장음표시 사용
451쪽
sed sollim in obliquo, de obiective, sicut imago 'Olaris est Caesar, in recto autem, & subiective est solum similitudo quidditativa, de intelligibilis substantiae, quae re ipsa est accidens, dc unitur per inhaerentiam intellatui; quod necessario est concedendum , quia si penes esse intelligibile non est in recto, do subiective substantia, neccssario penta illud e se intelligibile crit a parte rei in recto, de
subiective accidens, m non detur medium: Ergo erit a parie rei inhaerens.
I Sed uices: Non potest esse similitudo quidditativa substantiae, nisi habeat quidditatem substantiae, vel sit ina quidditas luinantia: Sed quod habet quidditatem substantiae est lubstantia
in recto, de subiective: Ergo ea species in esse intelligibili erit lubilatia in recto,& subiective Jhesis pondeo,disl nguendo insorent: Nisi habeat quid ditatem substantiae , vel sit quidditas substantiae modo ellendi substantiali,nego:Modo essendi,vel substantiali, vel accidentali concedo maiorem,&distincta minori eodem modo,nego consequentiam; siquidem quidditas substantiae creatae , necessentialiter est substantia completa de in cocreto, nec essentialiter est suum esse,aut subsistere,sed ex se solum est abstractum potens existere, vel per se modo naturali subsistenJO ; vel in intellectu modo intelligibili inhaerendo. Ex hoc enim, quod ea quidditas non in suum esse, nec naturale , nec
intelligibile , est capax, vel essendi naturaliter in se subsistendo, vel essendi intelligibiliter in ii tellectu inhaerendo; non ita ut in utroque modo essendi sit realiter , & individualiter eadem , sed solum eadem specificὰ quidditas, seu similitudo in quid litate,cum dissimilitudine in modo essepiadi, dc cum distinctione reali, de individuali quid-ditatis, quia quidditas horasinis in esse naturali individuatur a materia, sed quidditas hominis inesse intelligibili individuatur ab intellectu , in quo subiectivE,Ec inhaesive est penes esse intelligibile.
In cuius maiorem explicationem vide supr. Dis 3.quas. ID. anum a T. quam ii. anum. II. de universim,quidquid in .eis quaestion, hus diximus.
I s Si vero dicas, secundum hanc doctri nam nos non distinguere esse entitativum speciei,& ese intelligibile ipsius, quia aequὸ secundum
utrumque esse dicimus, esse accidens; hoc autem esse contra communem Authorum sensum. Reul ondeo , quod esse entitativum, Ze esse intelia igibile. dicta respeetii eiusdem plusquam g
nere disterunt, v. g. ect entitativum hominis deesse intelligibile hominis de sic de alijs.Sed inspecie hominis, v.g. cuius essentia, Ze entitas consi-
sit in eo quod sit esse intelligibile hominis, in ea inquam non distinguitur esse entitativum peculiare ipsius, ab esse intelligibili hominis , sed potius eius esse entitativum peculiare, Be speciale est ipsum esse intelligibile hominis, de sic nihil mirum.
de intellectu, ij scientia Dei.
quod si esse entitativum speciei est accidens, blinhaerens intellectui etiam esse intelligibile hominis fit accidens, de inhaerens: Solum ergo disserunt in ea specie esse entitativum , de esse intelligibile in eo, quod , cum dicitur esse intelii Hucon notat hominem ut cuius est esse intelligibile:& sub hoc nomine esse emitativum, non conn tat hominem, sed ipsam speciem quia entitative, di in essendo est esse iplius speciei, 1cd non hominis; intelligibiliter vero, de in repraesentando est hominis, sed non speciei, quia non est esse, quo ipsa species repraesentatur,aut fit intelligibilis,led est esse, quo homo repraesentatur , dc fit intelligubilis. Ad modum quo in virtute operativa subst tiae, non distinguitur re ipsa esse virtuale , de esse
entitativum , ei se virtutum, dc elia entitatem , sed potius eius entitas specialis costitutive est esse virtutem substantiae, aut virtualiter subitantiam; vnde sicut eius ese entitativum, seu entitas est accidens , de inhaerens, ita esse virtuale lubstantiae leuvirtus eius est accidens εἰ inhaerens, cum sola disserentia, quod, cum dicitur entitas,seu esse entiarativum, non connotat subitantiam. ut cuius sit, quia non est esse entitativum,nec entitas substantiae; cum vero dicitur virtus, aut esse virtuale, connotat substantiam,vi cuius est, quia est virtus, de esse virtuale substantiae, ita quod esse entitati'vum , seu entitas illius accidentis sit esse virtuale. seu virtus substantia , de esse virtuale , seu virtus substantiae sit esse cntitativum , seu entitas illius accidentis, de ideo utrinque est accidens, de inhaeritens: Sic ergo in nostro casu. as Ex quo iam ad confirmationem ex num. 3 a. distinguo maiorem: Forma, seu species
obiecti in eme intelligibili est univerialis in esse do , 8: subiective, si obiectium est universale , n go: Est universalis in repraesentando de obiectivd.
concedo maiorem, Jc nego consequentiam , quia
species,adhuc in esse intelligib si, subiective, ει in
egendo semper est haec, bc singularis, quia se na- per est ens reale, realiter existens; bt sola singulauria existunt a parte rei. Ze ideo sic est inhaerens inia
tellectui, 8e in illo, de ex illo individua, ut iam
37 Concluditur ergo, disserentiam cogia noscentium a non cognoscentibus minime sitam esse in eo, quod recipiant sormas aliorum substatiales; quia cognoscentia imperfecta, seu sensitiaua solas recipiunt formas accidentales: Nec in eo quod recipiant formas alioruin per identitatem cum ipsis formis , quaes recipiunt; quia haec idemtitas et impossibilis:Nee in eo quod recipiant ipsas formas proprias aliorum . quae sint ipsae met er identitatem; quia hoc similiter est impossititiae: Nec denique in eo, quod recipiant formas aliorum , eas non multiplicando individualiter. quia hoc etiam est impossibile. Consistit ergo in eo, quod cognostentia nata sunt recipere
452쪽
ci . I. Utrum in Deo sitficientii aes ratio D Thomam.
sermas aliorum per similitudinem, seu similitudines aliorum sine materia cum quadam amplitudine, Nuniversalitate vi Hrmas proprias in facto esse.& non praecise in fieri,nee in transitu Sc fluxu ad propriam illarum subiectum, modo supra e plicato
3 8 Bijeies secundo;seu potius replic bis: Quia vel ponimus disterentia
cognoscentium a non cognoscentibus, quia cog-nOiuentia nata sunt recipere aliorum sermas utcumque;vel quia nata sunt eas recipere in esse intelligibili,& repraesentativo Neutram potest dicit
Ergo. Non primum, quia ex quo reciperent is mas aliorum in esse entitativo, & naturali, non essent cognoscentia nec differrent a non cognoscentibus. Nec secundum,quia prius est subiectum esse cognoscitivum, quam aptum esse recipere
sermas aliorum modo intelligibili, & repraesentativo i Ergo differentia primaria cognoscitivi a non cognoscitivo non est talis aptitudo recipie di sernias in esse intelligibili, & repraesentativo.
Probatur antecedens, quia recipere is as m
do intelligibili. & repraesentativo est eas recipem taliter . quod ipsi repraesentent obiecta seu taliter quod per eas obiecta fiant intelligibilia ab Ipso:Sed hoe supponit ipsum esse cognoscitivumr Ergo prius est ipsum esse cognoscit avum, quam aptum esse recipere Armas aliorum in esse inteuligibili,& repraesentativo.
Is Respondet Illust. God , D. Gom.
non probare sua ratione differentiam cognosceistium a non cognoscentibus, sed illam per se n tam supponere : Quod autem probat, est, talem modum recipiendi formas aliarum rerum modo intentionali. & repraesentativo ex immaterialiis rate venire. Sed venia huius Authoris , hanc expositionem non admitto, nam sane D. Tho. Probat, substantiae immateriali, quia immateriatis est, convenire gradum cognoscitivum t Eriano probat illi convenire differentiam cognoscia xivi a non cognoscitivo. Sed id probat . quia ex
immaterialitate provenit aptitudo recipiendi Nwas aliarum rerum: Ergo ex aptitudine recipiendi formas aliarum rerum probat substantiam im- materialem esse cognoscitivam, & differe a non cognoscitivis. Aliter ergo respondeo Dah m.ponere disserentiam inter cognoscentia, & non cognoscen-llia in eo quod illa nata sunt recipere aliorum se mas sine materia.non exprimendo in ea differentia recipere illas in esse intitativo. nec in esse intelligibili. & repraesentativo, sed sollim reciperefrmas aliorum sine materia ; & hoc non convenit substantiae quia cognoscitiva sit, sed potius
cognoscιciva est, quia apta nata recipere eas solamas sine materia. Unde ad argumentum, ne
antecedens,quoad utramque partem.quia ea disserentia,nec ponenda est in aptitudine recipiendi Drmas quomodolibet nec in aptitudine eas rec piendi modo intelligibili.& repraesentativo respectu suiues solum in aptitudine eas recipiendi sine materia.Quae quidem aptitudo a priori probatur ex immaterialitate, siquidem ex immaterialitat: venit, quod aliqua substantia apta nata sit recipere aliorum Q as sine materia ut iam olle sum est Ec ex hoc probatur a priori eam elle cognoscitivam. Sed dices r Ex quo aliqua natura sit receptiuva aliarum in arum sine materia, non proba itur eas recipere in esse intelligibili, di repraesentativo: Sed nisi hoc probetur, non probatur eam, esse cognoscitivam et Ergo. Respondeo, negando, maiorem, quia semae aliarum rerum , ex quo.
fiunt sine materia, fiunt sermae intelligibiles, de
repraesentativae; unde ex quo natura aliqua sit apra nata eas recipere sine materiad robatur a primri eme receptivam illarum in esse intelligibili, de
repraesentativor Non quidem respectit alteriurusicut speculum , quod eas sermas recipit ut alteri repraetentativas, quia hoc esset recipere eas in fluxu,& trasim ut 1upra dicebamus; sed respeetia sui. quia est natura apta nata eas recipere ut forma suas, consumate , & in facto esse , di consequenister vi sibi intelligibiles,& repraesentativas. Ex quo igitur substantia immaterialis est, probatur naritam esse recipere aliorum rmas sine materia: Et ex quo nata est recipere aliorum is as lina materia , probatur eas recipere in esse Intelli ribili, & repraesentativo , & esse cognoscitivam; quia sicut prius est in speciebus. esse sine materia. quam en is as cognoscibiles, & repraesentati' vas, ita prius est m substantia, esse immaterialem,& ideo receptivam sermarum sine materia,quam ese cognoscitivam. o obhcies tertio, seu replicabis contra dicta i Modus recipiendi Q as aliarum rerum sine materia non provenit ex immaterialitate:Ergo nec ex immaterialitate pisatur a priori tali modus recipiendi serinas, & cunsequenter, ne gradus cognoscitivus. Probatur antecedens: Lma,seu natura sensitiva non est immaterialis, sed materialis: Sed nihilominus recipit sormas aliari rum rerum sine materia: Ergo modus recipiendi Hrmas aliarum rerum sine materia non p- venit ex immaterialitate. Respondeo, notando primo , materialitatem. & immaterialitatem ha . bere plures gradus,& acceptiones Primo summutur immaterialitas pis exclusione potentialitatis, di materialitas pro potentialitate; di in hoc se su solus Deus est omnino, & su inme immaterialis. Secundo , summitur immateriale pro ex
cludente communicationem cum materia physica , di receptionem in illa, & materiale pro Ia re
453쪽
q. Tra .ssi Deo uno. Disp. IV. de intellectu, edi scientia Dei.
xrceptibili in materia physicaaerib sumitur Im-niateriale promtipendenti a materia phyllea, de materiale pro dependete ab illa. in rio sumitur materiale pro excedente conditionem materii, M aliqualiter elevato supra modum, , conditi Dem illius materiale vero pro 'immeris in mat ri se non excedente conditionem illius. r Noto secundo,quod in hac ultima acceptione adhuc sunt plures gradus,studiiserentit, inquantum forma potest magis,vel minus excedere
conditionem materiet. Quos gradus mire exponit Angelicus Praeceptor a .conis. Uentae 68.cIre .
ubi in primis supponit, quod materia non semper AEquat eo formae,sed quato forma es nobilior, rarito in suo esse semper excedit materiam. Quae
autem Mimi in suo elle magis excedant materia, qui autem nin valet inquit, inspicienti ver time o Mum,ex quarum considerasione ea a naturas cognoscimus, nempe a potatioris unum. quodque enim operatur secun m quod es per ιGam tormiam deforma, ius veraxis excedit
conditionem materiae, i a seeundum dignitara ui esse super emedit materiam. Deinde hae
a incipit D. Thm se distiuguere diversos
gradus Ermaru:I-enimus enim aliquas in asinormas, qua in sella operationem 'stunt, nisad quam se expeduris qualitates quae sum dispositio nes materi is eatidum, frigidum , bumι ms- enm,rarram, densum ame, Ο leve, ct bis I -- Maedi tusemovisum formae elementorum. Vndosastininma omnino materiales , totaliso
I Secundo: Super has inveniuntur 'mis mixtorum,qua.licet non se extenaeant ad aliqua verasa qua compleri non possint per qualitates praeiactas Merra tamen operantur illos emeritus
altiori in tute corporati .Quam altiorem innut1 fortiunt ν ex eorporibus coelesi Mi quaeque alti stirtus consequitur eorum mixtorumspeciem cur amas trabit ferrum,quia nempe adamas in suill neratione ultra virtutes,quas participat ex elementis,tanquam mixtum genitum ex ipsis, participat etiam ex corporibus coelellibus aliam alti rem, nempe ariactivam serri, quet consequitur ad pectem,ti Mema adamantis ut a corporibus coeis
talibus genitam ; quae virtus non est ad effectam, qui compleri non potiet per qualitates praedictas elementorum, quia motus ferri ad adamantem impleri posset, vel per gravitatem , et per coni chim corporis duri, ve alio modo interiori; est tamen ad illum essectum operandum virtute, de modo altiori ad modum, re virtutes Elementa tes , ne C virtuae, di modo atractivo a longe, de ex loco distanti. Tertio super has iterum inveniantia aliqua Drmae, quarum operationes, ct operata excedant virtutem rualitarem prasciarian, quamvis qualitates praeiuHe organire desererunt ad earum operatIones; o bis modismi anima
Plantarum , quia nempe emuni operationes , dc
operata sunt secutrire,& augere, de hoc pacto lemmere ad augmentu: Que quidem asimilantur non filum virtutibus corporum coelestium excl-dendo qualitates praedictas elementalus, seu aem. vas pasmassed etiam risimilantur, ει participant illam virtutem modu se movendi ab Q smotctribus corporum messium, in quantum illi morores,nempe intelligentiet motrices laurincipia motus rebus visentibus, qua mo-nt se ip- fas 43 Quartor Super bas adhue inveniunturalia firma miles superioribu M mys, non
Dium in movendo ,sed etiam aliqualiter in cognosendo; τ sunt potentes in operationes, ad quas nec organicae qualitatra praedicta deseriviunt, luet rarequiramur ad compositionem organi in quo exercetum, o huiusmodisunt anima brutorum animalium e seu sensima, cultis operationes, mpe sent, , ct imaginari, non complentur ealefaciendo, aut in frigidando, o ouaaedo, aut levigando, licet tua quatitans Mnecessaria ad debitam organi temperiem, di di positionem; sed alio modo operaudi, de alia vitin tute altiori, in qua assimilantur substantijs s perioribus aliqualiter, hoc est impersecte,ila cogis
6 Quinto: Supeρ remes autem has D mas invenitumrma Amilis perioribus Iubstatiis, etiam quantum ad genus co uicias , quod es intelligere; ct e spotens in verationem.
qua completur absque Ozam aorporali inminini haec es anima intelliatim , nam intelligere non sit per organum ereporale. Supet hanc autem inrmam immediaes inveniuntur formae per se subsisteres,separat δε irreceptibiles in materia. ut sunt substancla completae spirituales; into quas,de corporales ait D. Tho. Animam inteluiactimam esse quidam Orix ,ct confinium eorρο- restrum, di ineorporeoram, in quantum essu stantia incorporea, eorporis tamen Drma. 7 Igitur, servata serie, Ac distinctione Briri Tum,quae sunt in materia, penes hos quinque gradus; formae elementorum sunt in infimo, seu prismo gradu,& istae sunt totaliter materiales,di totaliter immersi in materia, ut colli me ex eorum operationibus,qui non excedunt qualitates acii-vas,di passivas qua sunt dispositiones materiae Ira secundo gradu sunt Hrmae mixtorum in anima eorum, quae iam excedunt aliqualiter materiam penes aliquem gradum esseruli supra conditi nem materiae participarum a corporibus coelos hus, ut colligitur ex virtute, dc modo operaridi altiori supra dictas qualitates. In tertio graciis sunt forma plantarum, quae magis iam excedisric materiam penes altiorem gradum Gendi particia
454쪽
giast.I. mirum in Deo sitscientia, V ratio D Thom. c. 4r s
patum ab altiori principio, nempe a motoribus
corporum coeteilium, ut colligitur ex earum opeia rationibus se movendi ad proprium augmentum, di per quas assimilantur illis motoribus . excedunt qualitates activas,& passivas elementorum,
licet eis utantur, di Per eas exerceantur, quia nu- Irire. & augere te, licet excedat virtutem illarum
qualitatum, fit tamen per ipsas, ii quidem iit per
alterationem , coctionem, & transmutationem
alimenti, qua fit medio calore. & aliis qualitatibus esententaribus instrumentaliter descriventibus virtuti vitali nutriendi, vegetandi. In quarto gradu sunt animae sensitivae. quε valde plus excedunt materiam penes altiorem gradum effindi supra conditionem illius,in quo alsimilantur tu stan tiis superioribus aliqualiter, seu imperfecte, ut colligitur ex earum operationibus sentiendi, Se
imaginandi, quae nedunt excedunt qualitates elementorum, ted mercentur,non iam per ea adhuc instrumentaliter,sed pure per virtutem altiorem
aliqualiter cognoscitivam,in qua aliqualiter dissimilantur subitant ijs superioribus; licet ra parte vrgani, per quod exercentur, requirant illas qualitates ad eius debitam dispositionem. In quinto gradu est anima intellectiva , quae excedit longe plus materiam in altiori gradu essendi, nempe independenter ab ipsa materia,ti ab organis co poreis, in quo gradu essendi assimilatur maxime substantiis separatis; qui gradus colligitur etiam
ex eius operatione intelligendi, quae exercetur pure per virtutem intellectivam , & independenister. nedum a qualitatibus praedictis, sed etiam ab organo corporeo formaliter, siquidem intelligere non ercetur per Orgmum corporeum , sed
inde pendenter formaliter ab illo In qua seriae mire. di sapientissime discreta ab Angelico Doctore videre licet. quomodo sormae primi gradus sunt
totaliter materiales, & Immersae materiae, sormae
secundi gradus sunt utiqualiter immateriales per
excessum supra conditionem materia, formae teristis gradus sunt magis immaterialis per maiorem excessum supra conditionem materiae,& sic usque ad formam quinti gradus quae est anima ration lis. Quibus prenotatis, iam.
autecedens. Ad eius probationem, distinguo maiore, anima sensitiva non est immaterialis,sumpta immaterialitate pro irreceptibilitate in mat ria seu pro independentia ab ipsa in essendo,concedo: Sumpta immaterialitate pro elevatione i
pro conditionem materiae,nego maiorem dc con
cessa minori, consequentiam ; quia licet simpliciter sit materialis per receptionem in materia, di per dependensam ab illa in essendo, non tamen est materialis per totalem immersionem in maiateria; de ideo manet locus ut sit aliqualiter, Ec im, perfecte immaterialis pet excessum supra conditionem male , di in hac immaterialitata impeti
secta sundatur,quod possit recipere formas Im.
persectε denudatas a materia, qualiter illas tan tum recipit anima sensitiva, vel senius, quia non recipit illas ut totaliter abstractas, Se universales, sed adhuc ut singulares , dc conccrnentes materitiam individuantem.
9 Sed replicabis: Ergo formae mixtoiarum,& plantarum erunt receptius sormarum sine materia, di cognoscitivae, licet imperfecte. Pr batur sequela,quia etiam istae excedunt condit nem materiae , & sunt aliqualiter immaturiales, iuxta doctrinam datam: Sed per nos aptitudo re cipiendi formas sine materia fundatur in immate salitate etiam sumpta pro elevatione supr1 conditionem materiae: Ergo. Respondeo neganado lequelain. Ad eius probationem, di inguo
maiorem: Excedunt conditionem malesae excessu sufficienti ad fundandam capacitate recipiendi
formas sine materia, nego i Excessu insufficienti, concedo maiorem dc di ζtinguo minore et Per nos aptitudo recipiendi sormas aliorum sine materia fundatur in i inmateriali are sumpta pro excessu quolibet supra conditione materiae, nego: Suminta pro excellii tali, di tanto, concedo minorem, dc nego consequentiam: Quia non quilibet cxcessus lupra conditionem materiae fundat sufficienter capacitatem recipiendi sormas sine materia.
seu vim cognoscitivam,adhuc imperfectE; siquide
excessus in secundo gradu ex annumeratis solum fundat virtutem altiorem ad qualitates eleme torum, v. g. atractivam serri, ut in magnete;e
cessus vero in tertio soluin fundat aptitudinem recipiendi alimentum modo materiali, seu cum sua materia, de illum convertendi physice in se stantiam propriam per virtute altiorem ad qua litates elementorum, cui tamen illae instrumenta. liter deserviunt ad talem'conversionem et Solum ergo immaterialieas sumpta pro excessi in quatinto gradu supra conditionem materiae sundat sus ficienter aptitudinem, Et capacitatem rhcipiendi formas sine materia modo intentionali, de cognoscitivo imperiecte; formae autem mixtorum,aut plantarum non sunt immateriales immaterialitate sumpta pro excessit in illo quarto gradu, sed minori, nempe pro excessu in secundo, vel in territio ex quinque annumeratiriso Sed replicat R. Scosta contra Illust.
God , cuius, licet non ita clare , est precedens doctrina. Ad cognitionem imperfectam sufficie immaterialitas sumpta pro negatione totalis immersionis in materia: Sed haec immaterialitas reis peritur in formis mixtorum, di plantarum : Ergo nulla est solutio. Maior, inquit, est Illust. G doy . num. It 8. Minor est D. Tho. ab ipso citati. Consequentia legitima. Hanc replicam, licet potius contra Illust. Godo , quam contra doctrinam tradita, nolui praeterinitere,quia pr*
455쪽
436 Tract. de Deo suo. Disp. IV. de intellentiae cientia ΠΝ.
nem cin πω Ipsum saer e ex sinistra ipsius lectione, vel inti l ig. mia, Pro cuius exemplo haec replica
deler ict. Respondi o ergo, negati do maiorem. Et nego ctiam, quod ilia iit Iliuii. God , in eo nam. II 8. talem enim propositionem ibi non
proicri, ut lcgenti parebit, sed ad suin mimi ait; quod ad cognitionam imperfestam , qualis es
Icnstiva, non exigittirpriari mn immaterialem Pendo, boc es, is materia murpendensu. .:Sed ' ncipium immateriale, sumpta immaterialitate 'o mcessi upra coniit onein materiae , ct negatione totalis immersonu in illa. Vbi notan- cum eli, quod ly Ied adversati, vin , cuna poli se non habet verbum, regit idem verbum propositionis antecedentis, quod erat exigitur; nam
qui dicit: Non exstitis Boe sed illud est quasi dicat; non exigitur Doc, sed exigitur illud: Ex quo soliim tequitor quod iuxta litust.Godoy : Non exigitur ala cognito nem imperfectam principium immateriale, e e. Sed ex ottir principium im-
materiale sumpta immaterialitate pro exces supra conustionem mauriae, ct pro negatione to
doy di xurit, quod si ' cit Mee in materialitas,
non invenio. Nam inpiaefatontim. I I 8.solum ait
quod e 1 igitur; plura auicni exiguntur, quae nomiuiliciunt. Alia similia invenientur in argumentis pleruque , quibus' abundat ad hominem contra Illult.Gu y. Requiritur crgo ad cognitionem siti kam immaterialitas sumpta pro negatione
totalis immersionis in materia, & pro excessi aliquo supra illam, sed haec ex terminis non sussicit; sed solum sui licit excessus, nori quilibet, sed in
quarto gradu assignatus.1i Replicat lecundo: Immaterialitas,qui debet esse ratio a priori recipiendi formas sine materia dc t cile in .materialitas entitativa: Sed immaterialitas con littens in excessit supra condiationem materiae non eli immaterialitas entitativa , sed operati , a , liquidem explicatur a nobis per modum operandi supra qualitates elemento- . rum , cui tales qualitates non dclerviunt: Ergo talis immatcrialitas no est ratio a priori probans capacitatem recipiendi formas sine materia, &consequenter nec naturam cile cognoscitivain. Respolideo, concessa maiori,negando minorem, quia talis excestus fornaae supra conditionem materiae solun a posteriori explicatur, seu potius 1 nobis colligitur ex modo opcrandi se arum, &hoc modo bene potest explicari ex modo operandi immaterialitas entitativa, seu in ereundo,uteain explicat O.Tho.fu . num. 4 I. sequentibus; qua sic explicata , & illata a polleriori ex crationibus, cognoscimus illam esse ratione a priori , tum recipiendi Hrmas sine materia, tum cognoscendi per tales sermas obiecta. sa Obi;cies quarto: Dantur aliquae somniae immateriales non intellectivi, nec cognosci-tivae: Ergo immaterIalitas non est ratio ὶ priori
virtutis cognoscitivae. Probatur vite duns, primo, quia voluntaS, nabitus charitatis, ubi cati in angelica, & alia plura acciduntia Ipiritualia 1uiae. rmae inimaterialesux tanaen non tulit intellecti vae: Ergo. Si vero dicatur, ha1 cile tomaas accidentalus. & lolunt in sudItant talibus immateri litatem .sse ratione ni a priori vis cognoscitive. Contra eli, di probatur lecnndo alitecciauriquiaunio hypol alica eli subitantialis: Et tamen non est cognoscitiva: Ergo .Si vero dicatur,eam uni nem elle substantiam modalem, dc incompletam.& solusia tenere rationem D. 1 ho. in lubitantia complata , aut per se lablillenti. Contra est, de probatur tertio antecedens, quia perlonalitates divinae, ut formaliter a natura dili inctet, iunt tu, stantiae immateriales per se subliitcntes, cum lint personae: Et tamen ,ut a natura distincti non Iune cognoscitivae: Ergo. Confirmatur, quia si tam terialitas sit ratio a priori cognoscitivitatis,ut nos volumus , sequitur hec universalis: Ergo omnisent tas immaterialis est cognosciit , quia omni emitati, cui convenit ratio a priori alicuius praedicati debet convenire tibia praedicatum: Sed illa universalis est falla, quia plures emitates imma teriales, nempe voluntas,ubicatio angelica,intellectus agens, unio hypoliatica, perisnalitates divitiae , de alia huiusnodi non sunt cognoscitium
s a Respondeo hoc argumentum sola mutis
vocatione, di sinistra intelligentia rationis Div. Thom. inniti; nam qui legerit D.Thomin Thmmistas evidenter agnoscet, sensum illius, & illo esse, quod immaterialitas naturae, vel sermet sub stamialissive in natura, vel sorma subitantiali est ratio a priori cur it intellectiva; non vero quod
immaterialitas utcumque , & inquacumque en
litate, alias resullsent, quod immaterialitas speciei inipressae, & exprellae ellet ratio a priori cis ipsae essent cognoscitiva, quod ridicula est Quod
ut aperte cognoscas , quid certius apud omnes. quam rationalitatem esse rationem a mori filiabilitatis3 Sed inde liceret ne arguere: Sed intelle ictus hominis est rationalis: Ergo est risibilis: -- luntas humana est rationalis: Ergo est risibilis, &alia huiusnodi Minime, quia cum dicitur, quod rationalitas est ratio cur aliquid sit risitate, seu risibilitatis, omnes id intelligunt de substantia, seu subiecto completo, quod eo ipso quod sit ratio nate , sequitur a priori, quod sit rilitate; non quidem per omnem potentia, per quam ein ration
let, sed per aliquam. Sic similiter, communis. ei sententia, quod ratio intesiectivi est ratio E priori volitivi. Sed niuiquid liceret arguere sic : Sed intellectus et intellec ivus: Ergo intellectus et Uolitivus Minime, quia ea ratio a priori intelligitur
de intellectivo per modum naturae , aut sormae substantialis, seu in natura , aut forma subita
456쪽
tiali, in qua ex quo sit intellcctiva probatur api tori cste volitivam, non per omnes suaS potantias, sed per aliquam: Sic ergo cum D.Thon .ait, immaterialitas alicuius rei eis ratio cursit eo Pinoscitiva, nemo, nili libore impugnandi, id incei liuet de immatoria litate omnis rei, sive accidua tis, sive lubitanti c. live subitantialis modalis, live accidentalis; sed totum poteli intelligi de inan.
teriali date naturae iubilantialis, aut subitantiae complutae. unde immcdiate subiungit trasema nifemim est . quod natura rei non cognoscentis est magis coare ata. Ο limitata; Natura Uero re rum cognoscentium. .Intelligcndusest ergo de
immaterialitate in natura sibilantiali aut in substantia completa , quae sola est proprie sublia
s Ex quo iacile respondeo distinguendo
ali ec dens: Dantur aliquae torinae accidentales, aut modales, immateriales,quae cogi oscitivae non sunt, concedo: Aliquae larii' subitantiales per modum naturae, nego antecedens. Et distinguo. consequens claritatis gratia: Ergo inunaterialitas in natura aut lumia iubilatiali no eli ratio a primri virtutis cognosciti vae,nego: In quibuslibet so mis accidentalibus aut modalibus,c edo consequentiam. Nec obsunt probationes anteceden. is. Ad primam enim, concesta maiori, & min xi, non probatur antecedens in sensu negato,quia
Non probatur, quod aliqua forma, aut natura sibilantialis immaterialis non sit cognoscitiva. Ad secundam , pariter dico quod unio hypostatica est modus substantialis, sed non natura , nec istina subitantialis proprio loquendo, unde non est ad rem, quod4lla non sit cognoscitiva Ad teristiam dico. quod personalitates divinae, nec lane naturae. nec forina substantiales, lino nec propria sibilantiae completae, sed sunt modi substantiales naturae divinae; vnde ex quo non sint cognosciti. ae. licet immateriales, non probatur , quod im- materialitas in lubstantia complet aut in serma. vel in natura substantiali. non sit ratio a priorixus cognoscitivae. Ad confirmationem, nego sciquelam , quia nos, de D. Tho. solum volumus. quod minaterialitas sit substantiae,sorma aut na, tura substantiali immateriali ratio a priori cogis Mosestivitatis, non vero in qualibet potentia, aut serina accidentali ; unde solum sequitur haec υniversalis i Ergo omni us ritia, natura, aut ma rubstantialis immaterialis es eo ostisma , qui verit sima est ex rations D.Tlio..i 33 Ex quo inseres, opus non esie, quod ratio D. Thom. iuvetur aliquo addito, ut vult B. Scotista supra citatus, qui censet addendum esse . quod ratio a priori adaequale illativa vir tutis cognoscitivae sitsubstantia radicatis. Oit iis. immaterialis. Sed certe ratio D. Tho. minume eget his additamentis . imo ea prorsus inepta
fiunt. Nam in primis sub amia in tu additur,
quoci sit mirans, siquidem nemo diffiixit sub stantiam in radicalem , de radicatam, nec iubstan tui impliciter, & proprie talis esse poteti radica ta . cum sit ens per te existens, α labiistens, sed scin per est radicaas ratione tuae naturae; nec ullus letiam. divitii subnauciaui in radicalem , e formalem , cu .n impo: si talis fit lub.i ilitia radicatis, quae non sit ibrinaliter substantia : E go ly radi- ealis, sive sumatur contrapolitive ad radicatam, sive contraposicive ad formalem. inepte. imo Scis alio lupponedo, additur abstantiae per se suinp tae. Secundo, ly votalis inepte etiam uti e Misare, tali, ut sit radio a priori cognos, cis vitatis; tum quia Otalitas est gentis ad cog-inoscitivitatem; vita enim divo ditur in vegetativam, leniit Ham ,& intellectiva in , tanquam g nus in suas species: Sed genus non potcst ei se ra- tio a priori ad lac inadaequata diis rentiae, vel spe ciei determinatae, cum ex te lit indiderens : Ergo nec iliadaequale est ratio a priori cogi alcitivitattis , aut intellectitalitatis : Ergo inepte additur pro ratione a priori. Explicatur. nam per ly vi talis, vel additur vitalicas genetica. Sc haec non potest esse ratio, adhuc inadaequale inserens cognoscitivitate ita. ob rationem dictam: Vel additue vitalitM 1 cilica , di differentialis.& tunc rogo: Vel vitalitas vegetativa , vel sensitiva, vel intel lactiva, si vegetativa,haec non est ratio a priori vis cognoscitivae, ut per te patet: Si sensitiva, aut in Atti lectiva, haec est ipsa vis cognoscitiva, Sc non ratio a priori iIliua LErgo inepte additur vitalitas pro ratione a priori vis cognoscitivae.. in Abec dicas, vitalitatem immaterialem inserse a priori vim cognoicitivam. Contra enim eo, quia vitalitas immate tialis est formalit si me vis intellectiva. licui vita nimaterialis , seit spiri malis est istitialissimὸ vita inteflesti /a,de non iam seri illam a priori: Ergo nulla vitalitas potest esse . ratio a priori cognoseitivitatis. Deinde, nam go: Subitantia immaterialis vitalis, cur est e vita, lis Nam sane vitalitas est gradus de linea operativa , di omnis gradus de linea operativa tundatur in gradu de linea entitativa, siquinya v nun quodque operatur in quantum est iu am per suasormam ,& operari sequitur ad esse: Ad quem e go gradum ellendi, seu entitativum sequitur gra dus vitae spiritualis Seu ex quo a priori proba.tur Nam sane ex alio, nec ad alium, nisi ad gradum substantiae immaterialis: Ergo ex gradu substantiae immaterialis probatur a priori eam esse vitalem vita immateriali, nempe vita intellectivat Ergo sola ratii substantiae, vel naturae immate rialis est sufficiens ratio, cur talis lubstant a sit inetellectiva, nec opus est addere, quod sit lubstantia immaterialis vitalis, quia ipsa vitalitas pro . pria substantiae immaterialis, nempe vitalitas spinxtitialis, probatur etiam a priori ex conccptu tu
stantia immaterialis.ut insta magis ollandemus..,
457쪽
Tract. de Deo no. Disp. IV. de intellectu, cientia Dei.
37 Tertio demum, nec quando assigna tur ratio a priori intellectualitatis, opus est cxprimere in tali ratione a priori, quod lit ratio su μαμ immaterialis, sed sui ficit pro ratione ,
xur de aliquo subiecto aliquod praedicatum, ratio a priori non est totum illud lubiectum, sed 1olum illud praedicatum 1ubiccti, quod hindat illati
nem ; licui cum de animali rationali probatur esse ritibile, ratio a priori non cit ly animal, sed lyrationale, seli rationalitas, quia animal non ex se, sed solum quia rationale, est risibila: Ergo cudemonstratur de substantia inmateriali esse in . tellectivam, ut demonlirat D. Tho. ratio a priori non est utrumque , seu totum iubiectum , nempe
lysubsantia, &Iy immaterialis, quia lubstantia
se, di quia lubilantia non cii intellectiva , sed quia immaterialis. Nec contra hoc obitat, quod liquid immateriale,nempe voluntas, aut volitio, non sit iusἰectivum, sicut nec contra primum, quod aliquid rationale, nempe discurius, aut intellectus,non iit ri ubilis ; siquidem ratio a priori cur subiectum aliquod sit tale, vel tale, solum debet probare in omni simili subiecto , v.g. ratio a priori cur animal sit risibile, nempe, rationalitas, solum probare dubet in omni animali & r
tio a priori cu liqua subitantia sit intellecti.νς nempe immaterialitas, solum debet probare in omni subilantia, quia videlicet solum substantiis est ratio a priori, cur sit cognoscitiva; sicut ratior valitas solum animali est ratio a priori essendi rusibilem. Unde licet substantia iit suinractum cui materialitas est ratio a priori cognoscitivitatis, non tamen ratio substantiae est ratio a priori, nee inadaequate, cur sit cognoscitiva, sed sola ratio malis a priori cur iubilantia iit cognoscitiva, est immaterialitas.
Aulis subsantia immaterialis non
13 Bij cies quinto: Est possibilis subia
.st stantia immaterialis non intelleia
ira: Ergo immaterialitas non est iubstantiae ratio a priori essendi intellectivam. Probatur ant cedens, quia talis substantia non repugnat ex caispite substantiae, quia non repugnat subitantia non intellectiva; nec ex capite immaterialis, quia non repugnat immateriale non intellessivum,v. g. v luntas: Ergo ex nullo capite repugnat, sed posti-hilis est lubitantia immaterialis non intellectiva. Respondeo, negando antecedens. Ad probationem, concessa prima parte antecedentis , distii, suo secundam: Non repugnat ex capite immate xialis ut cadente supra substantiam, nego: Ex capite immaterialis ut communi ad quodlibet accLocus, nego ante dens . via suppositam i quia
cum loquimur de substantia immateriali ex capiate immaterialis , caput, vel titulus immateriaiis, non cadit, nec applicatur accidenti, ted subit viae,&respectu lubstantia est caput repugnantiae ut non fit intellectiva, sicut est illi ratio a priori ut intellectiva lit. Et instatur argumentum multipliciter, primo: Siquidem non reptagnat animal rationale non rili bile, nec ex capite animalis. ut per se patet: Nec ex capite rationalis,quia cli lcumlus est rationalis, & non est risibilis : Ergo ex nullo capite repugnat animal rationale non risibile Mala consequentia. Secundo:Non repugnat tu
stantia finita impeccabilis, nec ex capite substa viae , quia Deus est substantia, & imprecabilis; uex capite nullae, quia gratia, di eliaritas est finita, di impeccabilis: Ergo ex nullo capite repugna. substantia finita impe abillia Mala conseque tia. Tertior Non repugnat subitantia volitiva
non intellectiva , nec ex capite substantiae , quia datur tubstantia non intellectiva; nec ex capite volitivae, quia voluntas est volitiva, de non intelia lecti va : Ergo ex nullo capite repugnat subita tu volitiva non intellectives Mala conleque
3 o Sed dices haec exempla non esse ad rem, quia licet in primis, v.g. nec animalitas seorsim, nec rationastas seorsim dicant repugnantiam cum carentia risibilitatis; utrumque tamcn timui illam repugnantiam dicit; at subitantia immat
rialis simul non repugnat cum carentia intellerictualitatis,siquidem hanc repugnantiam non Pr hamus. Rei pondeo instantias esse legitimas coniatra argumentum, quod solum sundatur in emquod nec repugnat ex uno capite, nec ex alio I si enim potest repugnare ex utroque simul, sive G secundo viciacnte lupra primum; quamvis non repugnet ex primo, nec ex secundo seorsim ; cur Pariter non potarit repugnare substantia imm
terialis non intellectiva ex capite substantie simul immaterialis,sive ex capite immaterialis applica to substantiae , quamvis ex nullo seorsim repug
so Repugnantiam autem istam probamus, quia repugnat substantia immaterialis non capax recipiendi species sine materiai Sed species ut sine materia sunt formae in esse intelligibilii Ergo repugnat substantia immaterialis, quae non sit c pra recipiendi formas aliorum rerum in esse in
telligibilii Sed repugnat substantia capax recupiendi formas aliarum rerum iri esse intelligibili.
quae non sit intellemva earum rerum , quaru
formas intelligibiles recipit in rise intelligibili:
Ergo. Caetera patent, & maior, inqua fundatur discursus probatur,quia capacitas recipiendo sommas aliorum rerum , seu species sine materia est
quaedam amplitudo, di illiinitatio sundata in im materialitate subiecti, sicut incapacitas eas recupiendi sine materia est coarctatio fundata in ma
458쪽
terialitate,quia sicut materia est principium coaris Latio rus , ira puritaS a materia, vel elevatio lupra Diateriam cli principium illius amplitudinis, de capacieatis: Ergo repugnat suo. iantia iii materia
Icria. Et explicatur hoc exemplo: Quia videmus, quis opacitas, quo maior cit, magiS rvpugnat penetrationi lucis, ἐκ specicrum, ec quod uiapnane itas eli capacitas in talem penetrationem, die transitum lucis , di i Dccierum, recte interre polliu-mus, quod repugnat corpus diaphanuin incapax ve per illud tranieant species intentionales,ta lux,
lau non penetrabile per illas: Sed videmus in natura, di in ordine universi, quod quanto 1ubie mitti aliquod est magis materiale, tanto cit minus capax recipiendi species line materia, ut tormas luas in cile intentionali, & quanto cit magis immateriale, & depuratum a materia, tanto uti magis capax eas recipiendi ut formas suas in eis
intelligibili: Ergo recte allerere pollumus, quod repugnat substantia immaterialis,qua non lit c pax recipiendi larmas line materia , leu in esse i telligibili ut formas suas. Et ratio est, quia hoc est
terra, seu terreum ad constituenduin corpus opacum , de incapax tranlitus lucis, ec specicrum per Ipsum, quod materia ad impediendam recepti nem specierum line materia, seu in esse intelligi bili; sicut enim corpus, quo magis a terra, leu a terreo purus est, tanto eli magis diaphanum, Zemagis capax transitus lucis, ec specierum per ipν sum; ita lubstantia, quanto magis a materia, de amateriali pura est , tanto magis receptiva est spe clerum line materia,seu in cile intelligibili,ut gradatim escendendo conliat: Ergo si repugnat cor pus depuratum a terra, seu a Lerreo, quod non sit diaphanum , dc per consequem capax transi
vis lucis, de specierum per ipsum, pMiter repugnat substantia immaterialis, quae non sit capax dicipiendi species sine materia, seu in elle intenistionali.61 Secundo probatur eadem repugnan- lai inia repugnat luinalia immaterialis, seu spiritualis qui non sit vitalis:Sed repugnat substantia spiritualis vitalis non intellectiva, tum quia id vi- tro satentur contrarij i tuiti quia in lubitantia spuetituali tepugnat vita vegetativa, aut sensitiva,leualia , quae non sit intellectiva , ut per se patet 1ει- repugnat substantia immaterialia non intelle--hiva. Maior probatur , quia repugnat substantia spiritualis, quae non sit longe per tectior, quam omnis materialis, tum quia limplicior essentiat
ter, utpote non compolita ex materia, Ec sorma,
eum quia actualior, utpore minus habens de po- tentialitate; tum quia propinquor Deo, c ei simi- lior, quia Deus est spiritus purus, & aetus purus;& euidenter est persectior substantia completa,
simplicior, a dor, di similius Deo, quam qua
composita, mixta potentialitate playsica, δι distantior a Deo,cique minus similis uii: Sed repugnat subitantia limpliciter perlectior omni lubit Lia materiali, quae vitalis non lit, quia si vitalis
DOn ellet, cxceiaeretur maxime a pluribus substati S maturiati ab , nempe ab omnibus viventibus.
di esset longe impertrectior iplis: Ergo repugnaviubilautia Ipiritualis non vivens.
o a Communis lolutio eli, quod substantia spiritualis non vivens est et perlectior materi ii vi vcute iecui,dum quid, nempe in spiritualitata ; sed pollet ei e imperiectior illa ob detectum
vitae, dc illa pcrieltior in gradu viventis. Ned coatra cli Vcrcu, quia grauias viventis tantum ita portat de perdidi ione, quantum importat de ma Iosi actualicate, di de maiori propinquitate, de Iimilitudine ad Deuin, seu minus de potentialitate, dilhantia, de dii similitudine cum Deo : Sed
subἰ:antia materialis vivens,adhuc penus gradum vita materialis,non poli et excedere inuin oti po Lentialitate, nec in maiori actualitate subitantia adaequale immateriale ita; nec item in maiori si
Plicitate, nec in maiori propinquitate , de simillia
ludine ad Deum: Ergo adduc penes gradum vitae materialis taliam enim no haberet iuDltantia pu re materiariS) non pollet excedere subitantiam adaequale ima teri alcm. Maior patet, quia madior, vel aliuor perfectio essentialiter regulatur penes magiS, vel ininus de actualitate, de limpliciatate, aeque propinquitate, de similituuine ad Deum, sicut maior, vel minor imperfectio penes magis, vel minus de potentialitate , de compoliistione, deque diliantia dc dissimilitudine ad Ueo. Minor vcro probatur: Quia in primis subitantia materialis penes gradum vitε materialis uota posilet esse minus pocentialis, siquidem quidquid minus potentiale eli quam aliud, est minus materi te quam illud, cum potentialitas, de niaterialitas in idem recidant: Sed implicat quod penes gradum vitae materialis sit niagis intinaterialis,quain 1ubitantia adaequale spiritualis: Ergo implicae maniteste, quod penes gradum vitae materialis 1ie minus potentialis . quam substantia adaequald
immaterialis. Deinde nec esse pollet penes gravidum vitae materialis magis actualis, quam lubstantia pure inaniaterialis quia vita materialis Ium esset actualis actualitate mixta potentialitate physica , seu materia physica; lubstantia vero
immaterialis esset actualis actualitate tantum metaphysica. 8c independenti, puraque a potentialitate physica; 8e evidenter repugnat, quod actualitas mixta potentialitate physica sit maior actu litas, quam quae pura est a potentialitate physica, e solum mixta potentialitate metaphysica. Denique neque esse posset penes gradum vitae malo.
rialis propinquior Deo, de similior, quia Deus est actus purus, ει spiritus purus, di implicat, quod mm vn -, Mix m potentialitate
459쪽
a o Tralliae Deo uno. D p. m. de latellectis Uscientia Dei.
phvsica, esset similior, Sc propinquior spiritui puro , dc actui puro, quam substantia adaquate spiritualis, di actualis puraque a materia , & poten tialitage physica: Ergo de primo ad ultimum imis plicat, quod penes gradum vitae materialis excederet substantiam spiritualem in persectione.
63 Sed replicabis: Licet ex suo genere substantia incorruptibilis sit persectior substantia corruptibili, tamen est possibilis, di de lacio datur substantia corruptibilis vivens excedens in gradu vitae aliqua s substantias incorruptibiles, nempe corpora ecclestia .Ergo pariter,licet ex suo genere sit persectior substantia immaterialis, qua materialis, poterit substantia materialis in gradu vitae excedere substantiam aliquam immateriale. Respondeo,concesso antecedenti, negando conis sequentiam, quia quod substantia aliqua corporea , nempe calorum , sit incorruptibilis , non fundatur in maiori actitalitate , & minori pote tialitate; sed solum in eo, quod materia adaquaintur sua sorma, di forma adaequet suam materiam; cum quo com ponitur, immo insertur,quod non
sit vivens, quia vita sentatur in contrario, nempe in eo, quod forma excedat conditionem maiateria . & ideo substantia coelorum non est vivens, quia ipsa incorruptibilitas, seu adaequatio suae
materiae cum sorma , & formae cum materia
Impedit vitalitatem , tam intellectivam , quam sensitivam, di vegetativam ; attamen substantia immaterialis, eo est immaterialis, quia est minus Potentialis, & magis actualis seu quia minus allugata materiae ; & huiusmodi immaterialitas implicat quod impediat gradum vita, cum potius, ut ostensum est, sit fundamentum,& ratio a priori illius . unde est maxima disparitas. Vel aliteri Substantia corruptibilis potest quam optime pe-mes gradum vitet esse minus potentialis . & magis actualis quam substantia incorruptibilis coel rum. quia potest penes gradum vitae elevari magis supra conditionem, & supra qualitates, quae sunt dispositiones materiae , di esse minus dependens ,& minus alligata materiae, quam substantia incorruptibilis coelorum; quia haec incorruptibilitas consistit in eo quod sorma, & materia sunt mutuo inseparabiles,& illius corruptibilitas in eo quod forma eius separabilis manet ab hac materia,vel materia eius ab hac forma; sed minus allugata est forma materis in substantia corruptibili propter dictam separabilitatem, quam in substa tia incorruptibili propter mutuam inseparabilit tem: Ergo apertὲ sequitur, quod in substantia corruptibili potest forma esse minus alligata, minusque dependmsa materia, di magis elevata supra conditio m materiae, ut patet in homine
corruptibili , quam in substantia incorruptibilii Ergo & potest esse penes gradum vitae magis actualis, S minus potentialis . quam substantia corruptibilis. Attamen implicat apertam contradictionem quod substantia materialis, adhuc
penes gradum vitae, quae necessario erit vita materialis,excedat subitantiam immaterialem in mi nori potentialitate, di maiori actualitate, ni velis quod excedat eam in immaterialitate: Ideoque sabstantia corruptibilis potest excedere in pertactione penes gradum vitae substantiam incorrupatibilem, secus autem substantia materialis imma terialem quia excessus in persectione fundatur supra excessum in actitalltare. 6 Ex quo inseres, excessum substantia corporeae incorruptibilis ad corruptibilem compensari polse per excessum corruptibilis in gradu viventis, quia gradus viventis potest importare
maiorem achialitatem, di minorem potentialit tem . seu maiorem elevationem supra materiam
physicam , quam incorruptibilitas corporis conis sistens in illa mutua inseparabilitate formae, Bemateriae; at excessus substantiet adaequale immaterialis ad materialem implicat quod compensetur Per gradum vitae, tum quia gradus vitae fumdatur in aliquali immaterialitate , & implicat quod substantia materialis penes gradum vitae materialis excedat immaterialitate substantiam adaequale immaterialem; tum quia excessus im- materialitate est excessus in minori potentialit te, di in maiori actualitate, & similiter excessu in gradu vi est excessus in minori potentialit te, et maiori actualitatesiquidem consistit in ele vatione supra qualitates materiae; & implicat m nisestam contradietionem , quod substantia im- materialis excedat in minori potentialitate, de maiori amulitate substantiam materialem;& rura sus quod substantia materialis penes gradum viatae excedat etiam in minori potentialitate,& m tori acui alitate substantiam immaterialem, quia alias in eadem ratione esset excedens, Si excessa ab eadem , quod implicat contradictionem
6s Replicabis secundo: Non repugnat
substantia corporea non operativa:Ergo nec subiastantia spiritualis etiam non Operatior Sed ea non essEt intellectiva cum intelligere sit operaris Ergo nec repugnat substantia spisitualis no operirativa. Probatur antecedenAquia substantia Cis si Empiret non est operativa, siquidem non habet influentiam in corpora inseriora,vi tenet D. o.
in a. distinct. a. quast. . artis. m carpo . Elago non repugnat substantia corporea non Op rativa. Respondeo pruno, negando anteceden
Ad eius probationem, nego antecedens, qu a lucet D.Tho. in alensent. dixerit, quod tactum Empireum non habet influentiam in corpora in seriora; re tamen melius in specta, hanc sente tiam retiactavit in bac I. pari. quaest. 56. an. Iaad a. quodHet. 6. quaest. H. in corpor. Pb eo . . 7. -.8 ubi tenet tanquam prinbabilius. quod Gelu Empireum habeat aliquam
460쪽
ncultam influentiam sine sui motu; quae quidem tiorem,nempe ut esset sedes beatoriam, & floriae. innuentia, licet via naturalis rationis,seu per Phi- N ex quo careat fine proximo, ob finem altior losophiam puram, quae non agnoscit corpora non sequitur esse Dustraneain eam virtutem opea operari sine motu colligi non possit,& ideo in a. rativam Coelo naturalem. De quo videatur Di, dixit, quod talis insitientia irrationabiliter po- Tho. λ disr 8. artis. 2. ad Nec dicassam neretur, quia sine ratione , ct auctoritate, δέ virtutem Coeli operativam non conducere ad quod positio talis in entia eadem facilitate hoc ut Coelum sit sedes beatorum. Dico enimὸ contemnitur,qua tenetur,caeturum in hac I. N. quod licet per se, & ratione sui non conducat, attento ordine divinae providentiae , di guberna- conducit tamen ratione ipsius Coeli Empiret tam tionis, quo inferiora per superiora gubernat, ait, quam proprietas illius, sine qua Coelum Empμ quod probabilius videtur dicendum, quod si- reum imperfectu maneret; Sc ut perfectum sit comcut supreini Angeli habent influentiam in me- ducit, quia non oportet Coelum Empireum proiadio , dc ultimo, qui mittuntur, quamvis ipsi non pria, & naturali persectione privari, ut sit sedeamittantur, ita supremum C lusu habet influen' beatorum, sed potius quia sedes est Sc ut sit sedest;atri in corpora inseriora, quae moventur,quam- beatorum, persectum esse.
vis ipsum non moveatur, de quod influit sine sui 67 Fateor haec suam dissicultatem habere. motu in Coelos motos aliquid , non transiens, tum quia pariter impersectum maneret absqua sed permanens, nempe, vel virtutem continen- omni actuali operatione. Tum quia Coelum Emdi, aut causandi perpetuitatem in rebus, vel alu pireum, vel eli ex natura sua mobile, vel non quid huiusmodi. Et in quodlibet. 6. ait, quod Si primum, videtur seustra factiim tale ut sit se quia Cesum Empireum est proximum subitan- des beatorum, cum potuisset Deus facere Coeintiis separatis , habet modum operandi sine sui tum natura sua immobile. Item, quia vel ex na. motu, sicut illat; & haec sententia est longe ve- tura sua eli ordinatum vi sit sedes beatorum;vel
rior. per extrinsecam, aut gratuitam ordinationem.
66 Sed dices: D.Thom. adhue in hac I. Si ex natura sua est ordinatum ut sit sedes beato-part. ait, satis probabilem esse oppositam: Ergo rum; sequitur quod ex natura sua sit immobile,&probabile manebit dari substantiam non operati- consequenter ex natura sua non operativu, si non vam, & consequenter esse possibilem substantiam potest operari sine motu. Si per extrinsecam, Et spiritualem non intellectivam. Respondeo,omitin accidentalem ordinationem, non videtur quod tendo omnia; sed quid inde Ad summum se- haec o se possit eius operationi, quia gratia noqui poss)t, probabile manere, quod ratio D. Impedit naturam a. suis naturalibus operationiia Thoin. non sit demonstrativa; quod loquendo bus. Propterea in his abditis, & parum necess saltem de probabilitate extrinseca P negari non rijs ambiguitatibus, standum est meliori senten- potest ; & non est ad rem , quia modo non dis- tiae D.Tho.quod nempe Coelum Empireum operi putamus de probabilitate unius , vel alterius, rativum sit, Ze operetur sine motu .
sed an re ipsa, & ex parte obiecti sit demonstra- 68 Secundo responderi posset principalltiva; Nid affirmamus; contra quod, argumen- replicae, ex num. 6 s. omisso, quod detur substan- tuin ex pure probabilibus, quae sive neges, si tia corporea non operativa , negando esse possive affirmes, vix probare possis, nihil valet, si- bilem substantiam spiritualem non operativam quidem probabilitas pura, di ambigua verita- immanenter, seu non intellectivam ; quia in hactem opugnare non potest. Vel secundo , conin currit specialis ratio, nempe quod ex concepta cesso antecedenti, nego consequentiam, quia substantiae immaterialis est necessario receptiva . aliud est Coelum Empireum non habere actu in- specierum in esse intelligibili , ex quo a priori luentiam; aliud ex se operativum non esse; & probatur esse intellectivam.Nec quae contra hanc licet primum sit probabile in via Div.Thom.pr solutionem obijcit Illust. Godoy in praesent. vr-Dabilitate magis desumpta ex incognoscibili- gent, quia bene considerata solum probant, e-tate , ia ignorantia talis influentiae , quam ex tum Empirem non posse non esse operativumaxatione positiva, vel authoritate, non tamen est non vero, quod quamvis non esset operativumὸ Probabile quod Ccidum Empi reum operativum non maneret specialis ratio in substantia immaunon sit ex natura sua quia ipse D.Tho. in a tas. teriali ut operativa esset intelligibiliter , quaedi. . ante. 3. ubi magis eam sententiam sequi rur non est in Coelo Empireo; quia licet daremus, ad 1. fatetur, quod Coelum Empireum virtuos quod ad esse in actu per B am naturalemi mum est; & solum illi negat achralem influen- possiet non sequi operatio naturalis . tamen im xiam. Nec inde sequeretur, ut tacitae obiectioni plicaret . quod ad esse in actu per se am in occurram,quod virtus eius operativa esset frustra- telligibilem non posset sequi operatio intellectianea; quia licet careret fine proximo, nempe sua va, quia alias iam illa larma non esset ser