장음표시 사용
121쪽
xoz τλάθ. de Deo o. Disp. II. de ex flent .mesentia Dei.
Tatione es et in praenumeratis, quam in horo lagio , quam in Palatio Regio, quam in conce tu χnoro plaribus modulatis vocibus auditum demulcente: Sed fi quis diceret horologium alti quod casu factum fuisse, di a nil illo conditum , &fabricatum,di idem de Palatio, idem de praefato concentu lanoro, plane stultissimus haberetur ab Omnibus: Ergo multo stultius habendus erit Atheus, si dicat. orbem istum cum suis partibus casu fructum fuisse , seu a nihilo. Si autem casus, aut istum est aliquid, & ab eo aliquo mundum ita iactum uisse fatetur: Ergo casus, seu sertuna erit mens lapientissima, quae nempe opus lapientissimum ordinatissimum , ac pulcherrimum s bricare potuit; erit ergo Deus, seu Dei sapientia, ars, di providentia, cui nihil casuale, aut sortuutum est, licet respectu noliti plura dicantur, casu,
as Praemissi quinque demonstrationes deia
sumuntur ex D. Thom. in praesenti Vltra illas .tamen , aliae supersunt, quibus id ipsum non minus evidenter demonstratur, quas breviter insinuare licet. Prima ex creatione materii. Nam sine, vel totus hic mundus lacias,& conditus est. vel non tactus Si non factus: Ergo erit ens a se a nullo pendens in esse fieri, & conservari: Erit ergo Deus. Si faedis,mm,an ex nihilo,an ex materia aliques Si ex nihilo: Ergo ille. 1 quo tactus
est, Deus est, nam qui potuit universum ex nihilo iacere evidenter est Deus Infinitae potentiae,& vi tutis, cum vincere potuerit infinitam distantiam ex nihilo ad esse universi. Si ex aliqua materia,r
gabo,an illa materia sit secta, vel ens a se Si res a se, ipsa Deus erit, nususque ipse persectior erit
omnibus rebus iactis, quantum perse stior est ensa se, quam ens ab alio; quod evidenter patet esse filium, nam materia ex se inis is est quid imperfectissimum in rerum natura, utpote de se omni perfectione, & se a carens. Si ipse facta est: Vel ex alia materia, vel ex nihilo Non ex alia materia; nam alias ob eandem rationem illa alia materia esset etiam ex alia δε sic in infinitum, ac per conseque quaelibet res constaret infinitis
materijs, quod evidenter est talsum. Si ex nihilor Elgo ille, a quo iacta est, Deus est, siquidem erit
virtutia infinitar, nam ad creandum ex nihilo, seu ad vincendam infinitam distantiam inter nihilum, di ens, infinita virtus requiritur et Datur ergo
3 o Secunda ex ipse anIma rationali, eiusque dotibus praecipuis. Ipsa enim absdubio spiritus
est, & supra corporis naturam eminens e se immortalis, & aeterea,vt evidenter demonstravimus
IV. I. de Anima, quaest. I. Sed talis fieri non potuit ex materiar Ergo solum ex nihilo iacta est, Ergo ab agente infinitς virtutis r Ergo a Deo. Item dotata est vi moellectiva obiective infinita,
cum nunquam tot intelliga obiςcta, quin ya linqpluran plura excogitare potat: A quo ergo hanc
infinitam capacitatem accipere potuit, nisi ab agente infinitae virtutis, seu a Deo. Gaudet etiam appetitu insitiabili a bono ullo finito t Ergo quia ipsius finis, & centrum est bonum quodam instabrum, nempc Deus : Datur ergo Deus. Ulterius, etiam habet conscientiam boni, & mali, ita ut det males his intus erubescat, timeat , horreat, reprehendatur: Ergo quia suspicit numen superirius, cui displicet, quod Oisendit, quodque timetet Sed hic est Deus: Ergo datur Deus. Mitto alias huius demonstrationis, quia vel reducuntur ad praecedentes, vel videri possunt in Mag. Gone qui latis luculenter eas contra Atheos exerit , Nin alijs pluribus tam ex Antiquis Philolaphis, &Patribus, quam ex Recentibus,inter quos eminet N. Marinus Mersenus in Genescap. I.ubi expro- o revincit Atheos innumeris ex otinii facultate & scientia demonstrationibus monstruola re
a mus; fio enim Deum negat, quiplares Deos esse adhruit. Vnde recte quidam diarii r Pluralitas deorum , nuisitas es dorum. Iamultiplicandis autem dijseminuit olim Gentilia caecitas. In primis enim rustici, & plebei nihil
aliud pro Deo venerabantur,nisi simulacra aure argentea, trea, aut ligno, Unde tot Deos coleribant, quot simulacra. solitiores tamen illorum. non simulacra, sed ea, quae simulacra repraesenta bant, Deos credebant. Tam ingens autem Hieapud Gentiles deorum numerus, ut triginta mi lia deorum in terra Bisse censuerit Hesiodus,teste Eusebio lib. s. Praeparat. angel. cap. I S. SD.
August. lib. 4. de civit. Dei ini possibile existumat connumerare deorum, aut dearum nomina,
quos Gentiles colebant, adeo enim caecutiebantve pro solo domus ostio custodiendo tres Deos colerent, Forculum pro istibus, Gardeam pro cardine,Limentum pro limine. Post Gentiles autem, Marcioniis haeretici dixerunt,duos octe Deos
unum veteris Testamenti, alium Testamenti novi, quos inter se oppositos fingebant. Item M nichei duo statuebant prima principia positiva.
duosque supremos Authores , unum bonorum. que rincipem lucis appellabandalium malorii. quem tenebrarum Principem dicebant. Demum fuerunt haeretici Tritheistae, sic dicti, quia tres Di, Vinas Personas. tres esse Deos distinctos assereribant. Contra hos omnes probarunt, ac demo strarunt,mum esse unum tantum, Patre, Omnes
qui contra Gentilet disputarunt; inter quos emi
122쪽
uetit August. contra Fara lib. de Ciestat. Dei, 4 mulianus in hologetico, & contra Mamcionem, & Valentinianos. Lactantius etiam lib. λ . Institurionum, & D. Tho. lib. I. contr. Gens.
cap. 41. N alibi saepe. Cum quibus. a Dicendum est: Midenter demo bari, Deum inam tantum 6ραρο impossibiles e se plures Deos. Primo, quia Deus,si est, est prima cause, primumque priacipium omnium rerum , de moturim: Sed prima causa, primumque principium necessario est unicum, repugnantque pi ra : Ergo Deus est vescus, repugnantque plureSι Probatur minor, quia si essent plura prima pri cipia vel unu egeret iuvamine alterius. ut alterius Permissione.vel non egeret.Si egeret,no esset pri mum principium , nec supremus Author, cum ab
alio dependeret, & alteri subordinaretur: Si non egeret: Ergo seustra esset aliud primum rerum principium i Ergo non est, siquidem primum rerum principium implicat stustra esse. Rursus:Veiunum posset impedire estectus alterius, vel non Si non posset: Ergo infirmae virtutis esset, & con sequenter non es t Deus. Si posset: Ergo alter Deus non esset, utpote potens impediri ab alio Potenriore: Repugnant ergo duo dij ,& conse quenter plutes.s Secundo: Deus est mundi Rector, & Gubemator supremus: Ergo unus, & repugnant ptu res. Probo eonsequentiam nam si essene plures,
o quilibet haberet distinctam scientiam, pr
dentiam, & voluntatem, distincte regerent. Bogubernarenti Non ergo mundus uni sermiter g bernari posset, sed omnimoda esset confusio. diis Ermitas, di in ordinatio ; cuius contrarium ad culum patre. Probatur antecedens,quia quisque ex illis regeret propter finem, de in ordine ad Mnem diverium: Sed gubernantes in ordine ad fianes diversos, necessario gubemant diverse iiis mitern saepe contrari et Ergo gubernarent distin
cae ac ditanniter. Maior patet. quia quisque gu h naret in ordine ad se, & propter se, cum deessentia Dei sit operari propter la: sed quisque esset distinchis ab alior Ergo quisque gubema Ni propter finem distimaum,s Tertio: Deus est summe magnus, eum sit quo nihil maius excogitari potest : Sed de esse Lia summe magni est par non haberet Ergo Deus
parem, aut aequalem non habet Ergo est unicus,
di plures repugnant, nam si esset plures dij, quiliabet parem haberet, nempe alterum Deum. Exinplicaturi Deus est id quo nihil melius excogitari potest i Sed datis pluribus dijs, nullus esset talis.
quo nihil melius excogitari posset ii Ergo nullus esset Deus: Ergo plurali s deorum nussitas est deorum. Probatur minor, imo, quia excogit,ri potest Deus extra quam nihil sit ab indepe dens, dc nisi ab eo participatum, seu qui in se
P contineat omnem omnino persectionem POL
sibilem: Sed ex pluribus diis nullus est talis,quia
extra ipsum esset alter Deus ab eo independens, cuius persectio infinita non esset ab altero partu Cipata, nec in altero contenta : Ergo quolibet aliud melius excogitari posset, nempe Deus extra
quum nihil esset persectionis, nisi ab eo participaritum. Secundo: Quia melius quid .ret collectio omnium deorum ζ quam quilibet solusis: Ergo nullus se solo esset talis, quo nihil melius excogi tari posset:Ergo nullus esset Deus i plures essent.' Quarto: Deus est summum bonum, le vutimus finisi Sed repugnant duo summa bona , Ecvltimi fines: Ergo uec plures dij. Probatur minor, primo quia de ratione lumini boni, S ultimi finis est latiare appetitum, cum possessus fuerit:Sed neuter latiaret appetitum , adhuc posscssiis , quia vltra illum restaret aliud sinimum bonum possudendam , nelnpe alter Deus, & non potest fati ri appetitus , dum illi deficit summa bonum: E go neuter Deus esset se solo summum bonum.S cundo, quia de ratione lunam i boni,seu ultimi Gnis est quod omnia ad ipsum ordinentur: Sed ad nullum ex illis diis omnia ordinarentur, quia ad nullum ordinaretur alius, alias ille alius non esset vltimus finis, quia contra essentiam ultimi finis est acridium ordinari s Ergo repugnant duo ultimi
fines. Tertio, quia de ratione summi boni est frui se ipso, de sui ipsius visione, & stultione beatum.
citiatum e contentum esse: Sed dato altero summo bono, hoc esset impossibile, quia impossibi
te ret, quod unum summum bonum quietarctatur, satiaretur. &.contentus esset sui visione, Ae itione, si esse aliud summum, cuius vision possessione, ac stultione careret: Ergo.
6 Quinto: Quia Deus essentialiter est sum. me lapiens, di omniscius, ita ut nullum secretum positi eum latere, alias esset Deus ignorans , Senesciens, quod evidenter divinitati repugnae: Sed repugnant duo summe lentes, & omnis citi quos nullum latere positi secretum: Ergo &duci dij. Probatur minor, quia vel alter ex illis possee suum occultare secretum alteri, vel non posset Si posset. Iam alter ignoraret secrerum alterius. essetque illius nestius, di ignorans: Ergo non esset omni scius, Ad consequenter nec Deus. Sipon posset Ergo ille Deus non esset, quia de esiissa Dei est possessiua secreta celare cuilibet alis teri; si enim in homine esset haud levis inselicitas
non posse celare sua secreta alteri homini, quam to magis in Deo non posse celare sua secreta auteri Deo et Sexto Nam vel uterque Deus esset omnia
potens, vel noe Si nonr Ergo nec uterque esset Deus. Si seret uterque Omnipotens, ponamus quod unus vellet unum. 8e alter contrarium, Vssa quod unus vellet hune hominem conservare, alius
illum de ere, unus illuminare diapham lius illud aenebris offundere, unus aerem clari venas
123쪽
orienrem, alius verius occidentem, unus mundum sic submeri, alius opposito modo: Rogo nunc, vel uterque obtineret quod vellet, vel non Si non uterque obtineret quod vellet, sed tantum
unus, vel neutem. Ergo alter, vel neuter non esset
omnipotens, siquidem non est Omnipotens, qui non potest obtinere quod vult: Si uterque obtuneret , 'nod vellet, sequerela plane hominem eundem simul consereari, & destrui, diaphanum simia illuminario tenebris otiundi, aedem simul moveri verius Orientem, de vetius occidentem, mundum sic gubernari, di simul modo contrario, ct divino, que non minus impossibilia sunt, qua duo contradictoria esse simul vera: Ergo impossibile est illud ex quo id sequitur, nempe duos illos
Deos esse omnipotentes, & consequenter esse voros Deos. Nec dicas, duos illos Deos sord se Per conis es in volendo, ita ut quod vellet
unus semper vellet alius, nec posset velle oppositum. Contra enim est, quia unusquisque haberet suam libertatem, & dominium, neuterque expectare deberet, ad volendum, vel nollendum, quid alter vellet, vel nollet; nam alias , qui hoc expoetare deberet, esset alteri subordinatus ab alter que dependens in volendo, aut nollendo,& con sequenter Deus non esset, cum de essentia Dei sit
independentia ab alio in volendo, quod sibi placea Sed qui babet distinctam libertatem ac alius, di non debet expectare quid velit alius, vel nollit.
nec ab eo dependet in volendo ut nollendo p etest velle contra voluntatem alterius,ut per se patet: Ergo si uterque esset Deus cum mutua independentia , & libertate distincta, absque scibordinatione unius ad alterum, falso dicitur,quod noulossent Opposita velle. s a Septimo : Deus esentialiter est hic, & si gularis Deus, Sed hic, di singularis Deus es essentialiter unicus, di repugnat quod sit multiplex; si- .cut hic, & sngularis homo, v. g. Socrate est essentialiter unicus homo, & repugnat quod sit oures,aut multiplex,siquidem idem est esse hunc, re singularem, ac esse immultiplicabilem: Erco Deus essentialiter est unicus, & repugnant plures. Probatur maior , quia Deus essentialiter est existens, imo essentialiter est suum existere, seu esset
Sed prius, & intimius est cuilibet enti esse hune, o singularem, quam existere, & esse, quia ista
Iingularia existunt, non vero specim, aut genera, aut rationes communes: Ergo Deus est essentiatuter hie, dc singularis Deus. Explicatur: Si Deus esset multiplex, deitas, seu Deus esset species, a genus multiplicabille in plures Deos: Sed species, aut genus multiplicabile non potest esse essenti liter existens, aut suum esse, vel exister quia potius genus, aut species in se ipsa existere nequit. nisi prius contrahatur aliqua fingulatitate deteris minata , & fiat hoc individuam: Ergo' Deus non
asset essentialiter existens, nec suum esse , sed potentia ad cite: Ergo ab opposito si est esseritiaia .
liter existens. seu suum esse , non est species, aut
genus multiplicabile, sed es essentialiter indiψi duum per se subsistens, di immultiplicabile: Ergo
unicus, 3ζ non plures.s Octavo: Repugnant plures dij solo nummis distinctii Deinde etiam repugnant, specie , aue genere distincti: Ergo ablolute non sunt plures dij, sed unus tantum. Maior probatur , quia diastintaio numerica, seu individualis intra eandem
speciem unice pervenire potest, ex eo, quod is ma, vel natura specifica limitetur intra speciem ex materia recipiente , ita ut non amplectatue totam perte nem, & extensionem speciei, sed solum habeat naturam specificam participatam. seu ex parte, non totam, & totaliter: Sed hoc peianitus repugnat naturae divinae in Deo , tum quia
natura divina essentialiter est irreceptibilis in materi seu per se, & in se subsistens; tum quia implicat naturam divinam limitari intra speciem, alias Deus illam haberet participatam, di limitatam , de iam non esset infinitus intra speciem, sed finitus, & limitatus Deus, quod ex terminis re pugnat: Ergo penitus repugnat esse plures Deos solo numero di 1imctos, seu eiusdem speciei. Eecofirmatur, quia si essent possibiles plures dij sol numero distincti, nedum plures, sed infiniti Brunt possibiles, nam species quaelibet, si semel es multiplicabilis , semper est multiplicabilis sine fiiane, aut limite, in individua infinita possibi xSed quilibet Deus , si seret possibilis , Eret existens. quia implicat Deus possibilis non existens, ut per se patet: Ergo darentur de facto infiniti dij Η
nullus excogitare potest: Ergo nec quod dentur plures dij. Rursus,quia ultra unum Deum super fluerent omnino caeteri lo numero distincti, oti hoc enim sub una specie dantur saepe plura individua , vel quia sunt corruptibilia , & ut conseravetur species semper,opus est quod uno pereunte, sucedat alius, propterea enim in corporibus cie
testibus non dantur duo Soles, nec duae Lunae,ne plures Stet Iae solo numero distinctae, quia sunt i corruptibiles;vel saltem, quia unii individuli unius speciei,non est immensum, Ze ubique,& proptere admitti potest aliud , ut quod unum non potest, praestare possit aliud, vel ubi unum non est, ad sit aliud: Atqui Deus essentialiter est immortalis, infinitiis, omnipotens, & ubique: Ergo omimos perflueret alius solo numero distinctus.
I o Deinde probatur minor primi sullogismi nempe quod repugnent plures vij specie, vel g
nere diiserentes, nam vel disserrem in aliqua per fictione vel in aliqua impersectione: Hoc secundum maniseste repugnat, quia Tepugnat Deum esse imperfectum,cum de re tia Dei sit esse orsias impersectionis expertem D una similiter repugnat, quia alias unus Deus haberet alimiarii per iocem speςificam, qua careret aliu&t e
124쪽
cua l. V. An Deus sit tantum v sfros
quo sequeretur allum non esseDeum,quia non est Drus,qui caret aliqua persectione divina, cum deessentia Dei sit continere omnem per Hon possibilem. Deinde,cum species essentialitur sine inaequales in persectione, quia lunt licui numeri,dij illi pares no essent,sed inaequales, di unus in tmelior alio.& altero persectior; iam ergo alter Deus non esset, utpote inferior, & minoris persu- .stionis,quaDeus Aursus:Gcnus limitatur per specificas diiserentias, siquidem per illas quasi partititur,& participaturi rursus dii rentis limitatur per genus,quia in illo tanquam in potentia recipie tur, ut alibi satis explicatum habeo:Ergo quilibee Deus specie diversus ab alio esset limitatus ex genere,& ex disterentia:Nullus ergo est etDc Nide in Loina LIq. s.ct in Metapb.q. . II Nono,quia abstractum abstractissimum veper in& in se subsistens, non potest esse multiplex, sed essentialiter est unicum. & singularilsimu: Sed Deus est abstractuin abstractissimum per se, di in se subsistens: Ergo non potest esse multiplex, sed
essentialiter est unicus.Maior patet,tunc quia is nix in abstracto non multiplicantur sed tantum multiplicantur, dum contrahuntur ad plura su lacta unde licet sint plura alva,N plures alvedines inconcrcto, alvedo tamen in abstracto, non est multiplex,unde si alvedo ut sic esset per te,& in se subsistens , non esset multiplex alvedo , sed unica tantum;vnde iuxta D.Tho. haec alvedo no differt
ab alia,nec multiplicatur,ex hoc quod est alvedo, sed ex hoc quod est in hoc, quod pertinet ad ratiotiem individui:Tum quia si abstrastium abstractissimum esset multiplex simile,aut dissimile,iam ex illis multis abstractis abstrat posset alia ratio magis abstra ta; iam ergo illud abstra in multiplex non esset abstractilaimum,si essent plura, aut multa illa abstracta: Ergo implicat quod abstr chum abstractissimum per se subsistens sit multiplex,sed essentialiter est unicum.Minor vero probatur,primo quia Deus est ipsa divinitas ut per se subsistens: Sed divinitas vi per se subsistens est quid abstractissimu tum quia nec ipsi Ethnici agnostebant plures divinitates in abstracto, nec in abstracto nominabant plures divinitates,sed temper in singulari nominabant divinitatem; licci in
concreto crederent,& nominarent plures Deos;
tum quia divinitas ex terminis est quid purissintili,& simplicissimum de consequenter quid abstractissimum ab omni concretione subiecti,vel materiae, vel compositionis; tum quia divinitas non potest contrahere abstractum superius, cum nihil possit excogitari superius divinitati nec si est per se Z: in se subsistens potest contrahi quia ut per se,& in se subsistem est essentialiter singularis S non unive
talis: Est ergo divinitas ut per se subsistens quid abstractissim tum: Ergo etiam Deus,qui est ipsa di-γinitas ut per se subimens.
AE a. Forum negabis,quod Peus sit ipsa divunitas ut per sen in se subsistens , nam ex hoc, ni
fallor, tum durit error plurium deorum,quia nimirum,sicut humanitas non est per se subiistens, nec in se ipsa,sed contrahitur ad hoc,vel illud se positu N individuum, & sic multiplicatur, de fiunt plures hominos, ita Ethnici existimarum divinit tem non et se per se,& in se substinentem, sed esse
quandam ratiorKm commune contrahi bilem ad
plures Deos singulares, & in illis, non in Ie lubsistentem texit tentem. Scd cotra est,quia diviniotas,non potest esse sicut humanitas,abstractu co trahi bile, aut determinabile, ut ediistat: Lrgo est . perse,& in se subsistens,quin conrahatur. Probo antecedes,quia divinitas,ad distincticnein humanitatis,est quid persectissimum de comple.issim quo nihil melius,persectius,aut complectius excogitari potest aliunde si aliquid d sileraret alit e posceret,quo poisit perfici, aut impleri. divinitas non esset zSed si csset abstractam contraitibile, ut
existat & subsistat & non in se ipsa, N per se sublustis,esset perscctibilis,& pctentialis, dc sidcrare que aliquid ultra se ipsam ut ex st rei,di subsist i et& conse lucrater non esset quid p rtectissimum, de cona plectissimum:Ergo no est ab tractum contrahi bile, sed per se, ta in se singulariter sibsistens.
Confirmatur: Omne abstractuiti contrahibile, vel
est cotrahi bile per aliquid illud perficiens, vel puealiquid ipsum limitans: Sed divi altas non est co trahibilis per aliquid ipiam perficiens, alias essecpotentialis, de persectibilis, quod dirinitati cx te minis repuanat; deinde nec per aliquid ipsam litimitans,quia alias inconcreto essct limitata, Deusique ex illa talis, esset Deus limitatus, & finitus, quod ex terminis repugnat: Ergo non est abstractum contrallibile, sed in se, & per se existens, de subsistes. Denique,quia divinitas est ipsum esse veper se subsistens seu ipsa plenitudo essendi:Sed ipsa plenitudo essendi ,seu ipsum esse ut per se subsistens essentialiter est unicum,& non contrahi bile, ad aliud esse. ut per L patet: Ergo de divinitas. a 3 Decimo quia natura rationalis quasi na rurali inst nchi , dum mentem elevat invocando divinitatem,non plures Deos,lcd Deum in singulari invocat, dc nominat: Ergo naturalit ex vcrum est unum tantum esse Deum.Probatur antecedes, nam ut ait Tertulianus lib.de Testimonio Animae, ipserum Ethnicorum vox comunis erat: O Drus, Deus Oidet.Si Deus dederit erc. dc ut aiebat L istantius m. et .institui. p. I. Nam di eum iurant; ct eum optant,ct cum gratias aquis, non sitim, aut mitos Deos, sed Detim uominant, adeo v
ritas ipsa, euente natura, ab in vitis pectoribus erumpit: Ergo naturalis hominis instinctus ad unum Deum in lingulari invocandum inclinat: Sed vox naturae est vox Dei,vox vcritatis; EGO.
125쪽
ao6 TracE. de Deo uno. Disp. II. de exi sent. V e sentia Dei.
ais nominetur Deus in praesenti
satu i C Upposita cognitione Dei, quoad andi est, sive Deum unum existere, comtendit mens totis viribus cogno1cere quid sit, vel non sit hic Deus, quaenamque eius citcntla, vel natura. Ad quod indagandum oportunum existimavi praemittere quaestionem praescntem , in qua explicabimus , quo pacto Deus a nobis. in hac vita cognosci potest, in qua magis explicando, quam disputando procedemus. 2 Dico primo: Deus a nobis eognoscitur in hae Oita dupliciter, nempe per si mationem.
sici,& Scholastici. Explicatur, quia in hac vir a
Deum cognoscere non possumus, nisi ex creatu-
is , nobis cognitis, cum ipsum in te ipso non viis
deamus : Ex creaturis autem dupliciter possumus ad Deum cognoscendum procederi ; nempc vel attribuendo ei, quidqu1d periectionis est in creaturis , tanquam fonti, & pelago omnis perrcchionis; vel removendo ab ipso, quidqu d impcrse-Gain, & limitatum cst in cri aruris, ut cognoscatur disterenti aDei ab ipsis:Sca priuro modo cognoscitur per ali rationem, i ccundo vero per remotionem: Ergo.
3 Dico secundo: Modus eo noscendi Deum per a mationem asitic es duplex, nempe, vel attribuendo iis persti,nes , quae sunt in cre turis ; vel δ' mando de ipso proces m u-
falitatem ,seu originem eartim ab ipso Deo. Paret,quia Deus non solum est causa bonitatis, v ritatis, iustitiae, sapientii, potcntiae N pulchritudinis, quae sunt in creaturis, sed etiam in se ipso habet has persectiones formaliter licci eminenter,&cum excessu infinito supra creaturas: Ergo non solum possiimus cognoicere in Deo causalitatcm,& originem, aut processiim, quo ab ipsis in creaturas emanant, sed etiam possiimus eas pertasti res absolute in Deo cognoscere. Vnde non solum dicimus Deum esse iustilitatorem. sed iustum in se ipso, non solum causam bonitatis, sed in se bonum, non solum causam sapientiae , sed in se sapientem, di sic de alijs. Ex quo. Dico tertio: Deus tripliciter cognoscitur,
O nominatur, nempe, negative .seu remotiis, relative ad creattiras , ct absolute o firmative.
Cognoscitur, de nominatur negati ,& remotive, cum exprimitur conceptu, & nomine removente
aliquid imper istum ab ipso, ut cum dicitursin-
corporeus, immensus, infinitus, per remotionem snis, mensurae, & corporis. Cognoscitur,. & nOminatur relative ad creaturas,cum exprimitur c ceptu, & nomine exprimente causalitatem, aut processum creaturarum a Deo, ut cum dicitur Creator , contervator, provisor, lihelator, iustificator, viqificator, salvator,&c. Cognoscitur vere affirmativc ablolute,quando abiolute exprimitur in eo aliqua persectio, ex his cura viocn us in creaturis, licet non expresso Crditnc, aut causalit te Dei in creaturas. Vt cum ab1olute dicitur 1 piens, bonus, sanctius,&c.
nem adhue est duplex,nempe per remotionem par titularem alicuius imperfiationis, ct per remo tionem inmersalem omnium misentium, edi e gitabilium. Primo modo cognoscitur Deus, cum ab ipso removetur aliquod genus particulare impersectum; ut εum ab ipso removcmuS corpus, di illuni dicimus incorporeum , seu ab ipso rimox e-mus tempus, & illum nominamus aeternum , lea ab ipso removemus mensuram loci, di illinii dicumus immensum, Sc. Et de huiuiniodi cognitione
cap. I sic inquiens: Es autem via rimotionis utendum, praeripiaὸ in consederatione divis tib- stantiae. A am disinas dantia Ommm cOS. rationem , quam intelledrus nos' attingit , sua
immensitate excedit, oeso niam appr. bemere non possimus cognincendo quid sina aliqualem
ejus Dabemus notitiam, cognωcendo quid non es. Tanto enim eius notitiae magis VPopin amias, quanto plura per intellect- nostrum ab eo pol risua remmere. Quod sic probati Tanto enim
unumqtioque perseectius m escimus , quanto differentias ritis ad aha plenius intuemiar. ι uiae in rebus quarum definitiones cognoscimus, primo
eas in genere colloeamus per quod cImus in communi quid e postmodum di serenisas a Mnuta, quibus a rebus aliis distinguantur, e scpem citu substantia rei ci mpleta notitia. Sed quia in resideraticine substantiae divina non posmmus accipere quod qua genus. mec distin onem eius ab aliis per aqprmat vas die cntias, oppomtet eam accipere per disserentias negato s. S cui autem in es inmativis Verenti, una aliam eontrabit, ct magis ad completam rei de In irronem a propinquat, fecundiam quod a pluribus differre facit, ita una disserentia negaιma I eratiam contrahitur , qua is pliaribus uirrefac si scut si dicamus Deum non esse Melaens, per hoc ab Omnibus accidentibus disin Bur. Deinde si addamus, i um non se eorpus, disim a setiam 'son ab aliquibussubsantiis, Osc per
redinem di tinguemus ipstim ab omni eo, quod espraeter ipsum per huiusmossi negationes: Et itineis subsuntia eius erit propria consideratio . cum
cognostetur ut ab omnibus distin xus , non tamen praserita cognitio, quia non cognoscetur quia infest. Ex quo iam intertur secundu s modus cognoscendi Deum per remotionem universalem
126쪽
omesum, quando nemp4 cognoscitur ve distin- norantiam, me quam ut sapὸ InquIt Dioni siviactus, 3: segregatus ab omnibus existentibus, ta mens ignote coniungitur Deo, appellatur tum ab cogitabilibus, tunc enim inquit D. Thom. ha - ipso, tum ab aliis Mustice Theolostiae petitis. tur de Deo, seu de eius substantia propria coasin inguitio informis , seu de formis, quatenus o aleratio. . . lacti e cognoscitur Deus absque omni isma, seu 6 Dico quinto: Comino Dei pre remorroin nulla formato conceptu determinato , sed imi nem inire lem omnium es perfectissima, qua finita, & hoc pacto mens fit dei mis, hoe est haberi potest de Deo in bac vita. Ita D.Diomitus Deo consormis,qui nullam habet formam lad est cap. t. de D n. Nomino. Et ibidem D. Thom. super omnem formam a nobis cogitabilem. V pro cuius intelligentia notandum est, quod huius- catur etiam inmer H, infinita. mensa, indeia
modi cognitio acquiritur ascendendo per nega- terminata obieeime, quia cognoicit Deum absiationes sic, primo enim cognoscitur Deus ut non que ulla particularitate contrahente, absque fine accidens, sed siler omnia accidentia per se exi- aut limite, absque mensura villa, absque omni d stens, secundo ut non corpus, sed supra omnia terminatione. Vocatur item modinescia, quia nesia corpora, tertio ut non animal aliquod, sed iupra eit modum ex parte Dei designare , unde sie Deuomnia animalia segregatus ab Omnibus, quarto cognoscens ex vi huius cognitionis designare ne- ut non anima, nec AngeluS, uec Archangelus,nec quit, aut exprimere conceptum aliquem obieesia substantia aliqua spiri rualis ex omnibus exiitenti- vum possitivum Dei, nec modum , nec formam, bus finitis, & cireunscriptis, sed supra omnes lon. nec genus, nec speciem, nec mensuram, nec defige, de infinite ab illis 1 egregata: in into ut nec la- nitionem, aut essentiam Dei, ita solum per rem lpientia aliqua, sed super omnem sapientiam, nec tionem omnium, in quodam supra omnia im intellectus , sed super omnem intellectum, nec inquiescit ignorando quid sit id ipsum in quo voluntas, sed super omnem voluntazem,nec Vzri- quieicit, & lolum cognoscendo nihil esse ex om- . tas aliqua, sed super omnem Veritatem,nec boni- nibuS, quae politive cogi oscere aut cogitare potas xliqua, sed super omnem bonitatem, nec de- test, sed super omnia, re legregatus ab omnibus.
inum aliquid eorum, quae cogitamus, aut cogit Et quidem haec Dei cognitio non discitur in re possiimus, sed supra omne a nobis cogitabile, Theologia Scholastica, medijs disputationibus, segregatus ab omnibus, & supra omnia. Unde aut distursibus, sed est propria Theologiae My-Diomilius cap. 7. appellat hanc cogitationem sticae, talis appellatae, quia secretissima, & abG disimissimam, quae es per ignorantiam cogita, consa est a communi hominum intelligentia, inquan mens ab omnibus recedens, posta, ct se qua homo immediate docetur a Deo absque verisi uis iamittens , Onita es supersplendentibus borum sonitu, aut motu, in silentio, & quiete seis radiis. Et eap. r. inquit: Mentes Dei formet , ct cretissima, & in hae quidem Schola non sunton, ad Angelorum imitationem, quantum es quaestiones,disputationes, aut argumenta, sed pax stibile ; qua inutio de catarum mentium ad Dei, quae exuperat Ginnem lentum quies summa, supremum lumensis securiaeum quietem omnis im silentium magnum, otium, quod est mentis uni- telis Malis operationis in lauaans illum, nempd cum,& totum negotium. Hanc qui de Deo cog-Deumoroprie, maxime per allationem a cunctis. nitionem meruerunt, omnem aliam discursivam exuentibus. . cognitionem in eius comparatione reputant ig- Quod quidem D. -.sic exponit: αμ norantiam, utpote valde inferiorem; & faciliustes Deo confirmatae Heundum imitationem Am iudicant, utpote illustrarissimi, de qualibet alia
gelorum, non aequaliter Angelis, se cui spof particulari scientia. Unde opporteret quidem adsibile in bae inta, laudant Deum maxime propria Theologiam Scholasticam humiliter, solide , --
per remotionem a cunctis exuentibus. Et hoc tuose, di utiliter tractandam quod mens pro via ideo, quia uniti anctarum mentium ad Deum, ribus assiaeta foret, vel saltem contenderet pro
qui Usuper onme lumen int talis per remotio- viribus inhaerere illi Dei cognitioni, quε per omisiam a Mnesis exsentibus secundum quietem -- nium at larum rerum ignorantiam,& remotionemnis mullectualis operationis, id es, in intimo in a Deo discitur, de per quam Deo ignote conium quo quiescit omn/s eorum mtellerauatis operatis; gitur, & inhaeret. Me enim es vltimum ad quod pertingere possu- 8 Dico sexto Penh hane modum regnossem
- eirea comitionem diυinam in bae vita di Deum per remotionem omnium, Deus inno Ape quod Deus est supra omne id, quod a nobis co- nabilis a nobis dicitis, licet nominabilissis pennotari potes, ct ideo mminario Dei, qua es per alios modos i um rei frendi. Probatur ex Diore notiorum, es maxime propria; nam ille qui Ac nisio, ubi supra, sic aiente: Super substantiatim laudant Deum , vj., ct supernaturaliter sum Dearchicam, quomodocumqui es superbonis Me edoeri per illuminationem Dei ex beatissima tis superessentia, neque in rationem, acit ortu- comunctione ad Deum. Vnde huiusmodi cogni tem, nequesicut mentem, aut vitam , aut si- per remotionem omnium, & pM Omnium ig- famigm, laudare possibile est nulli eorum, quan
127쪽
timcumque simi viritatis amatores,quae fisse Munem veritatem .sed laudant eam scut supreexcellenter segregatam ab oravia habitu, motu, vita,phantasia , opinione, nomine, verbo ei be- ratione , intellectu, substantia atione, tali erat me, initione ne, infinitae, ab onmess, quaeeumque exsentissum omam autem --
ην tatιs essensia per sisum esse es omnium exis emtium causa boni Principemsetrarchia proisdemtiam ex omnibus eanfatis laurire comemt. me frientia Theologi ineus innominabilem eam lam aris, O etiam ex omni somine. Ita Dionisius. uius sensus est, quod nullus, quantumvis verit Tis amator sit potest persedes Dei essentia quam cetrarchiam appellat, perfecte, seu quomodo ip-la est, laudare conceptibus, seu nominibus possuetivis, id est, neque ut rationem, aut vi rutem, v que sicut mentem , aut vitam, aut substautiam, quia est super omnia luec; sed laudant eam per Temotioncm omnium, ut superexcellenter segregatam ab Omni habitu, motu, noni ue , di verbo, tae. & ab univetiis , quaecumque existentia. sunt Caeterum quoniam ipsa bonitatis estentia persitum esse in omnium existentium causa, ex Omnitas causatis eam laudari etia, di nominari convenit. Vnde hoc scientes Theologi eam laudant utroque modo, nempe, & tanquam innominabulem , & etiam ex omni nomine eorum,quae ab idi famulantur. Laradaest eam erat inrao Milem,
sequitur Dionisius,seut quando Gens. 3. in Kma in earum visonum increpanu es, qui ruinterrogavit Deum : od es nomen tuum cui diactum est. Quare interrogas nomen meum quod es admirabile. Nunquid augem non hoc vere es mirabile niamen, quod es super omne nomen, ut
dicitur ad Philip. a. Quod es innominabile, quas
Eoeatum super omne nomen, quod nomInatin e in Mesaeculo inis instituro. GMans etiam eam, scis mustorum nominum , e mustis nais minibus , Mis quamdo 'fam Miuunt iacentemeuosum, quisum vita, lumen, Deus, veritas, quando ipse riti deitatis omnium ea am mulistis nominibus ex mitis e fatis laniarit, seus
bonum, sicut pulebrum, fluuisapientem, scut d si bilem, eis Deum deorum, e dominum δε- minorum smesanctum sanctorum , incis aeteris num, Aut exissentem, toculorum eam sam, secue visa largitorem incutsapientiam, meis mentem ictis rationem scin cognitionem, Frus praebabentem omnes thesauros universae cognitionis eis virtutem incut potentem eis Regem regnantium, sicut veterem dierum scut
esenectute, O inoariabilem , sciat s Iasionem, ut iustitiam Iem iusserationem,Aut
liberationem, setis m magnitudine euncta excodentem scur in aurasubtile, ct quidem m memtibus ipsemesse dicunt, ct in animabus, ct meorpori 1, ω in caelo, ct in terra, Oisnui in
audem eundem, mrandam 'caeca mundam Uu
per mundanum , superinissem . supersui iam-tialem solem, ignem, astrum , aquam ,spiritum, rem, nisam , i in lapidem , ct petram, --nia misentia, ct nibia e sentium. s Ex quibus aperte constat Deum, & innominabilem , 8c multis nominibus nominabilem esse; innominabilem, quatenus cognosci cur con cπdu negativo per remotionem Omnium existenetum, di cogitabilium, de quasi ab omnibus segre-
satus, & supra omnia; nam quod intellectus turri in illa abstractissima, univerialissima, ει obscurissima cognitione cognoscit, nullo nomine dete minato exprimere potest. Et ob hoc sertini a- rum nomen tetragamaton quod Dyma pro . nunciatur, ab Hebraeis inestabile dicebatur, & ab ess non proserebatur, quia videlicet eo significabatur Deus ut innominabilis, unde ubi nolimVulgata Exod.6. ait: Et nomen meum Adonia non indicata eis, in Hebraeo habetur: Et nomen meam tetra malo non indie i eis. Est etiam multis nominibus nominabili quatenus cognoscitur per remotiones particulares, Ut quando arpellatur incorporeus, immaterialis, immensus;&e. vel quatenus cognoscitur per positivas aiarm tiones sui persectionis,ut quando dicitur sapiens, potens, nus,sanctus, ecci sive per affirmationes sua causalitatiun influentiae in creaturas,ut quando dicitur creator, co servator, rusti&3tor , luberator, Zec. valle rectissime Naesaraeims sic carmine Deo affatur: Ctim neque --M nec ueomnia, quem te a pestim Quis ius in minis lis , ct ramnimmmis, quia videlicet, ut inquit Dionisius, est omnia exsentia, ct nihil exis emtrum omnia existentia eminentςrn modo alti H supra omnem nostram cognitionem , de nillil existentium modo,quo ipsa existunt, di a nobis
ro Uaeres ergo primo , an aliquo mine significare possimus Deustu divinam essentiam ut est in .se Respondeo negative, quia Deum solum n miamus sicut illum concipimus cum nomina sint signa conceptuum: Sed Deum in hac vita co-cipere non possiimus prout est in se, sed soluminadaequate, & deficienter a modo, & plenitudine qua est in se: Ergo nullo nomine eum signi care possumus ut est in se. Et hinc oritur indigentia eum nominandi pluribus nominibus, quia sicut ad illum cognoscendum opus est pluribus cmceptionibus, quia nulla noli concepti vel conceptus adaquare potest eius Sentiam , sed omnes infinite deficiunt ab eius plenitudine essendi. ka ad eum nominaadum Opua est pluribus nomi
128쪽
Mbus. quia nullum nomen adaequat eius essentiain, sed omnia fgnificant ipsum inadaequate,&deficiendo infinite ab eius plenitudine. a I Quaeres secundo, an saltem in Patria PosiimusDeum ut est in se uno nomine exprim rc. Aliqui Thomita assimant, tum quia Div. Thom. in praesent.quo. II. artis. I. ait, quod
secundum quod ahquid a nobis intellectu cognosci potestate a nobis potes nominari: Sta in Patria cognoscemus Deum unico conceptu prout est in se : Ergo eum nominabimus unico nomine prout est in ie. Secundo, quia in I. is. a. qua I. arere. 3.ad q. sic ait: Si aurem intellectus --
ser Deum per se ipsum videret, in rationi posset
imponere nomen Drum, quod erit in Patria, edi ideo iacitur Zactariae Diri in illa die erit dominus unus, & nomen eius unum. Mia autem nomen unum non gnis rei bonitatem tantum, nec
sapientiam tantum, aut abquid huiusmodi, sed in cata omnium isorum includeret. Alis autem negant, eo quod ipse D. Thom. immediatὰ subiungit: Sed Misensi intellectus videns Deum
per essentiam, imponeret nomen rei quam videret, ct nomisaret mediante conceptione, quam de ea babet, oporteret, adhuc , quod imponeret
plura nomina. quia impossibile est, quod conre' tio intellectus ereati repraesentet totam perseetionem dioine essentian inde una re visa, d erras conreptiones firmaret, O dAema nomina imp neret. Sicut etiam Chris . Heis. quod Angei laxaeant Deum, quidam in malesuem, quidam
Di bonitatem, e de allis, in gnum, quod ipsum non vident visone eo rebendente, sed eo reptio perfecte repraesentans Deum es Verbum increato, O idaeo es inum tantum. Ia Min. Gonet, conciliat D. Τ m. ducendo, quoa in primo textu loquitur de nomine, di conceptione quidditativa, in secundo vero de conceptione, & nomine comprehensivo; & ideo in primo admittit in beatis unicum nomen exprimens Deum ut est in se, in secundo autem negat unicum nomen Deum perfecte repraesentans, id est, comprehensives Sol contra est,quia D. Tho. non contraponit nomen quidditativum nomini comprehensivo praecise, admittendo illud,& istud excludendo a Beatis ; sed contraponit nomen unum pluribus nominibus, admittendo in prima
parte textus unicum nomen uec negando in secuniada parie unicum nomen possibile, quia nomina xi non posset Deus, nisi pluribus nominibus. In quo ergo sensu admittit D.Thom. possibile beatis unicum nomen, quod totam essentiam diutinam repraesentet absque pluralitate, di in quo sensu ait, non posse significari, nisi pluribus nominibus Seu, quod inra re visa diseros concepissiones 'maret, edi diversa nomina imponeret In hoc ergo est difficultas, quae minime solvitur
distinetione nominis quidditati vi , de nominis comprehensivi , quia licet ipsis sit impossibile
nomen comprehe vim, non propterea egerent
pluribus nominibus, sed uterentur uno quiddu
13 Unde dicendum censeo, D. Thom. diastinxisse duplicem modum cognoscendi Deum
i n beatis, primum sine propria conceptione, aut Verbo a se Brmato,cognoscendo nempe Dcum per se ipsum absque Verbo creato,per ipsum UerAbum increatum. Secundum Hrmando propclam conceptionem, aut Verbum de ipso Deo viis. Igitur D.T m. admittit in beatis unicum n men Deum ipsum adaequare repraesentans iuxta primum modum cognoscendi, quod quidem n men non corresponderet propriae conceptioni, aut Verbo creato, sed immediate ipsi essentit divinae per modum Verbi intellectui unitae, & visὰ,& se an non esset nomen creatum, sed ipsum nomen increatum Dei, quo Deus te ipsum nominat, & loquitur. Iuxta tecundum autem mc dum cognoscendi negat Da m. possibile unucum nomen, quia impossibile est, quod conceptio intellectus creari totam perΚetionem divi. nam repraesentet, unde una Ie visa, diversas comceptiones tamaret, & divetia nomina imp
I Unde ad quaesitum respondera, quod in Patria est possibile. di datur in beatis unicum no men Deum ut est in se significans, non modiante propria conceptione intellectas, sed immediata correspondensipsi essentiae divinae per se visae, ramitae per modum Verbi increari, seu increari conceptionis,quia sicut unico conceptu,& Verbo increato repraesentatur intellectui prout est in se, ka unico nomine potest ab eo significari prout est in se. Et in hoc sensu Gitur, quod Deus erigvnus, & nomen eius unum. Si autem beati v sint nominare Deum media propria coro one,
di Uerbo ab ipsis sermato, impossibile est ipsis
unicam nomen, quod Deum media tali conceditione repraesentet quidditativὰ, di is est in se quia impossibilis est etiam propria conceptiorum Verbum creatum, quod totam persectionem divinae essentiae repraesentet ut est in se, sed opus esset. quod una re visa, sermaret plures conceptiones, plura verba inadaequata, & sic imponeret plura
nomina. Et quod Lic sensus sit genuinus in Div. Thom. constat, quia loquitur ita duplici hypotes. prima est. cum dicit: Si autem intelle rus noster Deum per se i ram videret, id est, sine medio
Uerbo creato, aut conceptione propria. Secundo est, cum dicit: Sed tamen se intellemia videns
Deum per egentiam, imponeret ei nomen, minaret mediante conceptione, quam de ea haberi,
in prima hypotest concedit, quod erit nomen unum, quod sane indistinctum erit ab ipso nomine increato Dei, sicut Verbum , seu concepti e respondeus in lectui videnti Deam per se
129쪽
s Io . Tracti Deo et . D p.II de essent .s existentia Dia
ipsam indistincta est a Verbo increato Dei, seu
a divina essentia unita per modum Uerbi, de sic sicut in beatis non est, nisi unicum Verbum Dei, ita nec in illis erit, nili vescum nomen Dei. In secunda vero hypoteli inquit, quod oporteret adhuc imponere plura nomina; quia de una re
'da tormaret plures conceptiones, de non unam
taurum: Ergo dicendum est, quod in Patria non erit, uisi unicum nomen Dei correspondens ipsi ut per se ipsum viso, de cognito immediate t -- terita mediante propria conceptione, aut Verbo non erit polii bile adhuc in Patria unicum nomen Deum quiddilative repraesentans prout est in se, sed opus erit pluribus nominibus, quia sicut be
ti non possunt unico Uerbo,aut conceptione a se so Ma totum Deum exprimere, ita mediante Propria conceptione non possunt Deum unico nomine quiddicative repraesentare, sed sicut de uno Deo vilio sormabunt plura verba, & plures conceptiones, ita illi plura nomina imponent. I s Quaeres tertior An viatores possimus in fimis Mineto pluribus nominibus Deu nominare Reia pondeo assirmative. Ratio est, quia nomina 1unt signa conceptuum, di eo modo possumus Deum minare. quo illum concipimus: Sed cum fundamento in re possumus Deum varios conceptivus exprimere: Ergo & varijs nominibus nominare.Explicatum. Eo Deum varijs conceptibus ex Primimus, quia nullo conceptu eius persectione adaequale intelligimus, unde ad eius persectione amplius, de amplius cognoscendam utimur varijs Conceptibus,pluribusque rationibus, quibus eius Persectionem diversimode cognoscimus penes diversas similitudines penes quas in creaturis par
ticipatur ; iuvisibilia enim Dei per ea, qua iacta
sunt, intellecta conspiciuntur, unde sicut in ope
ribus a Deo factis resplendet Dei persectio mutit liciter participata, de quasi multiplicata per
inadaequatas uec imperfectas similitudines,a ita n bis concipitur pluribus conceptibus inadaequatis impeficae eius persectionem exprimentibus: Ergo pariter, de ob eandem rationem pluribus nominibus possumus, de debemus eius essentiam, &persectionem lignificare.
6 Sed dices: Deus est inestabilix: Ergo a
nobis nominari non potest. Respondeo, quod Deus dicitur inellabilis, tum quia nullo nomine, aut Verbo a nobis exprimi, sui significari potest, prout est in se; tum quia nec a nobis, nec ab Angelis , nec a Beatis, nec ab ulla creatura possibili exprimi potest comprehensive verbo ullo, aut nomine; non vero quia non possit a nobis nominari , aut effari, vel exprimi inadaequate, di impersecte pluribus coceptionibus, verbis,aut nominibus impertate , Stina quate eius persecti
nem exprimentibus.17 Inquires quarto: Ad quas classes red cantur Dei nominaee Respondeo reduci primu acitres classes, iuxta tres modos Deum cognoscetradi per remotionem , per eminentiam, dc Per cauis salitatem. Nam aliqua nomina significant quid non fit Deus, de illa lignificant ipsum per rem tionem , ut cum dicitur incorporeus, immaterialis, immensus, deci alia significant quid sit Deus, ex his, quae in creaturis videmus; cum enim in creaturis videamus plures persectiones possitiva ex illis cognoscimus, quaena ipsi Dco conveniant; caterum quia Deo conveniunt non limitare , definite, sicut lunt in creaturis, sed eminenter , de cum infinito excella, quoties dicimus Deum esse aliquid ex his, quae in creaturis videmus , ut 1 pientem, ius ulla, intelligentem, amantem, dec. id virmamus de Deo cuin eminentia, & excellu, denomina, quae sic Deum significant , significant quia sit Deus per eminentiam, qua Deus cit in seipso, id iplum quod cum limitatione participatur in creaturis ex ipso. Alia denique lunt non ita qui non lignificant quid lit Deus , nec quid non sit in te iplo ablotur liud quid caulet in criaturis.
vel liabitudinem ipsius ad creaturas, 'ecum Ulum appellamus creatorem, ivluctatorcm , provL
classes, in quarum prima susti nomina, quae de ipso aliquid proprie significant; in secunda quae improprie, de sgurative initan aliquid de eo Iidi
niti cant. Primi generis sunt,cum nominatur li- stantia, vivens. vita, intellechas, sapietati iustitia. . di alia huiusnodi, quae non per figuram, aut m taphoram , sed proprie Deo conveuiunt. Secum di generis sunt, cum appellatur agnus, leo,Persa, lapis angularis, di catera huiusmodi , quo soluna per metaphoramDeo applicantur similitudinari & secundum quia, dicitur enim agnus petr innocentiam, di mansiletudinem , leo mr sortitudianem, lapis per firmitatem, de lic de alijs. is Inquires quinto: Quaenam nomina proprie Deo conveniant Respondet D. Thou . I. mur. Gent. cap. 3o. Noinina esse in triplici di serentia. Quaedam proprie solsim dicuntur de creaturis, nou de Deo ; quadatri proprie solun dicuntur Deo , non vero de creaturis; quaedam proprie dicuntur de Deo simul, di de creaturiri
Cuius disterentiet rationem assignat D. I ho quia omnis peris Eo, quae est in creaturis, in Deo invenitur, licet modo eminentiori: Igitur nomi na,quae perlactionem aliquam significant sine desectu, Be sine excessu, id est, non significando desectum, nec excessum , proprie dicuntur de Deo, Ec de creatriis. sicut bonitas, sapientia, dc esse; proprie enim dicimus de aliqua creatura esse bonam . 8c esse sapientem, se de omnibus este, de id etiam proprie de Deo dicimus, quia haec nomina significant esse, sapientiam, di bonitarem non significando, nec desectum, nec excessiim , sed prae
130쪽
cu est . Vualiter Deus cognoscatur, ου nomisetur, M. I I s
cum desecta, seu cum modo proprio, & limitato, quo eli in creaturis de Deo proprie dici non posisutit, sed solum improprie, & per metaphoram, quia cum talia nomina lignificunt detectum, de in uin impersectum, seu limitatum persectionis significatae, de talis desectus, vel modus Deo non conveniat, ideo talia nomina de Deo dici non possunt proprie. Et huiusinodi sunt omnia nomina quae significUt specie determinata, aut deter minatam pro Aate cuiusvis rei creatae,ut homo, lapis, ri bilis, . nam species, aut proprietas rei creatae importat essentialiter defictum,de m dum limitatum. Nomina denique, quae persecti nem significant cum excessia,fle eminentia propria Dei, de Deo solo dicuntur proprie, non de creaturis , ut esse summum bonum , primum em,omnipotentem, .ro Sed dices: omne nomen nostrum signi ficans persectionem, illam cum desectu significat, siquidem illam significat iuxta modum, quo illam concipit, concipit autem illam iuxta modum, quo Illam accipit a rebus sensibilibus, a quibus noster intellectus omnem cognitionem accipit: Sed in rebus sensibilibus invenitur eum desectu, limitatione , 3e impersecto modo : Ergo illam siecognoscit: Ergo illam sic nomine significat: Nulia' tum ergo nomen nostrum perfectionem sine desectu significat. Propter hanc replicam. notat D.
Thom. quod nomen aliquod e deseritu signi-
fleare intelligendum est ex parte rei significatae, sive ex parte eius, ad quod lignificandum suit ima
Positam , non vero ex parte modi significandi, quia ex modo significandi omne nomen cum desectu est. Unde recte dixit Dionisius, quod Deus est omnia existentia, & nihil existentium, quia est omnia cum excessit, & eminentia, dg nihil est eo modo, quo a nobis significatur; de similiter huiusmodi nomina quae persectionem significant, posse de Deo affirmari, Et negari, affirmati quidem propter nominis rationem, seu ex parte rei
'nificatae. negari propter modum significandi. ar Qtiaeres sexto: Quibus nominibus persectio Dei melius significetur, abstractis, an concreti λ Nomen eoncretum significat habens se mam. sed non per simplicitatem, & identitatem, quasi habens Hrmam sit ipsa Erma, sed per compositionem, Ze concretionem, di quasi distinctum ab ipsa sema. Nomen vero abstractum significatsermam ipsem, sed non ut se habentem, seu ut subsistentem in se ipsa , sed ut serinam alterius, seu ut id quo aliud est tale, vel ut quam aliud habet , 8c ratio est, quia intellectus noster accipit cognitionem a sensibilibus . unde in modo cognoscendi res non transcendit modum,quo in se
sibilibus inveniunturii in sensibilibus autem invenitur Hrma, de habens Hrmam. caeterum habens Ormam, nunquam est per simplicitatem ipsa D
ma , nec ipsi isma est habens la ipsis, lau per se subsistens, sed habita ab alio, de in alio sub
stens:Sic ergo a nobis significatur,& cognoscitur. Igitur hoc nomen concretum bonus significat habentem bonitatem per modum subsitientis, dc ut quod, caeterum ex modo significandi significat illum ut distinctum ab ipsa bonitate, de ut coinpositionem cum illa faciens; hoc vero nomen a stractuni bonitas, significat ipsam bonitatem ut simplicem, non tamen ut subiistentem , nec vequod bonum est, sed ut bonitatem alicuius, de ut quo aliquid bonum est.Q io suppolito dico,quod
nomen concretum,v.g. bonus, ex qua parte significat et subsistens , de ut quod, melius significae quam abi ractum , sed ex qua parte significat bonum ut compolitum, seu absque simplicitate, mirunus bene significat,seu imperfecte. Item,quod n men abstractum, v.g. bonitas,ex qua parte significat cum simplicitate .rmam ipsam bonitatis, melius significat, quam concretum, sed ex qua parte significat ut quo tantum, Se ut non submstens, imper che significat, de minus bene. aa Ex quo colligitur, ad significandas per sectiones divinas utilissime SS.PP.dc Theologos, tam Mysticos, quam Scholasticos, sicqvcnter uti nominibus concretis addendo simplicitatem . dcidentitatem de nominibus abstractis addendo illis subsilientiam. U.g. cum dicunt, Deus es bonus,
fa bonitas, Deus es sua bonitas , Deus es bonus per plieitatem, per identitatem. Item eum dicunt, Deus est ipsa bonitas perse submsens, Ze cum appellant Deum i um esse, ipsum intelligere, i amsapientiam, i am veritatam ut per se sub sentem, quia hoc pa to a concre
to retnovent compolitioncm , dc ab abstracto removent desectum sublisteruli, de sie desectum in modo significandi excludunt addita concreto simplicitate. 8: abstracto subsistentia, de sic divinam persectionem persectiori modo possibili nobis exprimunt, de conis tori ipsi Deo quia licue
Deus sit bonus bonitate, non tamen bonitate distincta sed bonitare, quae ipse Deus est Z: bonitas Dei non est Dei,tanquam alterius, Ed est bonitas
ipsa per se subsistens, Sc haec Deus ipse est, Seidem de sapientia de esse, de intelligere, dec. a 3 Inquires septimo: Si Deus est simplex,
quo pacto plura nomina, quae plures persectiones significant , Deo proprie convenire possunt Respondeo, quod plura nomina, v. g. pientia, iustitia, bonitas, veritas, non significant pluraliatatem signate , de ex parte rei significatae, quia hoc nomen bonitas, v. g. non significat signate bonitatem esse dili in tam a sapientia, vel a veritate , sed solum exercite, dc ex modo significandi; signifieant pluraliter, & dillincta perfectiones.
non assirmando esse plures, nec afirmando eg
unam, sed ab hoc praescindendo ex parte rei significatae, quia ex parte rei significate sapientia praecise significat sapientiam, bonitas nitaetem,