장음표시 사용
61쪽
nori fluiditate gaudet lympha glandularum buccarum, spis.
sior vero est, quae ex toniniis emergit. Quae vero ex glandulis oculorum, narium & aurium fluit Saliva excrementitia potius videtur . quam ut verum Elivalem habeat usum.
Commode ergo hoc loco Salivae & sputi divisio adhiberi potest: Ut Salivae scilicet nomine lympha limpida & utilis
sputi vero nomine excrementitia vel ex ore ejicienda, vel ueglutita per anum excernenda Ueniat. f. 9. In specie autem majores ductus salivales proximE Dissuum
praeterito Scculo opera Celeberrimorum quorundam Inventorentomicorum nobis innotuerunt, quorum, tanquam Inventorum,nominibus ipsi superbiunt. Primus inventor fuit Thomas Whanonus, Anglus & Collegii Londinensis Socius, qui in Dactμ Glandala maxillari interna, immediate inter maxillam in- Wharton ' feriorem sita, non solum Arterias, Uenas & Nervos, sed etiam Uas quoddam divcrsi generis sibi proprium & usque illud tempus Anatomicis incognitum invenit; quamvis
Ductum hunc Whartonianum longe antea a Iulio Casserio, . Placentino, descriptum fuisse alii reserant v. Chr. Henric. Frndi de Itinerarsuo Anglican.p. m. IN.) ortum ducit hoc Vas salivare e crassiore & posteriore hujus glandulae parte, rectinue tendit mentum versus. Antequam autem ad ante riorem ejus partem pervenit, ramulos subinde novos ab eodem excipit, adeoque protenditur ad medium menti spatium, ubi immediate intra gingivas in papillam quandam utrinque terminatur, qua se facile exoneret, nihil vero ab ore ressuum admittat, &C. v. Thom. Wharton. Adenograph. Car. 2I.p. m. III. sp. III. eq. ubi prolixius explicat: De his ductibus whartonianis ita scribit Johannes Gothose. Berge-rus Phet olog. med. cap. Iespag. m. Hi ductiis e glandularum maxillarium acinis pluribus surculis egrediuntur, qui prope dentes postremos desinentes suam lympham in oris interiora deferunt. Notandum autem venit, dictam Glandu
62쪽
dulam ejusque ductum salivalem neque a Thoma Whartono, neque ullo Anatomicorum ante Antonium Nuckium ex
subjecto humano fuisse .lineatum; quippe qui demum eX
variis Cadaveribus hocce vas excretorium accuratius perlustravit, simulque delineatum exhibuit Sialograph. cap. I. pag. 's. Θ, in Figurarum explicatione Tab. I. Figur. I. U 3. UTab. a. ubi naturalem glandulae & ductus magnitudinem &situm ob oculos ponit, simulque magnam inter ductum salivalem, qui humani, quam qui bruti est animantis subjecti, intercedere differentiam addit; in brutis, inquiens, et nimantibus hic ductus longior, tenuior & archior est, quam Ductus salivalis Stenonianus; in subjecto vero humano hic Dueius brevior & amplior conspicitur Ductu Stenoniano. Praeterea hic Ductus duabus majoribus ramificationibus ex
Glandula inframaxillari prodit, quae Coeuntes in Unum, truncum constituunt, brevem quidem, sed notabilem satis. Plura de Ductu Whartoniano vid. Johann. Murali. Vade m
ctuum salivalium inferiorum ore aperto in homine vivo vix Unquam conspiciuntur, adeo ut dissicile sit illa alicui ostendere. Anno i66s. fortuito &Plane aliud inquirens oscula praedicta aliquo modo hiscere reperit Fridericus Ruysch. Quo viso caulam ejus inquisivit deprehenditque, non sollim penes nos esse, os tota ductuum salivalium facili artificio in
ore aperire, ut in aspectum Veniant, Verum etiam vasa illa, ut & Salivam ita disponere, ut Saliva striatim ore tanto cxiliat impetu, quanto sanguis cX basilica tusa. Vid. I rideric. Ruysch. de Valdith ha f. lymphatis. OU. 2L. pag. m. So. Idem. etiam in Capite canino duos canales salivales, ab una glandula maxillari inseriori ortum sumentes reperisse dicit La obfaI.p. et L. Plura de Ductu Whartoniano vid. Georg. Franc. de Franckdat)r. vied. p. LI.
63쪽
- sg. io. Deinde sequitur Dumas Stenonianus dictus, ad- senonianisque in Glandula sub aure exoriens. In fovea scilicet pone aures sita est Glandula, Parotis dicta, jugularium Carolidumque externis ramis irrigua , & magnis ac copiosis ner-Vis prodita, e conglomeratarum numero , quarum singularum rivuli in unum alveum confluentes, tandem Communi ductu prope dentes molares in os hiant. Hoc peculiare vasculum, seu hunc Dumam salivalem Nicolaus Steno , Danus, Amstelodami in Capite ovillo & vitulino reperit. vid. c. Stenon. Obse α. anat. de Glandul. oris 3. Useq.pag. m. M. ubi plura. & I M. de Muscul. s Glandu . m. o. ubi non modo hoe Vas salivare prolixius describit atque delineat, contraque Blasium defendit, sed etiam aliorum Vasculorum salivalium meminit. Plura de hoc Ductu Stenoniano vid. Thom. Ba
tholin. Analom. reform. Lib.I. cap. '. pag. FG. Joseph. LanZon. de Salis. Dianan. cap. 2. pag. m. v. seq. Joh. Murali. Vade mecum sciau. dicis. Exerc. II pag. . Ean senis Regn, amin. Sessi Leap. II.p. 87. Ant. Nuck Smograph.pag. mo. q. item circa finem de figurarum explicatione ITU. I. Fig. a. ta T .us N. Fig. r.
ubi glandulam delineatam cum ductu reperies. GodfBidloo Analom. Tab. XII. Fig.3. U Joh. GothosD Berger. l. a. pag. ais. Hune ductum salivalem sibi attribuit equidem atque a se inventum Risse scribit Gerardus Blasius Appendici in Johannis Vesting. - atom. Part. pag. m. o . plerique tamen colao Stenoni eundem adscribunt. v. Frid. NitEsch. Ephe
g. ii. Circa hanc Glandulam & Ductum salivalem Ste- Obsersiis nonianum notandum est, in Cadavere quodam virili, furti Anno i686. publice dissecto Justum Vesti Professorem, ex Dumis dissi Stenoniani medio minorem adhuc duinam
prodire vidisse, cujus orificium in os, nares versus , inserebatur. vid. Caspar. Cramer. Collig. Cst m. annex. Obseruat. I.p. m. ia s. Et Hermannus Boerhavius Institui. medic. g. Elag. m. Iri.
64쪽
-yus Risianianus seu Barthosin
s3 CAPUT II. DE SALivae inquit, juxta Glandulam Parotidem conglomeratam aliam esse Glandulam conglobatam , unde Saliva in os, ductu ingenis patente, circa tertium molarem superiorem manet. g. ia. Tertius Ductus salivalis nonnullis Autoribus Rivinianus, aliis Bartholinianus, dicitur; siquidem hi, &forsitan alii, de ejusdem inventione adhuc Certant. Sciendum autem, Augustum inirinum Rivinum, Prose rem Lipsiensem, atque oculatissimum tunc temporis Anatomiarum, jam iam Anno i679. Ductum hunc Studiosis aliquoties demonstrasse, juxta Corollare Disputationi de Dyspepsita, die 3. Octobris ejusd. anni, Respondente Henrico Christophoro Κύnno, habitae anneXum, quod sic sonat: Ductus salivales, quos in Capite vitulino praeterita hyeme aliquoties demonstravit Dominus Praeses, merentur illis annumerari. quos Whartonus & Steno annotarunt. Oriuntur autem ex anterioribus Glandulis lablingvalibus, in quarum substantia radices agunt perguntque supra Whartonianos immediat ita ut his caute seperatis conspiciantur illico donec unicum illis egrediantur ex iisdem papillulis. Diversii tamen sunt ostiola, in quorum anteriora si s yliis aut flatus immittatur, ad glandulas majoreS sublingvales per Ductus Whar-toni penetrat; his verb a latere alii adstant pori, ovi & stylum & flatum in glandulas minores sublingvales deducunt. adelique nullo modo hi Ductus cum illis communicant, sed
omnino singulares sunt. f. 13. Post tres autem decem annos, Anno scilicet i68M Casparus Bartholinus, Danus, qui Anno I68 l. per totam aestatem Lipsi. e commoratus erat, & absque dubio de hoc inventd curioso a Medicis relationem acceperat, vel disputationem ipsam lcgerat) ex Glandula sublingvali novum Ductum prope Ductum Thomae Whartoni situm in peculiari Tractatu, de Ductu salivali hactenus non descripto, manife
stavit, ibidemque hunc Duilium non modo prolixe describit. sed
65쪽
svsed etiam depingit, atque inter caetera tertium hoc Vas salivare majus, jam primum, quantum quidem ipse sciret, a se describi, dicit. Nolo tamen hanc litem dir1mere nullique dictorum Virorum inventi hujus Ductus salivalis honorem denegare, siquidem fieri potuit, ut, licet Casparus Bartholinus nil quicquam de Rivini invento audierit, nihilominus etiam caui hunc Ductum invenerit. Quod sibi saepe contigisse dicit Antonius Nuch Malograph. cap. I. pag. m. M. Et 'I'heodorus Zwingerus Fascicul. Dissert. 3λaed. Dissem. 8sq. m. 37s.scribit: de inventione horum duinium Certantes inter se audivimus Viros hujus aevi praecellentissimos, Casparum Bartholinum, Hassiliensem, & Augustiam Quirinum Rivinum, Lipsiensent, Prostores Medicinae celeberrimos, quorum utrique, si honorem inventionis tribuerimus , in neutrum forte injurii videbimur. haud impossibile credentes, codem tempore, diversis in locis, plures eandem rem primum reperire & observare posse. Posse autem uno codemque tempore, diversis in locis, ab iis, qui nullum studiorum mutuum habent commercium, observari a sue notaritalia, quae deinde judicabuntur ex eadem Prodiisse pharetra. inquit Johannes van Home Epistol. ad erv. Misne. Genita . ubi ita pergit: sed scio, magnam aperiri & pandi januam ad lites & sussiliationes, ne dicam Calumnias, quas idcirco declinare, judico cordati esse hominis, suoque otio abuti nolentis. Quantum autem ductum ipsum attinet, ad lingvae latera utrinque alia, praeter Whartonii, oculos incudirit flandula, sublingvalis appellata, oblonga paululum, Ductuique Whartoniano lateraliter vicina . adeo ut per multum tempus una eademque cum maXillaribus fuerit habita, ctim revera tamen membrana investiente ab invicem distingvantur. Ex minoribus, quibus constat, glandulis subtiles emissi surculi pedetentim in proprium terminantur truncum excretorium, qui recto Ductu Whartonianum comitatur &
66쪽
6o C Ap. II. DE SALivae sub iisdem papillis intra gingivas, in extremitate maxillae inferioris; tuos emittit rivulos. viae Bernhard. Albin. Saliuat. mercuria f. al. 8. Resert tamen Antonius Nuchloe.jam alleg. in subiecto equidem vitulino & paucis aliis animantibus hunc ductum reperiri; sed in plerisque aliis ductum illum aut saltem ostium peculiare non occurrere; item in humano subjecto non aut saltem rarissime. conspici Glandulam quidem sublingvalem ubique fere inveniri, sed Vas excretorium singulare in omnibus subjectis non reperiri. Porro Glandulas Rivinianas non semper proprio suo ductu
gaudere, sed in Whartonianum communem rivum tu pham fermentativam plerumque effundere, ex ininthero Christophoro Sehelthammero resert Andreas Ottona. GC Iiche Histor. anatom. d. s antiqv.pag. m. iere. Glandulam & D ctum Bartholinianum seu Rivinianum in homine delinearit Antonius Nuck Sialograph. l. a. item Tabul. I. H. I. - item T MI. a. Et Glandulas salivales maxillae inferioris cum sublimgvalibus, earumque Ductus salivales ex .Guillelmo Comperdepinxerunt Autores Actor. Eruditori Lipsiens M. Mens Februarip. m. . Et Laurentius PlersteruSOrat de Inerem. Mat.p. III. inquit: Bartholinus in Specimine Historiae anat micae varias exhibet observationeS & figuras anatomicas: &inter has de Ductu salivali glandulae sublingvalis scujus inventionem plerique quidem huic Bartholino, multi vero haud inique Rivino Lipsiensi tribuunt,) quem ante eum nemo delineavit. g. i . Denique quarti Ductus salivalis maioris Inventor est Antonius Nuch, Prosessor in Academia Ι .ugdiano- Batava, quippe qui, juxta Andri Otto mann. G celich. l. a. p. intra octennium ultra sexaginta & plura Cadavera humana, praeter ingentem brUtorum animantium numerum
dissecuit. & hac sua industria intra oculorum orbitam, inter Alusculum oculum abducentem & ossis jugalis partem
67쪽
supremam, sitam invenit Glandulam, quae surculos suos in unum cogit ductum, qui recta prope os maxillare deorsim tendens, prope dentem molarem secundum, si l posteri ribus aut 1uperioribus numeraveris, in os se exonerat. De hoc Ductu dictus Autor Anno 168s. Tractatum edidit, cui Titulus de Ductu salivali novo &c. vid. cap. I. ag. m. Ioseq.&Circa finem figuris aliquot ductum hunc explicavit. sagem Tractatum postea idem Autor nomine Sialographiae Anno 169o. auctiorem cdidit; cujus vid. Cap. I.p. m. INJeqq.& circa Gnem Figurarum explicationem Tu 3. ubi hanc glandulam S ductum depingit. inamvis autem Christianus Henri-Cus Emdi Itinerari Anglic. s Ratav. pag. m. IIo. hanc Antonii Nuclai novam glandulam sub inferiore palpebra, uti & du elum novum pro advehendo humore aqueo in oc Io, saltem in cerebro natas & fictas chimeras esse dicat, alii etiam de hujus glandulae in homine existentia valdopere adhuc dubitent; cum tamen dicta glandula cum Ductu salivali a plurimis hactenus in Canibus & Capris inventa fuerit, accuratior 'ejus indagatio potius suadenda quam n ganda videtur. vid. etiam Christ. Ludov. Welsch. Tabul. an som. Tabos. Ductuna hunc Nuckianum equidem in Cane invenit Johannes Jacobus Harderus qui tamen in Capite vutulino eundem reperire non Potuit. v. ejusd. Apiar. Obs Usseq-3. is . Alios ductus saIivales seu culo s detexit etiam alnia νsocius ColIegii Medicorum Anglicani F. Billingerus in Dissertatione de Nutritione scelus in utero, per vias hactenus incognitas; ex qua Dissertatione Domini Collectores Actorum Eruditorum Lipsiensium Amno I S. Me . Ianuar. pag. 7. haec reserunt: In Thymi glandulis globulosis chylosus suc-CuS a sanguine non tantum secernitur ac, per vastu Iaminora in ductum, veluti receptaculum commune', insun
68쪽
latentes. & juxta tracheteam ascendentes ad glandulas maxil' lares, ceu quibus duo ejusmodi Thymi processus non tam contigui, quam continui, Whartono jamdudum reputati fuerunt, desertur per distincta oscula ductuum salivaliunx sub lingva oris cavo tam instillandus , quam per gulam ad Ventriculuna pro hujus liqvore mucilaginoso, chylificationem incipiente, ac intestinorum meconio, sine deglutitionis motione, destillandus. Quam Thymi cum glandulis maxillaribus salivalibus communicationem loco allegato ex foetu vitulino delineatam reperics. Novum Duelum salivalem eumque praecipuum in Lingua excretorium Glandulae insignis ad latera lingvae & sub eadem sitae. itemque fila per radicem Linguae. Epiglottident; circa Glottidem, super Rrithaenoideas usque intra insophagum expansae atque injectione detectae in Programmate invitatorio ad Exercitia anatomica exponit atque depingit Abrahamus Valerus in Programmate quodam, in quo . ut titulus habet, noVum ductum salivalem eumque praecipuum in Lingua excretori rum glandulae insignis ad latera lingvae & sub eadem sitae, iatemque super radicem lingvae, epiglottidem , Circa glottidem. super arithaenoideas, usque intra Cesophagum expansae nunc demum injectione detectae luci exponit & demonstrat. De hoc Programmate scribit Laurentius Heisterus
Orat. de Increment. Ana n. p. ses. in hoc Schediasmate Autor
evincere figuraque illustrare suscipit, foramen illud in parte superiori & posteriori lingvae humanae saepe occurrens atque
a Collino, Anglo Anglice Collins) in Anatonae sua, a
Morgasno in Adversariis suis primis anatomicis, atque a me in Compendii mei anatomici editionc altera delineatum, verum csse ductum salivalom cxcretorium, glandulosae illius massae, quae circa radicem Linguae partos luc ab ipso indi- CataS, Observatur: glandulasque illas simul, injeAione distentas delineat, unde filivalem laticem in os per hoc fora-
69쪽
FONTIBUs. 63nien, quod ipsi & Collino ductus communis salivalis esse videtur, infundi putat. An vero revera res ita se habeat, ubteriori inquisitione pluribusque experimentis opus essὰ existimo. Idem Vir doctissimus, in eodem Programmate, indicat, se ductum excretorium in glandula thyroidea reperis te, per quem totam glandulam. flatu distenderit, glandulamque hanc ad salivales quoque pertinere docet. Antequam verb eum publice describat, accuratius ipsum prius examinandum secum Constituit. f. i6. Inter Vasa salivaria minora seu Glandulas se-nlisa exmm immediate in Cavum oris instillantes supra quoque U-vulana retulimus, hoc vero loco adhuc monendum restat, Gothostedum Heiden reicii in Studioso quodam . qui satis potenter os aperire solebat, non simplici vice liquorem salivalem cum impetu eXsilire observa e , atque hinc inde ex Uvula, tanquam ex papilla limpidam & aquosam materiam, veluti sub lingva prosilire vidiissi. vid. Casp. Theophil. Bie ling. Thesauri rheoret.practic. Obf. s. Schol. 8.pag. m. offf. i7. Imo certus quidam Mercator triginta octo Ua- Malia in se salivalia, omnia limpido cursu saliente manantia, quoti-obvalia die in sua bucca potuit ostendere, quoties os paulo diduchi- iis apcriret, idque a viginti & amplius annis testatus est. Saepe enim animi gratia hoc specimen fontis artificialis vel potius naturalis oriendere consueverat, Aperto enim evidentius ore in vicinam Chartam aut orbiculum stanneum triginta oeto distinisti aquae limpidae rivuli de totidem glandu-iarum in buccam patentium praesentia indubitatum reddebant testimonium. vid. Casp. Theoph. Bierling. l. a.p Scio. echf. i8. Adscripsimus cquidem in antecedentibus, Ductuum salivalium inventionem recentioribuS quibuSdam Oalas an V
Anatomicis, e Contra tamen eorundem quoSdam Φ nmicis teribus noli
retro seculis jamjam veteribus non penitus incognitos fuisse,
ex Galeno & Avicenna patet , juxta quem sub lingua sunt
70쪽
M C Ap. II. DE SAL Iunduo orificia, quae ambo ingreditur stylus, & sunt fontes S,
livae, quae ad Camem perveniunt glandulosam, quae est in radice ejus, & nominantur generativa Salivae. v. Ch. Th. Bier- ling. l. a. 3I p. isset Franc. Piens de Febrib. In Gener. cap. g. p. m. et . ubi ex Galeno sequentia allegat: Sunt duo orificia, seu ora, seu fontes, 1 quibus exit Saliva, & duo habitacula Sali vae vocantur: etiam ab . Avicenna dicuntur generativa 'Salivae :& in illa orificia ingreditur stylus, teste Avicenna &teste sensu; & talia orificia aperiuntur Sc constringuntur persuas pelliculas, sicut clauditur & aperitur buria. Et juxta Autorem non recentem Ludovicunt Caelium Rhodigin. L
gvae radice duo inesse orificia, quae Salivae dicuntur Fontes. Eorum munus est, humorem iervare, veluti penu quodam intimo, quo subinde irroretur lingva& os humescat unive sum, &c. Galeno ductus salivales non ignotos fuisse, demonstrare quoque conatur Autor libelli inscripti : Meta an orphosis . Esculapii & Apollinis pancratici, ficto nomine
nifeste descripti illi ductus a Galeno Lib. II. de Usupari. cap. Io. Ualyabbese Lib.3. Theor. cap. Ics. Abensima Can. Lib. D. M. tr. I. c. I. J aco II. Theor. cap. II. hactenus ad tempora usque Whar-toni notitiae Prosecutorum se subduxerint, quum tamen supra laudati Medicinae Heroes Vasa illa tam perspicue & fuse deseripserint, ut & originem &substantiam& numerum & uia sum annotarint, &c. ISbrandus de Diemerbroc. Analom. Lib.IIL n. U. inquit: Ductuum horum cognitio, etsi antiquos non latuerit, tamen multis seculis, tanquam altissimis tenebris obruta jacuit, & tandem Casu, absque ullo duce, a Glissonio & Whartono ante aliquot annos rursus eruta & in