장음표시 사용
401쪽
haec se tenet ex parte obiecti ut ultima actualitas in linea intelligibilitatis passiva. Explicatur: Per specie imprestam 1olum redditur obiectu in actu primo ex parte sua intellectu,ut explicat praefatus
Rusior: Ergo adliue manet in potentia ex parte sita ut sit intellectum n actu secundo, & vltimo: Ergo indiget ulteriori tualitate vitinia ex parte sua, qua reddatur in actu secundo complete i tellectuna; haec autem est species expressa: Ergo species expresta eli vitima actualitas ex parte O
tecti in linea intelligibilitatis passivae. Urgetur ex illis verbis D.Thom. in praesent. dicentis: Essentia dioina Gnitar intellectui creato in intellectum in actu perse ipsam faciem intellectum in actu: Ergo essentia clivina est per seipsain nousolum in actu primo intelligibilis, sed perseidisam est quid intellectum in actu: Ergo implicat quod per speciem expressam distinctam reddatur
in actu intellectu ex parte sua. Ergo sicut unitur
intellectili per se ipsam ut quid intelligibile in
actu primo, & ideo per modum speciei impressae. ita unitur intelle iret intellectum in actu,& ideo per modum speciei expressae.16 Respondet praefatus Milior,lyina
in textu Dal m. intelligendum esse,de actu primo, non de actu secundo. Sed contra est: Ergo
estἡntia divina est obiectum per se soliun intellectum in actu primo, in potentia vero reali ad elle biectum, di intellectum in actu secundo: Sed ut alibi fatetur praelatus Author omnis actus primus realiter distinctus ab actu secundo suae lineae.est potentialis, & limitatus in ea linea: Ergo esse tia divina erit obiectum in esse obiecti, seu in iisnea intelligibilitatis passivae realiter limita*um, tentiale, ex se nempe solum identificans actum primum, sed in potentia reali ad actum secundu, sive ut sit in actu secundo talis lineae. Vrgetur: Adhue in linea operativa ad extra non admittit praedictus Author in Deo actum primum realiter distinctum ab actu secundo: Ergo nec in linea intelligibilitatis passivi debet admitti in Deo quod
prasidentificet actum primum, nempe speciem impressam, & realiter distinguatur ab actu secundo , in quo constituitur per speciem expres
7 . Nec motivum in contra est alicuius momenti, licet enim species expressa producatur ab intellectu ut medium in quo cognoscat Obi ctum, ex hoc ipso infertur illam esse actualitatem iecti, qua obiectum redditur in actu secundo Ddiectum potentiae, illique actu manifestum , N tum: Quia enim obiectum adhuc patens inici
ς ui Per speciem impressam, ex vi illius solum vinin actu primo intelligibile, & cognoscibile,scd
nQuIn in actu secundo notum , miniscuum , dcclarum, ideo opus est , quod intellectus luminc suo narurali reddat illud clarum , manifestum, dilutum, quod facit pro cendo intra se mοή.
spirituali ipsum obiectum In esse claro, & manufesto, & noto, & ut sibi obiectum , & lens iuactu fecundo, ad quod obiectum erat in potentia adhuc ut in specie impressa; quod quidem necessirium non foret, si obiectum per se, & ex te iudiponeretur in actu secundo manifestum, clarum, di notum , obiectiveque praesentissimum intellectui in se ipso:Lrgo ideo opus est,quod intellectus producat verbum, seu speciem expressam ad inrituendum obiectum, quia obiectum ex se est inpotentia ut raedatur in actu secundo mandritum. notum, di praesens, obiectumque actu potenciae,&quia caret hac ultima actualitate ex parte sua: E go species expressa per quam redditur in actu secundo sic notum, patens, & mani sellum intellectui, est vere actualitas ex parte obiecti, ipsum obiectum complens, di actuans in esse obiceii, Scin linea intelligibilitatis passivaedicet eam actualitatem accipiat efficienter ab intellectu producente intelligibiliter intra se obiectum in esse claro Patenti, & manifesto. I 8 Ex qua doctrina magis confirmatur instra conclusio , & praecedens ratio: Eo intellectus ad hitelligendum obiectum finitum producit
intra se verbum , seu speciem expressam,quia non supponit obiectum sibi praesentiISimum, de notis simam, clarumque, S manifestum in actu secum
do: Et ideo opus est , quod intellectus pregnans specie impressa ipsum obiectum producat in esse claro, manifesto, & noto in actu secundo, quod iacit intellectus, tum ratione speciei impressae, vi cuius continet quidditatem obiecti, tum ratione sui luminis, quo ipsam quidditatem intra se ili minat , & manifestat,unde verbum habet quiddiatatem obiecti ab intellectu ratione speciei iinprecis, claritatem autem expressionem, & naanihellaritionem talis quidditatis ab ipso intellectu rati ine sui luminis manifestativi , di elarificativi, veexplicabam Tractat. de Provid. quast. I O. a mι- mer. 63. Sed essentia divina ex se xst manihelii Isima, notissima, clarissima, & patentissima , Npraesentissima omni intellectui ex parte 1ua proportionato, in actu primo, di lac do, di ultimo. utpote actualissima in tali lineat .Ergo implica; illam reddi notam, manifestam, claram, Praelen tem, aut patentem in acta secundo intellictui per speciem expressam creatam. Urgetur , quid litas obiecti in verbo mentis disteri a se ipsa viiii specie impressa, in eo quod in verbo est clara, manifesta, di nota in actu secundo qualis nocierat in specie impressa; R hoe habet a lumine intellectus proprio : Sed implicat , quod quidditas Dei, seu essentia divina accipiat a lurimine intellectus claritatem , di manifoliationem, siquidem essentia divina a lumine creato illuminari, clarificari, di manifestari est impossibilet Erugo & quod repraesentetur, di mani uesctur in actu secundo in verbo producto,scu Per Ferbuni Pr
402쪽
siuast. n. An beati in visi e beata producant verbum,Sc. 38;
dtustum ab intellectu malo. Ex quo inieres,lume gloriae creatum minimὰ dari intellectui ut per iulud illuminet, & clarificet intra se obiectis, nempe Dei essentiam,vi voluerunt aliqui, dc videntur velle, qui illud lumen ponunt ut intellectus pr ducere possit speciem expressam , seu Merbum i sus Dei intra se ; siquidem essentia divina ex se, Nper se est Elarissima , manifestissima, notissirimaque praesentissima, di patentissima in omni actualitate, de consenuenter implicans manifestari immediate, aut illuminari, vel clarificari immediate per verbum, aut in verbo creato: Solum ergo lumen gloriae ponitur ut lumen visivum, &perceptivum ex parte visivae potentiae,ut videat,&percipiat obiectum ex se notissimum , patentissumum. dcclarissimum. cuius claritatem percipere.
nec ferre possiet debilitas intellectus, nisi illo lumine gloriae consorietur.
is Tertia ratio D. o. non minus probat de specie expressa, immo magis, quia sentatur in eo, quod 'essentia divina est aliquid inciria cun scriptum, Et infinitum simpliciter in omni genere ς & quia boe nullo modo per aliquamspeciem
creatam repraesentaripotest, Ergo multo minus per expresiam , quam per impressam, quia ex Parte magis repraesentat, de maior est similitudo.
et o DeInde posset etiam probari concusso, ex ipsa repugnantia, quam perseieri dicere, quod intellectas creatus producit verbum Dei ut est in se. & quod datur verbum Dei cieatum, ab intel- lactu creato distinctum;& quod sicut intellectus noster producit intra se domum, & alia huiusmodi in ede Intellecto. Ita potest producere intra seipsum Deum in esse intellecto, quod sane per se
at Nee valet si dicas: Verbum Dei ab InatelIectu creato productum non sere Filium Dei, nec consubstantialem Deo, nec proprie Deum, sed solum sere Deum secundum quid, & improprie , ut verbum hominis est improprie homo, de secundum quid. Contra enim est, quia licet verisbum hominis intellecti, non sit proprie homo. proprie tamen est verbum hominis, Be homo intelligibiliter productus ab homine: Ergo verbum Dei a nobis intellecti, proprie esset verbum Dei, ει Deus intelligibiliter productus a nostro intellectu. quod vel ex ipsis terminis affert haud levem
repugnantiam. Contra secundo, la verbum limminis intellecti, licet non sit proprie homo, est proprie idaea, Ze conceptus hominis ut est in se Ergo verbum Dei a nobis intellecti, esset propriὰ idaea, fle conceptus Dei ut est in se; hoc autem
etiam praesesert ingentem repugnantiam. Tertio,
quia verbum hominis intellecti ideo non est pr Prie homo quia in homine realiter distinguuntur esse hominem naturaliter, de proprie, sicut est in se , di esse hominem intelle ui intra Milaum,dchoc, quia essentia hominis nee est suum esse naturale, nec est suum esse intellectum t Attamen in Deo, sicut eius essentia est suum esse naturale, ita est suum intelligi, seu tuum esse intellectum , Scideo in Deo esse intellectum, Ec esse naturale non disserunt re ipsa, sicut nec est e verbum de esse Filium: Ergo licet possit dari homo intellectus, lauverbum hominis, quod non sit verus , dc natura
lis homo, implicat autem, quod detur Deus in tellectus, se a verbu Dei,quod pon sit verus,& n turalis Deus, seu Dei Filius. Se cInsequenter imis plicat verbumDei,quod solum secundum quid sie
Deus. Confirmatur ex D. Tl o. eontri Genneap. II .ubi sic ait: Opportet, quod in homme intelligentes sum Uerbum interius eonreptum non β bomo Derus naturale hominis esse babens,
fed i bomo intellectus lautum , quast quaedam
smilitudo hominis veri ab intellectu apprehensapi um vera verbumDei ex hoe fo quod est Deus
intellectus est verus Detis habens naturaliter e
se ditanum, eo quod non es aliud naturale esse
Dei, ct aliud eius intelligere. Ex quibus sic a gutturr Iuxta D.Tho. verbum Dei ex hoe ip . quod est Deus intellectus est verus Deus habens naturaliter esse divinum: Sed verbum Dei forma intum ab intellectu beati esset vere verbum Dei, letonsequenter Deus intellectus: Ergo ex hoc ipso esset verus Deus habens esse naturale Dei.
2 a Dices, D. Tho. loqui de verbo Des producto ab ipso Deo intelligente se ipsum, de quo probat esse verum Deum . quia in Deo esse intellectum a se ipis, seu intelligi a se ipso non est aliud a suo esse naturali, quia in illo intelligere, & esse non differunt re ipsa. Sed contra est. quia in primis illa eausalis D. Tho. ex hoe ipso quod est Deus intellectus es verus Deus, vera est. Be consequenter proba quod Deus in se ipso im . mediate intellectus, seu verbum Dei prout in se
est, ex hoe ipso sit verus Deus. ει consequentee etiam verbum a beato procedens, si esset ured verbum Dei ut est in se, de Deus intellectus veest in se, esset vetus Deus. Secundo, quia Div. om. probans, quod Deus intellectus, ut est in verbo a se producto , est verus Deus, quia m eo
non es aliud naturale esse Dei, di aliud eius is telligere, virtualiter sic arguit e Ille in quo est idem eius esse, de eius intelligere, pariter in eoi est idem eius esse, de eius intelligi, seu esse intelia lectum: Sed in Deo est idem eius intelligere, Meius esse naturale: Ergo in Deo est idem eius intatelligi, seu esse intellectum, ac eius esse naturalerde consequenter ex hoc ipso , quod est Deus in tellectus est Deus verus habens esse naturale Dei.
Sed rogo; cur in Deo est idem esse se intelligere Sane quia est actus purus in linea intellectiva: Eriago in eo erit idem esse, de intelligi, quia est actuet
purus in linea intelligibili passiva: Tune sic. sed a totum est actus purus in linea intelligibili
403쪽
passiva, ut intelligibilis a se, sed etiam vi intesti- sibilis a beatis in se ipso, alias enim probari non
posset, quod beatis non redderetur proxime in
telligibilis per speciem impressam distinctam: λαgo pariter in Deo est idem suum esse naturale, Eciuum esse intellectum a beatis: Ergo etiam respectu beatorum tenet , quod ex hoc ipse quod est Deus intellectas es Deus verus et Ergo adhuc in illis repugnat Deus intellectus, qui sit tantum
inius intellectus , stu verbum Dei, Ze non verus Deus. Videsum.quast. 7. anum. 3 . Urgeturi
Quia Deus est actus purus in linea intellectiva, non solum in eo est idem esse, & intelli-ere se ipsum , sed etiam est idem esse, de intelligere alia λω : Ergo quia est actus porus inlinea intelligibili, non solima est idem esse, & intelligi a se sed etiam esse . N intelligi ab alijs, nempe a beatis: Ergo esse Deum verum, de esse intellectum , di notum beatis , quantum est ex parie fua idem sunt: Implicat ergo Deus intellectus a beatis, qui non sit etiam verus Deus, & consequenter verbum Dei, quod non sit verus Deus, etiam respectu beat
ι3 'Bijcies primo: Stat optime, quod Deus non possit reddi proximἡ Intelligibilis per speciem impressam distinctam,&quod positi reddi actu intellectus per speciem
expressam distinctam: Ergo ex repugnantia impressae non sequitur repugnare expressam. Probatur antecedens, primo, quia Angelus respectu sui
intellectus non redditur proxime intelligibilis a se per speciem impressam distinctam, sed per sua substantiam, Be tamen ut actu intelligatur indiget specie expressa distincta, seu verbo sui a se producto: Ergo idem dici poterit de Deo respectu .atorum. Secundo, quia Deum esse proxime inteuligibilem est actualitas propria Dei, & denominatio intrinseca; Deum vero esse actu intellectum a beatis est denominatio extrinseca ab intelligere beatorum, quod non est actualitas ex p*rte Dei, sed actualitas ex parte intellectus beati: Sed ex quo Deus debeat secum identificare astualitatem Propriam, a qua intrinsece denominatur non sequitur quod identificet secum actualitatem intellectus creati, a qua extrinsece denominaturi Ergoa a Respondeo negando antecedens. Ad
Primam probationem, concessa maiori,& min
ri in Angelo, nego consequentiam in De Ompter manifestam disparitatem ; ideo enim Angelus per se identificat actum primum in linea intelligi-hili passiva, id est, proximam intelligibilitatem, seu ratIonem speciei impressae , quia identificat in linea essendi actum primum, sive luam essentiam,
sit cium Angelu. sua essedual de forma in se lud-
sistens, de ideo non identificat secum ultimam actualitatem intelligibilitatis passivae, nempe sp ciem expressam. quia in linea entis non identifi-tat ultimum actum essendi, nempe ipsum esse quia quamvis Angelus sit sua essentia, & sua se
ma , non tamen eius essentia , & forma est suum
esse,& eu modus intelligibilitatis passivae sequatut ad modum essendi, sicut in linea essendi est suus actus primus, in potentia tamen, & indigentia adactum ultimum essendi re ipsa distinctum, ita in linea intelligibili est per suam.essentia suus actus primus, seu sui species impressa, in potentia i men , di indigentia ad actum ultimum, nempe ad speciem expressam sui, qua indiget, ut sit in acta
secundo notus, manisestus, de intellectus sibi.Cκ-terum Deus in linea entis non solum est sua es.sentia di forma in se subsistens sed etiam eth suum esse per se subsistens, quia est actus purus identicans omnem actualitatem de linea essendi etiam ultimam; de cum linea intelligibilis sequatur ad lineam essendi, ex eodem capite sequitur, quod in linea intelligibili debeat identificare non solum rationem speciei impressae, quae se habet veactus primus, & forma intelligibilis, sed etiam rationem speciei expressae, di verbi, quae se habet: ut actus vltimus in tali linea. as Ad secundam, nego maiorem, quoad secundam partem, vel di itinguo: Esse intellectum
active a beatis est denominatio extrinseca ab in telligere beatorum, concedo: Esse intellectuna passive,& terminative respectu illorum, nego maiorem, & omissa minori, nego consequentia;
quia obiectum esse intellectum in actu dupplicitee potest accipi ; primo per denominationem e trinsecam ab intelligere activo, quo obiectum intelligitur, & hoc pacto fatemur, quod est denouminatio extrinseca, & quod Deus non identificae sic esse intellectum a beatis, quia siccsse intelle Etum non est actualitas ex parte obiecti , vel ipusius Dei intellecti, sed ex parte intelligentis,qua Deus titulo actus puri non petit identificare se
cum. Secundo accipitur pro eodem ac obiectum ex parte sua esse actu manisestum, notum, & clarum intelligenti, & terminative intellectum imactu respectu ipsius, Ze hoc pacto est actualitas ex
parte obiecti ultima de linea intelligibili, & ita
Deo non potest esse denominatio extrinseca quia Deus per actualitatem extrinsecam non potest reddi actu notus, mani us ,& clarus ex parte sua intelIigenti ipsum etiam intelligenti extraneo, quia adhuc respectu alieni intellectus est ex parte sua actualissime notus, mani stus, de terminative intellectus in actu, utpote ex parte sua actus purus in linea intelligibili passiva. Video . quaest.
praeced. a num. I. a. & quidem hoc argumentum instatur etiam in denominatione intelligibilis , quia etiam obiectum denominatur ex
vialacet intelligibile active a pote is, aut vitruin
404쪽
ρM'. XI. An beati invisione beata producant verbum G. 3 ῖς
intellectiva. & Deus ho et pacis est extrinsece inistelligibilis active ab intellem active intellcctivo per lumen gloriae, quae intelligibilitas activa non
identificatur cum Deo , quia non est actualitas Dei, sed intellictus, nec liaec intelligibilitas activa cx parte intellectus est species impressa, nec tollit indigentiam illius; cum quo tamen cohaeret, quod intelligibilitas pusiva ex parte obiecti se tenens non possit in Deo este extrinseca denomi natio ab specie impressa distincta , sed necellario Deo intrinseca tanquam actualitas propria illius ex parte illius in esse obiecti se tenens,dc coleque-
ter cum illo identificata titulo actus puri in linea intelligibili passiva: Ergo pariter,licet esse actu in
tellectum active ab intellectione activa intellectus beati,sit in Deo denominatio extrinseca ab acis tuali intellectione quet non est actualitas ex parte obiecti, sed ex parte intellectus , innen esse ac tu intellectum terminatiue,quo pacto redditur obiectum tale ab specie expressa, de est actualitas lemnenS ex parte obiecti, no potest esse in Deo denominatio extrinseca ab specie expressa dis p ta, sed necessario est in illo actualitas, & denomi natio intrinseca cum eo identificata, titulo actus puri in linea intelligibili passiva. 26 Obijcies secundo:Datur in visione bea- ea intellectio intuitiva Dei, quin lit infinita: Ergo
etiam potest dari species expressa , seu verbum iiddilative repraesentans Deum, qdiu sit infiniatum. Probatur consequentia, quia intellectio est aliquid essentialiter persectius quam verbum , &Consequenter attingit suum obiectam persectiori modo quam verbum: Sed ex quo intellectio Dei quidditativa attingat Deum ut est in se, non eva dit infinita Ergo ex quo verbum attingeret Deuut est in se non evaderet infinitum i Ergo potest dari verbum , quin sit infinitum. Probatur m ior , quia intellectio est finis, ad quem ordinatur verbum, siquidem verbum producitur ut in
eo intellectus percipiat, Ze intelligat obiectum: Sed finis est persectior, quam medium adfinemi
Ergo. Huic sendamento tanquam rationi metaphysicae nimis insisti Mag. Idephonsus Michael.
27 Sed respondetur, in primis instandomariiseste in specie impressa, nam si expressa estitiasyrsectior intellectione, ee ad illam ordina ta . potiori titulo impressa erit imperfectior intellectione , di ad illam ordinata, ut per se pateti Ereto si inde recte probatur posse dari verbum invisione beata non infinitum potiori titulo probabitiac posse dari speciem impressam non infinititam e Sed hanc omnino impossibilem iudicati Ergo .Dupliciter respondet praefatus Author liuicinitantiae. Primo, speciem impressam esse perte liorcin expressa, & sic satisfactum esse arguinei isto Sud in primis haud facile probabitur, imprelsa esse Persectiorem expressa, potissimc quando ex
pressa adaequat totam repraesentationem impresiq;tum quia impressa ordinatur ad expressam , de non contra; tum quia expressa persectiori modo repraetentat Obicctum.Tum quia expressia aequae
Impressam in quiduitate obieeti,seu in illius simia
litudine te illam excedit in claritate, de mani staatione,quam ab intellectu ut a lumine manisti aliis vo accipit. Nuc enim obcli, quod species impressa ponatur ut causa principalis ea pressae, quia 1e sola non est adaequata causa expressae , cum illi dare non possit claritatem . de mani sellationem, quam impressa non continet ratione sui; sed 1 luna cum intellectu vi cst luinin manitestativum constituit causam principalem adaequatam; non aequivocam , ut volunt aliqui, sed univocam ex parte speciei impressae, quia expressa evadit eius-
deni formae, quidditatis , de speciei intelligibilis
cum impressa , solum differens in modo claritatis , Ee maniscitationis, quem ab intellectu ra tione sui accipit , Vnde nunquam probabitur.
quod impressa sit perlictior esentialiter quam expressa , sed ad sumimi , quod intellectus si mul cum impressa sit quid per elius, quam ex
pressa. Deinde instantia non iundatur in eo, quod impressa sit minus persecta , quam expressa , sed in eo , quod eodem ex capite prohatue illam esse minus persectam quam intellectio, ad quam ordinatur , nempe quia ordinatur ad ita iam ut ad finem : Ex quo solo capite probatue expressam esse imperfectiorem intellectione ipiasa, nempe quia ordinatur ad intellectione ut ad
finem i Si autem species impressa cst imperfecistior intellectione , quin inde probetur, quod sit possibilis species impressa quidditativa Dei finita, sicut est possibilis intelicetio quidditativa Dei finita : Ergo ex quo expressa sit impersectior i tellectione, non probatur , quod si est possibilis intellectio quidditativa Dei finita , sit etiam pota sibilis species expressa Dei finita: Manet ergo in
di 8 Respondet secundo alia disparitate.
nempe, quod species impressa se tenet ex partu obiecti ut actualitas illius complens eius intellia
gibilitatem proximam, Ze virtutem motivam; eN parte cuius obiecti non se tenet expressa.Sed conia. tra est quia iam ostendimus expressam esse etiam actualitatem ex parte obiecti ultimam, ultimo complentem obiectum in esse actu notum , patens manlisumque cognoscenti ex parte sua, de in esse actu moventis, Et terminantis; esse enim obiectum proxime cognoscibile, de proxime potens movere est quide actus primus proximus ob tecti,sed non actus vltimus utque dum actu sit notum manisestumque, Ec actu movens. dc termi nans cognitionem sive actu obiectum cognoscen
ti,de hoc habet obiectum formaliter per speciem expressam:Est ergo species expressa ultima actuaallias ex parte objecti ultimo complens obiectum
405쪽
in esse Obiccti: Nulla ergo est disparitas. Et quidem species expressa non est actualitas, nec exerincitium cognoscentis ex parte cognoscentis se tenens , tum quia est esterius. de terminus sui exerciti , nempe cognitionis ; tum quia est medium ad silum exercitium, nempe ad intelligendum; cum quia consistit in obiaci, & repraesentari potentiae , S intellectus non est qui obiicitur, de
repraesentatur, sed obiectum: Est ergo species e Prella actualitas ex parte obiecti, non vero ex Parte cognoscentis: Nulla ergo est disparitas, ted Instantia manet in suo robore. as Iam ergo ad argumentum,quod aeque Probat utriusque speciei possibilitatem , respondeo lecti ado, concesso antecedenti, negando Consequentiam. Ad cuius probationem , in primis , nego maiorem, de ad eius probationem, uego maiorem, quia verbum per se non ordinatur ad intellectionem , sed ad rem intelle tam manifestandam cognoscent . Nec Oppoli- tuna probat praefatus Author ex D.Thom. 8. de Potent. artieri. I. ubi D. Thom. sic ait: G nceptio intellaetus ordinatur ad rem intelle .
Eiam , sicut ad finem, propter boe enim intel- Etus eaneeptionem rei in se format, ut rem intellectam cognoscat, cte. Ex quo sic naieri: Ergo ex natura verbi est ordinari ad intelleetionem , tanquam ad finem. Qt is enim dubit Xit , nos producere verbum ut in illo intelligamus, di percipiamus, di contemplemur obieciatum Sed certe D. Thom. oppositum dicit,nemis , quod verbum, seu conceptio intest echiasoria Uinatur ad rem intellectam tanquam ad finemr Ergo inconsequentiseime inde probatur, quod ex natura sua ordinatur ad intellectionem , tanquam ad finem , potissime cum res intellecta, quae est finis verbi non ordinetur per se ad intellectionem, sed potius intellectio ad rem in ellectam. Igitur, si mature, de subtilitet rem considerare velimus, inveniemus, quod obie tum , praesertim excellens, ex natura sua appetit mantastari, patefieri, de notum esse, & praesens esse obiective, ubi etiam physice praesens non est; ob hoc enim homines maxime appetunt cognosci Se quasi in aliorum notitiam, de oppinionem venire, eoque illis est connaturalis appetitus famae, & opinionis; eo etiam quaelibet substantia emittit circumquaque sui species erga sensus, &per senses ad intellectum, ut se ipsam pro posse
praesentet, manifestet, ec notacet cunctis codinoscentibus,3t in illis sit quasi intelligibiliter multiplicata; est enim hie appetitus similis appetitui
generationis;sicut enim quaelibet natura vehemetissime appetit se multiplicare per generati nem , ut etiam deficiente ipso individuo in se, in multis sin perseveret, ad quod data fuit illi a natura vis emissiva seminis , & in semine vis
mentissimus, insidet appetitus innatus essendi ubi etiam pyysice abest, do se multiplicandi quai, tum possit, de quomodo Possit, nempe si non polsit phylice, saliena intentionaliter , coque a natura habet vim emissivam sul speciei ad quimque sensus, Ec per sensus ad intellectum, ut ibi etiam intentionaliter praetcns iit, de vivat sui no. titia, ubi physice esse non potest , dc multiplic
tur intentionaliter in tot sui praetentias , & notutias , quot fuerint intellectus; ex quo manifeste sequitur, quod cognoici, notificari, praesenta. ri, de manitestari intellectui est bonum naturae cognitae, quod naturaliter appetit , ut bonum suum, & quod proinde ad ipsain rem cognita oris dinatur tanquam ad finem cuius gratia: Cum ergo res cognita formaliter notificetur, manifestetur, 3c fiat praesens cognoscenti per verbum. seu per speciem exprestam , nraniicstd patet, ilialam esse propter rem cognitam tanquam Propter finem cuius gratia. 3 o Nec oppositum probatur eo,quod pro ducitui ut in illa cognoscamns obiectum ι tum, quia idola , de imagines fabricatae virorum illustrium , te Sanctorum , fabricantur sane ut ita illis cognoscanius eos viros illustres, Ec Sanctos. nullus tamen dixit eas fabricari in gratiam coν noscentium, aut cognitionis illorum, cum p tius fabricentur in gratiam illorum virorum , de propter illos tanquam propter finem cuius gratia. Sic ergo verbum mentis, quod imago est i tentionalis rei cognitae ex natura sua non producitur in gratiam intellectionis, de propter ipsam ut finem cuius gratia, sed propter ipsum obie tum,de in gratiam iptius,ut sic dicam licet producatur ut in eo obiectum cognoscatur. Fateor;
quod cognoscere obiecta εἰ illorum liabere notiatiam etiam est bonum cognoscentis,ob hoc enim etiam in ipsa natura cognoscitiva insitus est appetitus sciendi, & acquirendi rerum notitias; sta hinc solum probatur naturam,sive natu Auti rem providisiimuin indidisse, tum rebus, Ec naturiris appetitum se manis: standi, de notificandi naiaturis cognosciti vis, tum naturis cognoscitivis apri Petitum eas cognoscendi,& eorum notitias lia αdi,Sc utrarumque bonum esse cognosci,de cognosicere, sciri,de scire, licet quid mas is bonum, aue
quid magis appetatur, haud facile cognosci FLsit,an cognosci,an cognoscere;an sciri, an scire; amplurium notitiam habere , an in plurium notitiam venire; sed quidquid de hoc sit, certum est
utrumque illum appetitum miro modo ab invicem iuvari alterum ab altero, dum enim naturirae rerum appetunt manifestari cognosci, dc prae sentari naturis cognoscitivism naturae cognoscitive appetunt cognoscere, Ec rem notitias acquirere trinque explendo partes suas sibi invicem occurrunt, obiecta emittendo species c per illas se
prasen udo,dc naturi cognoscitivet species ipsas
406쪽
clusi. XI. An beati In visione Ieata producant verbum,m. 3 87
recipiendo,reproducendo,N: illuminado,ac exprimendo,& in eis obiecta cognolcedo,& conlepia- do: Est ergo bonu naturae cognosti,est etiam bonum naturi cognoscitivi cognoscere; sed cognosici passive eu norit kari & manifestari per sui spoclem impressam, & expressam est bonum Obie et i per se ordinatum ad rem intellectam ut ad finem , quarenus appetit ut bonum suum, cognoscitemnostere autem active est bonu ulturae cog- nolaitivae,per se ordinatum ad illam ut ad finem, qualmus appetit ut bonum suum cognoscere; neutrum autem ordinatur ad aliud ex terminis, praesortim quando cognoscens,& cognitum squaliter ad inVicem se habent, ita ut neutrum sit finis alterius;v. g. Si Titius appetat cognosci a Cato,dc Caius appetat cognoscere Titium,neuter hoc apinyctit in gratiam alterius,sed uterque propter se,&in gratiam sui; vertimtamen mutuo se iuvabunti
Sic ergo se habet illi innatus appetitus ad cognoscin cognoscere inter naturas non subordinatas; utrumque autem , & utriusque bonum ordinatur ab Authore naturae ad altius bonum, nempe ad bonum universi.
Ir Ex qua Philosophia, quam vi valddvtilein libuit inlinuare colligitur,verbum, seu spectetri expressam in qua ut in sui imagiae refulget obiectona , ex natura sua institutam esse ingratiam obiecti, esseque propter ipsum ut finem, venempe fiat manifestum, notum, & intellectum in actu,non autem propter ipsam intellectione acti vam ut finem cuius gratia; ac proinde inepte pro bari quod illa sit imperseetior ex natura sua intelis Iectione activa, potissime, quando est imago O
tecti longe excellentioris iplo intelligente, & inutellcctione eius, vi foret in casu argumenti verribum quidditativum Dei, seu eius species expres.
. 3 et Sed replicabis ex prefato Authore; I
tellectus dum producit verbum,seu notitiam,non
illam producit in gratiam obiecti, seu rei intelle-etae, ut illa sit manifesta. & nota, sed in gratiam sui . ut illam achive intelligat, de percipiat in eo verbo: Sed producit illud verbum consermiter ad
sui naturam: Ergo illud verbum ex natura sua ordinatur in gratiam cognoscentis, tu eius cogni tionis. Respondeo primo instando,quia verbum, Lia notitia non procedit praecise ab intellectu,seu Potentia cognoscitiva, sed ut inquie commune proloquium ab obiecto, & potentia paritur no titia; quo supposito sic arguo: obieetiam non pa-xit sui expressam imaginem ingratiam cognosinceritis, sed in gratiam sui, obiectum enim , praesertim excellentius cognostente , non deserviecognoscenti ut fini suo cuius gratia, nec agit
Propter ipsum, sed propter 1 e, di gratia fuit Sed Parit expressam sui imaginem iuxta sui naturam: Ergo illa ex natura sua ordinatur in bonum ob
icci va sinis cuius gratui non timcn in bovum
cognoscentis, nec propter cognitionem acuum. ut finem cuius gratia. Ecce litigant obiectum, det cognoscens pro verbo producto, cuius gratia sit. aut cuius bonum sit; pro oblecto est idem ius, ae Pro cognostente , siquidem utrumque ad verbi productionem concurrit gratia sui: Cuius erga gratia erit verbum Sane illius, qui potiores parrites in illo habeat, di cui similius evadere probatur ἔ atqui evadit siunillus obiecto i Ergo obiecti
in gratiam est. Exempl. grat. concurrit vir,& seramina ad prolem, uterque in gratiam sui di propinter la; prodit in lucem proles, in cuius gratiam. aut cuius erit potiori iure Illius sane, cui similioe Probetur, ille in eo maiores partes egit: Atqui verbum in tota sui repraesentatione evadit unicdsimile obiecto , licet in claritate, & expressione intellectui: Ergo in tota sui repraesentatione erit propter oblectum, ut illius gratia; di non propinter intellectum, nec prypter illius intellectionem activam. Ex quo in serina, distinguo maiorem: intellectus dum producit verbum , non illud producit in gratiam obiecti, si consideretur intelleiactus secundum se , concedo: Si consideretur vein rmatus forma obiecti, & per in am illius producens verbum obiecto simile, nego malo rem ; quia hoc pacto agit in virtute obiecti, & aD similando terminum productum non tam sibi, Quam obiecto, unde potius agit in gratiam obiecti ex natura sua, sicut causa agens in virtute alterius superioris in quantum virtute illius assimulat essectum superiori magis agit in gratiam superioris, quam in gratiam sui. Concluditur ergo, quod verbum, seu species expressa ut est similitudo expressa obiecti non tam est propter intellectionem activam, qu1m propter rem intellectamve finem cuius gratia i Et sic quod non debet esse
ex natura sua impersectior intelleotione, sed potest esse persectior illa. 33 Respondeo terti b, omittendo, quod
verbum ex natura sua sit impersectius intellectim ne,& ordinatum ad illam;& negando consequenatiam,quod nempe, sicut datur intellectio quiddiatativa Dei finita, dari etiam possit verbum quid-ditativum Dei finitum;siquidem repugnantia verinvi quidditativi Dei finiti non prohatur a nobis ex Imaiori persectione verbi ex genere suo supra inis tellectionem; sed ex duobus alias capitibus, nempe, quia ex genere suo est actualitas obiecti, di si militudo quidditativa obiecti ut est in se ; natelle-
ctio autem nihil horum habet ex natura sua, sed solum est tendentia intentionalis perceptiva o lecti, di actualitas cognoscentis repugnat autem
actualitas Dei ex parte Dei, di similitudo quidditativa ipsius ut est in se quae finita sit, non autem repugnat actualitas intellectus creati, & tenden
tia intentionalis illius in Deum ut est in se, quae finita sit. Quid ergo ad rem, quod ex genere suo
407쪽
di xodialitas obiecti, quam intellino, seu in inlitas cognostenuia Sane m creatis ex genere suci impersectior est virius , de actio productiva efrustius, quam ipse effictus, de ex natura sua o, clinata ad essectum ut ad finem: Inde autem lice, bit sic arguere Sed non repugnat essectus Dei Gnitus: Ergo non repugnabit, nec virius operativa
Dei, nec actio Dei finita Nihil impossibilius iudicat praefatus Autitori QE te Sane,quia effectus causae, licet ex genere suo persectior actione, Ecvirtute productiva, non est actualitas causae, de ideo licet causa sit infinita , non exigit efficium sibi identificatum, Ze infinitum; at vitius actIva, di actio licet ex genere suo imperfectiores, sune actualitas causae , di causa infinita essentialiter identificat omnem suam actualitatem.Sic ergo iunostro calii.
3 Vel quarto responderi potest arguis
mento principali, concesso antecedenti, neganis
do conjequetulam. Ad probationem , diltinguo maiorem: Intellectio est aliquid persectius,quam
verbum rei finitae, transeat: Quam verbum Dei, nego niatorem, Ad cuius probationem eadem
distinctione respondeo, quod verbum Dei est similitudo quidditativa . & actualitas ex parte lysius Dei, quae ordinati nequit, tanquam ad finem, ad intellectionem activam intellectus creati, sed potius huiusmodi ritellectio quidditativa Dei o dinatur ad verbum Dei ut ad finem cuius gratia, estque valde impersectior illo,quia illud est ac ualitas ex parte Dei,& similitudo illius ut est in se Meonsequenter ab ipso Deo indistincta, Bd infinita; intellectio autem quidditativa Dei est actualitas intellectus creati, &sola perceptio intentionalis Ipsius Dei, cuius non est , nec actualitas , nec si militudo, & consequenter ab illo distincta, definita.
lectus creatus ex hoc ipso quod intelligit, producit verbum rei in lectae , de omne illius intesti gere est dicere: Sed intelligit divinam essentiam ut est in sei Ergo producit verbum illius , quo il- Iam dieit. Respondeo , distinguendo maiorem: Intellectas creatus ex hoc ipso, quod intelli te. producit verbum rei intellectae .de omne illius intelligere est dicere, quando res intellacia indigrexetbo ut fiat praeseus, di manistra In actu secuniado ipsi intellectui, concedo: Quando tes intellecta per se ipsam,titulo actus puri,est illi ex parte stra praesens, nota, Se manisesta in actu secundo, nego maiorem; quia Div. Thom. in illa doctrina. universali solum loquitur de intellectu creato intelligente obiecta creata; cuius ratio est, quia solum loquitur de intellectu erga obiecta,quae indigent sui verbo, de specie expressa ut fiant in actu secundo intellectui praesentia. siquidem ad hoc unice inquit verbum produci ab intellectu, ut viis
Met in illo rem videat, eo quia illa ia is ipsa
sibi praesens non est in actu secundo ; & quia omnia obiecta creata, erga quae intellectus commuis niter se exertet, talia sunt, ideo universaliter affirmat intellectum eo ipso, quod intelligit, pr
ducere verbum;verumtamen ex hoc ipso insertur.
quod ubi oblectim per se ipsi in in actu secundo
praesens sit, non producat verbum, quia non est
ad quod deserviat; qui tamen casus, quia sing larissimurist, de supra Philosophiam naturale nempe solum in vitione clara Dei. quae Philos mi captum superat, non obest, ut Philosophia loquendo universaliter dici possis, quod intellectus eo ipso, quod intelligit, producit verbum ει quod omne illius intelligere est dicere, quia Phulosophice loquendo nulla est exceptio ab hacvniversali doctrina. ο Sed dices: D. om. ea universali d Arina saepe utitur ad probandum , quDd Debus seipsum intelligendo producit veibum: Sed De non mitius, sed magis sibi praesens est, quam m-tellectui beati: Ergo pariter vera erit illa Metrina de intellectu beati vidente Deum Mespondeo, negando maiorem, quia D.Thom. nunquam intendit ex illa doctrina Philolophica probare mysterium processionis verbi,quod ex creaturis prontari non potest; sed solum intendit illud explic re modo altiori, Ze spiritualiori. quo a nobis eriplicari potest; & ad hoc utitur illa doctrina, viuempe intelligamus processionem verbi indivianis, non sicut generationem carnalem , sed sicut processionem verbi mentalis in nobis; cum hac tamen semper observanda disserentia, quod nos producimus verbum ex necessi ate, & indigentia propter absentiam obiecti, Be vi fiat praesens, Zeadeo,quando praesens fuerit in actu secundo,opua non est verbum producere, nec illud noster intellectus producit. At Deus,non ex indisentia ad se intelligendum producit verbum: alias Spiritua Sanctus,&Filius se cognoscendo produceret verbum, quod haereticum est; sed ex lacunditate; Aeideo, quamvis Deus sibi presentissimus, notissi mus . de manisestissimus sie essentialiter, ex -- cunditate priducit verbum.
37 Sed replicabis: Implicat actio. quae nullum terminum producati Sed intellectio est actio: Ergo implicat intellae is , quae nullum
terminum producat:Sed intellectio nutum termianum producere potest, nisi verbum: Ergo implicat intellectis non producens verbum. Probatur maior, primo, quia implicat actio, qua agens nihil efficiat, nihil operetur , aut agat: Sed talis
esset utio nullum terminum producens : Ergo. Secundo, quia implicat actio, ad quam Deus non concurrat saltem concursu simultaneo : Sed resipectu actionis nirllum terminum producentis r pugnaret concursus simultaneus , quia concir us
408쪽
cua'. XI. An beati in vissim beata producant Verbum. c. 389
Auuioribus nostrae sententiae.Aliqui enim respon dent, vilionem beatam habere termitium prod chim, nempe essentiam divinam per modum speciei expressae, non absolute ut est in se, sed ut uni
tam intellectui, fic ut constituentem concretum,
seu compositum ex intellectu , di essentia divina illi unita per modum speciei expresiae , quod potest appellari intellectus in actu per essentia divi nam ἱ quia licet non producat intellectus ipsam
essentiam divinam .producit tamen modum vnImnis . seu unionem illius cum intellcctu; vel sin getur modus unionis distinetiri, illam unit cum intellectu , aut saltem se ipsum vnit essentiae divinae ad producendum autem terminum satis ei producere unionem inter subiectum , & sormam, vel unum alteri viaire. Et exemplificant in actione
generativa . qua homo generat hominem, quae nec producit materiam, nec formam hontinis,led
solum producit modum unionis ab illis dili inctu, iuxta aliquo vel line modo unionis distincto uni evnum alteri, & hoc susticit, ut vere producat hominem , sive animam ut unitam matei lae, Ac ma teriam ut unita animae. Parificant etiam in acti
ne incarnativa, qua vere Christus productas dictitur , licet ex vi illius non fuerit producta humanditaS . quae praesupponitur ad incarnationem , de unionem hypostaticam,nec Verbum divinum,sed solum vnit ex parte humanitatis ad verbum . vel distincta. vel indistincta. Iuxta varias sententias Alia vero, dicunt,prinlictam visionem nullum habere terminum productam a se distinerum: ve mmtainen se ipsam producere, & afficere in i tellectit, seque ipsam respicere pro termino pro
38 Verum amen nulla ex his solutionibus
placet. Non prima. quia ingentem habet dissicultatem,quod essentia divina,adhu ut unita intelleis elui , adhue in concreto resultante ex illa de intellectu dIcatur, aut sit terminus productus ab actione intellectus, sicut anima vi unita corpori, Et in concreto isto homo, dicitur ab homine pro ducta per generationem. Tum quia ustio essentiae divinae per modum specἱel riptessae non est unio Physica,aut in esse entis,sed unio iiitentionalis co-
sistens praecise In eo, quod ipsa essentia divina lieintentionaliter in actu secundo pe sens intellectui. M intellectus illam ut sibi praesentem percipiat, per hoc enim praecise intellectus intellective , fieDeus intelli sibiliter ad inψicem uniuntur I sed hoc fit formatissime per solam essentiam divinam vi ratione sui intelligib liter praesentissimam, id per intellectum actu illam percipientem, seu intelligenteni ex parte sua seu per suam intellecti nem:Ergo,supposita actualissima praesentia essentiae divinae,per solain suam intellectionem intellectus ei unitur formaliter: Ergo superfluit, 3c non datur unio producta per intellectionem, & ab intellectione, de objecto dillincta. Nec placet lacu
da solutis,quia intelledius per intellectionem non potest ipsammet intellectionem in se producere, sicut nullum agens ut agens potest in se ipso ip-lam actionem, qua agens constituitur, producere ut terminum, alias enim ageus , dc producens veproducens, esset producrum a se ipso absque distinctione reali incer producens ut producens, de productum; quod ex terminis repugnare ostendi
- .Unde ex ibidem dictis a m .ss. 39 Respondeo visionem beatani non esse actionem de praedicamento actionis, quae habeae tendentiam physice. t proprie productivam termini, sed soluin elle ac totiem de praedicamento qualitatis, quae habet tendentiam perceptivam obiecti, Ze intellectivam , ac si eculativam ipsius Dei, ideoque opus non esse quod habeat termianum productum.Q iod confirmari poteli in qua is libet alia intellectione, licet enim ex munere dictionis, sive ut dictio eli producat verbum,tamea suppolito verbo , quatenus est intellectio rei iaverbo producto , nihil omnino producit, nec habet tendentiam productivam, sed soluin tuteli chivam , dc perceptivam obiecti in verbo produincto i Sed vi intellectio obiecti in verbo producto. Ee ut pura conleplatio , di specillatio illius in ve bo producto est vera actio vitalis: Ergo stat vera actu vitalis,quae ut talis no sit productiva sed sola perceptiva obiectuSecundo, quia vilio corpore de aliae sensationes extemε no producunt verbum. ut idolu obiecti ut est comunis sentes alia omi- ru,qua cum ipsis propugnavi in 1.deAflim.q. a. an. lo. nec est aliquid aliud quod produeant in sensu ipso, nec extra sensum: Et tamen sunt vera actiones vitales: Ergo ide quod prius.Tertio,quia soluin de ratione illius actionis est producere terminum, quae ex natura sua est propter terminum
producendum, vi sunt omnes actiones transeuntes, non autem de ratione illius actionis, quae est propter se ipsam, ut est intellectio, quae si producit verbum, illa non est propter verbum productum, sed potius illud producit propter se, quia
eo indiget, ut obiectum in eo intelligat: unde si detur obiectum respectu cuius intellectio non egeat producere verbum , quia ipsum obiectiim adest in se ipso praesentissimus , tunc intellectio non erit productiva verbi, nec termini, sed solum perceptiva obiecti praesentis, sicut sensatio ext
tior non est productiva idoli, sed solum sensiti va obiecti se ipso praesentis sensui: Ergo de rati
ne intellectionis non est producere verbum , aueterminum, nisi quando ex absentia , aut detecta praesentiae ex parte obiecti eo indiget; sed sol nobiectum videre, de percipere.
o Ex quo ad replicam in forma, distinguo niaiorem: Implicae actio transiens, seu de
praedicamento actionis, quae t sminum non prori
ducas, concedo: Actio immaneas, seu de praedi
409쪽
camento qualitatis, nego maiorem. Ad primam probationem, distinguo maiorem: Implicat actio,
qua agens nihil ei liciat, operetur, aut agat transeunter, nego: Immanenter subdistinguo: Suminio et ccre, agere, aut operari pro proprie producere,nego: Sumpto improprie pro se exercere, concedo maiorem, ec in hoc sensu nego miri rem, quia licet intellectus per visionem beatam nillil et iciat, nihilque operetur, aut agat modo, di tendentia productiva, sive prout agere,& Operari dicit eincere , & producere realiter, tamen aliquid agit ,& operatur modo elicitivo, & exertacito, quia in aliquo se exercet, & aliquam actionem exercet, & elicit, nempe videre Deum,videre enim, di contemplari Deum in se ipso, quamvis non sit producere, nec cicicere aliquid , non tamen est nihil facere, nihil agere, aut nihil operari, sed est agere, di operari quam maxime, siquidem eii exercitium anima omni alio exercitio quantumvis productivo, maius , excellentius, Ecpraestantius, quod licet sit mentis otium, hoc otium illius eii maximum, & totale negotium. Vide ubi Tractat. de Proυident. Ad fecuniadam , dico, quod Deus ad visionem beatam concurrit praevie reducendo intellectum de potentia ad actum videndi, sed non simultanee cum illa ad terminum, in quo nullum est inconvenies, ut Tra lat. de Provident.quaesL9. num. Is s. ducebamus. Quamvis sorsan dici possit, quod concurrit simul cum illa non ad terminu quem pro ducat, sed ad cognitiones alias, & affectus, quos, di quas excitat,& ad quos movet ipla visio beata; videns enim Deum , ex illius visione movetur ad plures cognitiones,& attactus in ordine ad ipsum,
ad quos limul cum ipsa visione Deus simul m
t obiicies quatio . Intellectio,vel per se Ipsam est verbum, seu species expressa obiecti,vel saltem inadaequale in illo consistit: Sed ni visione beata datur intellectio Dei creata:Ergo di verbu, seu species expressa creata. Probatur maior, quia intelligere obiectum , & repraesentare sibi obi ctum idem sunt: Ergo intellectio, & repraesentatio ooiecti idem sunt: Sed species expressa est repraesentatio obiecti: Ergo est ipsa intellectio. Secundo ; quia species expressa est qua obiectum constituitur intellectum in actu: Sed sola actuali intellectione constituitur intellectum in actu: Erago sola actualis intellectio est ver .Tertio,quia cocipi nequit intellectus ut actu intelligens obiectuin nisi obiectu intelligatur actu praesens intelleiaetui: Sed constituitur actu praesens intellectui per speciem expressam: Ergo & actu intelligens per illam : Ergo in illa consistit intellectio. Ex quo confirmatur: Quia Deus per se ipsum absque alio
distincto, non est actu praesens notus , dc manite
sius intellectui: Ergo indiget alio a se distincto ve adactu praesens, notus, di nunilastus inae avi Sed hoc aliud nequie esse , nisi species expressa
Ergo indiget specie expressa distincta. Probatur maior; quia non omni intellectui est Deus actu manifestus, praesens, & notus: Ergo non se s lo absque alio distincto est praesens, di notus alias semper, di cuilibet intellectus esset praesensi
Aa Respondeo, negando maiorem, quia sicut ait DahOm. quali. I . de Ueritat. artic.2
I a conceptio es esse ius aetas intelligendi. Ee
A. contra Gent. cap. ri . de ratione interioris verbi, quoa procedit ab intellirente eumst quasi terminus inteluctuat s operationis: Terminus au tem, di estectus actus intelligendi, de operationis
intellectualis realiter ab illa distinguitur, di in illa
non consistit adhuc inadaquate.Ad primam probationem , distinguo maiorem: Intelligere obiectum,dc repraesentare causalirer tibi obiectum idem
sutar, transeat: Et repraesentare sorinaliter , nego maiorem,quia intellectus causaliter solum reprae
sentat tibi obiectum, quando producit intra scilarmalem repra sentationem illius,quae est species cxprcita;& quia klem realiter est actio , qua Producit verbum, seu talem repraesentationem, qua in eo intelligit obiectum, ideo admitto, quod idα realiter sit causaliter reprasentate obiectum,& i ium intelligere: Att1men repraesentare formaliter: Obiectum non est exercitium, nec actio intellectus, sed esst officium verbi producti peream a conem , & ideo quid distinctum ab actione intelligendi. Ad secundam, distinguo maiorem: Spe
sies expressa est,qua obiectu constituitur intellec-vum in actu terminative, de passive ex parte su concedo: a constituitur intellectum in actu ac live ex parte intellectu , nego malorem de distin Suo minorem eodem modo, negoque consequotum, quia munus proprium speciei exprellae est constituere obiectum intra intelledium termi live,& passive intellectinn in aetii ex parte obiecti, hoc autem non habet oblectum ab intelle tione , siquidem ab illa solum habet denominaqtionem extrinsecam activd intellecti ex parte inritellectus. Ad tertiam, distinguo maiorem: Inteli gi non potest intellectus ut actu intelligenς iec' tum , nisi intelligatur in recto obiectum ut a tu praesens intellectui, nego , Nisi intelligatur doconnotato, subdistinguor Vt actu praesens p candem formam per quam intellectus constitutatur actu intelligens Ipsum, nego per diversa
.rmam, concedo maiorem, de minorem,& nego consequentam; fatemur enim non posse intellectum actu intelligere obiectum , nisi ut sibi actu PraesenS ilitentionaliter, sicut nequit intelligi obri ectum m actu secundo presens intentionalitee intellectui, nisi intellectui ut actu Intelligenti, Npercipienti obiectum, quia obiectum intelligi Nintellectum intelligere est quidam mutuus occur
Modini ad rotantiam se illi praesentaneo, de
410쪽
QMq.XI. An beati in visione beata producant Verbum 39I
potentit ad obiectum illud sibi praesens percipie
do; cum hac tamen advertentia, Sc di serentia, quod obiectum praesentari in actu secundo inteulectui importat in recto praesentiam ipsam obiecti, & de connotato intellectum actu percipiente; econtra autem inici lectum percipere, seu intelligere actu obiectum importat in recto intellectionem,& de connotato praesentiam obiecti, ita vi obiecitum conlii tuatur pratiens pro recto per sui speciem expressam. licet importando de conia notato intellectionem; intellectus autem construtuitur intelligens obiectum per intelleetionem in recto, licet connotando praetentiam obiecti;& siedis tacta est realiter actualitas ex parte obiecti, qua obiectum constituitur actu praesens, ab actualitate ex parte intellectus, qua intellectus constituitur 1etu intelIigens obiectum, licet ad ualitas ex parte obiecti, seu species expressa compleae terminative intellectionem, & intellectio compleat subiective repraesentationem speciei expressae tanquam mutuo sibi occuirentes, & ad invicesibi obuiantes. Vnde recte dixit D.Thom. quae .
g. de Potent. artis. I. quod verbum non est ex
rin eum ab ipse intelligere intellectus, eum ipsum intelligere compleri non possit ne verbo. Ex quo ad confirmationem. distinguo maiorem: Deus se solo absque alio distincto non est actu praesens, notus, & manifestus intellec-qui,secundum quod hoc importat pro recto,& ex parte obiecti,nego: Secundum quod importat se
connotato, & ex parte intellectus concedo maiorem. Ad cuius probationem,distinguo antecedest Non omni intellectui Deus est actu manifestus. Praesens,& notus, ex desectu actualitatis requisitae pro recto,& ex parte obiecti,nego: Ex desectu actualitatis requi litet de connotato ex parte intellec-m concedo antecedens Sc distinguo consequens
distinctione data; quia Deus,quantum est ex par te sua, & pro recto titulo actus puri in linea intelligibili, est actualissime praesens,notus, dc manife-llus omtii intellectui, si non deficiat ex parte intellectus proportio, & actualitas requisita ex pariste illiuρ:vnde si nostro intellectui,vel aliorum non est Miu, & absolute praesens, notus,& manifestus, totus defectus stat ex parte intellectus,vel quia ille improportionatus est sine lumine gloriae ad percipiendum obiectum illud de se praesentissimum, notissimum, ti manifestissimum actualissi me; vel casu quis intellectus esset lumine gloriae proportionatus, sed careret actuali intellectione, esset intellectus in potesa erga tale obiectum ac tualissinium de deficeret ex parte intellectus vltinia illius actualitas requisita; denominatio enim absoluta obiecti actu praesentis intellectui coales- Et ex ultima actualitate obiecti in esse praesentis, noti, & manifesti,dc ex ultima actualitate intellectus erea tale obiectum in esse intelligentis, licet
illam dicat in recto, hanc de connotato i cata uia
qualibet deficiente , deficit denominatio absoluta obiecti actu praesentis obiective intellectili;quia quamvis obiectum sit actualissitne ex partς sua praetens, si intellectus maneat erga illud in pote tia, non erit illi absolute obiective praesens, 5c quamvis intellectus per impossibile esset ex parte sua in actu intelligens si obiectum maneret in potentia praesens de non in actu intellectus non esset
actu intelligens obiectum abiblute, sed solun
quantum est ex parte sua, de conditionale,ex desectu complementi, id connotati, nempe praeseu
tiae actualis obiecti. Ex quo inseres, ut tacitis replicis laiatisfacias , posse quidem deficere intellectionem quidditativam Dei ab intellectu duplici casu.Primo, si intellectus sit improportionatus ex desec tu luminis gloriae. Secundo,si intellectus sit in a tu primo proportionatus lumine gloriae,sed neget illi Deus concursum ad actualem visionem. 8c in tellectionem, relinquendo intellectiim ut lumine gloriae illustratum pure in actu primo , de in potentia ad actualem intellectionem, quae est ultima actualitas ex parte intellectus requisita: Caeterum si adsit intellectus illustratus lumine gloriae, de in actu primo proportionatus, Sc item reductus adactum secundum. etiam seclusa omni specie cre ta,Se omni alio distincto,implicat quod Deus non sit actu absolute notus, praetens obiectivὰ, 8ζ m nisestus intellectui, Zt ab eo intellectus in ac tu secundo, quia tunc si deficeret iam non deficeis rei ex parte intellectus, nec ex desectu actualita iatis illius, sed unice deficeret ex parte obiecti,nempe Dei, seu ex desectu actualitatis eius, quod estomuino impossibile, cum Deus sit actualissimus per essentiam, ni actus purus in linea intel
s Obijses denique: Voluntas amans Deum amore citaritatis in se ipso producit impulsum: Ergo intellectus videns Deum in se ipso
producit verbum. Probatur consequentia, quia
non minus est actualitas obiecti amabilis impulsus , quo voluntatem impellit quam obiecti codinoscibilis verbum in quo praesentatur intellectui. 6 mie obiectioni dupliciter respondoqtur. Primo concesso antecedenti, negando co
sequentiam,& assignando disparitate;quia obiectatum cognoscibile non fit praesens intellectui, nisi per se, vel per suam similitudinem , unde si fiat
praesens per verbum, verbum debet esse similitudo quidditativa obiecti; Ze quia respectu Dei ro pugnat similitudo quidditativa ipsius ab intellec
tu creato producta ideo repugnat verbum, quod sciret talis similitudo; at obiectum amabile nomallicit, nec impellit obiective voluntatem per sui similitudinem, sed per inclinationem, & impia
sum,eoque voluntas non dicitur assimilativassicut intellectas;vnde de ratione impulsus non est esse