장음표시 사용
171쪽
aea Tra'.de Deo uno. Disp. II. de essentu existentiami.
primis natura divina,cum sit realissima. & verissima,non potest constitui per praedicatum rationis.& fictum , ut per se patet. Deinde nec per praedicatum solum virtuale, aut aequivalenter tale, quia omne virtuale ut aequivalens fundatur in aliquo. Praedicato formali, ideo enim res aliqua virtualiter est hoe,aut illud, aut inuivalet huic vel illi, quia est is aliter aliud: V. s. propterea Deus est virtualiter multiplex, quia formaliter est fum-rne persectus in se, & summe unus. Et propterea est virtualiter radix, & radicata, quia in aliter est actus purus is aliter secum identificans ea
.ipraedicata,qui in creaturisparticipantur cum re
ii ordine radicis, & radicati: Ergo perprius comstituenda est essentia divina per praedicatum reale formale,in quo sundatur virtuale , quam per virtuale. Fateor autem, quod praedicatum sermale
Per quod constituitur essentia divina debet esse Virtualiter, & ex nostro modo concipiendi radix attributorum,& intelligendi, & volendi; sed nego, quod tale praedicatum sit ipsa ratio radicis virtualis, aut per rationem, & quod essentia divina signate consistat in hac ratione radicis ued signate consistit in praeditato reali ensis per essentiam, seu actus puri in essendo, prout exercite a. nobis concepto per modum radicis logicae seu rationis a priori caeterorum; ita ut haec ratio radicis non sit constitiitivum essentiae, aut naturae divinae. sed sit modus exercitus, quo nos concipimuS n turam divinam eu eius constitutivum, quod debet esse praedicatum reale formale in Deo. Quod quidem valde advertendum est ad plures aequivocationes vitandas, & viriosos circulas praecaven
s Insettur quarto, essentiam. & naturam divinam , seli conceptum naturae , & conceptum essentiae eodem omnino praedicato divino constutia debere pro recto, licet cum diverso connota- eo. Ac proluta ,sicut hucusque Oslandimus este etiam divinam constituendam esse in ratione e tis per essentiam, seu ipsius esse per se subsistenitis, ita in eodem praedicato coastituendum esse
Pro recto conceptum naturae diving, cum diveris tamen connotato ex nostro modo concipiendit Quia conceptus essentiae connotat sttributa de linea essendi; conceptus autem naturae connotae attributa de linea operandi,seu operationeMynderatio actus puri in essendo, seu ipsius esse per se subsistentis, ut insere a priori simplicitatem . immutabilitatem, sternitatem, immensitatem intelligibilitatem pasivam, 3 c. est conceptus essentimidum autem conceptus ipsius esse per se subtillen- .ris, ut insert a priori intellechualitatem activam. rationem volitivi, seu intellcctum, di voluntatem, , intellectionem, & volitionem , potentiam oper livani ad extra,scientiam,& sapientiam Dei stitiam,& misericordiam, dialia ludusino tisist conceptus natura.
s 3 In istur demum, sententiam illam , quae
constituit Deum per carentiam constitutivi, esse
quisquiliam puram , vi nihil inlita explicationis
habentem. Nam vel loquitur de carentia constitutivi proprie talis, quod importat compositi nem aliquam constituti, vel physicam, vel met Physicam cum potentialitate, ut ex genere,& dis. serentia. Vel de carentia constitutivi late accepti Pro praedicato per quod essentia rei explicatur, dcin quo nostro modo concipiendi ponitur. Si priamum; fatemur in Deo dari talem carentiam cou stitutivi , quae tamen nihil aliud est, quam carentia potentialitatis & compositionis ἱ caeterum per hanc carentiam ineptissime explicatur essentia divina . quia vel fundari debet in alio praedicato positivo.vcl. in summa Dei simplicitatem actu litate; vel ei te ipsum praedicatum positivum in quam carentia carentiq; & hoc pacto essentia divina constituenda in , seu explicanda per illud praedicatum positivum, in quo talis carentia iundatur, vel quod Ermaliter importat ut carentia carentia, uoa autem in ipsa, nec per ipsam carentiam, quae per se nihil explicat, ut per se patet. Si
secundum, implicat talis carentia omnis constitutivi in Deo. imo implicat in terminis Deum constitui per carentiam omnis constitutivi, taquidem ipsam carentiam ponis esse constitutim. cum inquis, per illam constitui esseutiam divi
Nam , & rursus negas Deo omne constitutirem
cum illam dicis esse carenuam omnis constitutivi Dei, nisi velis esse carentiam etiam sui ipsius. quod magis ridiculum aparet, & implicat in aetaminis expressius.
ys T Llust. Godoy, in praesent. q. emtas. I assirmat, quod existentia divina non
constituit essentiam divinam ut ultima, vel quasi ultima disserentia. Quinnamen libenter illi daremus, loquendo ex terminisμ de existentia prout hoc nomine exissentia ditana, significatur. Miror tamen, tam in ipso, quam in alijs m. Tho- mistis,quod cum D. om. rarissime hoc nomiis ne natur; sed semper existentiam appellet ipsum esse mi, semperque utatur his vocibus essentia, esse, non autem his essentia, ct existentia; econiana tamen m. oblivioni sere tradiderunt ly esse,
quod nominat actum univcristem emis, ut ens,& loco illius substituerunt existentiam, quam UO-cem raro D.Thom. obstruat; qui tamen in v cibus usurpandis pro explicati e rcrum, ec conceptuum disertissimia. de peritissimus fuit; ex
aliarum autem vocum introductione iii fallor,saepissime mens D. om. ad extraneos sentiis tr
hiciar, & minus intelligitur. Verum ea, quidquid lit de vocibus,& supponenao,quod nomine
172쪽
sius. VII. In quo consistat essentia metaphsica Dei is
existentiae nihil aliud significetur, nisi ipsum esse.
quod est actus vltimus essendi seu entis in ratione entis, libenter, ut dixi, concederemus, quod ex stentia te ina no sit ultima quasi differentia con stitutiva ellentis divinet prout hoc nomine significatur; luia nostrum intentu non eli,quod illa sola, it vidima quasi disterentia Dei sed illa ut est idem
eum ruentia Dei seu pr ut includitur in hoc conceptu astus purus in essendo, seu eris per essentia
existens Dii ipsum esse ut persesub feni qui quidem conceptus non nominat solam existentiam
divinam sed entitatem simplice ex illa, de essentia ut identificatis omnino resultantem, quae quidementitas ut per se Sc se aliter essens, & essentia.&Ipsum est .est ultima quasi dIiferentia Dei constia
tutiva.imo non vltima sed unica primaria, ut supra dicebamus. Ex quo facile solvuntur quae o
sequUur fremam, ita intelligere sequitur periem
Dras bigem In Deo autem non es frema, qt
si abud quam suum esse; de cum ipsasua essemtiast etiam species intelligibilis ex nere sitates quitur, quod ipsum eius intelligere sit eius essemita, eius esse. Ex quibus verbis sic arguit, primo: Iuxta D.Tho.sicut intelligere cosequitur speciem intelligibilem, ita esse consequitur formami Sed intelligere in Deo etsi non consequatur reali ter ad specie,consequitur tamen virtualiter, ideoque Deum non constituit in ratione speciei, sed constitutum supponit: Ergo quamvis esse in Deo non consequatur sormam, vel essentiam divinam realiter,consequitur tamen illam virtualiter,& c sequenter illam constitutam supponit, & illam noconstituit. Secundo, nam praefatis verbis eodem modo loquitur de identitate intellectionis cum essentia divinainc de identitate existentii cum cssentia: Sed illa non est identitas constitutiva:Ergo nec ista Respondeo concesso textuD. o. in primis negando maiorem,quia D.Tho.non dixit Jcut intesistere, . ita esse e. ponendo primo intelligere tanquam ratione essendi; sed opposito modo dixit Put esse consequitu formam,ita imtelligere sequitur speciem; quo modo loquendi
aperto declaravit. quod modus essendi est ratio a priori modi intelligendi, & no econtra, & cons querer,quod Deus ideo est suum intelligere cluia est suum esse,& no econtraiideoque constitui potet metaphysico per hoc quod est, esse suum esse,
secus autem per esse suu i intelligere. Deinde explico maiore:Sicut intelligere consequitur specie,
ata esse consequitur formam ,in creaturis, omitto: In Deo nego luppositum,quia Dah .potius negavit hanc consecutione in Deoiaum subiunxit:In Deo autem non est forma,quaest aliud qua suum esse, aperte indicans . quod ipsi im esse est vilicasorma, vel quali forma, de essentia Dei, Ee ideo in
Deo no consequitur ad sorma, sed est ipsa forma.
ii autem infers quod licet non consequatur rea
liter,cosequitur virtualiter sicut intelligcre ad 1 ciean,nego consequentiam;quia semper debet esse disparitas inter modii quo intelligere sequitur ad speciem,di esse ad Qrmain;intelligere enim sequutur ad speciem ut praeexistente;sed tae non sequi tur ad Ermam ut preexistentem: Intelligere ΚΘLtur ad speciem ut ad causam ei scientcna; sed esse non sequitur ad Q a,nisi in genere causet male rialus aut Brmalis specificaris; nullo autem modo in genere causo efficientis, de hoc in creaturis: Sic igitur in Deo intelligere sequitur virtualiter ad speciem costituta adaequate,secus vero esse ad es sentiam,quia elle in Deo no potest praelupponera adaequato essentia divinam constitutam, de distinctam ab omni non Deo quia primarium illius distinctivum ab omni non Deo consiliit in eo quod sit suum esse;prina tum vero distinctivuin speciei divins in Deo non est,quod sit suu intelligere edid sequitur ex alio primario distinctivo , nempe.
quia est suum esse;ut ex D. Tho. colligitur. Vndet est opposita ratio.Ex quo ad secimdam, nego m lorem,quia D.Tho.loquitiar de Henritate essentiae cum existentia tanquam de ratione a priori,de primo principio identatis essentie cum intelligere, quo hane secundam identitatem a priori iniferudicendo: nece sitate sequitur,quod ipsum eius melligeresst ritu essentia,econtra aute de iden miate isssa intellectionis cum essentia loquitur tanqqua de conclusione illata; igeoque prima identiqtas est constitutiva essentiae, secus autem secunda
p8 Arguit secundo quia inDeo distinguitur pegrationε cum sundamento in re essentia ab existenalia,quod probat primo ex eodemD.ThO. q. I .de verit. art. in .ad s. ubi expresse ait: Unde licetis Deo d stinguatur quod est, esse ratione,non ta
mensequitur quodnsit euitari no esse: Ubi ex presse concedit quod in Deo id quod est de ipsum
esse ratione dii erunt. de consequenter essentia, Ac
esse. Id ipsum probat secundo quia iuxta D.Th. locis supra expensis n. 1 .distinctio rationis cumsundamento in re eoiisistit in eo, quod praedicata quae in creaturis sunt diversa, Sc 1 nobis concipiu-tur diversis conceptionibus conveniant Deo proinprie secundum convenientiam analogam: Sed ita se habent inDeo essentia Se existetia nam in cre tis realiter differunt,de cocipiuntur .. nobis dive sis conceptibus,& proprie conveniuntDeo secundum convenientiam analogantiErgo in Deo di
serunt ratione cum fundamento in re. Tertio, quia iuxta D. Thom. q. pari. q. I7. a t. a. existentia divina aliter communicatur naturae humaeaae stib conceptu existentiae. non Autem iubconceptu nature, vel essentiς ; alias sicut est una
existentia utriusque naturae in Christo , ita esset una essentia , de una natura : Sed hoc salvari nequit absque distinctione rationis cum se tamento : Ergo conceptus essentiae , de comceptus existentiae In Deo ratione differusit cum V sun
173쪽
i s 4 Tract. de Deo uno. Disp.II de essent. existentia Dei.
fundamento. Quarto,quia distinctio rationis cum tundamento in Ueo inter es thiitiam, & existentia nullam arguit in eo imperfectionem,aut potentialitatunnErgo admittenda est in ipso.Probatur antecedens , primo quia, licui existentia est ultima
tualitas cilἰntiae in linea entis ita intellectio est vitinia actualitas intellectus in linea intelleetiva Sed hoc non obstante,dillinctio rationis inter intellectim divinum ,& intellectionem nullam arguit imperfectionem,necpotentialitatem in ipso: Ergo nec distinctio rationis inter essentiam, Se existentiam. Secundo; quia distinctio rationis in Deo non tollit,quod unum extremum essentialiter implicite includat aliud,ut infra videbimus:E go distinctio rationis inter essentiam ,& existentiam non tollit,quod essentia est nitaliter implici- te includat millentiam: Sed eo ipso excluditue omnis potentialitas, & imperfectio: Ergo. Te tio,quia in Ueo attributa distinguntur ab existen- tia, absque ulla potentialitate, vel imperfectione:
Ergo idem dici poterit de essentia. so Ex qua doctrina sic arguit, primo: Per id constituitur metaphysice essentia Dei sub co cepta etantiae, quod primo in ea intelligitur cum fundamento in re : Sed quod primo sic a nobis intelligitur non est existentiat Ergo per illam non constituitur metaphysice. Minor patet; quia supposita distinctione rationis inter essentiam , de existentiam, debent in Deo concipi cum aliquo
ordine di Sed non concipitur existentia ut prior essentia: Ergo essentia concipitur ut prioro exustentia ut polierior: Ergo exissentia non est quod
prius in Deo intelligitur. Secundor Ideo supra
probavimus, actualem intellectionem non constituere essensam divinam metaphysice, quia ratione nostra ab illa dii inguitur, & illam supponit utpote actio supponens Gna principium: Sed
non minus est de ratione existentiae supponere eL sciatiam, quam de ratione actionis supponere principium: Ergo eadem ratione existentia noci potest essentiam divinam constituere. 1 oo Huic argumento aliqui respondent nefando , quod in Deo ratione differant conceditus estentiae , dc existensae, de contra hos fateor argumentum vim habere,nam dillinctio rationis eum fiundamento in re inter essentiam, & existentiam Dei efficaciter probatur ex D. Tho. praese tim in 1 f. 22 Q. I. LI.ad . ebi sic ait: Omnia
autem tali odi inempe praedicata, quae proprie
conveniunt Deo , de creaturis ) dicuntur de Deo, creaturis, non aequn es, sedsecundum et amrationem analogice. Ode eum in ereatura ratio
sapientiae non sit ratio bonitatis tu die i Ratio essentiae non sit ratio existentiaeὶ oportet, quod Mehoe etiam in Deo sit verum, sed in Me diserunt, quod tu Deo tuam fmi re, in creaturis autem ui ferunt re: Ex quI textu urgeritissime insertGo- dos: Ergo in Deo ratio essentia non est ratio exustentiae: Ergo diiserunt ratione cum fundamento
ror Verumtamen ex hoc ipso textu infero solutionem arguincti. Pro qua noto primo quod diisnetio rationis cum sandamento,quam hic explicato.Tho.non debet esse inter praedicata divina formaliter, de reduplicative ut divina, aut sub conceptu analogato talis,v.g.inter sapientiam diavinam & bonitatem divinam reduplicative ut divinam nec inter essentiam divinam ut divinam.& existentiam divinam ut divinam,& lub concciditu analogato divinae; sed solum inter talia praeuicata, & persectiones specificative sumptas 1uti
conceptu analogo cuiusque, analogice communi ad divinam, de creatam,v.g. inter bonitatem , &sapiensam sub conceptu analogo bonitatis,& sapientiae analogice communi ad bonitatem, & sapientiam divinam,& creatam; aut intersilentiam,& existentiam sub concepto analogo essentiae, cexistentiae analogice communi ad essentiam, de existentiam creatam, fle divinam. Ratio huius est. quia inde probat D. Tho. dii inctionem rationis inter divinas persectiones, quia dicuntur de Deo,& creaturis secundum unam rationem analogi rSed persectiones divinae ut divinae sub concepta
analogato cuiusque,non dicuntur deDeo,& cre turis lecundum unam rationem analogice, siquidem bonitas divina in divina, nec essentia divinavi divina adhue analogice non dicitur de creatu ris; sed solum specificative sumptae sub conceptuanalogo cuiusque;v.g. bonitas sub conceptu an logo bonitatis, essentia sub conceptu analogo es sentis specificative sumptae: Ergo eκ D.Thom.s luna probatur distinctio rationis inter divinas persectiones specificative sumptas sub conceptu maloeto cuiusque , non vero inter illas reduplicative ut divinas. 8e sub concepta analog1to cuiusque. Ioa Explicatur. nam discursus D. Tho. appluratus essentiae de existentiae in Deo est huiusmodi: Vna 8e eadem ratio secudum quod est vita & ea dem non potest diiserre.& no differre ab eodem, quia secundum quod est una,& eadem non potest esse diversa & non diversa ab eodem,n per se patet Sed ratio essentie in Deci di creaturis est una,& eadem analogice secundum coceptum explicitum & analogum essentiae.& similiter ratio existeriae: Ergo si in creaturis talis ratio essentiae disserta ratione existentis ita & in Deo:Ergo in Deo essentia,& existentia disserunt secundum rationem peculiarem cuiusque. Tum sic, sed hic discursus non probat de essentia , de existentia divina sub conceptu analogato cuiustiue nec de illis reduplicative ut divinis , sed solum de illis specificati
sumptis sub coceptu analogo cuius iae:&g .Pr bo minore tum quia sub conceptu analogato es sentis divins,scii reduplicarive ut divina no est ca- de ratio analogice in Deo.&creaturis.Tum, qui Deus,&creatura m coueuiut analogice in ratione
174쪽
sua l. VII. In quo consistat essentia metaph ca Dei' i, s
analogata essentis divinae ut divinae, sed sollim in
ratione analo a essentiae specificative sumptae:
ioa Ex qua doctrἰna facile respondeo ad obitationem,in qua maximam vim ponit sententia contraria distinguendo assumptum principale: In Deo distinguitur pet rationem cum fundamento in re essentia.& existentia specificative,& sub conceptu analogo essentie,& existentiae concedo: ELsentia divina reduplicative ut divina, di sub conis Ceptu analogato essentiae divinae, ab existentia divina similiter sumpta, nego assimplum. Quae distinetio patet ex dictis. Ad primam probationem
secundam rationem analogam utriusque, quae sit
analogice communis ad quod creatum,& quod diu vinum,& de es analogice communi ad elle divinum, se creatum,quia solsit in hoc sensu admittit distinctione rationis in Deo, non vero inter quod divinum ut divinum, de esse divinum ut divinum
reduplicative,aut secundum rationem analogatam utriusque,quia secundum hanc rationem non
conveniunt analogice Deo, di creaturis, sed so-Ita in Deo. io Αd secundam probationem, concessa maiori,distinguo minorem: Ita se liabent in Deo essentia Divina reduplicative ut divina sub conceptu analogato talis, & existentia similiter, nego: Essentia, & existentia specificative sub conisceptu analogo talis, concedo minorem, di distinguo consequens eodem modo; quia sola essentia,& existentia specificative talis sub conceptu explicito, & analogo essentiet, & existentiae convenit
analogice Deo,& creanaris;non vero sub conceptu analogato essentiae divinae ut divinae , nec existentiae divinae ut divitae, ut per se patet, & sic solum primo modo distinguntur per rationem, non vero secundo.
Ad tertiam distinguo maiorem ExistentIa divina ibrmaliter communicatur naturae humanae sub conceptu analogato existentiae divinae ut diu vinae , nego maiorem : Sub conceptu analogo existentiae , analogice communi ad divinam, &creatam , concedo maiorem, & nego minorem,
cum co nsequentia;quia existentia divina reduplicative ut divina, sive ut perse subsistens non communicatur naturet hamans, alias rederet illam exl- sentem peressentiam, aut per se subsistentem,sed solum communicatur illi sub conceptu analogo existentiae, quia sub hoc conceptu supplet vices existentiae creatae, unde solium probatur, quod sub hoc conceptu distinguatur per rationem abessentia, vel natura divina sub conceptu etiam analogo essentiae, vel naturae, quod libenter fa
Ad quartam, eoncesso antecedens, nego consequentiam,quia in primis absque omni impers.ctione,&potentiali ate admittimus inDeo dicti Hionem rationis essentiae sub conceptu malogo essentis ab existentia sub simili coceptu existentit. Deinde,si illam non admittimus inter essentiam divinam reduplicative ut divinam sub conceptuanalogato essentis divinae N existentiam similitet sumptam non est quia sic arguat impersectionem, sed quia essentia divina non conitituitur divina, nisi per identitatem cum existentia, cum nullum sit aliud praedicatum prius illam constituens in ratione divinitatis,vel deitatis,ut iam ostensiam manet. Concesso autem antecedenti, probationes eius pariter concedimus, & nihil contra nos esse.
ctione rationis inter essentiain,& existentiamDei,
facile ad obiecta ex tali dillinctione sumpta resipondeo. Ad primum, distinguo maiorem: Per id
constimitur metaphylice essentiaDei sub conceptu essentiae ut sic, sive sub conceptu analogo CD sentiae,transeat maior,vel nego suppositum, quia nunc non quaerimus per quid constituatur esse ita ut sic,sub conceptu analogo essentiae t Per id constituitur ess)ntia Dei sub conceptu analogato
essentiae divinae ut talis, quod primo in ea intelligitur,subdistinguor Per id quod primo in ea in telligitur illam constituens in ratione divinitatis, sive illam distinguens ab omni essentia non divuna concedo: Per id quod primo in ea intelligitue
illi commune cum omni essentia creata, Nego maiorem,& minorem in sensu concesso.Α3 cuius probationem,dico,quod Gentia de existentia do.
bent in Deo concipi tum aliquo ordine, eo sensu quo supponuntur distinctae per rationem; caete rum iam ostendimus essentiam divinam vi divinam reduplicative non distingui ab existentia sed costitui per identitatem cum illa seu per ese illam ut per se subsistentem , unde inter essentiam diavinam,& existentiam divinam reduplicative non
intercedit ordo rationis cum fimdamento In re, nec ut tales concipiuntur cum ordinine prioris,&posterioris, sed ut idem ipsiseimi1m esse per se subsistens, seu tanquam actus purissimus, & sen plicissimus. Solum autem distinguntur per rati
nem cum fundamento sub conceptu analogo essentis , & existentis, quo sensu fatemur concipi cum ordine prioris, & posterioris, & existentiam, concipi ut posteriorem, & essentiam ut prioremex m o concipiendi, ex quo solita sequitur, quod essentia divina sub conceptu analogo eia sentiae non constituatur per existentiam, nee petidentitatem cum illa, quod libenter fatemur. 1 os Ad secundam distinguo causalem:Ideo supra probavimus, intellectionem actualem non constituere essentiam divinam metaphysice, quia
ratione nostra ab illa distinguitur, & illam se ponit reduplicative ut divinam , & sub conceptuanalogato,& quasi specifico essentiae d;vinx,coc do: Praecissi sub conceptu analogo essentis,nem V I in '
175쪽
rs 6 Tract. de Deo - Disp. II. de existent. N esentia Dei
causialem δε minore,quia fori titulo est de ratione intellectionis Nope nationis supponere Prim. cipiunt quam de Tatione existintiae lupponere e sentiam, tum quia de ratione intellection f,&σρο- rationis est supponere principium ut existens,non tamen de ratione existentiae supponere csscntiam ut existentem: Tum quia de ratione operationis, seu intellectionis est supponere principium tale praevic constitutum in esse talis, quia sicut operari sequitur ad esse ., ita taliter Operari sequitur adesse tale, & semper modus operandi probatur ex modo offendi; attamen de ratione talis exilientiae nempe divinae, & per se subsisten ristio vi supponere essentiam praevie constit tam in esse tali sesentiae, nempe divinae quia comstituitur ineste dietinae primario per identitatem
ior Sed reficabis, ideo essentia divina vi
divina constituerctur per existentiam ut secum identificatam, quia est essentialiter aetus purus: Sed luc ratio est nulla: Ergo. Probatur minor
in quia intellectas divinus,& idem de quolitat attributo, essentialiter est actus puriis: Et i me non constituitur metaphysice per existentiam ut secum identificatam, alias omnia attributa costituerentur metaphyllae eodem constitutivo essentiae divinae, vel admittendet Brent in Deo toe existetitiae, quod attributa: Ergo. Secundo: Ens divinum, ut logice commune essentiae, attributis, & relationibax essentialiter est actus purus, in imo disteri ab ente non divino per rationem actus puR: Et tamen non constituitur in tali ratione metaphysice per existentiam ut sc- cum identificatam , quia alias sicut murtiplicatur in Deo logice ratio entis divini, ita multiplicar tur existentia; immo in relationibus multiplicaretur realiten, quia sunt plura entia vel cntitates dia vinae realiter: Ergo idem quod ptius.. COIuirmatur pHmo, quia existentia, ut identificata cirm clientia,non potest illam distinguere α,.attributis: Ergo nec illam metaphysice constituere. Probatur antecedens, quia etiam attributa existunt exilientia secum identificata: Ergo in hoe non disteri est ἰntia ab attributis. Confir-inatur se ndo; quia ut estentia divina distinuuatur Q cstentia creata, non requiritur, quod ex
sentia sit illi essentialis differentialiter, & constutvtivo: Ergo ex eo quod debeat dii singuiaci eL
septia creata non sequitur quod debeat constitui per exit iunciam ut secum identificatam. Probatur antecedens. quia iustitia & misericordia divina diaerva iustitia,& inisericordia creata non mi- tras quam egentia divina ab essentia creata: Et tamen non requiritur quod exilientia sit illis essentialis constitutive: Ergo.
vina secti lenter distinguitur ab essentia creata per conceptum radicis virtualis exilieritie ut secum identificatae, seu per exigentiam talis existentia: Ergo non requiritur quod constitvitur per ipsam exilientiam Hrmaliter ut identificatam. Probatur antecedens, quia uatellectus divinus lassicienter distinguimr ab inta Ilectu creato per rationem principij proximi virtualis exigentis intellectione secum identificatam , quin opus sit quod constutuatur per ipsam intellectionem ut secum identi ficatam:Ergo pariter cisentia divina.Quarto quia intellectiis divinus sufficienter ditari a creato peresse principium virtuale intellectionis comprehesius Dei:Ergo natura divina, saltem subc ceptu naturae divinae, sufficientre disteri a natura creata per esse principi u radicate intellectionis comprehensivς Dei.Haec sunt,quibus Illusti God suam
too Respondeo tamen distinguendo mai rem, seu causalem: Quia est essentialiter actus p rus identice, vel ex communi conceptu , nego: Quia est essentialiter constitutive, & diiserentialiarer actas purus in essendo ex proprio, de peculiaia conceptu essentiae divinae, concedo maiorem; tinego minorem. Ad cuius mam probationem, distinguo maiorem: Intestedius divinus est essem saliter identicu actus pums. Concedo:Ex proprio,& peculiari conceptu , subdistinguor Achus purus in essendo, nego: In linea intellectiva, ut quo se
male illius lineae, concedo maiorem, di minorem,& nego consequentiam.Itaque,ideo ellantiam diadinam constituimus per existentiam ut secum ide-tificatam quia illam coqstituimus differentialiter per ratione actus puri in essendo, qur ratio actus puri in egendo Hrmatissime est identitas essentiae cum exilientia, sive ratio existentiae ut per se subsistentis; ceteruin nemo intellectam divinu coi stituit per rationem actas puri in essendo; licctenim realiter sit actus purufin ellando , quia rea liter est ipse Deus, tamen sormaliter,& constit live ex proprio, & peculiari conceptu non est actus purus in essendo sed ad lanamum in intelli
gendo ; de ratio huius disparitatis est manisella. quia Interroganti, quid est Deus formatissime
respondemus: Est actus purus in essendo. Interroganti autem, quid est intellectus divinus responderi non potest: Est actus purus in essendo sed ad summum: Est actius purus in intelligendo ut quosormale intelligendi. Et idem de quolibet alio attributo, quia nullum ex proprio, & peculiari conceptu est actus purus in essendo, sed latum identice in quantum Deutest.
iro Ad secundam , in primis negari posset
suppositam, nempe quod ratio entis divini ut divini reduplicative,sit logice commune attributis,& relationibus, ita ut in illis multipliciter per r/tionem. N in relationibus realiter, quia hoc pa- .cto multiplicari nequit ens divinum ut divinum, nisi multiplicata divinitate; diviestas autem in Deo nec per rationem in attributis . nec aliter
176쪽
ctust. VII. In quo consistat essentia metaphsica Dei s
In relationibus multiplicatur , ne dicamus tres relationes divinas etlu tres divinitates realiter diiunctas, quod eli haereticum; aut plura attributa ratione distincta esse plures divinitares ratione distinctas, quod est absurdissimum Vnde in attributIs . N relationibus solum multiplicatur ratio analoga entis, sed non ratio analogata, di dif-rentidis ditani , quae solita i:i divinitate consistit, quae nullo pacto multiplicatur. Verumtamen, quia ratio divini in Deo potest accipi non solum proprie, de formaliter a divinitate, sed minus proprie , & quasi analogice ex intrinseca habitudine ad divinitatem , vi aliquid aliquomodo eius, Ze isis habitudines multiplicantur in divinis
respessii unius divinitatis, propterea. iii Respondeo secundo,distinguendo maiorem: Ens divinum ut logice commui Il essentiae, attributis , de relationibus essentialiter est actus puruq, praescindendo ab esse talem in essendo, in intelligendo, aut in alia linea; ut quo vel ut quod, modaliter, vel absolute, identice. vel ex disseremtiali conceptu concedo: Essentialiter est amas purus in essendo absolute ut quod,vel ut quo prim rium Dei. nego maiorem, di conces, minori,nem consequentiam; quia res ditanum solum in illa latitudine, At praecisione est logice commune attributis. 8c relationibus i& multiplicatur in illis,N eo pacto fatemur non constitui per existentiam
ut identificatam, sed solum per habitudinem ad illam, praescindendo a modo talis habitudinis, quia nec costituitur metaphysice in ratione actus puri in essendo proprie, Ze absolute ut quod, Velut quo primarium Dei, sed in habitudine ad talem actum purum ut aliquid eius secundarium I solus autem Deus est proprie At is aliter ut quod ens divinum . de essentia divina vi quo is se, Et primarium. nempe ut ipsa divinitas propria, Besermalis & ideo solus Deus est sermaliter ex proprio conceptu actas purus in essendo ut quod, di essentia divina vi quo primarium , sive tanquam ipsa ratio primatia,qumeus est actus purus in essendo, & ideo consistit se alissime in identitate cum existentia, quia per identitatem cum exitistentia seu cum suo esse constituitur Deus Ermatissime actus purus in essendo: Huiusmodi autem ratio entis divini ut quod, vel ut quo sermale, deprimarium.& similis ratio actus puri, non multuplicatur logice in attributis , quia attributa adhuc per rationem non sunt plura entia divina vi quod nec ut quo semese, de primarium; alias essent plures dij, aut plures alvinitates Hrmales ; nec multiplicatur realiter in relationibus, quia licet personae Ivinae sint plures existentes ut quod ad lective, non sunt plura entia divina vi νοῶ alias essentplures dij, de essent aliud, Se aliud ens divinum , quod saepe negat D.Thom.& cum eo communiter Theologi , solum admittentes, quod sint alia, de alia persona; alius Pater, alius Filius,non
tamen aliud Pater, aliud Filius. Vade nec opus est, quod multiplicetur in eis ratio actus puri,
praesertim in essendo,nec logice in attributis, nec realiter in relationibus, quia nec relationes, audpersonae sunt plures actus puri realiter, nec attribbuta plures actus puri in essendo per rationem; ερ ideo non sequitur quod in eis multiplicetur exustentia identificata, licet ratio actus puri in essen, do metaphylide consistat in identitate cum exitistentia, leu in exi stentia secum identificata, aut per se subsistenti. Vide supra num. 67. Ex quo. Da Ad primam confirmationem , distinguo antecedens: Existentia, ut quomodolibet id tilicata cum essentia non potest illam distinguere ab attributis, concedo i Ut primario identificata cum essentia,& ut primaria differentia Dei, nego
antecedens. Ad cuius probationem distinguo a recedens : Attributa existunt existentia secum prumario identificata, nego:Secundario , & ex consequenti secum identilicata, concedo antecedens, de nego consequentiain , quia ex quo Deus est suum esse Se sua existentia, sequitur,quod ex consequenti etiam attributa , de persectiones ipsius sint realiter suum elise , de sua existentia, non quae sit sua primario, aut secum primario identificata, sed quae sit primario existentia Dei, Ac primario cum illo identificata, c secundario cum attrib iis , de in hoc dii fert talentia ab attributis suta cienter. Vide supra a uum.6 I. III Ad secundam, nego antecedens. Ad cuius probationem, omula maiori, posset negari minor de misericordia , de iustitia divina sub ratione divinae, quia licet sub ratione anaeloga iustitiae de misericordiet non constituantur per identitatem cum existentia, sicut nec essentia divina in ratione analoga essentiae;tanae sub ratione ana
togata , de diiserentiali iustitiae, de misericordiae divinae, constituitur differentialiter per existentia ut secum identificatam, εc idem de omni perie,ctioste divina it divina quia divinitas in omnibus perfectionibus divinis non multiplicatur, sed in
eodem praedicato consistit, nempe in identitata cum existentia, cum sola diiserentia in modo quo cuilibet convenit, quia Deo convenit primario,&substantive esse suum esse, seu existere, quia ei convenit primario, Se substantive divinitas, attributis autem secundario , de quasi adiective, quia sic eis convenit divinitas, seu ratio divini. Vnde tu hac sententia dicendum est,quod essentia,altria buta, de relationes divinae eodem praedicato di serunt ab esseniijs, persectionibus, Ze relationibus non divinis, nempe eadem divinitate, Ze exi stentia identificata, Ze in hoc non diiserunt inteese, nec multiplicantur, sed solum penes suas r tiones analogas peculiares essentiae intellectus,sa pientiae, nitatis iustitiae, misericordir, paternitatis, dec. inter quas rationes analogas est distinctio rationis, ut aiebat supra D. Tho
177쪽
ri Vel secundo, ad probationem 1ntecedentis, concessa maiori, S minori, nego cons
quentiam, quia in misericordia, & iustitia divina dantur praedicata magis intima ipsis,quibus differant a creatis , quam identitas cum eis entia,
nempe esse quo imus Dei in miserendo, & puniendo, per quod disserunt a iustitiam misericordia creata, quae sunt quo creaturae, & non Dei,&ex quo , priori probatur quod debeant existere,
scut Deus, per existentiam secum identificatam; attamen in Deo, aut eius essentia non datur praedicatum prius, aut intimius, quo Deus disserat amon Deo, aut essentia divina a non divina, nisi esse suum este, aut existere . vet saepe ostensula
Ad tertiam confirmationem,quae hiala sol tioni contradicit, nego suppositum antecedentis, nempe quod in Deo detur radix virtualis existe
etiae identificati, seu exigentia a priori talis identi- ratis, quia pro priori ad hoc quod est Deum esse suum esse,nullum praedicatum est assigilabile hoc
ipsum radicans, nec exigens a priori, ut saepe ostensum manet, & praesertim num73. Ad probationem antecedentis, in primis post et negari antecedens, quia intellectus divinus solunt dii seri primario ab intellectu creato per rationem actus
puri in intelligendo, quae intelligi nequit, nec c sistere in alio quam m identitate cum sua intelle- one; in qua sententia dici debet , quod intelle-ous divinus,reduplicative ut divinus,& sub ratio-hi analogata divini,non distinguitur,nec praesupponitur virtualiter, aut per rationem ad divinam intellectionem, nec hoc pacto est principium vi tuale ipsius, sed solum sub ratione analoga intellectus, & quatenus analogice convenit cum in tellectu creato, & illi aequivalet. Vel secundo, admisso antecedenti, nego consequentiam, quia in intellectu divino est prae atum prius ad actua- lem intellectionem, ratione cuius possit dii serre ab intellectit creato de exigere a pliori identit tem cum sua intellectione, nempe quia est ροσῆ se actus puri talis in efendo;attame inDeo, nec in essentia divina non est praedicatum prius, ratione cuius a priori inserat existentiam secum identificatam , aut esse suum esse per etantiam,
quia hoc est primum Dei disterentiale praedic
iis Ad quartam distinguo antecedens: Intellectus divinus lassicienter primario differt ab
intellectu creato per esse principium virtuale intellectionis comprehensivi Dei,nego antecedens: Sumcienter secundario, concedo antecedens, &distinguo consequens eodem modo; quia in intellecta divino prilis est quod ipse sit infinitus in
sua linea, & exinde infertur, quod sit principium virtuale intellectionis infinite, seu comprehensivae
Dei; immo & ideo est infinitus , quia est suum .ilitelligere, & ideo est suum intelligere, quia est quo is se Dei, qui est suum esse; & simillici:
natura divina ideo est virtualiter radix intellecti nis infinitae,seu comprehensivae Dei, quia in se est natura intellectualis simpliciter infinita, & ideo est simplicitet infinita, quia est suum esse per se
subsistens , ut supra vidimus num. I 2. unde dictarentia primaria naturet divinet a creata non si mitur ex intellectione Comprehensiva , cuius sieradix, immo nec in creatis naturae substantiales differunt primatio ex operationibus, quas radicant , sed ex suo esse absoluto in ordine ad se , Nin se, & sic essent a divina seu natura, adhuc sub
conceptu naturae primario differt a natura cre
ta , quia est suum et se; ex quo probatur a priori, quod sit radix intellectionis secum identificatae, infinitae, di comprehensivae Dei. 116 Sed replicabis contra dicta, qtila ante existentiam identificatam intelligitur in Deo praedicatum primo disserentiale illam exigens, di radicans : Ergo per illud constituitur natura, di cssentia divina. Probatur antecedens, primo, quia intelligitur conceptus radicis. seu exigentia misitentiae secum identificatae. Secundo , quia intellia gitur conceptus actus puri. Tertio, quia intelli Atur conceptus substantiae summe immaterialis: Sed hi conceptus sunt priores, & exigunt existe tiam secum identificatam: Ergo. Respondeo,n gando antecedens. Ad primam probationem,nerigo antecedens,quia omnis exigentia,aut conceptus radicis fundatur in aliquo praedicato formali exigente, N radicante; explicent autem contrarii praedicatum formale Dei, quod a priori radieci. Et exigat Deum esse suum esse, seu ex quo a priori id probetunsane tale praedicatum nunquam invenit D. Thom. qui nunquam probavit a priori Deum esse suum esse, seu existere, quia hoc est primum ipsius praedicarum differetiate; unde sicut
in homine non datur conceptus radicis exigentis identitatem cum animali rationali ita nec in Deo conceptus radicis exigentis identitatem cum suo esse;etsi serian in Deo concipiatur concipitur sine fundamento,conceptus aure radicis fictus, & sine fundamento no potest constituere essentiam dia nam .Ad secundam probatione,nego etiam antecedens, quia conceptus actus puri in essendo, qui
est primus Dei conceptus non est prior ullo pacto
ad identitatem Hrmalom cu suo esse, vel exister sed in hoc formatissime consistit. Nec dicas co sistere in identitate radicali cum suo esse. Quia actus purus formaliter talis consistit in identitate sermali cum ultima a hialitate, & in exclusione sermali omnis potentialitatis; non vero in identitate radicati,nec in exclusione radicali, quia hoc pacto selum esset actus purus radicaliteri in Deo autem non est actus puriis radicaliter in essendo. quia non est praedicatu is ale radicans, aut exigens a priori esse actum purum fio aliter,nee tale praedicatum assignant contra ii.
178쪽
ci st. TV. In quo consistat essentia metap6sica Dei' et sy
li Ad tertiam similiter, nego antecedens, quia conceptus substantis lamine immaterialis, explicatur so aliter per excluIionem formalem omnis potentialitatis in essendo; non autem excluditur formaliter omnis potentialitas in essetitioni Ii per formalem identitatem cum ultimo achi inessendi, seu cum esse, seu existere; nec valet recursus ad identitatem radicalem , tum quia radix talis identitatis fingitur sine fundamento, qua
doquidem non est praedicatum M ale distinctu, N prius illam radicans; tum quia ad summum illa
identitas radicalis excluderet radicaliter potentialitatem ad este , non sermaliter; & cons itu rei substantiam summe immaterialem, & actu tem seu actum purum radicaliter,non formaliter, ει nutraquam assignaretur praedicatum M alemrinaliter Deo conveniens primum, & radix cae-turorum; sed semper radicate explicaretur per radicate . & radicate per radicate; quod quam absurd uti sit, iam supra ostendimus num. 73. Draeterquam, quod in creatura nullum asstignatur
Praedicatum radicans, & exigens distinctionem Demalem essentis ab existentia, sed haec diiii ctio est primum tormale praedicatum distinctivumentis creati ab increato:Ergo pariter in Deo nullum potest alsignari praedicatum radicans, & exigens identitatem essentia cum existentia, sed haecidentitas est primum di Ferentiale praedicatum Dei ab omni enae creat .
quaest. 9 l. artis. a. ubi asserit: Quod Lbtudo fecundum gravia, vel secundum aliquod a ridens commune non fus scit, ut aliquid dicatur eme ad imaginem alterius ,sed requiritur, quod
iis similitari serandia speeis sicut imago Regis est
in silio suo. vel ad minus secundum aliquod accidens proprium. Manifestum est aratem, quod L
militudo siperiri attenditur feeundum υltimam diinerentiam: Assimilantur autem aliqua Deo, primo quidem, ct maxime in quorum sunt. M.
cundo vero in quantum Umunt. Tertio vero inquantum capiunt, vel intelligunt; quae sis Augustinus dieit in lib. 8 quaestionum, quaest. ry. ita sunt Deo similitudine proxima, ut in creatu ris nihil sit propinquius: Sic ergo patet, quo fo-ia intellerituales ereaturae, proprie loquendo sunt ad imaginem Dei. Ex qua doctrina sic arguit: Si deitas constitueretur vltimo dillerentialiter per rationem entis per essin iam , aut ipsius esse per se subsistentis . non lothm creetturae intellemiales essent ad imaginem Dei, sed etiam aliae non intellectuales i Sed hoc est contra D. Thom. Ergo. Probat maiorem, primo, nam lapis, & terra aD similarentur Deo secundum ultimam, quali differentiam ipsius, nempe secundum esse : Ergo essent ad imaginem Dei lapis. N terra, & consequenter non istae creaturae intellectuales. Socii do; nam ideo creaturae intellectuales sunt ad is
ginem Dei, quia Deo imperfecte assimilantur in ratione intellectivi, di quia haec est quasi ultima differentia deitatis: Sed si ratio entis per c sic otia. aut ipsiuς esse pet se subsistentis esset quasi ultima disserentia deitatis, pariter lapis , lignum , di alia hutiisnodi essimilarentur Deo secundum viti mam disterentiam, vel quasi disterentiam , quia as imitantur Deo in esse, seu in ratione entis:
It o Respondeo , concesso toto textu Div. om. negando maiorem. Ad eius primam probationem, primo distinguo antecedens: Assimulantur Deo secundum ultimam quasi disterentiam
ipsius, & secundum ultimam ditarentiam ipsa-rtim , ne o antecedens: Et non sccundum vitia
main differensam ipsarum, concedo antecedens, di nego consequentiam. Et similiter, ad secundam rugo maiorem quoad secundam partem.
quod nempe ratio intellemul lit vltima quasi dira serentia deitatis, sumendo ultimam disterentiam pro primaria; N etiam distinguo maiorem: Pariis ter lapis, lignum , & alia alsimilarentur Deo se
cundum ultimam disturentiam ipsius Dei scd non secundum ultimam disserentiam ipsarum , tra scat:Et secundum ultimam dilicrentiam ipsarum, nego minorem conleouentiam. Iraque in pri lmis, ly vlinna, vel quasi Oltima dimerentia dentatis, quo utitur lapissime litust. Codoy. possee
negari in Deo , de consequenter, sere in omnibus eius probationibus posset illi negari suppositum. quia in omnibuς supponit rationem entis in De contrahi per aliqiris quali subalternas differen tias usque ad ultimam deitatis; quod quidem
quam falsum sit, iam supra offendimus, num. 76. Sed ne quaestionem faciamus de nomine,quia is sim intima isserentia potest summi negative. pro non ulterius contrahibili, di talis est disterentia, qua primo contrahitur ens ad ens per essemtiam. quae licet sit prima, de supreiva, non tamca manci ulterius contrahibitis ad magis specificam,
aut singillarem naturam, sed potius quasi specitacat. imo & individuat ipsain rationem universa lissimam eniῖς inuri diarissime in tota sua ampli tudine absque ulla distet rentia internaudia deo a cipiendo sic o timam d erentiam. rao Dieo, quod D.Thoai. intelligi potest. taliter. quod creatura, ut sit ad imaginem Dei, debeat ei esse similis secundum vitimam ipsius creaturae disserentiam; non vero sufficit, quod sit ei similis secundum Dei ultima disterentiam, tum quia assimilari Deo secundum Dei quasi specificam differentiam, non est speciale sis prae alijs
creaturis.sed omnibus commune quia Deus ope
rans ad extra omnes effectus assimilat sibi secum dum suam essentiam,& quasi speciem, ut vidimus
supra num.*o. tum quia D. Thom. in Deo numquam distinxit subalternas , & vltimam disserenis tum , sed solum haec distinxit in creaturis, unda
179쪽
1 66 Tract. de Deo τυ. Disp. II. de existent. N essentia Dei.
non dixit: Assimilantur aliqua Deo in quantum est, alia ei in quantum vivit, alia ei in quantum intelligit quia in Deo haec non diiserunt ut dict-rentiae , nec quasi diiserentiae subaltemae in ipsa; sed dixit: Assimilantur aliqua Deo in quantum sunt, alia in quantum vivunt, alia in quantum intelligunt, distinguendo solum ex parte creaturarum differentias superiores, de inferiores, esse di,vivendi,& intelligendi; & sic conclusiit, quod solae creaturae intellectuales sunt ad imaginem Dei, quia iste illae secundum ultimam earum ditia serentiam , quae est intellectualitas, assimilantur
Deo, siquidem si ipsae secundum ultimam dict-rentiam sunt intellectuales, etiam Deus est intellectualis. Caeterae autem creaturae sic non assumitantur Deo secundum ultimas earum dissereniarias, imo nec secundum plures subalternas, quia Iapis, v.g. secundum ultimam diiserentiam est la pis, & Deus non est lapis, secundum subalternas est mixtum,est corpus, est sublunare, & Deus talis non est , unde maxime distant a similitudine Dei secundum sitas differentias; similiter vivenata non intellectiva, quae ex diiserentia subaltema corporis deficiunt a similitudine cumDeo,& multo magis secundu ultima sentiessi, aut vegetandi; α ideo nulla creatura, nisi intellectualis, secundum ultimam suam di serentiam assimilaturDeo, eoque non est ad imaginem Dei. Et sie intellecto D. om. non probatur quod intellectualitas sit quasi vitima obserentia deitatis , sed solum quod si ultima diiserentia creaturae intellectualis.111 Vel secundo,& melius respondeo,quod mec in creaturis intellectualibus, intellectualitasse sis est ipsarum diiserentia specifica . di primaria, sed mlum intellectualitas radicatis, seu iaradice , hoc est praedicatum sormale illarum, ex quo probatur a priori ipsas esse intellectuales;hoc autem praedicatu sormale, aliud non est, nisi gradus essendi per se independenter a materia; in quo quidem maxime apropinquant similitudinicum Deo in ipsa ratione diiserentiali Dei entis
per essentiam, sive i ui esse per se sub Ventis,
seu actus puri in essendo, seu subsanti sum
immaterialis; quia licet non sint entia per essemitam, nec ipsum esse perffubsistem, sunt tamen
essentiae. formi, v l non participatae, aut receptae in subiecto, sed per se ipsas ut quod subsistentes; vel potentes subsistere sine materia; & licet non sint actus pinfimi in essendo excludentes
omnem potentialitatem,tamen sunt actus is a
Ies puri a potentialitate phytica, in qua recipia xur, vel a qua dependeant: Et licet non sint summe immateriales in essendo, sunt tamen immate riales physice per independentiam a materia physica; unde, licet imperfecte, assimilantur Deo in ipsa ratione quam assignamus in ipso diiserentialem, de quali specificain deitatis , quo pacto non
Ies dicuntur, & sunt ad imaginem Dei,quia nimirum, ut inquit August. Ita sunt Deo militudine proxima, vi nibillis propinquius.
Ex qua doctrina respondeo secundo adprobationes maiorisad primam, distinguo ante cedens: Lapis, terra , di alia assimilantur Deo secundum ultimam diiserόntiam ipsius Dei, ut parriticipatam in grada communis ino, di impersectissimo, in quo maxime deficiunt a diiserentia deitatis concedo: In gradu magis speciali, in quo magis accedant ad ipsam dii entiam deitatis,
lego antecedens , & consequentiam , quia licet omnes creaturae assimilentur Deo in cite, quod ut supra vidimus ex ipso D. Thoni. est et chus proprijssimus Dei, eo quod in illo creaturae alia-milantur Deo secundum eius propriam naturam. ει essentiam, quae est ipsum esse; aliter tamen, Scaliter, nam in hac similitudine sunt diversissimi
gradus,&i qualissimi creaturae enim corporeae participant ipsum esse Dei, sed maxime deficiendo a gradu, & modo quo est in Deo, nempe
ut per se subsistens;quia illud participant cum duplici potentialitate, de dupfici subiecto limitante
illud, nempe uno ex parte materiae Prima , quae
recipit formam, & illam limitat, & alio ex part ipsius formae, quae recipit esse , Si illud limitat; Ee hic gradus eskndi ita impersectus non potest
propter suam limitationem, materialitatem, mpotentiat talem radicare intellectualitatem ut it sta ollandemus,nec est sussicies ad rationem ἴmaginis, sed istum ad rationem vestigij ut inquit D.
o. Creaturae autem intellectuales inter omnes
maxime accedunt ad fimilitudinem cum ipso est: purissimo de per se subsistenti, quia cum indepen Identer a materia, aut subiecto physico sint sermae per se subsistentes, & ideo illimitatae, cum maiori amplitudine, puritate, & actualitate ,& minoricum potentialitate participant esse. Ex quo habent radicare intellectualitatem, & esse radicalia ter intellectivas; 8c etiam habent esse ad imaei-nem Dei, & imagines ipsius,licet impersectae quia deficiunt a perfecta similitudine in eo, quod licet sint per se subsissentes sicut Deus, non tamen sunt ipsum esse per se subsistens. sicut ipse, ω recipientes esse, & illud participantes. Ia 3 Et quidem, negari nequi quod creatu rae intellectuales per prius diiserunt a non intellectualibus in gradu entis, quam in linea operativa, seu prius in gradu essendi. quam in linea, re gradu operandi. Nam modus, & gradus operandi, sequitur ad modum, & gradum eisendi: Sed intelia lectualitas flectat per se ad lineam operarivam: Ergo pro priori ad intellectualitatem debet praesupponi creatura intellestialla in gradu essendidistincta, R excedens creaturam non intellectivam, & specialiter prae illa similis Deo in eo gradu essendi secundum ultimain dii tentiam; ita ud
quia rer priui est specia et inius Deo secundi i
180쪽
vltimam differentiam in illo gradu speciali es-blandi pure,& sine materia physica, per modum format per se sublii eiula , ideo ex consequenti sunt simalles Deo in linea operativa quantum ad ultimam quasi disterentiam talis lineae , nempe in intellectualitate: Ergo pro priori ad in tellectualitatem , praecise 1 pectata linea , di gradu. & modo essendi, seu in ipis gradu essendi salvatur similitudo specialis secundum ultimam differentiam, quam exigit D. Thom. ad ratio nem imaginis imperseetae , seu quae sit ad Imaginem Dei. Vnde cum inquit D.Tho. Assimilantur Miqua Deo in quantum sumi, secu-ο inquaratum vi ut, tertio in quantum intellia
gunt, ita intelligendum et . quasi dixisset: rusLmilantur aliqua Deo primise in quantum sunt suinpto esse communiter. Secundo in quantum
sunt in gradu speciali essendi, cui debetur vita, te ideo vivunt.Tettio in quintum sunt in gradu magis speciali, vi cuius ipsis debetur intelligere.& ideo intelligunt; & qui lic assimilantur Deo in gradu essendi specialissimo, sunt ad ima Dem Dei, quia assimilantur modo postibili inter creaturas Deo secundum eius quasi vitumam disterentiam, nempe secundum purita
tem, &immaterialitatem ipsius esse divini, in eo gradu, cui debetur intelligere. Verumtamen Div. Thom. maluit explicare hos gradus per operationes vivendi, & intelligendi, quam per diversos modos essendi quia per tales operatio nes sunt nobis notiores.licet a posteriori, & me lius percipitur eorum differentia, excessus, & similitudo ad Deum; non quia haec similitudo primario consistat in ipsis operationibus, aut in linea operativa, sed quia a posteriori a n
his cognoscitiir ex gradu, Bd linea Operativa. ,ra obiicies quarto: Gratia habitu a. lis est sormalis participatio natura divina: Sed non quia participat Hrmaliter esse ; alias quovilibet ens, quantumvis imperfecti sitimam, esset formalis participatio naturae divinae, sed quia participae gradum intellectivum intuitive i sius Dei: Ergo essentia .& natura divina non consistit in ipso esse Dei, seu in gradu essendi, sed in gradu intellectivo. Respondeo ex dictis. concessa maiori , distinguendo primam
partem minoris i Non quia participat esse communiter. concedo: Non quia participat ense ii aviis spirituale . & purum , cui debetur intelligere ipsum Deum ut est in se, & ipsum amare propter se, nego minorem; de distin- euo secundam partem: Sed quia participat gradum intellectivum rinaliter , nego: In radice , seri in debito intelligendi Deum ut est in se.& illum diligendi propter se, concedo mi-n rem . & nego consequentiana de gradu intel-
lenivo formaliter; itaqae gratia habitualis ideo eth participatio Hrmalis divina naturae, quia est quodam esse spiritualissimum. purissimum , Ndivinum , quod nos tacit conlartes divinae naturae . cui quidem debetur gradus intelligendi, di amandi Deum ut in se , , propter se , vi cpro priori ad limc gradum operandi, in gradu essendi silvatur conccptus primarius gratis. dc participationis is alis nature divinae , ex quo a priori sequitur gradus inteflectivus ,& ama tivus Dei ut in se, & propter se ; & sic etiam conceptus naturae divinae salvatur in Deo in gradu essendi purissime, actualissime , & spiritualissime, nempe in ipso esse abstractissi-
tuo ab omni subiecto , ut per se subsistenti, cuius est formalis participatio ipsa gratia, &colligitur a posteriori quod gratia sit serinalis participatio huius esse abstra i ssimi. di purissiami. ex modo operandi ipsius: icclinat enim in modum cognolcendi. de amaudi ab tractissumum . N purissimum ab omni corporeo, sc
sibili. de temporali; imo A ab omni creatura potentialiter habente esse . nulli ad herendo propter se, sed solum ipsi pesmo esse per se su sistenti. Ex quo sequitur, quod ipsa sit inti dam esse purit sit uiri,& abstracti sinium, S si, malis participatio ipsius cile per se subsistentis.
i a s Obijcios quinto . seu replicabis,
nam licet ex praedicta doctrina probetur, Cuod essentia divina sub conceptu est intiae coniictat in ratione entis per euentiam , seu in ipso esse per se subsistenti, tamen sub conceptu naturae debet const tui per gradum intellectivLmr
Ergo laltem sub conceptu naturae non constutuitur per existentiam , seu per ese per se su sistens. Probatur antecedens, quia conccstus naturae in Deo diluinguitiar a conccptu c su n-tis : Srgo non dcbet constitui per id ipsum per
quod coullituitur Deus sub conceptu essentiae. Probatur antecellcns,primo ex D.Thom. infra quad. rs. artis. a. ad 3. ubi sic ait: Qtita nar se a designat principium aetas essent a vero abessendo dicitur . poliant diei a unius natu-- , qua conPeniunt in aliquo acta , sicut omnia ealefacientia, sed injus essentiae dier no possunt .ns quorum est uri esse. Et ideo marios exprimitur unitas ditana ,δer hoe quod diacatur , quod tres personae sunt unius essentiae.
aqua diceretur, quod sens Unius natura . Ergo iuxta D. om. ditiinguitur in Deo concet tus naturae, de conceptus cssentit. Secundo, quIa
In homine, di in alijs creaturis intellectualibus. differt conceptus essentiae, di conceptus naturae: Ergo pariter in Deo.Tertio, quia conceptus naturet est de linea operativa, consistit enim in principio radicali operandi: Sta conceptus en. ientiae non est de linea operativa, sed de linea
ei stativa:Ergo disserunt unus ab alio. Quarto, quia conceptus naturi probatur a pilori ex con,