장음표시 사용
261쪽
intentionalibus agunt, & moventur intentio- extra, limites effectibus, qui oriuntur In hotantinaliter, & cum maiori simplicitate, & serenitate. hus ex talibus animi passionibus, in Deo tamen vi quiete intestigunt,& volunt: Ergo Deus qui ex passione , aut mutatione aliqua interna non summe immaterialis cst, erit summe , & conse- procedunt,sed ex voluntate sua aeterna, quieta, Ecqueter omnino immutabilis. Denique,quia Deus tranquilla,qua immutabiliter.ab sterno voluit ea in se ipso sunt me beatus essentialiter est: Ergo in tempore lieri. Vnde cum diciLur,pinnituit eum, nihil omnino ei deficere potest, quod quaerere, sensus est, quod ex voluntate Ferna vult mutare, vel acquirere possit de novo , sed in se ipso velim quod factuni est,& aliter disponer nouex mut ii in centro ouanino quiescit, ac beatissime uti tione interos voluntatis, ut facit homo, sed cum vit, nullo extra se indigens, nec indigere potens: sterna tranquillitate.Cum vero dicitur,tactus do. Ergo serenissi inus ut sic dicam, di omnino λ' lore cord netaphora e quasi dicat,ita tu opem mobilis. & immutabilis est. exteriori se gessit quasi dolore cordis intus agc Dico secundo: Nulla spossibilis ereum tur,aut quasi solent homines se gerere,cum dolora quae mutabilis non si aliquo genere mutatio- re cordis agitantur de aliquo facto. Cum etiamnis reproinde solus Decis omnino immutabilis ML dicitur iratu aut furore motus, eadem est meta- Id probatur ei idem rationibus opposito ordine phora nempe,quod talis se monstravit in cliuctu acceptis,quia quod non eli ipsum esse per se lata externo quales sistent se ostendere homines irati, sistens sed habens esse receptui potest illud acci- N furore incitati; sicut etiam dicitur furore ine-Pere de novo, re illud amittcre, di consequenter briatus , quando ingentia supticia , & violictam
mutari. Itein,quod non est actus purus, sed mixtu magnam ab homiuibus delinquetibus extorquet. potentialitate,qua parte in potentia est,potest re- quia tales exhibet,& exequitur poenas,quales ho--cipere quod non habet, & conlequenter musari. mo ebrius ira intentaret, seu ut Regius Propheta Item,quod finitu cli,capax est additionis,& aug- ait: Tanquam potens crapulatus a vino: Non e Inenti, conscquenter mutationis. Item,quod no go tales limilitudines, aut metaphorς mutatione est primum movens, scd movens motum moveri ullam in Deo significant ed solum effigius exte
poteli,&consequenter mutari:Sed nulla est possi- nos similes et qui ab hominibus ex animi pas-bilis creatura, quq sit ipsum uilla per se subsiliens. sionibus,& mutationibus oriri solent. γε sit aetus purus , qui sit simpliciter infinita iv 7 Ad primam confirmationem distinguo.
este entis,nec qui sit primum inovens; sed omnis 'tecedens Incaepit creare,&operari ad extra, caedi creatura est habens esse per receptionem, poten- tione ex parte actus creandi, di operandi, uegortialis,finita,& movens motuuuErgo nulla est om- Incaeptione ex parte termini, & operis . concedonino immutabilis, sed omnes sunt mutabiles ali- antecedensn nego consequentiam;siquide actus. quo genere mutationis. seu actio Dei, qua creat, eg operatur, eterna est,
s Sed contra primam conclusione Mijcium ' qua tamen facit quod mundus incipiat in tempo-tur aliqua S. Scripturi loca in quibus videtur,Deo pore. De quo late diximus Tract. de Provident tribui mutationes aliquas. Nam inprimis tribui- q.9.n. 3oNbi latc hoc explicavimus. Ad secum tur poenitentia iuxta illud Genae 6. Poenituit dam distinguo antecedens: Ante mundum, De eum quod hominem fecisset. Item dolor ibid. Ta' non erat Dominus ex desectu potestatis , vel esus dolore toris intrinsecus elebo inquit bomia aetii alitatis intrinsecs,nego:Ex desectu solius te
nem, em fumavi. Item ira: Iratus es Dominin mini,vel relationis subiectionis ex parte creaturae in Poptilisuram. Item furori Furor ira tua ian ad Deum,concedo,& nego consequentiam, quia prebendat eos. Sed poenitentia dolor,ira,& furor. denominatis Domini alvatoris,Creatoris, ast important essentialitur animi mutationes:Ergo ex semiextrinseca, importans de comotato aliquid Sacro Textu Deus cst capax mutationis. Confise Deo extrinsecum, per cuius adventum resultat matur: Deus incaepit creare mundum, di operari absque vita mutatione Dei siciat contingit in alijs ad extra,siquidem non creavit mundum ab ste similibus denominationibus etiam in creaturis,no: Ergo de non creante, nec operante ad extra quae saepe variantur, invariato , di immutato su factus est creansn operans ad extra: Ergo muta- iecto. Maenim sinquit August. Iib. s. de Trinitates tus est.Vrgetur:Deus ante mundum non erat - numtis potes nulla sui metuatione totius diei ininus,Creator, nec Salvator:Ergo has dote mun troe, inempe iam precium , iam pignus. iam ini do creato,acquisivit,de incaepit esseDominus, Crea nus, iam maius precium , iam minus, in nequetor,Salvator,&c. Ergo mutatus est. Denique,quia cum incipis dici, neque cum desinit, aliquid in Verbum caro factu est,& Deus factus cst homo, eiras natara , vel forma, qua nimias est, muta-
qui homo ante non erat: Ergo mutatus est. tionis flat; quanto furibus de illa inrem ta-6 Respondetur ad loca S.Script.in illis attri- bili Dei subsantia debemus aceipere , ut itabui Deo illos affectus,non proprie, prout impor- relatise dicatur aliquid ad creaturam, ut quamistant animi passiones,& mutationes,sed metapho- vis temporaliter incipit dici , non tamen i 'λrice,de improprie, quatenus significant estectus L santiae Dei accidisse aliqtiid intelligatiar, sed
262쪽
Hi erraturae ad quam dieitur. Ad ultimum, dico, quod Verbum caro famam est, & Deus factoes est homo non recipiendo de novo esse hominem , sed dando de novo humanitati subsistere, de esse in Deo, ac proinde tota mutatio fuit humanitatis, nulla vero Verbi aut Dei. Quod ex professo explicatur tractatu delacarnatione Uerbi , de ideo modo a maiori explicatione abstine
an soli Deo conveniat I D tandum primo , quod aeternitas in Sacro Textu dupliciter accipitur I nempe vel improprie, & hyperbolice , pro qualibet duratione diuturna. Vel proprie ,& in rigore significationis, pro duratio e sine fine, aut sine initio, aut simul sine initio, & fine. Primo modo accipitur Gnies i 7.cum dicitum Dabo tibi.
semini tuo terram pere minationis tuae omnem terram Ganaam in pos sionem aeteream. Et Iosue I . Terra, quam ealcaerit pes tuus, erit
possessio tua, filiorum tuo rem in aeremiam. Et Levitic. et s. de servo emptitio, dicitur: Et baere. ditario iure transmittetis adriseros, O possidebitis in aetereum. His enim locis, ly aetereum non potest accipi in rigore, siquidem possessio terrae Chanaam apud Ilraelitas non sese proprie me na, cum habuerit finem . nec item possessio servi emptiti, aeterna esse posset, sicut nec ipse servus, sed solum accipitur hyperbolice pro duratione, aut possessione diuturna, nullo pro tunc limite determinato definita. Secundo modo accipitur, eis praesertim locis ubi de rebus futuri saeculi serismo est, ut cum Matth. et s. dicitur: Difredite a momaledicti in ignem aetereum. Et infra: Ibant bim fulierum aetereum , iussi autem in vitam aeteream. Et alibi lapissime. a Notandum secundo , quod aeternitas potest summi adaequale pro duratione sine principio, de sine fine, vel inadaequale pro duratione sine fine, licet cum initio durandi. Igitur in praesenti de aetimitate adaequale sumpta pro durati ne utrimque infinita, nempe a parte antea , de aparte post, sine initio, de sine fine, sermo erit. Sed
haec etiam duplex excogitari potest, nempe vel sternitas per essentiam, aut essentialis; vel iternutas per participationem, aut accidentalis, quam
aliqui possibilem admittunt. Igitur. Dico primo: internitas per essentiam optime definitur a Boetio lib. s.de Consideration. Pro .s. In terminabilis vitae tua simul, perfecta possessio. Itii D.Tlio m. in praesent. & cum
eo communiter Scholastici.Pro cuius explicati ne. rogabis primo: Cur dicatur aeternitas vitae possessio Respondeo quod inter creaturas intellectuales ratio earum per earum vitam com munissime explicatur,unde communIter dicimus. ille diu, aut multum vixit, parum vixit, pro dura' vit; vita eius longa fuit, aut brebis fuit, pro eoda accipiendo vitam ac duratione; vixit annis sex ginta, aut centum; pro duravit I unde vivere, aue possidere vitam proprie durare est: Cum ergo aeternitas duratio sit ipsius Uci,aptissime vocatura Boetio, vitae pollessio. Et item non dicitur es
sendi, aut existentiae postulato, sed intepossiesito,
quia esie, aut existere ex se Non signiticat vitam, aut operationem; attamen vivere ex te significat
esse. 8c operari in viventibus , unde de illis dicumus vivere, etiam quando non operantur: Utemgo significaretur aeremitaretia esse durationem
non solum ipsius esse,seu exillentit Dei,sed etiam eius operationis, aptius dicitur iste, quam exi stentiae possessio.
Rogabis secundo: Cur dicitur: Vitae isterminabitis possessi, Respondeo sic diciRuia
vita divina, cuius est miliassio sternitaS, uec tiaribet terininum a parte anica, nec a parte post, λquidem cit vita, qui nec unquam incaepit,nec via'
quam finietur de ideo dicitur interminabilis. R gabis tertio : Cur dicitur huius vitae interminabilis possessio. Respondeo, sic dici, quia ca , quae
possidemus, quiete, di firmiter habemus, de lae ad explicandam firmitatem, dc quietem aetarnir tis, dicitur merito possessio vitae interminabilis. Rogabis quarto, cur clicitur illa pollessio totas must Relpondeo, per haec ultimaverba proprio Isi me explicari diderentiam aetcinitatis a quaelibet
alia duratione , siquidem hoc est 1pecialiuimu in illa, nempe, quod quamviS sit infinita a parte antea, dc a parte poli,cit tota simul,& abique successione , ita ut inus , quamvis ab aeterno,dc usquem aeterarum vivat, seu possideat sine terinino vi tam , hoc infinitum vivere, de pol sidere u iram,est totum simul, de absque successione , ita ut in ea vita, aut duratione non sit rcipia ante, di post, nunc, dc pollea,nodie cri,aut cras, liud lis aut pota
sessio totius durationis, de vitae inliniis , de tota possessio simul. Sed dices: Totum impoιtat pa res: Ergs tota possessio importat parrcs in pol- sessione, de duratione: Sed partes durationis non pollunt usse limul: Ergo nec ilia poliet bio potestes le tota simul. Rcspondeo, quou aeternitas dicitur tota,non relative ad partus,quam habear, sed
negative, quia non O pars , de quia nihil illi de
duratione deficiti unde non habet re ipsa partos, sed licet infinita, est simplex, di consequentar tota simul. Dices secundo: Plures dies, aut temp.-ra non pollunt esse simul: Sed in sternitate dantur dies , & tempora, nam Micheae s. dicituri Egressus eius is diebus aeremitatis. Et ad RCm. I 6.Secundum revelationem mserj tempori σαterius Liciti'. Ergo to a aeternitas non potest us
se simul. Respondetur, quod sicut Dei s cani sit
incorporeus, nominibus rerum corporalium in Hh i ta
263쪽
taphorice in Scripturis nominatur , sic aeternitas' tota simul existens nominibus temporalibus die-etum , annorum & temporum significatur metaphorice, quamvis in illa re ipsa non sint,' nyi λ-lom eminenter, ut mox expficabimus. Ita ad th- teram D Thom. Quamvis dici possit de textu
Pauli ad Roman. quod dum inquit: MUer6 ὰ
temporibus in emis taciti , per ly a temporibus aeternis, intelligit tempora omnia, sive vera, sive
imaginaria aeterna a parte antea, in quibus mInuam fuit revelatum mysterium illud. Rogabis enique, ear dicatur illa possessio non solum i ta simul, sed perfecta, siquidem idem videtur t tum , di perfectum8 Respondeo, quod in tempo-
, Be est ipsum tempus luccci Sivum,& ntinc tem-
Poris . quod est quid impersectum in ratione durationis; igitur, ut excluderetur ratio propria te. Poris ab uternitate, ponitur, quod est ista sumi, sicut instans; vi.autem excluderetur imperfectio
instantis, ponitur, perfuta possestio. Ita D.Tho. Explicata istitur aeternitatis per essentiam descriptione
, s Dico secundo: - isas per essem Maam, quam deseri mus, vere convenit Deo. Est de Fide Catholica, primo ex Sac. Textu. Nam
Exod. I 3.dicitur: Dominus regnabit in aeternum. ct Ostra. Et Deuter. 32. M ego in aeternum. Et Tosiae is . Mamnus es Domine in aeternum. Et Psadm.st. Dominus in aetemum permanet. Et Ecclesiastic. 3 8 ui vivit in aeternum, ereavit
omnias L Ilaiae o. Deus sempitemus Domunus. Et cap. 3 7. Excelsus, ct sublimis hasitum
aeternitatem, Ze alibi laepe aeternitasDei exprimititur. Nec est cur Sacer Textus exponatur de steris
nitate inadaequate , aut improprie pro duratione diuturna, licet finita 3 um quia huiusnodi expositio violenta mani sie Hret, cum ipsa verba S cri Textu suis infinitatem divinae durationis exprimant. Tom quia nullum est inconvenlans inco quini proprie accipiantur. Tum denique,quia
b omnibus fidelibus semper de stemitate simpliaciter tali, di inlinita intellecta Herunt, nec ullus unquam aliter ca expostuli. O interEthnicos ipsos, licet Poetae fabulis vulgo cecinendis Aditi, Deos sirosyaon aeternos dixerint.sed initio aliquo
incaepisse, nam Iobem ipsum, quem deorum,la minumque parentem dicebant , a Saturno procreatum dixere, Saturnum Coeli filium nuncuparunt, Coelum vcro a Terra genitum; nihilominus
plerique ex Pltilosophis inter iplas Gentiles ite
num Deum conseisi sunt. Unde Thales rogatus, quid est et antiquissimumyrespondit: Deum, qaia ortu careat. Idem sensere Mercurius in Asclep. Parmenides, bc Melisus, ut refert Simplicius Bb. r. Physic. com. I 8. Et Arist. lib. I 2. Metaphse Scalij. Vnde Deum circulo sphaerico non habente nec principium, unde incipiat aec terminum, quo finiatur, exprimebant, ut designarent ipsum tui, tio . Se fine carere, ut notavit Valerian. lib. 3 3. Constardenique tanquam de fide ex Concit. Laeeran. sub Leone IX. in cap. 'miser desumma vitat.ubi dieitur: natis solus es verus Deus
aetemus. Et ex Symbolo Athanasij: MDemus Pater,aetemus Filius, aeternuti Spiritus Sanctas.s Deinde rationibus evidenter Otandi tuta Potissima, di immediata desumitur ex immutabulitate: Nam sicut ratio temporis, sinquit D. I ho. inpraesent. consequitur motum ' ratio aeternitatis consequitur immut ilitat : Sed Deus est omnino immutabilis, ut iupra ostensum est: Ergo dc simpliciter aetemus. Explicatur : Ens omnino immutabile, nec potest incipere esse, aut viver nec potest finiti eius esse aut vita, quia quini incipit esse, aut vivere evidenter mutatur do nociesse ad este,de non viventeia viventem,siquidi astiter se habet modo ac antea; S sianiliter, si cius esse aut vita finiatur, siquidein transit de esse ad non esse, & de vivere ad non viveret Sed Deus est omnino immutabilis, ut ostensiam manet: Ergo non potest incipere , nec desinere ese, aut viavere: Ergo eius vivere, dc esse est interminabile .infinitum a parte antea, de a parte Post , S.C-- sequenter est simpliciter aeternus.7 Nec dicas, hac ratione solum probari' Deum esse aeternum,non autem esse aetemum per es lentiam. Gontra enim est, qnia Deus cst elle
saliter, seu per essentiam immutabilis omnin Ergo Deo non solum probatur ipsum esse ταμ num, sed esse aetemum et sentialiter, seu per cile tiam. Secundo, quia Deus est situm esse N ideo suum esse est infinitum, ut ex GRA patet a Sed si .est suum esse, etiam est sua duratio: Ergo crit 1
duratio aeterna. sive sua aeternitas :Ergo alcinus
per essentiam. Vnde Dahom. inquit:Neesoluises aeremus, sed sua aeternum , cum tamen unita
alia res sit sua duratu , quia non es frum es Deus autem est suum esse uniforme , unde βιασe Messentia, itastia aetermias. Tertio .aeternitas Dei non est Dccessiva. sed tota suta: Ergo est aeternitas per essentiam di nou acciden talis, seu per participationem. Probatur antec dens quia duratio successiva Importat colinurum amotum, seu mutationem, siquidem importar c tinuum fluxum durationis, penes manc, Pollaci antea; importat etiam realem transitum de vita parte durationis ad aliam, v g. de dumtionc hodierna ad crastinam;ScdDeu titulo sup immuzabilitatis. est incapax omnis fluxus, transitus, aut mutationis: Erso eius duratio leu aeternitas iam est si iccessiva , sed tota simul, & consequunter ternitas per e, sentiam. 8 Demonstratur etiam ex ratione cntis a
se, siquidem ens a se , incipere non potest e Sed Deus essentialiter escias a se: Ergo ex essentia sita illi repugnat incipere: Ergo elisentialiter caret initio essendi, bd consequunter cisentialiter eli
264쪽
aetemus. Maior patet, quia ensa se fieri nequit, nec ab alio, alias non elici ens a se; nec a se ipso antea non exillante, quia nihil fit a non existente,
nec a se ipso e Sed incipere esse ei 1 fieri: Ergo ensa se incipere uou potest. Tettio ex Dei perlectione; siquiaem Deus in essendo in summe sitnplex, di infinitus: Sed durare sequitur ad esse: Ergo du. ratio Dei est summe simplex,& infinita:Ergo qua parte infinita, sine initio, & sine fine; & qua par
te summe simplex, tota simul: Ergo est aeternitas Per essentiam. Quarto ; quia enim persectio Dei est simpliciter infinita, continet eminenter, & simul omnes persectiones possibiles creaturarum Ergo quia duratio Dei est infinita continet emunenter,& simul omnes durationes possibiles creatas i Sed continere illas eminenter, est continere illas cum excessu: Ergo excedit omnes durationes possibileScreatas, &consequenter nulla est possibilis tam anterior duratio,nec tam posterior, Pro qua non duret Deus, di antequam live postquam non duret duratione complectente ,& excedente omnes: Sed haec duratio est aeternitas percsIentiam: Ergo.s Sed obijcit sibi D. Thom. primo: Nihil
factum potest dici de Deo: Sed aeternitas est quid factum , tum quia Boetius lib. de Consolat.Prof
t. inquit, quod sicut n-e fluens facit tempus, ita nunc lians facit aetemitatem : Tum quia Au-Gul t.bb. 8 I . q. quaes. a 3. ait, quod Deus est Author aeternitatis: Ergo aeternitas de Deo dici non Potest. Secundo, quia quod cli ante, Z: post xic nitaten ,non menturmur aeternitate: Sed Deus estant sternitatent , ut dicitur in lib. de Gavisis, &Post sternitatuin , iuxta illud Exod. 3. Dominus
re ociit in aeternum,ct vltra: Ergo non mens rariar εἰcrnitate, consequenter non est itemus.
Turcio: aeternitas eli quadam mensura: Sed Deus non potest esse melisuratust Ergo nec semus. Quarto: In atemitate non est praesenS, praeteriutum , nec futurum , cum iit tota simul: Sed de
Deo in bS. Littiris dicitur praesens, praeteritum, Nωtiarum ; ut quod fuit, quod voluit, quod in, &vult , quod erit, di amabit; & alia huiusmodi:
Ergoaro Ad primum respondet, quod nunc stari; dicitur facere aetemitatem in nostra apprehcnsione , quatenus illam in nostra apprehensione constituit, de a nobis explicatur per quodam nunc inlinitum flans line fluxu ; hoc autem non importat aeternitalcm ei te re ipsa laetam ; sicut quamvis dicamus , quod sapientia facit Deum Lapiciatem, bonitas bonum, &c. non sequitur Dc ia o ut sapientem, aut bonum re ipsa lacuimes te. Cum autem inquit Augustinus, quod Deus est Ruthor aeternitatis intelligitur aeternitatis partici Pata, quae convenit creaturis intellectualibus, non autem sue aeternitatis per essentiam. Ad secundam fiunt licce, quod Deus dicitur esse ante
aelemitatem inadaequale participatam a creaturis intellectualibus, non ante suam aeremitatem peressentiam, bc adaequatam. Et cum dicitur in aeter num, estra, stemum accipitur per saeculo, v n-
de alia translatio habci: In secundum , ct et stra
Vel dicitur vltra aetcrnum regnare, quia litet daretur iternum extra Dcum, ut voluerunt aliqui motum Coeli esse aternum , vltra hcc alemum Deus regnaret, quia aetemitas Dei cst tota simul.& consequenter ultra ,&1upri aternitatem se cessivam , qualis torct aeternitas Cocli, aut cuius . vis creaturae si daretur, cum illam ratione simul istath, de simplicitatiis codera, tanquam infintatum simpliciter,&actu infinitum secundum quid, di in potentia. Ad tertium, quod aeternitas est mentura ipsius dile Dei non realis, sed secundum nostram apprehensionem, non finita scd infinita: nihil autem obest, quod Deus dicatur mensuratus mentura infinita ex nostro modo apprehendendi ipsius durationem. Ad quartum, quod tempus praesens, praeteritum, di futurum attribuitur ino, non quia formaliter cum successione in eo lint, sed quia uminenter,& simul omnia tempora comprehendit , ut mox explicabimus, licue
modo successivo a nobis enuncientur.
it Dico tertio : Nihil aeter Deum es pliciteraternum , imo nec potest tale esse, ae proinde aetornitassimpliciter talis, est propria δελ-lius Dei.Patet primo ex PD. Nam D.Athaina: iunus. ad Abisanos de Dei Filio , sic ait: Habet
ille aeterestatem ; quae errata sint aeterna esse non possunt. Et dispar.et. eontra Arrianos , npiadmotium, lic arguebat: Res erratae aeterne esse non possunt. quia ex non extantibussunt, ct non erant ante amfret: Ex quo infert Filiiam Uci,
cum ab aeterno lit, creaturam non esse. Quo argumento etiam usi sunt ath PP. Vnde Tertulian:
contra Hermogenem , qui dicebat materiam esse Deo coaeternant, sic arguit: Quis enim Dei rensus, ni aeternjtas Quis alius aeternitatis cense.
ni cmore fuisse, γ' futurum es ex praerogat va nullius initii. G- nullitis Anii Hoc si Deo est proprium inolius Dei erit, cuius spropref
um. ia Deinde suadetur ratione Div. Thom. Quia aeternitas consequitur immutabit ratem , ut dichum est i Sed solus Deus est limpliciter inamir. tabilis: Ergo soliis Deus est simplieiter aetontis, ac per conlequens aeremitas simpliciter talis ni ilicreaturae convenit. Secundo, quia sterni as sim pliciter talis est duratio ac se, & simplici er inlatriista: Sed nulla creatura potest duraret duri lienis
simpliciter, di aetu infinita, sicut nulla potest ut Leatl ubicatione actu. 6e simpliciter infinita : Lr onulla creatura potest esse aeterna aetcrnitate simis
pliciter tali. 3 An vero aliqua creatura potuerit este temo Metraitare succesi vis, aut particii 'to,d L
265쪽
disputavi in Physic. lib. 8.quaes. . per tot. Et similiter utrum si possibilis aliqua ellentialiter I destructibilis, quae ellentialiter duret in aeternum, ibid. quae a. per totam , ubi utrumque esse impossibile sitis olfendi. Ex quo magis elucet,quam
propria Dei sit aeternitas, quandoquidem aeternitas a parte ante, nec accidentaliter ulli creatu Convenire potest, aetem itas autem a parte post, licet aliquibus conveniat contingenter, auζ accidentaliter,nulli tamen citentialiter. Grumtamen,
quia hoc non est de fide, propterea solum est de de attemitatem per essentiam, quae sit ab aeremo usque in aeternum , di totistimul, isti Deo esse
propriam, nullique creatum convenire.
3 Rogabis primo pro complemento
quaestionis, an aeternitas sit mensura ipsius esse Dei An durationis creaturarum dc qualiter
Quantum ad primum, Uaaquea in praesent. disp.
3 I. cap. s. probat aeternitatem non habere rati
mem mensum ipsius esse Dei. Primo; quia infiniatum non potest mensurari, sicut nec terminari: Sed esse Dei est infinitum: Ergo mensurari non potest aeteri itate. Secundo,quia mensura, mensuratum relative dicuntur, & consequenter distinguntur: Scd aeternitas non est dillincta ab esse Dei, alias Deus non esset sua aeternitas: Ergo nec est mensura ipsius esse Dei.Tertio m sura ut talis est persectior mensurato, non aequali nam inister aequalia non est cur unum potius quam aliud sit mensura: Sed εternitas non est perfectior esse Deit Ergo nec mensura illius. Econtra plures
Thomilia contendunt contra VaZqueZ,aeternit
tem habere rationem mensurae ipsius esse Dei. si quidem mensura est, qua amplitudo. & magnitudo rei cognoscitur, & per quam regulaturr Sed amplitudo, Se magnitudo ipsius esse sive durationis diuinae dignoschur per aeternitatem, &per illam regulatur,siquidem interroganti Ex quo, &vsquequoDeus est,aut eritZRes deri nequit iisi, quod ab aetemo,& usque in aeternum. Et roganti quanta sit amplitudo, aut magnitudo divini durationis Relponderi nequit, nisi, quod est sterna . seu infinita in ea ratione durandi:Ergo aeterianitas habet rationem mensurae ipsius esse Dei.
is Haec tamen controversia magi vocalis , quam de re est. Siquidem UaZqueZ satis e plicari potest de mensura reali formali, aut finita,
quia hoc solum pacto aetemitatem non esse mensuram ipsius esse Dei probant eius argumenta. Thomiliae etiam solum volunt qtemitatem esse mensii ram divini este,non finitam,aut realem soria malem, sed infinitam, & virtualem, aut ex nostro modo concipiendi per rationem. Vnde. is Dicendum existhno : Quod aeternitas ex nostro modo concipiendi est mensura divini esse , non finita, sed infinita, non autem mensura realis fiscinalis. Utrumque constat ex D.Tho. nam in primis in praesenti saepe vocat eternitatem mensuram ipsius esse Dei, seu esse permanentis. Deinde ex alia parte in I. disin I. I9. quas. I. artis. I. ad 4. sic ait: Divina magnitu nullo modo es mensurabilis, vel mensurata, nec ab alio, necisse, quia mensuratio ponit terminationem. Quibus locis videtur tibi contradicere. v rumtamen 2 ipsum explicat, & conciliat in pra- feni. arisc.a. ad 3. ubi cum sibi obi cister: Resieranitas est quaedam mensura i Deus non est inens uratus: Ergo nec sternus. Sic respondet : Dicem
dum quod aeternitas non es aliud, quam irae Deus, υnde non dicitur Deus Heruus, quas Ataliquo modo menseratus ,sed aeripitur Ibi ratio mensurae secuniam appreben onem no am tam tum. Quid clarius: Ergo sternitas non est re ipla mensura ipsius esse Dei,eli tamen mensura iecundum modum costrum apprehendendi , & conci piendi. Ad modum quo, icientia Dei specificatur. N inensuratur ab ipia essentia Dei, ut ab eius Ouiecto primario, non quidem reaiker, sed ex nostro modo concipiendi, di per rationem; di similiter voluntas divina a bono divino, sive a bouiatate divinet essentis. Idque solum probat ratio Thomistarum, quia quod rogati de amplitudine
divinet durationis, aut quantum durci Dcus, reo pondeamus per sternitatem, hoc solum probat, ex nostro modo concipilaudi iternitatem concipi ut mensuram, seu esse menturam quoad nos imperfecte concipientes cum distine me esse divinum , & eius aetanitatem, non autem instar,
liari probant argumenta P. UamueZ. Non primum, quia ex illo 1olum probatur esse divinum non posse mensurari mensura finita, dc limitata. qualis est semper meusura in rebus creatis,in quibus mensura semper accipitur Pro dcterminata, & limitata regula alicuius quantitatis, S pefecti nis; non vero quod non possit mensurari mensuisra infinita, ad modum quo divinus intellectus mensuratur penes infinitam Dei cognoscibilitaritem, Et amor divinus penes infinitam Dei am bilitatem. dicimusque Deum tantum se amare, recognoscere, quantum in se ipso cognoscibilis. &amabilis est,mensuramusquc cognitione, ex amO-
rem infinitum per cognoscibilitatem, Ec amabilitatem infinitam. Nec secundum, quia lotum
probat iternitatem non cise menturam realcantorinalem , quia realiter non distinguitur abesse divino; non tamen impugnat, quod sit mentura per rationem. aut ex nolito modo concipiendi,
quia lic ab elle divino distinguitur , di ad illud
potest reserti, bc comparari ut mensura. Nec te tium,quia ex nostro modo concipiendi,&explicite maiorem persectionem explicat qternitas, qua esse divinum praecise,quia explicat esserenito issimum,& immutabile omnino , & sic potest con
266쪽
ra extri fera stri genea manus curationis cremtae , aut creatiarariam. Probatur, quia sipre'
muria in aliquo genere est mensura aetherogcaea caeterorum illius generis; cognoscitur enim quan tum sit interius, penes quantu accessit,aut quantum recedit,quantuni participat,aut quantum deμficit a supremo illius generis. .sevi ad intentum loquamur,cognoscitur, inter creaturas, quaeuam magis, quaenam minus duret,aut quaenam perserietius, quaenam imperieissius duret penes quantum accedat, quantum recedat ab aetemitate . namquq magis aecedunt,di magis participant de ite nitate , de modo ipsius,de minus ab illa recedunt. aiatdcficiunt, magis durant, earumque duratio persectior est; quae vero magis recedunt ,& deficiunt ab aeternitate , de minus de illa participant, minusque ad illius modum accedunt, minus d rant , carumque duratio in)persectior est: Sed aeternitas est sit prema in ratione durationis: Ergo mensura est silicrogenea caeturarum omnium d rationum. Secundo, quia inter temporales durationes rcrum mobilium , duratio motus primi inobilis iuxta Philosophos,est mensura, & regulas terarum durationum, non alia ratione, nisi quia motus primi mobilis, sive eius duratio est simplichr. & uniformior caeteris omnibus motibus , & durationibus rerum mobilium;& unum
quodque mensuratur simplicissimo sui generis,ut dicitur lib. t o vita . text. I . Et item inter substantias spirituales aeuiternas, nempe Angelos, durationcs interioris mensurantur per durationeni primi aeviterni, seu Angeli supremi quia illa est simplicior, & uniformior, & unumquodque mensuratur simplicissimo sui generis, ut dictum est: Ex quo infert D.Tho. inprUent.an.6. quod nec tempora sunt plura, iuxta pluralitatem motuum, aut durationum successivarum in his inferioribus; nec aeva in Angelis sunt plura iuxta
plures durationes Angelorum , sed tempus omnium motuum,& mobilium est unum, quia Omnes motus, de durationes successivae mensuratur
motu primi mobilis, qui unus est ; cuius quidem
duratio est mensura intrinseca ipsus,sed extrins ca motuum, & mobilium inferiorum , di ab hac Vna mensura totum temtas est unum. Et similiter aevum , sive aevitemitas est una, quia durationes permanentes aeviternorum , seu Angelorum omnes mensurantur vita & duratione primi aevite ni. cuius duratio est mensura intrinseca ipsius esse,& vitae, sed extrinseca omnium inferiorum aevi ternorum,&inde aevum . sive aevitemitas dicitur una : Sed esse , & vita Dei, eiusque duratio, seu aeremitas et ' in ratione durationis suprema, sina plicissi na.de uni. issima supra omnes durationes temporales, de aeviternas: Ergo est mensura intrinseca ipsius esse, vitae Dei, & mensura extrinseca omnium durationum iesuriorum temporalium , di viterna Id. . -
is Sed dices: Mensuradebet pro res Irari mensurato:Sed stemitas,cum sit infinita,nullam proportionem eicit cum durationibus nultis Creaturarum: Ergo non potest esse mensura illarum. Respondeo,distinguendo maiorem: Me sura intrinseca, seu homogenea dubet Propo
tionari mensurato,concedo : Mensura extriuicca
superexcedens , di aetherogenea i sus distinguo
maiorem: Debet proportionari mathematice,aut geomettice, nego: Proportione alicuius habitu dinis, aut subordinationis' concedo niaiorem;&distinguo minorem: Non proportionatur matiaeqmatice, aut geometrice , concedo: Proportione habitudinis de subordinationis, nego minore Ndilhinguo consequens:Ergo non eli mensura illa
rum intrinseca aut homogenea, concedo: Extri seca, cedens, de aerherogenea, nego Consequentiam. Itaque mensura intrinseca debet haberei proportionem mathematicam cum mensurato, quae est mensura omnimodae aequalitacis,quia debet esse tanta, di non maior, quam mensuratum, S sic proportionatur nostro modo concipilandi. atemitas cum cile, di vita Dei, cuius est mensura intrinseca,quia tanta est,& non maior,qua ipIum
esse,& vita Dei, & limiliter duratio motus primi mobilis cum ipso motu,& duratio primi aeviternicu vita eius uius in mentura intrinseca,quia taurita est duratio primi aeviterni,di no maior, quanta est existentia, de vita ipsius , dc tanta eli duratio motus primi mobilis, quantus est motus ipsius, κnon maior. Mensura autem extrinseca, si sit homogenea, petit proportionem, vel mathematica, scilicet aequalitatis omnimodae, ut na lignea est mensura unius vinae panni vel saltem geometricat ut vina lignea ad pannum viginti vinaru, que ii bet proportionem unius ad viginti, quae est pro'
Portio geometrica. Attamen mensura extrinlcc atherogenea, & excedens non petit vllain ex his proportionibus; m motus primi mobilis,quamvis aeternus csset, mensuraret cxtrinsece vitam temporalem hominis limitatam, quae nullam liaberet proportionem, nec mathematicam , nec geometricam ad motum aetemum primi mobilis,l
quia videlicet haberet proportionem habitudi- .nis ad illam, tanquam inferior ad siperiorem, de excessa ad excedentem, ita ut quo magis de illa participaret, & magis illi accederet, quoque minus ab illa dcficeret, tanto estut maior , de dura bilior vita , de quo minus de illa participaret, εἰ magis ab illa deficeret, esset minor, de minoris
durationis vita: Sic ergo aeternitas est mensura extrinseca, aetherogenea, dc excedcias omnium durationum creatarum , 8c finitarum , de sic illae
mensurantur cum illa, & cum illa proportionem habitudinis dicunt, tanquam quaedam diminutas
267쪽
participationes illius infinitae durationis , ita ut quae magis de illa participat, maior, qua minus
cialis, quo aeternitas me Uuras
ao T Ico demo: AE emitas Dei non es mensura durationum creatarumper fui temporalem , ctsuccessisam replicati nem , aut repetitionem in illis, sed per onicam,
Amplicem men rationem excedentem dura me omnis durationem sinitam. Est contra P.
tiqnierdo, qui in praesent. disput. p. quae s. a.
num. s. t. ct 3 3. de siss iape aid, aeternitatem se extendere ad partes temporis, non simul, sed per sui successivam, & temporalem replicatione, di repetitionem. Sed huiusinodi aeternitatis exispositio , singularis valde est, siquidem in primis
communi omnium Thomiliarum , dc etiam plurium Iesuharum, qui praesentiam phyticam futuis Forum in aeternitate negant, sententiae expresse contraria, de a nullo, quem viderim excogitata, nisi ab ipsos valdeque aliena ab aetemitatis vera intelligentia. Contra illam ergo. a i Probatur assertuin, ni fallor, evidenter: Mensura, quae per sui replicationem, Ec non vesca mensuratione menturat extensionem finitam
est nedum finita, sed duplo, vel multo minor e tentione illa unita; quod evidenter patet, tum in longitudine mensurata per ulnam ligneam , si enim vina lignea ad mensurandam longitudine aliquam replicatur, evidenter sequitur, quod sieduplo minor lingitudine illa, si vis replicaturitriis plo vero minor. ii ter replicatur, quadruplo minor, si quater replicatur. Similiter in ponderibus, si libra non possit mensurare centum aurcos, nisi per sui replicationem , sequitur evidenter,pondus
librae minus esse, quam pondus centum aureorum duplo vel triplo ii vis, aut ter replicatur. Similiter ici mensura durationis, quia enim circul tio integra solis mensurat menses, Zc annos, non unica mensuratione , aut circulatione, sed tui mpetitione, insertur evidenter urationem circul tionis solaris esse multo minorem, quam duratio mensis. aut anni, v.g. triginta vicibus minor duratione mensis, εο ῖσs. vicibus minor, aut brevior duratione annit Ergo si aetemitas ad mensurandum tempus mille annorum, v.g. indi
grat sui replicatione , evidenter sequitur esse
durationem tanto minorem duratione mille aia
noriim, quanto pluries replicari debeat ad me surandum totum illud spatium. 21 Et quidem rogo, quot replicationia
et egeat aeternitas ad mensurandum spatium
mille annorum Si dicas vria tantum, in primissi non obstante simplicitate, Be indivissibilitate
aeternitatis,unica mensuratione , di absque sui secunda replicatione mensurat durationem adeo longam mille Uuoruna, cur unica etiam mensuis ratione non minis absque replicatione men1urare durationem Omnem temporalem , di imaginariam ab aeterno, & usque in aeternum , de consequenter omnia tempora praeterita, praesenti an
futura Deinde ex initio illius durationis millenariae physice erit Deo praesens eventus latin uspost nongentos annos, dc iple annus nongenteminus, siquidem una simplici mensuratione, Sccorrespondentia aeterlitas simul ex parte sua cinplectitur omnes illos mille annos, & illis correcPondet 'lentialiter , quod refugit concedere P. IZquierdo , & alij lvae sententiae. Si vero ad men1urandum mille annorum spatium indigetaturnitas replicationibus , rogo quot replicati nibus egeo Vel tot, quod sunt anni intra illud totum spatium. vel tot, quot sunt menses , vel tot quot sunt dies, vel tot quod sunt horae, vel tot quod sunt minuta,vel tot quot sunt instantia Si tot replicationibus eget , quot sunt tantia, nostri temporis: Ergo aeremitas non eli formaliter maior ὸuratio, aut mensura, quam duratio instantanea nostri temporis, quod eli ridiculum, di absurdisyiuum dicere de aeternitate, de qua Gde sanctum est,elle durationem simpliciter infinia tam in ratione durationis. Si vero indiget i replicationibus, quot sunt momenta: Ergo non erit maior duratio, quam duratio momentanea nostri temporis, quod non minus est absurdum. Si tot eget replicationibus, quod sunt horae, aut
dies, in primis iam duratio simplicissima, qualis
est aeremitas,unica mensuratione, & absque sui replicatione mensurat duratione intensam unius horae; in quo si non est implicatio, nec erit in eo. quod simu liter absque replicatione mensurat in tum spatium millenarium. Deinde aeternitas non erit maior duratio, quam horaria nostri temporis, quod pari ratione abliirdum est. Sic ergo de reliquis discurri potest : Vide ergo in quis
angustias se coniacit, qui semel a veritate deficit a I Dicensum ergo est, quod aeternitas cst mensura, licet omnino simplex . infinitae tammamplitudinis , seu extensionis eminentialis, vi cuius una simplici mensuratione mensurat cum excessu infinito quamlibet durationem temporale, quantumvis mille millium , & innumerabilium
annorum , aut saecul m , tam verorum , quatu
maginabiliuin , ita ut quantumvis longam seriem saeculorum imaginare velis , illa ne
aeternitate mensurare , mensuratum infinite monus , 8c brevius sine proportione erit, quam ipsa mensura aeterni alis, quia finiti ad infinitum non datur proporcio aequalitatis,nec scometricae conet
268쪽
Vu .est. XV. uuidsit aternitas, s ossi Deo conveniat' et 49
inensurationis.Vnde licci tempus itemitate men surctur,non tamen est diccndum quod sternitati comit ensuratur,siquidem commensurari illi, significat ex aequo tempus , & aeternitatem sintulmenturari aliqua mensura communi utriusque; quod tamen line absurdo admitti non poteli, siquidem nulla datur mensura aeternitatis, sed
aeternitas ein prima, suprema, & universalissima
mensura omnis durationis, nulla alia mensurabicilis,unde tempuS Omne mensuratur quidem aete nitate, sed non commensuratur aeteriaitati.
a Rogabis vitinio; an aedemitas contineat in se durationes finitas temporum , & rerum,quae tempore, vel aevo durant, di qualiter Respon- . deo, certum este illas continere, vel sormaliter, vel ominenter, tum quia omnis duratio creaturarum eth participatio quaedam divinae durationis , participatio autem evidenter continetur in eo cuius et participatio; tum quia sicut scientia limpliciter influita continere debet in
se, vel formaliter, vel eminenter omnes scientias creatas, finitas,& amor simpliciter infinitus omnes amores finitos , & existentia i finita omnes existentias finitas, ita duratio limplicit cr inlinita de t continere in se omnes durationes finitas , vel sor aliter , vel eminen
dis Dissicultas tamen est, an illas contineat in se Qrmaliter Respondeo tamen continere omnes illas formaliter eminenter sub conceptu durationis. Ratio est, quia duratio sub conceptu
durationis est persectio simpliciter limplex: Sed
divinae perrectiones continent forinaliter eminenter persectiones creatas illis correspondentes, v.g. scientia infinita, stilantias creatas, bonitas infinita bonitates creaturarum , milericordia infinita , misericordiam creaturarum: Ergo pariter duratio infinita durationes rerum creatarum.
Vnde ipse P. Ribadeneyra Iesulta Tradiat. de Seientii Dei, dissut. is. Θ i 6. docet, aeternieaeum intrinsecam Dei durationem esse sibi
identificantem is aliter omnes disterentias durandi, nempe hodiernam, crassinam, laesie Nam , perendinam, x caeteras omnes. Quod sieprobae , siquidem Dcus constituitur socinali, ter adaequare existens, seu durans hodie per suam aeternitatem intrinsecam, de durans cras seniliter per suam aetemitatem intrinsecam, & pariter heri, di omni die, mense, de anno, siquidem Deus non constituitur durans adhuc ina quate per durationem creatam ab aetemitate distinctam. scd unice, & adaequale per suam durationein intrinsecam, quae aeternitas intrinseca est: Scd nisi sternitas esset sermaliter duratio hodierna , non posset constituere Deum serinaliter duarantem hodie, di nisi esset formaliter duratio crastina non posset Q aliter constituere Deum d rautem cras : Ergo aeternitas est per se , di iur- maliter duratio hodiema,crassina, &c. Ergo sor- maliter identificat omnes durationes, sive differentias durandi.
asi Sed opponit P. IZquierdo: Disserentiae
durandi hodie, cras,M. ex conceptu suo essenti si dicunt successionem, sive extensionem tempta is ratum , atque adeo distinctionem realem : Sed aeremitati non potest formaliter convenire successio teporalis, nec distinetio realis partium durationis i Ergo nec iocinaliter illas differentias potest secum identificare. Confirmat primo quia
Deus non coclituitur adaequare per suam intrinsecam durationem durans hodie,durans cras,aut perendie, sed ita constituitur partim intrinsece per suam intrinsecam durationem partim extri sere per diem hodiernum, crastinum, &c. unde, quamvis ab aeterno Deus habeat suam intrinsecam durationem, N aeternitatem , non tamen ab aeterno erat durans hodie , nec hodie est duranseras, sed expectavit diem hodiernum ut duraret hodie, de diem crastinum , ut duraret cras : Sed memitas non identificat formaliter diem hodiemum , de crastinum: Ergo nec identificat se maliter durare hodie, & durare cras. Confimmat secundo: Quia nisi abutamur terminis, durare hodie , cras , Perendie , &c. extantionem temporalem , & successionem significat i Scd Deus a sua aeternitate praeci Se , dc adaequale non habet durare cum temporali extensione, de successione: Ergo nec durare hodie , cras, M. sed solum id habebit partim intrinsece a sua aetern late . partim extrinsece a diebus advenientibus cum succelsione temporali, per sui totius succcssivam repetitionem, dc replicationem in illis. Et parificat in inimensitate , vi cuius Deus non habet adaequale ab latrinseco existere hic, S: ubi, de
alibi, sed id habet partim extrinscce ab ubicatio nibus locorum distinctis , S: distinctis, in qui
bus omnibus tota immensitas replicatur: Ergo pariter aeternitas.
27 Respondeo tamen praesitum Authorem sic argumentante reincidere in prava intelligcntiam aeternitatis iam impugnatam. Vnde diis guo maiorem: Differentiae durandi hodie,& cras,
Ecc. ex conceptu suo essentiali durati iiiis, aut durandi hodie,cras. c. dicunt successior ita, nzgorta conceptu durandi temporaliter, de mutabiliter , concedo maiorem, Sc minorem distingito
consequens:Ergo non potest illas disterentias foria maliter ut temporales, de distinctas idcntiti eare, concedo: Formaliter emineter secundum id praeciso, quod dicunt de durando hodie cras. Sc. te esusa impersectione successionis, de mutabilitatis, nego consequentiam ς quia sicut dicimus Deum identificare formaliter radicem intelligendi, intellectum, & intellectionem , quamvis in creatis importent realem distine ionem, radicis ab in
tutellectu. M intesticius ab intellectione, immo
269쪽
aso Tract. de Deo uno. Dis Me essent. V existentia Dei.
oc realem potentialitatem; ti similiter identificare serinaliter scientiam , & sapientiam , qu vis
in creatis importent realem disti niuionem unius
ab alia, di scientia in nobis discursum Hr talem
Deo repugnantem, quia videlicet istas imperfectionestion important ex conceptu anal OF di explicito scientiae , sapientiae, intellectioniS, In tellectus , aut subitantiae intellectivae , sed solum ex conceptu analogato scientiae humanae, intelle ionis , aut intellectus creati;& ideo dicimus,non esse in Deo pure formaliter tempe ut sunt in creaturis, aut sicut a nobis cocipium: Ied eminenter sermaliter,hoc cst,tecundutu conccprum explici- tuin & lignatum,scelusis impersectionibus,quibus sunt in creatis, de quibus a nobis exercite concipiunturuita similiter dicimus, Deum identificare formaliter durationem hodiernam. Gallinam, Scperendinam durationem per mentem,per annum. Per saeculum,&c.non pure sormaliter, hoc est, cuei, limitibus, de imperfectionibus mutabilitatis.
successionis,aut divitionis, quibus competunt rebus creatis,& mutabilibus aut quibus a nobis c cipiuntur ex nostro imperfecto modo significandi ; sed ismialiter eminenter, hoc est secundum conceptum lignatum.& explicietina durandi h die, cras,per mensein , & annum , absque limit tione,mutabilitate, succelsione, aut distinctione. quibus similes durationes sunt in creaturis,& quia bus a nobis concipiuntur imperfecte,alio nempe modo eminenti cum infinito excessu durandi, caimmutabilitate limultate, di simplicitate formali. ita ut unum limplici latinum durare Dei, sit -- maliter durare hodie, sed non precise hodie, sed hodie, crae ,& heri, nec praecise hodie, cras,&heri, sed cum infinito excessu , N amplitudine sine limite ante, & post; nec durare succestive, quia simplicissimum durare non potest esse dur re successivum , sed simul durare infinite, & plusquam per saecula; nec durare mutabiliter , aut
interrumpibiliter, quia duratio simplicissima non potest esse discontinuabilis , aut interrumpitalis . nec mutabilis, sed durare immutabiliter, &in interrumpibiliter; quin tamen hoc obsit, ut illud divinum durare sit proprie , & formaliter durare hodie, di omni die ante , N post, 1 saeuio , di usque in saeculum, immo ab aete no , & usque in aetemum, sine initio, & sine fine, quia hoc simplicissimum , & aeternum durare formaliter includit durare hodie, cras, &c.
Ex quo 18 Ad primam confirmationem , nego maiorem, quia alias Deus non esset adaequale intrinsece aetemus, nec adaequale intrinsece durans aetemsiter, immo nunquam duraret aeternaliter, quia nec hodie duraret aeternaliter,sed hodie praecise duraret hodie. & cras praecise cras , unde
nunquam Deus esset actu aeremus, nec actu viis
vcns aeternaliter, nec aeternitas qstς tota si mri contra eius diffinitionem a Boetio traditam , di communiter a Thologis receptam: Semirnuum ergo est, quod aeternitas eli duratio citent itiiteesiimplex terna,& tota simul, seu quod est iplum durare simplex Dei line limite,di intum simul , di
in actu semper, ac per coaequens, quod 1emper ab aeterno,& usque in aeternum est durare hodie,cras, heri, & semper se siquidem semper est durare actu sempiternum,& durare actu 1empiteruum, eli durare actu semper' Ergo semper durare .mi est di
rare actu semper: Ergo semper est durare hodie cras, &c. squidem semper eiu univeritae includens is aliter hocile , cras, perendie , dic. diccad hoc eget , aut expectat no,iras durationes temporales , & finitas , iud potiuS ex se, ta ab inia trinseco omnes illas eminenter lupergreditur, di excedit, illaque complectitur, t qualuam minutissimas sui particulas, aut participationes, sicut mare complectitur sui ipsius gutta di cum maiori excessu: Sed de hoc intra. a V Vel claritatis gratia, distinguamr --ior : Deus non coullituitur adaequata per luaui intrinlecam durationem durans hodie, cras, dic. formaliter limitate, di modo nostro .imperfecto. concedo : Durans formaliter eminenter , & inh-nite modo superexcedenti, ad modum noli rum, nego maiorem ,& quod ad sic durandum expectet noliros dies, aut tempora. Et pariter diiunguo minorem: aeternitas non identificat sor maliter pure ,aut nostro modo finito diem hodiernum , crastinum , &α concedo : Formaliter eminenter continendo cum infinito excessu duis rationem omnium dierum, nego minorem , di
consequeutiam , quia aeternitas eminenter complectitur dies,&armos, sed dies, di anni illius non sunt re ipsa finiti, siaccessivi,unus post alium.
sicut humana sunt tempora , sed eminentissumo modo, di absque impersectionibus nolit rum dierum, & annorum, quia in ea sunt una infinita simplicissima sempiternaque duratio tota simul eminenter continens millenarium , quin& infinitum dierum, & annorum simul, & in acta
semper. , 'ao Ad secundam confirmationem distinguo
maiorem: Durare hodie,& cras extensionem temporalem signiscat ex nostro assueto, & imperiecto modo concipiendi, concedo : Ex parte durationis explicite significatae, nego maiorem. Uel aliter: Durare hodie, & cras nostro modo durandi temporalem extensionem significat, concedo : Durare hodie,& cras eminentissimo modo, 'di simplicissimo , qualiter Deus durat hodie, di cras , nego maiorem , & concessa minori consequentiam. Itaque fatemur , quod durare hodie, & cras, imo & durare absolute nostro inferiori modo. significat, imo A importat re ipsa temporalem extentionem; item quod nos non Postumus conciperet ipium durare
270쪽
cuo. m. quidsit aternitas, Nausoli Deo conveniat' et
simplicissit num Dei, nisi per modum nostraed
rationis , ct consequenter sier modum cuiusdain temporalis extensionis, quia non habemus spe- . ciem alterius modi durandi; caeterum debemus
credere, imo Se scientiMe demonstramus, esse alium modum durandi in Deo valde eminentio-xem, sit liciorem, de invariabilem supra modum durandi cum temporali extensione , & supra modum imperfectum , quo nos concipimus ipsum
durare Dei, quod stilicet sit unicum , & simplex
durare quantum Deus durat, & totum simul, licet a nobis concipi non possis, nisi exercite vestienS, de transiens successive,& per partes I dc quia contrarij volunt metiri ipsum durare Dei, Per nostrum modum durandi, de per nostrum modum concipiendi durationem divinam admodum nostrae durationis, seu durationis finitae, di transeuntis, ideo putant Deum durare Per re- Petitionem, de replicationem succestivam in cunctis nostri temporis moventis,quo nihil absurdius cxcogitari potest , ut supra vidimus. Nec paritas de immensitate urget, quia ut infra ollandemus, Deus in sua immensitate , Ee per illam existit ubique una simplici vb:catione eminenter compta hendente omnes ubi cationes,cui opus non est re-Plicari in nostris locis, ut omnia loca actu Peuc trat , de complectatur.
QUAESTIO XVI. AN DEUS PAR TERNITAE
rem exsat, aut extiterit praesentialiter in
tempore imaginario ante mundi creationem
λ ponimus, tempus illud actu nun- . o quam extitisse,sed a nobis imaginari , aut excogitari quasi extiterit, mucra ramen xuit possibile, nam potuit Deus facere, quod temPus antequm modo incaepit, incaepissit per. ςςntum mille, de perplures, aut plures anno qum PDisit divinae potentiae praefigi limes a Parte ante in creatione temporis, do mundi. Si vero dicas , tunc casus tempus non incaepturum antea,
quam modo incaepit. sed hane nostram dulationem futuram in eo casu pol Ieriorem quam modo est per tot illos anno;quia si modo vivimus anno sex millesimo, v.g. a creatione mundi, dc incaep
tione temporis, tunc casus victuri essemus anno CenrieS millesimo a creatione mundi,& incaepti nς temporis, de consequenter haec nostra vita. dc
duratio dii serretur: Si autem hoc sit impossibile, quia asias esset iam alia duratio, de non illa: EUOςtiam erit impossibile, quod mundi, de temporis
inc Vptio antecederet, aut suisset prior quam ino
do. Tum quia sicut modo fuit initio temporis, tunc etiain fuisset initio tempori unde sicut Deus
non potest facere, quod Rundus, aut tempus iniacipiat ante temporis initium, ita nec quod incipiat antequam modo, quia modo etiam in pie initio temporis, Ec non post. Hoc argumentum difficile .li, si durationes rerum constituam essentialiter ditarentes per determinatam dillanistiam ab initio temporis, seu motus Guli; licue aliqui constituunt ubicationes corporum ellentia liter ditserentes per determinatam distantiam apolis mudi,& a centro terrae quia licut in hac sententia videtur difficile, qualiter, si, me immoro, Deus polos mundi latium, v.g. elevaret, ego hic ibidem manerem, eo quod ex una parte si tuam tus petiisterem, ubi antea manerem, ec ex alia, si distarem plusquam antea i polis mundi,iam alibi essen quia in alio Gi magis dstanti a polis mundi. Ita etiain, si duraέo praesens comutuatur , de diiserat ab alijs per certam , de determinatam distantiam ab initio temporis aut motus Coeli,vid tur dissicile, qualiter haec duratio praesens,sive hocaeum in eo casu foret eade duratio, & idem nune, siquidem tunc casus elset duratio dii ians plata quain centum mille annis ab initio temporis, Semodo non distat, nisi lexmille annis ab initio te poris. Propterea in Phylica diximus,& modo dicimus, quod nec ubi intrinlecum rerum, nec in trinsecum quanis , aut duratio constituitur talia
intrinsece, de ab alijs distincta, de dillans per distantiam ab aliquo extrinseco; sed per se intrinse-ce, dc absolute hoe Gi est hoc Gi, ita ut si Deus
elevaret polos mundi, me immoto, manerem iueodem ubi, quamvis tune calus magis distans apolis mundi. Et limiliter, si Deus velet, potuisset tempus incaepisse centu mille per annos, priusquamodo incaepit, me vivende durante eadem, qua nunc durat iu ; quo casu haec eadem duratio eruset eadem, licet pius dillans ab initio tcmporis; sicut enim modo vivo, di dum millestino leptii gentesimo quinto anno a Nativitate Chri iti,quintanicia inde probetur, quod vel Cliritius non potuit nasci antea, vel quod si natus fuisse antea,haec duratio mea, non ellat liaec,sed alia, aut quod hic annus non ellet hic, sed intrinsece alius, de diversus,nimirum visimillesimus v.g.a Nat vitate Christi; quia videlicet Nativitas Christi non est mensura ellantialis , imo nec ex natura rei, duratio . num nolirarum. sed tantum ad placitum assumpta Pro mensura quoad nos , quia quoad nos in ParS temporiς magis celebris, 3c nota et unde casu quo illa antea , vel posteis fuisset, ut potuit, non propterea intrinsece seret alia haec nolira duratio, Aut tempus, sed intrinsece eadem . quam is variata suisset mensura extrinseca talis quoad nos. Ita ergo dicimus quod potuit tempus incaepisse antea quam modo incaepit per centum nulle annos, quo casu hoc nostrum tempus intrinsece esset idem, idem quando, eademque duratiO,l cet. variata seret ex alia mensura cxtrinseca,de quoad si a uos