maternos sepissime suadetur saliva jejuni hominis, hinc Johannes Phil. GieSwein La.p.3 I. Salivam jejunae matris ad notas originales convitendat, & Fri-dericus Hommannus Dinputat. dem .s ejus morb. cap. g. g. Naevos etiam rebelles saepe facilius illi tu salivae, quam remediis aliis fugatas notavit. Inter Medicamenta domostica contra Naevos maternos salivam matris crebrius adhibitam refert Michael Bernii. Valentini Prax. medicin. infallibit. cap. Isag. vl. 7.vid. etiam Jola Murali. Hippocri Hestellam m. ,