장음표시 사용
411쪽
In illo non militat ratio, quae in verbo mentis, ut hoc negato, illud negetur. Sed licet lim disparitas sit iussicies attenta ratione similitudinis propter quam negatur verbum creatum divinae essentiae; tamen attenta alia ratione , propter quam etiam illud negavimus, nempe quia verbu cit acintualitas ex parte obiecti, manet argumentum in
sua vi. Proptcrea etiam Illuli. GMoy assignataliam disparitatem, negando nempe,quod impulsus sit actualitas ex parte obiecti , sicut verbum, seu species expressa; quia impullus requiritur ex Parte voluntatis ut illam inclinet & impellat erga obiectum, di sic est aetii alitas non ex parte obiecti, ted cx parte voluntatis. Sed ni fallor, hae sola Vatione, non eneratur vis paritatis, quia duplex debet distingui inclinatio in voluntate una subie tiva, ct physica ad summum bonum in se ipso, de haec in actu primo est habitus charitatis, & in actu secundo eil inctus charitatis; alia obiectiva, qua Deus vi summuin bonum cognitum obiectivEmovet, tum in actu primo, tum in actu secundo voluntatem illam ad se aliciendo, trahendo, &impellendo, negari enim non potest, quod adhuc supposita inclinatione physica , & subiectiva voluntatis ad Deum per habitum charitatis, eget voluntas moveri ab ipso Deo obiective,trais
hi, sici, & impelli erga ipsum; & quod sicut nititia paritur ab obiecto & potentia,ita amor pro cedit ab obiecto, & voluntate,ab obiecto alicie te,dc trahente, di a voluntate tendente in illud, de illud amplexante, & quod sicut intellectus. & ob tectum mutuo sibi occurrunt, di obviant,ut notitia,& cognitio perficiatur,ita obiectum bonum nvoluntas mutuo sibi obviant ut amor perficiaturi Debet ergo ex parte obiecti assignari actus primus, qui sit vis proxime motiva, alicitiva, tracritiva. N impulsiva voluntatis ad se ; & etiam ac-eus secundus, quo obiectum bonum actu moveat, aliciat, trahat, & impellat voluntatem ad se, qui actus lecundus sit actualis tractio, motio, di impulsus voluntatis ab obiecto ad obiectum: Hie ergo est actus secundus, vel actualitas obieciati in esse motivi, atractivi, di impulsivi ad sei Erago impulsus iste est actualitas ex parte obiecisti se tenens, qua nempe obiectum ultimatu tra
hit, & impellit ad se voluntatem in actu secundo, sicut species expressa est actualitaS, qua obiectum se praesentat formaliter in actu secundo intellectui : Nulla ergo in hoc est disparitas. Vnde.
do antecedens, quia ratio ipsa,quae probat Deum ratione actus puri in linea intelligibili debere identiscare secum rationem speciei expressae, nepe quia debet identiscare ultimam actualitatem in tali linea, eadem probat, debere identificare secum rationem impulsus, quia debet identificare
Dcum in linea amabilis, di Uactivi voluntatii utitimam actualitate, quia etiam in hae licta estius purus. Nec in hoc appara aliquod inconveriniens, praesertim si consideratur excellentia magisna amoris charitatis, & quam intime in illo amorire coniungantur voluntas, di luminum bonum absque medio ullo obiectivo, solo mediante ex parte voluntatis subiective habitu charitatis in Ia proportionante in actu primo,ec actu cnarit iis illam actuante in actu secundo; ex parte obie ii autem, ipsum summuin bonum est impellens Nmovens in actu ptimo,de secundo per se ipluria i sum est obiective movens,& ipla motio, ipsum est trahens,& ipsa tractio, iplum est impellens de ipsa impulsus, ec sic mutuo amplexu complcctuntur voluntas cum summo bono, de summum bonum cum voluntate; voluntas quidem ut ex se impr portionata, Sc potentialis, medio habitu , de a
tu char tatis, Deus vero ut actuS purus nullo in
dio a se distincto, sed se ipso immediate illi viatur,illam trahit, de ad se impellit , de in utroquet
8 Sed dices, licet hoc dicendum videa tur de amore patriae, seu beatifico, tamen difficile dici potest de amore charitatis viae, quia Deus ira patria movet immediate cognitus ut est in se; iri
via veret non ita,sed ut counitus per species crea turarum: Ergo saltem in via voluntas producie
impulsum distinctum: Ex quo facile probabitur, quod etiam in patria, quia amor patriae eiusdeira
rationis, de speciei est, ac amor charitatis viae.
4s Respondeo, quod licet haec disparitas posset probabiliter sufficere ad discurrendu alit
in via , ac in patria . salvando eandem speciem charitatis, quia producere impulsum, sicut nec producere verbum, non mecificat dilectionemά nec intellectione in esse talium,sed soluin obieciatum signate dilectum, vel intellectum; verumta men, lentio, quod etiam in via ipse Deus vi sum mum bonum se ipso immediate ex parte si movet, de impellit, estque motio, de impulsus ob lactivus voluntatis ad se; 8c ratio est, quia nora
movet ut cognitus per species creaturarum nudae
sumptas,sed ut cognitus per illas elavatas luminctfidei, de per fidem, per quam intellectus,licet obiacvrd, plus cognoscit in Deo quam quod illae spe cies per se repraesentant de Deo; unde per fidem. licet obscure, cognoscit Deum credendo ipsum
in se ipso, de propter ipsum; dc Deus per fidem
lassicienter habitat in mente ita ut possit imme diate, de prout est in se movere voluntatem per se ipsum;quippe voluntas ducitur quide ab intelle tu usque ad cubiculum amoris, de usque ad ipsum Deum ut est in se exclusive, quia intellectus vltra progredi nequit, sed Deus vi est in se trahit ad se voluntatem, voluntasque intrat amore ad ipsum ut est in se, relicto extra intellacha, ad modum quo paranynphus sponsae ducit eam ad cubiculu
secretum sponsi ubi ad ianuam *oesias assume
412쪽
uua lin. An beati in vi e leata pro ducant merbum, e d
I sponsam, reli sto paranympho extra. Sic ere Intellectus per fidem cognostens Deum, non ut est in se, sed abstractive ducit voluntate usque ad Deum ut est in se exclusive; ubi Deus ut est in se assumit,3c trahit ad se voluntatem, quae illum ut est iu se amplectitur, relicto intellem extra visio nem Dei ut est in se. Unde nihil mirum, quod
Deus,ut actus purus,adhuc in via,sit voluntati imis
pulsus ipse, quo a Deo obiective trahitur ad i Lim, licet intellectui non sit verbum , seu species raprella, qua obiective se illi manifestet. so Ex dictis collige quo pacto explicanda sint aliqua loca D. August. quae nobis obij-ciuntur. Nempe I. Bb. I . de Trinit. p. I s.
ubi loquens de visione Dei in Patria, ait: Tune quidem verbum nostrum non erit falsum, quia neque fallemur, neque mentiemur. Et lib.f. da
Trinitati cap. II. Cum Deum nosimus, illa notitia verbum es, oest aliqua similitias Dei in
nobis, tamen inferior creatura, quippe anim si creator autem Deus.Et lib. I . cap. II. Tunc per
fecta erit Dei ilitudo , eumperfecta erit visor Ergo iuxta August. ipsa visio est Dei similitudom malis, de consequenter verbum creatum , seu Decies expretia. Et confirmatur ex M.Gregorio
M.q o.Moral. cap. s. ubi sic de beatis in Patria, ait: Tune de Deo audire verba non quaerimu quia Umun i um quos implet omnia.perspeciem Dei verbum videmus, quod nobis ramo altius s xέat, quanto mentes no as in intima iit iratione penetrat. Sublatis enim orientasitas, et oecidentalibus verbis, quasi quidamsonus aeterna praedicationissit ipsa imago internae Osonis: Ergo internam visionem ait esse imaginem 1 Ergo est species expressa Aespondetur enim ad primu, ibi solum agere August. quod verbum nostrum Non erit falsum , quod recte lalvatur, quamvis i ta essentia divina per se sit verbum nostrum, per se se ipsam nobis dicens , manifestans, dc reprae sentans. Ad secundam ait D.Thom. m praesentiariis. 2. ad a. quod ibi loquitur Augustinus de
notitia Dei in via, de qua verum dicit, quod illa notitia verbum est,sed non quidditativum Dei vetest in se, sed abstractivum Dei ut resplendet finite in creaturis. Ad tertiam,ait D.Tho.ad I.quod Bla authoritas loquitur de similitudine, quae est Per participationem luminis gloriae, di visionis Dei quae erit similitudo divinet visionis inadaequarita,& participata in nobis,ut effcctusex causa, de quo vide supra quast. Meaea num. 6 l .Ad quartam seu confirmationem ex Gregorio,iaco,quod Potius innuit,quod ipsum verbum Dei quod in ΡIet Omnia,crit nobis verbum,quia penetrabit ii time mentes nostras in intima illustratione, num-
PQ luminis glorie, de per se ipsum sonabit alti:Sinae, quanto intime pcnetrabit. Cum aute inquisiquod videbitur per specie, no est sensus,quod pervectini duunchamseut simili ia ne c.ς.zam, : B. per speciem, qui ipsum verbu erit substantialiter Cum item inquit, quod quasi quidam sonus eterinna praedicationis sit ipsa imago internae visonis,
vocat vilionem linaginem, nou quia re ipsa , ipsa sit imago formalis totius Dei ut est in se, te ut vi
detur, alias visio verbum esset, de non produceret
verbum; sed quia terminatur ad ipsum verbum Dei,quod vera est Dei imago,vel ad essentiam diu vinam,quae loco imaginis se praesentat intellectu de sie ipsa vino potest appellari terminative imago Dei, admodum quo auditio verbi est terminative verbum, sed non ipsum verbum is ari
si Sed dices:Essentia divina per se ipsam non
potest esse verbum respeetu beati: Ergo assἱgnandum est verbum ab illa distinctum.Probatur antea cedens,quia iuxta D. o. q.4.de Verit n. a. dciratione verbi est,quod sit exprestum, εc productur Sed essentia divina non est exprella, nec pr ueta
ab intellectu beati Ergo respectu il lius non potest
esse verbu. Respondetur,distinguedo antecedens: Non potest esse verbum proprie, dc adaequate,cori
cedo: Inadaequatc, dc communicer, nego antec
dens. Ad cuius orobationem respondeo, quod ut ibidem ait D.Tho.verbum potest summi,vel pro prie de adaequate,de sic importat duo. nempe esse repraesentatione obiecti,de esse ex essum,le pro 'ductum a dicente;vel minus proprie,communiter: de inadaequate , 6c sic solum importat esse reprae sentationem claram, B: actualem obiectit igitur licet essentia divina absolute sumpta non sit ver bum primo modo,quia non est produeta, de soluastius in eo sensu sit verbum in divinis , tamen secundo modo, de inadaequale essentia divina verishum sui est,quia se ipsam' ma aliter repraesentat, manifestat, Be nolincat intellectui, Si in hoc sensu dicimus,ipsam csse verbum intellectui illustrato lumine gloriae. sa Pro complemento huius quEstionis solet inquiri. An beati videntes Deum ex avitarinis sorinent verbum, vel verba partialia Dei Negative respondet Illust. Godoy. Sed distingueniadtim censeo. Nam si sensus lit, quod ex vi ipsius visionis Dei, se per ipsam immediaten intransitive forment verbum, aut verba partialia, verum tenet sententia negans; quia per ipsam visionem intransitive non attingit Deum praecisive, aut par
tialiter , sed ipsum ut est in se, unde si aliquod
verbum producat, necessarib erit verbum Dei ve est in se, de consequenter verbum totale, de nota partiale ; hoc autem repugnare , iam Ostensun manet. Loquendo autem ex vi visionis causaliriter, de illative , bc ne potest dici, quod ex vi viri
sunus moveri potest intellectus ad sormandum conceptum de eo quod videt, de tunc per alias cognitiones inferiores visione ipsa poterit formari
re conceptum, non quidem unum. quod tota
413쪽
res partiales,quibus Deum praecisive, ει partistiter concipiat, iam ut lasentem, iam n tiam ut iustam, &c. quod satis innuit Daho. ubi
liter i um Oideor Et unde prooenias nise ualitas leo prirnb Videntiam Deum per ef seni iam unus alio perfectius eum
indet,ct consequenter inaequaliter. ita Dahom. in praesenti, di cum illo communiter Theologi. Contrarium asseruisse Iobinianiun, testatui I lieronynius contra ipsinn,nepe omnes beatos squaliter fere beatos .in quem errore incidit eo,quod cu Stoicis existimavit, vitia, & virtutus aequalia in
omnibus esse,ac per cosequens merita,& demeriota omnium. Contra quem probatiar liostra assc
tio, mo ex illo Dan. i . ubi Christus sic ait: Ioiamo Patris mei mansiones matre sunt i Sed huiusmodi mansiones sunt divetsi gradas beatitudinis , & gloria, quae in vilione D i consisti: Ergoia videntibus ueum erunt diversi gladus, ita ut
unus persectius alio Deum vid at. Secundo ex Apoll. ad Corint, cap. 1 3. ubi sic ait: Alia clari tur solis, alia Tlaritas Lunae, asea clamias Stellarum. Stella enim a Stasia digeri ia claritate, fie resurrectio mortuorum, v bi sensus est , quod sicut Stella differt a Stella in claritate ,sic Sancti disserent in beatitudine, seu in gloria, quae invisione Dei consistiti sed Stellae inaequaliter luricent & clarescunt : Ergo Sancti inaequaliaee Deum videbunt. Tertio ex concilio Florentino in decreto unionis, ubi definit: Beatos Deum
Uidere trinum, , unum Ausi est , pro moritorum tamen dis stare alius alio perfectius. Id ipsum testantur PP. qui contra Iobmianum scripserunt , ut Hieronymus , Ambrosius , de
μ' ', D itide probatur ratione theologica
Quia ex videntibus Deum unus magis participabit de lumine gloriae quam alius: Sed qui magis habuerit de lumine gloriae periectius Ucum vi debit, quam qui minus: Ergo unus videbit Deum persectius alio. Minor patet, quia facultas videndi Deum non competit intellectui per suam naturam, sed per lumen gloria, quod intellectum in quadam deiformitate constituit . ut ex diactis patete Ereto quo malas fuerit lumen gloriae, tanto maior erit facultas videndi Deum: Sed quirasorem facultatem habuerit videndi Deum,
mastis, & persectius Deum videbit; sicut qui
maiorem virtutem visivam habet perfectuis i
cem intuetur: Ergo qui maiu* l neu gloriae ii buiat, perlectius Deum videbiti Minor Memptimi lyllogismi etiam patet, quia lumen gloriae
est praemium charitatis viae, Ee meritorum: Sed in via inter Iustos unus saepe habet maiorem in Iritatem quam altu . di merita maiorae rigo iaPatria unus habebit magis de lumine gloriae quam alius. Et confirmatur . nam qui plus habet de charitate habet maius Dei desideriuma Qui autem maius, habet Dei desiderium, magis aptus, paratus, & c ipax fit Dei desiderati; anima enim per desiderium Dei quodammodo anis pliat, & dilatat sinus suos,ut amplius Deum c piat , di percipiat, iuxta illud: Dilata os tuam ct implebo illus: Ergo qui maiorem habuit chariritatem, persectius Deum capiet, percipiet, di via debit. Ex quo. 3 Dico secundo i Inaequalitas videnda
Deum proxime erit ex inaequalitate luminis; remote vero ex inaequalitate Garitatis , seu mer torum in via. Ita Div. Thom in praesent. ubi si atri Faeultas indendi Deum non competit inte
tectui errauseundum suam naturam . sed per lumen gloriae , unde intexectus plus partiripsere de lumine gloria perfectius Deum videbit. Eea, tis. 7. in eorpori sic ait: In tantum istin tua creatus dicinam essenti perfectius, ves mixtio perfecte eognoscit, m quantum maiori, via mim iri lamine gloria perfunditur. Quid clariu
Quoad secundam partem etiam constat ex ipso. quia inde provenit remote inaequalitas visionis. unde prbvenit causa proxima talis inaequalita tes, nempe inaqualitas luminis : Sed iuxta Divia Thom. in praesent. inaequalitas luminis provenit ex Inaequalitate charitatis, nam plud , inquit, paxinticipabit de lumine gloriae, quI plus habet de cha
4 Deinde probatur ratione, quia inaequalitas in visione oblata tantum provenire potest proxime, vel ex parte obiecti; vel ex parte facuutatis visivae: Sed inaequalitas videndi Deum non provenit ex parte obiecti: Ergo solum provenieex parte iacultatis visivae: Sed haec est lumen gloriae : Ergo solum ex inaequalitate luminis gloHae proxime provenit Inaequalitas visionis. Minoe principalis probatur, quia tunc solum inaequalitas visionis provenire potest ea parte obiecti. quando oblectum perfectius in uno vidente,quam In alio reclpitur, nem, pcr limilitudinem magiς persectam i Sed hoc locum non habet in visi ne Dei, quia Deus non videtur per similitudinem in intellectu receptam , sed per suam essentiam Immediate praesentem intellcctui, quae ex parte sua eadem est respectu cuiusvis intellectus: Ergo inaequalitas in visione Dei star non potest, nec Provenire ex parte obiecti. Sed contra primam conclusionem obheses primo quia Deus videtur ab omnibus beatIs s uti eli SedDeus solum uno modo esuErgo viduetura,
414쪽
si III. An videntes Deum inaequaliter ipsum videant sc. 39 g
ab omnibus uno solum modo . Ergo non inaequa
liter. Secundo, quia iuxta August. lib. 8 3. quaest.
q. Ia. Unam rem non potest onus adio plus inteia ere: Ergo ex videntibus Deum nemo plus alio eum intelligit, nec perfectius videt. Tertio ex Matth. ao.ubi in Parabola operariorum in vinea, omnibus rependitur, seu promititur squale denarium, licet inaequaliter laboraverint; alis enim abbora tertia, alia ab hora sexta, alij i nona , alij
latum ab undecima laboraverant, de tamen acceperunt omnes aequale denarium; sed per tale denarium intelligitur beatitudo seu visio Dei: Ergo inaequalibus meritis repend tur aequalis beatitudo, leu vilio Dei. Qtiarto,quia inaequalitas vitionis obcsside paci, ta quieti beatorum,liquidem munus perfecte videns desideraret videre Deu quantum alius, qui persectius videret: Ergo talis i aequa itas non eil admittenda. Respondet D.Tho. quod cum dicitur , quod videbimus Deum sicuti est, hoc adverbium etiti determinat modum viasionis ex parte rci visae, ita ut sit semus videbimus eum, ita esse sicuti est, quia videbimus ipsum esse', quod est eius essentia; & ex parte rei visae fatetur omnes uno modo visuros, quia Deus non
nisi uno modo est in se ; non autem adverbium illud setiti determinat modum vitionis ex parte .videnris, ut sit sensus, quod ita erit persectus modus videndi, sicut est in Deo persectus modus essendi, quia hoc est impossibile in intellectu cre
io, ut mox explicabimus. Ad secundum similitet respondet,dictum Augustini verum tenere loque do ex parte rei intellectae, quia in una re, aut
lecto non plus de ipsa re intelligit unus quam
alius , alias non unam, sed diversam rem,aut o lectuin unus intelligeret, ac alius; non tamen loquendo quantum ad modum ex parte videntis,
quia intelligere unius potest esse persectius quam intelligere alterius licet ambo eandem rem inteuligant. Hucusque littera D. o. 6 Ad tertiam, dico,quod denarius repensas operarijs significat aequalitatem visionis, seu vitae aeternae in duratione , quia licet alij ante, alij post incaeperint in vinea laborare, que sterna erit beatitudo unius, quam alterius, unde August. ferm. 39. de Verbis Domini, sic ait: Denarius ille
vita aeterea es , ct in vita aeterea omnes aequales erunt. -υis enim meritorum dioestate fulgebunt; quod tamen ad vitam aeteream pertinet, aequale erit omnibus; non erit alteri longius, alteri brevius, quodparitersempitemum est; nonatatem significatur per denarium squalitas in m
do videndi, quia hic erit inaequalis iuxta meritoxiam inaequalitatem. Vel dicatur, quod licet operari; illi inaequaliter quoad tempus laboraverint in vinea, alij ante, alij postea incipiendo, non proinde novissimi minus meriti habuerunt; quia in Ecclcsia Dei, quae vinea illa cst, meritum non Pensatur ex antiquitate, nec in diuturnitate laboris, sed ex assectu, & charitate. unde si novissi.
mi aequo aifictu, de charitate ad laborandum in vinea se determinarunt , licet in extremo vitae,
aeque apud Deum meruer ut, ac si1,quia a iuventute. vel virili aetate diu laboraverunt; solci enim Deus pro sua libertate, di dominio aqualem gratiam, & charitatem impertiri ei, qui a postremia vitae convertitur , quain ei, qui per totam vitam Deo inservivit; & tunc squale praemium viritque rependitur, quia utrique aequalis suit charitas, de gratia, penes quam meritum pensatur, Zc non P ncs diuturnitate m in laborando ; di hoc voluit
Christus, & parabola significare. Unde Gregor. NaZianaenus Orat. 4o. sic ait: Et laboris modum plus contulerint, qui priores ingressunt,
non tamen quantum ad voluntatis mctuum, propter quam etiam fortasse postremis amplior merinees debebatur, quia forsan maiori citaritate fece runt, licet una solum hora, quam ' alij, qui tota die laboraverunt. Ad quartum denique dico,
quod inter beato nestio amplius deficiurat quatui uxta mensuram charitatis , de gratita, ex qua zorum desideriu proficiscitur;vnue qui minus habet de charitate minus de Dei vilione desic erat, qua qui magis & sic ille mitius intenta visione 1ati tur, εἰ quietatur, illa magis intenta; sicut duo distinctae liaturae homines unus minori velle conteistus est, quia 1uae staturae adaquatur, nec deiiderat vestem maiorem , qua alterum indui videt, quia suae staturae improportionatana; ltatura enim bcatorum penes maiorem, vel minorem charitatem,
de gratiam pensatur. Praeterquam, quod in Reginno illo unusquisque de alterius laetatur beatitudine sicut de propria, nec ibi est meum ac tyuia frigidum illud verbum , sed omnes simul, do iacommune de omnium laetantur beatitudine , lucet inaequaliter iuxta inaequalitatem charitatis. Sed contra lacundam conclutionei militat speciale argumentum , quia stante aequali lamine gloriae potest esse inaequalitas/c diversitas in visione Dei: Ergo non solum lumen gloriae est causa proxima talis inaequalitatis. Probatur antecedens , nam flante aequali lumine gloriae in i tellectu angelico, ac in humano, visio Dei elicita ab Angelo persectior erit, quam elicita ab intellectu humano: Ergo stabit inaequalitas, & diversititas visionis flante aequali lumine gloriae. Probatur antecedens , quia visio intellectus angolici non potest non differre a visione intellectus immani, squidem sicut ex genere suo disserunt intellectus angelicus, di humanus, ita ex genere suo dita re debent intellectio, seu visio angelica, seu inintellectus angelici a visione intcllectus humani; sed stante aequali lumine stat diversitas ellentialis illorum intelleistuum: Ergo stabit diversitas essentialis, & consequenter inaequalitas in visionibuet illorum.
2 De hoc argumento late egi Tractat. δε
415쪽
cbaritat. quaest. R. a num. I r. ubi retuli duas Ientensas Tlioni illarum, primam dicentium, lumen gloriae elevare intellectum angelicum, &humanum, non secundum rationes proprias in quibus differunt, sed secundum rationem com mune di univocam incellectus,in qua conveniunt,
disic sol ulti influere, aut specificare visitonem secundum rationem communem, & uni vocam intellectionis ut sic, communem ad intellectionen angelicam, & humanam; & totam illarum vilicianum disterentiam stare penes inaequalitatem l minis ,unde si lumen lit aquale,visio erit omnino aequalis, & nullo modo diversa plus quam numerice. Secundam aliorum dicentium, quod lumen elevat intellcctus illos ut specie, vel genere dict-rentes; in qua lententia admittebam cum aequali lumine gloriae visionem angeli esse ex lito genere persectiorem quam vilio intelleinas humani; licet haec maior perfectio de materiali se haberet ad beatitudinem ut est praemium cliaritatis, quia solum stat ille excessus penes rationem genericam intellectionis angelicae, vel humanae, in qua non excedunt vires naturae, &quae quasi de materiali se habet ad speciem, seu differentiam specificam supernaturalem vilionis Dei ; cum quo tamen semper salvatur, quod inaeclusitas formalis,dc lupernaturalis in videndo Deum unice proveniat alumine gloriae, quod est tota ratio , & virtus proxima ad visionem ut supernaturalem, & ut excedentem vires naturae, quo solum pacto est prae miam, & merces charitatis, di meritorum. Quae
ridem quia ibi late explicata Berunt; ne rariem transcribamus , ad ea lectorem remittita
per essentiam, ipsum comprehendant, vel comprehenderepossint
x δ' Imprehensio dupliciter accipItue
in Sacro Textu. Primo large, deminus pr p. te, pro consequilone, seu assequii in ne rei. Et hoc pacto certum est beatos comprehendere Deum , dicuntur enim comprehensores contrapolitive ad viatores, qui tendunt ad beatitudinem assequendam, sed nondum eam tenu runt. nec apprehenderunt; unde in hoc sensu aiebat Apost. ad Philip.3. Sequor aurem,si quomodo comprebendam, id est, eo fine, ut comprehendam. Item I .ad Corinth. s. Me currite in eo prehenesatio .Secundo sumitur comprehensio pr
prie,sccundum quod aliquid includitur in comprehcndente ; & loquendo magis stridie de comprehensione intellectiva, illud proprie comprehenditur , quod cognoscitur quantum cognosci bile est, ita ut sit in cognoscente tanquaui iactu sum in comprehendente vel adaequante eius cog noscibilitatem. Et in hoc sensu. a Dico primo: Beati non eo reben indefacto ipsum Deum. Oppositum somniavit Eunomius, cuius tanta fuit stoliditas , ut teste Epiophanio Haeres. 7o.dixerit: Tam perspicue Deum scio, ae tantam eius cognitionem haseo , Ut nos tam me i um , quam Deum perfectesiam. No stra autem allertio est de fide, primo ex Illo Hi remiae 3 a. Magnus consido , G incomprehensialis cogitatu, ubi Deus nominatur incomprehen
sibilis. Secundo ex illis lodis in quibus Deus dici citur invisibilis; quae quidem communiter 1 PRexponuntur de incomprehentibilitate Del. Te tio ex Concilio Lateranense lub Ilanocenc. III. ubi definitur, quod unus Dius est verus Deus. mensu, incommutabilis, ct ineo reben bilis.
Quarto ex PP. Chri tost. enim orat. 3. contra Anomaeos, lic ait: Vocemus igitur inexplieabilem illum, incomprehensialem illum, quem nemo uitare, nemo in iere, nemo essequi potest,adaequando nempe ipsum. Ambrotius Tractat. in Symbol. Apsu. cap. t o.Incomprehensibilia sene
iudicia Dei , quia quamvis proficiens quis inscientia, & sapientia arcana rimetur, tamen naturi increatae lubstantiam ut talis est, nunquam
poteti ad plenum comprehendere. Sic alij I P. ex quibus omnibus concluditur esse de fide. Deum, saltem de facto, a nullo intesiecta creato comprehendi.
i Dico secundo: Nee denuntia Dei a soluta potes Deus comprehendi ab υllo inteluctu
errato , atqueadeo es essentialiter incomprehensibilis ab alio, quam a se. Probatur primo ex dictis, quia si Deus comprehendi posset ab intellectu creato, adhuc de potentia absoluta , nota esset absolute incomprehensibilis, sed absolute,&ex se comprehensibilis: Sed de fide est Deum esse incomprehensibilem: Ergo. Secundo: Nam pluia
res Ecclesiae PP. ex eo. quod iuxta Apost. t. ad Corinth. a. Spiritus ferutatur omnia, etiam pro-senda Dei, hoc eli, Deum comprehendit, probarunt contra Macedonianos,Spiritu Sanctum esse Deum: Ergo quia existimarunt,Deum, nisi a Deo comprendi non posse. Tertio ratione D. Thom. Siquidem,ri obiectum aliquod comprehendatur, non fiassicit, quod totum cognoscatur ex parte rei cognitae, sed requiritur quod cognoscatur to tum , & totaliter quantum cognoscibile est, Sea
licet Deus a beatis cognoscatur totus; a nullo tamen intellectu creato potest cognosci totaliter. quantum cognoscibili est i Ergo ia nullo intelle ieis creato comprehendi potest. Probatur minor.
quia Deus est infinite cognoscibilis, siquidem
cognoscibilitas sequitur ad ens, unde sicut est iu- finite ens, ita est infinite cognoscibilis: Ergo noli potest totaliter cognosci quantum cognoscibilis
est, nisi cognoscatur infinite: Sed nullus intelle
416쪽
cuast. XIII. Utrum videntes Deum per essentiam, e 'c. 39
etiis creatus, adhuc de potentia absoluta, potest Deum cognoscere infinite: Ergo nec totaliter, quantum cognoscibilis est. lyrobatur minor a D. I lio. hoc pacto : In tantum intellectus ereatus di inam essentiam perfectius. vel minus perferiia cognoseis, in quantum matri,vel minori tamine gloriam unaetiar: Sed lumen gloriae creatiam
Inquocumque intellecta creato rcceptum,non m
tes esse in nitum: Ergo rivofisbile est , quod
intellectus erratus Deum insinite eognoscat:
Ergo impossibile es quod Deum comprebem
Sed opponit sibi D.Tho.Videntes Deum,
totum ipsiam cognoseunt,ita ut nihil ipsius lateat ipsos: Sed iuxta Augustinum. lib. te videndo Deuia Paulin. Illa comprehenditur, quod ita totum
videtur , Ut nihil eius lateat Uidentem: Ergo via dentes Deum,ipsum comprehendunt Respondet, di tinguendo maiorem: videntes Deum, totuin ipsum cognoscunt, di totaliter, ita ut nihil ipsius quoad modum cognoscendi lateat ipsos, negat. Totum, sed non totaliter. ita ut nihil ipsius ex parte rei cognitae lateat ipsos,concedit maiorem; de Explicat minorem, eo sensu, ut illud comprehendatur , quod totum, di totaliter cognoscitu ita ut ex modo cognoscendi nihil lateat cognoscentem non vero ita vi sulficiat ad comprehc sionem totum cognoscere , ita ut nihil ex parte rei cognitae maneat incognitum.
3 Sed in contra replicat: Vel ly totaliter distinod si rei visae,vel modia cognoscentis:Sed videns Deu peressentia videt ipsum totaliter,tu ex parte rei visae quia videt eum sicuti est;tum ex parte videntis, quia tota sua virtute videt: Ergo videt, dicognoscit Deum totaliter quoad modum ex pa te rei visae , de ex parte videntis: Ergo comprehendit. 6 Respondet D. Tho. quostly totaliter,
ut ad comprehensionein obiecti requiritur, dicit modum re; visae comparative ad modum viden iis, ita ut modus videntis aequet modum rei visae, M tantus sit modus videndi, quantus est modus cstendi rei visae, seu quantus est modus cognosci-hilitatis passivae ipsius; de hoc pacto, negat minO- rem,quia videntes Deum per essentiam, licet videant totum,quod in Deo est, & ipsum ut est in se, quoad rem cognitam ,& etiam ex parte sua
voto conatu, & virtute sua, non tamen vident to xaliter in sensu explicato, quia virtus, de connatus
antellectiis creati non potest adaequare in modo cognoscendi modum ipsum quo Deus ipse est in se, aut quo in se est cognoscibilis; quintilio modus cognoscendi ex parte intellectus creati est infinite inferior ad modum essendi Dei in se , di admodum cognoscibilitatis ipsius, & ideo comparatur modus cognolcendi intellectus creati ad . modum cogno1cibilitatis Dei, ut participatio ad Lotum,ut inadaquatuni ad adaequatum, ia non yttotaliter ad totaliter, di ideo deficit ratio comprehensionis. Et quia haec doctrina D. Thom. infundamentalilsima.
7 Explicatur ex ipso: Siquidem aliquid
comprehendi, vel non comprehendi non stat prae cise in eo, quod plus, vel minus, totum, vcl sola
pars obiecti cognolcatur, potcst enim unus cognoscere in obiecto lignate tantum & totum,quod alius, quin tamen unus comprehcndat sicut alius;
sed stat in persecto modo, de perspicacia cognos cendi, quia licet tantum , de totum quod unus, cognoscat alius potest tamen unus id ipsum cognoscere persectioni modo , de maiori perspicacia quam alius, de tunc ille solum comprehendet obiectum, qui nedum totum signate cognoscit, sed qui tanta perspicacia, & modo tam perfecto cognoscit, quod in modo cognoscendi adaequat modum essendi. de modum cognoscibilitatis passivae
ipsius obiecti: Atqui licet omnes beati videant totum Deum, di quantum ipse Deus in se ipso
videt, quia vident eum ut in in 1e. tamen non vident ipsum tanta perspicatia , de claritate, nec tam perfecto modo cognoscendi, quanto Deus
est in se, nec quanta eli eius palsiva cognoscibilitas, sed in hoc modo infinite deficiunt a n iodo essendi Dei, & a modo quo est passive cognoscibilis: Ergo. Explicatur ulterius, quia potest ali quis cognoscere aliquam propositionem solum
probabiliter,u.g. triangulum habere tres angulos aequales duobus rectis,per hoc nempe quod a Sapientibus ita dicitur; alius vero eam cognoscere demonstrative; quo in casu tantum signate cognoscit primus , ac secundus, siquidem nihil illius
propositionis est quod non cognoscatur a cognoscente probabiliter; non subiectum , non premdicatum, non compositio,quia,quamvis probabialiter,haec omnia cognoscit,& haec ipsa,& non amplius cognoscit alius demonstrative r Et tamen propter diversum modum cognoscendi, primus, solum opinatur, secundus demonstrat eam conia clusionem,primus eam non comprehendit,secunia clus comprehendit: Ergo pariter , licet videntes Deum,totum Deum cognoscant, ita ut nihil sit, quod ab eis non cognoscatur tamen quia non vident modo tam petfecto, & perspicaci, quanto Deus in se, & ex se cognoscibilis est , non comprehendunt ipsum.
8 Et hine explieat D. Tho. dissinitionem
comprehentionis traditam ab Augustino,& communiter a Theologis recepta nempe istam: Illud comprehenditur, quod ita Oidetur . Ut nibu eius lateas videntem; aut euius sines eiretae piet, aut
eir Uerlipossunt.primum enim intelligi debere, inquit, non praecise quantum ad rem signa cognitam, quali satis sit ad comprehensionem quod nihil rei lateat cognoscentem; sed quantum ad modum cognoscibilis, & cognoscentis, ita veobiectu non sit cognoIcibile aliquo modo altiori,
417쪽
quomodo lateat cognoscentem, aut ab eo non cognoscatur, sed potius tam perfecto modo cognoscatur, quam in se copioscibile est. Et limiliter
exponit ly cuiussus circunspici possunt. Tunc
. enim, ait, sines alicuius circunspicimtur, quando adflnem in modo cognossendi illam rem perveniatur, id est, quando modus cognolcendi eo usque pervenit, ut adaequet modum,quo obiectum ex se
cognoscibile est. - i s Sed replicabis primo: Nihil Dei, nee
. quoad rem, nec quoad modum,latet videntes ipsum: Ergo comprehendunt. Probatur antecedes,
quia beati vident, non solum Deum totum , sed etiam totum modum, quo Deus est in se, & quo est passive cognoscibilis: Ergo nihil ipsitus adhuc quoad modum latet ipsos. Secundo, ab opposito, quia ut obicctum comprehendatur, non re quiritur quod cognoscatur tam perlecto modo,
quam cognoscibile est : Ergo. Probatur antecellcns , quia Emtica est cognoscibilis modo infinito, siquidcin a Deo modo infinito cognoscituri. Et tamen non requiritumad illius comprehentionem cana modo infinito cognoscere: Ergo ad comprehensionem non requiritur itin pericino modo cognosccre obiectum, quam in se cognoscibile est.. io Resimi eo ad primam, distinguo an-xecedens : Nihil Dei, nec quoad reni, nec quoad
moduin latet signate videntes ipsum , concedo: Exercite, nego antecedens. Vel alit : Nihil latet quoad modum , sed latet aliquo modo concedo: Nihil latet quoad modum, nec aliquo modo, nego antecedens. Ad cuius probationem, distinguo antecedcns: Beati vident,non solum totum Deu,
sed totum modum signate, concedo:Totum m dum exercite,nego. cI aliter:Vklent totum m dum , sed non tam Persecto modo,concedo: Totum modum, & toto,iamque persecto modo,ne
go antecedens, & consequentiam; itaque perfe-ichio comprehensionis non reces explicatur solis. rebus, aut verbis, sed adverbi,s explicantibus moiadum, non signate, sed exercite; cognoscunt enim Beati Deum signate ut infinito modo cognosci
bilem ,& ipsum infinitum modum, quo cognos xibilis est;sed id non satis est ad comprehensione, sed requiritur, quod exercite cognoscant illum
modu,id est, exercendo eundem modum cognoscendi,vel tantum, quanto Deus cognoscibilis est, seu quod tanto modo,& toto modo cognoscant, uanto & qno cognoscibilis est;aliter enim Deus liquo modo cognoscibilis manebitμd quem noverveniet unquam modus cognoscendi Seati, sed eo modo Deus manebit ab eo incognitus, & ipsum latens, & consequenter incomprehensus.. 1I Ad secundam , distinguo antecedens: Non requiritur, quod obiecitum cognoscatur tam Perfecto modo, quam cognoscibile est intrinsece
inse ipso, & ex meritis proprios,nego aut cons: Quam cognoscibile est extrinsece, in alio, & ex
meritis alterius, in quo cognoscitur, concesso antecedens. Ad cuius probationem, dico,quod iis mica, & quaelibet creatura, dum a Deo cogno citur , vel ab alio cognoscente luperiori ad ipli cognoscibilitatem, non cognoscitur praecise quari tum intrinsece, de ex meritiS proprus cognolcibi
lis est , sed plusquam taliter cognolcibilis est vel quia cognOlcitur in superiori causa , in qua perfectius est cognoscibilis quam in se ; vel quia
cognoscitur iuxta modum, quo est in superio ri cognoscente , in quo res insertarcs sunt nobiliori modo, quam in se ipsis, ut non semel aueiarit D. Tho. Vnde ut res aliqua comprchendatur non requiritur, quod cognOlcatur modo ita perfecto licui extrinsece a Deo, vel ab aliquo alio superiori cognoscente cognoscioilis eit; sed solum eo modo quo intrinlece , & ex meritis proprias cogno1cibilis est, modo nempe adaequante
cognolcibilitatem intrinsecam iptius obiecti ; α ideo qMelibet creatura comprehensibilis est ab aliqua alia , quia nulla est cognoscibilitas intrinseca creaturae infinita, ac proinde, nec tanta, cui non possit correspondere vis cognosci ivan moiadus cognoscendi aequalis, vel superior ex parte alicuius intellectus creati; attamen Deus a nulla
creatura comprehcnsibi bis est, quia cognoscibiliatas intrinseca Dei eit infinita , cui proinde nulla Vis cognoscitiva potest correspondere in ullo in
tessectu creato tanta, nec modus cognoscendi
tantus, & tam perscctus , ac est ipsa Dei intrinseca cognoscibilitas , quia nulli intellectui crea to potest convenire vis cognoicitiva inlinita, neci modus infinitus cognoscendi. Quae doctrina si
recti intelligatur , innumera diiliavit dubia, ct
omnia , quae formaliter sunt in ipso, an possit Uuum videri Ame'. alio
1 πN hac quaestione praecipua controve
I sia est inter Thomistas, di Scotinas,
omistae enim communiter tenent , visionem Dei non posse esse praecisivam inter praedicata, quae sunt in Deo formaliter , ac proinde , nec eia sentiam videri posse, non visis attributis , nec unum attributum sine alio,nec essentiam sine pec sonis, aut relationibus,nec unam sine alia. Oppota situm tamen tenent Scotitiae, innixi praecipue distinctione formali ex natura rei, quam inter diviana praedicata tuentur ; quibus adheret Algidius a I)raesentatione , Granados, & aliqui ex Iesiuitis Igitur.
a Dico primo: Beati defactovident m .
Deo omnia , quas malis fast in faso. In baa
418쪽
cri l. XIV. An beati videant in Deo omnia m. ' 399
assertione conveniunt nobiscum Scotistae, di omisnes Theologi. Et patet primo ex illo Ioan. Viae-bimus eamsicuti e Sed si aliquid Dei non vid remus , non videremus eum sicuti est, sed aliter est, nempe ut quid minus , quam est ; sive venon tantum , quantum est: Ergo. Secundo ex Cincit. Florent. definiente, beatos videre Deum umser trisumsisti νυε. TertIo ex August.lib. ao. de Cicitat. Des, ubi asserit, quod videbimus, totum id, quod nunc credimus non videntes: Nullum autem est assignabile praedicatum sorma-k , quod in Deo nunc non credamus i Ergo nui, tum erit, quod tunc in iplo non videamus.
3 Dico secundo: Nec de potentia Dei dissolutapois rideri essentia dit In ne attribuatis, aut personis, nee imum attributum e alio,
nec una person m acta, Probatur primo ex illo Ioan. a . ubi Chrillus lic cum Philippo ratiocinatur : Pbilippe, qui videt me, videt Patrem meam. Quomodo is diris: Ostende nobis Patrem Non ereditis quia ego in Patre Patre in meein En ubi Cnistus ex vilione Filij concludit videri Patrem di Atqui conclusio ista falsa ellet, limsset una persona videri sine alia: Ergo per e verba asseruit Christus Dominus,unam personam videri non posse alia non visa , seu Filium videri non posse Patre non viso i Sed dissicilius valde apparet essentiam videli sine attributis,aut unum attributum sine alio, quia Pater distinguitur rea liter a Filio, sed essentia non distere realiter ab Uributis, nec unum ab alio i Ergo.
de tacta, non de possibili. Sed contra,nam Christus virtualiter arguit,&probat, eum, qui se vi det. vuere etiam Patrem, quia pse in Patre , &Pater in ipla est: Sed haec ratio probat,non solum
de facto, sed etiam de possibili, quia impossibile est , quod Pater non sit in Filio, aut quod Filius non sit in Patre: Ergo nec de possibili videri potest Filius sine Patre. Confirmatur ex Augus .lib.
a. is vinitat. eap.8. sic sente: Sive audiamus. fende nobis Filium e auiamus , ostende nobis Patrem I tantumdem valet; quia neutersine
Hiero potest ostendi; unum quippe sunt scut ipse ait : Ego edi Pater onum sumus: Ergo nedum de facto non videtur Pater sine Filio, sed nee potest ostendi, dc consequenter nec videri unus linealio, & hoc, quia Pater, & Filius unum santi Sedo innia,quae sunt in Deo potiori tItulo idem sunti Ergo nullum videri potest sine alio. Urgetur ex ipso in Psalm. 81. ubi praedicta verba Ioannis: Nesitis. quia ego in Patre, ct Pater in me est, sic exponit: Id est, ct me viso . videtur Parer QPatre υδο , videtu Filitis. Patris, Piliis parar . n potes O . Vbi non tus o paratur natura, ct subsi.mtia . visio separari non potest. Quid clarius Sed eadem ec pocior ratio est de visione essentiae, & attributorum, qu aeque, ves masis iuri unum, . id-: iirgo.s Deinde probatur ex D.Thom. qui 2.a. quast. a. artici8. ad 3. sic ait: Summa bonitas Dei, fecundum modum, quo nune intelligistirpe
esse Ius, potest intelligi sne Trinitate person rum r Sed secundΛm qtiod intelligitur in se ipso prout videtur a beatis, non potes intelligi , ne
Trinitate personarum. Et 3. pari. quaest. 3.artita
3. lic ait: Intellectvi dupliciter se habit ad est iana. Vno modo is eognoscat Deum, cuti est , Ο μ imposibile est, quod circunscribatur per intellicium aliquid a Deo, or aliud remaneat, quia totum quod in Deo est, est Unum , fama divin. Exione personarum. Ex quibus sic arguitur: Visio intuitiva Dei, & quidditativa , in hoc differt a cognitione abstractiva, de per effectus, quod ita
cognoscit Deum prout sibi repraesentatur per cia sectus , vel per conceptus formatos de Deo admodum rerum creatartim, illa vero cognoscie
Deum immediate in se ipso , & prout in se ipso Iubsistens: Sed licet primo modo possit intcli
eius cognoicere Ddum, non cognoscendo omnia, quae sunt in ipso, de virum sine allo, praescindet do scilicet unum ab alio, tamen secundo modo Implicat contra; ictionem, Deum vid. ri. seu cogis nosci, non cognitis attributis , relationibus , requidquid in ipso cii forti aliter 'S similiter ex his, unum sine alio; Ergo. Ρrobatur minor, primo exterminis, quia implicat vidcri prout est in se . de cognosci praeci live ab aliquo, quod csi re ipsa in se: Sed videri ut est in 1 e. non cognitis attributis, aut relationibu ,est cognosci praeci sive ab aliquo, quod revera est in se : Ergo in plicat contradictionem videri ut est in se , non visis attributis, Screlaticinibus. Probatur maior . quia implicat interminis videri ut est In te , dc ut milaus quam est in se ; quia eo ipso , non ut est in se , sed aliter aeest in se cognosceretur i Sed cognosci pracis, e ab aliquo , quod revera est in te ; est cognosci veminus quainin se est, quἰa est cognosci, &non vi omne quod est in se . sed tantum ut aliquid quod est in se: Ergo. 6 Secundo quia ideo nos modo non cognoscimus essentiam divinam ut est in se , quia illam cognoicimus praecisive . pluribus, quae re ipsa est in se, v.g. praeci sive a sapientia, iustitia . &alijs, quae re ipsa sunt ipsa essentia vi est in se: EGgo implicat videri Deum ut est in se, si videtur praecisive ab aliquo , quod revera est in se. Tertio, quia Deum cognosci ab intellectu est ipsumelle obiectivὰ in intellectu: Ergo cognosci ut est in se, est esse obiective in intellectu ut est in se: Sed implicat cognosci praeci sive a Trinitate personarum , v. g. de uile obieetive in intellectu ut est in se; liquidem tunc easus esset obiecitive in inteu
lechu ut unus tantum, Sc non ut trinus, in se au
tem est unus, & trinus: Ergo implicat cognosci praecilive, e cognosci ut est in se. Quarto, quia
plicaa Dum situditativo videli ut cit in se,
419쪽
quin videantur in ipso omnIa, quae sunt de essenistia, dc quidditate eius ut est in se: Sed nihil est in Deo , quod non sit de essentia, dc quidditate eius ut est in se: Ergo implicat Deum videri ut est in
in se, quin videantur omnia, quae formaliter iunt in Deo.
Respondet Recent. Scotista, minorem a nobis supponi ut veram, sed ab ipsis seponi ut fall4m, quia dictu uni Dei eventiam, te quiddi
ratem to aliter ex natura rei ab attributis,& relationibus, ac proinde haec non sunt de ei sentia, di quid ditate Dei ut eit in se. ita contra,quia nobis luriiceret tam certum esse, non posse cognoscies sentiam Dei line attributis. dc relationibus,quam certum eli,eam non distingui formaliter ex natura rci ab attributis,dc relationibus. Contra secumdo, quia Deus a parte rci non est accidentaliter sapiens, aeternus, aut immensus; quia nulla persectio Deo convenit accidentaliter: Ergo ei sentialiter eit sapiens, aeternus, immensi , dcc.cum non dctur medium: Ergo attributa sunt de ei sentia Dei prout est a parter ei. Tertio, quia Deus esset tialiter est actus purus in linea entis, de cori seque-ter in omni linea: Sed de edentia actus puri in linea entis est ad nullam pelaot onesti ei tetidie is
in potentia, de consequenter includere chentialiter Omnem persectionem essendi: Ergo debellei
tia ,&quidditate Dei est includere omnem perfectionem essendi, dc consequenter Oiralia viri Luta, Zc persectiones.
i Confirmatur primo: Deus videri non
potest , nisi clare cognoscatur ut actiis purus in mendo, quia per hoc primo distinguitur ab omni non Deo: Sed non visis attributis,non videreritur ut actus purus in essendo, quia non rideretur ut a tity formaliter iustus, bonus, aeternus, 1 piens, dic. sed ut in potentia ad esse actu, de fora maliter talem: Ergo videri non potest elare non visis attributis. Conformatur secundo: Implicae videri essentiam ut est in se, quin videatur ut est in se sapientia, bonitas, aeternitas, dcc. Sed implicae 'se videri,non visa sapientia, bonitate, aeternitate, Sc. & consequenter,non visis attributis:Ergo implicat eam videri ut est in se, non visis attributis. Probo maiorem: Implicat videri essentiam ut est in se praecise essentia, & non ut sapientia, nitas, memitas, d c. quia negatur suppositum , nempd quod essentia sit in se praecise essentia, de non bonitas, sapientia, aeternitas P δ c. Sed implicat videri , de non praecise ut essentia, quin videatur ut etiam sapientia,bonitas, aeternitas, dcc. Ergo.Vrsetur: Dum essentia divina cognoscitur ut praec Se essentia, cognoscitur aliter ac est in re, quia in
re non est praecise essentia sed etiam sapientia,-nitas,dde. Sed videri essentiam eli illam cognoscivi est in se, de non aliteri Ergo implicat eam videri ut praecise essentiam , di non ut sapientiam,
xttributis, necessario praescinderet. de divideret inter essentiam vi est in se, et attributa: Sed implicat praecisio , divisio, aut distinctio inter essen. tiain ut est In se, di attributa, quia esset praecisio. divisio, Be diistinctio realis: Ergo de visio elsentiat ut est in se, non visis at tibulis.
s Biscies primo: Quantumvis eisentia divina, de paternitas sint idem a parte rei aliuntiavi est a parce rei commutat tueFilio, quin paternitas communicetur Filio: Ergo quamvis sint idem a parte rei, potest essentia via deri ut est a parte rei, quin videatur paternitas. Consequentia videtur evidens, quia nou minus communicatio essentiae est communieatio illius veest i parte rei, quam visio essentiae deberet esse visio illius ut est a parae rei; nec minus videntiae
contradictoria communicari, fic non communicari , quam videri, de non videri. Et urgetum Quia quoties duo extrema , ut sunt a parte rei, suscipiunt praedicata contradictoria intrinseca, potiori titulo possunt etiam ut sunt a parte rei susciperet praedicata contradictoria extrinsecaeSed comini nicari, de non communicari in essentia, de paternitate sunt praedicata contradictoria intrinseca, α nihilominus esentia ut est . parte rei communi eatur, non communicata paternitate: Ergo p fiori titulo poterit essentia divina videri ut est , parte rei, non visa paternitate; quandoquidem videri, de non videri sunt solum Praedicata contradidioria extrinleca. Hoc argumentum satis portunum est j praesenti quae litone, cuius tamen importunitas nihil probat contra nostrarii
honesulionem, sed solum probat difficilem intelligentiam mysteri Trinitatis,in eo videlicet,quod
essentia identificata cum pate mirate communicatur, non communicata paternitate. Ex quo quiadem mysterio,si liceret ad alia paritatem facere,
nihil prorsus esset firmum in Philosophia, nee in Theologia, nihilque ad scientias prodesse posscelex contradictionis. Unde in primis. ro Insto argumentum: Persona Patris veest a parte rei distinguitur eealiter a Filio, de natura Patris ψt est a parte rei flore distinguitur reaaliter a Filio: Ergo pariter potest velificari similia ter: Persona Patris ut est a parte rei videro; at
beatis: Natura Pistis ut est a parte rei non via de rura beato ; quod impossibile iudicane etiam adversaris Mitto alias instantias. Et,ut vitem titiones pri incipij,quas saepe nostri incurrunt, retidendo disparitates, contra quas reddit eadem paritas.
1 I Respondeo secundo I distinguendo
antecedens quoad secundam partem: Quin pater nitas communΤcetur Filio, propter realcm dcie-
um , aut niuationem communicationis Filio.
420쪽
ζM'. XIV. An beati videant in Deo omnla,sur.
nego: Propter realem positivam oppositionem
cum Filio, concedo antecedens , di nego conse quentiam.Ad cuius probationem,concessa prima parte. distinguo secundam : Nec minus videntur contradi ria communicari,& non c6 mimicari, quam videri,di non videri, si ly non communicari veri ficetur per realem desectiam, aut negationem mmunicationis, concedo: Si solum verificetur
per realem positivam oppositione cum Filio subdistinguo:Non minus videntur contradictoria,sed re ipsa no sunt contradictoria concedo: Non mi nus videntur, nec minus sunt contradictoria re ipsa,ne go.Ex quo ad urgentiam distinguo malo rem eodem modo: Si suscipiunt praedicata cotra dictoria intrinseca qua re ipsa, & a parte rei sint contradictoria, concedo: Si suscipiant praedicata contradictoria intrinseca,quae re ipsa non sint i lia, sed solum ex nostro modo significandi, & coincipiendi,nego maiore, & distinguo minorem e dem modo.negoque consequentiam. Itaque tota disparitas istat in eo quod ly non communiori se Ium verificatur a parte rei de paternitate In sensu
reali positivo, non in sensu reali negativo, id est
Per relativam Oppositionem paternitatis cum Filio non autem per realem negationem , aut deis Oum communicationis Filio; unde non verifica tur in sensu realiter contradictorio,quia comm
micari Filio δι telative opponi Filio no sunt praedicata re ipsa contradictoria, cum utrumque is positivum,& ideo sine contradictione possunt veririficari de eadem entitate ut est a parte rei, prouesupra explicavimus Disp. 2.quaest. Io. onum. 2 3. O 39.Attamen essentiam videri prout est a parte rein patemitatem non videri prout est a parteret,uerificari no possunt,nisi per negationem rea lem vi cuius essentia divina non sit a parte rei ipsa paternitas;siquidem verificari nequit, nisi per praecisionem inter essentiam divinam, di paternutatem vi sunt a parie rei, praecisio autem interea vi sunt a parie rei est necessario divisio inter ea vesunt a parte rei; divisio vero inter duo a parie rei est necessario negatio essendi reu id ipsum quod est aliud a paree rei;vnde implicat viso uno ut esta parie rei,non videri aliud, nisi quia unum, ut esta parie rei,sit praecisum,divisumque ab alio,& coia sequenter nisi pernegationem es ndi unum,quod
est aliud a parte rei, qui negatio implicatoria est in divinis.1 a Explicatur disparitas:Videri essentiam veest a parie rei non visa paternitate, est is alissime videri essentiam,vi est a parie rei praecise es- semia,Sc non paternita MMoc autem implicat, nisi essentia a parte rei sit praecise essentia, & non paternitas per realem praecisionem,& div sionem essentis a paternitate,&per realem negatione essenis ei essentiam quod paternitas.At communicari essentiam vi est a parie rei, non comunica a pater
ianthvon est comunitari cilcmia n ut est a Patriret praecise essentia, & non paternitas, quia noet nunquam admittimus, quod essentia a parte rei sit praecise es nila, & non paternitas; sed solum est , eessentiam ut est a parte rei quidquid e communicari absolute, & simul opponi relativα Filio, absque ulla praecilione , aut negationaestendi, quod paternitas, quia communicari Filio ,& relative opponi Filio sunt duo praedicata positiva,qus in una simplicissima entitate inlinita indivisa de impracita recte cohaerent. Verificameergo,essentiam communicari,Spatemitatem nomeommunicari, sumpto non eammunicari pro rela
rive oppon absque omni prςcisione.divisione,aue negatione a parte rei inter essentiam,& paternit tem;at verificari nequit,essentiam videri,di paterianitatem non videri, nisi per praecisionem, divisionem.& negationem inter essentiam, di paternita
II Explicatur secundo: Visa essentia ut est paeli,non videri paternitatem necessario consistere
debet in vera,& actuali pstaecisione essenti* ut est in se a paternitate, tum quia contrarii hanc saepe
admittundium quia non potest consistere in rela tiva oppositione ad videntem, cu paternitas nori opponatur relative videnti, nee in relativa oppo
sitione ad Filium quia haec visibilis est sicut essemqtia;tum quia implicat visio essentis ut est a parteret,non visa paternitate quε non praescindat integessentiam ut est a parte rei,dc paternitatem, & catalem praecisionem non fingat, eam praecisionem debςt supponere a parte rei inter ellantiam,& p ternitatem: Videri ergo essentiam ut est in se, re 'visa paternitate,nstessario cosistem debet in vera praecisione inter essentiam ut est in se,& paternita tem;huiuisiodi autem vera praecisio essentialitee est scisio,&diviso aliqua vera,&realis a parte re
inter essentiam,& paternitate ut sunt a parte resa& huiusmodi scilio di divisio essentialiter impor tat negationem,& desectum essendi essentiam id ipsum quod paternitas; eoque tandem concludiatur,repugnare quod videatur essentia ut est in non visa paternitate, nisi per veram divisionem Aparte rei inter essentiam, dc paternitatem, & pecverum,& realem defectu,& negationem in essenqtia essendi ipsam patemitatem;quae negatio,desectus,& divisio vera,& realis omnino repugnat es4
sentit dixit is titulo simpliciter infinite in essendo.
tam absolute,quam relative.Αttamen communia
essentia ut est in se Filio . non communi rapuemitatem minime consistit in vera aliqua pri-cisione essentiat ri est in se a paternitate,haec enim in se ipsa vere a parte rei nunquam praescinditust ullo modo a paternitate, nec est actu ab illa ullos modo praecisa,distincta divisa,aut negata essendi paternitatem,cum potius a parte rei seu in se ipsa
essentialiter sit impraecisa, mdivisa, indistinctaquffa paternitate,actuque essentialiter ipsa paternitasa