장음표시 사용
131쪽
& cum Deus proprie sit ipsa sapientia, & ipsa bonitaes, inde est, quod ea nomina proprie conveniunt Deo ex parte rei significatae; ex parte vero modi significandi, iam diximus,quod nullum nostrum nomen proprie convenit Deo. et Inquires octavo: An aliqua nomina a solute, & substantialiter dicantur de Deo, & non
solum remotive, aut relative ad creaturas Reia pondet D.Tliom. in praesent.qu s. I 3. artis. 2.circa hoc dubium fuisse aliquorum sententiam, quod nullum nomen absolute, & substantialiter dicitur de Deo, sed solum per remotionem, aut per causalitatem, vel aliam habitudinem ad cre turas, unde cum dicitur Deus bonus, aut sapiens, Deus eli vivens, aiebant sensum esse, vel pure remotivum,quasi idem significetur, ac Deum noncsse sicut creature malis, aut sicut insipientes, aut scut inanimatae, & hoc voluit Rabbi Moyses. et pure causaliter,quali si nificetur idem ac Deum csse causam bonitatis, lapientiae,& vitae in creaturis,aut Deum in es sectibus ad extra se gerere,quasi esset sapiens, vivens, bonus, licet in se ipso talis
non sit. is Sed ii anc opinionem reprobatD.Thom. Primo, quia si hoc ita esset, omnia nomina aequo dicerentur de Deo, & cum aequali proprietate,vel improprietate: Sed hoc est absurdum : Ergo Npraecedens opinio. Absurditas consequentis patet, nam quid magis absurdum, quam quod Deus atque dicatur iratus, discurrens, imo rili bilis, rugiens, mugiens, latrans, leo, Ggris, ta alia quaeli- t , sicut dicitur sapiens, volens, intelligens, bonus M. Sequela autem probatur, quia si sbium dicitur sapiens, v. g. quia non est insipiens, aut quia causat sapientiam aut quia se gerit in estuctu,
ac si esset sapiens, pariter dici poterit, & aequali proprietate, iratus, vel removendo, quod sit stupidus, vel quia causat iram , vel quia se gerit in effectu, ac si iratus esset; similiter dici poterit leo, vel removedo,quod sit pusillanimis, vel quia causat leonem vel quia se gerit ut leo, imb S corpus dici poterit, removendo quod sit ens in potentia
tantum , vel quia causat corpora,vel quia praestat effectus aliquorum corporum: Ergo squali proprietate poterit dici corpus, iratus, leo,&c. ac dicitur sapiens, bonus, intelligens, &c. Quo quid absurdius excogitari poterio Secundo, quia alias haec nomina, sapientia, vita , bonitas, dicta de Deo, perprius dicerentur de creaturis,& ex consequenti, seu perposterius δe Deo: Sed hoc etiam est absurdum , quia perprius Deus est bonus, vivens , & sapiens, quam quaelibet creatura, immo, quia Deus est bonus,vivens, & sapiens, facit cre turas bonas, viventes, & sapienteS: Ergo. Sequmla probatur, quia nomen quodlibet perprius dicitur de illo, cui eius significatum convenit intrinia
sece, & Q aliter, quam de illo cui solum comvenit causaliteri di per habitudinem ad signioc tum proprium, & formale, Unde fanum per prius dicitur de animali sano, quam de medicina, quia de medicina solum dicitur causaliter, & per habi tudinem ad animal sanandum , ta de animali di
citur proprie, di formaliter. Sed iuxta praefatam opinionem Deus solum esset sapiens causaliter, &per habitudinem ad creaturas, quas sapientes faceret, & similiter vivens, bonus, dic. Ergo pe
prius creatum dicerentur bonae, , Iiventes, & s pientes, quam Deus, Deus Vero, solum ex consequenti, quia taloe saceret creaturas. Tertio, quia cum dicimus Deum esse viventem,esse vitam sempiteritam, aliud intendimus , quam quod Deus iit causa vitae, nempe, quod Deus sit in se ipso ve re vivens, di vita ipsa,& in hoc sensu loquuntue omnes:Ergo praedicta sententia est omnium meu-ti , & intentioni contraria. 2 6 Dicendum ergo est cum ipso D. Thom. quod nomina,quae persectionem sine desectu significant, ut illa, visens, sapiens, bonus, oec. dicuntur de Deo, non pure rcmolire aut Pure in
saliter , sed substantialiter. cssentialiter, quiddit live, & absolute, Sc. Ratio cst, quia cum dicitur Detis es bonus, Deus est vivens, non est sensus, Deus non est malus, aut Deus non est inanim tus, nec item, Deus es causa bonitatis, aut ouae, sed est sensus, hoc quod dicimus vitam, di bonitatem in creaturis, praeexistit proprie in Deo, lucet non modo finito, & imperfecto, quo id concipimus, & nominamus, sed modo persectiori, de eminentiori. Unde non ideo Deus dicitur bonus, di vivens, praecise quia causat bonitatem , S vutam, sed econverso,quia in se ipso summe bonus,& summe vivens est, ideo causat in creaturis bonitatem , & vitam.
r Sed obi citur in contra, primo, quia Damascenus lib. t. de Ortodo me, ait, quod haec nomina non significant quid est Deus secundum substantiam, sed quid non est, aut habitudinem ad aliquid eorum; & confirmari potest , quia iv ta Damascenum,Dionisium, & ipsum D. Thori. in praesenti statu non cognoscimus de Deo quid est,sed solum quid no est, aut quid causet in cre turis: Ergo nomine non significamus quid est,scd solum quid non est, aut quid causet. Secundo ex Dionilio,qui eap. I. de Pisis. Nominib. ait quod omnes sancti Theologi didicerunt nominationcs Dei penes processus ab ipso: Sed nomen , quod significat solum processum ab aliquo non significat quid illud sit, nec aliquid ad eius essentiam
pertinens: Ergo. Tertio, quia hoc modo tantum Deus a nobis nominatur, sicut a nobis cognoscutur: Sed non cognoscitur a nobli secundum 1uam substantiam, vel essentiam: Ergo nec sic a nobis nominatur: Ergo nullum nomen cius substantiam, aut essentiam significat.18 Respondet D.IDiom. ad primum, quod sensus Damasceni est, quod nulluia nomen si*-
132쪽
uirast. TI. Qualiter Deus cognoscatur, F nom netur, Uc. i i δ
άficat quid sit Deus persecte,& adaequata, no vero excludit,quod significent quid sit Deus impe secte Se inadaequate. Vnde ad cofirnutioiae pater, quod quando SS.PP. de D.Thom. ait, quod non
cognoicimus de Deo quid est, debet intelligi, de
quid est adaequate,& perfecte,non tamen de quid est,inadaquate,& impersecte,nam in hoc sentu explicat ipleDamascenum inpraef.q. I 3 art. Σ.- I.
Ad secundum explicatDionisium dicendo sensim
eius esse,quod omnes Dei nominationes fumuturis eius processibus non tamen omnes significant eius procinsum,quia non est idem tria quo nomen imponitur, ac id ,quod nomen directe significati lapis enim imponitur a laesione pedis,& tamen nosignificat laesionem pedis, scd lapidem:Sic ergo licet haec nomina bonus,&. vivens imponant Deo ex eo,quod ab eo procedit bonitas,&vita,non tamen directe significat talem processum, sed quod Deus in se ipso vivens, de bonus est. Ad tertium, concessa maiori istinguit minorem: No cognoscitur a nobis secundum suam substantiam, vel esse sentiam in se ipsa concedit: Secundum quod sua essentia vel substantia impersecte repraesentatur in
creaturis,negat;quia sicut creatura participans ex Dco bonitatem dc vitam,non praecise repraesentae
processum sui a Deo, sed etiam bonitatem, & viutam Dei, quam ex Deo participa licet non perstae, ita similiter nomina. ας Ex quibus utiliter colliges,quod licet smpissime D.Thom. dicat, quod viatores non cognoscimus deDeo qui es, nihilominus non excludit,quod possimus cognoscere,& explicare inad Pquate,& modo nostro impersecto, quid sit Deus, per praedicata eius quidditativa,& estentialia, quae ipsi proprie essentialiter,& quoad substantia conveniant,ut infra faciemus. Colliges secundo,quod nomina,quae solum metaphorice,& improprie dicuntur de Deo,per prius dicuntur de creatura,qua de Deo,U.g.hoc nomen eo apis, . uia de Deo
lum dicuntur propter analogiam, & impropria similitudinem ad m,quae proprie significanturrium de sicut ridere per prius dicitur de homine, & per
posterius de prato,per quandam analogiam,ita similiter nomina,qui tum metaphorice dicuntur de Deo,& de creaturis proprie. Nomina autem, quae proprie dicuntur deDeon creaturis, ex parte
rei significari per prius dicuntur deDeo,quam de
creaturis quia bonitas,& vita, v.g. quam hoc nomen bonus,& vivens significat,per prius convenit Deo,& ex participatione illius creaturis. Si vero summantur quantum ad impositionem nominis, talia nomina per prius a nobis imponuntur cre turi quam Deo,quia per prius cognoscimus h nitatem,& vitam in creaturis,quam in Deo, cum
vitam, & bonitatem Dei a posteriori cognost
mus ex vita, di bonitate creaturarum.
3o Quaeres nono: An nomina quae significant manesu. I hsine synonimam pondet Dabo. negative,quia licet omnia ista nomina eandem resignificent, illam tamen significant sub multis,de diversis rationibus;quod satis est ut nomina non sint synonima quia nomina synonima dicatur illa quae significant idem re δε ratione,ut ensis, & ,
ἀψ,Tutius,Cicero.Ea vero quet significant ide re, distinctum vero ratione, non sunt synoesma. Dedistitustione autem rationis interea significata,
V.g.inter bonitatem, veritatem, vitam, & alia hi qiusmodi , quae de Deo dicuntur, infra agemus. 3 I Quaeres decimo: An nomitia proprie dicta
de Deo,& creaturis dicantur uni voce, aequivoce,
vel analogice Respondet D.Tho.proponendo in argumentis duplicem sententiam ἰ prima,quae Minfirmat praedicta nomina dici de Deo,& creaturis
Vnivme,tum quia omnia aequivoca reducuntur in aliquid uni vocum,ne detur processus in infinitum; Sed omnia agentia sive univocadive aequivoca,r ducuntur in primum agens: Ergo primum agenserit vulvocuiwErgo quod de illo dicitur, dc de eL sectibus eius univoce dicitur quia hςc est conditio agentis uni voci. Tum quia inter eisectus Dei, de ipsum Deu est aliqua sitnilitudo iuxta illud Genes. I. Ferit hominem ad imaginem, est tudinem suam: Sed similitudo non est in aequivocis, scd in
univocis:Ergo.Tuin dei num quia Ucus est prima mensura omnium entium t Sed mensura est homogenea mensurato: Ergo Deus eli homogeneus
creaturis: Ergo quia quod de Deo,& creaturis dicitur est univocum. Secunda sententia est, quod nomina dicta de Deo, & creaturis solum aequivo ce dicuntur,tum quia licui nomen sit idem, ratio tamen significata diversa , nam sapientia, V.g. in creaturis significat qualitatem, in Deo autam aliquid extra genus qualitatis; variato autem genere , est diversa ratio: Sed ubi nomen est idem, duvetia tamen ratio significata , nomen est aequivo- eum: Ergo. Tum quia Deus plus distat a creatuis ris , quam una creatura ab alia : Sed propter distantiam creaturarum inter se,sunt aliquae e quibus nihil univoce praedicatur : Ergo pariter de
32 Inter has duas opinioneς D. Thom. eligit mediam nempe, quod nomina dicta de Deo.& creaturis, nec pure aequivoce, nec univom,
sed analogice prae sicantur. Pro cuius intelligentia vidcnda sunt, quae diximus in Lome. Trarit.
. quas. . Praesertim anum. Io. ubi ostendimus rationem entis non dici univoce, sed selum an logice de Decio creaturis, rationibus qquz Pr batibus de quolibet alio nominen ratione.Dei de suadetur ratione D. o. quia effictus.in ad Zate participans virtute,& persectionen suae ca e recipit similitudinem cum illa, non secundum eandem rationem,&simplicit rr sed deficienter,s cundu quid & ex parte unde in effectibus est mutitipliciter .dedivisim, in causa autem unite totaliter,
disimpliciter:Sed omnis ratio,iutpersectio, e de
133쪽
H4 'Trast. de Deo uno. D p. II. deessent existentia Dei.
Deo,& creaturis dicitur,deDeo dicitur vi de causa suprema,de creaturis vero ut effictus inadaequatus participans eius persectione ex parte tantu, de inadaequare:Ergo non dicitur de Deo,& creaturis secundu eandem ratione sed secundum diversam: Ergo nec dicitur univoce quia univoca sunt quorum ratio significata est eadem. Ex quo insere D. Thom. quod cum nomen significans aliquam persectionem de creatura dicitur, v.ginapiemsgnificat illam vi dissitastam ab alijs, v. g. ab essentia hominis, & a potentia,& ab esse ipsius , di ab alijs huiusmodi; cum vero de Deo dicitur, non significat aliquid diiunctum ab essentia, a potentia, vel ab esse iesius. Item cum dicitur de homine, ipsum nomen ,& similiter conceptus noster, destribit,circuns cribit,& comprehendit rem signuficatam,stilicet ipsam sapientiam creatam, finitam;cum vero dicitur de Deo, linquit tem significatam ut incomprehensam, & incircunscripta, di excedentem infinite nominis significationem. Hoc est,cum dicitur de homin significat sapientiam,quae praecise est sapientia limitata ad certum
genus,& speciem qualitatis, & accidentis, & nihil aliud;cum autem dicitur Deo, significat sapientiam.quae plus infinite est,qua quod significamus,
di concipimus hoc nomine,& conceptu; unde sig-n.ncat sapientiam Dei secundum quid Inadaequate,& impersecte,sapientiam autem hominis iam
quare,siinpliciter,& persectE;quia sapientia hominis nihil aliud est, quam quod significatur,& con cipitur hoc nomine ,& conceptu sapientia, sapientia autem Dei infinite plus est , quam quod
eo nomine, & conceptu significatur: Vnam e
go significat per iste, Ac totaliter, aliam vero persecta,ex parte,& secundum quid: Ergo non
sicundum candem rationem: Ergo nec univoce.
3 3 Deinde nec pure Nulvoce, quia alias excreaturis nihil deDeo demonstrari posset:Sed hoc est contra Philosophum, qui multa demonstrative de Deo probat; est etiam contra illud Apost
li: Invisibilia i vi per ea, quae Deia sunt ni eL
Iecra reficiuntur : Ergo. Sequela probatur. quia in omni probatione. in qua aliquid ex creaturis de Deo probaretur, incurreremus fallaciam aequivocationis , v. g. si probaremus ita: Deus
das esse , ct visere creaturis : Ergo in se est ens. vivens, esset manisesta fallacia; quia ly esse γπmere in antecedenti acciperetur aequivoce, ac
in consequenti, & sub diversa omnino signivificatione: Ergo ex creaturis nihil de Deo probari posset. 34 Dicendum ergo est, praedicta nomina, seu rationes dici de Deo analogice, quod est medium inter dici univoceo aequivoce.Nam univΟ-ca sunt, quotum ratio est simpliciter eadem; aequivoca, quorum ratio simpliciter diversa;an
loga autem, quorum ratio partim eadem, partim diversa est, aut simpliciter diversa, & secundum quid eadem : Ita ergo se habent nomina di
Cta de Deo,& creaturis,nam ratio sapientiae,vitae, bonitatis,&e.est eade secundum quid in creaturis,& inDeoMd diversa simpliciter quia sapientia est
in Deo infinite plusquam in creatura, in creatura autem sapientia est per participationem de imit tionem impersectam sapientiae Dei, finite,ex pariste, de secundum quid; sicut homo pictus ad similitudinem hominis veri, vel Ethyops albus lecundum dentes respectu hominis simpliciter talis.VLdeantur dista loco citat .
3s Ex quo ad obiectiones respondeaD. o. Ad primam, quod in praedicationibus aequivoca
ad univoca reducuntur,quia nome quod est equi- vocum respectu aliquorum, quae non conveniunt in ratione significata, debet este univocuin respectu aliquorum, qui conveniunt, ut nosnen canis,
quod quivoce dicitur de animali de stilla, oportet quod univoce dicatur de omni animali latrabili.Caeterv in agentibus no opportet,quod age tia non univoca redducantur in aliquod primum agens univocum, imb Omne agens univocum debet redduci in agens non Vnivocum, quia agens uni vocum non potest esse causa universalis totius
speciei, vel generis, quia cum ipsium contineatur sub tali specie vel genere,esset causa sui ipsius; sed semper est causa particularis respectu huiusnodi indikidui eonstituens illud in sua specie; cum a tem causa particularis individui redducatur iacausam universalem totius speciei, quae non potest esse univoca, inde est, quod agens vesu eum debet reduci in aliquod agens non iniv
cum. Hoc autem agens universale non est omisnino aequivocum, quia sic non faceret sibi simule, sed potest dici agens analogicum, unde ominnia agentia uni voca reducuntur ad unum prumum agens analogicum, sicut in praedicationubus omnia univoca reducuntur ad unam primam rationem analogam, nempe ad rationem entis. Ad secundam, dicatur, quod similivio cre turae ad Deum est impersecta, & secundum quid. quod solum indicant ea verba, ad imaginem, , smilitudinem nostram, unde ex illis solum probatur similitudo,di convenientia analog non vero univoca. Ad tertiam inquit D.Tho.quod Deus non est mensura proportionata mensuratis, quae sola debet esse homogenea, sed improportionata.& excedens quae proinde non debet esse homogenea,nec eiusdein generis ciun essetabus, quorum
est mensura, sed solum debet habere cum illis
convenientiam analogam. Ad rationes vero
cundae sententiae respondet Div. Thom. eis 2Idm probari, quod nomina praedicta non dicam tur de Deo univoce , secus autem quod dicantur pure aequivoce, quia cst medium, nempe si dicatur analogice. Vnde ad primam dico, quod ratio sapientiae in Deo, & in creatura est diversa simpliciter propter rationem ibi inignatam.
134쪽
silia IVI. cualiter Deustat scatur, D'nominetur,sc. os
est tamen eadem secundum quid , quod tollit squivocationem, & satis est ad analogiam. M s
cundam, concessa maiori, negatur minor, quia creaturi quaelibet,quantumvis distantes inter se. saltem in ratione entis analogice conveniunt, licet non conveniant in aliquo genere, quia conavenientia in genere est univoca. Vide a nobis db sta in Logis ubi supra. 36 Inquires undecimo: Qualiter hoc nomen Deus dicatur de Deo per essentiam , de Deo perparticipationem, aut de Deo per puram opini nom. Deus per essentiam est ipse verus, &solus Deus. Deus per participationem dicitur quisquis consors est per participationem divinae naturae,
quo sensu intelligitur illud: Ego dixi dij estis,
siti emel omnes. Deus per puram opinionem, dicitur,quod homines opinantur Deum,sed re ipsa Deus non est, quo sensu idola in Sacro Textu dicentur idola dii gentium. Dubitatur ergo an uni voce, an aequivoce , an a alogice de his die tur hoc nomen Deus Respondet Dahom. non dici pure aequivoce, nec univoce, sed analogice. Et probat, quia aequivoca sunt, quorum ratio pe-nῖtus cst diversa : univoca, quorum ratio est simpliciter eadem; analoga quorum ratio partim est eadem, nempe secundum terminum, N partim diversa, nempe secundu habitudinem ad terminuvnde: in analogis principale analogatum ponitur' tanqtiam terminus in diiunitione aliorum, quiaci alia cilcm ut talia per habitudinem ad ipsum:Sed
ita se habet hoc nomen Deus dictum de Deo vero, de Deo participas , & opinative; quia Deus participative, dicitur talis quia participat de Deo vero aliquid divinum. dc Deus opinative, dicitur talis, quia existimatur ab hominibus Deus verus; unde Deus verus ponitur indefinitione utriusquei Ergo non aequivoce, nec univoce, sed analogice
iudicur de illis. 7 Sed dices: Cum Paganus dicit, idolum est Deus, de Catholicus dicit: idolum non es Deus, se contradicunt: Sed si esset diversa significatio
in uno, ac in alio, non esset contradictio: Ergo non est diversa significatio in Deci per opini nem, & Deo vero: Ergo univoee dicitur Deus de utroque. Respondetur, concessa maiori,& minori, negando consequentiam, quia nos non dicimus , quod hoc nomen Deus significat dive sam rationem, quando praedicatur de Deo vero,& quando praedicatur de Deo salso, seu opinato, sed quando nominat Deum verum, & quando nominat Deum opinatum ; sicut si quis asserat:
Drus gentium es unum, non plures, alius dicat: Dii gentium sunt plures, ct non unas δε- iam, postent sine contradictione id dicere, si prumus hoc nomine Deus intelligcret Deum verum, Ec alius, eodem nomine intelligeret Deum secundum opinionem, quo sensu Apost. .ad GHMAL
aut: Sunt ij multi, ω domini miati, quia ratio
significata esset diversa; in casu autem argumen ti, dum Paganus ait, idoliam es DeusMomine illo Deus,non nominat Deum secundum opinionem, sed Deum verum sicut tholicus,quia sensus ει-gani non est significare Deum secundum opini nem, quasi solum velit, quod idolum sit Deus t tum opinative, sed vult lignificare quod est Deus
veru unde ab utroque accipitur Deus univocensecundum eandem rationem, ex Parte nominis,
seu ex parte praedicati , unde praedicatio Catholiaci est vera, Pagani vero falsa, quia uterque loquitur de Deo vem. 3 8 Dices secundo: Animal aequivoce dicitur de animali vero, & de animali picto;sed Deus secundum opinionem est quasi Deus pictus, imo distinus: Ergo Deus aequivoce dicitur de Deo vero, di de Deo secundum opinionem. Respondet D. om. quod animal non pure aequivoce dicitur de animali vero, & picto, unde si quando Philosophus hoc asseruit, accipit squivoca, secundum quod includunt in se analoga, & prout solum
contraponuntur univocis, unde, & aliquando etiaait, quod ens aequivoce dicitur de diversis praedia camentis, cum tamen uon pure aequivoce, sed analogice dicatur. . 39 Ex quo inseres,quod hoc nomen Deus. proprie, & univoce est nomen incommunicabile, unde loquendo de dicto nomine dicitur Sapient. I . Incommunicabile nomen lignis, ct lapithas imposuerunt: Solum autem est communicabile improprie, & analogice, vel secundum imperi etam participationem , ut cum communicatur iustis, vel secundam opinionem, ut cum idolum . dieitur Deus. Vbi nota hic summi hoc nomen Deus ex parre rei lignificatae, non ex modo significandi, quia ex modo lignificandi, iam diximus in minora dialectica esse terminum non singui tam , sed communem, unde est nomen appellativum , son proprium, ut expresse ait D. om. in praesenti quas. II. artis. P.M 2.
o Denique inquirit Dahom. An hoc a men: Qui est, sit maxime proprium Dei, hoc est magis proprium, quam hoc nomen Deω. Proculus intelligentia iuppouendum est primo, quod hoc nomen mur iuxta Damascenum. lib. I. Orathodox es ei, p. I a. dicitur a thrum, quod signuficat curare, bc fovere universa, vel ab Ethein, quod est ardere, eo quod Deus ignis consumems, vel a Deasse, quod est conliderare omniaτveruntamen directe, & principaliter non significat istas Dei operationes, sed naturam ipsam diis vinam;quia aliadest id a quo nomen imponitur, aliud ad quod significandu imponitur; licet ergo
nomen Deus imponatur, di summatura praedictis Dei muneribus, & operationibuS,tamen non
fuit impositus ad eas principaliter significandas. sed ad significandam naturam divinam , sicut lapis impolitum fuit a laedendo pedem, sed non
135쪽
116 mact. de Deo Cno. Dis Ide essendis existentia Dei:
fgἀficat pfincipaliter Irsionem pedis, sed mi ram lapidis. Supponendum est secundo, quod tyqui es, potest summi pure relative ad aliud, ut cum dicitur Petrus qui es, equus qui est, aut per
modum nominis. Cum summitur relative, non significat essentiam quidditatem,aut definitionem eius de quo relative dicitur,sed accidens commuisne in sensu logico, quia summitur contingenter, di contingenter praedicatur. Cum autem summiis tur per modum nominis, significat essentiam, dis- finitionemn quidditatem rei; ratio enim, quam significat nomen, ut ait Philosoph. q. Metapb. text. 28. est definitio. Unde cum accipitur per
modum nominis idem sonat ly qui est, ac si dicatur: Is euius essentia es esse aeu, qui per essentiam es, & hoe sensu Deus ipse se ipsum nominavit, cum Moysi roganti: Quis es Domineλ Respondit: Ego sum, quisum; & iterum roganti, quem dicam Respondit Dominus; dices: Qui υ, misit me ad ore, sensus enim illius divini responsi fuit explicare suam essentiam modo potabili intelis
ciui humano. Hoc supposito. t Respondet Dahom quod hoc nomen.
qui es , est maxime proprium Dei, triplici
ratione. Primo, propter sui .significationem, secundo propter eius universastatem, tertio ex eius
consignificatione, seu modo significandi. Primo quidem propter eius significationem; quia illud est nomen inter alia nomina magis proprium Dei, quod magis significat essentiam propriam Dei: Sed hoc nomen qui est magis significat es- ωntiam propriam Dei: Ergo est maxime proprium. Probat minorem, quia esse Dei est ipsa eius essentia;quod quidein est proprium Dei quia
de nullo alio verificatur,quod eius esse sit sua eL
sentia r Sed hoc nomen qui es significat ipsum
esse ut essentiam Dei, prout explicatum manet:
Ergo magis significat essentiam propriam Dei. Explieatur:Eo nomine aliquid magis proprie significatur, quo nominatur a propria ibrma, vel essentia; Vnumquodque enim inquit D. Thom. denominatur afuaforma, unde non potest aliquid magis proprie nominari, quam si nomine tur a sua tym vel esseatia:Sed Dei forma vel es sentia est iplum esse, de hoc nomen qui es nominat Deum ab ipso esse: Ergo inter omnia nomina est maxime proprium Dei. Secundo propter eius universalitatem, quia quanto aliquod nomen est minus determinatum, & magis universale, reabsolutum, tanto magis proprie nominat Deum: Sed hoc nomen qui est inter Omnia Dei nomina. in minus determinatum agisque universale , &absolutum, fiquidem quolibet alio nomine dote minatur aliquis modus substantiae rei,sed hoc D men qui est, nullum modum essendi determina sed se habet indeterminate ad omnes: Ergo est maxime proprium Dei. Maiorem probat Diva Thom. quia quemcumque modum determinet intellectus noster circa id quod de Deo intelligit, deficit a modo quo Deus est in se, & quanto magis determinat, de particularitat, tanto magis deficit ab eo, quod Deus est in se, di quo minus determinat, & cum malisti amplitudine significa Bemagis absolute, tanto minus deficit,& tanto m gis accedit ad significandum Deum ut est in se,lucet nunquam plene perveniat. 'uia in liac vita non possimus ipsam Dei essentiam ut est in se cognoscere: Sed quo aliquod nomen est minus determinatum, di magis universale, de absolutum tanto minus determinat circa id, quod de Deo intelligit, aut significat: Ergo quo minus est determinatum ,& magis universale & ablolutum tanto minus deficit a modo. quo Deus est in sese
tanto magis accedit, Zc consequenter tanto magis proprie nominat, & significat Deum. Mai
'rem probat, & confirmat D. hom ex Damasceno lib. I. de Orthodoxa sit, eap.r a. ubi ait: Quod primipiatus omnisus quae de Deo dicuntur,nomia
nationibus, est, qui est, quia nempe Deus est totum esse in se ipse comprehendens, velut quoddam pelaguis stantia in iram , ct indetermina tum: Sed ab hoc pelago infinito, & indetermin to essendi, seu substantiae, tanto magis descit imtellectus , quanto magis ei determinat aliquem modum essendi, ec tanto magis ei conformatur. quanto minus determinat, limitat,aut modificati
Ergo. Unae inter Omnia Dei nomina solum hoe
nomen qui es significat proprie ipsum pelagus
infinitum essendi, vel substantiae , quia non dicit. qui est hoc vel illud, v.g. qui est sapiens, qui est bonus, qui est intelligens, aut aliud huiusmodi. determinando quid sit, sed solum dicit qui Ga linquendo ipsum esse indeterminatum , & infinitum I in quo comprehenduatur omnes modi essendi tanquam in pelago infinito essendi: Ergo hoc nomet qui es inter omnia Dei nomina minus deficit, & magis accedit ad significandum quod Deus est in te. Tertio propter consignificationem, seu modum fignificandi, quia videlicet significat esse depraesenti, tanquam esentia Dei sit esse de praesenti: Sed hoc est maxime proprium
Dei, cuius esse non novit praeteritum, nec futurum, ut ait August. lib. s. de Trinitari eap. 2. E
go ex hac parte etiam nomen,qui es est maxime proprium Dei. .
42 Explicatur, nam ly qui est, triplici ex
parte limitari, & determiuari potest, nempe, vel ex parte subiecti, visi determinetur ille, qui est. .g. homo, aut bos, aut aliud huiusmodi; vel ex parte praedicari, ut si determinetur quid sit, v. g. qui est sapiens, potens, bonus, dic. Vel ex Parte consignificationis, visi determinet durationem, ut lepus in quo est, ut hodie cras,vel heri: Tuncta, sed hoc nomen qui est, dictum de Deo , nec determinatur cx parte subiecti, quIa non determinat quis sit de qui est, nec ex parte praedicas. quia
136쪽
quia non citerminat quid est, nec ex parte significationis, quia non determinat quando est; quia licet lignificet de praesenti, non determinat illud praesens, sed relinquit illud indeterminatum, &anfinite amplum, seu aeternum, quia non limit tur ad hodie, vel ad annum, aut saeculum, nec ad vitain mensiiram, sed significat quiddilative, &ellentialiter, & consequenter absolute i tempore determitiator Ergo tale nomen est omni ex parte indeterminatissimum, & illimitatissimum,& consequenter amplissimum inter omnia Dei nominat Ergo inter omnia Dei nomina est, quod minus deficit a significando pelago illo infinito e 1endi, ut est in sevi quidem quo nomen magis de dirminat dem,quod intelligit , tanto magis deficit & quo minus draemiinat,de cum maiori amplitudine significat, tanto minus deficit ab eo infinito pelago lignificandor Sed nomen aliquod non dicitur proprium Dei, quia ipsum significet prout est in te perfecte, seu quia ad hoc accedat, quia hoc est impossibile in via, sed solum quia minus ab hoc deficiat: Ergo nomen qui est,quod minus ab hoc descit, est maxime proprium Dei laceromnia Dei nomina. 3 Sed in contra Gijcit sibi D. Tho primo, quia hoc nomen Deus est magis proprium Dei,quam hoc nomen qui est: Ergo hoc secum dum uon est maxime proprium DA Probatur
antecedem quia hoc nomen Deus est nomen incommunicabile ut ostensum manet num. 39. Echoc nomen qui es est communicabile, cum homini, fle Angelo , & cuilibet conveniat personae, aut individuo di Sed magis proprium est nomen incommunicabile alijs, quam nomen communicabile: Ergo. Secundo, quia iuxta Dionisium hoc nomen bonum est maxime, & excellenter mani- fellativum omnium Dei procestionum: Ergo est maxime proprium Dei,& non hoc nomen qui est. Tertio, quia nomen divinum debet importare relationem Dei ad creaturaes, cum Deus a nobis non cognoscatur, nisi ex creaturis : Sed hoc nomen qui est nullam importat relationem ad creaturas : Ergo nec est nomen divinum, aut Dei. Quarto , quia propterea hoc nomen sapientia, non est maxime proprium Dei, quia desummitura sapientia creata. quae imperteete tantum repra-
sentat Dei sapientiam: Sed hoe nomen qui est de seminitur ab esse creato, quod impersecte tantum repraesentat divinum esset Ergo non est maxii proprium Dei. Quinto quia ly qui es iuxta Damascenum significat pelagus infinitum substa tiae: Sed pelagus infinitum non est comprehensibile, & consequenter nec nominabile: Ergo lyqui es, non est nomen proprium illius. Sexto, quia omne nomen Dei, quo ipsum nominamus potest a Deo removeri, quia imperfectum aliquid significans. eo modo , quo Dionisius iam ait, Deum non esie substantiam, sed superlubstan. tiam , non sapientiam, sed supersapientiam, non mentem, sed supermentem, non vitam,sed sape vitam: Sed hoc nomen qui es, non potest a Deo moveri, quia de Deo negari nequit quod est: Ergo non est nomen Dei. Septimo , quia iuxta D onisium, & D. om.I Q --6. ct 7. Nominatio Dei. quae est per remotionem, ex maxi m. propria: Sed hoc nomen qui es,nem nominat Deum per remotionem , sed per assirmationem: Ergo non est peristius Dei nomen , di cons quenter nec maxime proprium. Denique, quia
essentia Metaphysica Dei non est este , sed vel ratio substantiae immaterialis, vel intellectivi radicatis, vel actualis intellectionis, vel aliud huiusmodi: Sed magis proprium est nomen.quod significat essentiam Dei quam quod aliud significat:
Respondetur tamen ad primum, disti guendo antecedens: Hoc nomen Deus cst magis propyium quantum ad id ad quod significandum imponitur, concedo antecedens: Quantum ad id a quo imponitur, di quantum admodum lignificandi, Se consignificandi, nego antecedens, quia hoc nomen qui est, imponitur ab ess & illud significat amplissime,& indeterminatissime, & tanquam essentiam Dei ἔ hoc autem nomen Deus imponitur ab universali providentia,&magis proprium est Dei esse per essentiam, ampli 1sime , Nillimitatissime, qua univerialis providentia, quia universalis providentia significat specialum,& determinatum modum essendi in quo magis deficie ab illo pelago infinito essentiae & substantii quam ly qui es, seu esse praedicto modo sumptu. Qua thura autem ad id ad quod significandum imponitur, ait D.Thom. Quod Me nomen Deus es magis proprium, quia imponitur ad Amiserandam fam naturam ditanam , ct ad e magis proprium es nomen tetragamaran. quia est impostritum ad signi rus in imam Dei substantiam in communicabilem , e singularem to e hqui triceat.) Ad probationem antecedentis respondet idem D.Tho. I .sentent.dist. 8. quaest. I. artic. a.
ad i. quod eum duitur aliquiti proprie eonveniare alicui, hoc potes intelligi duplieiter; vel ita ut
per proprietatem excludatur omne extraneum a
natura fulu B, is eum dieitur proprium E minis esse risbile, gura vigilli extraneo ὰ natura hominis convenit; o sic esse non dieitur propria
Deo, quia con nit etiam creaturis p via secum dum quod excluditur strine extraneum a natura
praedicati in cum dicitur 'ocproprie esse aurum quia non habet iamixtionem alterius metali; et Me modo esse dicitur proprium Deo, quia dici num esse non babet iamixtionem alicuius rema,tionis, uelpotentialuaris. Ex quo i tonNa,concessi maiori. dist uatur minor: Magis propriuest nomen incommunicabile est, . quam nomen communicabile , proprietate excludente citra
137쪽
x1 8 nact. de Deo uno. Diss. II. de existent. s essentia Dei.
eum subiectam, cui conveniat, concedo: Pr
Prietate excludente omne extraneum a natura
praedicati, nego minorem , dc consequentiam in eodem sensu, est dicere, quod cum dicimus cum D.Thom. quod hoc nomen qui es, est maxime proprium Deo; per ly maxime proprium,non intelligitur proprietas privativa excludens alia su tecta, quibus convenire possit esse; sed solum excluditur ab esse Dei omne extraneum , quasi sensus sit, quod Deus proprijssime est, Fi es, quia
erusine ulla admixtione non essendi,aut potentialitatis; sicut aurum, quod esset aurum purissimu, propriissime esset auram , quia nihil extraneum haberet admixtum, licet ratio auri etiam si s co- veniret,quambis non ita pure. Ex quo aliter etiaresponderi potest, nempe, negando quod hoc nomen qui est, sit creaturis communicabilis, quia fignificat esse purum cum summa amplitiidine, &absque omni limitatione, quo pacto nulli creaturae convenire potest. licet esse comunicetur creaturis cum limitatione, & potentialitate , & cum admixtione aliqua extranei, seu non essendi, per
quod non tollitur,quod esse sit proprissimia Deo, imo insertur, quia Deus est summe sui communicativis, & hoc est pro ijssimum ipsius, unde etiam nomen quod significat ipsum sub ratione GEndi, quae est summe communicabilis alijs, est minime proprium Deo. Sed de hoc infra istiat,
redibit sermo. 3 Ad secundam ex num. 43. respondet D. Thom. conecta antecedenti, negando consequentiam,quia intentum Dioni iij solum est,quod hoc nomen bonum sit excellentissimum, di propri)ssimum ipsius in quantum causa est creaturaiaram,quia significat Deum vi caulain finalem,qtiae magis propria Dei est, quam alia causalitas, quia extenditur etiam ad non entia in actu, quatenus etiam non entia in actu bonum desiderant,ut materia prima,quod non contingit in ratione causae essicientis, quet solum ad ens in actu terminatur; non antem loquitur Dionisius de nomine propriissimo Dei absolute, & simpliciter , quia hoc pacto magis proprium est nomen, quod significat Deum in se ipso absolute, quam nomen illum
significans eum relatione ad creaturas. 6 Ad tertiam negat D.4 Om. anteceden
quia licet omnia Dei nomina imponantur ab aliquibus perfectionibus, quae procedunt a Deo in creaturis, inter quas prima est este, a qua summitur hoc nomen qui es, tamen opus non est,quod significent semper ipsam processionem, seu habutudinem ad creaturas , sta possunt significare in Deo ipsam periectionem absolute , non significando emanationem illius ad creaturas, ut cum
Deus dicitur vivens, beatus, & similiter, qui s. Ad quartam inquit D. o. I .sentent. quod 1 pientia creata impersecte tantum repraesentat Dei
sapientiam, duplici impcM GOm, una ex par
te concretionis ad subiectum, alia ex determinatione ipsius ad certum genus vel speciem incndi, nam cum quis dicitur sapiens, non solum ligain catur sapientia ut in subiecto, sed significatur ut determinata persectio indeterminato genere, seu
specie,& non cum indeterminatione , di summa amplitudine; attamen esse creatum , licet imper sine etiam repraesentet divinum esse, lotum hoc procedit ex unica imperiectione , nempe concretionis ad subiectum , quia significatur ut esse in subiecto, di non ut per se subli stens , non tamen significatur esse indeterminata linea perrectionis. sed cum omnimoda amplitudine, di indet crinia nate,quia esse nullam speciem, aut genus effendi determinat: Et ideo hoc nomen qui es, magis persecte Deum significat, seu minus defic eatur. quam hoc nomen sapiens. Ad quintam, concisia maiori, distinguatur minor: Pelagus infinitum substantiae non est comprehentibile, di conte quenter nec nomiiaabile, nomine designante quidem concedo: Nomine designante quia es, nego minorem; quia licet de illo pelago infinito noti possimus definire quid est, pollamus tamen dicere, & nominare ipsum qui es , non designandoquid; & hoc pacto maxime proprie significatur, quantum nosis possibile est in hac vita. 7 Ad sextam dico, quod omne nomen diactum de Deo per affirmationem aliquam partic larem determinantem quid sit, potest a Deo re moveri, quia sigailicat esse ut limitatu e dete minatum, ut este lapientem, esse iustum, esse viventem, esse substantiam, dic. quo pacto non est in Deo sed cum omnimoda amplitudine ad omnes modos essendi; attamen nomen significans Deum per assirmationem universalem, Z illimitatam non determinando quid sit, aut modum aliquem essendi, sed id relinquendo ut ignotum,& in caligine , non potest a Deo removeri, sed omnibus remotis remanet hoc solum nomen, nam ut ait Div. Thom. Quando m Deum per viam remotionis proredimus, primo negamus ab eo corporalia, ct secundo etiam intemesualias, eundum quod in niuntur in erraturis, si in bonitas, ct sapientia, ct tutae remanus tum in B
tellectu nos, quia es nilal amplius, si s in
quadam eon Hone , unde hoc non potest rem veri, & propterea hoc est nomen maxime propria ΦDei. Ad septimum explico Dionisium: Nominata su Dei quae est per remotionem essendi est maxime propria Dei, nego antecedens: Per remoti nem aliorum,quae determinant ipsum esse, cou- cedo maiorem, de distinguo minorem eodem modo, negoque consequentiam , quia hoc nomen qui est, cum ignorantia quid sit, removendo omne quod illud determinare possit, est quidem
per ammationem esseruli, sed etiam pcr rem tionem aliorum , & hoc modo nominatur Deus, ex cognostaur cum quadam ignorantia , secuta quam
138쪽
cira inL In quo consistat essentia metaphsica Dei' ris
quam, quantam ad statum viae pertinet, optimὰ coniungimur Deo, ut inquit Dionii ius, de haec est quaedam taligo, in qua Deus habitate dieitur, ita Div. Thom. Ad ultimum dicemus quaestione sequςnti.
LUaestionem istam his terminis excitatam non invenio apud Antu' quos, nec apud Dahom .in ea tamen maxime deludant m. quae tamen magis litigat de modo concipiendi divina praedicata, quam de te ipsa. Quia tamen saepe ex modo comcipiendi solet pendere rectus ordo scientificus, quin & veritas ipsa virmanda, propterea Recentioribus morem geram. a Praemittendo primo, In ea sermonem non ine de essentiaDei realiter sumpta prout est in 1e; . quia hanc penitus Ign ramus in pmenti viae statu, cum de Deo scire non possimus quid sit in se, ω prout in se, ut ostensum manet quaest. Praeced. sed solum esse termonem de essentia metaphili caelias. Quid autem intestigamus pro ellentia met physica Dei, ut exponam.
3 Praemitto secundo , quod licet Deus ste unica, ae simplicissima persectio, & entitas, quia
tamen nos unico conceptu non possumus totam Blani pe sectionem exprimere. ideo in illo multiplicamus conceptus, rationes, & praedicata , ut
quid sit Deus aliqualiter explicemus, & intelligamus modo nobis possibilli iam asserendo ipsum esse ens a se, ens per essentiam , iam quod est ipsum esse per se subsistens, iam quod est substantia omnino immaterialis, iam quod est intellectivus, ipse intellectus, imo & ipsum intelligere, iam quod est volitivus, voluntas,& ipsum velle, iam quod est Infinitus in omni linea,lam quod est omnis periectio absque impe sectione ,& sic de aliis praedicatis, quae de ipso vere Gruamus. Igitur pro essentia metaphysica Dei niua aliud intellisti mus, quam illud praedicatum, quo primo intelligimus Deum esse Deum, seu quo primo Deus a nobis intelligitur distinctiis ab omni alio, quod Detas non sit, ex quo a priori possint demonstra H Omnia alia praeὸicata, & periectiones, quq de
Deo dicuntur, quaeque attributa eius nominamus, id est,quasi passiones, vel proprietates. S;cut enim in rebus creatis, collocamus essentiam metaphysicam cuiusvis in eo, quod primo illam constituitis egit talis, seu quod primo illam distinguit ά caeteris, di ex quo a priori eius proprietates demonstramus, ita pariter in Deo, loquendo ex nostro modo concipiendi, & significandi, quia ipsum concipimus, & de ipso loquimur eo modo, quo de alijs rebus creatis,& ad similitudinem platum. 'licet intelligamus Ipsum iii se ipso aliter se habeare, uti stria Miclisimum , absque omni pluralitatq& distinctione per thionum, aut praedicatorum, totumque esse essentiam realiter loquendo, & nihil realiter proprietatem, pusionem, aut attribu tum, quod essentia non sit. o 4 Praemitto tertio , essentiam, di naturam cuiusvis rei non esse duas res, imo nec duas is
malitates pro recto distinctas, sed solum eandem cum duplici eonnotato distineto; illud enim prae, dicatum , quod primo intelligitur in qualibet reconstituens illam talem , di phimo illam disti guens a non tali L, kppellarat essentia in ordine ad esse , seu ad existentiam; appellaturque natura in Ordine ad operari; licet sit idem formali 1 si
praedicatum in recto. Pitus tamen denominatur essensa , quam natura , quia prius est esse , quam operari, seu pri connotatum eil esse,quam ope, rari, viae ex conceptu essentis proban us a primri conceptum naturae, quia res quaelibet, vel substantia fecundum quod se habet ad eae, te habee ad operari, & iuxta mensuram, vel immensitatε essenili, habet men: uram vel immensitarem Dp randi, quia unumquodque operatur in quantum est in actu, ut seri commune Philosophorii axi ma. Per quod responsum manet, quaestioni euiis dam, nimium inter aliquos eontrout ris,an ne pe conceptus esklitiae oc conceptus naturae distinamantur virtualiter in Deo , aut in alias rebus, Diacendum enim in , quod uistinguuntur ex parte corinotati realiter in rebus creatis, in Deo vero virtualiter,& per rati Ovem, quia esse ,& Operari in Deo ista ratione ditarunt, in rebus vcm creatitis resideri pro recto autem nec in Deo, nec In xlijs rebus ullo pacto diderunt; quod amplius i Ea constabit. Ex quo inseres, in eodem mmnin praedicato constituendam elle pro recto essentiam dividi , ac divinam naturam,& econtra.
1 His suppositis varia iunt sententiet in prae lenti dubio: aliqui enim, ut Vaaqueae, di Scotus, asserunt essentiam divinam consssimi per rationementis increati,& a se; aliqui, ut ex Thomistis Capreolus, Banea, & Ledelma, per rationem encs per essentiam, seu per rationem actus pust In linea essen vi; qu2 lententia va liae distincta est a prima, licet ab aliquibus una cum alia confundatur.
cum alijs, per rationem substantiae Immaterialis radicaliter intellectivet. Alis per ipsam ac ualem intellectionem, ut Mag. Gonet, PP. Salmanmcenses, & Ioann.a S.Thom. Alij per infinitatem
In omni linea, seu per cummulum omnium persectionum infinitarum, ut Herice. Alia denique, nullam Invenientes specialem rationem consti tuentem , dixerune constitui essentiam divInam per carentiam omnis constituti.i. Integmas sententias, ut veriorem exponam.
139쪽
PRIMA CONCLUSIO.6 Ico primo : Essentia divina non I eonintuitur meta Uc. per rationem entis mcreati ,seu a se. Ita communiter. Thomistae, & probatur ex dictis in Metaphylica, ' quaes. l. 9 6. quia ratio entis a se, seu increvi non est primum praedicatum constituens Deum, N. ipsum distinguens , caeteris: Ergo non constituit metaphysice essentiam divinam,siquidem n mine constitutivi metaphysici aliud non intelligumu quam primum praedicatum constituens rem, di illam a caeteris distinguens. Antecedens probatur, quia Deum esse ens a se, εἱ non ab alio probatur a priori ex eo, quod est actus purus in essendo, seu quia est ens per essentiam essentialiter identificas suum esse: Sed predicatum,quod pr batur a pristi ex alio praedicato non est primum praedicatum distinguens, nec constituens: Ergo ratio entis a se, seu increati non est in Deo primum praedicatum constituens ipsum, & ipsum di- .stinguens a caeteris. Probatur maior, quia in ente creato; quod sit creatum, & ab alio probatur a priori, quia est ens potentiale distinctum a suo. esse, seu compositum ex essentia, & esse: Ergo p riter in ente increato, quod non sit creatum, sed increatum, quod non sit ab alio, sed a se, probari debet a priori, quia est actias purus in essendo,seuens per essentiam essentialiter identificans suum esse , seu suam existentiam. Antecedens late pro bavimus ex D. ThOm. Ubisur. quae 3.per tot Confirmatur,quia ut ibidem ostendimus, primarium distinctivum creatum a Deo non est ab alietas, seu ratio emis ab alior Ergo pariter nec primatium distinctivum Dei a creaturis, seu ab omni non Deo, est Teitas, seu ratio emis a se. Patet consequentia,quia contrariorum eadem est ratio, & disciplina. Confirmatur secundo, quia Deus non dicitur ens a se positive, quasi: positive factum vel causatum a se ipso,quia implicat idem efficere, seu causare se ipsum; sed negative, per hoc quod non est factum, nec causatum ab alio: Sed quod Deus non sit lacrus, nec causatus aballo probatur a priori, quia positive est per suam essentiam,seu quia essi actas purug in egendo;quia omne praedicatum negativum, in Deo praesertim, probatur a priori ex positivo .Ergo.
Sed Gijcies primo:Essentia Dei constiti
tur per illud quo eam Deus explicavit, cum dixit: 'osum, quisum : Sed hoc intelligitur de esse a se: Ergo constituitur per esse a se. Probatur minor, quia nisi intelligatur de esse a se, non potest ei se nomen proprium Dei, nec Dei quasi definutio, cum esse, non designando ase, sit commune etiam creatnris: Sed ly e sum qui sum fuit nomen proprium Dein ipsius quali difinitio: Ergo intelligitur de esse a se. Confirmatur ex Hiero'
mo in Epist.ad obes eap. 3. i sic sci Loqui tur in Exodo dominus se : Egosum, qui sum. Numquid solus Deus erat, ct eaetera non erant Viique Angeli, Coelum, Terra, vel Maria. irs Moses, cui dominus loquebatur,erant', qu modo nomen commune sufflantiae Hi proprium vendieat Deus3 Illa in diximus causa, quia eaete a GAnt, Dei sumpsere beneficio; Deus vere,qui
Vmper es, nec biset aliunde principium, ipse sui origo es,suaeque rara subsantiae , non potesmtelligi aliunde babere , Pod sul it: Ergo lyegosum, quisum, intelligitur de essu a se, & non
8 Respondeo, concessa maiori, distinguenis do minorem: Intelligitur de esse a se , ex conla-quenti, di quasi secundario, concedo mino Net Primario,& formaliter nego minorem. Ad cuius probationcm,nego maiorem; quia licet esse,nihil aliud explicando, sit commune creaturis, tamen inter esse hoc modo acceptum, di esse a se datur esse per essentiam,seu per essentialem identitat: τ& de esse in hoc sensu accipitur ly ego sum, qui sum, quia intelligitur: Mei essentia es esse , sive. ego sum, cuius essentias esse de hoc ni odo esse
non est commune cum creaturis , sed proprijssumum ipsi Deo; N ex hoc consequenter, 8c a primri insertur esse a se ; unde secundario, Ec ex consequenti per ly wosum, quis- , potest intelligi
etiam esse a se: Dei vero essentia non constituitur per id, quod illud nomen significat secund fio, & ex consequenti, sed per id, quod primario. N per se significat. Ex quo ad confirmationem ex Hieronymo, dico, ipsum assignasse disserentiam
secundariam essendi inter Deum, & creaturam, non vero primariam; potuit enim dicere, quia
caeterasunt per esse disinctum , m se ipsis r e tum, Deus vero est per essentiam suam, cum summasinplicitate, ct essentiali identitate, nam
ex hac ratione insertur a priori alia assignata a Hieronymo;voluit autem assignare secundariam.& nou primariam dii etiam. quia secundaria est nobis notior, & magis mani sesta. o obijcies secundo:Licet esse a se per exclusionem causae realis sit disserentia secundaria ita Deo , tamen esse a se per exclusionem causae vim malis,aut virtualis emanationis , vel principij est diiserentia primaria:Sed Authores,qui constituunt Deum per esse a se,hoc modo intelligunt, b Uri Ergo per disserentiam primariam illum constituunt. Maior probatur, quia disserentia secundaria dimanat necessario ex primaria saltem virtualiter, tanquam passio, aut proprietas, vel attributum illius, cum ex illa inseratur: Sed esse a se per exclusionem emanationis virtualis non potest emanare virtualiter ab alio ptiori: Ergo non est dictrentia secundaria:Ergo primaria Respondeo, negando maiorem,vel suppositum. Ad probati nem, concessa maiori, di minori, de prima cons
140쪽
UM' VII. In quo consulat e sentia metaphsica Deit 1 2 e
quentia distinguo ultimam clastatis gratia: Ergo est disterentia primaria Mentiae ut sic, a proprietatibus ut sic clanseat: Essentiae divinae, vel Dei ab omni alio, quod dicit non sic, nego consequentiam inmo&suppositum, quia non est dii serentia Dei,nec primaria, uec secundaria, cum omni essentiet , & substantiae conveniat, liquidem omnis essentia, & substantia est a se per exclusionem principia, aut emanationis virtualis, homo enim, nec eius essentia non habet principium virtuale
emanationis, & sic de alijs substantijs, vel essen-lijs, quia in hoc diffinguitur generaliter omnis sibstatia seu substantii essentia ab eius propriet
tib .Et quidem si contrarij intelligunt ly ase costitutivum essentiet divinet de asseitate per exclusi ne emanationis virtualis, in primis sequitur essentiam hominis esse essentiam Dei, quia etiam illi
convenit constitutivum essentiae Dei, nempe non esse ab alio ut a p incipio emanationis virtualis. Io Dices,contrarios non constimere essentiam Dei praecise per asseitate excludentem ema nationem virtualem ab alio sed per asseitatem excludentem omnem processionem, tam realem,
quam virtualem ab alio, ut a causa sive reali, sive virtuali.Sed contra,quia in primis per non esse ab alio tanquam a causa reali non constituitur,quia licet sit differentia non est differentia primaria, nostensum manetiDeinde nec per non esse ab aliove a principio, aut causa virtuali, quia hoc est conditio communis omnis inentiae metaphysicae
vi talis, & non differentia essentiae. divinae: Ergo
nec constituitur per non esse ab alio uno modo, nec alio: Ergo nec utroque. Confirmatur, nam
illi, qui constituunt essentiam divinam per assicit
tem ut excludentem principium emanationis viris
malis manifeste petunt principium,& constitutiva essentit divina non explicant; supponimus erum, quod praedicatum constitutivum essentiae divinae, sicut ipsa essentia divina,debet esse a se per exclusionem emanationis virtualis ab alio, cum haec sit conditio comunissima omnis essentiae substanti liso omnis constitutivi metaphysici illius, inquirimus tamen,quodnam sit in Deo pradicatum eius disserentiale,quod adhue virtualiter no sit ab alio. nec ex alio inferatur, sed sit primum ex alio non illatum a prioH,nec virtualiter emanans3Respondere autem,quod hoc primum predicatum disterentiale est is alio virtualiter non emanare , est nihil respondere, & relinquere insolutam dubit tionem,quia nondum explicatur, quodnam sit in Deo praedicatum primo differentiale,quod ab altero virtualiter non emanet. Vnde pariter interroganti,quod sit praedicatum hominis primo dic
serentiale quod ab adiro non emanet, respondein re ab altero non emanare , & interroganti,
quodnam sit pmdicatum, quod constituit Deum Primario respondere,in constituere ipsum prim ris quod si iste responsiones ineptissimet sunt, &ςihil explicant , nec constit rem determi nuErgo pariter prima.Nos ergo dicimus,quod preMdicatum primario Deu distinguens,& ab alio virtualiter non emanans, est esse pre essentiamfaratio entis per essentiam actur purissimi in e fendo, quod si eciale predicatum est Dei, uel divinae
essientiae, nulli alteri conveniens, di non conditio communis omnis constitutivi,vel essentiq.rr obijcies tertio: Esse per cilentiam, Stesse se sunt synon a de serinalissime idem: Sed Deus costituitur metaphysice per esse per essentiamrEr lgo & per esse a se. Probatur maior, quia esse petessentiam est formatissime non habere esse, nisi a sua essentia:Sed hoc formatissime est esse a se: EGg .Respoiul O neg indo maiore, quia sicut iuxta
non intrat definitione entis, quod es eaustum, men sequitin ad ea quae sunt de eicis rationi,quia
ex hoe quod aliquia prepartis pationem est ens. sequitur quod sit eausatum ab alio ; Onde huiusmodi ens non potest ef. quin i causatum, cui nee bο-,qui it bilisata pariter non habitu
do ad caulam,seu non esse ab alio causatum non
intrat diffinitionem, seu quali dissinitionem entis non causati, nempe Dei, fed sequitur ad id quod est de eius ratione, quia ex hoc quod est ens peressentiam sequitur quod non sit causatum ab alio, unde huiust nodi ens non potest esse. quin sit a se,
seu non causatum ab alio sicut nec homo quin sit
risibilis.Nam sicut D.Tho. in endi caulato distin guit esse per participationem, & esse ab alio eau fatum,de hoc secunaum ait consequi ad primum, sicut passio ad essentiam , vel sicut esse risibilem ad esse hominem ita pariter in ente incautato, id est in Deo , distingui debet esse per essentiam , det
non esse ab alio caulatum ita ut primum sit de ratione Dei.& intret in eius quasi definitione,secum dum autem consequatur ad primum quasi proprietas,& non sit de ratione eius quasi es entia.aut definitio. Ad probationem autem maioris isti guo claritatis gratia maiorem: Esse per essentiam est no habere esse nisi a sua essentia in genere cauosae formatis,transeat: In genere causae efficientis. nego suppositum, bd di stinguo pariter minorem; negoque consequentiam quia ly a vel ab in sensu proprio solum significat ordinem ad causam eis cientem,sicut ly per ordinem causae formalis,licci
interdum possit inverti significatio; proprie enim dicimus,quod aliquid calefit ab igne per calorem, seu quod illuminatur a sole per lucem, impropriὰ
autem diceretur,quod calefit a calore in se recepisto per ignem,aut quod illuminatur a luce in se reiacepta per solem; caerem utroque modo potest accipi.Si igitur habere esse a sua essentia intelligatur in genere causae sormalis,vel quasi causae serinalis, in hoc sensu est idem ac esse per est entiam quia lyὰβ ly per idem genus causa significant, & in hoc sensu etiam fatebimur, quod esse a se , constituit divinam essentiam,quia est idem ac esse per se ipsum absque distinctione ellentis ab ipso esse; ita ut