장음표시 사용
491쪽
.tione: sed ex vi secundae, qua concipitur comparative ad intellectionem , ut principium illius.Adtmodum quo, natura animalis secundum se ex vi primi intelionis, est negativὰ tantum universalis, quia negative praesti ens a singularitate; at vero 'si secundo cognolcatur cum aptitudine risit in pluribus, & comparative ad plura, ex vi secundq.intentionis est politive unive salis, di genus. Et militer ait D. Thom.quaest. I. de Potent. art. I. ad io.) est de relatione principi , quam addit potentia ivrisessentiam in Deo. 3o Secundo obijcit Illust. God contra tertium asstrium ex D. Thom. infra quaest. et s. artis. I .in corpor. ubi de divina ellentia loquens.
alii Potest intelligi, edi sub ratione Actionis. ω sub ratione potentiae Acut etiam intelligitur, ediftih ratione suppositi babentis naturam fabratione naturae: Sed taliter intelligitur lub ratio ne suppositi, & sub ratione naturae, ut licet diastinctio utriusque sit per rationem, tamen veta, &realiter reperitur in Deo ratio naturae, & ratio
suppositi: Ergo pariter , licet distinctio potentiae, di actionis, & pro-ssio huius ab illa tantum sit
in Deo eer rationem, vere tamCn a parte rei reperitur in Deo ratio potentiae, & ratio' actionis. Confirmatur: Eodem modo attribuit D. Tliom Deo rationem potentiae , ac rationcm actioni stSed ratio actionis taliter convenit Deo, quodli cet eius egresSio a principio soluin sit per ratio nem ipsa tamen est realiter actio a parte rei:Ergo pariter, licet esse principium actionis solum con veniat intellectui divino per rationem , est tamen vere a parte rei potentia ad ipsam actionem, vel intellectionem. at Respondeo, concessa maiori, distin guo minorem: Uere, & realiter reperitur in Deo ratio naturae sumpta natura pro essentia specifica,
di propria rei, concedo: Sumpta pro principio primordiali, subdistinguo: Respective ad perseactiones intrinsecas Dei, di absolutas, nego: Res pective ad personas productas. N aὸ essectus ad
extra, concedo minorem di distinguo cosequens eodem modo nam etiam admittimus in Deo p tentiam realem productivam , tum respectu petasonarum , tum respectu effictuum ad extra. Igitur , nomen naturae multipliciter accipi potest, nam ut ait Dahom .infra quaest.2 partic. I .ad 4.
Nomen naturae primo imposn- es ad gni
candam generationem viventium , quae vicisse natisitas, si ive ut ait 3. panaquaesi a. artis. I .in
corpor. ct in I. dissinei. s. quaesi. I. artis. a. incorp. edi . conir Gent. cap. I. dicitur a nascendo; quo sensu dicitur proprie natura principium illud, ex quo aliquid nascitur. Et quia huiusmodigeneratio est a priseipio intrinseco, extensum est Me nomen naturae ad igni andum principia intrinsecum cuiuscumque motus, sis di nitu
natura in χάρους. Et quia butismodi princiripium Uformale. UeI materiale communiter ammararia, quam forma dicitur natura; ct quia per formam eompletur essentiae euiuscumque res, communiter essentia inius cuiusque rei, qua Agnifiea 3 i nitio , vocatur natara. Vnde Bosetius m lib. de duabus naturis, inquit quod natuara est unumquodque informans specimea dis' rentia ἔθα ea enim differentia es quae complud Unitionem , sumitur a propria forma regu
Ex quibus constat, quod natura primo accipitur Pro principiooriginis , vel nativitatis. Secundo pro principio intrinseco cuiuslibet motus , vel DPerationis. Tertio pro essentia ismali, & specifica rei. Igitur, admittimus in Deo primo natura Vere, & realiter talem, sumptam pro essentia quia in Deo proprie,& realiter est essentia divina pro pria, & disserentialis, seu specifica Dei. Secund5 admittimus in Deo naturam divinam proprie, de realiter talem pro principio quo nativitatis,& Ortiginis ad intra, & productionis ad extra, quia na tura divinavere. & realiter est principium quo natiνitatis Uerbi, & processionis Spiritus Sancti,& productionis creaturarum ad extra. Sed non admittimus in Deo natura vere,& realiter,sumpiaram pro principio operationis absolute seu intelia lectionis, & volitionis. aut alterius ablolutae per- fictionis; sed respectu harum essentia divina, sita Mi solum ex nonro modo concipiendi est radi di principium, ita solum ex nostro modo conciripiendi est respectu illorum natura. 32 Ex quo iam sequitur quod in Deo socitum possit admitti potentia realis , sive generativa respectu Fiiij, sive spirativa respectu Spiritus Sancti,sive productiva respectu creaturarum,quia respectu horum est in Deo verum, & reale princia pium, S potentia in Deo significat idem ac primcipium. Unde D. om. infra quas. 4. I. an. q. ad 3. ait: Dicendum , quod potentia Anseat principium, Principium aditem distinetionem ima portat ab eo, cuius es principium: Consideratu aut m duplex distinctio m his, quae dicuntur de Deo; una secundtim rem1,alia fecundum rationem tantum. Secundum rem quidem Deus disingiu-tur per essentiam a rebus, quarum es per creati nem principium , ct una persona disingultu ab alia, euius est principium per aestim notionalem : Sed actio ab agente non dissingultivir in Deoni ecundum rationem tantum, alioquin actio esset aecidens in Deo. Et irio respectu illarum actionum ,secundum quas aliquae res procedunt disinctae . Deo, vel essen taliter, vel personaliter, potest Deo attribui potentia fecundum propriam rationem principi j. Et ideo cui potentiam ponimus creandi in Deo, ita possumus ponere potentiam generandi, vel pirandi. Sed intelligere , c, velle non sunt tales aestis , qui δε- Agnent Processionem alicuius rei a Deo disincta,
vel essentialiter, νHpersonalium Vnde respectu
492쪽
ύuast. III silineta or maliter de linea intellectiva, e . 4 3
borum actuum non potest famari ratio potentiam Deo,nisseeundum modum intelligendi, si ni eandi tantum, prout diser modesi scatuγm Deo intellectusaedi intelligere , eum tamen ip-siam eius intelligere si Dei est entia non habens principium. Quid clarius 33 Nec audiendus est Illust. Godo, qui
respondet, D. om. lum negare respectu intelia lectionis & volitionis essentialis potentiam reale Productivam , quam concedit respectu actuin generandi , spirandi, vel creandi ad extra, non mistem negare respectu intellectionis, & volitionis Potentiam realem realiter intellectivam,& volitivam. Contra enim est, quia D. Thoin. expresse
ait: Unde respectu horum actuum non potes DLvari ratio potentiae in Deo , nisi fecundum modum intelligendi, O si Famae tantum: Ergo vel potentia realiter intellectiva in Deo eli pote-tia secundum rationem,seu secundum modum i telligendi tantum,vel si est vere, uec realitcr potantia ex parie rei significatae,illam negat D. Thoim Explicatur,nam aliud est,quod detur in Deo potetia realiter intellectiva; aliud quod detur in Deo Potentia realis. Primit quide admitti potest,sed nosecundum, quia datur in Deo potentia ex nostro modo concipiendi potentia,sed intellectiva realiter,& ex parte rei significate, non tamen potentia ad intellectione,qus respectu illius sit realiter potenti seu ex parte rei significati: Ergo.Confirma tur,quia iuxta D.Τho.nomen potentiae signifidie rationem principij:Sed respectu intellectionis a solvis intellectus divinus non est vere, di realiter principium sed solum ex modo cocipiendi, & petrationem tantunuErgo nec est verE,dc realiter potenti sed solum ex modo concipiendi,seu fecundum rationem tantum. Urgetur:Nam iuxta Div. Thom.ratio potentiet cosiliit formaliter in ratione principij & per esse principium definituri Ergo
eo tantum modo intellectus divinus erit potentia respectu intellectionis,quo fuerit principium respectu illius: Sed non est principium, nisi secundum rationem tantum, aut, si mavis, virtualiter: Ergo nee potentia, nisi simili modo. Patet conia sequentia, quia cui non convenit formaliter definitio,sed solum virtualiter, non convenit isma
Iiter definitum, sed solum virtualiter.' I ' Respondet tamen Illust.Godoy,quod
cum praedicata,quibus res definitur, summuntur secundum esse formale bene insertur,quod cui noconveniunt se aliter, nec definitum convenire usi formaliter. Secus vero xum accipiuntur dicaunctim secundum esse, vel sermale , vel virtua Ie; potentiam autem dcfiniri per rationem princiaph disiunctim, vel formalis vel virtualis, ac pro
iisde,vr intellaetiis divinus sit is aliter a parte Tei potentia seu potentia realis λrmalis, sufficie quod sit iurmaliter virtuale principium tionis ; sicut, ut personalitas divina sit vere, &formaliter personalitas a parte rei, sufficit,quod a parte rei terminet, & compleat naturam divianam viri liter, quia personalitas definitur pecterminare, di complere naturam, vel formaliter vel virtualiter disiunctim.
3 s . med contra est, quia ratio principi j est
aequivoca, & non proprie analoga ad rationem
principij formalis, vel vi alis; siquidem istum principium se ale est proprie principiu,virtuale autem solum est improprie , & εquivoce princia pium , sicut distinetio virtualis est improprie, Naequivoce distinctio: Sed potentia proprie,& is
maliter talis determinate, non potest definiri per praedicatuin pure equivocu, & indisserens ut acciripiatur,vel proprie,vel improprie, nam analogum proprie sumptum definiri nequit per aequivocum: Ergo falsum est.quod potentia proprie,& Hrmaliter talis definiri possit per principiu disiunctim.
aut is ale, aut virtuale. Explicatur, & vrgetur,
quia implicat ratio principi, disiustis vel krmalis, vel vi ualis: Ergo per illam no definitur pol tia.Probo antecedens,quia ratio principij disiui chim, aut so alis, aut virtualis, debet esse ratio principi, in se una, & determinata saltem penes explicitu, licci indeterminate, & indifferenter potens covenire proprie, ta principio virtuali,quim formali; si enim no possit proprie convenire utririque,sed uni proprie,& alteri improprie & ςquivoace taurum,non poterit ab utroque abstrahi ratio una,& dete unata, adhuc analoga, seu penes e
plicitum,quia a proprid tali,& improprie tali abastrahi nequit ratio una communis. 36 Ut enim fatentur omnes Logici,& nos cum
illis in ante praedicamentis. in hoc diiserunt analoga proportionalitatis proprii, ab analogis attributionis, seu proportionalitatis improprii, quod ratio analoga analogia proportionalitatis propria invenitur proprie,& intrinsece in analogatis,& in illis multiplicatur.& ab illis abstrahitur una ratio explicitu una,& comunis illis; ab analogis autem attributionis, vel proportionalitatis impropriae abstrahi nequit una ratio communis illis, adhuc Penes explicitum , quae proprie, & intrinsece illis conveniat,sed ratio sic analoga proprie,& intrinia sece solum est in uno analogato , in alijs vero, vel extrinsece,vel per similitudinem impropriam, ut sanitas , quae solum intrinsece est in animali. extrinsece vero in urina, pulsu, aut medicina; Zerisus,qui solum proprie,& intrinseta est in homian improprie vero in prato, unde non potest a strahi nec ab animali sano, & ab inna, aut media cina sana una, & determinata ratio sanitati quae multiplicetur in illis, di illis intrinsece convensannec ab homine di prato una,& determinata ratio
risus, quae In illis multiplicetur, & illis propne co-
yeniat: Τlim sic ed ratio principij ad principium
493쪽
virtuale , vel sermale ad summum est analoga analogia attributionis, vel proportionalitatis impropriae, non vero analogia proportionalitatis propriae: Ergo non potest ese una , & communis intrinsece principio virtuali, ει Hrmali: Ergo nec per illam definiri potetia formaliter talis, et relis pectu omnis potentiae formaliter talia xii ratio analoga proportionalitatis propriae, & proprie itulis conveniens, te in illis multiplicata. Patet conis sequentia quia analogum proportionalitatis propris definiri nequit per ratione analogam anal gia proportionalitatis improprie, seu attributionis. Quam doctrinam.si advertitam Illust.GMoy,Qrsam non excogitasset illam rationem communem principii ad principium formaliter, divit
maliter tale,sicuti nec excogitari potest ratio una communis distinctionis ad distinctionem Hema. Iem , t virtualem. Vula Iupra dicta Num. 13. . 37 Nec paritas pcrionalitatis vrget, quia perlonalitas divina no pure virtualiter sed istinaliter complet de terminat naturam divinam peridentitatem liquidem natura divina per personalitates secum identificatas eli Hrmaliter in illis terminata , ερ complete subsistens: Attamen implicat intellectum divinum esse per identitatem cum intellectione principium reale .rmale, aue principiare realiter sermaliter intellectione. Inio ex dicta paritate argumetum summirur,nam quia ratio iublilientiae,& personalitatis c filiit in in
tione termini completis,& terminantis naturam.
non potest esse pmprie pectonalitas,quod proprie
non complet , & terminat naturam, vel per Idenialitatem cum illa, vel per compositiDnem';funde si natura non esset proprie, di is alim completa,& terminata, vel per identitate vel per compositionem, non esset proprie, di is aliter per sonata: Ergo quia ratio potentiae consistit m rautione principio non poteti esse proprie, de Hrmaliter potentia, quod proprie, di is aliter non est principium I Ee cum non possit dari principium
proprie de Brmaliter tale per identitatem cum reprincipiata, bene vero terminus, di complementum realiter is aliter tale per identitatem cum
re completa, di terminata in aliter, inde patex manifesta disparitas. ἀ38 Ubijcit tertio Illust.Godoy:Deus non solum actu .ere intelligit, sed etiam vere, Ec re liter est potens intelligere, quia ab actu ad potentiam valet eminuentia: Sed quia veren rea. liter actu intelligit est in illo vera, & realis intellectio : Ergo quia veta, de realiter in potens mistelligere, est in fllo vera, de realis Prientia inteulectiva. Confirmat, nam iuxta D. Ι h .a .contricent. p.7.ration. . quia Deus est potens agere
probatur in i pcMentia activa: Ergo quia est potens realiter intelligere probatur in ipla potentia realis intellectiva. Secundo, quia verus effectus, aut quasi eisectus iurmalis esse non potest,
nisi a vera tarma: Ergo Deum esse vere . Sc realiter potentem intelligere esse nequit, nisi a vera, de reali potentia intellectiva. Is Insto in primis argumenrum e Deus non istum actu existit, sed est realiter potens existere , quia ab actu ad potentiam valet conasequentia: Item Deus non solum actu est magnus , persectus , sanctus, Se bonus , sed realiter potest esse magnus . persectus, Se bonus . quia ab aedi ad potentiam valet consequentiae Misgo in Deo datur potentia realis ad existendum, ad esse lanctum , bonum , de persectum Falsa consequentia. Sic ergo in nostro casu. Deinde in sernia, dii linguo maiorem quoad secundam partem: Sed etiam vere, de realiter est potentintelligere , sumpto posse pro non rePugnantia , aut potentia obiectiva , Si logica , concedo: Sumpto posse pro potentia reali subiectiva adactum , nego maiorem . si quidem ab actu ad p. tentiam, vel subiectivam, vel obiectivam, ad potentiam . vel physicam, vel logicam sumptam
pro non repugnantia , valet consequentia; non
tamen semper valet ab actu ad potentiam subiectivam, aut physicam, ut in exemplis allatis constat; unde , concessa minori , nego consequentiam . quia selum infertur potentia obiectiva, seu logica sumpta pro reali non repugna tia intelligendi actu, quae solum aequivoce est πώ tuntia realis ad actum, non vera , de propria, seu
subiectiva, de qua est sermo in praesenti. Ad
primam confirmationem, distinguo antecedens: inia Deus est potens agere per modum realis principij ad extra, probatur in ipso potentia acistisa , concedo: Quia est potens agere actu pum immanenti, & absque vera ratione principi , ne go antecedens, & consequentiam , quia velle , de intelligere non designant agere per modum pHncipia veri, & realis, sed per modum actus pum manentis convenientis Deo Per summam identitatem, de per modum actus puri, de ideo exactu intelligendi de volendi non probatur in Deo
Vera potentia realis, nec activa. nec passiva; nota passiva, quia haec repugnat actui puro; non ain ua , quia haec importat veram rationem princiis pii. Ad secundamaeoncesso antecedenti, ego in sequontiam quia Deus non est vere,& masin potens intelligere potentia labiectiva ad intellectionem, sed solum potentia, seu possibilitare obiectiva per non repugnantiam ut sit actu intesti-
tentiam activam in Deo: Omne quod agit potenses ageret Deus autem es agens, movens Igisse potens es agere, ct potentia ei coninnienter ad cribitur Sed pariter omne.quod intelligit,potens
est intelligere,& Deus actu intelligit:Ergo potens est intelligere, de potentia intellectiva ei conve
494쪽
hlenter ac scribitur. Secundo: Ex eo,quod Deus actu cli agens,& movens,infert D.Thom. potentiam activam , & non solum potentiam logicam per noli repugnantiam ad agendum: Ergo paria ter ex eo quod Deus est actu intelligens, infertur potentia intellectiva, quae non sit solum potentialogica ad intelligendum per non repugnantiam. Tertio: Aliter convenit Deo posse esse actualem intellectionem, ac id convenit intellectioni creatae: Sed tutellectioni creatae convenit potentia i gica ut at tu se intellectior Ergo Deo convenit potentia pitylica ad percipiendum,vel intelligendum obiectum. Respondeo facile,ad primum,c cessa maiori, & minori negando coni quentiam, de potentia vere & reali. & ratio disparitatis est, quia potentia activa, ut saepissime ait D.ThOm. consistit in ratione principij; ex quo autem Deus agit, S: movet, & est potens agere, & movere, probatur quamoptimc in Deo vera ratio principis ad extra respectu effectuum creatorum, unde probatur legitime vera potentia activa; at ex quo Deus intelligit, & est potens intelligere modo dicto non probatur in Deo vera ratio principh, nec ad intra, nec ad extra; de ideo non probatur vera ratio. potentiae. Ad secundam , claritatis gratia, dii linguo antecedes:Ex quo Deus eli actu agens, di movens inscrt D.Thom. potentiam activam, di non solum potentiam logicam erga ipsam actionem identificatam cum Deo, nego antecedens: Et non solum potentia logicam erga este ius factos ad extra, concedo antecedens,& nego consequentiam.
1 Quam doctrinam miror, quod non perspexerit Illusi. Godoy in D.Thom .nam postquam in cap. 7. citato proponit probandum: Quod potentia acti si in Deo. Et cap. 8. Quod potentia Deisis esu ubstantia. Et cap.9. Quod Dei potentia At eius adesis. Immediate cap. Io. Proponit explicandum: Qualiter potentiast in Deo, & lic incipit: Quia vero nibu e ui ipsius prineipium,eum divina ad iis non si aliud, quam eius potentia, manifestum es ex praedietu, quod potentia non dieitur in Deo: sicut principium a tionis,se eis principium facti. Quid clarius Sed audi, quo pacto prosequitur: Quia potentia respectum ad alterum importat in ratione primcipsi, est enim potentia aditiva principium agemis in aliud , ut patet per Platos in s. Metapb. manfestum est, quod potentia dicitur de Deo per res pedium ADE IUG-H- rei veritatem , non per respectum ad actionem , nisi secundum myridum intelligendi prout intelleritus nos' amersis
ne tibus viriunque considerat, Icilicet disinam potentiam , ct eius Milonem. Vndes alia quae ad hones Deo conoeniant, quae non in alia quod factum transeant,sed maneant in agente, γωρα iti harum non die itur in Deo potentia, nisi
veritatem. Huiusmodi aurem actio, uni inietiligere, edi vellet, potentia stiriar Dei, proprie is quendo, non respicit buis modi actiones,sed lases ectus: Intellectas igitur, Er voluntas in Deon sum ut potentiae,sed si m actiones. Haec igitur est doctrina clara , ingenua , constans, direpetita D. I hom.in omnibus eius operibus.Vnde rogo, ubi in D. om. illa ratio principij vi tusis actus immanentis sui liciens ad conitituea-dam veram, & realem potentiam erga ipsum,aut respectu ipsius Sane, qui Illust. Godo doctrinam cum doctrina D. I hom. contulerit,satis cotiligetiit iam iitae ex diametro opponi. Ex quo iam ad tertiam, omissa maiori, de minori, go con sequentiam , quia disserentia non stat in eo quod intellectus divinus lit potentia physica, & realis, intellectio autem.creata potentia logica, seu nota repugnantia ut sit achii tmellcchio, sed in eo quod intellectui divino convenit potentia logica , seu non repugnantia ut sit sint vj, &per identitatem intellectus , & actualis intellectio, seu vi sit intel. lectio per se subsiliens, seu intelligens ut quod,ut quo, di ut ipsa intellectio , sive ut actus purus in ea linea ; intellectioni vero creatae, solum convenit potentia logica, ut sit actu intellectio , sive ultimum quo intelligendi, non ut sit intellectio per se sublittens, nec intelligens ut quod, nec usquo tormale intelligendi. 4 a Sed Gijcit quarto: in ratione pote tiae realis realiter intellectiva no est quod sit principium reale intellectionis: Ergo,quamvis in Deo non sit principium reale intellectionis potest admitti potentia realis intellectiva. Probatur ant cedens primo quia de ratione potentiae realis rea liter activae non est, quod sit princ pium reale actionis : Ergo nec de ratione potentiae realis realia ter intellectivae est quod lit principium reale intellectionis. Secundo, quia non minus est de ratione naturae intellectivae essi: principium radicata intellectionis, quam de ratione potentiae intellectivae esse principiumproxitnu intellectionis: Sed daturin Deo natura realis intellectiva, quamvis non sit principium radicate realiter influens in intellectionem : Ergo pariter dari potest potentia realis intellectiva , quin sit principium proximum realiter causam intellectionem, Ac consequenter non est de ratione potentiae realis intellectivae essu principium reale illius. Respondeo, negando an tecedens. Ad primam probationem distinguo an tecedens: De ratione potantiae realis realiter activae non est quod sit principium reale actionis, si sit realiter potentia respectu actionis, nego: Si siesolum potentia realis per actionem respectu te mini ipsius achionis, concedo antecedenso nego consequentiam, quia ut proxime vidimus ex Disa hom. Manissum es, quod potentiasecuta rei veritatem,id est potentia realis seu realiter i
icitur δε oro per respectu ad facta, non per
495쪽
6 τ actae Deo vino. D p. IV: de istellectua scientia Dei.
respuum ad actionem . nisi fecundum modum intelligensile hoc, quia secundum rei veritatem non potest esse principium actionis sed solum fa- si per actionem: Si aurem poneremus in Deo
solentiam realem intellectivam . cum ea non esset principium reale facti per intellectionem . vr pote cum intellectio non sit actio factiva termini, necessario foret potentia realis respectu ipsius in--tellectionis tantum; unde necessario esset principium reale intellectionis, quia non esset princi- Pium reale per intellectionem alterius secti peripiam. Ad secundam. distinguo maiorem: Non minus est de ratione narerae intellectivae, &c. sumpta natura pro essentia specifica rei, nego maiorem: Sumpta natura pro principio radicali, concedo maiorem: Et distinguo minorem: Datur in Deo natura realis intellectiva sumpta pro essentia reali intellectiva, concedo, quia haec non importat rationem principi j. Sumpta prout definitur principium radicate intelles Ionis. N respoctive ad intellectionem , nego minorem, de consequentiam, quia sicut negamus in Deo potentiam realem respectu intellectionῖς. quia ratio potentiae consistit unice in ratione principij. ita negamus naturam realem respectu intellectionis in eo sensu, in quo nastra definitur per esse principium , licet admittamus naturam realem sumptam pro essentia specifica. & disserentiali, quae non importat rationem principij.Ex qua non potest fieri paritas ad potentiam realem , quae necessario importat rationem principij, & non habet alium sensum , ut accipiatur pro essentia
3 Sed replicat primo:Nam iuxta D.Τho.
ima ques. 3 . artis. a. ad 3. Sicut tres personae dicuntur unus essentiae, ita possunt dici unius
naturae,melius tamen explicari unitatem personarum, dicendo quod sunt unius essentiae:Ergo seniatii Dalrom. quod in Deo est, non solum proprie essentia, vel natura sumpta pro essentia, sed etiam est proprie, di realitervatura per ordinem ad operationem, vel amim. Secundo, quia in Deo reperitur proprie essentia prout a relationi
bus, & attributis distincta, Sed hoc modo sumpta est radix attributorum, di operationum: Ergo in Deo reperitur proprie essentia ut radix operationum: Ergo & invenitur proprie natura sumpta pro principio radicati. Tertio , quia ad rati anem naturae proprie sumpti pro radice operandi, satis est quod sit radix, vel resis, vel virtualis criterarum persectionum, vel operationum i Sed in Deo essentia eius est radix virtualis a parte rei attributorum, & operationum : Ergo. Respondeo, quod D. O. ibi soldm ait, dicendum. Od quia natura designat prine tum actus, essentia vero ab essendo dieitur, possunt diei aliqua uniti
natura, que conveni ni in aliquo actu Put omnia calefacientia; sed unus essentia disi nonpos sunt, ni quorum est Unum esse; ct irio magis
exprimitur unitas dioina. dicendo . quod torpersonae fimi unius essentia. quam si direretur. quod furit seius naturae.Ex quo ad suminum sequitur, quod in Deo detur proprie natura sumpta pro principio amis ad extri , sicut dicuntur
unius natur multa calefacientia quia conveniunt
in actu calefaciendi passum ad extra; quod quidem libenter fatemur. quia iam supr. num. I . concessimus dari in Deo naturam proprie sum tam pro principio operationis ad extra; inde t men non insertur dari in Deo naturam proprie sumptam pro principio vere, N proprie tali op rationis. aut actus absoluti . de immanentis, seu intellectionis, di volitionis. Et quidem D. o hoc in loco non aecipit hoc sensu naturarentiquudem hoc sensu sumpta natura, aeque signincar
tur unitas personarum per esse Unius natum, ac
per esse unius essentiae; nam licet possint diversi in essentia esse principium eiusdem actus, vel effectus ad extra. ut sunt ea, quae licet diversa in essentia , conveniunt in calefaciendo ad extra, v. Dpiper, casia, vinum &c. & ideo dici posiint unius naturae, sumpta natura pro principio efictus ad
extra; tamen eiusdem actus immanentis esse non
politant principium, nisi ea quae sunt unius essentiae: Ergo,sumpta natura pro principio actus --
manentis, tanta unitas explicaretur dicendo. ἀ- se unius naturae, ac dicendo esse unius esse tiae.
Ad secundam , nego maiorem, quia
licet in Deo reperiatur proprie essentia. quatenus dicitur ab essendo, quia hoc pacto non significat signate distinctionem , aut relationem ullam ad attributa, vel relationes; non tamen datur ut proprie,& signate distincta , parte rei ab attrib iis . & relationibus. ut per se paret; unde nec datur in eo natura proprie sumpta pro radice attributorum , aut operationis absolutae,& immane tis, quia non est propriὁ a parte rei radix talis operationis, aut attributorum, sed solum per rationem ex modo concipiendi. Ad tertiam, nego maiorem quia ad rationem naturet proprie suminiae pro radice, requiritur quod proprie sit radix; radix autem virtualis non proprie, sed aequivoce, di improprie radix est, sicut principium virtuale est improprie principium. Vide supra nam
s Ad ultimum nota, quod dum D. o.& nos cum ipso admittimus proprie in Deo principium , & potentiam respectu Operationis PN-
ducentis terminum, vel ad intra, vel ad extra non
est sensus, quod sit proprie potentia, aut principium respectu illius intransitive in se ipsa, sed respectu illius in suo termino producto , vel tacto, seu quantum ad terminum illius, quasi potentia
activa, aut principium per eam actionem termuni producti; & facti nam respectu actionis in se
496쪽
Ipse . & ut est ictem cum potentia, iam vidimuse e Div. Thom. non dici proprie potentiam, aut Principium a parte rei, sed solum ex modo eipiendi.
contra principium , ct potentiam ad intellectionem fecundum
6 TI RO Minoribus negantibus intel- 1 lectum divinum esse principium,
aut potentiam respectu intellectionis, adhuc se
Obijcies primo: Essentia divina conis sistit in actuali intellectione ,& per illam constituitur:Sed essentiae divinae non est principium,adhuc secundum rationem cum fundamento in re: Ergo nec actualis intellectionis in Deo. Respondeo, negando maiorem, vel distinguendo: Essentia divina ut est a parte rei, seu physice consistit in actuali intellectioni, sicut in omnibus Oet Deo
a Parte rei conveniunt, concedo: Essentia divinavi a nobis concepta, seu metaphysice , & ex mo do nostro concipiendi consistit in actuali inteli Etione , nego maiorem , de conces, minori comsequentiam. Quae solutio, & quae contra illam obijciuntur, soluta habe vr.Disputat. 2 .quas.
I. anum. I9. ubi satis ostendimus essentiam mmtaphysicam Dei, seu ex nostro modo conc piendi non constitui per actualem intellectionem , quia actualis intellectio habet in Deo principium secundum rationem , seu ex nostro modo concipiendi, quo pacto essentia non habet principium. Ostendimus etiam,nullam esse disserentiam intervolitionem , & intellectionem,quantum ad habere in Deo principium secundum rationem,& dissere secundum rationem ab essentia cum fundamento in rei Vnde sicut datur in Deo voluntas per modum actus primi secundum rationem , &Per modum potentiae, & principij volitionis secundum rationem cum fundamento in re, ita debet dari in Deo intellectus per modum actus primi secundum rationem, di per modum potentiae, di principij intellectionis secundum rationem cu undamento in re. Αumores igitur , qui admi tunt in Deo voluntatem per modum actus primi, di negant intellectum pet modum actus primi in- consequenter procedunt, de falso principio innuruntur, nempe quia existimant actualem intellectionem constituere essentiam Dei,secus actualem volitionem.
8 Obijeiunt secundo: Nullum est fundamentum in Deo ut intellectus concipiatur ut actus primus, seu ut principium intellectionis, Ergo adhuc secundum rationem cum fundamento in re non est talis, nec concipitur ut talis. Probatur
antecedens,quia nullum fiundamentum est in Deo
ut intellectus divinus conspiatur ut potentialis, seu ut in potentia ad intellectionem:Sed dum c cipitur ut actus primus , vel principium intellectionis.concipitur ut potentialis , quia concipitur sine ultima actitalitate propriae lineae.& ut distin tus ab illa: Ergo nullum est fundamentum ut co-cipiatur tanquam principium intellectionis. Pr batur maior, quia nullum est fundamentum in Deo, ut ipsi attribuatur aliqua impersectio: Sed dum concipitur ut potentialis,attribuitur illi imperfectio , nempe potentialitas: Ergo. Respondeo. hoc arrumentum solutum fuisse, ubi supra
de ex ibidem dictis, nego antecedens. Ad probationem . distinguo maiorem: Nullum sundamentum est in Deo ut intellectus divinus concipiatur
ut potentialis signate, Ze ex parte rei conceptae, concedo: Exercite, & ex modo concipiendi su distinguo: Potentialitate propria per non inclusionem obiecti.am ultimae astu alitatis, concedo: Potentialitate impropria, pro non explicatione ultimae actualitatis , nego maiorem, & distinguo minorem eodem modo. Ad probationem maioris, distinguo maiorem: Nullum est fundame tum in Deo, ut Ipsi attribuatur aliqua impersectio signate, affirmative, aut ex parte rei conce tε, concedo: Exercite, aprehentive, & ex moilo
ipsum concipiendi, nego. vel subdistinguo: Nullum est fundamentum ad hoc in Deo absolute
sumpto, Sc prout est a parte rei, concedo In Deo comparato cum debilitare nostri intellectus se ut praeci sive concepto, nego maiorem & distincta minori eodem modo, nego consequentiam insensu negato.
o Itaque, in Deo absolute sumpto, non est fundamentum ut concipiatur praecisiud perplures conceptus, sed solum in Deo comparato eum debilitate nostri intellectus pro hoc statu:Sic enim comparata summa Dei persectio de summa
eius actualitas praebet fundamentum ut concipiatur pluribus partialibus,dc praecisivis conceptibus. quorum unus repraesenter ipsum ut essentia, alius ut intellectum, alius ut intellectionem, alius vevoluntatem , alius ut volitionem , ut sic de reliquis. Semel autem quod concipiatur uno con ceptu praecisu, sive praecilive ut intellectus, Be alio
ut intellectio. intellectus divinus ut sic praecisi.ὀeonceptus praebet fundamentum ut comparetur
ad intellectionem ut principium illius . vi actus primus ad illam, fit ut in potentia ad illam ; non quidem signata affirmando, aut iudicando illum esse potentiam ad intellectionem , aut potentialem respectu illius , sed exercite,& ex modo coniscipiendi repraesentando illum aprehensive ut inpotentia aJ intellectionem, ut principitim elicitivum illius, de ut actum primum respectu illiu ; non quidem potentialitate proprie sumpta adhuc secundum rationem, quae landatur in exclusione,
497쪽
seu non inestisione obiectiva vltimae actualitatis, quo pacto dicitur genus potentiale ad differentias, quia illas non includit;sed pozentialitate impersccta di impropria adhuc secundum rationem, quae sun latur in non explicatione ultimae actualitatis, licet illam implicite includat; quae quidem potentialitas, licet ex genere suo imperfectio sit, bene potest attribui intellectui divino praeci sivὰ concepto ab intellectione, non signate, de iudicative , sed exercite, & ex modo concipi cndi, sicut illi attribuitur compositio cum intellectione,dum dicimus intellectus ditanus es intelligens, haec enim propositio componit obiective intellectum cum intellcctione , & repraesentat intellectum δε intcllectionem in concrcto de vi quodam compositum exercite . & ex n. pilo concipiendi, in quo nullum est inconvcniens: Sic ergo nullum
est inconveniens in eo quod intellectus sundatus in praecisione intellectus ab intes lectione.per hanc assirmaticinem: Intellectus dioinus est potens, seu
potest intelligere, repraesentet exercitὰ, & ex modo concipiendi intellectum vi in potentia ad intellectionem , & ut actum primum , utque principium illius, non id affirmando signate, sicut
non afairmat, sed apprehensive,& ex modo coniscipiendi.
o Sed instant eontrarii, primo Intellectus divinus debet a nobis concipi, & costitui modo imaginabili,& perfectissimo : Sed perisectius
eoncipitur, si concipiatur ut exprimens actualem intellectionem, quam ut explicite prascindens ab illa: Ergo non eli in Deo sundamentum ut hoc siccundo modo concipiatur, & consequenter nec ut potentialis modo explicato. Secundo: Debet intellectus divinus concipi ut actualior quam ulla creatura concipiatur: Sed nisi concipiatur vi e plicans actualem intellectionem , non concipitur ut actualior omni creatura, quia non concipitur ut actualior Intellectione: Ergo. Respondeo, distinguendo maiorem: Debet a nobis concipi modo imaginabili perfectissimo , quo possit a n
bis, concedo: Modo quo non Possit, nego maiorem, N ad minorem dico , quod nobis est impossibilis conceptus intellectus divini vi expli. cantis intellectionem; quia est impossibilis nobis
unicus conceptus explicitus intellectus,& intelle tionis, sicut. 8e unica vox, aut nomen, quod e
plicite significet intellectum , di intellectionem; non quidem,ut vult Godoy, quia intellectio non Conciperetur ut vitalis; siquidem Deus, & beati unico simplici conceptu concipiunt explicite, &in distincte intellectum divinum. & intellectione,& tamen concipiunt intellectionem ut vitalem sed quia nos non possumus concipere intellectum divinum, & intellectionem divinam ut sunt a parte rei. aut per speciem propriam adaequate,
nec ut actus purus per se subsistens, sed solum per speciem intellectus, di intellectionis crem, di Umodum illarum, seu quia intellectus noster pro hoc statu non capit persectionem illam simplicam Dei, nisii per partes, de divisive per plures con
ceptus eam percipiendo. N explicando, & idco non potest unico conceptu explicite omnes per νcipere. Ac consequenter, nec intellectum simul, Militellectionem. Ad secundam, omissa maiori, nego mino rem, quia intellectio creata non concipitur ut a tualior, quam intellectus divinus , licet intelle tus divinus non concipiatur ut explicans intelle tionem; siquidem intellectio creata, licet explicia te sit ultima actualitas suae lineae , est vitima actualitas finita, ultra quam sunt possibiles infinitae intellectiones, & actualitates in illa non content ες intellectus autem divinus, licet non explicans imici lectionem, explicat tamen actualitatem infinitam per modum intellcctus, extra quam non est possibilis alius intellectus, quin in illo eminenter contineatur , di maior est ista actualitas sic imfinita , licet non explicans ultimam, quam illa ultima inita. Vel aliter responideo, distinguendo maiorem 1 Debet concipi ita actualis . ut nulla creatura concipiatur actualior ex parte rei significats, vel implicite , concedo: Vt nulla creatura concipiatur actualior ex modo concipiendi, designificandi exercite, nego maiorem, quia nullum est inco veniens in eo, quod aliqua creatura exercitc, de ex modo concipiendi explicite concipiaritur ut magis actualis in aliqua linea, quam aliquod Dei praedicatum,volitio enim creata concupitur sic actualior quam in Deo radix volendi,sive natura divina in linea volitiva. is I Replicabis tertio, vel obijcies di Non flat. quod intellectus divinus sit ratione nostra principium intellectionis . nisi vera cognitione cognoscatur ut illius principium: Sed in Deo nota
est sundamentum ut vera cognitione cognoscatur intellectus ut intellectionis principium: Ergo
nec ut sit secundum rationem nostram intellectionis principium. Maior probatur. nam ut sieratione nostra principium intellectionis,non satis est, quod concipiatur ad instar intellectus errati principiatis intellectionem: Ergo requiritur quod concipiatur vera cognitione ut priticipiu intellectionis. Probatur antecedens, quia Deus concipitur ad instar corporis, & ad modum entis fini ii, quin ideo sit per rationem nostram cum fundamento finitus , aut corpus: Ergo ut intelle tus divinus sit ratione nostra principium intellectionis, non satis est . quod concipiatur ad insis intellectus creati principiantis intellectionem .R plicabis quartor Non est in Deo fundamentum ut intellectus concipiatur ut causa intellectionis, di intellectio ut causata: Ergo nec ut concipiatur
veluti principium intellectionis, & intellectio veprincipiata. Probatur antecedens , quia non estiundamentum ut concipiatur intellectio divina ve
498쪽
cia II. si namformaliter de linea intellectiva, sc. 479
ens ab alio, nec ut ens factum: Ergo nec ut concipiatur ut causata , di consequenter nec intellectus divinus ut caula illius.s a Respondeo, dii lingitendo maiorem :Nisi vera cognitione reflexa cognoscatur ut principiuillius ex vi cognitionis directet prioris,traleat:Nili vera cognitione directa cognoscatur ut principistillius subdistinguo:Iudicative,di signate,nego maiorem: Apprehensive, & exercite, concedo maiorem; & in hoc sensu. nego minorem. Ad probationem maioris, distinguo antecedens: Non satis est, quod concipiatur pure connotative ad inllar intellectus creati principiantis intellectionem,cO-
cedo: Non satis est. quod concipiatur substantive ad instar intellectus creati principiantis intellectionem nego antecedens. Ad cuius probationem dido, quod Deus non concipitur a nobis admodum corporis, aut entis finiti substantive , ted s
Ium connotative; quia non concipitur ut corpus,
sed soli Im per speciem corporis. Attame intelle tus divinus semel obiective praecisus ab intellectione actuali,non potest ab intellectu nostro cognosci comparative ad intellectionem divinam nisi substantive ut principium elicitivuin illius, quia alio modo comparari non potest suae intelle coni, nisi ut potentia , actus primus, & principium elicitivum illius. Quod quidem dupliciter
contingere potest, primo exercite, & directe per simplicem, ieu apprehensivam comparationem, qua intellectus,semel praecisive conceptus, conci Phur apprehensive, di comparative in ordine ad suam intellectionem ut illius principium, non aufirmando signate esse illius principium, quia hoc
falsum esset, cum ante eam comparationem non
supponeretur ut principium illius,nec regliter,nec Per rationem;sed exercite practice.& apprenheλueata vi ex vi talis apprehelionis obiective repraesentetur ut principium. Secundo, supposita iam
ea apprehensione intellectus divini ut principia
intellectionis . potest intellectus noster per res xionem supra modum , quo intellectus divinus obiective nobis repraesentatur ex vi illius apprehensionis, affirmare, & iudicare speculative vera cognitione,quod intellectus divinus est per rationem nostram , seu obiective in nosero intellectv principium intellectionis;& hoc sensu inirmagnus saepissime, divinum intellectum esse ratione nostra principium intellectionis divinae, quia hoc nihil at Iud significat . quam quodquod ex modo
imperfecto praecisivo, & comparativo concipiendi intellectum divinum aparet nobis ut princi- Pium,potentia, di actus primus respecti divina imaellectionis.
33 Ad quartam, claritatis gratia , distin suo antecedens: Non est in Meo absolute ut est
an se iundamentum, ut concipiatur veluti causa intellectionis, transeat: In Deo comparato cum
debilitate nostri intellectus, subdis unguo: Non ed
iundamentum remotum, nego: Proximum, subdistinguo: In Deo ut est a parte rei, concedo : In Deo ut praecisive concepto per duos concepxus, per modum intellectus,& intellectionis, nego antecedens,vel iterum subdistinguo: Non est fundamentum proximum ut concipiatur signate, & ex parte rei lignificatae ut causa intellectionis, concedo : Ut concipiatur exercite, & ex modo concipiendi, nego antecedens. Ad cuius probatione eadem distinctione respondeo. quod in Deo praecisive concepto, uno conceptu divinae intelle tionis,& alio intellectus divini.suppositis his dum bus praecisivis conceptibus, est in illis sundamentum proximum ut intellectio divina cocipiatur veens ab alio per rationem , seu ut ab alio existens exercite, & ex modo concipiendi, licet non veconcipiatur signate , & ex parte rei significatae ut ab alio; nec etiain ut proprie facta ab alio . quia modus actionis , adhuc creatae, non est quod sit sacta , vel effecta a suo principio elicitivo,sed elicita, & causata exercite ab ipsa.
Ex quibus colliges. quod sicut in L
gica diximus quod natura,vi est a parte rei in si gularibus non est sundamentum proximum vniversalitatis politivae, sed solum est fundamentum proximum a parte rei ut praescindatur, & abstrahatur a singularibus; & vi sic abstracta, fit iandamentum proximum ut comparetur per modum
universalis ad infe lora, & sic comparata , potest reflexe iudicari universalis, & sic dicimus cum veritate , quod animal est universale & genus per rationem cum fundamento in re; ita similiter, de intellectu divivo dicimus, quod a parte rei praebet proximum fundamentum intellectui nostro ut concipiatur praecisive ab actuali intellectione. &sic praecisus obiective praebet proxime fundame tum , ut concipiatur ut principium intellectionis,& tuc reflexe possiimus dicere cum veritate, quod est per rationem eum fundamento in re principium intellectionis , quae affirmatio vera est, quia reflectitur supra modum quo intellectus divinus nobis repraesentatur ex vi nostri modi concipiendi ipsam coparative ad intellectionem. Qui doctrina ,& paritas est D. Thom. tum I .sentent. Δηinrit. a. quasi. I. articul. 3. in corpori Tum quaes. I. de Potent. articul. I. ad IO.
1s Colliges denique, minime necessariam esse distinctionem virtualein, aut expressionem virtualis principij ad praesentis difficultatis expliacationem. Tum quia D. Thom. satis explicavit qualiter intellectus divinus sit, vel non sit principium intellectionis, aut potentia respectu illius,
quin vel unquam nominaverit dimnesicinum vi tualem, aut virtuale principium. Tum ex dictis a num. 4. que ad 8. a num. I 8. ct a num. as. ubi ostendimus vitam divinam non esse explicandam per principium virtuale , aut per vi
citam egressionem. Unde suruientissime explia
499쪽
48o Tract. de Deo o. Disp. IV. de intellectu cientia Dei
catiae praesens dissicultas, ictaeodo , quod a patae . rei intellectus divinus , nec est potentia respectudo lectioinis divino , n principiti illiu ed actus purus in linea intellectiva; di quod totum per r*.tioue in nostram,seu ex noli ro modo concipiendi est potentia, di principium reipectu illius quod non requiritur pro tundamento aliqua ratio principi, a parte rei, ita luiscit pro Mincimento remoto a parte rei,quou lit actus purus in linea imtellectiva,& pro fundamento proximo,quod talis altus purus concipiatur praecisive, di in aquate
per tres conceptuS obiectivos, Per unum ut navi
tura intellcctiva. per alium ivt intellectus , di pellatium ut intellcctio qua divisione, de praecilione supposita, est iunciamentum priaximum ut intel- lestus concipiatur ut principitiin intellectionis. 36 Et quidem, quam disiicile explicetur illud principium virinale a parte rei satis vidimus supra anum. q. ad 8. Tuutant vero alii aliter illud explicare , dicendo , consistere in is, quod absque distinctione actuali ab intellestione se e
fa illam se habeat, ae si ab illa di in eretur.ed haec explicatio silla est, quia falsum est, quod sic se habeat erga intellectionem, ac si ab illa dusingueretur; si enim ab illa distingueretur a parteret, esset in potentia ad iplam , dc non actus purus; esset vere principium intellectionis , di non ipsum intelligere per se subsistens : Atqui hoc piae to non se habet, dum est idem cum illa, sed opia posito : Ergo istium est , quod eo modo se habet erga illam, ac si ab illa distingueretur. Secum do dicunt, consistere in eo, quod aequivaleat i tellectui creato principianti intellectionem creatanhnon solum in actualitate, sed etiam in principiando intellectionem divinam. Sed hoc etiam falsum est, quia intellectus creatus vere princi inpiat intellectionem creatam, quia actu ab illa distinguitur, & quia non est actiis purus in ea linea; intellectus autem divinus quia actus purus,& -- Plicissimus vere timuit principiare intellectionem divinam, nisi principiando se ipsum quod chimericum est; unde non potest aequivalere intrinseta in principiando intellectionem divinam, intelle- ctui creato principianti intellectionem creatam. Dicunt alij tertio, consistere in eo, quod virtuali-' tu intellectius divini distinguitur a parte rei a vi realitate intellectionis,& est principium illius.Sed hoc etiam sellam est, quia non iunt a parte rei diversae virtualitates intellestiis , & intellectio dia vina, sicut nec duae M alitates , sed una simpli-sissima. Tum quia restat explicandum ,.quid sit virtualitas intelle his, Sc virtualitas inteu lectionis; quod nunquam prae-
37 GEcunda difficultas initio quaesti is
proposita, est an detur in Deo ver . ratio speciei intelligibilis, quae vocatur In Preta Circa quam aliqui negant , ut Suarea, V - Η Ζ,&alij. Alij allirmant,ut communiter Thommista., s8 Dico igitur: Quod essensia dioi Um, e,edi proprie est peries inreligistia respectu intelle ius divini, ct eoWequenter datur in Deo vera ratis species istelligibilis. Probarur prinio
resistit, es ipsi Dreponitus idem. Et in praesenti
pia st. 14. artis. q. m eo po . sic ait: Cum ipsa
sua essentiast species intelligikilis, oc. Sio p ut , quod in Deo intellesitas, edi ila quod inteli gitur, o species intelligibilis, est i ume in intelligeresunt omnino vnum , edi luem. Id ipsum repetit ali 7n locis: Ergo in Deo essetitia eius est vere, di proprie species intelligibilis, alias illam absolute non affirmaret D.Thom. Secundo, quia species intelligibilis est qua obiectum unitur intelligibiliter intellectui, defit illi praesens intelligibiliter: Sed essentia divinast ipla est praesens obiective, R intelligibiliter intellectui divino, ut ab eo intelligatur : Ergo se ipsa est species intelligibilis respectu intellectus ilia
vini. Denique, quia ut iupra vidimus Dsputat. praecedent. quas. I o. essentia divina unitur me
tibus beatorum per modum speciei intelligibilis: Ergo pst vere species intelligibilis. η- Nec iundamentum contrariorum v get. Arguunt enim ex eo, quod intellectus divinus ex se est summe determinatus ad intellecti nem divinae essentiae: Sed munus speciei est deletaminare intellectum ad certam cognitionem .: E go in Deo, seu in divino maellectu summe dete minatio non est locus speciei. Respondetur enim intellectum divinum ex se esse determinatum iu
lectivit, sed non obiective , nisi ab essentia diurana per modum speciei. Quam solutionem pro sequutam habes contra Vraqueet Ubi supra a
6I Sed rogabis, an species intelligibilis' distinguatur ratione ratiocinata In Deo in ei insessentia 'Affirmat Illust. Godos. Cuius potIlstima ratio est, quia ea distinguuntur in Deo rati ne ratiocinata, quorum rationes analogite conveniunt eum similibus praedicatis in creatura, Min creatura ratio vi .s non est ratio alterius: Sed ratio essentiae, & ratio speciei analogice conuinis iunt Deo, & creaturis, S in creaturis ratio stla
500쪽
m . III. 9uaenam formaliter de sinea latellecti , dic. Asi
disserunt ratiocinata, seu eum landamento. Macuato. quia ratio obiecti motivi in Deo di Diari ratione ratiocinata ab essentia divina: Sed ratio obiecti motivi convenit, vel consistit in
ratione speciei intelligibilis: Ergo & ratio speciei intelligibilis dis inguitur ratione ratiocinata ab elsentia divina. Maiorem probat, quia ratio obiecti terminativi differt ratione ratiocinata ab ementia divina. Ergo & ratio obiecti motivi. Probat antecedens, quia ratio obiecti terminativi est ratio veri: Sed ratio veri dinfert ratione ratiocinata ab essentia entis, quia est attributumentis ς Ergo 61 Sed cum distinctione loquendum cenis seo , nempe in Deo rationem speciei intelligibilis pro recto non distin ut adhuc ratiore ratiocinata ab eisentia divina, sed sol tim distingui penes obliquum. quia ellenIta divina . vi essentia divina prici se no connot. t intellectu & ut species connotat iplum . ut motum obiective ab ipsa itaque ipsa metellantia divina que secundum se est essentia divina , ipsa in recto secundum eandem ration. comparata obiective intelle eluidi vino per se est species obiective movens intellectum divinum . Nec obiecta in contra urgent.
Non primum , quia ad designandam distinctio.
vem rationis cum fundamento inter praedicata divina, non sunt comparanda piaedicata dii inaeum predicatis creatis in creaturis imperfectioribus. sed in creaturis persectioribus: videmus aute quod in creaturis persectioribus, ut in Angelis ipsa eorum essentia est per D species intel- Iroihilis respectu intellectus propiij, absque di sinctione rationis obiecti va inter speciem sui.&su im essentia. nam sua essentia per se ipsam sor- maliter est praesens. & intelligibilis proxime a proprio intellectu : Non ergo es vera illa universalis: In creaturis ratio essentiae non est ratio speciei pro recto unde nec sequitur quod in Deo si distinctio rationis pro recto inter essentia. &rationem speciei. Ad secundum negatur maior. Ad probationem. negatur antecedens. Ad probationem. di Itinguo minorem : Ratio veri pro recto disteri ratione ratiocinata ab essentia enistis, nego. Pro obliquo,transeat minor,& negatur Consequentia, quia ut diximus in Metaphysic.
quaes. l2 δ ηum. inens non consti tuitur verum
per aliquid adhuc ratione dii inctum adςquate, seu pro recto a ratione entis realis.sed per ipsam rationem entis con notative ad intellectum est per se ipsum verum .
63 Ex quibus insertur, quod ratio speciei differt in Dco ratione ratiocinata ab actuali intellectione, sicut ab ea differt essentia divina,
di intellectus; idem enim iundamentu est in Deo ad distinguendam spectetit intelligilem ab intelisiastinae, ac unia lectum, ia naturam ab ips intellectione. Et rursus, quia species pro res est ipsa essentia divina ine ipsa essentia divina ratione ratiocinata differt ab actuali intellectione, Hostendimus Distatas. δὲ eius I.
64 MI on desunt retentiores, qui in Deo. dari proprie habitus, tum in intellectu, tum in voluntate assirmant. Sed oppositum est verius, quod probatur primo ex Di P.
Thom quaest. I. de Potent. artis. I. ad 4. ubi ait: Dicendum, quod habitus nunquam es in paten
tia acrima, sed solom in pa1setis, of ea es perfectior; talit autem potentra non attribuitur Deo: Ergo nec habitu proprie. Secunddi in praesent. quaest. Iq. artis. I. ad i. ubi sic ait: Seientia nones in Deo qualitas, mi babitus, sed substantia,
ἔς actus purus: Ergo in intellectu divino non datur scientia per modum h bitus, sed per m dum actus puri. Tertio probatur ratione: Quia de essentia habitus est facilitare potentiam,& illam iuvare ob aliqualem desectum,& potentiain litatem illius: Sed hoe in Deo repugnat: Elgo& ratio habitus proprie sumpti.
61 Sed obi ji iens: in Deo datur intellectus iaci lis ad intelligendum : Sed facilitas intelligendi est habitus . nam aliud non importat ratio habitus ex suo conceptu formali: Ergo in Deo datur ratio habitus proprie. Respondeo. distinis guendo maiorem: In Deo datur intellectus facilis adiective, hoc est facilitatus ad intelligenda, nego: Facilis substantive, & per essentiam, seu per modum actus puri, concedo: Et distinguo minorem : Facilitas intelligendi est habitus, facilitas inquam adiectiva,& adventitia potentiae, concedo: Facilitas substantialis, id essentialis per
modum actus puri, nego minore. Se consequentiam. Quae solutio patet ex doctrina D. Thom. 5e etiam ad alia quae lolent obijci, quia intellectus divinus non potest ratione nostra cum lan damento concipi ex parte rei significats ut facilitabilis per habitum, nee ut iacilis adiective facilitate adventitia, eo quod no potest concipi ut impersectus, potentia iis .aut improportIonatus, ex parte rei lignificatae . sed sol tim ut persectissimus,& proportionatissimus in propria linea:
Primum autem erat necessarium ut in Deo daretur proprie habitus ex perte rei significat s. Qus doctrina facilias intelligitur, negata divino in--lectui ratione potentiae proprie, & ex parte rei significatae,ut illam supra negabimus. , i .