장음표시 사용
511쪽
49 i Dare de aera o. Si p.IV. de intellectu, se scientia etes.
Ratio IIIa entis comprehendit ipsum Deum, &omnia alia implicite, ερ cu diversitate, concedo: Comprehendit explicite seu ea omnia explicat,& manifestat, Se cum unitate, nego maiorem,&minore; quia illa ratio vel sumitur pro explicito entis & veri prseisive; vel pro implicito omnium entium. Pro explicito quidem entis, Se ve-xi,est una,sed unitate soldm logica, de potentiali saltem negative. quia penes explicitum indifferens ad omnia,quq non explicat,sed tantum implican& sic penes explicitum non est persectior, nee qquq per secta quam Deus, aut di vina essen tia; ii vero sumatur pro implicito, iam non est una ratio nec unum obiectum, sed infinita obiecta distincta quae ut se distincta non possunt esse obiectum sor male intellectus divini, qui unitIimus ell,immo nec intellectus creati, qui unus est Ze cuius obiectum sor male debet esse unicum, fienon plura ut plura: Vnde ens pro implicito, ut importat multitudinem ,At di versitatem entium, est obiectum materiale intellectus creati . Se s Idm pro explicito ut est una ratio obiectiva entis, est obiectum sormale illius. Nec obstaret, quamvis ens pro implicito omnii 4 entium esset quid persectitis. qua solus Deus; quia solum enset quid persectius materialiter in elis entis, non autem inesse obiecti; immo nec in ede entis, nec in e Ise obiecti. quia quod non est mari; simplex,& unum, non potest eise magis peri ctum; ag gregatum autem ex Deo, de creaturis non ellet magis unum,& simplex, qua Deus solus ut continens omnia: Non ergo esset perfectius obiectum intellectus divini. di 2 Denique obi jeies: Obiectum cognitum in se ipso est obiectu formale intellectus cognoscentis. Sed Deus cognostit creaturas in se ipsis: Ergo creaturae sunt obiectum formale intelle. Hus divini. Hoc argumentum exposcit aliam quaestionem, in qua magis confirmetur prae z- dentis resolutio.
ereaturas in se ipsis.1 DRaenotandum est primd quod obie-L Elum aliquod potest cognosci in seipso dupliciter; nempe vel motive, vel termina istive. Cognoscitur moti ve in se ipso, cum cognitio movetur ex ipso, seu quando cognoscitur ex
ipso,& in se ipso. Cognoscitur terminative in seipso, quando non cognoscitur implicite ut quid contentu in alio explieite cognito, sed distincte,& elare ut est in se ipso, licet cognitio non m veatur ex illo, lex alio prilis cognitio. g - ei a a tem termi nati v e in se ipso stat etiam dupli-
citer, nempe, terminative primari di termina.
tive secundari b: tunc cognostitur terminative primario, quando cognitio terminatur ad obiectum propter se. sistendo, Si quiescendo in ipso. Tune secunda rib, quando cognitio terminatur ad obiectum ex consequenti ad cognitionem aIterius se propter aliud persecte cognoscendum a Pr notandum est secundb creaturas posse considerari dupliciter, nempe vel secundum suam quidditatem . aut possibilitatem intrinse-cam; vel in quantum contingenter futurae. aut existentes. In praesenti autem quaestione soldmIoquemur de illis secundum suam quid ditatem,& possibilitatem; licet inde haud obscure inferatur. quid dicendum sit de modo. 8e medio, in quo debeant a Deo cognosci ut futurae, Ae ut
existentes. De quo tamen acrior est concertatio inter Authores.
ritate probatur.3 T leo seeondb: Deus ustu cognoscito ereaturas in se ipsis moti te βψ in si ipsi . hoc est . creatura nou possunt esse obiectum formale motimum divinae eognitionis. sed siola Dei esstutia. Probatur primo authoritate PP. Si in primis ex D. Dionisio eap. I. de Diminis No--η - , ubi sie D. Pauli Discipulus loquitur:
Non enim ex exi Imribus existentia diaeres, no- mit Dimina meus, sid ex se ipsa creundum e sam omnium silentiain , ω cognitionem omnium prae habet ::: Nou sterendum oesonem sivulis st
nem : : Non igitur Deus propriam habet siui ipsius
tia coxntae t. nonflantia, quaesis eis Zentium, sed quaesit sui ipsius. Haec ad longum retuli, quia multis capitibus nostram sententiam continet. 4 Secoiad . A ugust. lib. 8 et . quaestion . quaest. 46. se ait de Deo loquens: Non enim extra se
quidquam iniebatur ::: Nam Me opinari saerilegum es. Quae verba exponit D. Thom. quaest. a. de Veritat . artis. ad Io. in hunc modulae .:
Cum dieitur : Nihil extra se intuetur Deus , --telligendum es , Acut in quo intueatur , non sicut quod intuetur ; illud enim, in quo omnia intuetur,
in quo ipsi es . Item lib. s. de Greg. ad Litte tim,qu. iv sc ait: Id quod per ipsum factum es, mira esse tu illo intelligatur, in qua mita mydit ma a, quando ferit, Osicut Odit ea, ira ent; attende
512쪽
Angelis beatis, expresse asserit, eos per cuni
tionem matutinam videre in Verbo Dei omnemercaturam, itanquam In eo, per quod facta sunt omnia, ut vidimus Disipui. g. q. I I.ὰn.2. Quod D. Tho m. sic exponit: Non e .im etidenis eter.
bum , cognossunt loli m illud es quod habe ut in merbo, sed illud esse, quod habent in propria uatura, ficut Deus, per hoc quod videt se , cognosciι esse rerum , quod babent in propria natura: Ergo iuxta Augult. Deus, videndo th, cognoscit creaturas
in se ipso, & non in ipsiis.s Tettio D. Ambrosus Tris. in Symbes.
sic ait : Licet omnia caelisia, er terrefraa , ac minima quaeque protriciat Deus , nihil tamen extra intelligit, sed singula in se tutueri dicitur . sic etiam saepe loquuntur alis P P. 6 Quarto D Thom. qui Patrum certe sententiam semper sequitur, innumeris loccis id ipsum testatur. Legatur praecipue r. cc vir. Gent. ὰ cap. 48. cuius argumentum est, quod Dem primo, ω per se sitam sie ipsum intelligit. Vbi I. ra-xionibus probat, Deum nihil a sedi ilinctum per
se primo cognoscere . Et is cap 49. cuiuS argu mentum est. Quod Deus eo et is cit alia ase, idque potissime probat, quia seipuim persecte cognoscere non potest, nili ex vi cognitionis sui cognoscendo alia. Et tandem concludit: Colligentes igitur has duas concissiones, apparet, Deum co-gηοRere se ipsum quesi primo , Er per se notum ἰ alia mero sicut in essentra sua misa. Quam et ritatem expresse Dionisius tradit in . cap. de Divinis Nominibus, dicens: Nou beeundum et isonransv-gulis e immittit, ted si eundum ea ae contruent tam , scit omnia. Et tofra: Dimina apientia see t civi
puoscens, sicit alia. Cui et am lententiae alte Pari videtur Scripturae Sacrae aut horitas, nam ἱ ι as,in.
Io I. de Deo dicittir: Prospexit de excelso Saucto suo . quasi de se it - excelso alia mi dens. Ex quibus bene perspectis, haud obscure apparet, nostram sententiam eme traditionem Pi'. potis limecum contrarij pro sua oppolita nullum P P. testimonum proserant. Vnde sic arguo: Cognoscere creaturas in
se ipsis eis discere seu cognoscere, quid ills lint, ex ipsismet, est singulis se immitere, ut in illis videat, quid lunt; est sumere notitiam quid ditatis ipsarum ex ipsis; est habere duas cognitiones unam propriam sui aliam communem eram pre hendentem creaturas in se ipsis; est eas cognoscere scientia, quae per se primo si scientia existentium, non quae per se primo sit scientia sui ipsius; est eas cognoscere extra se in ipsismet Creaturis, tanquam in quo eas intuetur: Sed iu- , xta Dionilium, Deiis non ea . quae sunt, ex his, . quae sunt discit; non lingulis se immittit ut in eis agnoscat, quid sint; non sumit notitiam, aut cognitionem ex ipsis; nec habet duas cogitationes . Nuam PIOPIIassilui, aliata cOTTunem omnium
creaturarum in se ipsis; nec eas cognoscit scien-lla, qui per se primo sit existentium, sed quςχ-llam per se primo lit ipsius Dei.& iuxta Augusti-'num, & Ambrotium, si D. Thom. eas non cogi oscit extra se in se ipsis tanquam in quo eas intueatur: Ergo ex mente Dion iiij & PΡ. Deus non cognoscit creaturas in se ipsis motive. 8 Ilem , Dcum cognoscere creaturas in se ipso ut obiecto motivo, est eas cognoscere ex sesipso secundum causam omnium; eu secundum causae continentiam omnia scire, est quoa seipsam cognolcens divina sapientia, cognoscat omnia; est quod secundum unam causam,qui Deus ipse eis, sciat omnia; eu eas cognoscere scientia, quae per se primo iit ipsius Dei, & soldm secundam di, & ex consequenti ipsarum creaturarum est cognoscere per se primo se ipsum , qua ii primo,& per se nolum, alia vero tanquam in essen. tia sua visa; est ea piospicere quali de se ipso ex-eelso alia videns: Sed iuxta Dionisium , & D. Thom .sic ad litteram creaturas cognoscit Deus, non autem primo modo, ut iam vidimus: Ergo tande Deus solum cognoscit creaturas in se ipso ut in causa motive, non autem illas in se ipsis motive. Vide sane,quam sit perspicua mens SS. PI . pro nostra sententia ρς Nihilominus eos explicare tentant, Ddicunt primo; intentum principale Dionis ij, Ω aliorum solum elis quod Deus non accipiat nec acquuat successive scientiam a rebus ab illis diis scendo.Sed contra est quia quidquid sit de principali intento' PP. ad illud intentum omnia allata a II rtive proserunt: Sed non solum debemus stare tutetito illorum, sed omnibus , quae ad intentum assertive proserunt: Ergo nostruma gumentum quod ex his laudatur .in suo robore, R insolitum ma et . Secundo. quia inprimis de successive acquirend.i, vel accipienda notitia, nec verbum proferunt. sed ad summum Dioni istius ait, quod nou ex existentibus sumit cognitisne u : sed ex existentibus summere cognitionemptitit Iime lignificat discere obiective ex ipsis, quid illae sint, iuxta contextum Dionisi j: Ergo intentum principale illius est negare,quod Deus obiective discat ex creaturis. quid illae sint, seu quod ab illis obiective summat earum notitiam in hoc sensu Sed ii semel Deus cognoscit crea. turas in se ipsis motivst. necelsari dex ipsis , tanquam ex motivo, &ratione obiectiva discit quid tinr: Ergo ex mente Dionisii Deus non cognoscit creaturas in se ipsis motive. Probatur minor, nam si cognoscenti hominem in se ipso moti vh, rogemus: Vnde scis hominem esse animal rati nale A liud respondere non poterit,nisi, Ne fomet bomine. Immo rogo 1 contrarijs. Attenta cognitione Dei, vel modo cognoscendi hominem
in se ipso unde scit Deus, hominem esse quidditative animal rationale Sane, fi velint respon-
513쪽
Tras. de Deo uno . Disp. m. de mussim, Oscientia Dei.
dere, sistendo in modo cognoscendi hominem in se ipso, aliud omninh respondere n n possunt, nisi, quod ex ipso met homine, quia ex vi talis cognitionis non cognoscit aliud obiectum, ex quo a priori id scire, aut discere possit: Ergo tandem Deum eognoscere quidditativa hominem, seu hominis quid ditatem in ipsomet homi-nE moti ve, ei formatissime scire ex ipso, seu ex
ipso discere, quid sit.' et o Dices illi interrogationi aliter respoderi, nempe quod De Us ex se ipso, & ex sua infinita
scientia,&perspicatia cognoscit hominem quid. ditatiue,seu quid ille sit. Sed contra est, quia clam interrogamus de aliquo; unde scit hominem e animal rationale, non rogamus de principio s lbiectivo per modum lumi s cognoscitivi,sed dei principio obiectivo, seu ratione obiectiva. . Sediperspicacia summa intellectus divini. & eius infinita scientia nDn est principium obiectivum vnde, vel ex quo Deus sciat homine esse animat: rationale, ut per se patet, sed ad summum subiectivum: Ergo illi interrogationi recte intellectet responderi non notest, quod Deus id stri ex sua
peripicacia, & scienta infinita; sed solum quod fect ipso homine Frgo tandem Deus di stet ex l:ci mine ipso, quid homo sI,contra ex prelsa in sen tentiam Dion iiij. Ex plicatur primo nam discere ex aliquo aliquid. proprie no significat acti pere, aut habere ex illo peripicaciam O :io scenai, sed supposita perspicacia ex parte Coenoscent vi, Wiod illud lit obiectum obiectivὸ manile istans
ii pud quod sciendum cit; nani eo ipso ex il io ic ire;&discit cognoscens,Vt patet, quario ex sum opercaminum egredietui scimus,le uisc: mus, ibi esse ignem, aut ex causa alimia inecessaria Mectum illius futurum aut e disii filio Deo Deciive de iis nitum: Sed ii Deus cognoscit creatura in se ip: is motive, i pis creaturpe obiective su habentes in intellectu divino se ipsas obicctive Manifestant, plicant, notificant, et repraesentant i si inteli lectui divino quia respectu illius cognitionis noest aliud obiectu,quod ea otiendat , si manifestet
intellectui divino obiective: Ergo ii tellectus divinus ex eis discit quid ille sint, seu earii quid-ditatem Secundo,ex illoco in muniexiomate ab omnibus recepto ' Ab Giecto, erpoleuitat durustratia, ex quo insertur, ultra perspicaci 1 in te j- lectus, quantumvis summam, debere obiectum con eurrere ad notitiam .ctilla haberi non posse. disi ex aliquo obiecto: Rogo ergo: Ex quo obi cto habet Deus notitiam illam creaturarum in
se ipsin Z Si ex alio precise: Ergo nem tam i, laseognoscit in se ipsis immediate, et motive. sed in
alio obiecto eas noti fieante intellet tui divino.
si ex ipsis: Ergo iam ex ipsis se ipses mediate noufieantibus intellurei divino babet Deus ilisurum notitia: Ergo ex ipsis disci triuiuillae fiat, seu earum quidditatem.
ι; xl Dices importune,quod discere ex creat ris est accipere scientiam, et cognitione ab ipsis
accipiendo nempe ab illis species: per quas ipsae
Cognoscantur; Deum autem hoc pacto non discer excreaturis, quid illae sint. S d contra est, quia Angelus cognosceps naturas univera in se ipsis, non accipit a rebuS species, per quas gnoscit, siquidem cognoscit per species, in duas ah Aut re natur Et tamen vere ex ipsis naturis discit quid il lae lint . quia cognoscit eas in stipsis, et quia i pis per se ipsas obiectivu in mente illorii oste uni intellectui anhelico suam quideditatem, et proprietates: Ergo falso requiratur is ut in te lectus ex rebus iplis. Qiscat earum quid
dilatensi quod ab illi. accipiat species. Explic tur: Angelus cognoscit ea , quae sui it c b quae sunt dicens, non quiae ab ilJis accipiat foeciqquia eὶ coquosei t in se ipiis inmi ve, si quia i ea
ea his quae sunt di scens .cop ta et Pressψm len tentiam Dionisii. Explica r ampliuν, quia nec noster intellectus discis ex rebus.e rum quid ditates .et passi cinis sor maliter perii Oc quod accia
et ideo discere dicitur a rebur, quid Iont alutar en
Deus non habet ab alio accepias specieῖ reruna, sed per se ipsum, au per suam essentiai T. et Peridentitate est species eas repraesentans. Sed con
tra est, quia accipere species a Deo, si aliquia probasit, probaret, Angelos discere a Deor Ad explicandum autem quod ex ipsis rebus di .cuqt quid illae sint, prorsus importune se habet,qubdeas species recipiam a Deo, vel undecumque itinias habeant. si non a rebus illas habeant- v per se patet ' Ergo discero ex rqbus, Mia illae int, non eoos stit in peeipere spe es aliunde, qua in rebus. sed in eo, quod res ipsae obiecti vehe i imanifestent, et ostendant intellectui suam quἱ diptem modo explicatoI Conu fecundo, Suia, ut nis excabunus, Deus nos*test per identiti tepaelse 12ecies Fidiuiau Pgi IePIRaulas crea' tu'
514쪽
ruras in se ipsis immediath sed talis species, si in
Deo daretur, necessarici esset aecepta,vel ab ipsis rebus, vel ab alio. Ergo. Ex quo saei te etiam probabitur, quod Deus non possit cognoscere creaturas in se ipsis molive, nisi aeeipiendoselinentiam 1 rebus sicut in nobis,vel ab alio producente species rerum, sicut in Angelis.
quasi solum dicant, Deum cognoscere omnia in se ipso tanquam in causa .quin per hoc negent ea cognostere etiam in se ipsis. Sed contra est, nam huiusmodi expositio aperte eontradicit Patriis bus, Dionisius enim contrapositivE ait: Nee enim
ea, quaesunt ex his, que μην, δε cens stilo se ipso
tia cognoscit,nenoemiami sentiam,se sui: Ergo contrapositive asserit Deum omnia in seipso, in causa cognoscere, negado ea in se ipsis cognoscete sigillatim. Item D. Augullinus, ex prei se ait: NibiI extra se ivtuetur Deus. id est. inquit D. Thom sisut in γο tui uetur: F rgo expresse negat. quod Deus cognoscat aliquid extra se in ipso quod extra se . seu creaturas in se ipsis. Simit iter
Ambrosius: Nib Iemra se intelligit, sed quia
isse intueri dicis νι Ergo aperte negant Deum
cognostere creaturas in se ipsis. praeseri ina mortve. urgetur ex illis verbis: Non enim singulisse immittis: Nam sane nihil aliud eii singulis se
immittet e. niti attentionem , & aciem mentis singulis applicate, ut in siligulis cognosta I. quid
sint Sed hoe est sol maliis mὰ singula eoenoscere in se ipsis: Ergo per ea verba expresse negat si gula cognosee te in se ipsis. 4 Respondet Herreta, quod si neu Iis se immittere est accipere speciem a singulis. Sed conintra i altat M. Gone l.quia accipe te speciem a si gulis, potitis et singula persuas species se imis r.3ittere intelleti ui qua intellectum se immittere fingulis: Ergo lingulis se immitte te no lignificat formaliter acciperespeciem v singulis, sed diligere mentis acciem ad singula, ut in illis ideat, quid sint. Sed respondet praefatus M. Herrea,
Gonetum specie delusum fuisse. & sensum Dionisi, Ionee diuersum esse a sensu, quem Gonelus
praetendit, nam loco illius termini non semudum marem, legit Ioannes Scotus, ae fecundum si in Hem. Et Dionisius Cariusianus exponit: Non
Cebus accepιam. Sed contra est . quia M. Gonet Deu tu seli textum ut est in D. Τhom. Se u G.
Tho. affertur ad idem intentu,ut vidimus supr1: Quis autem nisi delusus,dieat delusum eum,qui textum sequitur iuxta lectionem, εe sensum, M, temum D. Thori. Seeundo, quia immittere is
singulis lacinam Misaam, aut Acinctiast elem, nihil ad rem disserunt, si semel sit se sinta.
lis imm utere, in quo ambς lectiones eo veniunt,& negant, Deum se singulis immittere: Ergo . Tertio quia Dionisius Cariusianus, ideo exponens ait : Unumquodque e gno cens, nos persim . tudinem a rebus acceptam,quia existimavit, eum .
non posse singulis per speciem se immittere, nisi per sp. elem, qui praevie esset a rebus accepta; in quo quidem, loquendo in genere, salsus est,quia non consideravit, quod Anseli secundum spericiem singulis se immittunt, singula in se ipsis cointemplantes, & non per species a rebus aeceptas; unde in hoc expolitio illius, utpote in lalla fumdata , non potest probare, M. Gonet delusum fuisse. vel si singularitet de Deci cogitavit non posse per speciem lingulis se immittere, nisi ea
species esset a rebus accepta, eo quod ab alio su . periori insundente eam accipere Deus non m test. Ut mox arguemus, ex boc ipso aperte militat in adversarios, quia cognoscere singula in se ipsis est singulis secundum speciem singulorum se immittere, singula pet speciem propriam singulorum cotemplando: Sed hoc iudicavit Di nilius impossibile Deo, nisi per speciem a rebus acceptam: Ergo existimavit impossibile Deo
eognostere singula in se ipsis, nisi per speciem a
ts Secundb impugnatur praecedens expositio, quia Dionisius expresse negat duas cogaiationes in Deo, unam μι propriam ὐ ω aliam em-yrauia omnia eomprehendentem: Ergo negat duas, unam . quae sit creaturarum in Deo, & Dei propria.&a liam creaturarum in se ipsis,solum eon. cedens primam, & negans secundam: Ergo fatissum est , quod solum assirmat primam, non negando secundam . Tertili , quia suffceret nobis, quod iuxta Dionisium certu esset Deum cognoin laete omnia in se ipso ut in causa; nam eo ipso conu inceretur, P. aEquo, & alios Φd negantes, militare contra Dionisium. Item Omnes eos qui futura, sive absoluta libera, sive conditiona
contingentia . negant Deum ea cognoscere in seipso ut in causa. sed solum dicunt ea cognoseere in se ipsis, militate similiter contra Dionisinm. I 6 Propterea P. Ua2queZCum alijS,aiunt,nec ex Dionisio conitare, quod Deus creaturas in is ipso ut in causa eoenoscat; sed sensum illius sintum esse quod a se ipso, no x rebus cognitionem. accipiat, & quod non habeat singularum rerum singulas cognitiones, sed uno intuitu omnia cO
gnoscere. Sed contra est quia sensus Dionisii nopotest esse, quod a se ipso, & non a rebuscum lionem, accipiat subiective,&physice, nenim quantum ad perspicaciam, & actum ipsum Ignoscendι, nam doco lum esset speciale inglagium Dei, cum nullum cognoMus, quatum' Lvisereatum, α imperfectum. Maccipiat comis
515쪽
quod non se mat,nee aecipiat obiectiqe notitiam 'rerum ab ipsis rebus, seu quod ex illis non distit
obiective quid sint,sed solum id obiecti τε seit exst ipso: Sed hoc prorsus falsum est, si Deus non in se ipχ ut obiective eognito, sed sollim in ipsisereaturis obiecti e movetibus cognoscit earum
quidditates, & possibilitatem Ergo h e sentenistia P. vaZqueZProrsus contradicit textui Dioni.
si fle legitimo eius sensui. Probatur minor, quias Deus, ut vult P. UaZqueZ, non habet in se ipla prinei pium obiectivum connexum,aut inserens possibilitatem creaturarum, nec earum quiddiritates.& propterea eas in se ipso obiective pr eo. gnito cognoicere non potest, sed solum in ipsis obiective prςsentibus; rogo ab ipso: Unde obiective scit Deus hominem esse possibile, aut animal rationale Aut ex quo principio obiectivo Sane respondere non poterit, quod ex se ipso, quia iuxta illum, quantumvis Deus se ipsum in se ipso comprehendat no invenit in se ipso prin-eipium obiectivum inferens infallibiter possibi. Iitatem, aut quidditatem hominis, nee eum illa connexum, & consequenter nee principium obiectivum sibi ostendens possibilitatem aut quid- , ditatem hominis: Ergo tandem aliud respondere
non potest nisi quod illam scit uniee ex ipso h mine obiective praesente intellecti divino, de obiective stram possibilitatem, Se quidditatem illi manifestanti, de Ostendemi: Ergo iuxta ipsum, Deus summit notitiam possibilitatis, Se quid di .
tatis rerum ex ipsis rebus obiective, non autem obiective ex seipso. imo, eum in se ipso non haheat principium obiectivum, unde it Iam notitia habere possit, opus erit Deo extra se exire, singulis se imm: tendo,& erga singula a celem mentis dirigendo. ut quid sint, de an possibilia sint,
scire queat. Hoc ergo est, quod detestat ur Dionisius, fle cuius ex diametro oppositum repetitis sententi, assirmat, de explicat.17 Item fateor, intentum Dionisij esse, quod Deus non singulis eognitionibust, feci unico in tuitu omnia cognoscat; sed sane di me ultas est, quo pacto id verum tenere possit. si Deus non in
is ipso obiective, sed sollim in ipsis, ερ singulis
creaturis immediate cognoscit singularum quid ditatem, Aepossibilitatem, ut vult P. Va Mura. Radix enim eognoscendi omnia unico intuitu, fit uniea cognitione est,quia omnia in unico obiecto moti vo,3t terminativo per se prima intento quod solus sit ipse Deus, cognoscit: Sed hoc prorsus est falsum in sententia P. Vaaqueet: Ergo& quod omnia unita eognitione. At intuitu si in mul cognoscat. Maior est expressa D. TnOm. I. i
tam mirtutem θam, siub qua omnia eoncludentur :Deus igitur midendo essentiam Dam, ut Ommia intuetur. Quid clarius Tune lie, sed si Deus sinis gulas creaturas intueretur in se ipsis, & non inessentia sua , intentio Dei cognoscentis. sicut leattentio non potat esse . nice ad suam essentiam perfecte videndam, sed ultra hane, opus esset quod dirigeret intentionem, εe mentis aciem alungula: Ergo non simul, de unleo intuitu ea vi
deret, sed singulis cognitionibus singula. 8 Explicatur ex doctrina eiusdem ubi sa-πὸ eap. . ubi probat, quod Deus nihil aliud intelligit per se primo. nisi se ipsum, sie: Impos bile est ut multa primo, ω per se intelligere, quiamsa operatio non potest ut multi, Dranaeis terrei. mi uari : Deus autem quaudoque se ipsem lutest iez
tellectum, opportet,quod intellectus eius ainterin de consideratistae fit in tonsiderationem aeterrus, M. Sed si Deus creaturas cognoscit, non in se ipsi obiective,&motive. sed solam in ipsismet, illas per se primo eognoscit: Cum illas non cogno stat ratione alterrus primd eogniti: Ergo non poterit illas, Se se ipsum simusvna cognitio . cognoscere. Deinde aliter probat: Quia ope rationes intellectus distinguuntur penis obiecta ,
nempe per se primo, aut ratione sui cognita:
Si igitur Deus intelligit β fit aliud ἡ ρ , να-
quam principale obiectum , babebit plures intellectuales operationes: Ergo non solea cognition.
omnia simul intelliget. amplius, inquit ration λει multis intellectis intelligemis scientia istexr tur, si nempE sint primo , 5e pei. se intellecta:
tam sita; mel si eηtia erit atrideas Deo; quorum mirumque eri, impo bile. Relinquitur ergo, Fod
primo. ω prest intellectum st Deo , non sis assiua qua sum antia: Et in hoe fundat D. Thom. quod Deus unica cognitio is ipsum, & omnia alia cognoscat, quia nem M. 2 primo, & per sucognoscit, alia vero in se primo, de per se cognito, ει ratione sui; ita ut si caetera ratione ipsa urum, de in se ipsis eoenosteret, Se non se ipso, egeret neeegarici pluribus eognitionibus , iuxta distinctionem obiectorum per se primo, seu i se ipsis immediat cognitorum. Tune sie, sta per vos Dionisius intendit, quod Deus non singulis aut pluribus erenitionibus singula erin
sint, sed uniea erinitione, ερ simul omnia, εο ad hoc ait, quod a singώωμ immittit, βιτ causa complexu seis omnia: Meo sensus illius est, quod non singula in se ipsis, de ratio im
516쪽
VM 3. V. An Deus corostat ereaturas in se et is 4 v
continente nempe in se ipso a rinio ti influxum,ne obiectivum quidem , significat, sed
cognitio, nam aliter ivlla D. Uio. placibus cog- modum tendendi tantum, quo intellectus quiecnitionibus ca cogn6sceret. . cit In obiecti veritate. Unde cum dicitur quod tu tel stus assentitur obiecto propter se ipsum, ly propter , nullum influxum significat, ne obiectiauum quidem, sed solum peculiarem modum te dendi in illam, quiescendo in eius intrinseca veritate. Si vero xoges, cur dicimus ipsum movere intentionaliter ad est assensuin Respondet. quod inopia vocum cogit uti voce motionis in intentionalis . quae influxum significare videtur.
quae tamen, motio tantum secundum quid debet appellari. Tunc vero obiectum movet istermi- . nati , quando vere, di realiter, aliqua vera ratione , cognitio est, quia datur Obiectum , p - tius quam econtra;& hoc pacto assentiri rei promter ipsam, significae nota solum modum tendendi innitentem ipsi rei, verum etiam influxum obiectivum rei in divinam cognitionem in genere determinativi. Inter has duas motiones hoc esse discrimen ait, quod in ea , quae est per m dum influxus obiectivi, cognitio est obiective ab obiecis, daturque vera prioritas obiectiva obie s ad eognitionem , quia verum est: Deus videt Petrum, quia existit, non e converso, unde existentia Petri secuiaum se accepta est ratio obiectivε determinans Deum ad vilionem, idemque visio est obiective ab ea , daturque vera prioritas obiectiva existentiae Petri respectu visesionis: Oeterum in alia motione,quae non est per modum influxus obiectivi, nulla prioritas Obi istiva requiritur. a i Qua doctrina sapposita, facile respondet distinguendo malorem:En moveri physice ex earnm intrinseca quidditate,negat Est moveri inte-tionaliter terminative, concedit, & in sensu concess negat minorem. Ad cuius probationem inquit,quod moveri ab alio pure terminative, non importat esse ab alio proprie,nec proprie dependere ab alio, sed ad suminum esse ab alio terminati ; quod imperfectio non est in divina cogis nitione,quia solum per haee verba significatur,obiectum terminare assensim tali modo tendentem,
ut ei obiecto innitatur, in eo perfectissime qui- feat inreluctus, non vero quod obiectum det aliquod esse assensui, aut quod habeat aliquem influxum in illum.1 a Sed licet hac explicatione plane nostris a
gumentis satisfactu iudicet O.contrarii,& dissicultatem istam clare ennodatam, plura tamen sunt in illa,quae iuvant potius confiisioni, quam claritati. Et tande noltra difficultas in suo robore manet. Primum lic ostendo. Nam in primis,
illa distinctio obiecti motivi , in pla Pe motivum , θ' motivum intentionalite , improprijssima. est . siquidem motio physica in eo distin guttur ., motione intencunali , vel moraik,
rs o Rima sit ex ipsa ratione obiecti motivi t Etenim, Deum cognoscere creaturas in se ipsis motive, est moveri ex earum intrinseca quidditate, & veritate ad illarum cognitionem : Sed repugnat Deo cognitio, ad quam Deus moveatur ex intrinseca quidditate, &.veritate creaturarum: Ergo & cognitio creaturarum in se ipsis motive. Probatur minor, quia eR cog nitio non conveniret Deo penitus, & omni ni do se,sed cum dependentia a motione obiectiva creaturarum,sive a quidditate, & veritate intrinseca ipsarum ut obiectiye moventer Sed Leptaqnat Deo cognitio, quae illi non conveni ad Peni-. tua i se, seu quae sit dependens a creaturis m ventibus ad illam: Ergo Et cognitio creaturarum
aO. Mirum est quibus contrarij expositionibus utantur ad leniendam vocem obiecti m ti vi , ut huic argumento respondere possint. Qui primipaliten in hoc laboravit ex m. est Q.Ηe reta de Selent Dei. piae 4.serit. i. ubi in primis supponi uod ad rationem obiecti sermalis requiritur , quod obhciatur, di quod intellectum mmeat ad cognitionem habendam, ad distininionem obsecti materialis, quod prodit mali di siri intum pure terminat cognitionem, quin m veri ad illam. Sed cum praevideat dissicultatem In explicando, quo pacis creaturae possint esse obtutum formale divinae cognitionis, si ad id re- qu tur, quod moveant intellect- divinam adcognstionem babendam; inquit duplex esse distinis mendum obiectum motivum: Aliud physice m tirem paliud intentionaliter motivum. Illud appellat , a quo in genere physico cognitio habet suum esse, quando n pe per se, vel per sui spiciem concurrit physice ad cognitionem; tunc
enim, inquit, non solum terminat eam cognitionem, sed physicὰ movet ad illam. Istud vero, nempe intentionaliter motivum , esse ait, quod attingitur ab assensis, ut ratio assentiendi obiecto, ad cuius 3alsensum movet. Cui si r ges , quid sit esse rationem obiectivam assentiendi Vt id explicis, quod haud stule explicabile iudicat, inquit, quod dupliciter potest obiectum movere ad sui intellectionem , di assensum. Primo terminasme. Secundo , non solium terminative. , sed determinative. Tunc movet ter minative. quando terininat assensum innite
teni ex modo tendendi veritati intrinsecet ipsius Obiecti, quiescendo in illa' ad ii istar asiabs praesiti prinais elinc ijs. Ex quo concludit , Quod
517쪽
cientis physic & proprie ex parte subleta ἰ aut
principis elicientis actionem; de modo incognito, sive independenter a moventis cognitione, aut praesentia intentionali; de per quam movem movet ut physice existens, de ratione physice existentiae. Motio autem intentionalis , aut moralis seinper est per modum obiecti, vel solum ingenere causae is alis extriscae moventis, deucr- minantis, & specificantis, vi ego iudico; vel ad summi in genere causae essicientis,non propria,
nec physice efficientis, sed tantum improprie, decbiective ; non ex parte subiecti, aut principi3, sed unice ex parte obieta; nec modo incognito, aut independenter a sui cognitione, aut repra sentatione intentionali, sed per sui cognitionem, aut intentionalem praesentiam; non per sui physicam existentiam, sed per sui existentiam obi ivam , aut intentionalem : Tunc sic , sed obi
ctum nunquam movet ad sui assensum per moiadum causae physice, Ac proprie essicientis ipsum assensum cx parte subiecti, aut principij ipsum
elicientis; nec modo incognito,aut independenter a fili cognitione , vel praesentia intentionali; Nec ut physice existens; aut ratione physicae exi- sentiae ; sed solum movet per modum obiecti in- genere cauis formalis extrinsece determinantis, di specificantis, vel ad summum improprie,& obiective efiicientis; ut cognitum , aut praesens i tentiona er, di ratione solius exilientiae intemtionalis: Ergo obtectum nunquam movet physice ad sui astensum sed Iempcr intentionaliter:Faliasa ergo est illa distinctio obiecti motivi, in motivum physice, di motivum intentionaliter,& quet
Communem usum terminorum, de significationcm consumsit; potius quam claritatem indu
et a Nee dicas, speciem obJecti concurrere physice ad obiecti intellectionem , cum illa in aliqua entitas physica physice existens. Dico
enim, quod non concurrit entitative, nec ratione
entitatis physiit ut talis, adintellectionem;sed co-
currit tantum repraesentative, Ze intentionaliter.
ratione obiecti, quod facit intentionaliter praesens, & vice illius; unde solum concurrit intentionaliter, di obiective, ut quo obiecti, obiective, & intentionaliter concurrentis. Nec dicas s cundo, obiectum ipsum physice emittere sui spe ciem , & sic physice concurrere, Ec movere ratio
ne illius. Dico enim , in primis, quod obiectum non est, quod physice essicit suam speciem, sed
obiecto se solum habente in genere memplaris, di causae fornialis,lux, vel aliud agens universale, est quod physice educit ex illo species, & eas tr ducit per medium ad sensus,& per sensus usque ad imaginativam ;& ex illa intellectus agens est, qui physice essicit species .intelligibiles in intellectu possibili,ut vera causa viciens physica illarum; sient mobiectu ex se esset causa physica Me iuva spe-- clerum usque ad intellectu,superflueret lux,superflueret intellectus agens:solum ergo est causa illarum obieciva,& intelionalis. Deinde dato,quod
obiectum physice erueret species usque ad intellectum; hoc praesuppositive se habet, & per accidens ad eam motionem, qua obiectum immediate movet ad sui assensum , vel cognitionem; quia obiectum non movet sormaliter ratione originis physicae specletu ab eo, sed ratione sui ut intentionaliter praesentis in speciebus, undecumque species originaliter, & physice proveniant. Quod patet,primo,quia licet intellectus agens sit, qui physice essicit species in intellectu , nullus dixit. quod intellectus agens est obiectum physice motivum:Item, si Deus independenter abessicientia physica obieeti,easdem species physice essiceret in
intellectu uo De .sed obiectum,cuius smene illae species,esset obiectum motivum intellectus de eoisdem prorsus modo moveret ad sui cognitionem,
ae si ipsam sui speciem emisisset;vt patet in Angein iis,quorum intest retus,dum cognoicit per species
insulas a Deo obiee alia,eodo modo perie m vetur ab obiectis,ac noster intellectu dum movetur per species qliae originaliter sunt ab ipsis Obiectis.Terti quia obiectum no movet intellectu, quando emittit physice per diaphanum ad sensus. aut per sensus ad intellectu sui speciem, sed totuhoc praesuppositive se habet; lumque movet se nialiter,duni iam praetens intentionaliter intellectui per sui speciem, ipsum determinat, di excitat ad sui cognitione:Ergo Origo physica specierum Omnino praelappositive,& per aceides se harui admotione formalem obieci &consequenter ex eo. quod ea origo sit physica ab tecto,no denominat motione Hrmale obiecti motionem physica.. a 4 Secundo,male definitur obiectam intentionaliter motivum, quod attingitur,abra ensi. Ut ratio assentiendi .isiecto Siquidem non omnis cognitio intellectus est assensus,immo nec dissensus obiecto;prinia enim notitia obiecti, quς apud nos est simplex apprehensio quidditatis obiem, non potest non habere obiectum motivum inten tionaliter,siquidem ab obiecto, & potetia paritur notitia; atqui obiectum motivum intentionaliter ad primam illius notitiam,non movet.ad illam ut ratio obiectiva assentiendi,cum illa prima Dotitia
non sit assensus:Ergo obiectum motivu intenti naliter,non bene definitur universaliter, quod attingitur ab alliasu ut ratio ast aliendi. Secundo. quia saepe intellectus non assentirer obiecta, qtiar intumvis obiectum moveat intentionaliter ad sui assensum, ut patet, in motivis probabilibus t Et tune sane non desinit esse obiectum motivum intentionaliter quamvis non attingatur ab assensis, qui tunc Non datur. dis Tertio, male etiam dividitur obiecistum intentionaliter motivuna, in motivum Pure rammative, de motivum determinative , seu
518쪽
ctiast. V. An Deus cognostat creaturas in se ipsis' hu
mfluxivE. Motivum enim puri terminat iis immplicat aperis: in terminis, non minus, quam si diceres, activum purepastis; etenim, quis non videat maplicaracontradictionern,obiectum puri
terminare movendo, aut movere puri terminando Nec implicatio solvitur, per hoc quod terminet,tanquam obiectum,cui intellectus innititur Nin quo quiescit;quia vel ad hoc sufficit quod pure
terminet,vel requiritur,quod ultra terminare exerceat aliud munus, quam terminandi Si primum, semper relinquitur obiectum pure terminans, Scconiequenter implicat quod sit movens:Si lacu dum: Ergo non est pure terminativum, di consequenter nec pure terminative movens. Et quide, apud omnes Scholallicos, imo de mortales. semper moDere significavit munus dii inclum, quam terminare praecisu: Ergo contra idioma comm nissimum omnium adi fruitur obiectum moti mptire terminatiN. Rurius,quia etiam apud mo tales omnes,movere significat aliqualem influxu, di prioritatem moventis respectu moti, ut moti si
motio sit pnysica, physicam;si obiectiva. obiectivam: Ergo movere pure terminative, quod nul lam talem prioritatem, nec influxum adhue o, iectivum significet, est plane vocum communem significationem invertere, & loco solvendae dissicultatis, illam vocum confussione deviare.Et haec dixerim, ut videant contrarij quam longe per has distinctiones absint a claritate, quam praetendunζ.
Sed itemus iam praedictae explicationi. Ex ipsa nihilominus. as Sic primo argumentor: Si Deus cog noscit creaturas in se ipsis, creaturae saltem terminative movent divinam cognitionem: Sed per vos, hoc importat, quod intellectus assinsatur
obiecto ianitendo veritati intrinsecae illius; & in illa persectistime quiescendo: Ergo Deum cognoscere creaturas in se ipsis, iuxta contrarios, importat intellectum divinum cognoscere creaturas innitendo veritati intrinsece illorum.& in ea persectissime quiescendo: Sed hoc prorsus repugnat intellectui divino, aut dicinae cognitioni: Ergo &quod creaturas in se ipsis cognoscat. Probatur minor primo quia implicat, quod id , quod peressentiam, S in sua essentia est summe,& adaequate, infiniteque firmum, Be per se stabile, ac infinite 1 ecurum innitatur alteri, aut in altero se distincto; ut per se patet: Sed intellectus divinus est Per essentiam, & in sua essentia summe,adaquate, ac infinite firmusn per se stabilis, ac securus: Ergo implicat, quod innitatur alteri obiecto a se realiter distincto vel a sua essentia. Nec dicas:Noposse inniti alteri in essendo, bene tamen in cognoscendo. Contra enim est, nam ideo non potest in essendo, quia in essendo est per suam essentiam infinite firmus, & stabilis. Ze indefectibilis.Sed nominus est per essentiam in cognoscendo infinite
firmus, ac ita defectibilis, quia cognOIcae sequittur ad esse: Ergo nec in cognoscendo potest innuti alteri a se distincto. Explicatur: Divinam cognnitionem inniti alteri obiecto in cognoscendo,est sendare suam certitudinem, infallitalitatem, Se evidentiam in eo obiecto , seu ab illo infallibili zari, certificari, & assecurari: Sta hoc repugnaedi vinae cognitioni: Ergo de inniti obiecto creata a se distineto.Probatur minor quia divina cognitio est per uisentiam suam,& a se certissima,infatili bilissima , de securissima in cognoscendo: Ergo non potest elli talis ab alio, nec per participatio nem : Sed si fundaret suam evidentiam certitudinem, & securitatem, seu infallibilitatem in obiecto creato, de ab illo certificaretur, allecurarctur
de infallibiliraretur, iam esset certa , infallibilis, di secura ab alio, de non per estentiam, & a se: Ergo. Explicatur secund5:implica quod magis fiomum, & stabile innitatur minus firmo, & minus stabili, quia qqod alteri innititur non est magis firmum, de stabile, quam illud, cui innititur: bud veritas obiectiva rerum , quantumvis firma,ti stabilis, est minus firma, de stabilis , quam cognitio divina, Se quam certitudo, de infallibilitas illius, quia infallibilitas, de certitudo cognitionis divinae est certitudo, & firmitas per essentiam,& a se, di certitudo,firmitasque veritatis obrilectivet rerum est talis per panicipationem;& abia dubio est maior firmitas, Be certitudo per essentiam talis,quam quq talis est solum per participationem: Ergo implicat, quod divina cognitio ita cognoscendo , aut in sua cereitudine, & firmitate innitatur veritati obiectivet,seu intrinsecae cre Lurarum. Tertio, quia inniti alte i nisi hanc etiam vocem alienare velint ii suo significato, est illo sulci i , cum aliqua dependentia ab illo Sed implicat divinam cognitionem, adhuc in cognoscedo, fulciri obiecto creato, cum dependentia ab illo; cuin adhuc in cognoscendo sit independeatissima. N per se subsiliens. & nullo fulcimento,
aut substentaculo egens adhuc in sui veritate,ceristitudine .& infallibilitate, cum ipsa sit per essentiam sua veritas, certitudo, di infallibilitas per se
sublistens: Ergo. a 7 Secundo impugno solutionem quantum ad illum terminum, assentire obivio in eius
veritate perfectissim. quissendo. Implicat enim divinum intellectum persectissime quiescere. iaveritate creata, & a se realiter distincta: Sed per
VOs cognoscere creaturas in se ipsis motive est eas cognoscere , in earum veritate periectissime quiescendo: Ergo pariter implicat eas cognoscere in se ipsis. Maior probatur primo, quia implicat voluntatem divinam diligere creaturas in earum bonitate persectissime quiescendo, ut per se patet: Ergo, & intellectum divinum cognoscere creaturas in earum veritate persectissime quiescendo. Consequentia patet, quia non minus in-
pce: tuo incisa H in veritatem , quam voluncas rit a iu
519쪽
s oo st ract. de Deo Cno. Disp. IV. de intellectus cientia Dei.
in bonitatem; nec minus indigna est veritas creata,ut sit centrum, in quo quiescat intelledius divitinus, quam bonitas creata, ut sit centrum, in quo qui cicat voluntas divina. Secundo, quia nihil
quiescit, nisi in suo centro , & fine, in quod, vel in quem finaliter inclinatur: Sed prorsus eli ab
surdum, quod veritas creata sit centrum,& finis, in quod, vel in quem intellectus divinus finaliter inclinetur: Ergo prorsus erit absurdum,quod intellectus divinus cognoscens creaturas, in earum veritate creata quieicat persectissii Ac.
28 Et hic locum habet argumentum illud
M. Ildephonsi Michaelis, speciale quidem , sed
non conticendum,lic enim arguit: Deus per suam cognitionem,& intellectione est formaliter beatus, quia ut inquit D. Thom. in praesent. quaestis
26. artis. 2. in eorpor. Guiiulibet natu, ae intellι-
Etuam beatitudo conia it in intelligendo: Ergo si
veritas intrinseca creaturaru esset, obiectum H
male inadaequatum divinae intellectionis, in quo diuina cognitio perfectissime quiesceret. ea veri' tas ellet obiectum Hrmale divinae beatitudinis,
saltem inadaequatum,in quo quiesceret, saltem in- adaequate, & consequenter clsent creaturae , seu earum veritas intrinseca beatitudo obiectiva Dei:
Quod nisi absumissime dici non potest.2st Vidit hanc difficultatem P. Emmanuel
a Conceptionc in suo Trae Lit.de Seientia Dei. Et respondet,quod quamvis vilio, seu intellectioereaturarum in se ipsis re ipsa in Deo sit beatitudo, quia realiter est etiam visito Dei; tamen Hr- maliter, & prout ad creaturas terminatur in se ipsis , beatitudo non est. Sed replicat M. iide-phonius Michael, quia beatitudo adaequata Dei consistit in adaequata cognitione obiecti primarij rErgo si creaturas attingit, non ut obiectum secundarium,& in alio primariosed ut primarium, saltem inadaequatum, & in se ipsis, erit beatitudo etiam vi attingens creaturaS, creaturaeque
erunt beatitudo obiectiva Dei,saltem partialis, 3cina quata. Nihilominus respondet praelatusAuthor, quod cum Iesultae dicunt, creaturas esse obiectum Hrmale cognitionis divinat, id assierunt respectit cognitionis terminatae ad ipsas in se ipsis; resi ectu vero illius cognitionis, qua in Deo
cognoscuntur no aflerunt esse obiectum M ale; sta a autem cognitio,qua in Deo cognoscutur,est cognitio beatificans, non autem ea, qua cognoscuntur in se ipsis; unde non sequitur,eas eM Obiectum formale cognitionis beatificantis. Io Sed contra est, quia in primis hac solutione uti non possunt, qui cum P. UmqueZ negant creaturas in Deo cognosci, hi enim no possunt distinguere duas cognitiones creaturarum in Dco, Unam, qua eas in se ipso, aliam, qua eas in sc ipsis cognoscat. Secundo, quia ut infra Oileu-dam, haec secunda cogniti μ, suppolita prima, superflua est. Tettio, di principaliter, nam vel per cognitionem , qua se ipsum, & in se ipso cre tu . raS cognoscit, adaequale quiescit intellectus divinus; vel non quiescit per illam, nisi inadaequale Si primum: Ergo non potest visa quiescere in
veritate intrinleca creaturarum cognoscendo iulas in se iplis, seu non potest eas cognoscere in se ipsis, quiescendo persectissime ut ait MMerrer
in earum intrinseca veritate. Patet consequentia, quia si ultra quiesceret in veritate intrinseca crea turarum, iam ipse Deus , eiusque intrinseca veritas non esset unicum , di adaequatum centrum i tellectus divini,in quo unice,& adaequale quiesceret, sed centrum adaequatum , in quo quiesceret adaequate, esset veritas ut sic, ut ex aequo complectens nedum veritatem divinam,sed etiam veritatem creatam, ita ut per unam cognitionem quiesceret in una,& per aliam in alia , & non niti per utramque , & in utraque veritate haberet totam suam quietem, S totale centrum Est et ergo utraque beatitudo obiectiva inadaequata, & ex utra que coalesceret adaequata ; quia beatitudo obiectiva adaequata est, quae adaequale quietat intel Isctum, veluti centrum totale,in quo unice,& ad
quate quiescit, di extra quod non habet in quo
I t Nec mihi Gijcias , quod intellectus
creatus in beatis habet illas duas cognitiones, unam Dei, & creaturarum in Deo, perquam quiescit in sola veritate divina; aliam creaturam in se iplis, per quam assentitur illis , quiescendo in earum intrinseca veritate. Non inquam, quia intellectus beati non habet illas duas cognitiones per idem lumen divinum, nec quatenus est particeps intellectus divini, imo per lumen illud gloriae, seu participative divinum,unice,& adaequale
quiescit in sola veritate divina, & infinita, & per illud nulli veritati creatae assentitur quiescendo in
ea, sed unice propter divinam,in qua unice quiescit: Quod quidem argumentum est , nec intellectum dioinum aliter se habere;tum quia valde n . bilior est, quam lumen illud gloriae ; tum quia si intellectus divinus allentiretur veritati creatae, in ea quiescendo,& propter ipsam, nulla esset ratio,
cur lumen illud gloriae, quod participatio est intellectus divini, non participaret hanc vim cognoscendi creaturas in se ipsis, quiescendo in e rum veritate intrinseca per distinctam cogniti nem ab ea, qua illas cognosceret in Deo, quiescendo in veritate divina az E e hac instantia amplius implicemur, notandum est valde, quod intellectus creatus, duplici modo potest respicere sui centrum.
scilicet veritatem, nam veritas centrum est intellectus. Primo, nempe in communi, & universali. quo pacto illam ex se, & vi sua, di connaturaliter respicit, quia potentialis est; di sic eam invenire non potest, nisi per partes, aut particulas veritatis, siquidem Omnes veritates creatae, quas solas
520쪽
ί M'. T. An Deus cognoscat creaturas in se ipsis'
Intellectus in se ipsis invenire potest, particulae quaedam sunt veritatis universalis , & sic quies e-re potest in illis inadaequate, & imperfecte , sed
non persecte,&adaequate. Vide supra anum. 22.
Secundo potest respicere seritatem ipsam per se subsistentem in singulari, quae vocatur υeritas ipsa sine addito, quam quaerebat Augustinus,dum suspirans,aiebat: Vbi ea inritas Vbi est Deritas Nesciens ipsam esse in se ipsa, di non alibi, ut ipse deplorat; cuius veritatis particulae, seu parti
cipationes sunt o innes veritates creatae. Hanc a
tem veritatem per se subsilientem in se ipsa intellectus noster respicere non potest,nisi ex quadam participatione intellectus divini illam per esse tiam respicientis; unde cum illam respici si est per
lumen gratuitum ; quod cum naturam, & poten
tialitatem intellectus non destruat, non tollit ab eo illum alium modum sibi connaturalem,& potentialem,& impersectum respiciendi per modum actus primi veritatem in communi, di in actu secundo per particulas veritatis in se ipsis: Attame, quis dicat,intellectum divinum habere hos duos modos respiciendi veritatem, unum erga illam ut per se subsilientem; & alium potentialem , & im persectam erga illam in communi, Sc per partiaculas illius in se ipsis.
I I' En aliam disparitatem: Cum intellectus creatus per visionem beatam quiescit in solaver rate divina , & per lumen inserius assentitur veritatibus creatis quiescendo impersecte , & in adaequare in qualibet, proprie loquendo non quiescit in veritate divina, & in veritate creata vein duobus centris , aut obiectis sormalibus ex squo & in adaequatis,veluti in partibus unius ce tri , aut obiecti sormalis adaequati, sed quiescit per lumen gloriae adaequale in divina,veluti in cotro adaequato , dc obiecto formali adaequato,&per lumen inferius in qualibet veritate creata quiescit inadaequate, 6c impersecte,modo inseri ri, divisibili, & potentiali, tanquam in particula obiecti adaequati , unde veritas creata inspecta a beato in se ipsa per lumen inserius, & veritas divina inspecta ab Ipso per lumen gloriae non sunt respectu intellectus brati duo obiecta sermalia partialia, & inadaequata respectu unius obiecti serinalis, & primari j adaequati tanquam eius paristes; sed comparantur, tanquam adaequatum emininter tale,& inadaequatum. Unde supra Disput. 3. quoL6.a num. II .dicebamus,quod Deus clare visus non continetur sub obiecto formali intelia lectus noliri tanquam membrum dividens obiectum rmale adaequatum , sed valde improprie sicut principale analogatum rationis entis , in se continens caetera analogata I & quod magis proprie diceretur quod Deus clare visus continet in
te eminenter totum,& adaequatum obiectum sor- male nostri inici lectus, respectu cuius veritates
creata sunt obiecta formalia inadaequata, non ex
aequo, & ut compartiales cum Deo clare viso sed ut particulae inadaequatae de illo participantes: Ex quo sequitur, quod licet intellectus beati per luismen inferius videat ea obiecta sormalia partialia in se ipsis, quiescendo In eorum veritate imper secte , inadaequate, & modo inferiori, ex ea cogis nitione non integratur eius beatitudo formalis, nec ex eo obiecto beatitudo obiectiva, quia quies illa non est compartialis cum quiete per visionem beata in veritate divina , nec cum illa componit, Vt Pars cum comparte , quietem adaequatam; sed vitio vergatis divinae est quies totalis, S ad aequata,& cognitio veritatis creati in se ipsa est veluti participatio in adaequata illius quietis adaequatae, di compartialis solum cum alijs particularibus
cognitionibus veritatum creatarum, non cum vi.
sione veritatis divinae: Itemque veritas quaelibet creata cognita in se ipsa per lumen inserius non est beatitudo partialis obiectiva respectu intAlectus beati, quia non est obiectum tormale compartiale cum veritate divina clare visa, tanquam si ex utraque coalesceret obiectum formale adaequatum , & adaequatum centrum intellectus adaequale quictativum illius, sed sola veritas divina
visa est hoc centrum adaequatum , & eminenter obiectum Brmale adaequatum, cuius inadaequata
particula, seu participatio est veritas creata inseriori lumine visa. 3 At contrarij volunt, quod non solum respectu beati sed respectu intellectus divini creata veritas, & increata, sint duo obiecta sermalia inadaequata ex aequo, & ratione sui inspecta ab intellectu divino, sive per unam, sive per duas cognitiones, quibus propter se ipsas assentiatur, in qualibet quiescendo ex aequo, & per se tanquain duplici obiecto formali compartiali, & inadaequato respectu adaequati, quem dicunt esse veritatem ut sic, sive ut divisibilem in creatam δε divinam; ita ut ex utraque coalescat obiectum sor- male adaequatum divini intellectus: Ex quo aperte sequitur, quod ex utraque coalescat etia quies
obiectiva, seu obiectiva beatitudo intellectus divini , di ex utriusque cognitione beatitudo sol
malis: Ita ut cognitio creaturarum , qua inadae quate quiescit in veritate earum sit beatitudo formalis partialis, sicut quies formalis partialis & in- adaequata, & ipsa veritas obiectiva creata, in quainataquata quiescit, quies, & beatitudo partialis obiectiva;& similiter veritas divina,cum sit solum obiectum sermale in adaequatum intellectus divitini,erit quies obiectiva in adaequata, & partialis ii, tellectus divini; & cognitio illius in se ipsa,quies,& beatitudo sermalis inadaequata, & partialis
tantum. En igitur vim argumenti.
3 1 Tertio impugnatur solutio principalis,
quia ex quo Deus cognoscat creaturas in se ipsis, ut in obiecto formili, sequitur quod moveant ii te tactum divinum, non solum terminative , sed